Sağlık / Tıp Hukuku

faik çelik

Sağlık Hukuku, sağlık personelinde sorumluluk bilincini öne çıkararak sağlık hizmetin varlığı, sunumu, hasta ve hekim hakları ile kişinin temel haklarını birlikte ele alan bir tıp ve hukuk karma bilimidir. Sağlık hukuku, çevre sağlığı ve gıda hukuku, hastanelerin hukuki yapısı, sağlık sigortası, sağlık harcamaları, Sağlık Bakanlığı teşkilat ve yönetimi vb birçok alanları içerir.

Tıp Hukuku, sağlık hukuku içinde geniş bir alt başlıktır. Kapsamı sağlık hukukundan daha dardır. Sağlık personelinin hakları ve yükümlülükleri, hasta hakları, hatalı tıbbi uygulamalar, ilaç hukuku, tıbbi malzeme hukuku gibi konuları içerir.

Temel Tanımlar ve Kavramlar• Hukuk: toplumu düzenleyen ve devletin

yaptırım gücünü belirleyen kurallar (yasalar) bütünü.

• Etik ( ethicus - ethica), ahlakın temellerini inceleyen felsefe dalı olarak tanımlanır. Bir kimsenin davranışlarına temel olan ahlak (moral), gelenek, töre, alışkanlık gibi kavramları içerir.

• Deontoloji (deontos-logos), bir mesleği icra edenlerin kendi aralarında uymaları gereken sosyal kurallar.

Imhoetep’in “corpus hermeticum” isimli

kitabında “hastanın ödeme gücünün üstünde

ücret istenmeyeceği”

yazılıdır

( MÖ 2600 )

MÖ 1700 - 1500 yıllarındaki tıp

uygulamalarına ilişkin kurallar ve yasaları içeren Hammurabi Kanunları’nda 282

maddeden 10 tanesi cerrahların alacakları

ücretler ve uygulamada hata yaptıklarında

çarptırılacakları cezalara ilişkindir

MS 768- 814 Alman İmparatoru Şarlman, insan sağlığı

konusunda “gün gibi aşikar

kanıtlar aranacağını” bildirerek; yaralanma,

tecavüz, çocuk öldürme ve evlenmenin iptali gibi konularda tıbbi bilirkişi

görüşüne başvurulması gerektiğini

belirtmiştir

İslam tıbbının en önemli cerrahlarından olan

Ebul Kasım el Zahravi (albucasis) (936-1013)

”cerrahlar, tanrının gözü sizin üzerinizdedir, gerçekten gerekli

olduğu için mi, para aşkı için mi ameliyat

yaptığınızı bilir”

8

Mevzuat Yazılı hukuk kurallarıdır

Anayasa’daki ilgili hükümlere aykırı olmamak kaydıyla çıkarılan KANUNLAR ile bu kanunlara aykırı olmamak üzere yürürlüğe konan

tüzük yönetmelik yönerge genelge

KHK diğer yazılı metinlerden oluşur.

• Tüzükler: Kanunların uzantısı gibidir. Bir konuda tüzük çıkarabilmek için o konuda mutlaka bir kanunun dayanak olması gerekir.

Kanunların uygulanmasını ve kanunun emrettiği işleri belirtmek üzere hazırlanır.

Danıştay incelemesinden geçirilmesi koşuluyla Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak Resmi Gazete’de yayınlanır

• Yönetmelikler: Tüzükleri destekler. Danıştay incelemesinden geçirilme zorunluluğu yoktur. Hangi Yönetmeliğin Resmi Gazete'de yayınlanacağı kanunda belirtilir

Sağlık Mevzuatının Kapsadığı Konular• Kamu Sağlığı ile İlgili Mevzuat

Bulaşıcı hastalıklar Afetler ve olağanüstü haller Organ ve doku nakli, kan ve kan ürünleri Kısırlaştırma, sterilizasyon Sağlık alanındaki meslekler

