Şah-i nakŞbend

5/9/2018 ŞAH-I NAKŞBEND - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/sah-i-naksbend 1/64

R O y u k i s l a m V e l i s i

' } \ / l , ,h4Q rnm p iI R P h» P iI iiin ~J .. . .. .JL '-A..:L1l.Ul.J!..L IL!t.Jl.Il V vt ..L.JI V.lL It'U!. V U{){L.a..1. I. r = u .

U a y a t l , ~ a h s i y e t i , M e n k l b e l e . r i

NA~tRt :

Ta~kopriiUi Ali Aitm,

ts~'Ulbul - 1966

lasrr

Asd

IIve

lyUkddr-

Mu-

tah'"

ial-

mmi. va

m'li~

, Bn

ldin~

'gun

bli-

Itym.

tUne

;den

stla-



BU KiTAP

1328 senesiade Istanbnl'da Hukuk

Matbaasmda basihms olan (Risa-le-i Behaiyye) nam eski yaZl eserm

yeni hazflerfe basilrms seklidlr,

M. §evket Eygi Matbaasr~"""""""""'~Nuruosmaniye Cad. 17/1

Cagaloglu - Istanbul

ONSOZ

Nak~itJendi

",,,,,,,,,,,h",,,H Hedalma (iviiuebilece·

H i m .

ge mtihim eserler yazdml~rhJ'.BU]1!1~,~'dallJln o:m :m aUs i

med bin 11l[es'iMriBuha:d.'nin Erdsaletu91 Be'ha,iyye'sidir. namda Sey-

yid Ca~'c,Mni']Jiu de hir eseel vall.'du'. Faka,t? en tutunan JEhu'l KasID1'm

eseridlr. S013asirda Na§lloullahbin Bellaii isminde bir zat mrafuldan da bu

namde, hir eser vuouda getirilmi~tir. Jidab, makamai ve hiyogl'afi kltabla-

rmda Behaeddin Nak~ibend ha.l;:frmda b~r b9JyH ID9Jfiml:'!,t vfl,:rdu'. Fakat,

Imnla:!'m diller! yabancI ve Tlirk~ olanlarnnn da eok eski olmass, genQ

neslin biiylik bir Tiirli miitefekkiJri haloonda bHgi edinmesine miisatd de-

gRdil'. ButiMiyacl kal'~illamak igm kale-mealdl~m bu eser, cihan ~limru bir

!!,ohl'eti elan yiice bir TUrk mutasavvmmn hayatnu, f;!ahsiyetini ve hizmet-

IeI'M tamtma gayesi lie meydana getirilmi§til'. Ben, bu na~iz eserimde bu-

yiik hi!' TUrk?u tamtabihnis ve milli: kiiltiirfuniize hizmet edehilmi§l Isem

beni.m i9in ne mutlu..Ta~kopriilii

Ali A.LTUN

_,...5-

klbl

lBsa

;ah..

al-

Um

Bll

Un~

;un

bli-ym

inc

len

;la-

ve

[ir.

,tIe



GiRi~

Race Muhammed Behaeddin ~ahl Nakslbendi hazretlerinln menalnbr

ve eserlerini teiil.!;:ii.J:easlamadan once ana kaynaklara uayaiiui'ak ~ii insa.

hiyog;rafik mll.lfunatI arzetmek Isterhn:

IHtce Thiuhammed Behaeddln, Buhara'ya bfr fersah mesafede lias!'l

Arifan'da dogmu~tu:r. DoiKtun tariM kesin olarak Hieri 718 senesidlr , Asd

nih Muhammed'dir. Babasmm adl da Muhammed'dil'. Behaeddin, litkaOl ve

§::alu Nak§ibcndi §ohretidir.

Muhammed Behaeddin, yliksek ve asfl bir 'fiidi allesinin !:ok bliyUkblr lhtimamla yeti~till"digibi:i.ylikbir mutasavvif ve deefn blr mtitefekklr-

•.Iir. TahsHe, babasmdan baslayen ve titiz bir tCl'hiye altmda tutalan Mu-

hammed Behaeddin, zamamnm ulemasmdan zahil 'l HimRe-l .' iemaU Ile tah-

t:>Hetmis, bu suretle devrinin ilim adarnlari satmde yUh:sek blr mevki ale

rmstrr, Fakat, ~,[ul1~,mmedBehaeddin'In g®n~~ve hakh ~ijhl'eti,zahb:l m . m .ftlemilldcll ziyade Ledfumi m m ve idamndandl.r. Babasmm hhnayesi ve

Irtl~Mlmd.ageH.~i:irken,m{ defa Emir §eyyid ]Itilali Ile mij~e:rI'ef ohnu§.mu.~

teakiben Kusem ~e3!!1,IfaH.! Ata ~lesamiasmdan H3!ce

AbdliHw.m~ GocdUvall.1rden aldligl kendiisini l~emale ula§tuH.u9iIr. Bu

snretle JrJIacegan sllsllesine dahil obnus buhman Muhammed Behaeddln,

ehl-I siinnet ve l eemaat mezhebi tizel'ine ldtao ve sunnete tamamen uygun

o:alrak Nak§ibendiml.: tarlkatnn tests etmls ve eser] TUrki§ta:n~da degil, bti-

tun is iam a~emilnde l 'agbet gormU~; hurafelerden, bidatlardan azade aym

zamanda is~Iam dlnine her haH illiemuvafsk olan on evHyaJar bUyUgU, dine

oldng'u 11':2,l1ar, Insanhk a!s:wuine de hlzmet etm!~tir. Kendislne bu yiizden

Hace ~alu Nali§ibelldi denimlii§tir.

BaIn NakBibendl sadece bir mutasavvrf degHdil '. Esrine ender rast la-

nan blr mUtefelddl ' ve kl tap yazml§ hi!" ~Hml,kiirsmerde insanlara m m ve

irfan nrITU vermis o i l ' hatib, ideolojisini nazma solsmns kuvvetli bir §airdil'.

Bu i tibaria dfulyaca me§J:mr olan O U buyUk TUrk n:m~asavvllilll hiirmetle

-7



barns konusu ederken, kltabnnm muhtevasim, benden bin kerre daha kuv-

. .. > l " , "' - e . " I I J l l " " ' . ' . . . . . . . . . , ' ' ' ' ' ' ' vermeye yeter gormekteyim.

~aln Nak§ibendi, zahiri ve baiwi terbiye ve tedrls He omrUnu din ve

Insanhk hlzmetlnde tamamlarmstar. Buyiil>: veli, Hicretin 791 yilmda Bu-

hara ~eb:rinde hastalanml§ ve ruh-i pak-i akdesl a 'laY-I iHiYYil l e Ul'llC et-

mi5tir. KaddeseHahti. sirreili.il eelil,

Hazretm. I18.,maZl mnazzam blr eemaatle eda olunduktan 80]1:ra, par-ve burada topraga tev-

I~aJf.~1bendlihazretleri-

bit: tih:be yaptn:illli§hr.

-8-

RACE BEHAED])iN NA!£~iBENDi'NiN

Behaeddin ~ahl Naksibendi'nin, menkibe ve kerametlerini siralama-

dan evvel b8"Zlhususlarm aydmlatilmasma ihtiyac vardir :

gibi Allah Hekulun arasmda kulluk suretiyle yakm-

ilL~kisil1de11barettir. Velilik iki kisimdir-Bir kisrm genel (ve-

dir ki, l~Eg~lIuj_ yasak ettigmden Sal[111111ak

eski (velayeti has-

sa) derler.. t&bi clarak 11afile ibadetle ...

Allaha yakm olmak,

olarak Allahm sifatlarr

1" e

iIe knfatlalJ.abj. lD~1eIctil '\ J>Titekirn hadis-i kudside: (1).

Oh . IL "o DSL .] ' onu

dHii olurum, Onantecelli ederim.)

bu derece clan ve butun kuvvetlerini, hasseleri-

ni Allahm tasarrufunda tutan bir kulun elinden, dilinden ve her turltl var-

hgmdan keramet zuhuru nasil reddedilir ? Allahm teeelli ettigi bir kulda

keramet Z:.::.h.lU:"Ugayct tabiidir, Erell} 0 kul, kcramet g08tCl""111Cl~ ve olaganus-

tlii§ler yapmakla Allah katmda sorumlu olmaz. Oyle bir veli ne i§lerse

Allahm emriyle islemistir.

(NAZlVl)

Nevafi! i§leytip bir bende etse Hakka Kurblyet

O!Ul'01bende hem mahbnb-i Hak hem menba-i esrar,

Bu rutbe beadesl oldukta Hakkm lutfuna mazhar

Taaeciib etme 01 bende keramet eylese izhar,

, (1) 3. CUd, 137. mektubda 1'11i:I1hammedMasum «kuddise sirruh» buyuruyor ki:

NftfHe ibadeHerle yakm olan kurbda suHkin vueudu aradadir, Onun i.9ID bu

kurbda fenabasll olmaz. Bu Kuroda kul mUdir. Hak TeilJa onun imine ftlettir.

Ii :i !uo-! fer a.i z Ise, Hakkm emrfn i Imtlsaldlr, Bu' Kurbda kulun vueudu a;ada

degH~iI'. lKm:b-l iCl'ai_zde faH Hak Tea!il,'du', KuI, Hakkm fiHine alettir. Bunun

i9indir ki, hadis-I ij\erifte: (Hak Teala, Omer'In diU He konusmaktadrr) bu-

yuru ldu . Hz. Orner'in £lUi Hak TeliHl!mn soztme {Het oldu. Kurb-r feruizde s a m ; ; ;

rani olur,

-9-



Bir veliden dis gorlinu§te serre muhalif bir hal zuhur ederse, 0 hal..

hakikatte izniyle olmustur. Nasil ki: Hizir aleyhisselam gemiyi ba~

tirmis, bir eocugu serre muhalif olarak katletmis. Fakat, batinda Allahm

emriyle bu isler yapilmistir. Musa aleyhisselam, Hizrr aleyhisselama itiraz,

edince, Hizir aleyhisselam demistir ki: Senin bu zahirde §erlata aykm gar-

dugun halleri ben, Kendi arzu ve irademle yaprms degilim. Ben, ortada va-

sitayim, l§te 0kadar ...Evliyanm kerameti ayeUe sabittir. Mesela (I{uUema dahale aley-

n3 , ve hiizz! ileyke, ) ayetleri, kerametin hak oldugunu beyan,

eder, Bu sebeple olagantistti olaylar demek alan kerametin sudfiru, gokte

gimesin gozleri kamastirmasi gibi bir gereektir ve kerameti inkara mahaf" I t " f " " \ l rf.,n1 p";'It~r;O h i } "> ' h il .r a"{rp. QY'7PHp.lhl'1·. ;y vJ :. :. .t .. .u . ._ , t.N~ ' ""' ' ' ' ' __ ~

:)eyh Cabir (kuddise sirruh) buyurdu ki: Rahip sehri sakinleri, evliyanm.

kerametini inkar ederlerdi. Ben bunlari yola getirmek icin, rastladigim bir

arslana bindim. f;_lehregirdim, carsilari dolastim. Ve halkm en gok toplan-.

dlgl yerde yiiksek sesle dedim ki: Nerde evliyamn kerametini inkar eden-

ler ? bir arslan iistundeyim. Evliyanm kerameti dog'ru mu, :~111~~

gozlilTUZU. aglp bakuuz. Hayal degil, gCTQCl:;: bt!... lre-

rametini inkardan vazgeetiler ve beni hayretle bir muddet seyrettikten,sonra dudak oynatmadan dagildilar.

( N f t. .L Z T h l )

Eylelne Jtdhr u hasedden sakm 01iukari

Doknna bali ]}esend~d_eiEhhllWilllC.

Iiad:d_Illipes edeln.i eve! her giz

Ne kadar ta'ni d.url ig eylese f~1e1]1Iv!31b_e~

I

Ozelvelilik (velayeti hassa) li~mertebedir. Birinci velayeti sugra (kii-

veliliktir.) Btlmertebede velinin nitelikieri f2i5:vledir:

VeE, Allahm srfatmda fani ve fakat sifatullah HeIdUmdir. Bu merte-

bede veli seyrifillah HesUl{tk eder.Ikinci mertebe, orta velilik (velayeti vusta) dir, Veri, bu mertebede

i1111{8,11 dahilindo clan vucuttan ffLniCL1.1I"v Viicud-i hakkani ile lrf:dmdir":SQ

mertebeye ulasan veli «vucutta Allahtan gayri hie;bir §leyyoktur» dava-

smi guder ve del' ki: Ben hi\{ bir S;1ey Ben, ben degiltm, ben ken-

dimde yalmz Allahi buluyorum ve bu takdirde veli, seyrimaallah He sliHlk

eder, NaSIl ki, Orner ibni FarIa, ben tecelliye olmusum. Bende viieut;

yok. Her sey fanL Ne goruyorsam hep zilti Baridir, GozUmde her §ey

silinmi::jtir, buyurmur]lardrr.

-10-

O~tincli mertebe, velayet-i klibra (bl iyl ik veli lik) mertebesidir . Veli bu

mertebede olmezden evvel olmustur, Bekabillah merhalesine ulasmistir.

Veliligin en yliksek niteliklerini kazanmistir. Bu mertebede bulunan veli,

seyrimaallahta nihayet bulur ve buradan yukari artik gidilemez. Allah,

veliye bu mertebede oyle liituflar, oyle ihsanlar, oyle keremler ikram eder-

ki, hesaba gelmez. Bu mertebede halkm irsad ve terbiyesi veliye verilmis-

tiro Allah 0veliyi makam-i cemiden makam-i farka red eder. Vel i de seyri-

anillah yolunu tutar, Artik ilk vazifesi, halki egitmek ve olgunlastirmak-

tir. Allah 0 veliye keramet gostermek, kimsenin yapannyacagi isleri yap-

mak hususunda oyle kudret ve kuvvet verir ki, elinden kurtulus olmaz, La-

kin, Allah 0veliyi hikmetin sirrma muttali eder de hikmete uymayan ola-

gaIitistU i~lGri yapmaz, Ycksa, kudretinin yetersizliginden degi1dir~

Velinin keramet gostermekten kendini sakmmasimn bir sebebi de Hak

'I'eala'nm onun velavetini halk arasmda setr etmesidir. Eger veli keramet

izhar etse, Allahm gizledigi veliligi ar,;lga vurmus olur. Bu hal ise veliye

IftYlk degildir. Belki edebi terketrnistir. Neticede velilik mertebesinden

uzaklastmlmak tehlikesi vardir, Bu sebeple denilmistir ki, veliden keramet

suduru, kadindan hayiz zuhuru gibldir. Meger ki, Allah 0 veliye miisaade

etmis ola. Qlinkti, kerametin gizlenmesi, §U meal ini verdig imiz hadis Hede

gereklidir:

Allah li~ ~eyi,li~ seyde glzledi: Birlncis! rrza, Iklnclsl gazap, U~uneii§u

velillktir. Rizanm gizlclldigi taat, gazabm gizi.en"Ugi ma'siyet, velHigm giz-

iendigi halktir.

Bir veli keramet gosterse, Hakkin gizledig;i veliliglIzhar etmis olur,

Zira keramet velidon sudur eder, Velinin gayrmdan sudur etmez, Hasih

Nebiye mii'cize gostermek nasil

oyle vaeiptir.

gizlemeke

(NAZM)

(

I B fa F . 1 il n lf id a te y o I I{ anlftFlia aez Izhardan ..

veli kasd-i keramet

~ht.h.'azeyler karamatm veli i~'aI'd8',n

Bnlreaz iz!mr-i kerametle veliler izzetl

AElliann izzetieIl'i ihfadadu' fl,~~yaK'dan.

EvHyalfu ..dan keramatm sudfrru ;>oyle R i i :

Hayza benzer [le 'n icap etmede ebketrdan.

lIe]." veli §et-"I~-iAieraJil'1et ebneye 111le'mll]..dur

·-11-



Olmasa lzharda iznl Hazret-i Settar dan.

Evllyanm boyle bil ahval ve keyfiyetlerin

Sakla anlardan Iisam, kef edip inkardan.

Allahm velilerinden sudfrr eden yliksek kerametlerin sayisi ve ~e§itleri

cpekQokoldugundan bunlari bir arada zikretmek imkan dismdadir. Yalmz

:§unu belirtelim ki: Kerametin nev'i yirmibestir.1 - Kabir haline ve olulerin durumuna vakif olmak ve aym zaman-

-da olulerle konusabilmek.

2 - Tas, agag ve hayvanlarm Allahi tesbih etmelerini duyabilmek

ve onlarla konusabilmek,

3 - "lTP hiitiin h8yv2nl>1rJ ernrine boynn egiUrip; meyvaslz

~ r :~ ~ , , . . ,, 1 ~ '' 1 ';"Y"0 r-<7 10r),-1",:,,'rYl"" lr· l i , .) vb " " ' 'j : J . < i .I . . ; ; ,. VJ ""-" '.! ....-w '- ;;:. .4,

4 - Diriyi oldurmek, olliyii diriltmek,

5 - Nurdan bir cisim gibi cesetlere ve kati maddelere dahp gire-

bilmek.

() - Su iizerinde yUrlimek ve havada ucmak.

7 - Uzak mesafeyi yakm etmek, yakin mesafeyi uzun yapmak.

8 - Uzun zamam kisaltmak, kisa zarnam uzatmak,

9 - Varhklarm seckinlerini bilmek ve gizl.ibilimlere va,lnf olmak,

10 - Deliyi iyilestirmek ve saglamla§tlrmak.

11 - Allah katinda duasi makbfil olmak, kul yamnda sozli gecmek,

12 - ~iir soylemek ve hakikatm sirlarmdan haber vermek.

13 - Dargm kalbleri birbirine bagdastirmak ve dtismanhgr muhab-

bete eevirmek.

14 - Yemeden, icmeden miistagni olup, nice aylar ve yillar besin al-

mamak, yememek, iememek, soguktan ve sicaktan miiteessir olmamak.

16 -- Rtizgar estirip; esen ruzgar; dindirmek, sogugu steak, SlCagt

soguk yapmak.

17 - Az bir yemek HeQokaskeri doyurmak ve meydanda hig bir §ey

yokken yemek glkarmak.

18 - Diisman ordusunu kahredip zafer kazanmak.19 - Ateste yanmamak ve oldlirlicli sebeplerden mtiteessir olmamak.

20 - Gaybi bilmek, gormek ve herkesin kalbindeki srrlara valnf 01 -

znak.

21 - Bir anda bir kac yerde gorunmek ve halkm gozltnden gizlenmek.

22 - Bir anda halka yardim etmek, uzakta konusulanlari isitebilmek

ve soziinti eok uzak yerlere duyurup dinletmek,

23 - Kasvetli goniillere, havai nefislere ve yolunu azitmislara ta-

-sarruf ederek terbiye ve islah etmek.

- 12

24 ~ Melekut alemine niifuz edip tasarruf etmek.

25 - Gozden irakta olan mensuplarmi korumak, kotlillikten kurtar-

mak, ibadete mecbur etmek ve yine kendisine bagh olanlarm ruhlarmda

ve cisimlerinde terbiye kudreti gostermek ...

(NAZM)

Bu keramat-l Azimu§§am

Herkese vermez imi§ Hak a m .VeriI' 01khnseye taat ederek

,Bak yolunda ede kendin fani.

Vehbidir etimle kel'amat-l Glizin

Oeddu say He degU, kesb a m .Bu kerametlerl fazIile Hnda

Sevdigi abde eder Irzani

Nice ersin bu keramata ki§i

HiI' ki§i olmaymea Hakka veli

Bu kerametlere olmaz daut

Nice. 01 15ah83, keramet verile

Eger anm yo!..:Ise idam.

Ver'a u ztihdl ibadetle HudaEder abdinl keramet kam.

MaIiki kensi keramet olamn

Harki adctte yUrur fermam,

Bu keramata kim 018a kanir

Olur alemlelf'Y-l!t1 sultans.

Keramet (olaganiistti hal) iki kisimdir :

Bir kismi istidrae, digeri sadeee keramettir. Olag'antistu bir i§ k5tU

adamdan sudfir ederse bu hale istidrac derler, Eger Hak yolunda salih kim-

seden sudur ederse keramet denilir, Bu iki kisim dahi Allahm' izni He olur,

Yalmz kotti adamdan zuhur eden olaganiistu haJ Allahm 0 kotli kuluna

bir mekridir. Keramet ise, salih kuluna lirtf u keremidir. Bu takdirde ola-I

g'anlistu isin birinei kismi yani istidraem mercii sapiklik ve kerametin mer-

cii veliliktir.Istidraci, kerametten ayirmamn yolu §oyledir: Olagantistu hal sudur

ettigi kimsenin seriata muhalefeti ve stinnete mlitabaati yok ise istidrac-

011'. Eger olagaritistli i§ sudfir ettigi kimsenin her halde seriatamutavaati

ve her hususta simnete miitebaati val' ise, 0olagantistti hal keramettir. Is-

tidrac zuhur eden kimse, seriata ve siinnete muhalifolandrr. Ister itikad

-13-



eihetinden olsun, ister amel cihetinden oisun. Kerametin dahi zuhu tti -.k' '1 halind d'" . . - r e 19l~imse rer ia in e rmn hliklimlerine ve Peygambe"l'll 'su"-ne'!t bid ~ k H nne am rrsa akatle, baglanan kimsedir, Zira keramet sahibi olan kims ' di ktl

, • uenll1 Ine II

muhalefeti elsa, kerameti istidraca doner ve kendisi velilik rnakd indi 'I' , , L Itt ma a·

mm an 11 1 m ir, Velinin, veliligi babindan mirtavaat ve mlitebaat sarttir.

Burada §U kissayi arzetmek faydali olacaktir:

. Eb.~ ,Yezid Bist~ml «kuddise sirruh» hazretlerinin indinde bir kim-

eeyi velidir, kerameti vardir diye ovdliler. Bistam] hazretleri 'h b ~tti-.. 1 " . . l,,, ,,,,lze u sena€ 19m1z:e mm ,zl~ar~tme ~itmek vaeip oldu diyerek mensuplarnu all

o methedilen-velinin ziyaretine aittiler 0 velinin bului d ,~ hlPd 11 .' . . .. ~:.' - . L ~ .1, ugu rna a e var-~( a.nnda, Ol1~mescide gidiyor gordiiler. Bistami hazretleri bu veliyi mes-

~=~}~l~~~: gl~erk~n, Kl~l~~:. karst ttikirriir gordli. Bu sebeple BistamiVVUtH ~:.tH:il ;;UHJ.eLe,,I,IlunanI ou10"'u,,e derhal geri .ri""" .,~. __~ .. '" .... uonup, kerametindenoanseallen vell 11egorusmedi ve dedi ki : Dinin 11"1"" I! , ." .ad Ab" . u rum erme ve sunnetma ma saygi gostermeyene nasil olur da keramet isnat edilir ? 0 ki

nasil olur da veli olur ? . imse

(NA~I)

Thadettohumunu

eli:durma d~Um

arz-i taattey~m,yetbostanmdan keramet vermek Istersen,

~ad.et etmeyen adem, veHlyet zevlnm sdrmez

Ibadet kil velayet zevknu sen surmek Istersen

Tu~p ahldlm-l ser'ullahr sen dur olma stinnetten

V~I~!etl~ kubabl knrbt hakka girmek istersen.

Yuztm su:_.topl'~ga, yalvar Htidaya all lizar eyle

Meserretgam La havf ~Uemindegulmek Istersen

Rella ktl l'ahan,. taat yolunda ceddti sayeyle .

Cenab-r Hazret-I ABaba vuslat etmek IstSul A • erneu.~ l~d~ ~~ivadan yiiz eevir igmaZl ayneyle

NU~§l kamatI Ievhldllden silmek Istersen,

B~~Hret.~e§miue gel bu gul-I mazagal basardan gee

VUCUd-l vahdeti kesrette her an gormeIi: Istersen,U~ut hanrdakl kesbeUigin her Urn liIrfam

E~e~ vehbi olan ilm-i Iedunni bihnek istersen.

lIudajll sev, ~lkar kalbinde kOVJnaImbb-l' (I"H"dA oJ-. unyayzu ay~ sen dahi kendi oziin ..sevdirmelr isterSen.

Tecerrud Iol rnnUUk gibi terket kaydl nasfiti

Feza-i alemi lahfita sen de gitmeI{ istersen.

-14-

Biilend-I himmetl merdsnellkle Hakka taat etBu meydan-i keramet Iere cevlan etmek istersen,

.rl 1/ )

Biraz da Hace Muhammed Behaeddin Naksibendi «kuddise sirruh»

ihazretlerinin ~ocukluk hallerinden, sohbetlerinden ve dahil oldugu §eyhle-

s-in silsilesinden bahsedelim:Hace hazretlerl huyurmuslardrr ki: Allahm bu fakir kuluna ettigi ina-

yetlerden bid budur ki, goeukluk halinde yiice §eyhim hace Muhammed

Baba Semmasi'nin «kuddise sirruh» tevecclihlinti. kazandim. Beni ogulluga

kabul ottiler.Haee hazretlerinin saym babalari huyurmuslardrr ki: Oglum Beha-

eddin'in dogumundan fig gun soma Haee IVluhammed Baba Semmasi bii-

tfLl1 ihvam ile Kasr-i Arifan'a §eref verdiler. Benim onlara ~ok arzu ve mu-

.b8.bbet.imvardi. Hatirnna geldi ki, oglum Behaeddm'i alaylm, 0 veliriiu hu-

zuruna gotlireyim ve onlardan himmet niyaz edeyim. Bu niyetle oglumu

ahp hace hazretlerinin huzuruna niyaz ederek goturdtim. HaFe Muhammed

Baba, oglumu elimden ahp bagrma bastilar ve dediler ki: Bu yavru benim

ogtumdur. Ben bunu ogulluga kabul ettim ve soma ytizlerini ashabma don-

diiler. Emir Kli~iUda ashabi arasmda idi, Haee hazretleri, Emir Kiilal'e hi-

tap ederek, <:<okerre size bu yerde bir merd-i Hiida kokusu gelir demi§tim.

Bu defa sizin evinizden < " < l k l P bu tarafa yakla§hgnnda yine size dsmistimlei: Evvclce duydugum koku daha artti, hakikat §u ki, 0merd-i Hilda vii-

euda geldi, 0merd-i Hiida iste bu melek yavrudur. Umarim ki, bu masum,

zamanm kendine boyun egdigi adam olur.

Hace hazretlerinin saym analan buyurdular ki: Oglum Behaeddin

dort yasmda idi. 0 sirada bir yliklU inegimiz vardi, Oglum Behaeddin bana

bir gun dedi ki: Bu inek bir aim sakar buzagi dogursa gerektir. Allahm

kudretiyle birkac aydan soma inek, oglum Behaeddin'in dedigi gibi bir

alm sakar buzagi dogurdu. Oglumul1 bu soztmu isitenler taaccup etti,

Hace hazretleri buyurdu ki: Ben onbes - onalti yasmda iken ceddim

murat etti ki, beni evlendire., Bliyiik hocam Muhammed Baba Sem-

masi hazretini davet icin beni Semmas'a gonderdi. Hoeamm mubarek yiiz-

lerini gormekle teserriif ettim; onun sohbet-i bereketinden bende acaib birhal zuhur etti. Gecenin sonunda kalkip abdest aldim ve hoeamm mescidine

vanp iki rekat namaz klldlm. Ba§llTIlsecdeye koydum; ~ok ~ok dua ettim.

o halimde dilimden §u kelimeler eereyan etti:

_ AllahIm! Bana bela yiikiinli ~ekmeye kuvvet ver .. Mihnet ve mu-

habbetini ~ekmeye takat vcr ...Ne zaman ki, sabah oidu. Hocamm mubarek meclisinde bulundum.

-15-



Hace bana tevecciih edip firaset yolu He0gece olup bitenleri beyan ettiler-,

Dediler ki: Ey ogul! Duada boyle demek gerektir:

Allahim! 0 nesne ki, senin mubarek riza-yi serifin ondadir. Onu bana,

u ke:emi~le .ihsar: et. Elbette ~Uyi.ikMevla bir seyde rizasi ola. 0 §ey

bana bela degildir. ~ger onun dahl kendi tarafmdan bir dosta bela gele,

Allah,. 0 dosta 0 belayi gekmeye kuvvet verir ve 0 belamn hikmetini izhar-

e~er. Imdi k~§ikendi ihtiyari HeAllahtan bela istemek elbette gUgtUr. Kul

kiistahkk edip de Allahtan bela istemek layik degildir.

Bu nasihattan sonra meydana sofra konup taam geldi ve mecliste ha-

zir olanlar He Hace taam ettiler. Sonra, hocamiz sofradan bir somun ek-

mek ahp bana verdiler, Ekmegi aldim amma bu ekmegi almakta nefaime

s~n derece cekingenlik geldi. Hace buyurdu ki: Bu ekmegi almakta ceki-

myorsun, fakat bu ekmek yolda Iazim olmaz rm?

Haee hazretleri davete icabet etti ve ciimIe $l.~h~hi"l" l,-,,11rTn",-,'0 ..,.,' . . . . -. . . . . . - .. - . . . - ' . • '. - ~ .' " ' . • • / . . .. . .. . .. " " ~ ~ " ' . . .. . . . _ .. . . . .; ; .J : : J ' .Jv......L -C ;L. ' , .

van oldu. Ben, hocamm bindizi hayvanm ozenaileri taraf'mda y" ." , .."" b ,- """ , - - axuruum vee'

0..kadar sevk ve zevk hasil olurdu ki, Allahtan gaynsr kalbimdcn bilsbii-

t~n. siyrilip giderdi. Bazen ayrihk - gayrilik hasil elsa Hike hazretlsri, kal-

bini ayrihktan Infzet diye isaret buyururlardi. Hocamizm bu kesif ve ta-

sar1'uflarI~1 g?rdlik~e kendilerine muhabbetim artardi. Boylece ~gide;k~~

yolu~.uz b~r kaye ugradi. 0 koyde Hacenindostlarmdan bir zat bizi istik-

~al edip evme davet etti. Hace bu zatin evine indiler. utangachk ge-Iip klvran~aya ~ba§l~~l.Hace hazretleri bu haH gorclUkte, 0 zata hitaben

buyurdu ki: Dogru soyle iztirabm nedir? Adam eevap verdi: Efendim siz-

~ere~emek ver~ek isterim, fak~t evimde siitten baska bir §cy yok. YUce

""eyhlm ba~a ~.on~rek: Behaeddin dedi, sana verdigim ekmeknihayet isevaradi a 'e·t '~ ryo"el~ E'v "~l-l·k!1 •.. , .. ,. « -

oJ • +r b.U 6' L '.H. ' "d1ul OUSOZU lSlUnCe 2'UVenOl're P '1 'tLI'" ," ', ,, " ," .~ ~ ... 0 ~ 0 L QULl-l.P\..xn:-

d~:~lzlm ekme~le :'3UtUsofraya koyup hepimiz yedik, iQtik ve doyduk. Bu

buyuk ke~am~tl Haceden gortince hepimiz taaccup ettik. Bundan soma ho-

cannz eshabr ils kalkip kasr-i Arifan'a tevecciihettiler.

Be~~e~din hazretleri buyurdular ki: Qocukluk ammdan, bulug ~aglma

k~~a1' b~YUk hocar:: Mul:a~nmed Baba Semmasi hazretlerinin sohbetiyle'

mu§erre1. O~dUl~.Hace, danbekaya rihlet ettikten soma dedem, beni aIm,

Se~er~~~d ~ gltb. Orada bulunan bUyiik veliler ve ~eyhlerin ziyaretle1'in~'

bem goturd~. Onlar~an benim iQindua ve himmet istedi. Ondan sonta yine

a~lpBuhara ya ~eldl ve B~hara ~urbuunda kasr-l Arifan denflen koyde sa-

km olduk. 0 gunlerde Hace All Ramitini «kuddise sirrul1» hazretlerinin

mubarek ta~larI ban,a vaslloldu. Ondan sonra halim ho51oIdu, kalbimde A I _ 1 : 1

lah m.u~abbeti ta§b, dokUldU. Ondan sonra Haee Seyyid Emir KUlal haz..

retlermm Kasr-l Arifan'a te§riflerinde bana {'ok iltifatlarI oldu B' d1 k' HA ~ • uyur u"·ar 1: ace Muhammed Baba Semmasi bana, oglum Behaeddin'den terbi-.

-16-

yeni, sefkatini, saygmi esirgeme. Eger onun terbiyesinde kusur edersen,

seni terbiye hakkum sana helal etmem diye vasiyet buyurduklarmda, eger

Race hazretlerinin vasiyetlerini terkedip senin terbiyende kusur edersem,

namert olayrm diye nezretmis idim. Bu sohbetten bir nice zaman sonra bir

€ece rtiyamda Hakim Ata hazretlerinin terbiye icin beni bir mensubuna ha-

vale ettiklerini gordum, Bu riiyayi, salih bir dervis vardi ona anlattigimda,

-oglum dedi, senin TUrk mllrsitlerinin terbiyesinden nasibin vardir. Bu se-

beple havale eyledigim dervisin seklini hatmmda tuttum ve her zaman ona

muntazrr oldum. Bir gtin Buhara sokaklarmda gezerken 0 dervisi gordum,

aroma sohbet edemedim, Kederli olarak evime dondum, oturdum, Gordiim

ki, bir kimse 0dervisin tarafmdan bana gelip, dervis Halil seni ister dedi,

o zaman cok sevindim ve bir rniktar hediye tedarik edip acele Hedervisin

katina gittim, Gorli§tti.k ve bana cok ragbet etti. 0 vakit gordlig'iim ruyay;

kendilerine nakletmek istemis isem de ben riiyanu konusmaya baslamadan

dedi lei: Senin hatmnda olan, benim malfnnumdur. Beyana haeet yok. Ben,

bu ke§fi keramete son dereee taaccup ettim, Muhabbetim ziyade oldu. Soh-

betlerine ve hizmetlerlne lJokzaman devam ettim.rKendilerinden ~ok feyz

aldrm. Bir zaman sonra Maveraunnehir sultam vefat edip, ve-

rasetle 0dervise intikal 0beldenin ahalisi gelip

ra'dan aldilar, Ben de onlarlaberaber gittim. Dervis ne zaman ki, taht-isaltanata elilUs etti. Ben onun hizmetiyle mesgul oldum, Kendisinden cok

keramet zahir oldu ve bana §cfkat ve muhabbet edip, beni yetistirmeye

~all§tl. Bu hal iizere kendisine alb sene Allah rizasi icin hizmet ettim..Oyle

yaklasnm ki, blitiin sirlarma mahrem olup, her isinde mtidtir oldum. Fakat,

z§"hirdedigsr hademe gibi dr~hizmetine c:ah~l:rchm.Kendileri dahi bana

ret ederek sair hizmetlilere derlerdi ki: Her kim ki, bana rrzay-i Hak i~in

hizmet etse, 0 kimse halk katmda muhterem ve Allah katmda mtikerrem

olur. Ben de o;yle bilirdim. Bana l}u kelam ile isaret edip garaz

ben idim. Zira ben ona SlIT p..J.lahnzasl iQinhizmet eiliyordum. Alt! seneden

sonm bu mlir§idin saltanab Y'lklldl, miinkal;'iz oldu. Hebaenmensura gitti.

Ben, 0 haleti mU§ahede etmekte kalbimde asIa dlinya ilgisi, riyaset mu-

habbeti kalmayrp her §eyi terk ve her §eyden armmaya Qah§t.un. Ondan

sonra geldim Buhara'da Zeyvert"un koyi.inde sakin oldum.

Cezbeye tutuldugum Uk glinlerde bil' azize yakmhk ettL.."ll.0 aziz bana

dedi ki: Benseni Hakkm af?inalarmdan goriiyornm. Cevap verdim:

- Bendeniz deumarlm ki, siz efendimin nazarl bana olursa a§inalar-

dan olurum.

Aziz bana dediki:

-- 17 -

F.: 2



- Arzularda nefsin He ne ha.ldesin?

-- Bulursam §Ukrederim, bulmazsam sabrederim.

- Bu bir kolay istir, asil i§ odur ki, nefsine bir hafta bir yerde ekmek

ve BU vermiyeeeksin, hapsedeeeksin ki, nefsin sana serkeslik etmesin ..

Ben, bu muhterem azize yalvardim, Bu halikendisinden talep ettim,

Buyurdu Id,sana lazim gelen sudur: Nefsin irrnidi halktan kesilir bir sah-

raya gideceksin, Allaha ibadetle mesgul olacaksm, Orada Ug gun kalacak-

sin, dordimci! giin filihl dagm etegine gideeeksin. 0 dagm etegine gider-

ken senin online, <;;lplak ata binmis bir kimse (,"<lkagelir,.Sen Q sahsa selam

verip gog, li~ adim gergtigin zaman sana del' ki: Ey civan l Dur, sana ekmek

vereyim, Sen ona iltifat etmiyeceksin, ekmegi almayip gideceksin.

A zizin emri iizere 0 sahrava gittim. DQ gUn kaldnn, dordiincii gun da-

gu:'. etegine vardim, Giderken onume ciplak ata binmis bir adam ~lkageldi.

selam verip geetim, 0kimse bana dedi ki: Delikanh l Sana ekmek vereyim,

Ben ona asia iltifat etmedim ve ekrnegi almayip gittim. Sonra azizin huzu-

runa vardim. Behaeddin bundan sonra sana gerektir ki, halkm hatmru ele

ahp duskunlerin hizmetinde bulunasm, zayiflara ve gonlu kmklara ikram

ve hurrnet ederek mesalih-i tahsile gayret edeceksin. Kimsesizlere yoldaa

olacaksm veonlara tevazu gostereeeksin, buyurdular, Bu azizin

emirlerine uyarak uzun zaman bu yolda devam ettim. Sonra azizin tekrarhuzuruna Qlktlm, buyurdu ki:

- Behaeddin! Sana gerektir ki, bundan soma hayvanlara riayetede-

ceksin, bakacaksin, Onlara niyaz makammda olacaksm. Zim onlar, seni ya-

ratanm yaratildartdir. Onlarda da rububiyetin nazari vardir, Eger ylik ge-

ken hayvaniarm arkalarinda ve sal.c

Ha g edeceksin: tedavi edeeeksin ..

Ben, azizin bu emirlerine de uyarak gij$tedlen yolda hayti mesgul ol-

dum. E[~er onUme yolda yuklU ve hayvan gelse 0hayvan geeineeye

kadar dururdum ..Hayvamn online hiirmet edip geomezdim ve hayvanlarm

izleri.ne yU.zlimu siirlip Allaha yalvaI'u'dml.

Yil1e 0 gUnieI'de 'fern.nluz aymda Rase··].Arifan'dan ~lkl.p sahrada gi..

derkengordlim ki, bil' canavar, afitabe hay.ran omlU§ duruyor. Canavan 0

"'hayranhk SJ.fatmda gorlince bende deruui bil' zevk peyda oidu. 0 vakit ha-

tmma geldi IlLcanavard.an niya,z edeyim de· bEmim i""in Huda dergahmda.

§efaat emin. Bu uiyetie ikielimi kaldn'1p tazim ve hlirmetle 0canavara kar-

§l durdum. Canavar, hayret ve manev! ta§klnhk halinden normale avdet

edince, arkaslUl yere koydu ve yuzUnti. goklere tuttu. Ben 0 vakft Allaha

niyaz edip, canavar tabu haline donfu1ceye kadar arn.in dedim.

Yine azizill huzuruna vardun, dedUer ki:

- Bundan sanra sana gerektir ki,yollarm hizrneti HentCl2gulolacak.

-18-

SID. Yonan siipiiri.ip temizleyesin. Eger, yollarda gelip - gecenlere eziyet ve-

ren bir §ey varsa 0nesneyi oradan kaldirasm.Tgrenc §eyleri yollardan g o -rfuunez bir yere atasm ve yerini temizleyesin ta ki, yoldan gelip - geeenler

.zahmet ~ekmesinler, igrenelik duymasmlar.

Bu azizin emrine uyarak yollari temizlemek ve gelip - gecenlere eza

veren §cyleri kaldirmak Hemesgul oldum, Bu hizmette etegim topraktan

hali olmazdi. <;unkli, etegim Heyollari temizleyip, supiiruntii tasirdnn, Ben

bu hizmetten hali degildim ki, elbisemi yikayip temizleyebileyim. Hasih 0

bliyiik aziz bana ne emretmisse, emrettigini kemaliyle yaptim ve sadakat

gostererek emri yerine getirdim. Bu hizmetleri yaparken, Allahm bana ni-

ee inayetleri zahir oldu. Nefsaniyetten ve enaniyetten kurtuldum, Ruha-

.niyet derecesine eristim, Allahm nice sirlarma mahrem oldum.