• Özel Kurum ve Kuruluşlar ile İlgili Mevzuat

Özel hastaneler Mikrobiyoloji ve biyokimya laboratuarları Eczaneler Radyoloji, radyum ve elektrikle tedavi ve diğer fizyoterapi

müesseseleri Gözlükçülük Kaplıcalar ve sağlık turizmi işletmeleri

• TABABET VE ŞUABATI SAN'ATLARININ TARZI İCRASINA DAİR KANUN /1928 Tabiplik mesleğinin yürütülmesine ilişkin esasları düzenler. Yasanın 2. bölümü diş tabipleri ve dişçiler, 3. bölümü ise ebeler hakkındadır.

• Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 1930• HEMŞİRELİK KANUNU 6283 / 1954• SAĞLIK HİZMETLERİ TEMEL KANUNU 3359/ 1987 • Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun 224 / 1961• TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ KANUNU 6023/1963• HUSUSİ HASTANELER KANUNU 1933, Tüzük 1983, Yönetmelik, 2002• Organ Ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması Ve Nakli Hakkında Kanun 2238/ 1979 ORGAN VE DOKU NAKLİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete:01.02.2012 • Biyoloji Ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan Haysiyetinin Korunması

Sözleşmesi: İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun 2003/5013

• TTB Meslek Etiği Kuralları Yönetmeliği 1999• TTB Soruşturma ve Sorgulama Yönetmeliği 2004• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu • 5237 sayılı TCK (Türk Ceza Kanunu) 2005• SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI 5947 Sayılı “tam gün” çalışma yasası, 663 sayılı “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının

Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK, 26 Ağustos 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımladığı 650 Sayılı KHK (tamgün değişiklik)

Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile Tarife ve Talimatında Yapılan Değişiklikler 19 Temmuz 2011

Aile Hekimliği Pilot Uygulama 5258 / 2004 GSS

sağlık çalışanının yasalar karşısındaki sorumlulukları

• Cezai sorumlulukCezai sorumluluk ((adli yargı--ceza davası))

• Hukuki sorumlulukHukuki sorumluluk ( (adli yargı--hukuk davası))

• İdari sorumlulukİdari sorumluluk ((kurum içi soruşturma))

• Mesleki sorumlulukMesleki sorumluluk ((Tabip Odası Onur Kurulu))

Hukuki Sorumluluk

Borçlar Kanunu Madde 53; Hekimin kusuru nedeniyle zarardan sorumlu tutulması , (hukuk davaları ceza davalarının sonucuna bağlı değildir)

Borçlar Kanunu Madde 41; Zarar, illiyet bağı ve kusurun kanıtlanması zarar görene aittir

Borçlar Kanunu Madde 43; Maddi ve manevi tazminat

Anayasanın 129. mad. 5. fıkrasına göre memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında, görevleri sırasında işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları kendilerine rücu edilmek (dönmek) kaydıyla idare aleyhine açılır.

Ceza davaları özel hastane ve serbest çalışan hekime doğrudan, kamuda çalışan hekime ise bir kurul izni sonucu açılır.

Disiplin Sorumluluğu

• Mesleki sorumluluk (meslek örgütü organları tarafından yapılan değerlendirme)

• İdari sorumluluk (memur ve diğer kamu görevlilerine kurum içi disiplin değerlendirmesi)

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETİCİ, ÖĞRETİM ELEMANI VE MEMURLARI DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ

MADDE 4. Disiplin cezaları şunlardır:

a) Uyarma: Görevde ve davranışta daha dikkatli olunması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir,

b) Kınama: Görevde ve davranışta kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir,

c)Yönetim görevinden ayırma: Rektörlük, dekanlık, enstitü müdürlüğü, yüksekokul müdürlüğü, bölüm başkanlığı, anabilim dalı başkanlığı, ana sanat dalı başkanlığı, bilim dalı başkanlığı veya sanat dalı başkanlığı görevinden ayırmaktır,

d) Aylıktan kesme: Brüt aylıkları 1/10-1/8 arasında kesinti yapılmasıdır,

e)Kademe ilerlemesinin durdurulması: Bulunulan kademedeki ilerlemenin fiilin ağırlık derecesine göre 1-3 yıl durdurulmasıdır,

f) Görevinden çekilmiş sayma: Görevde ilişkinin istekle olmuşcasına kesilmesidir,

g) Üniversite öğretim mesleğinden veya kamu görevinden çıkarma: Üniversite öğretim mesleğinden veya kamu görevinden bir daha alınmamak üzere

çıkarılmasıdır. Meslekten çıkarma cezasına çarptırılanlar ile kamu görevinden çıkarılma cezası alan öğretim elemanları akademik unvanlarını kullanamazlar.

Sağlık çalışanı herhangi bir hata sonucu hastaya zarar vermişse kusurlu sayılır

• Kusur sorumluluk getirir• Kusur yoksa sorumluluk ta yoktur• Kusursuz suç olmaz• Bağışlanabilir kusur söz konusu değildir• Zarar ile kusur sayılan eylem arasında

illiyet (nedensellik) bağı olmalıdır

SORUMLULUK : Uyulması gerekli hukuk (davranış) kurallarına aykırı düşmenin hesabını verme durumudurKUSUR : Olması gereken davranışta gösterilen irade eksikliğidir

Dikkatsizlik: bir tıbbi girişim sırasında yapılmaması gerekeni yapmaktır

Tedbirsizlik: önlenebilir bir tehlikeyi önlemede yetersiz kalmak, geç kalmak, unutmaktır

Meslekte acemilik - yetersizlik: meslek ve sanatın esaslarını ve optimal klasik bilgilerini bilmemek, temel beceriden yoksun olmaktır

Özen eksikliği: dikkatsizlik ve tedbirsizlik dışında evrensel tıp değerlerini uygulamamaktır

Emir ve yönetmeliklere uymamak: kanun, tüzük ve yönetmelikler ile yetkili idari ve mülki amirin verdiği emirlere uymamaktır

Suç ÇeşitleriTaksirli Suç : : Kişi eyleminden doğacak sonucu bilmekte, bu

sonucu istememekte, ancak gerekli önlemleri almamakta veya yetersiz kalmaktadır.

Kasıtlı Suç : : Kişi eyleminin sonuçlarını bilmekte buna rağmen bilerek ve planlayarak eylemini uygulamaktadır

Bilinçli Taksir mad.22- (3) : kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vardır; bu hâlde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır

Olası Kasıt mad.21-(2) : Kasıt, suçun kanunî tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. Kişinin, suçun kanunî tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde olası kasıt vardır

5237 TCK 5237 TCK ((1 Haziran 20051 Haziran 2005))

• mad 83- Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi (1) kişinin yükümlü olduğu belli bir icrai davranışı gerçekleştirmemesi dolayısıyla meydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için,bu neticenin oluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olması gerekir (3) belli bir yükümlülüğün ihmali ile ölüme neden olan kişi hakkında,temel ceza olarak,ağırlaştırılmış müebbet hapis yerine 20-25 yıl,müebbet hapis yerine 15-20 yıl, diğer hallerde ise 10-15 yıl hapis cezasına hükmolunabileceği gibi,cezada indirim de yapılmayabilir.

(Kanun gerekçesinde verilen örnek acil serviste görevli bir doktorun davranışı ile ilgili)

5237 TCK 5237 TCK ((1 Haziran 20051 Haziran 2005))• mad.53- kişi,kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı

hapis cezasına mahkumiyet sonucu (1/e) bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabii bir mesleği kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı olarak icra etmekten yoksun bırakılır (SüRESiZ)

• (6) meslekten men (3 ay-3 yıl) Belli bir meslek veya sanatın ya da trafik düzeninin gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla işlenen taksirli suçtan mahkûmiyet hâlinde, üç aydan az ve üç yıldan fazla olmamak üzere, bu meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına karar verilebilir (geçici)

5237 TCK 5237 TCK ((1 Haziran 20051 Haziran 2005))

mad 210- (2) gerçeğe aykırı belge düzenleyen tabip,.....ve diğer sağlık mensubu , 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Düzenlenen belgenin kişiye haksız bir menfaat sağlaması yada kamunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurucu nitelik taşıması halinde, resmi belgede sahtecilik (mad 204) hükümlerine göre cezaya hükmolunur (3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası).

TCK (1 Haziran)

• mad.99-(2) tıbbî zorunluluk bulunmadığı hâlde, rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftadan fazla olan bir kadının çocuğunu düşürten kişi, 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu durumda, çocuğunun düşürtülmesine rıza gösteren kadın hakkında bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur

(4) rızaya dayalı olsa bile tıbbi zorunluluk bulunmadığı halde gebelik süresi 10 haftadan fazla olan bir kadının çocuğunu düşürtürken kadın beden ve ruh sağlığı bakımından bir zarara uğramışsa, 3-6 yıl hapis cezası, fiilin kadının ölümüne neden olması halinde 4-8 yıl hapis cezası

TCK (1 Haziran)• mad.85 taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi 2 yıldan 6

yıla kadar hapis cezasına çarptırılır (ERTELEME)• mad.89-(1) taksirle başkasının vücuduna acı veren veya

sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi 3 ay-1 yıl hapis cezası veya adli para cezası, (2) duyu veya organlardan birinin işlevinin sürekli zayıflaması,

kemik kırılması, sürekli konuşma zorluğu,yüzünde sabit iz, prematüre doğuma neden olmuşsa, ceza yarısı oranında arttırılır,

(3) iyileşmesi olanaksız bir hastalık veya bitkisel hayata,duyu ve organ fonksiyon kaybına,konuşma ve çocuk yapma yeteneğinin kaybolmasına,düşüğe,yüzün sürekli değişimine neden olmuşsa ceza bir kat arttırılır.

Bu maddeler doğrudan malpraktis ile ilgilidirler

Hasta ile hekim arasında doğal bir sözleşme vardır. Bu sözleşme “vekalet sözleşmesi” olup burada hekim, tıp ilkeleri ve kurallarına göre gereken tedaviyi yapma sözü vermiş kabul edilir.

Vekalet Sözleşmesinin Tıbbi Öğeleri • Özen yükümlülüğü• Hastanın kabul edilmesi• Tanı yükümlülüğü• Hastanın aydınlatılması• Tedavi yöntem ve usulünde yükümlülük• Tedavi süresince kontrollerde yükümlülük• Hekimin kendini geliştirmesi yardımcılarını

bilgilendirmesi yükümlülüğü• Meslek sırrı

Hasta Hakları•Tıbbi bakım hakkı

•Bilgilenme

•Onay-Rıza ( aydınlatılmış onam)

•Mahremiyet ve özel hayata saygı

•Başvuru (şikayet) hakkı

Lizbon Bildirgesi 1981 (DTB) Hasta Hakları Bildirgesi, Bali 1995 (DTB)Hasta Haklarının Geliştirilmesi Bildirgesi (Amsterdam – 1994) 1998 TTB Hekimlik Meslek Etiği Kuralları1998 Hasta Hakları YönetmeliğiİNSAN HAKLARI VE BİYOTIP SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN 2003/50132003/5013

Bunlardan Lizbon Bildirgesi temel niteliktedir.

Aslında tüm hasta haklarının anayasası “hipokrat yemini”dir. Oradaki kavramların çağdaş yorumları başta Lizbon Bildirgesi olmak üzere diğer metinleri ortaya çıkartmıştır.

HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ(R.G. Tarih: 01.08.1998 Sayı:23420)

Madde 5-Sağlık hizmetlerinin sunulmasında aşağıdaki ilkelere uyulması şarttır:d)Tıbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazılı haller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamaz.

Bilgi İsteme (Madde 7), Sağlık Kuruluşunu Seçme Ve Değiştirme (Madde 8)Personeli Tanıma, Seçme Ve Değiştirme (Madde 9), Öncelik SırasınınBelirlenmesini İsteme (Madde 10), Genel Olarak Bilgi İsteme (Madde 15),Kayıtları inceleme (madde 16), Kayıtların Düzeltilmesini İsteme (Madde 17)Madde 21-Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır. Hasta

mahremiyetinin korunmasını açıkça talep de edebilir. Her türlü tıbbi müdahale, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmek suretiyle icra edilir

Madde 23-Sağlık hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler, kanun ile müsaade edilen haller dışında, hiçbir şekilde açıklanamaz

Madde 24-Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alınır. Hastanın, velisinin veya vasisinin olmadığı veya hazır bulunamadığı veya hastanın ifade gücünün olmadığı hallerde, bu şart aranmaz.

Madde 25-Tedaviyi Reddetme ve DurdurmaMadde 31- Rıza alınırken hastanın veya kanuni temsilcisinin tıbbi müdahalenin

konusu ve sonuçları hakkında bilgilendirilip aydınlatılması esastır.

AO hekimi korur mu, ne kadar, nasıl ?AO alınmalıdır çünkü ;Anayasa 17.madde ve TCK 26. madde nedeniyle

yasal olarak zorunluluk açıkça görülmektedir. Ancak AO alındığında hekimin yasalar

karşısındaki sorumlulukları mutlak koruma altına alınmış demek değildir.

Tıbbi uygulama hatalarından korumaz Tıbbi uygulama hatalarından korumaz !!!!!!

Yanılgı !...

Hasta / hekim hakları farklı değildir.•Hasta kendine yeterli süre ayrılmasını ister

(hekim de hastasına yeterli süre ayırmak ister)hekim de hastasına yeterli süre ayırmak ister)

•Hasta temiz ve çağdaş sağlık tesisi ister

( hekim de temiz ve çağdaş sağlık tesislerinde çalışmak ister)hekim de temiz ve çağdaş sağlık tesislerinde çalışmak ister)

•Hasta da hekim de aralarına parasal konuların girmesini istemez.

•Hasta tıbbi gelişmeleri izleyen hekim ister

(hekim bilimsel gelişmeleri takip etmek isterhekim bilimsel gelişmeleri takip etmek ister)

•Hasta sevgi, saygı ve şefkat görmek ister.

(hekim kendisine saygılı davranılmasını ve güvenilmesini isterhekim kendisine saygılı davranılmasını ve güvenilmesini ister)

•Hasta saatlerce poliklinik sırasında beklemek istemez.

(hekim poliklinik kapısında hastaların yığılmasını istemezhekim poliklinik kapısında hastaların yığılmasını istemez)

yapılan tıyapılan tıbbi mbbi müüdahdahaale le ,klasik tıp bilgilerinde

(uluslararası kitaplarda ve yayınlarda ) komplikasyon olarak adlandırılıyorsa ve bu müdahale, tıbbın kabul ettiği normal risk ve sapmalar çerçevesinde yapılmışsa ,kötü sonuçlar meydana gelse bile, hekime sorumluluk yükletilmeyen olumsuzluklardır.