Haee hazretleri buyurdular ki, cezbe gaieoe Qaldlgl ve kararsiz dtis-

tti.gii.rn. gunlerde Buhara'da dolasir mezarlarr ziyaret ederdim. Bir geee

biiyiik yatirlarr ziyaret ederken hangi mezara gittimse orada bir kandil

yandignn gordum. Yanan kandillerin yaglari ve fitilleri mevcut, amma btl

f'itilleri harekete getirip Qlkarrn.ak ve islah etmek lazim ki, ziyalari artip

.sonmesin. Haee Muhammed Vasi' «rahmetullahi aleyh» hazretlerinin me-

zarnn ziyarette bana isaret olundu ki : Git, Hace Ahmed Haf'renunin de

mezarmi ziyaret et, Vakta ki, bu mubarek mezarm ziyaretine gittim, lIdkimse bellerinde klllQ bagh olarak geldiler ve beni tutup bir hayvana bin-

dirdiler. Hace Ahunun mezarma gottrrduler ve beni bu mubarek kabrin

oniinde biralnp gittiler. Burada bir kandil yamyor ve kandilin niteligt, di-

gel' mezarlarda oldugu gibi goriiluyordu, Ben bu mezarm yamnda Kibleye

donerek oturdum. 0 zaman bana bir gaybet arlZ oldu. Oyle mtisahede et-

tim ki, Kible tarafrndan drvar yarildi ve biiyiik bir zat gortmdu. Tahtm

Iistiinde ulu bir kisi oturmustu. Online yesil bir perde eekilmis idi. Tahtm

etrafrm biiyiik bir eemaat ihata etmis oturuyorlardi. Bildim ki, 0 eemaat,

Hacegan hazretleridir. Fakat, 0 taht iizerinde oturan ulu zat kimdir ? 0 va-

kit cemaatten biri bana dedi ki: Taht iizerinde oturan ulu kimse, Hace Ab-

dlilhalik ve etrafmda oturan cemaat, hallfelerinden Hace Ahmed Slddik,

Hace Evilya, Hace Arif iRivigeri, Hace Mahmud !nciri Fagnevi ve Hace

Ali Ramitini'dir. Vakta ki, Hace Muhammed Baba S~mmasi geldiler, dedi

ki: Sen bunlarm hayatlarma yeti§tin ve bunlan bilirsin. ~unlar sana aziz-

leI' taCilll verdiler. Ben dedim ki: Bilirim, lakin ben 0 §erefli tacl Ul1utmu~

§um, 0 kimse 0 tac-l §erifin hanede oldugunu ve 0 tac sebebiyle bana bu

keramet verildigini ihbar etti.

Cemaatten bir ba§kasl bana dedi ki: Kulak tut, iyi dinle ki, bUylik Ha-

'ce sana bir ka{l kalline ile nasihat edecek. 0 nasihatten gayr-l bir §ell' He

-19-



Hakyoluna sfllfikolunmaz. Ben, 0kimseden izin talep ettim ki, kalkip Haee

• "hazretlerinin §erefli ellerini opeyim. Bana hepsi de izin verdiler VB Haee

hazretlerinin ontmdeki perdeyi kaldirdilar. Kalktrm, yuriidiim Hace haz..

retlerine selam verdim ve ellerini optum. Huzurunda ayakta durdum, Haee

hazretleri, siiluka dair alan vazifeleri ve siiluk esaslaruu soylediler. Haee

hazretlerinin dediklerinden bid budur ki:

__:_Behaeddin l 0 kandilleri sana oyle gostermeleri suna isarettir ki,senin bu tarikatta kabiliyet ve istidadm vardir .. Amma fitil istidadim tah-

rik etmek lazlmdrr. Ta ki, istidadm aydm olsun ve Hakkm esrari 0 istidat

fie meydana eiksm. Zira, kisi istediginin ham! olmasi igin kabiliyeti neyi

gerektiriyorsa ona gore amel etmelidir,o,..t....,..,......lrl~_ t ~ .....~ .... lA " " ' f " f ' "V ' l r l , " ! /O , . POV' h ot:>r'lb ovr-oo.n"n CH:l,"rl.)t 1:rn.ln'n~ lrn'tl~_

- ..LJ 1' .: G <C-U ..: .J J ...i ~ hJ(h. t....t(A( . .N,! I l L . . ".I....... . . .£ . . &" "" . ""'"'.J ~ O " "" . . .. . . . s x > : . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .J"-"~_...w " ~ . . . _

caksin, eInilcUe \ve neh.iyde istikamet iizere olacaksm. Daima

amel. edeceksin, Biitim siinnetleri isleyeceksin. Bid'atlari terkedeceksin,

bid'atlardan sakinaeaksm. Her zaman Resuliillahm «sallallahii aleyhi ve

sellem» hadislerini kendineonder tutacaksm, Ashab-i Kemalin eserlerins

arastiracaksm: ogreneceksin ve onlarm yoluna silluk edeceksin,

Biiyiik Hacenin bu mukaddes sozlerinden sonra oradaki eemaat, bana

dediler ki: Yarm alelacele Nesef tarafrna gideceksin, Seyyid Emir Klilal'in

hizmetinde bulunacaksm, Emir Killal'e giderken bir yerde bir pir- He kar ..

§Jla§acaksm. 0 pirsana steak bir ekmek verecektir. Ekmegi al, fakat 0pir

He hig konusma .. Onu gectikten sonra bir kervana rasthyacaksm, ondan

sonra da ata binmis bir kimse Hekarsilasaeaksm, 0kimse senin onunde tov-

be etse gerektir, Sen mubarek tacmi da Emir Kiilal'e gotirr.

Bu konusmadan soma 0 cemaatten biri beni 0 halden, tabii hale go-

ttirdii. Ben derhal 0mubarek kabrin huzurundan kalkip ilk fecirde Zeyve-

retfm mevkiine geldim. Ailemden taei istedim, getirdiler ve bana verdiler.

Halim degi§ti, bambaska bir hal aldim ve agladlm. Tam ahp yola revan 01 -

dum. Mevlanilf;lemseddin'in koyiine erisip sabah namazuu onlarm mesci-

dinde kildim ve 0 gun koyde kaldim. Ertesigiin gimes dogarken kalktim,

,Nesef tarafma hareket ettim..Kabristandaki eemaatin haber verdikleri ye-

re eri§ip 0 pir'e miilaki oldum ve tarif edildigi veehile opir bana steak ek-mek.verdi. Ekmegi ondan aldim ve hie bir sey demeden gectim, gittim.

Sonra bir kervanla karsrlastim. Kervam idare edenler ; Ey yig'it! Nereden

gelirsin? dediler .. Ben: Eyne kariyesinden gelirim, dedim. Sonra, oradan

ne vakit QlktI~ml sordular. Gunes dogarken. ciktrm, dedim. Kervana :rast-

ladlgun zaman ku§luk vakti idi. KervancIlar· bu sOzlimli i§itince, Eyrie ko-

yti huraya dortfersah mesaiededir. Gecenin evvelinde ancak buraya geli-

'riebilir, dediler ve gok teacclib ettiler.

Kervam gegtikten sonra bir atlIya rastlaYlP selAm verdim. Bu aUt de-

di ki: Sen kimsin? Senden bana bir korku geldi. Ben dedim ki:Ben0kim-

seyim ki, sen benim ontimde tovbe edeceksin. 0 kimse geldi oniimde tovbe

etti, ~arap yli..lrllibir beygiri vardi, Beygiri tuttu, sarabi doktil. Ben yoluma

devam ettim.

Nesef bolgesinde bir k6ye ugradrm, Seyyid Emir Kiilal'in burada 01 -

dugunu haber verdiler, Huzuruna gidip mirlakatlari He miiserref oldum,

Azizlerin serefli taeim da Qlkanp arzettim. Seyyid Emir hazretleri bir mtid-

<let siikfrt ettiler ve sonra bu tac, Azizan Hazaratmm tac-i seriflerldir, bu-yurdular, Benim, evet efendim diye verdigim cevaba da, bu tac-t §erifi al-

makta iki sartvardir: Biri hifzetmek, bid de icabmi yapmaktir. Bu iki sart,

azizan hazaratinm yoluna girip bize hizmettir, Ben bu sarttarla taci aldim,

kabul ettim. Seyyid Emir 0vakit, aziz hocalarm yolunu bana verip nefy u~.,,1\ ... L ' L __~_! w _ P-_......~~~""~l_~ .............,. . . . . . . . . . .. . . . . . . +......1...v,o " i-+~ll ': '1 't -. P on ,l ,a . . .. .17'r_; olani~rp"\ri (~~1k'1~JJat.l.tJ..a1!b-l11t::.lC;~ l...a..Ln..J.Y.Lv ~a.J..1.a. t I J O • U ...i. ," ~v . 1 """ k . - -" - - . _ "" J_ <o-: ~--::3--

zikri) terkedip haps-i nef'es Henefy 'ii isbata mesgul oldum. Hace Abdiilha

Iik «kuddise sirruh» bana ruyada tavsiye ettigi kelimatm ctimlesiile amel

edipo tarikat-i aliyeye salik ve inayet-i Hakla tarikat-i aliyenin neticesine

vasrl oldum.

Haee hazretlerinin tarikat-i silsilesi §oyledir:

Seyyid Emir KUlal (kuddise sirruh)

Muhammed Baba Semmasi (» »)

(» »)

(» »)

(» »)

(» »)

(» »)

(» »)

(» »)

(» » , )

(» »)

(» »)

Imami Zeynel'abidin (» »)

Imami Hliseyin (radiyallahii anh)Imarm Ali (kerremullahi vecheh)

lViuhammed (aleyhisselam)

Cebrail Taleyhisselam)

Hak Subhanehu ve Teala.

Haee-yi Azizan Ali Ramitini

Muhammed Ineiri Fagnevi

Arif Rivigeri

Abdiilhalik Gocdiivani

Yusuf Hemedani

F ibO. Ali Fermidi

Ebu'l Hasen Harkani

Ebu Yezid Bistami

Imami Ca'fer Sadik

Jmarm Bakir

Naks;ibendiyenin diger bir kolu, Ali Ramitini «kuddise sirruh» hazret~

lerine kadar aym olup, ondan evvelkiler §oyle degi§ir:

- 21·-



Hace Ebu'l Kasun (Kuddise sirruh)

( » » )

Ali Ieudbari » »

S1rr1 Sakati ( » »

Ma'ruf Kerhi » »

Imami Riza ( » »

Musa KaZlm ( » »

Imami Ca'fer Sadtk ( l) »

Imarm Muhammed Bakir ( » »

Imarm Zeynel'abidin ( ) »

HUseyin (radiyallahii anh)

Ali (kerremullahi vecheh) ,

Muhammed (aleyhisselam) .

Bir baska cihetle bu tarikata Imami Ca'fer Sadik Validesi tarafmdan

eeddi, Imami Kasrm'dan «kuddise sirruh», Selmani Farisi «kuddise sirruh»,

Ebu Bekr Siddik «radiyallahti anh», Muhammed «aleyhisselam».

RACE HAZRETLERtNtN TEVBESt, tzrx VERMESi, CEZBE.t.ERI

VE Mt)CABEDELERI BEYANINDADIR

Hikaye--· Hace hazretleri buyurmuslardtr ki: Tevbe ne inabetimin

aebebi budur ki, aileme, ~oluguma ve gocug:uma kalbimde meyil vardir. Bir

giin halvet edip otururken iltifat ve muhabbete dair bazl muamele ettim,

Ansizm, Hatif'ten bir nida geldi.

- Ciimleden ber i chip, Cenab-i hazretime yi.iz dondiirme zamam daha

gelmedi mi? Hitabiyle itab edildim, Bu itabtan halim cok degi§ti. Kararim

kalmadi. Oturdugum yere sigmaz oldum, hemen ylirlidlim. Yakmdaki ir-

-;makta elbisemi yikadim, tevbe niyetiyle gusi.il ettim, 0 kirgmhk He iki re-

kat namaz kildim ve Allahtan gayr-i ne varsa tevbe ettim. Her seyden el

,e;,:ektim,yoniimll Allaha cevirdim. Nice yillar val' ki, ben 0 iki rekat nama-

zm arzusundayim, Zira 0 namaz gibi bir daha namaz kilamadrm.

Hace hazretleri buyurdular ki: Tevbe ve inabetimden sonra Zeyvertun

kdyiinde sakin oldum. Bes vakit namazimi 0 koyUn camiinde edil ederdim,

Bir giin zaruretle bir vakit namazi cemaatla kilmayi terketmistim. 0 canu-nin alim ve ehli takva bir imami vardi. Balla dedi kit

- 22-

- Ben seni Ibadet meydamnm safim doldurur bi liyordum, Meger sen.

saf luran imissin. Ben dahi cevaben dedim ki:

- Hazretinizin bana hiisnii zanm oldugundan oyle du~nmU.f;lsUnuz~

duro Yoksa ben, b ir yaldizh tunc'um .. Imam ef'endi eevap olmak irzere §U

beyti okudu:

n:albinm yiizUnu :J,§k pazarma eevir,

Demir hiUis olmak \\IDatese muhtaetrr,

Bu soz kalbimde oyle bir dert payda etti ki, 0 derdin ~esi, 0 derdin

atesi beni halakararS1Z ve sermest tutmaktadir,

Hace hazretleri buyurdu ki: Allah, lutf u inayetle bana kapilari aetik-

tan soma eski dostlarun bir geee yoluma ciktilar. Bana turlti eda Hebir

eok seyler soylediler ve beni kendilerine uydurmak iein QokQall§blar, OIl-

lara tabi oldum, UHrin Rabbimin inayeti He 0 vakit dilimden (mayette-

hillahii ...... ) ayet-i kerimesi zuhur etti. .A.llahi.iealamn aQIDl§} oldugu ka-

ply! kapamaga ve kapamis oldugu kapiyi acmaya kimsenin giicti yetmez,

Bu soz, 0eski dostlarnna Qok tesir etti, Hepsi de tevbe ve istig-far ede-

rek Hak yoluna girdiler,

Haee hazretleri, onceki hallerinden bahsiyle buyurdular ki: Biz iig lri§i

idik, Hak yoluna suluk ettik, amma benim biittin gayretim, Allahtan gay-rismdan geemek ve Hak Teala hazretlerine vasil olmak idi, Bu cehdime

binaen, Allahm inayeti eriserek beni birtiin masivadan geeirip maksuduma

eristirdi,

r'derdani :rehe~ behlmmeti elide revend

Zan rehra ni~an nist

' I'ereilme : Allah yolunun erleri ~e§min himmeti He

onlarm yolunda ayak izi olmaz.

Hace hazretleri buyurdular : Kendimi yetistirmek iein gah:;;hgrm 81-

ralarda yolum bir kumarhaneye ugradi, GordUm ki, orada nice kimselerkumar oynar, kumarczlardan ikisi oyuna kendilerini oy1e vermisler ki,

bunlardan birisi yenildi, Diinyahk namma ne varsa yutuldu. Arkadasma

dedi ki: Ey benim dostum! Bu oyundan, basimi dahi versem vazgecemem.

Kumarbazm bu kadar zarar ve ziyan gormesine ragmen 0oyuna olan

zevkini goriinee bende de Hak yoluna Bylebir gayret zuhur etti ki, kumar-

.er bana ders oldu, 0 gimden beri Hak yolunu talep etmekte gayretimher

gUn biraz daha artmaktadrr,



(BEn)

Ta del' nezdi beher cusse dad ate~

nergiz neseved hakikat-i vakti tu hfr~

. , ~ai~ d:~":i§tir ki: Ey Allah yolunun yolcusu! Malik oldugun herseyi

mSOG"Catesi ne yakmadikca vaktin hos olmaz.

. Ha~e,.~l~~~etleri.b~yurdular ki: Hak yoluna ilk girdiglmde herhangi

bir yerde IKl mmsemn konustugunu gorsem, onlarm konusmalarma kulaktutardim. Eg'er sczleri Allah Canibine tealluk ederse, 0konusmadan mem-

nun olur, ferahlik duyardim, Eger konusmalari Hakka tealluk etmezse 0

sohbetten '"~r1·1 . ..•• ,_.. , 1· ''" "i- .h.cu.eI.emr; UZUll ...U cmyara;: uzaklasirdrm.

Her ki ne guyayi tu hamft~ bili /! .

Her ~i no yadi tu firamu~ hili.

Ne vakit bende bir hal galebe etse bir a§ina Isterdim ki, ben Rabbim-

den soz etsem de a dinlese, 0 soylese ben dinlesem,

Haee hazretleri buyurdular ki: Ilk zamanlarda bana hatiften bir

nida geldi..Denildi ki: Ne h~UHebu tarikata sUluk edersin?Ben dedim ki: Her ne dersem, her ne dilersem 0olsun ..

Hatiften tekrar denildi ki: Yok oyle olmaz, biz her nedersek senin

onu islemen lazuu... .'

Ben dedim ki:Benim takatim yoktur ve benimtarikata siilfrka kudre-

t.. O ' "I " I j ~ :1 ." ~ . 1 -rm oyie orur lil, uecrgim ora ... ve egel' dedigim olmazsa bu tarikata sUlfik

edemem.,; .

.. Yine hatiften denildi ki: Biz ne dersek onu yapacaksm. Ben tekrar de-

dim ~d: Ona takatim yoktur. Bundan soma, beni benden selb edip aldilar.

Ta ki, on gtin kadar halim 6yle harap oldu ki, kendimden habersiz umitsiz

baygm bir haldeydim, Hatif'ten yine bir ses geldi. Denildi ki: Peki her n;

dersen oyle olsun ...

A~nah, bir kulunu illetsiz, oziirsliz begenir ve tecelli ederse, 0 kimseye

erbam ne gerek, halvet ne gerek, ~ile ne gerek ...

.. ~!~ce hazretleri buyurdular ki; Bir geee, yolum bir koprtiye ugradi,

Kopruaen gecerken bana bir acaib hal oldu. Allah, kalbime ilham etti ki:

Hazretimden hemen bir zerre rahmeti talep edersin... -0 vakit hanab~

utane geldi: halirn blisbiitun degi§ti ve igimde bir gayret ve bir kuvvet zu-

hur ed~p,sa~ e~mle birttin kuvvetimi toplayarak yiiztime oyle bir aille vur-

dum kl, esen mee zaman yiizfunden gitmedi . ( ) vakit dedirn ki:

24

_ Ey kerim olan Allah! Rahmet deryam Iizerime dok ve bana 0 der-

yamndi::ikiilmesine karst dayanabilmek icin kuvvet vel'...

Derhal bende rahmet bagll~mm eseri zuhur etti. Ondan sonra ne mtut

.:g6rdiimse, 0 rahmetin eserinden gordum .

(EEYT)

Himmetl tfrra bekenker! Kibriya kli~ed

An sakafka:d1 bill ezin nerduban kli§ed.

!;?airdemistir ki: Himmet seni yiice Arsa kadar cezbeder. 0 ytiksek

makama bundan daha ustun merdiven olmaz.

Hace hazretleri huyurdular ki: Bir kis giini1bende bir cezbe hali galib

-oldu.. S O : v " u 2 1 d u r n \"C arl:8..l'Yl:1 bir post alip 8Hnr8Jarda: kirlarda, daglarda, ba-

.yirlarda yalmayak gezdim, dolastim. Ayaklarim yarildi, hurdaha§ oldu.

o halde iken bir geee bende Emir Kiilal'ln sohbeti cezbesi zuhur etti, 1 3 u

-eezbe HeEmir Kulal'in ~admna gittim, Ne zaman ki meelislerine dahil 01-

<dum. Beni goriince miiridlerine: Bu kimdir, diye sordu. Mecliste olanlar

_dcdiler ki : Behaeddin. Emir KtiJal buyurdu ki: Meclisten disari cikarm.

MUddler, beni meeltsten kapi disari ettiler, nefsim son dereee hizlamp ser-

keslik etmeye kalkisti, Az kaldi ki, irademin dizginlerini kopariyordu, Fa-

kat, Allahm inayeti bana yaver oldu. Nefsimi sorkeslikten men ederek,-dedim ki: Ey nefis l Ben bu horlugu Allah icin kabul ettim. Beni Allah el-

bette bu cihetce me'cfrr eder. Ve basnm Emir Ki1liU'in~ad.m kenarma koy-

..dum. Sabaha kadar oradan knmldamadim. Uzerime kar yagdlgl halde

kalkmadim. ~mir KuHH sabah namazma ~lkarken basima bastilar. Beni

~'O halde gortince tevecciih ettiler ve beni teselli ederek miijdeler verdiler.

Oglum, dediler : Bu saadet libasi ancak sana layiktir, Ve mubarek elleri

He ayaklarimda olan dikenleri ~lkarlp, yaralarima Uag siirdiiler. Ruhanl

feyz bende iste 0vakit hasil oldu. Ben de simdi her sabah evimden mesei-

de glkal'ken bir miiridimi 0halde gormek isterim, lakin simdi mlirid kalma-

,-dl. Hepsi de seyh oldu ...

(BEYT)

Gerbesayet bedost-i rah burden

§arti yarist del' talebi mttrden

;;?airder ki: Dosia yol bulmak arzusunda olan, dostlugun sartlarr cum-

.lesinden olan ollimU ihtiyar eder.