(F.Çelik)

KOMPLİKASYONKOMPLİKASYON

Tıbbi Kötü UygulamaSağlık personelinin, kasıt veya kusur veya ihmal

ile standart uygulamayı yapmaması, bilgi ve beceri eksikliği ile yanlış veya eksik teşhiste bulunması veya yanlış tedavi uygulaması veya hastaya tedavi verilmemesi ile oluşan ve zarar meydana getiren fiil ve durumdur

Hekimin tıbbi girişim sırasında deneyimsizlik, bilgisizlik veya ilgisizlik/özensizlik sonucu hastaya zarar vermesi “tıbbi malpraktis” dir (TTB Hekimlik Meslek Etiği Kuralları 13. Maddesi)

komplikasyon malpraktis

zamanında fark edilmez ise fark edilmesine rağmen gerekli önlemler alınmaz ise fark edilip önlem alınmasına rağmen, bu önlemler yerleşmiş standart tıbbi girişim olarak değerlendirilmez ise

Sağlık çalışanı tarafından yapılan tedavi veya ameliyat gibi tıbbi girişimler beklenen sonucu vermemiş olsa bile, tıp bilimi kurallarına uygun olarak yapılmışsa, kişiye kusur yüklenemez, tıbbi malpraktisten söz edilemez

malpraktis hangi durumlarda oluşabilir

Değerlendirme hatası (yanlış veya eksik tanı)Tıbbi hata (yanlış tedavi, yanlış ilaç vermek, yanlış taraf ameliyatı)Teknik-ekipman hatası (elektrik kesintisi, O2-CO2 karışması)Sistem hatası (alt yapı eksikliği, sevk zincirinde aksama)

neden malpraktistıbbi bilgi yetersizliği (tıp eğitimi, STE)beceri sorunu (yetenek, deneyim )karar verebilme yeteneğinde eksiklikkendini yenilememe ve değerlendirmemeçevreyle iletişimde başarısızlıkkarakter (sorumluluk duygusu,vicdan)altyapı ve fiziki koşulların yetersizliğinitelikli insan gücü yetişmemesiekipman/araç-gereç durumuhukuki işleyişteki nitelik, zaman ve saydamlık konusunda pratik olumsuzluklar

koruyucu faktörler

Düzgün kayıt tutulması ve saklanmasıSadece rıza alınması yeterli değildir, bilgilendirilmesi de gereklidir (Aydınlatılmış Onam)Tıpta benimsenmiş klasik bilgilere sahip olmak ve buna uygun davranmak (eğitim)Diğer hekimler ile işbirliği içinde çalışmakAmeliyathane personelinin hatalarından cerrahın da sorumlu tutulabileceğinin bilinmesiOlası komplikasyon veya olumsuzluğun üstesinden gelinemiyorsa konsültasyon veya ileri merkeze sevk mekanizmasını kullanmakHasta haklarına saygı göstermek, iletişimde başarılı olmakBilinmesi gerekeni bilmemek sorumluluk getirdiğinden mevzuatı, yasaları asgari ölçüde bilmek

Passive Active(nonassisted)

Active(assisted)

Voluntary

(istemli)

Vasiyet

(DNR)

Eve gitme

İNTİHARİNTİHAR Ötanazi

PAS

Nonvoluntary

(hasta devre dışında)

(withdrawing) Fiş çekme

Eve götürme

X(holddrawing)

Yüksek doz sedatif verme

Involuntary

(istemdışı) CİNAYETCİNAYET

X CİNAYETCİNAYET

HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ1998

• Madde 13- Ötanazi yasaktır.

Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dahi, kimsenin hayatına son verilemez.

HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ1998

• Madde 25- Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doğabilecek

olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkına sahiptir. Bu halde, tedavinin uygulanmamasından doğacak sonuçların hastaya veya kanuni temsilcilerine veyahut yakınlarına anlatılması ve bunu gösteren yazılı belge alınması gerekir.

Tıpta Uzmanlık Öğrencisi 2547 sayılı YÖK yasasının 1. madde (t) bendinin 3.

sırasında tanımlanmıştır. Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen esaslara göre yürütülen ve tıp doktorlarına belirli alanlarda özel yetenek ve yetki sağlamayı amaçlayan bir yüksek öğrenimdir (lisans üstü)

• Asistan “yetkisiz yetkili” kişidir. Yasal olmayan bir görev vermeyiniz. Tek başına cerrahi veya invaziv girişimlerde bulunamazlar.

• Uzman “tam yetkili” kişidir. Kabul edilebilir zorunlu bir neden olmadıkça yetkisini devredemez.

• Konsültan uzmanın sorumluluğu, müdavi hekimden daha az değildir.

Sağlıkla İlgili Kayıtların Saklanma Yöntemi ve Saklama süresi

• Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği, Ayakta Teşhis Ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik. Bu kayıtlar, sağlık kuruluşunun arşivinde 5 (beş yıl) süre ile saklanır. • Özel Hastaneler Yönetmeliği, İlgili diğer mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, özel hastanede tutulan hasta dosyaları, en az 20 (yirmi yıl süre) ile saklanır.• Ağız Ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik - Sağlık kuruluşuna başvuran hastalara yapılan müdahale ve tedaviler hastalara ait dosya veya kartlara işlenir. Bu kayıtlar sağlık kuruluşunun arşivinde 2 (iki yıl ) süre ile saklanır.

Hekim Hakları 1

• Hiç bir hekimin "iyileşme garantisi verme zorunluluğu yoktur, aksine bu garantiyi vermemesi bir haktır" (Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 13.mad.). Bunun istisnası hekimle hasta arasında "eser sözleşmesi" olan estetik ameliyatlar ve protez (silikon, porselen diş gibi) kozmetik amaçlı uygulamalardır.

• Hekim hastanın tedavisini kanuni nedenlerle zorunlu olarak kabul etme halleri dışında tedaviyi kabul etmeyebilir veya bırakabilir, çünkü hekimin "hastanın tedavisini üstlenmeme veya reddetme hakkı" vardır (Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 18.mad).

Hekim Hakları 2• Acil durumlar dışında “hastayı kabul etmeme ve devretme

hakkı “ vardır (TDT mad 18 ve HMEK mad 25). • Ayrıca TDT madde 19’da hekimin gerekli görmesi ya da

hastanın talebi durumlarında hastaya ait kayıtları tedaviyi üstlenen meslektaşına vermesi koşuluyla, keza aynı tüzüğün 24. maddesi 2. fıkrasında belirtildiği üzere, hekimin hastaya konsültasyon önermesi ve hastanın bunu kabul etmemesi halinde, hekimin hastayı bırakabileceği belirtilmektedir.

• TDT’nün 28. maddesi konsültan hekim ile tedavi eden hekim arasında tedaviye yaklaşım konusunda bir görüş ayrılığı olması ve hastanın konsültan hekimin görüşünü benimsemesi durumunda tedavi eden hekim hastayı bırakabilir.

• Hasta aleyhinde tanıklıktan çekilme hakkı ise ( CMK mad. 46 /1-b) hekime tanınan özel haklardan birisidir.

ÇÖZÜM - ÇÖZÜM - kişisel önerilerkişisel öneriler

• Yönetmelikler gibi yasal düzenlemeler ile hasta hakları korunamaz.

• Hasta ve hekim hakları birlikte görülmelidir.• Tıp eğitimi ve mezuniyet sonrası eğitimlerde konu

bütün yönleriyle verilmeli bunun için müfredata etik-hukuk-deontoloji üçgeninde zorunlu dersler

konmalıdır.• Tıp eğitiminde iletişim, tıp tarihi, sanat ve sanat

tarihi dersleri konulmalıdır• Eğitim, eğitim, eğitim......Eğitim, eğitim, eğitim......

sonsöz

KANUN BİLMEMEK MAZERET DEĞİLDİRKANUN BİLMEMEK MAZERET DEĞİLDİR

(TCK mad.4 )

Paracelsus (1493-1541)

“Doktorun kişiliği hastanın iyileşmesinde bütün ilaçlardan daha etkilidir”