Haee hazretleri buyurdular ki: Sliluk gi.inlerimde Buhara'da sakin

- 25-



olurdum, Seyyid Emir KUlal de Nesef'de otururdu. Bir gtin, Hazretin D1u~,

habbeti cazibesi bende galebe galdl. Kararim kalmadi ve kalkip Nesef ca-nibine revan oidum. Ne vakit ki, hazretin ziyareti Hemi.i§erref oidum. Ba-

na dediler ki: lyi vakitte geldin, zira firma kablari doldurduk, lakin odun.

yok fIrlm yakip kablari pisirmeye ..Ben, boyle bir hizmeti rahmet bilip git-

tim. Dagdan, arkam ile odun, gall, diken ne koparabiIdimse yi.ikienip haz-.

rete getirdim. Hazret, getirdigim gahian yakip kablari pisirdi, Seyyid'in

san'ati.. topraktan kab yapmakti,

(BEYT)

Cemalem berahi ~fulan midevandem benesat

lIarihaYl mugaylani eerir miayed.

Yine §air del"ki: Kabe yolunda oyle nes'e Hegittim ki, 0yolda diken-

Ier ayagima batnus da duymamisim.

Hace hazretleri buyurdular ki: Igimde talep ve arzumun beni maglfip

ettigi bir sirada Seyyid hazretlerini ziyaret iein Nesef istikametinde Bu-

hara'dan glkmu~ gidiyordum, Karsima bir ath QlktJ, elinde sopa, basmda..

klilah vardi. AsaYl kaldirdi: bana bir vurdu, dedi ki: Athlari gordun mi.i?

Ben cevap vermedim. Bir kag kerre gitti, geldi, arkama dolandi, ontime geg-ti, kafami karmakarisik etti. Ben, dedim ki: Ne istiyorsun? Bildigim, gor-

dUg l im bir adam dogilsin, hem sen kimsin ?. Pesime diii',?ti.i:Gel, seninle

. sohbet edelim, dedi. Ben katiyyen iItifat etrnedim, yoluma devam ettim.

Vakta ki, Seyyid hazretlerine vaml oldum. Buyurdular ki: Hizrr «aleyhisse-

Hlm»sana geldi ve seninle konusmak istedi. Neden ona iltif'at etmedin?

Ben §oyle cevap verdim.: Biitun varhgrmla Hazretinize teveeeuh etti-

gim icin ona iltifat edemedim, Zira size baghhgun, Hizrr'm «aleyhisselam»

sohbetine ihtiyac hlssettirmedi. ..

Hace hazretleri buyurdular ki: Seyyid hazretlerinin meelisine vardim,

0;meeliste kalktr: yola bir ~izgi gizip gitti ve dedi ki: Kimse igin bu ~izgiyi

geemek miimki.in degildir. .

Mecliste .olanlar hayret ettiler, lakin Hakkm inayeti Hekalktim 0 ~iz-giyi gecip Seyyid hazretlerininarkasmda .durdum ve kendilerine yakm 01 -

dum. Dontip bana dediler ki: Oglum pek giizel ettin. Bizden bir hat Hegerl

kalmadin. Bundan sonra her miiskil hat online cekerler .. gayret et ki, 0>

mU§ldl gizgisini gegip _dl§arda kalma, ..

Hace hazretleri ilk zamanlarda yaph~ mlicahedeleri hikaye ederek

buyurdular ki: Zeyvertun koyi.inde dervis;ler Hebir kl§ gecesi bir mecliste

oturuyorduk. 0 gece bana boy abdesti almak icabetti. Bu maksatla dl§an .

- 26-

lor! letmek i~inbir §ey aradim, bu-~lktTIn.BUtun sular donmus ..Buzu P gust k 'stemedim Baktun ki, bir-

, dmp rahatsiz e me 1 • . .lamadlm. Dervisam uyan r tfm'den clklP gusletmek 19m

~are yok, a:rkam~ b~reSki.post aldl~ Z~;~uk _~ocui h~psi uyuyorlardl.

Kasr-l Arifan'a gIttlm. EV,lill,evardafigillldb·gk b bulup gusletmek istedim;

.' dun ve eVlmmetr In a ir a .Kunsey! uyarma " idin havuzunun buzunu kmp guslettim ve

bir §ey bulamadun; gittim m~sc. h . de uykuda olduklarl halde Zey-.meoostu arkama ahp dervl§lel'm epsi .

~ertfl~'e geldim ve kimseyi uyandlnp rahatsiz etmedlm., ki:~ .. h"·~ e edip buyurdular 1.

Hiiee hazretleri ilk za~an:~rda:! ~:~~:l~~::re hig bil' ilahi feyz zu-

Alb ay kadar bahl kaplsl uzer ime g ld m Kendimi kirlara, sahra-· 0 b t n bir yerde duramaz 0 u . .

hur etmedi. se ,ep e,. .' ki bi ahlfika baglanarak onun hizme-lara attim. Qareslz kahp lsted:~ :1, ..1~_~.__ "1..:_ ~~~~;rI,., 'l!"h,a/h. Me-seldintinde bulunaYlm. Bu niyetie glUens.eil yULUW U~~ >U-""v ..... " ""

dnrarmda §li beyt yazili idi:

(BEYT)

J f i J y dost biya ki, matu:rayem

Bigane me~evkiaf1inayem.

· ~ ~ d t "Gel daima seninle clan benirn. Sakm ya-Beytm manas!: Ey os urn. ,

baner kalma, gel benimle gel. ..

· hf r gayet hos oldu vebana inayet yetisti, alb aydir-Beyti okuyunca a rm

kapah clan feyz kapisi i<;;imdeaglldL .

. D ,., , "".- ' --d.~ A 11n1,f.al1 n 1 Y ! ' 1 Z cUlm:

. :Hac~hazr~tleri bUy~rdf~~~rt~sa~i~~;~~~~;~l;:i::~~ek~eye ~a-

'iiiRabbi! dednn. Bana ev 1em k d riya\Cet ve mucahedesi varsa l§~

na kuvvet vel'. Ta ki, bu yolun ne a ar . . c ~ -

.. l' di .. TIebir kuvvet ve kudret verdi ki,A . Hall, niyazlml lut ...en, kabul kkati OJ . 1 a . - yoklugu nesi varsa hepsineI· k dar zahmeti mesak a ,ag 115

1, '" , di ih

bu yorun ne a -l~-'" A l l h bin kerre razi olsun yaptnn. ~lm 1 1 -

dayandlID, ne yapmak aznnsa, .a '! le sa"a"ma mecburiyetindenA ' •

t 1"lfetinden ve neISnTIv ,?

tiyarhk hahmde rryaze ru LA" d di~.' ibi kale ihtiyar olunca azadazad edilmi~ hulunuyorum. ~alrln e l~l gun, ,

(NAZM)

§arles kimalikane tahrir

Azad kfulende bende-i pir.

--27-



~art budur ki malika,ne esir

Azad ederler bende olursa pir,.

Hace hazretleri buyurdular ki: Menzil ve ..-da iki kerre Hallac-l Mansurun SIT~tl b-enl'm ::nakdamldangegI§ zamanm-k ld J -. vueu urn a peyda old Az. a 1, onuan zuhur eden seda b rl J . U.

O vakit Buhara'd . - _' enoen ae zuhur etme durumu haSII oldu.

kendime 'dedim k~:b~_~~r:gaCl vardi. 0 darajtacmm dibine gittim ve kendi

i§te bu daragacl basidrr ... en de enel hak davasi edersen, senin de yerin

madl~~~;:d~~~ahm inayeti yeti~ti. Hallaci Mansur gibi bir dava hissi kal-

. .. . ~a~.e~az~~t~~~~ ~llyu.rdular ki: Keramet, zaruret hali . ...:~eI]uzunae .s.ooumamc Gocduvani ibi bir z nde olur. Eger:berdar edilmezdt Nasil ki sair d . gt' at mevcut olsaydl, Mansur

• , "1 emis 11':

(NAZM)

Varbgl terkede gor etme enel hak ;SA• - v'_ . uavamn

Zll·.~Mansur bu «lava Heberdar 01d11.

A:rd. €J:vlermi bu dava Heisbat-l viieud

Ehl-l !rIaua bu dava b:ati pek ar oldu,Sirrnu Uakkm eder Arifolanlar mestftr

A~lar:ll .tohmeti sirr-r Hakkr izhar oldu,

Mutela~l ohi ben lumdini Hak zannetrue

Hak odur ki, bu cihan camle ana dar oldu,

HACEHAZRETLERiNiN FENA FiLLAHLIGI VT1l " . > ' 1 r Ii .

, .,~JUd YETLERt

VE VUSLATLARI BEYANINDANDffi.

Hace hazretleri buyurdular ki: Siilfrku .. 1 .C • • m gun ermde bi lik H A<QemmaSl«kuddise sirruh» hazretI . . '.' ~yu ace Baba

yerine getirdim ve yine hepsinin k:~~~:d emret~l~le~~ v~slyetlerin hepsint

Ierdi ki: Resultillah aleyhisselatu" 0 • l~ eserim gor~u~. Hazret derm,§-

A hA 0 vesse am hazretlermm h dis} . 0

'0 s ab-l Kiramm eserlerini O"ozlin" .... '.. .. a ermt ve• • b . un onune getir ; diisiin...

Ben de bu vaslyetlen tutup aIimlerin meclislerine devam ettim ve na-

- 28-

sihatlarim dinledim, eserlerini okuyup amel ettim. Allahm inayeti Hebun-

Iarm faydasim gordiim, neticesini miisahede ettim. Lakin tarikatta en gok

taydah ve en gok netice veren Allaha karst candan, gonulden niyaz etmek,

kendini alcak tutmak, nefsi maglup etmektir. Iste, bizi de bu kapidan iQeri

aldilar ve her ne bulduksa bu sifatlardan bulduk ...

(BEYT)

inca ruhi zerd u camel jende hirandBazarceh-i harir u diM, dlgerest.

Bu mekanda sari yiizle eski elbise ahrlar, harir ve atlasrn pazari oldu

bu yerin gayri,

Hace hazretleri buyurdular ki; Bir salih, hakikat yolunda kendi nef-

sini Firavun'un nefsinden yliz bin kerrebetergormezse, 0 salih bu tarika-

tm ehli olamaz. 0 yolda vlicudu nefyetmek ve yokluk muazzam bir istir,

Nefsini noksan sifati Hegormek kolay degildir. Fakat, bu yolda zafer, vus-

lat devletinin ipueudur. Iste, ben de bu sifatlari tahsilde nefsimi btrtim

varhklarm her tabakasma nisbet edip siiluk ettim ve nefsimi kainattan

her zerre ile tarttim. Hakikatte her seyi, her varhgi, her yaratigi kendim-den daha iyi ve daha cok hos gordiim. Oyle oldu ki, 'varhklardan herhangi

bid Henefsim arasmda kiyaslama yaparak dilsiindiim. Kendimi oyle aciz

ve a§agl gordum ki, bu, igimdeki her tUrlti kid - past temizledi, Ben ki, kai-

natta ne varsa hepsinden menfaat gordum, fakat nefsimden hig menfaat

gormedim.

(BEYT)

Ez her kesi u luvi1jten ba haberem

Ve zi hiQ kesl bih nim iUit beterem.

Hereend behal-! luvi~ten negerem

Yek habbe IDzer kademen. ta beser,

Herkese, hatta kendime haberim var soyleyecek .. I§te gercek bu.. Ben

bir kopekten de beterim. Halime ne kadar nazar ettim. igimdeki bana her

du§mandan daha gok diisman ...

Haee hazretleri buyurd.ular ki: Veysel Karani'nin ruhaniyetlerine gon-

lUmii gevirir ve onun sifatindan ytirlirdfun. §u anda 0 sifattan ayrildnn,

Veysel Karani'nin sifati, yemeyi, iemeyi terketmek, alayiktan, halayiktan

siyrihp kurtulmak, bu vlicut denilen hayaJi varhk iginde fani olmak idi,

'Bizi fenave niyaz kapismdan igeri aldilar. Bunlardan buldum ne buldumsa.,

-29-



Haee hazretleri buyurdular ki: Hakikat btiyiiklerinin ve tarikat erle-

rrlnin mubarek ruhlarma tevecctih ederdim ve hepsinin ruhaniyetleri esc';

zini gorurdum, Veysel Karani hazretleri, yemekten kesilme ve halk He ili~

§igi kesmeyolunu tutmuslardi. Ne zaman ki, Haee Muhammed Hakim. Tir-

imizi «kuddise sirruh» hazretlerinin ruhaniyetlerine teveceiih ettim. Go1 ' -

dum ki, hazretin ruhaniyeti vasifsiz ve renksiz .. 22 senedir Hace Muham-

med 'I'irmizi hazretlerine uyma yolunda sifatim ve rengim kalmadi. Eger

bir kimse beni bilmek isterse, simdi dahi birenk ve blsrfatrm.v.Hace hazretleri, Ebu Yezid Bistami «kuddise sirruh» dan naklen l"iva~

yet ettiler ki: Makamlari seyir ve siilukta peygamberlerin aleyhimiissale-

vati vetteslimat sifatlarim seyrettim. Ne zaman ki, Barigahi Muham..ned

Aleyhisselam Hazretlerine erdim, 0 makama girmek istedim, Lakin red

<eJivJe h8D8 vUYnn 0m!'llmm<> knurn",":hl"""" ' - . - " 1 ._ -~. _"""_.J . . .. .. . .. -"_ . . .. . .. . .. . .. •

Ben, Ariflerin sultam Bistami'nin makamma eristim; onu seyrettlm.

;§leyh Ciineydi Bagdadi «kuddise sirruh» He ~eyh I;libli'nin makamlarma

eristim, Oradan da yiirudum. Diger velilerin makamlarma erisip, her bi-

rinden seyrettim, Biiyiik bir makama erdim. Gordiim ki, onun kadar mu-

azzam bir makam yok, Bildim ki, 0muazzam rnakam, Aleyhissalatii vesse-

.lam efendimizin makamidir.. . 0 makam katmda seyretmedim, yUriiyfi.p

,gegm.edim. Edep ve erkan He durdum, orada seyredemedim ve Ebl i Yezid' in-ettigi kiistahhgi etmedim, Ancak, niyaz serini 0 asitanevi izzete koyup,

·tazim ve iht iram He opt iim.

Hace hazretleri buyurdular ki: nl' gun kendi eemaatim He Zeyvertfin

koyimde bir bagda oturduk. Ansizm bende bir cezbe eseri, ezeli bir inayet

zuhur etti. Iztrrap He kararsizhk, bir yerde duramamak gibl hiller gcldi.

-Oyle oldu ki, asia. rahatrm kalmadr, 0 haller He kalkip Kibleye donerek

-oturdum. Bu teveceiihte bana bir gaybet arIZ oldu. 0 gaybet Hebende ha-

1 '1 A J! ~ 1 d' l' ~'ll~ 1 " • f ~!{I{I rena zunur e IP, s:ena Ll . .. .na erisnm ve o-renaaa u3lal1 ...beyan ruhumu

.gordum. Semalart gecip bir yere eristim ki, ruhum orada yildiz suretinde

nurdan bir deryaya dalip gozden kayboldu. I§te, 0 vakit cismimde hayat

-eseri kalrnadi. 0 halde iken evladim, ayalim; yas, matem icinde feryad

-ediyorlardi. Bir zaman sonra ruhum yine cismime avdet etti, Bu hal bende

<alb saat kadar siirdil ...

Yine buyurdular ki: Bir geee Dervis.Muhammed Zahid «kuddise sire

ruh» ile Mezdi Ahu'nun «rahmetullahi aleyh» kabri yanmda otururken,

ruhum eesedim;ien disari ~lklP deveran ederek goklere dogru gitti ve bti-

'tUn gokleri dolasip yine inerek ve deveran ederek. eesedime girdi. Benim bu

:halimden Muhammed Zahidi'nin haberi yoktu.

Haee haZretleri buYUl'dular ki = Bir gUn Zeyvertlin mescidinin diregme

,day-amp KJ.bleye donerek oturdum. AnslZlll bende bir gaybet ooe1'izuhur'

-30-

mederek yavas yavas biitun vUcuduma sardi ve 0 gaybet beni, be~den kiilli:

:yen mahvetti. 0 halde: Kendine gel ki, istedigine ulastm. demlerek beni

.msan viieuduna iade ettiler. .Yine buyurdular ki: Zamanm kutuplarmdan -:e..ulu~armdan bIT ce-

.maat, katima gelip hazir oldular. Beni bir seccadenm ~ze~~n~ahp ot~rtt~-

Iar. Seccadenill etrafmdan tutup beni kaldirdilar ve bir buyuk taht uzeri-

.ne koydular, 0 tarihten bed bende hig gam - keder olma~l ve olmaz. .

Hace hazretleri zamanmda mtir§idlel'den bazrlari ; Hace hazre~e:rl, za-.manimn hatmi yeW_yetive kutbul Antabidir. Zira Qok ayet ~~ ha~lste ~n~

isaret vardir deyince, Haee slildlut etmis ve bu slikfltun, soylemlen 130m

,:t~sdik demek olacagi anla;;.nlml§tIr:Evliyanm kutbu denilen Abdulkiidlis hazretlerinden rivayet olundu

... ~ ._...~ .. _ _,_~ ,__.~~)_:~. ,...._....... ~_~ '" ': .n~"""; , . .. , .lA"n Vn"t '"ki' Haee nasretienmn llUlunu ve ;::;eJI:l UU.,U! y,,:ac, sus'" va.u v~~.• ~-~~

:~ofra mtsillidir, dsdiler. HI\.cenazretleri dec!.ilerki: Tn'nak IniBml~i.r:. .

I-Drenlerinyer yU.ztiniisofraya benzetmeleri, Hace ha~r~tlern~l~ v~~..

iUgi.ninbtiyiiklligiine ve geni§lig'ine nisbet iledir. Zira bh:.v.~lmm~~l:!lkal~ne kadar biiylik ve genis olursa, alemler 0kadar gozunde Imguk olur.

(NAZM:)

lIaiemi kenzl velayet vinn!l kenzi kazaIiutbu alem §up11eslz Haec Behaeddin'dir.

'.[utill aI~,lilvelayetle sada-i ~ohreti

BU:rC-l ahkaml ~eriatia Ziyaeddin'dir.

Fass! halbi nak~ii.esrarr bald.lrat resmeden

l"lak~ihendi .Haceg&lu 1l\ahlivaeddindh' •.

DACE IIA.:. '7l tETLERiNiN FAKE, AHLAK, ADABI VE MA'RWETE

DlilR BAzI JillJLJilUAT-IKUDSttELERi BEYANINDADIB.

Hace hazretlerinin halifelerinden Hace Alaeddin «kuddise sirruh» ri...

"vayet etmistir lei: Hace hazretlerinin mubarek sifatlari, ~~nya.~ terk, ~~~

esivadan tecerrUd, VUCUd-lfaniyi nefy, vucud-r hakkaniyi miisahede idi,

:;1Daima fakirligi meth lisena eser, saliklerini fakirlige te§vik buyururdu.

'Ve yine buYUl'duki: Bizler her ne bulduksa fakil'likten bulduk ...

Kendilerini.'n fakirligi 0derece idi ki, evlerinde kI§ gi.inleri namaz lolw

-31-



mak icin yere sereeek bir nesnesi olmadigindan, eski bir kilim doserler.,

onun iizerinde namaz kilarlardi. Maisetlerine bir Qekirdek bile haram ka-

risik degildi, HeHHkazanmak, kendilerine ve hanesi halkma helal Iokma

temin etmek icin haddinden fazla dikkat ederler ve ~ok korkarlardi. ~lip-

helendigi bir maddeyi, haramdan kacar gibi colugun, eocugun onunden

uzaklastmrlardr. Evde olsun, muridlerle yaptig; meclislerde olsun ibadet

on kls~ndlr. Bu ondan, dokuzu helal rrzik talep etmektir. Bakiyesi, sail'

ameller ve ibadetlerdir, Hadis-i ~erlfini daima zikrederlerdi,Fakirlikleri son dereceyi bulmus olmasma ragmen sehavetleri, lutuf"

ve keremleri son derece idi, Bir kimse kendilerine bir hediye getirse, 0 kim-

seye hediyeslnin miimktin Ise iki misli kiymetinde bir sey arzederlerdi. Te-

hadu tehabbfi hadis-i §erifi geregince amel ederlerdi. Bildigi, yahut hil-

medigl bir kimse kendilerini hanelerinde ziyaret etse guler yliz ile istikbal

ederler ve bUyUk bir nezaketle yer gdsterirler ve 0 zata taamdan, meyva-

dan ne mevcutsa hepsini birden ikram ederlerdi. Misafire bizzat kendileri

hizmet ederler, hizmet isini baskasma yaptrrmazlardi. Eg'er hava

Ise, misafir li~limesin diye srrtindaki elbiseyi ve hatta yatag; misafire ve-

rir ve kendileri yataksiz yatarlardi. Misafirin suyu, S8.I:l1<.t111 biz-.

zat kendileri verirlerdi. San'atlari yoktu. Naf'akalari ziraat iizerme

Ekerler, bicerler, MevHl,ne rtzrk ettiyse az - ~ok dernezler, her defasmda bin

kerre hamd li senalar ederlerdi, Adetleri, bir miktar arpa ekerler, bir par-

c;ada hayvan yiyeeegi ekerler ve bununla geeinirlerdi. Kendileri

ve birtiin isleri gortirlerdi. Ekseri merna ve salih kimseler suret-i mahsu-

sada ziyaretlerine gelirler ve helal-i halls yiyelim diye taanu yerlerdi. Her

iste ve her zaman simneti seniycyc tftbi olurlar ve bilhassa yemek hususun-

da Aleyhissalatii vesselam efendimizin fiil ve hareketlerini aynen yapar-

lardi ve buyururlardi ki: Zevcat-i tahirat validelerimiz «Radiyallahii an-, . ,. 1 l B·· 'hI·' ti . dhimne» arpa ununu elemeyip ekmek yapar arm. -'121m e •.-1 oey m11Z . e

elemeden bu mubarek arpa ekmegini hazir etmistir. Fakat, hayret ki, bu

ekmekten bizim ehl-i beytimizyediler ve hasta oldular, Bildim ki, bu has~

tahk Resulullah «sallallahli aleyhi ve seHem» efendirnizin kadmlarma ele-

meden ekmek yapma hususunda tabi olmalarl 'Ie edepsizlik edip, Zevcat-l

"tahirata mlisavat suretiyle i§ i§lediklerindendir. Ben dahi ehl-i beytime de-dim ki: Zevcat-l tahirata mlitabaat suretiyle ekmek pi§irip yeyin, in§aallah

··$lhhatbulursunuz. Bundansonra Zevcat-l tahira.ta rnlitabaat etrnek tizere·

ekmekpi§irip, ondan yediklednde climlesi Slhhat buldular.

(BEYT)

Her ki, peydel'pey Resilli nihad ( ( /

Ez heme l'ebl'evan bih pi~ fiitad.

--32-

Kim ki, revisi peyi resulde eder

Rehrevani gecup ileri gider.

Haec hazretleri ~ok zaman yemegi kendileri pisirirler ve sofra hizme-

tin kendileri yaparlardi. Yemek yerken saliklerine huzur rna-Allaha ve

vukufa riayetle emrederlerdi, Derlerdi ki: Sofra basmda kendinizi Allah

huzurunda bilin, Onun verdigi nimeti yediginizi unutmaym ...

Hazret, cemaat ile yemek yerken eger a cemaatten birigaflet Heagzmalokma alsa, buyururlardi ki: Onimdeki taami, Allah huzurunda oldugunu

unutmadan ye, Allahtan gayr-i §eylel' dli§tinme, daima sana senden yakm

olan Mevlayi dustm,

Hazret, bir yemek gaflet ile yahut ofke He veyahut zorla pisirilse, 0

yemekten kendileri yemedikleri gibi, saliklerine de yedirmezlerdi,

Rivayet edilir ki,dostlarmdan biri Hace hazretlerine bir pohaea hedi-

ye getirmis .. Hazret buyurdu ki: Bize bu pohacadan yemek layrk degildir,

Zira bu pohaca gazap He yugruldu ve gazap He pisirildi,

Derlerdi ki: Bir gida, yenecek bir nesne her ne olursa olsun, gaflet lie

veyahut gazap He veyahut kerahatle meydana gelse, onesne mekruhtur.

o nesnede hayir ve bereket yoktur. Zira ona nefs ile seytan yol bulmus ...

Blbet ve elbet onu yiyen kimsede mutlaka cirkin bir netice Z1L~ureder. Busebepten, ag:lh olarak pisirilen ve Allah diisiintilerek yenen helal-i halisten

hayir dogar, Bu halkin halis ve salih amel i§lemeye muvaffak olmamalari-

mn sebebi yemede, iemede bu dediklerimi nazari itibare almadan ihtiyat-

sizhk etmeleridir, Her ne hal olursa olsun, bilhassa namazda husu', hudu'

ve kisaca huzur Ina-Allah sifatma nail olabilmek, nesve He goz yaslari do-

kerek namaz kilabilmek helal lokma yemeye ve Hakki diistmerek yemegi

pisirip Mevlamn huzurunda imis gibi yemek yemege baglidir, Viieudu ha-

ram lokma He hallolmus bir kimse, namazdan bir nesve duymaz.

1 Hildye ederler ki: Hace hazretlerinm HIrat beldesine seyahatlerinde,

, Meliki, merna ve mesayihi davet etti ve bir ziyafet verdi ki, Melik

oldug'u nald.e,Hace hazretlerine ve sail' merna ve me§aYIha bol bol ikram

edip sofra hizmetinde bizzat me§lgul oldu1ar. Melik dedi ki: Size takdim edi-

len taamlarm climlesi bab8.mm mirasmdan ve hela1 olarak vUcuda geldigi.

i~in §Uphe etmeden Ylyiniz. Berkes yemeye ba§IadJ.. (1; beldenin ~eyhU!1!s-

laml Mevlana Kutbuddin de 0 sofrada haZIr iill. Ulema dediler ki: Race

hazretleri ni~in bu hela1 loIrmadan yemezsin:iz? Haee hazretleri buyurdular

ki: Benim bil' hakimim var, Ona arzuhal ettim. Eu taamdan :yiyeyim mi.

yemiyeyim rni diye.. 0 Hakim bana dedi ki: Sakm ha! Yime. Ben cevap

verdim: Ni~in yemedin diye sorarlarsa ne soyliyeyim? Bizim Hakim bana

F . : 3



·dlediki: Padisah yemegi oldugu iein yemedim dersin .. Race hazretleri bu

tgokince brr nukteyi Mevlana Kudbuddin'e soyledi ve ~eyhli'l Islamm hali

bamba§ka oldu, dudak oynatamadi. Hirat Meliki, Race hazretlerine tafl

atarakdedi ld: Dervisler boyle niikteleri soyleye gelmislerdir, Kudbud-

din: Afediniz, Race hazretlermi bize bagl§laymlz, dedi. Melik, Race haz-

retlerinin bu ince nuktesinden son derece igedemi§ti. Melik, Mevlana'dan

bu taamlarm kimlere yedirilmesi lazim geleeegini sormus, Mevlana dahianm CeVabIl1l yine ondan talep edilmesini Melik'e beyan eylemis oldugun-

dan, j\I8lik dahi Hace hazretlerinden cevap talep ettikte, Hace hazretleri

.[myurdular ki:

--~eriatte sualinizin cevabi budur ki, bir seyde ld §Uphe hasil ola,

t() nesnen.iIl sarf yeri tukaradir ..Eg·er bu yeIIH:~k16rd6§Upb.c varsa fukaraya

vermek Htz rm. Yok egcr §upheedilecek bir cihet yoksa bu §ehi:cdenice kim-

.seler vardir ki, bu yemeklerin bir lokmasma muhtactirlar, onlara yedir-

mel>:gerektir. Zira bu mecliste olanlar her zaman bu yemekleri yiyegel-

n1.i;, ;lerdir.

hazretlerinin seriat ve tarikati eem eden bu yiiksek cevaplarm-

dan 0- , " b"'·· ..' ih h t ed 1. ti 1diUul, ."-CuCt.a unman .utun Ulel1:1B..e mesayi ayre ernp, nazre ~l t a -r ir

<ettiler. .

Hacehazretleri Serhas'da iken Hirat Melikinden kendilerine bir mek-

tup geldi. J\i1ektupda ~oyle deniliyordu:

hazretlerinin mubarek sohbetlerine son derece istiyaknmavardn-, NeIsaret buyururlar ?

Hc.ce h::::,:z::rcUe"i:ein padisahlarla miilakat etmeleri lrendileri icin

vaz:ife (leg'Hdir, amma bir padisah onu ziyaret icin gelirse, fukaraya stkm-

;b ve .halka zorluk olur du§UIicesine binaen Hace hazretleri mulakat icin

Hirst gitti. Hazret, Hirat Melikine miilaki oldugunda

Melik , .meclis te hazm bulunan butun ayan, esraf, merna ve mesayih, Hace

hazretlednin ziyaretleriyle muserref oldular. Bir sofra yemekgeldi. Orada

.hulunanlar sofraya oturup yemege basladilar. Hace hazretleri de sofraya

oturdu, amma yemege elini uzatmadi, Bir ara sofraya av eti geldi, hazret

-

ou avetinden de yemeyinee, iilemadan bin Hace hazretlerine dedi ki:- Av eti helal-i halistir. Nicinyemiyoraunuz?

Haee hazretleri cevap verdiler :

, - Padisah sofrasmda yiyip, iemek bana laYlk degildlr, Zira ben, pek

~ok rnUridin baglandl~ bir adamim ve miiridlerimden bazilari burada ha..

Zlrdlrlar. .Beni padisah sofrasmda yemek yerken goriince §upheye duserler ;

bilmezlel' ki,helal yemek mi yedim, yoksa bu sofrada yedigim §upheli m i ?Bu §uphe Hebenden itikadlarl zail olur da feyz ahp Allah yoluna sUlftk

edemezler.

-34-

Bu hakkani cevaptan hepsi de istifade ederek slikut ettiler ve sofra

'kalkbktan sonra padisah, Hace hazretlerine dedi ki:

--- Bu hal size babadan, atadan miras midir, yoksa siz mi kazandnna?

Hace hazretleri buyurdular:

.. "- Hayir, rniras degildir ... Amma, Rahmanm cezbelerindendir. Oyle

b~r cezba ki: k!,;linin diinyasi da mamur olur, llhiret i de.. l§te bana boyle

bir eeabe eristi ve bu saadete Allah beni ulastirdr. Bundan dolayi Allahahamd ti senaederim,

Padisah yinesordu:

._ Sizin-tarikinizde halvet olur mu?

- Halvat der enciimen (cemiyet icinde halvet) tabiri bu tarikin bii-

.yUklerinden Hace Abdiilhalik Gocduvani hazretlerinin kelamlarmdandrr,

Padisah tekrar sordu:

~- Halvet del' enciimen demenin manas; nedir?

Hace hazretleri tebessiim buyurarak eevap verdiler:

--- Zahir.de halk ile, batmda Hak He olmak demektir.

Bu sebeple §,lairdemi§tir ki:

Ez derun a~inave ez birful higane sev

in.~enin z~barevi,~del' incihan kiim mi§eved

/ V

Ems 01 yar ki batmda.ivahset eyle zahirde.

Budur ayin-i a§lk, yar He agyar arasmda

Padisah dedi ki::

w?'··_· Bu dediginiz, manen insan ogluna mtimktlnmiidtir, miiyesser mi-

Hacehazretlerihemen baslarrm kaldmp buyurdular ki:

~-hEgerbu,manen mumklin ve miiyesser olmasaydi, Hak Siibhanehu

ve Teala (Allahyolunda olanlari ticaret, ah~-vei'i~ve biitful dlinya ci.zioo§.i

,Allahm zikrindenmen edemez), buyurmazlar idi.

Padisah ·tekrar .sordu;

./-,- Bazlkimseler demislerdir ki, velayet, nUbiivetten efdaldir, Bu han-,gI velayettir ki, ntibuvettenefdal ola?

. -ANti~uv.~t~n~faa1 olan1enbiyanm velayetidir, Zira bir peygambe-rm velayetl,nubuvetmden erdaldir. e

Hacehaz:e~l:iib~ .s:ra1v~ ~evaplardan sonra mec1isten kalkip Seyh

,AbCluna~EnsarIn~ne:v::erme gittiler, Melik, Hace hazretlerine tiirlii zi kiy-

,met ~ediyeler tertipedlp, segme adamlarla gonderdiler. Fakat Haee haz-

iretlerl 0hediyelerdenhir §ey kabul etmediler ve dedHer ki:' .

-Senelerv:ar::Allahm inayeti ile.fakirlik meydamnda kimsenin gUcli

-35-



yetinedi, arkann yere goturemedtler: Haydi, padisahmrza soyleyitr kit go:..

nillierini boyle islerle mesgul etmesinler. Bana, fakirlik denilen devlet yeter.

Padisah bu defa bir gomlek, bir don ve bir mendil gonderdUer ve de"'-

diler ki: '

- Bunlar, kendi elimin emegi ve kariksiz katiksiz helaldir. Hace haz-

retlerinin bari bunlari oisun kabul etmelerini niyaz ederim.

Hediyeleri getiren kimse dahi cok niyaz etti. Hace, bu hediyeleri de

kabul etmedi. Halbuki 0 esnada Hace hazretleri gomleksizdi. Baslarmda

gayet eski bir amame ve ayaklarmda, yarisi yerde bir pabue vardi. Bu

kadar zaruret icinde iken padisahm hie bir hediyesini kabul etmedigi gibi,

gazabmdan kipkirrmzi oldu.

(BEYT)

Divana kiined her du clhanra Bahsed'

Divane tu her du cihanra ~i kilned.

Divana edip sonra verirsin du eiham

Dane olan neylesin alsm du cihanr,

Rivayet edilir ki, Hace hazretleri oruclu olduklari gun bir misafir-

gelse 0 misafire, acele edip hazirda ne varsa yemek gotUrUrler ve hahn:

hos oisun diye orucunu bozup misafire uyarlardi (nafile orue bozulabilir.)

Qok kerre derledi ki: Resfilullah Efendimiz «sallallahii aleyhi ve sellem»

bir kac ashabi Hebir toplanti yapmis olsalar elbette birsey yerlerdi. Orue

tutanlar, tutmayanlara uyarlardi. Denilmistir ki: Glinahm olmadigr yerde

dostlara uymak, nafile oructan a§agr degildir,

Rivayet edilmistir ki: Hike hazretlerine bir bahk yemegi hediye getir ..

diler, 0 mecliste olan miiridler ile hazret yemek murat etti, BUtUnmiiridler-

sofraya gelip oturdular, amma birisi gelmedi. Race hazvetleri 0zata: Niein,

sofraya gelmezsin? dediler. 0 kimse, orueluyum, dedi, Hace hazretleri, gel

bize uy, emrini verdi. Adam yine uymadi. H'azret buyurdu ki: Ramazan.

gtinlerinden bir giin sevabmi sana vereyim gel bize uy. Adam yine soz tut-madi, 0 zaman Hazret buyurdu ki:

- Bu adam, Allahdan uzaktir. Siz bu adamr terkediniz.

Oruelu olup, Hace hazretlerinin, gel bizimle yemek ye.. demesine Itiraz.

eden adam son derece zahid bir ki§i Idi. Fakat, Hdce hazretlerine muhale-

fetinden sonra adamda ne nama:z kaldi, ne niyaz., Dlinyaya tapmmaya

basladi, Nihayet, evliyaullahm hisnnna ugradi ..

-38-

Yinenaklederler ki: Hace hazretlerine bir ganak ye:rnek hediye getir-

diler ..Haee hazretleri buyurdu ki:

-- Oeliniz kardesler sizinle su yemegi beraber yiyelim.

Herkes geldi oturdu, dervislerden biri oturmadi. Hace hazretleri ona

dedi ki;

- Nicin ge!ip oturmazsm?

Adam:

-- Orucluyum, dedi.

Hazretcevap verdi:

- Oruclu olsan da gel, bize uy. Bizi fazil kapismdan geeirdiler. Bizim

vazifemiz, farzi, vacibi ve sunnet-i miiekkedeyi eda etmektir. Denilmis-

tir ki : Farz Hefa:zla mesgul olan mazur, nevafil ile mesgul olan ise, daha

onemlisinin terkinden dolayr magdurdur. Bir ziyafette nafile orucu bozmak

tutmaktan efdfildir. Her kim bizim ashabimizdandir, 0 kisiye bize tabi 01·

mak diiser. Zira bizim nisbetimiz, tabi olmadan bulunmaz. 0 aehkla terbi-

ye, 0 mucahede, 0 riyazet ... Biz isledik, sizin onlari islemeye takatiniz 01-

maz. Hemen sizin tedbiriniz budur ki, iradenizi kendi ihtiyarnnzr terkedip,

bizim rizarmzi talep edesiniz, Dervise lazimdrr ki, her an endise etmeli,

fikretmeli ve demeli ki, hangi ameli islemekle ehlullah benden raZl olur?

Iyi bilmelidir ki, bir miirid iein miirside hizmet etmek, nafile ibadetten-efdaldir.

Rivayet olunur ki, ResUlullah «sallallahii aleyhi ve sellem» efendimiz

bir gazada idiler. Ebu Bekir ve Orner «radryallahu anhiima» 0gazada Elfen-

dimize hizmet edip saim olurlardi. Resfilullah onlara buyurdu ki: Orue sa-

bebiyle zaYlf dU§ersiniz ve hlzmet edemezsiniz. Orucu terkedlniz, Onlar da

bu emre uyarak orueu terkettiler.

Hace hazretlerinin 0 dereee giizel huylari vardi ki, eger bir dervisin

veyahut bir dostun evini tesrif etseler, 0 kimsenin biitiin evladmi, ayalini,

taalliikatim ve komsularmi sorup sual ederler, hayvanlarma varmeaya

kadar arastmrlar ve hepsinin hatrrlarmi hos ederlerdi,

Sultani'l Arifin Ebli Yezid «kuddise sirruh»: Ne zaman ki, istigrak

aleminden ayar ve kendini toparlarlardi. Biitiin ashabim aydiklarr zaman

.sual ederlerdi.

Bir dervis dedi ki: Race hazretlerinin sohbetine dahil olmazdan evvel

bostan ziraati He gecinirdim. Bir gun Hazret bostammdan gecerken gdr-

dum. Ell' karpuz ve bir kavun bulup kendilerine hediye goturmek istedim,

Cordlim ki, hepsi de hamdir, Care bulamadim, hemen bir ham kavun ke-

.sip, ozUr dileyerek huzuruna arzettim. Dedim ki: .

-- Efendim, bundan baska efendimize Iayik kavun bulamadim. Hepsi

de ham. Zira heniiz olmaya basladi.

- 37--



Hace .hazretleri kabul ettiler. 0 zamandan beri bana iltifat ederler;

§efkat gosterirler, hatmma riayet ederlerdi. Iste bugiizel ahlak sebep 01-

. .. .. . . , ri " da ben ve yakmlanm hepimiz flak yoluna siiluk edip, Hace hazretieri-

run batmi nisbetleri He miiserref olduk.

Haee hazretleri Qokkerre buyururlardi ki: Halki bana dost ve nisbe-·

tlmi halk arasmda sablt ve izhar eden bostan-i dervis idi.

Can mifuruhtem beeuyl kes nemi harid

An Iailza yar berseri hazar maresid.

Satihk ettim cam bir arpaya kims~ almadi.

o vakit yarim yetisti geldi can pazarma.

o dervis lei, bostanmda clan ham kavunu niyaz yolu ile bize

Elbette bize lazlmdlr ki, anm zahir ve batm hallerine riayet edelim, ona ih-

sanda milbalaga edelim. Zira, ihsanda ileri gitmek buyiik bir istir, Omn

gormezmisin ki, iki kisi birbirleri He karsilastiklarmda, 0 iki kisiden biri

selam vermekte otekinden cabuk davransa, a birinin Uzerine verilen solarm-

reddetmek vaeip olur. Allahii Teala (Ve iza huyyitun ... ) , buyurdu, 0 der-

vi§ ta kim hayattadir, onun hakkma riayet ederim. Zira, hukuka riayet,

tarikatm adabmdandlr. Yliksek makamlara erisenlerin hepsi tarikatmadabma riayet He erismislerdir. Biiyliklerimiz, (Men ittesale ittesale bi--

riayetil edep ve men lemyettasil lemyettasil biterkil edeb), buyurmuslar-

dir. Bir kimse ki erisememistir, erisememesi edebi terk yiiztindendir.

Race hazretleri buyurdular ki, bizim tarikatrmizda kusur sahibi olan

kimse gerektir ki, tadarru ve tezelliil edip, aez ve kusurunu itiraf suretiy-

Ie siiluk ede. Ta ki, 0kimsenin maksudu husule gele.

Halk del' ki: Bizim tarikimizde riyazet yoktur, Imdi bundan bliyiik

ki, Allahdan gayridan ili§)ig-inikesip, huzur ma-AHal12J, ken ..

di nisbetini lufz ede. Biitiin zahiri ve batmi hallerini siinnete tatbik edip,

daima nefsine muhalefet iizere ola. Nefse muhalefet her ne kadar az bir

amel ise de salik onu biiyiik bilmek gerek, Salil-l:, nefse muhalefete kadin ise,

onu Allahm tevfik ve inayetinden bilip, siikretmek gerektir, Biiyiikler bu-

yurmuslardir ki, kendini eski halinden kurtarip degi§tirerek maksud olan

makama. eri§meyi murad ettigi vakit, iyi bi! ki, senin eriamen i~in ilk §art,

hal ve ahvalini degi~tirmektir.

Bu . kelamda haJ degi§tirmekten murad; nefse muhalefettir. Siz nefsi-·

nize daima hakim olunuz. Onu su~landIT1mz ve tehdit ediniz. Zira., nefs:

(Emaretlin bisuu) duro

Her kim bu hale muvaffak olnrsa saadete erl§ir. Salike, goz a£lp, ka~

-38-

• A •• d f edip Hakkan-i viicudu isbat etmekllaYlhcaya kadar imkan-r vucu u ne y eu , ..

laznndll'. Allaha vastl olmanm yolu namas, orue, riyazet ve mucahe.~edir.

Ama, bize gore vlicudu nefyetmek vuslata daha ~ok yakmdlr ve v.~cu~u

nefyetmek, arzu ve ihtiyan terketmek ve yapbgl amelde kusur gorebil-

, 1 . " 1" d" . Allahdan g"y'C'iye bazhhk kul He Allah arasmda mu-metLe mum run ur. - a ~• '" , ~

azzam 1" 1 ' 1 ' nsrdedir Ea-er bir kisi halktan maddi, manevi varhklardan 11a.-"G.:J : . . IC. l , ;.1. . . . . fJ 1 : . J f.- ~ b -> A"

SIll Allahdan gayri her §eyden SlYJ.I1p kurtarsa, kalbi He dl ~ a~em a.ra~u:-

da hie bir bag koymasa, 0kisi elbette Allaha vaSIl olur ve bIT daha 0kl~l-

ye riyazet yapmaya ve mueahede etmeye hacet kalmaz,

(BEYr)

Tealluk &:oylebil ki Hakka bihasil hicap oldu

Am kesmek sana Vasl-i Cenab-i Hakka bab oldu.

.T::I;';e hazretleri bu bevti buvurduklari valdt, birinin hatirma geldi ki,x: 0....... 1. (J"G .... '-' oj ,)

iman ve lsHlm dahi hieap olur mu? Hazret 0kim.seye doniip gulerek buyur-• J - ec .s e , A

dular ki: Hallac-i Mansur'un: Ben, Allah dininde kiif'rettlm ve surur va-ciptir bana. Fakat, mli.slU.manIar haramdir, beytini igitmedin mi?

H'~ki1mt ehli, imam f ; ioy le tiirif ederler: . . ..•v . "k" tarak k~lb'l"yJq ,,.lrn duIrnan kalbin lilfet ettigi ne varsa onu s9·TuP a. .s h~. n",.""",,,·-

ryt~mJer(1('lr1-ir l'jlfet edilen sey menfaat olsun, mazarrat olsun kalbi bag'la-(3 t ... ~ . ,. .\ ..,_ ....... - .... ~.... ,. ~ 1 _ 1: 1_ .I , . [ , '-::~f" '.'!'".lir..Q-; ,r .L . , ,, '7 '18

male ve yalnrz kalbte Allahm rrnan ve muhabbetini hakim hUmcc,.Lh. ~"a.S

katmdaki iman, hakikat ehlinin imam gibi degoildir. Fayda veren ise, haki-

k8~t ehlinin hakiki imamdir.

hazretlerinin Eanefi

dervise ~ok iltifat ederdi, Bu Hanefi

ya gid[Jti. Dedi ki:

- Iman, ikrar Hetasdikten ve

bil'

iman iizere ziyade kilman amel-

lerden ibarettir.Bunun iizerine, bir takrm misal ve deliller gostercl1 dervisin soyledik-

led Hazretin mubarek kulagma vaSIl oldukda, or-ada bulumm dervi;;lere

buyurdular ki:Yapllan tartI§ma ile ilgHendiniz, size lazlID.olan 0 ili§ki:yi Inrakmak

ve iman··l taklitten gegirip kendinizi kurtarmakbr.

Dervislerin ci.imlesi, Hazretin bu nasihatI He Iman-l taklitten gegtiIer.

Ama, de:r;i§ gegmedi. Hayret iQinde kaldl ve kendisine, kalbini taklitten



Hike hazretleri 0 dervise-dedi ki: Bundan

sohbetinden eik, durma ...

Hazrete cok niyaz edip affnn istedi. Lakin Hazret 0 adams

kovdu ve bir daha dervisler meelisine koymadi, Sonra Allahm inayeti eris-

ti,Bu inayet, 0dervisi taklit batakhgmdan cikardi, Hali gayet hos oldu ve

Hazretin izni He meclise dahil edildi, Adamcagrz haIinden memnun olarak

derdi ki: Keske Hace hazretleri bu Iirtfu bana once yapsalardi, Allahli Te-

aJaya hamd U . senalar olsun ki, Hace hazretleri himmet buyurarak beni bu

taklit belasindan gecirip, hakiki iman saadetine eristirdiler.

Hace hazretleri hir giin hayvana binip yola QlktIlar. Refakatlerinde

~ok dervis ve ahbab 'larch. Hazret hayvan iizerinde giderken biiylik bir

hickmkla aglamaya basladilar, Refakatinde olanlari da aglama sardi. La-kin l .?"if'n~f-l. H~7l"Df~n n;: ;- ·1 ,. .. ., .. ., .. .....,_~~~~j~,·-·~-·,,. ~ ...... ~ - ,~" ,,',.L~_ ~ __ ~~ "~ ... ""b>U.>ua,':>Jll.lU.i:Uu. seoeoi ouermyordu. Blr zaman sonra

Hazret, alcak gonlilililiik ve fukara hall gosterip buyurdular ki:

. Bu y~adar iflas ve bihasilhk bende vardir. Layrk degildir ki, benim

kimse selamum almasm. Ben selarm almacak bir adammiyim ki ? Lakin.

~lla~ belli ha.lk araslr:da rusva edip halki benimle mesgul etti. Ne yazik

ki, larose benim ahvalimden haberdar degildir.

(BEYT)

Gerbedanendem beranendem zi §ebr

Eydiriga lies nemidaned mera,

Ger belidiler sehirden nefyederler beni

Eydlnga kimseler lug bilmedi kendi belli

Benim bu halk lie ne isim var ? Zira, Allahm kulu olan kimseye biitiin

dasramslarmda ieinde ve dismda biitun varhgmm zerreleri He Hakka meg-

gul ohna~k,.halktan i~gisinikesmek Iazimdir. Hakikatte bu geregin dismda

kalan, yam halktan ilgisini kesip kendisini Hakka veremeyen kimseye kul

denilemez, Boyle bir adam ihlas He §ereflenemez. gUnldi, nefs-i emmarenin

~ava~Sl .ve ~.ahdangayrl olanlarm mesguliyeti eoktur. Bir kula gerek-tir In,b~z.ku~uk savastan donduk ; cihad-i ekbere (biiyiik savasa) gidiyo-

ruz hadisiyle amel etmek hakikatm icaplarmdandir. Iste 0 zaman bende

bend~-i Ha.k olur, Nitekim ayet-i kerimede (Femenyekfur bittaguti ... ) bu~

yurulmustur, .

Resulullah Ef'endimiz buyurmuslardrr ki: r~firledu ye:ryUztinde m l l idiye taptu<i1al"l §eylel'den, ehl-I Islamm iliih giJGi l taptaklari heva-yl neffs

Allah katrillda daha beter ve daha §lerbill"yoldur ..•

- 40--

Allaha bende clan kimse, eiimle hevalarl terkedip kulluk etmekle me§-

gul olmahdir. Allahdan gayriya alaka ve muhabbet etmemelidir. Nasil ki,

(Efereyte men rttohaze ilahehu hevah) buyurulr:ll:§tur. ~[eali §~dur: .

Y&Muhammed «aleyhissela,m»! Gormez mism 0 kimse ki, heva-Yl

'nefsi Allah edindi. ~u hiiline ragmen l·mndi§iniHaklnu bendesl zannOOer.

(BEYT)

Hace bendared ki, dared hasilrHace-yi 1'a cuz bih inpendar ulst,

Hace zanneyler ki, var I;ok haSlh

Zandan ozge ha,cenin yok haS111.

ResUlullah «sallallahi.i aleyhi ve sellem» buyurdular ki:

Belak oldu ve bela-Iiolsun gU.mu~ve altm hendesi, kart, u§ak bendest, ••

Bir kimse ki, bir seye alaka ve muhabbet eder; 0 sey, 0 kimsenin mu-

.nis ve mabududur. 0kimse, 0§eyin men'us ve abdidir.

(BEYT)

Her~iz ki ender eihan beste amAnest tura derd iielhan mums ve ma'hud.

Her nesne ki oldum eihanda ana beste

Oldu dii eihanda sana 01 munis lima'bfid.

KOleye gerektir ki, her §eyden alakasmt kesip, kalbini Allaha bagla~

•maktIr.

Sordular ki: Dervi§lik nedir?

Cevap verildi :_ Yaratlklardan ili§igi kesmek, uzaklasmak. Hakka baglanmak ve

Hakka ermektir.Yine buyurdular ki: Ululardan bir ulunun soziidtir ;

_ Bir kimse masivadan kurtulup selamet bulursa muslumandir- Herkim, murad ve maksadi birakip her §eyden feragat ederse mu'mindir- Zi-

ra, kimse mii'min olmaz. Ta ki, iyiyi ve hayri k6tUden ve §erden ayrrt ede-

zmedikee, . ~ . 'Butiin varhklardan yer, gok, ars, fers hepsinden farlg olur isen, 61.: '1-

§ip eri§mediginden kurtulursun. eiimle belalardan selamet ~u~~rsun~ B:r

yolda vucut perdesinden buyiik perde ve viieut belasmdan. buyuk bela 01-

-- 41~-



teme~niden ziyade zehr-i katil olmaz. Maksad

da ge~ebllmek saJike laZlmdlr. a.

(BEYr)

Ta der nezenl ~idari at~§

Her giz ne§eved haldkat-l vakt-I til .ho~

Yoklukla eyer ursan idi varhga ates

Vuslat yoluna yokluk olur sana ziyake~

Hace hazretleri buyurdular ki: Hadis-i K' lsidh U . ' Tea.Ala,Davud aleyhi"'selama h't' '1 'b , . uasl'.e buyurulmu§1tur: Alla-

'" 1 ap 1e uyurdu In' Ev D d r B . '"ecin, dostlarnm dahi dost edin ve h . l' . ~ avu. em lJ()sL

, illve em sullaruna sevdirDavud «aleyhisselam» dedi ki: . '"

Ya Rab! Seni dost edinme d tJveter. Lakin seni k l! _ . ". ye ve os .rartm da dost edinmeye giiclim'" a :., -u~-anna seVdlrmeye gliclim yetmez ...

Allah ouyurdu ki :

,. - Ey Davud! r\[e zaman ki, benim iimn ti . _. .Ihsamml ziI;::reder"'in . t _' me ..m kLllIarlma Verlp

b ' 'J -, l§ eo zaman kuHarrmm kalbinde muhabbet hf I 1em severler. ~. .- - as! 0 up;

Haee hazretleri bUyurdul rki B' , '"ttilvtiskadlr Zir bi .,' ,.' _ a~, .1._;,121mtanlnnllz, tarik.r Hilda ve U:rve-

. a, U tarikar, sunn"te uymak 1Ab A _

bina kilmrrnstn-, Bu sebeptep t ']7~.L .: < . v<:a:l1a a tabi otmak tizere

sil o lur. Arna, sUn~cte' . '" . , ~~L:~Ll~1,lzd;aa~ bu.'alem He ~ok flituhat ha-

Iersok salikleri tarikatr t, v :1l.ta.'!i;;L euneL,: gayet gLiQtli.r. biz di-

o • ' - " C < . _ a cezna 1 e tC1"bi '1C -CliO""" '1 ~ , ,ile terbiys ederiz Zira mi' • '1 - -J eaerrz: \ e eger dller.sel(, smuk

• & 10 ! ... - .t (II SIOi bir " . _.ilAc- ~ . ~ ~ nenzer. Hastanm derdine• CO"" ki T eaW . b8_Z1 J_ .

na fakirlik Hemuam~i; eder, zengmlik, bazr

Bizim bu tarik .L

. xatrmiz sohbot t'·H·U'ahd'", Hal + "1Sohbet, §arta baphdll' 1"1 - -1 ''N~'~-'-~~ A . , - ~ ve.~, §Oll 'et ve afettir.

'" - - . .. ~l.'··lsC"lbet ethlde'1"i' d bi bi .olmalan liizlmdlI' Boyl I .s -'..." - '. - rm e, U lrmden emin

mize girenlerin k~lbina;eemoUmhazbsbaS:hhbetten f~yda olmaz, Bizim sohbeti-1 .a e LO umu ek 1 • ti LAkisi sebebiyle 0 tohum gell'", . sti 1 umis ir. akin, masiva iIi§-

- .",memlS - 1 : 1 : " .

Bu halde bize ae kti ki ..6 re II' I, 0 ldmsenin kalbini 'I' t'-'

yapabilelim. Bu takdirdo 0 -I bb- -- -'-. • Go •• 1 1I§ 19I §eylerden duruA ~ mUla. et tohumu geJip bils

Bazllarmm k Ibl . . " . ,)e J. .~m.

lere muhabbet toh:m~r~~~pmb~t·~abb:t to~um~ ekilmemi§tir. Boyle goniil-". 1 irmez vazlfeml.zdir.

Kimin kalbinds bize karsi meyH ve muh!'lbbet~ vardlr. O· l > : i § i yakm,.

- 42-

uzak bize lazunolr. Onu gece, giindiiz terbiye etmek vazifemiz elanlesin-

dendir.

Muhabbet i~in mesafe uzakhgt bahis konusu degildir.

Yar-l menl del' yemen-I pls-l meni

Bizim tarikatirmzda hangi makama erlstlgimizl bilmemektir. Nasil ki,

makammdan razi olan kimse gayri ile arasim perdelemistir,

Eger bir salik Allah dostlarmdan bir dosta rastlarsa, 0 salik bu ya-

kmhktan evvelki haliyle kurulan miinasebetten sonraki halini tartmahdir.

Eger yakmlik vaktinde olan hali, tamsip yakmhk hasil olmadan oneeki

halinden hos ve giizel ise, 0Hak dostunun himmetine devam etmelidir. Zi-

ra, 0 siUik IQinHak dcstuna yaklasmak f'arz-r aymdlr. Eger yaklasmadan

once ohm hali, yaklasma vaktinde alar. halinden hos olmazsa, 0 kimseye

yakm olmayi terketmeli ve ondan kacmahdrr. Qlinkli, 0 zata yaklasmak,

yaklasan adama fayda vermez; belki zarar verir,

(BEYT)~

Ba auld nisestl ve nesud cern'! dellet

Ez ttl nereved siklet kellet,Zinhar ez (Ugerl zan ml bas

Zim nektmed can-t 30z iz an bahallet,

Kimden sana gelmezse eger safvet-i haul' /6

Ya sendon cger gitmez ise kiill-i anasir,

Zinhar sakmip olma mukarin ana zira

Big eylemez ervah-i azizan seni hasir.

Hace hazretleri buyurdular ki: Ne zaman seyh olan kimse kendi kuv-

yeti Hemiiridini bir makama ulastiramaz ; eg'er ki, miirid Hakki talepte

himmet ayagim miirsidin basma koymadikca.. Eger muridin bu derece

himmeti olursa, seyh onu kendi maksuduna ulastmr. Zira miirsid, muridin

merdivanidir.

Tarikat, edepten ibarettir. 'I'arikata girmenin sarti, Allaha karst edep-

Ii, Resulullaha karst edepli, miirside karst edepli olmak tizere li~tlir.

EDEB-l MA-ALLAH : Salik kin edeb-i rna-Allah, arstan ferse kadar

meveud olan esyamn ciimlesini Allahii Teala halk etti. Ciimlesi, Allahii Te-

alamn dergah-i izzetine ba~ koydular. Bunlarm climlesi fena slfatI He mav-

sufturlar itikadmda bulunmaktan ibarettir.

--43-



EDEB-tMA-RESUL: Salilt, ga,ll§lpkendini (Fettebiilni) makamma

-eristirmek, her halinde Resfllullaha «sallallahu aleyhi ve sellem» hlirmet• vecibesini muhafaza eylemektir.

EDEB-! MAA-~EYH : SaUk, seyh-i miitabeat-i Resfrl ederek naib-i

Resulullah ve halki Hakka davet He me'mur oldu, itikadinda bulunmak,

seyhfn huzurunda ve giyabmda tazim ve tekrimine riayet etmekten iba-rettir,

Me§ayih, basiret ehlidir, Allahm ezeli Iutuflarmi bilirler, kerem ehli--dirler, saliklerin kusur ve hatalarmi gorurler affederler.

(BEYT)

Pi~-i Iutfi afvi bihad ttl §ah

Tevbe kerdell ez glinah. §;med gunah.

Lutf-i affrn oyle eok ey padisah

Masiyetten tevbe hos bilistibah.

Mlir§idler,saliklerde zuhur eden yaramaz huy ve kdtii isleri bilirler,

.gorilrier, sefkat ederler, affederler ve salikleri 0 vartadan gecirirler,

"'-~Me§ayih, aveiya benzer. Nasil ki, avcilar ince hlinerlerle vahsl cana-varlarr av ederler ve 0canavarlarda olan vahset sifatmi giderip onlara hti-

ner vemarifet ogretirler. Mlir§idler de gtizel tedbirlerle azgm nefisleri Islah

yolunda tugyan ve isyanlarim giderip itaat sifatiyle mevsuf ederler. Kul-

lukedebini Qgretip, Hahi sirlari gosterirler ve marifettullaha erdirirler.

Mlir§idlerden bazllarmm muameleleri,saliklerin kabiliyetlerine gore-

dir. Eger salik acemi olursa onun yliklinli yUklenirier, salike hizmet eder-

Ier. §eyh olan, saliklere cok hizmet etmesi lazimdir ki, salike tarikata si1~

lilkte kabiliyethaSll olabilsin. Zira, salikin tarikata siilukunun imkam ya-

kin hasil etmeye baghdir, Yakmm husulu ise, mesayihin himmetine muh-

ta~tlr. Miicahedenin netice vermesi i~in, himmet §arttIr. Mlicahede ve Iba-

-detin neticeleri yakin olmaya baghdir. Saliklerin kendi taraflarmdan hasll

olan yakinhk ve a§agl bir derecede olmasi sebebiyle zail olur. Fakat, miir-

.§id himmetiyle ha811 olan yakmhk degismez ve zatl olmaz, Mlir§idin him-meti HehaSl1 olan .yakinhk sayesinds yapilan mticahede ve ibadetler elbet-

te tafsil-i marifetin zuhuruna imkan hazirlar. Zikrin bir netice vermesi,

mUr§idin himmetine muhtaenr. Clinkli zikir, olgun bir mlir§idden izinle

yapllmacilkQa, netieesi zuhur etmez. Lailahe kelimesi tabii alaheleri nef-

yeder, illallah kelimssi mabud-l hakikiyi isbat eder. Kelime-i tevhidi zikir-

den maksat, tevhidin ha.kikathte ermektir. Yoksa, kelimeyi tevhidi ~-ok

-44-

zikretmekdegildir. Zira, cok kerre kelimeyi tevhidi icerden .zik:-He tevhi-

din neticesi zuhura gelir. Kelimeyi tevhidin hakikati: Onu zikr ile kalbten

masivayi kiilliyen stirup atmaktir. . A •

Vukuf-i zamaninin saliklere ~ok faydasi vardir. Zlra s~hk, ~.amanm

huzur He siiruruna vakif oldugu zaman §ukreder ve gaflet ile mururuna

vakrf oldugu zaman Allaha istigfar eder.

Salik, velayet-i Hassa'da evliyaullahm hangisine tabl olursa Hakka

vasIl olur.Mesayih li~ kisimdrr:Birincisi miikallittir. l§itir ve i§ittigi He amel eder. .

lkincisi kamildir. Bilir ve amel eder. Kendisinin kemal-i gayriya te-

.cavtia etmez. .~".' ~~,_~_~_'__~L,':,_" _~.... :.,_ ••~

uglinciisli miikemmeldir . .bIllr, <1.111t!1 euer VI:: Ui:t.S;.n.i::W.i:t.LJ.Ul Ui:t.Ul lilill "u

amel He terbiye edip, kemale eristirir. .

Iradet, teslim, terk-i ihtiyar bir manftdrr. Ve.u~li bi~~~u?arek ,haldlr.

trade konusunda gok soz soyledilerse de bizim ihtiyar ettl.glmlz ~:~lra~et~

terklil irade) dir. Milrld olan kimse kendi ihtiyarim iktida ettigi mursi-

din ihtiyarmda kiilliyen terketmektir.

(BEYT)

Ma ihtiyar hlsten ez dest darayem

Kan ihtiyar ~ah heme ihtiyar maset

Biz dostumuza vermisiz eiimle ihtiyarimiz

01 sahm ihtiyaridir ihtiyarnmz.

Bizim ihtiyarmnz, saliki cezbe yolunda mesgul etm:ktir: ~a, ~ile:r~~

sek slililk yoluyla terbiye ederiz, Salike ba§lan~gta de:vl§lerulllzle sohbet

edip ona bizim sohbetimizden kabiliyet gelmesi gerektir.

(BEYT)

Bini vakt-i suften merdi hakkakBesakirdan allied derhetamak •

Gorlirmlislin ki dilimin vakt-i hakkak

Ve re sakirdleredir hatarnak.

Race hazretlerine, sizler ne tarik Hebulunursunuz diye sordular. Haz-,

ret eevap verdi:

-45-



- Ariflerin istifade edip, baskalarmm istifade edemedigi tank iize-

,rine bulunuruz ki, bu da murakabe, miisahede ve muhasebe olmak uzere

Murakabe, tarikata salik olana hakikatte Iazrmdir. Blitlin yaratiklari

unutmak ve Allaha nazir olmak. Bu manada murakabenin ehli pek nadir

olur. Eg'er bulunursa ancak hafi tarikat ahalisinden bulunur. Biz bildik ki,

nnurakebenin devami tahsilinin yolu nefse muhalefettir.

Miisahede, gayb aleminden varit olur, kalb iizerine red olunur. Fena-

' 1 1k h 8oSJ1 eder, duraklamaya gelmez, bambaska bir alemdir. Ben, gaybtan

.geleni bir sif'at Heidrak ederim. 0 srf'at bende hal vasfim alrmstir. Lakin

'bu kadar anlayabilirim ki, gaybtan gelen hal-i kabizda viirut etse cemal

tmfahdlr. Ben ancak bu kadar idrf']1:erk~l've soyleyebilirim. Bu sebeptendir

ki, r.n.1j .,~ahcdeerbab-i tecellileri iki nev'a hasretmislerdir.

"I'eeelli, ya celali olur yahut cemali ...

Muhasebe, salik gecmis zamam §oyle bir dli§Unup arastmr, hesaba

~eke1',bakar, huzur Hemi geeti, gaflet Hemi geeti. Eger huzurile gecmis-

se, 0 siUikl.n vakti iddi,k edilmistir. Allaha hamd lisena etsin, Yok eger

gaflet ile gecmisse, 0 salik vaktini zayi etmistir, yapacagi j~, geleeegi iQin

tedarilde bulunup, Mevlaya istigfar etmektir. Arifler bu Ug tarike riayet

-ettikleri i<:;inpek Qokfayda tahsil ederler, Fakat, ariflerden baskasi bu yol-

lara, bu sartlara riayet etmediklerinden, bizim tarikatimizdan fayda g o -.remezler.

Bizler, maksada ulasmaya vasitayiz, SiHiklere lazam clan sudur ki, ke-

'male erip bizlerdcn kesilip rnaksuda ulasnus olmalaridrr. Zira, terblyecile-

rin yoJ.ubudur ki, saliki, tarikata ahp terbiye memesiyle, himmet siituyle

onlari terbiye edip hadd-i vusule erdirirler, sonra kendilerinden aymp der-

ithal ederler. Ondan sonra onlari Rabbil'l Alemin terbiye

-eder,

(BEYT)

l\:!Himkinnebtived vusul-I maksudBi bedrika-l Inayet-i yar

Miimklin olur mu vusul-i maksuda

Kilavuz olmasa inayet-i yar

Bu sebeple !;lairdemistir ki: AIlahm inayeti ve kilavuz olmazsa, mak-

{suda erismek miimkim olmaz. ~u hale gore, salik ebediyen ya§1asa, kIya.~

.mete kadar diinyada kalsa, mursidinin terbiye nimetinin. Iiituf ve himme-

"linin §ukriinli eda edemez.

(BEYr)

Gel' b~yem hrtf-i hlmmet berdevsm

Begi.izeret oml'em nekerded in tamam

Llitfiinlin (;lukrunedersem berdevam

'I'likenir omriim de [?likr olmaz tamam

Yine buvurdular ki: ibiidet, viicud iras eder. Gih1.kli,kulun ibftdet et-

rmesi, viicud~talep etmektir. Kula ib&deti~~e nef~~ni ~~~a:a, :ah§J:~: k:~

-iba.det ettim diye kendine varhk vormernek gereli.~lr. Bit ~am:.n. g .

ibadetlerini tamamiyle ve kemaliyl~ isler ; !a~a5 yava~ ;,ena.l~lAkUSUll~

gormeye baslar, 9Ullku, bir ibadet ki, varhk 11eislene, 0 ibadet, ibadet ede

ni Haktan uzakla::}tirlr, yaklastrrmaz-

Ahvalin degi§tiriImesi lazlmdlr. Degi§tir~e nefs~ muh~l~fet, h~va ve

'hevesi terk ile olur. Bunlarl i§leyell kimsenm beseriyet ..hall n:ele}~le~I~e

:haliue doner. Ve lakin boyle melekfrti bir mortebeye yukselebllmeK l~m

mursidtn inayetine slddetle ihtiyac vardir,

(BEYT)

Itiist abdal auld 0mlibeddel seved

Hamres ez tahlil-l Yezdan hal seved

Kimdir abdal 01 ki 0 mtibdil olur

Hamri tahlili HUdMan hal olur

Yine buyurdular ki: Evliyaullah sohbetlerinde ed~bin hakikati va~te

-dikkat ve riayet etmektir. Qiinldi, oyle zaman ?lur evhyaulla~m s~.hbetm--de biedeplik aym edeplik olur, Yine zaman gelir aym edep, biedeplik olur,

Evliyau.l1ahm pak nefislerini tutmak, hakika~e _yapll;}makbr.Eger go~:rlinii"'te onlarm pak' nefislerini tutmaktan edepsizlik zuhur ederse de bu

:11alvakte goredir. Denilmi§tir ki: Eldiplerin yaninda edebi terk, edeptir.

Allalu bilen kimse icin gizli - kapakh bir §ey kalmaz. ~u demektir ki,

!'birkimse tam bir marifetle Hak TeaIamn uluhiyetini billie, 0 kimse sail'

-47-



esyayr kesif tariki lie bilir. Rig bir sey ona gizli kalmaz. <;iinkii, biitim.

•esya Allahm sifatlari ve esmasina mazhardir,

Nakslbendilerin gozunde yeryiizii, bir sofra miktandir. Hatta bir tir-

nak kadar denilse yeridir. Hakikatte arifin kalbinin genisligi bir seye nis...

bet oIunmaz. Qiinkii, yerler ve gokler arifin kalbine nisbette bir nokta

gibidir.

Kalbin genisligi, marifetin genisligidir. Zira her kalbin genislig! bir-dir. Lakin marifetlerin genisligi bir degildir. Baza miirsidlerin iki yiizlii hi-

rer aynalari vardir. Lakin bizim aynamiz alti cihetlidir, Ben kirk senedir

aynadarhk ederim, bir kerre oisun tuttugum ayna hats etmemistir, Alla-

hm velileri ne gorurlerse firaset nuru ile gorurler. Firaset nurunu Allah

velilerine keramet olarak vermistir. Bir hal ki, Allah tarafmdan keramat

olarak verilmistir, Elbette 0 sey dogru olur, hata etmez.

Tevhidin sonuna erisilir, amma marifetin sonuna erismek gayetgiic-

tiir. Bir miiridin ayagma bir diken batsa, sebebi nedir bilmek lazrmdir. Al-

lahm velileri bu halkm yiikiinii, bir goniil ele gottirmek icin eekerler. Rig

bir gonill yoktur ki, Allah 0 gonle nazar etmeye ... Gonlil sahibi vakif 01-

sun, olmasm ... Kim ki, Allahm nazari oldugu vakitte bir gontil ele gotttrse,

o nazardan 0 kimse feyz buIur.

(HEYT)

Sad sofra-I dusmen bekused talib-I maksud r?

Ba§ed kiyeki dost biyayed beziyadet

Yilz sofra geker diismana 01 talib-i maksud

~adet ola bir dostuna 01 ede ziyafet

Eger ben yaranlarimm aybma nazar edersem yarstz kahrim. Zira;

hig kimse yoktur ki, sifat-i hiisiinden hali ola.

(BEYT)

Haslh derya ne hemedir buved

Yek huner ez bel' ki pel' buved

HaSIh derya olur mu ciimledir

Piir htiner olsa ki§iyi doldurur

- 48-

(Errefik 'siimmet tarik) evvela arkadas sonra yol. .. Bu, Naksibendi-

ligingerekgelerindendir. Kandil gibl olmak ve dart bir yana isik vermek

laZlmdlr. Kandili yakmah ne kendisini, ne de baskalarim zulmete koy-

mamalidir, Kim ki, bizim etegimize yapisti, ona biz sefahat ederiz.

(BEYT)

Nigfi anra dost dared her ki besed del' cihan

Gel' bedanra dost dan gtiyi biirdi ez meyan

lyileri dost ittihaz eyledi kamu ehl-i eihan

Kotiilerle dost olursun topu kaptm ortadan

7 7.: : "'-""~ _ l,.. fl ~~,...,. t..!"",,,, .4-..... ,1.-~......_... l. ,.. ._.4-~ . .l C' o, .. ,' " , .. .. , .. .. . .- ~. -. , ; ~' :: -. .. ,. , " -< " '" " ', .. .. 1 ~ ~ . ....L~.1.&.II. \fa>J.u...u..

J. n. .a .. . .lU. l. tJ .C UJ. . .l . . . .a n. . . J . .i.."!..U.LU.l..l\..UJ.o".i .. VV 5 ? ' C , ; Y t -a.! .6.. . i .E, Ya.c('\".1. 5C1..I....t..t\.:;~-

den once set Qeker. Ki§i vardir, havaur ve gelip karac

ettikten sonra defetmeye ~ah§lr. Halbuki diisman, kalbi istila ettikten

sonra stlrtip atmak kolay degildir, Gonlil snurlarim tahkim etmeli ve

dii§)mam i~eri sokmamalidrr,

Bir miiride, bir nitelikten bir nitelige nasil

m bilmek g o n g ise de geldjg~( ve karsi yakaya nasil geeeeegint yolcu-

nun elbette bilmesi Iazimdrr, Yol bile bile gidilirse menzile varmak gii~

olmaz, Fakat bilmeden, ogTenmeden, rehber aramadan yabanei olarakhi~ bilmedigi biryola ~lkan yolcu elbette §8.SU'lr, ~lkmaza dus;er ve iste-

mg i yere ulasamaz. Bu glig i § 1 , mursidin himmetinebaglidrr.

Mudd hep kendi halinden konusmahdrr. Qlinku, bir halden haber ver-

se. 0 hal kendisinin hali olmasa, Allah 01U 0 halin saadetlne eristirmez,

Miirid, nafile bir ibadete devam etse, 0 ibadet kendisine Met gibi

olur, faydasi olmaz, Salilr olana gerektir ki, zaman Z8211al1 uafile ibadeti

terketmelldir. Bir ibadet halini nefsin 0 ibadetten hazzr

elmaz.

(BEY'!')

Ende:t"in fumnet nebased mesh-i ten

Llk mesh-I ilil buved ey ziiHitan

Olmadi bu iimmet iere mesh-i ten

Mesh-i dil vardrr muhakkak anla sen

Allahm velileri her sirra valnf olurlar, lakin bu bilgilerini izinsiz

gosteremezler. Sirlarm gizlenmesi laZImilir. Bizden ba,Zl kere halkm glzli

._-49-

F.: 4 :



kapakh hallerini meydana ~lkal''lVeI'r!leks a r u r olurv Lakin bizim irademiz-

Ie degildir. Allah biz'D::'tlilimiz vasitas; H e o 3 11 esirlan i zhar eder. Mii.ridin

birenk ve derunu birenk olmak gerektir.

(BEYT)

'fa derfn hrrka ayell

Ez heme nerenehn ve hem nerl lianem.

Tefciime : Bu 1111'ka icinde bulundukea, ne kimseyi ineitir, ne de kim-

seden ineinirim.B U y U h : bir kimseden aordular :

- Miiridler ne haldedir ?

-- Zebunluktadir. Miirid, sabir ve tahamiilde yiik gekici hayvana

ne yiikletseler tahammiil eder.

Miirid, davul gibidir, Ne dovseler muhalif seda vermez,

- Her miirid, vakit U!]ag"lve nakit ehlidir, I§ini yarma havale etmez,

Bugim aym basiretle eemali yari seyr eyleSakm ey bihaber klima havale am ferdaya

Ebill Hasan Harkani del' ki:

Fir yo! ki, Allahtan kuluna gider. En yolda saadet i~inde saadet val'...

<hr. Bir yol ki, kuldan Hakka gider. Bu yolda dalalet iginde dalalet var-

dir. Kabiliyetin k()tUsohbetlerdsn hall ~k mU§killdi1r.0 kabiliyeti ir§at

(NAZl'I)

Cliz sohbeti a~lIkallmestane mlpend

nu del' hevesi. kavm-l fil'mnaye mebend

Her taife et be canibi hi12kii~ed

A'det siva virane· uTutu sfiYikand.

A§lkanm.. sohbetin?en gayriya etrn.epend

Kalbini etme sakin kavm-i firumayelerlo bendGekmede hertaife yarinikendi semtine

Bumceker viraneyehem'futi.~kersuyi kand;

-50-

Biz onceleri matlubu kendimiz talep edip bildik, Sonra Allah bizl

kendisine ulastiranlara sevketti, Zamanetaliplerl matlubu talep edip sul-

met Istemezler. Hakkr talep edip bilmeden Hakka vasIl olmak isterler, Bir

. kimse nefsi He savasip Allaha kulluk etse, Allah onun kalbine talep ihti-

yacim duyurur ve bize sevkeder. Biz de onu Allah katmda her ne nasibi

varsa ana ulastmriz ve hakikatte mlirsid Allahii TealaYl buldurur,

Biz bu yolda horlugu ihtiyar ettik. Lakin Allah kendi fazlmdan (Ve-

l ill iihil izzeti l vel iresul ihi veli l mii 'minin) buyurdugu mere bize izzet verdi"

(BEYT)

Gel'~i hicab-I ttl birun ez hlddet

ru g hlcab-i tn ~ft pendared nlst

Ger~i haddinden hicabmdir birfm

Yok hieabm hie;pendarm gibi

Naklolundu ki: Bir sahis, Hace hazretlerini kibre nisbet etti. Haoo

dedi ki: Bizim kibrimiz, Hak Teala kibriyasidir.

(RE'i""T)

Barl tekebbii rem egel ' del' serest

Hem zl dem ust ki del' men ve zid

Benim basimdaki Bari tekebbiir

Demi haktandir 01 kim esti

(Elkasip Habibullah) hadis-I serifindeki kisipten murad, Allalnn

rizasidrr. Diinya kazanci degildir. Bir kimsenin biitiin islerini ve biitiin

mrakadderatam Allaha tefviz ettikten sonra, Halik dururken mahlfika &1-

gmmasI §irktir.

Allah ki, beni dunyayi yikmak igin halketti, Halk ise benden ddnya-

.nm tibnirini talep eder.

(BEYT)

Qri. be alemi asfii biz ve ezmnMen ez guea u gam-i yar invan zi giica

Nigin koyup bunu da am da ashma gitmemKi bengarip nerden bar bu dar-i terden

-51- i,



Eger bu viieud .harap olup da baska bir viicud olsa, ben fakiri 0 vii-

euda koyarlardI.

Insan daima fakr iizere olmahdir. Nasil ki, Allahii Teala (1!e'Uahft

ganiyyUn ve entdmiil ftkara) buyurdu. Yoldan, gelip gecene eza vere-

cek bir nesneyi kaldirmak lmandandir. Hadis-i serifinde ezadan murad,

nefistir ve yoldan murad, Hak yoludur. ~u demektir ki, nefsini Hak yo-

lunda izale et. Yoldan gecenlere eziyet veren nesneyi giderdigin gibi..;

izale et ki, Hakka eresin.

(BEYT)

Ziri divanvUcud tu tuyi genc-i guher

Gene- I zaWr seved ez tu zi miyan berhizi

Ziri divari teninde sensin 0 gevher kani

Zahir olurdu 01 gevher olsan idin sen viran

(Nefsin senin binitindil'. ona arkadas (1) hadismde zikredilen nefis-

ten murad, emmare degildir. Mutmeinnedir. Nefs-i emmare He refakat

olmaz. Nefs-i mutmeinneye ruhsat vermek ibadetin kuvvetine sebeptir.

nefs-i mutmainne ne kadar ruhsat bulsa ibadete 0 meyli artar. Ev-

Iiyaullahm nefisleri itaat makammda ~ok yiiksek bir dereeeye ulasmis-

trr. Rizamn hilafmda olmazlar, Velilik biiyiik nimettir, Veli olan kimseyeveliliginl bilmek ve bu nimetin §iikrunU yerine getirmek gerektir,

Veli olan kimse Hakkm inayeti He her ttirlii beseri Metlerden ma-sundur. Nefsikendisine galebe ealamaz,

Veliden zuhur eden kesf ve kerametlere itibar ohmmaz.Aneak iti-

mat olunur. Onun igin (Istlkamet, bin kerametten hayirhdu-), denilmistlr.

Hadiste buyurulmustur ki: Ey Ali! Istikameti talep eder 01 Lakin

kerameti talep eder alma. Zira, Rabbin send en talep

sin ise, senden keramet talep eder.

Bir veli bir baga girse 0 bagm icersinde mevcut agaQlann her yap-

ragmdan: Y a veliyyallah sedasr gelir, Veli olana, bu sese kulak vermeyip,

alcak gontillulilk ve fakirlik halini artirmak, aciz ve kusurunu itiraf et-

" mek lazimdir.

Bu makamda Resfrllillah efendimiz kemale erismistir. Zira, Resfiliil-

lah «sallallahttaleyht ve sellem» Allah'dan kendisine gelen her Iiituf ve

feyz karsismda yine kulluk ve yakarislarim ziyade ederler ve: (Ben §tik-

reden bir kul olamadtm), derlerdi. ~u demektir ki: Cenab-r Hakkm ru -meti He yapb~§Ukrii bir tutmazlar,ne kadar §Ukretsem yine amIr bu~.

yururlardl.

-52-

Bf1Z1 evlivanm Allah katmda kusurlarma bakilmayip affedilmelerl,

beseriyeti nefyedip 0 kusuru islemeklerindendir. Yoksa velilerin kusuru,

:;sair -kimselerin kusurlarmdan biiyliktiir. Bir kula laylli olan bir ameli

islemezden evvel ihtiyarmr selbedip, isledikten sonra da yine ihtiyarmr

isbat etmektir, Ihtiyarim isbat etmekte ~ok saadet vardir. Zira bir kul

eger Allah'm rizasma muhalif i§ islese ve 0 isi kendi ihtiyarma isnat etse

o i§l i§lemekten utamp Allah'a tevbe etmesi lazimdir. Eger Allah'm rtza-

sma uygun amel islerse, Hakkm verdigi basari ile bu ameli isledim diye

hamd ti sena eder. Bir murid zahir ibadetleri isleyip onlardan gecmedik-

·~ehakikate vasil olamaz.

Niyeti diizeltmek gayet gliQtUr. Bu cihetten niyet, Allah'm ba~§-

Tar-mdandrr. Cahsmakla oImaz. Nasil ki, Haseni Basri «rahmetullahi

aleyh» hir kimsenin namazim kilmaya da.vet edildi, Niyetini diizel-

'temedigtnden gidip kilamadi, Eger niyet cehd He olsaydi tashih ederdi.

f;?eyh Abdullah 'I'iisteriden rivayet edilmlstir: Niyetin «nun» u nur,

«ya» SI yedullah, «ha» 81 hidayet, demistir. Niyet amelin ruhudur. Miiride

her an pJlahu 'I'ealaya teveceiih ve muhabbete cahgmahdir.

Resfiliillah buyurmusturlar ki: (Namaz, mu'mlnln Mi'l"amdu'.) Na-

maz kilana giri§ tekbirinde Allah'm ziyade biiyiiklligli feyzi viicudunukaplamistir. 0 zaman kalbte hnsu' ve hudu' peyda olur ve bu hal onu

makam-i huzura eristirir ve 0makam da 0 kimseyi bambaska aleme go-

ttlrtir. Bu kemal, Peygamberimizde bulundu. Zira, Peygamberimiz nama-

za baslaymca mubarek gogUslerinde bir inilti, bir seda peyda olurdu. As-

hab, uzaktan bu iniltiyi, bu ieten gelen sesi isitebilirlerdi.

Hace hazretlerinden sual ettiler: Namazda husu' ve hudu' neden ha.-

:BIl olur diye? ..

Hace hazretleri eevap verdi:

- Helal lokma yiyeceksiniz. Hem de huzur ile... Yine huzur ile ab-

dest alacaksimz ve namaza girls tekbirini hangi divana durdugunuzu ve

kimin huzurunda bulundugunuzu bile bile getireceksiniz.

.(Oro~ benlm

i~m.Onun mlikfi.fatnn ancak ben verirlm), kuddi hadi-

sinde zikredilen orue He hakikat orucuna isaret vardir, Hakikat orueu,oruclunun karmm yemeden, igmeden ve mlikeyyefattan menedip tuttugu

gibi, kalbine Allah'tan gaynnm girip ilgilenmesinden imsak etmektir,

Allah bir kulunu severse i§ledigi gUnah 0 kula zarar vermez, denili..

.;mi§til'.Bunun ger~ek anlaml §udur :

Allah'm sevdigi bir kul, bir gUnah i§lese 0 glinahm affl igin o z l i r,(lUeme yolunu bilip derhal istigfar etse, Allah onun oziirUnii kabUl eder

-53-



• ve 0 gUnah 0 kimseyi Allah'a kars; mahcup edip zarar vermez; dernektir;

Peygamberimia buyurmuslardir ki: Benim, Allah He birzamamm

vardir, 0 zamanda aramiza bir melek ve bir nebi giremez. Girse taham-

mill edemez.Eyvelki mana baZl rniiridlere bazan vaki olur ise de, ikinei m a n a

aneak Resfrliilaha mahsustur. Zira, ikinci mana Peygamberimizin nubii-

vetinden olan velayetinden ibarettir. Ve bu makam Bfendimize mahsus-

tur, Bu makama ne bir melek ne de bir nebi erebilir, Erse bile tahammul

edemez. Allah baZl kuluna baZl vakitte cemal sifati He tecelli eder de o

kul 0 zaman oyle muazzam olur ki, arstan ferse kadar her yeri doldurur,

o valdt o kula ne melek, ne de nebi tavassut edemez.II~"'e l-r"..." ,., ,-,A,, -., ,, ,! T).-,_yt~_11 l • .LJ : : to • •• J. T"!" ~

(1,\; .... J.l(;1.:£...l"e1.1Cl."1, De- l.Uila.a i Zl~)larel,LeI1 QOnU§Ce Bagdat'a U.gradlIar.

Bagdat ululari btiyiik bir toplanti tertip edip Haceyi cemiyete ~agwdllar._

Bir tarafta Hacenin milridleri ve seyh Nureddin He ashabr bir saf olup

oturdular. Bagdat ulema ve mesayihi da ayri saf olup otudular. Bu mee-

li~te H~ceye bir gaybet zuhur edip mubarek baslarmi murakabeye ver-

diler. Bir zaman sonra baslarrm kaldmp dediler ki: ,

- Bize bir gaybet ariZ oldu. Oyle miisahede ettim ki, Hace Muham-

med Baba Semmasi hazir bulundu ve: Oglum, dedi. Bu mediate biiyiikbir sual irad edilse gerektir.Ahvale valnf 01 ki, dehset hissetmeksizin

eevap veresin.

Bir zaman sonra mecliste olanlardan birl §oyle bir sual sordu:

- Velilerden Sadlr olan: (Bir sey gormesin Allah'dan baska. Bir-

§eYgormedim ancak Allah'l gordum. Yine bir se v gormedim ancak Allah' l

ve tekrarbir sey gormedim ancak Allahii TealaYl gdrdum.) sorunde ve

bu gorU§lerin her eilmlesinden fihi, maahil, badehu ve kablehu iF,!aretleri

arasmda ne keyfiyet vardir ve nasil uygulamp tevcih olunur?

. Medis, ~eyh Nureddin'den cevap beklediler. Nureddin, Race hazret-

lerinden cevap istedi. Hace hazretleri tevazu gosterdi ve cevabi Nured-

din'e havale etti. Nureddin tekrar Haee hazretlerinden cevap ricasmda

-ibulundu. Bu suretle aralarmda UQkerre teklif vaki oldu. Hace hazretleri

cevaba basladr : -

- Bu sozlerin ihtil8fl, hallerin ihtil8fma mebnidlr.

Hacenin bu eevabi bUtiin mecliste olanlari takdir ve hayranlIga

sevketti.

Haceye bUyiik illemadan bin sorda:

- Seyr-i sillUktan maksat nadir?

- Marifeti tafsilidir.

- M8.rifeti tafsill nedir? -

::\..1.

Hace hazretlerit

__ 0 Mii'min bihler ki, Muhbir-i Sadlk onlardan ozetle haber ver-

mistir. Bu Mii'min bihleri delilden gecirip, kesf mertebesine eristirmektir.

Bir giin yine ulemadan bid sordu:_ Liituf ve kahir Allah'm sifatlarrdrr ve olg-illllugun en yiiksek rut..

besidir. Lakin bu iki sifatm arasmda fark nedir ki, her kim mazhar-r

Iiituftur, mahalli isbattrr ve her kim mazhar-i Kahirdir ve mahalli nefidir ?

_ Kahir iein iki cihet vardrr. Birinci cihet: Allahti Tealadan zuhuru

cihetidir. Bu cihetten kahri nefi olrnaz ve kimse asia ona muaraza edemez.

Kahil' sifati kemaldir. Ikinci eihet: Dostluk iizerine vukuu cihetidir. Bu

cihetten kahir noksan bir srfattir, nefyolunur ve ona muaraza dahi 1fi-

zimdir.

Bir glin lIaceden sordular:_ Allah, hammiiridlerin halini elinden ahr. 0 zaman mtirid ne i§-

lesin?

Hace hazretleri buyurdular ki:

,_ Egel' alman halden bir parmak kalmissa, Allah'm 0miiridden dua

ve niyaz hekledigine delildir. Bu takdirde mtiridin dna ve niyaz etmesi

lazlmdll~.0 zaman evvelki haline eri~i:r.Eger alman halden bir sey kalma-

diysa, Allahm sabir ve riza talep ettigine delilidir. Bu takdirde 0 miiridsabretmeli, her seye riza gostermeli ve kulluk halini muhafazaya ~ah§-

mahdir.

Yine sual olundu ki:

__ MUddler, Allah'dan baskasi He ilis:ki1erini kestiler ve kendi varhk-

larmda fani oldular, Diinyada ve ahirette onlarm Allah'dan baska istek-

leri yoktur. Nigin (Allahtlmmagfirll) derler ?

Mace hazretleri eevap verdiler :_ Kendilerinin pakhgim istemeleri, baskalarmm pakhgnn istemektlr,

Haceden yine bir sual sordular:

_ MUridler keramet hakkmda ne soylerler ?

_ Milridler, Allah'dan baska ne varsa 0 varh~ tevhid He nefyeder-

Ier, keramet ne oldugunu bilmezler, zira keramet sahipleri hepsince mee-hUldl ir ve irfan ehli, keramete nazardan uzaktir,

Velilerin kalbte gizli olan her §eye ne suretle vakIf' olduklarr kendile-

linden aoruldukta:

_ Firaset nuru lie WJuf olurlar. Allah, evliyasma firaset nurunu

keramet olarak inayet etmistir. Dikkat ediniz ki, hadis-i §erifte: (l.\Iii'~

minin firasetinden kendinizi koroyunuz. Zira mii'min, AJlah'm nuro lIe

Bazar eder) buyurulmU§bu'.

-,55._.



Hace hazretlerinden keramet istediler; buyurdu ki:

- Bizim kerametimiz meydandadir, Bu kadar giinah He arzm yil-

zimde gezeriz,

Bir gun yine sordular:

- Bazi mtn-sidleri : (Sofu, yaratik degildir), demelerini nasil aglk-

Iarsrmz ?

- Sofulara bazi vakit bir hal gelir, 0 hale gore sofu, mahlfik degil~

dir. Yoksa 0 hiH gecince sofunun mahlfik oldugunda §Uphe yoktur.Sordular ki:

- Cimeyd-i Bagdadinin bir sozunde okuyucu ve sofu tabid gecmek-

tedir. Bunu nasil anlayabiliriz ? '

- Okuyan, isim He mesgul clan, sofu ise ismin sahibi milsemma

He mesgul bulunan kimsedir,

- Sofularin: (Fakir, Allah'a muhtac degildir) , sozlerinden murad

nedir ?

- Sofularm fakirden muradlari, hakiki fakirliktir. Hakikaten fakir

olan kimse teeddiip eder, Allahii TeiWlya a1'Z-1 ihtiyae etmea, Sofiyenin

fakirlikten dolayi ihtlyac diye bir §ey duymamalart bu sebeptendir, Yok

sa, mahluk bizzat Halika rnuhtactir,

- (Iza temelfakru fehirvallah) soaunden murad nedir?

- Bu fakirlikten murad, tam bir yokluktur. Bu fena-yi tam miirid-

de hasil oldugu vakit Allahii Teala 0 kimsenin kalbinde tecelli eder. Fa-

kirlik bu tecelliye sebep oldugu igin oy1e denilmistir,

(BEYT)

~fulki nebtrved yege buved ctanle Hiida u u v e i l besQilil to nemand] ki maned ctimle Huda. ey geda

Olmaz isen !;tinkli sen ctimlesln oldun Hilda

Kalmadm idiyse sen kaldm Hilda ey geda

. Hace hazretleri buyurdular ki: (La tasihhu marifetu'l arif ine yete-

darraune ilallah.) Ariflerin marifeti sahih olmaz Allah'a tadarru ettikce ..

Bu .kelam, ariflerin varhklarma ve viicud-i beseriyete avdet ve ricatla-

rma delalettir. Zira tadarru, firkat ve hicab hallerindendir,

(BEYT)

1:a tuzi hesti hod zi:riizeber neke:rdi

Del' nisti mutlak miirgat blh pel' n~kerdi

-56-

in perde nihaden del' hem siken ki

Her giz del' perde reh niy~<bi ta perde del' nekeri

Ta varhgin yuvasm dagltmadlkga her giz

Yokluk havalarmda murgun per acip ucmaz

Bu pede nihadi hirka ile ta serapa

Hirka olmadikca perde- i esrare yol bulunmaz,

Hace hazretleri tarafmdan rivayet olunur ki: ~eyh Ebu Said « k m d -

-dise sirruh» den sual ettiler:

_ Senin cenazen oniinde hangi a"yetiokuyahm?

Buyurdu ki:

Cenazernin onimde Elyet okumak biiyUk istir, Lakin bu beyti

·okuyun:

/

Hace hazretleri dahi beyt-i mezkuru benim cenazemin oniinde oku-

mak buytik istir:

Muflisa 1 1 1 m amedi\m del' giiy-i to

§ey'uUab ez eemali ruh-i m..

.beytini okuyun diye vasiyet etmislerdir.

!

RACE HAZRETLERtNiN KE§F, KERA.Th'[ET VI~

TASARRUFATI BEYANINDADill

Hace hazretlerinin del'vi§lerinden bid nakleder ki:

Hace, bir tarihte Kibcak tarafmdan diisman asked gelip Buhara'yi

yagma ettigi ve nice kimseleri olduriip esir ettikleri bir slradakendisine

'bir miktar altm hediyesi ile gelen bir zata dediler ki:

_ Git babanm rizasmda bulun, saadete erisirsin. Al bu ahnlari.. ba-

ina verme .. seferde sana laznn olur,Adam der ki: Ben altmlari aldim. Hace demisti ki: Eger yolda bir

-57-



§iddet vaki olursa bize tevecciih et. Hacenin himmeti He kardesimi esir-.

• likten kurtarmak icin Kibcak tarafma revan oldum. Biraderimi- azad et..

misler, Kendisini Harzem'de buldum, Baska esirlerle beraberce bir ge-

miye binip Buraha tarafrna yoneldik. Denizden muhalif bir :rlizgar esti.

Gemimi.z batiyordu, 0 zaman gemide olanlar feryada basladilar. Kimisi

adak ediyor, kimisi kurban keserim diyor, kimisi iman getiriyor, kimisi

Kur'an okuyor ... Herkes Allah'a el kaldirmis aei acr bagrisiyordu. Akh-

ma Hace hazretlerinin tavsiyesi geldi. Hemen, hazretin bulundugu tarafa,

yoneldim. Boynumu biiktiim, tam 0 sirada gordiim ki, Hazret gemidedir,

yanlarina yaklastim, selarmmi almadilar ve SIr olup goztimlin oniinden

kayboldular. 0 sirada rlizgar da kesildi. Deniz sakinlesti ve biz selamete

erdik, Buhara'ya gelcli~iilJ.dE:, Hazretin huzuruna girinee gUlUi.llSeyel'ek

buyurdular ki:

- Gemide bize selam verdin, selamim aldik. La~kin ald W • it. 19Iml 1§1 me-

din. Bu sirri kimseye acma.

Ben, Hazretin vefatma kadar kimseye soylemedim.

Hace hazretleri Buhara koylerinden birine tesriflerinde Hiisrev na~·

rmnda birinin evine indiler, ;;leyh Hiisrev 0 gece koyiin biitiin ulemasmi.

ve esrafim davet etti. Yemekten sonra Hace, ~eyh Hiisrev'e dedi ki:

- Kapiya val' bak kim var?

~eyh Hi.isrev gitti ve gordi.i ki, 0 koyden Yusuf adh bir kimse elinde-

bir tabak armut kapida durur, izinden sonra iceri girdi ve armudu Haee-.

nin online koydu. Hace bir hayli arastirma ve dtislinceden sonradedi ki:

- Bu armutlari kimden aldm?

- Falan kimseden ..

Hazret, ~eyh Hiisrev'e armutlari btiyiik bir kaba bosaltip getirmesi-

nt istedi, Hiisrev emri yerine getirdi. Hace, gelen armutlarm i~inden bir-

tanesini ahp Yusuf'a verdi ve geride kalanlarm taksimini emretti ve bu-

yurdu ki:

- Hissesini kimse yemesin ..

Sonra Hazret, Yusuf'a nazar edip dedi ki:

- Getirdigin armutlarm tecessuslinde SIr nedir bilir misin?

- Efendim, SIr bence §iU: Bana dediler ki: koyiimllze kesf ve kera-

met sahibi bir zat geldi, Ben, ziyaretinizle miiserref olmak icm bu armut-

Ian satm aldim size hediye i~in. Lakin kiistahhk ettim, sizi imtihan i~ia

armutlarm i~inden birini nisanladim. En altma koydum, dedim ki: Gore-.

yim §U ~ab, nisan ettigim armudu bulup bana verebilecek mi?

- <Jyleyse bak, sana verdigim armut ni§an ettigin armut llludur?:'

-- Evet.

-58-

__ AllahU TeaJanm kullarnn, bir kimsenin imtihana ~ekmesi layik;

degildir. Lakin biz, arrnudu bilip sana vermeseydik bizden uzak olurdun

ve cok zarar gorurdun. Kim ki, Resulti11ah dininde murid ve fakirdir, onu

imtihana hacet yoktur.

Yusuf ozlir diledi, yapbgl kiistahhga pisman oldu tevbe ettl ve Haec,

hazretlerine baglandi.

Bir miirid dedi ki: Bir zamanlar Semerkant'da oturuyordum. Hacenasretlerinin kesf ve kerametlerini isitince kendisine karst olan muhab-

betim daha ~ok artti, sabrim kalmadl;· kalktim Haceyi ziyaret icin Bu-

hara'ya gitmeye niyet ettim. Anam bana harchk olarak 4 altm verdi.

n,,,lc.,,,,,,m hi....vprinp dikti. Buhara'va vardim, Hace hazretlerinin meeli-, ~ , . . . . _ _ . _ "" - .;_ ' - " - _ _.. '--

sine dahil oldum, Konusmalarmdan haria hir cezbe geldi. SabrllYlkalmadi;

mtiridlerden birine rica ettim. Hace, beni kulluga kabul etsin diye... ) ' I . ' H l -

ridler niyaz etHler. Hace kabul etti, bana Qok iltifat gosterdi, dedi ki:

Seni kabul ederiz, amma senden altm ahriz. Ben dedim ki: Ben fakirim,

altimm yoktur. Haee, muridlere ylizunii doniip buyurdu ki: Bu §ahsm

hirkasmda 4 altmi vardir inkar eder; fakirim, altnum yoktur diye ko-

Huglllr..Hacenin bu sirra Vaklf olusunu gordUglim zaman hayretIer ieinde-

kaldim. Hemen hirkadan altmlari sokiip online koydum, Mecliste bir ~o-

euk vardi. Hace, mti.ridlerinden birine dedi ki: Al bu altmlari vel' §U go-·

cuga. Miirid altmlari aldi ~ocuga verdi. Lakin gocuk altuu almadi, ne de-

dilerse kabul etmedi. Bu vaziyet karsismda oyle utandim ki... Miirid, al-

tmlari aldi bana verdi.Bu hadiseden sonra Hace 0 kariyeden kalkip miiridleri He baska bir

koye gitti. Ben de onlarla beraber oldum. 0 koyde bliylik bir cemiyet ve

sohbet oldu. Mttridler benim i~in Hazrete niyaz ettiler, 0 mecliste de bir-

~ocuk vardi. Hace, bana dedi ki:

_ 91kar altmlari, ver §U ~ocuga .. Ben eebimden altmlari ~lkardlm

~ocuga verdim, ~ocuk almadi, Bundan daha ~ok utanc duydum. Oyle utan-

dun ki, az kaldi helak oluyol'dum.

Muridler yine benim i~in niyaz ettiler. 0 vakit Hace buyurdu ki: Ha-sislik herkese gore gayet sevimsiz ve igreng bir sifattrr, Bilhassa Hak yo-

luna salik olan kimsenin hasislik etmesi gok igren~ bir istlr.

(HEYT)

Kemterin ( 1 m der in dih biived ser

dirhem iidinar ra inca (Ii kader

-59-



Pek hakir seydir bu yolda can li ser

nice bulsun bunda kadrin sim u zer..

Hace, miiridlerin niyazim kabul edip beni kulluga kabul ettiler,Eu zat, hamd iisena olmak iizere dedi ki: Hace hazretleri beni ten-

'kid ederek dimya muhabbetini kalbimden eikardi ve beni terbiye etti,

Hamdolsun, Hacenin tenkitlerinden sonra kalbimde diinya muhabbeti

mahvoldu ve tevekktil sifati kalbime yerlesti.

I\levlfma Muhammed Herevi, Bagdat'dan Hacenin ziyareti i~in Bu-

haraya geldi ve Hacenin bir sure sohbetine devam ederek miiridi oldu,

Soma Haeeden himmet talep etti. Hace buyurdu ki: Himmetin vakti var-

dir. Bir zaman soma Mevlana Herevi diger mliridlerle Haeenin meclisinde

iken Hace, Mevlana'ya hitaben buyurdu ki: Bana yakm gel, himmetin

'vakti geldi. Mevlana kalkti Hacenin online oturdu, Haee buyurdu ki: Va-

kif ol ki, nasibine nail olasm. Sonra Hace sahadet parmagr He Mevland'nm

-dizine dokundu. 0 vakit Mevlana'da bir hal basladi ve kendinden geeti,

,Sonm Hace onu normals avdet ettirdi ve buyurdu ki: Haberdar 01 vakit

geciyor ve yine parmagmi Mevlana'nm dizine dokundurdu, Mevlana'ya

tekrar bir hal gelip beyh-uQoldu ve yere dli~}tu.Haee, Mevlana'yi aydirdi,

Dedi ki: Valnf 01,frrsat az kaldi, 0 zaman Mevlana Qlghk kopararak ag-

lamaya basladi ve tistiinii basim parca parea etti. 0 zaman Hace, Mev-

lanp.'ya buyurdu ki: Bu vakit, kargalarm pendem ettigi vakit degildir,

Bu sozden Mevlana gok muztarip diistii. Yine Race, Mevlana'y; aydirdi,

Mecliste olanIar Hacenin: (Bag-r Zagan vakti degildir.)sozuntin hikme-

tin sorduklari zaman Mevlana: Bag-i Zag an, Hirat'da bir yer adidir. Bir

dost He bir gun Bag'-l Zag'anda sohbet ederken 0 dost bana dedi ki: Kim

bilir belki bir gun gelir sen bir himmet sahibinin sohbetine .dahil olursun,

o gun halin gayet hos olur, Beni unutma, Ne zaman ki, Hace beni 0 hal..

eristirdi, 0 dostun Bag-i Zagan'daki kelarm hatmma geldi. Haceninr

Bu vakit Bag-l Zagan vakti degildir, demeleri 0 sohbete i§aretidir. Gayrl

tabilligi, Hacenin kalbimden gelip.gegenleri bilmesinden idi. Ben bu kadar

gezdim, dola§tIm. Ke§f ve keramet sahiplerine yakm oidum. Lakin Race

gibi gizli Slrlara vaklf olacak kimseye rastlamadlill. Sanmm ki, zamam-mlzda Hace kadar tasarruf ve ke§f ti keramet sahibi bir kimse yoktur ..

Hace Alaeddin'e bil' dervi§ kalhinslfat ye keyfiyetinden sordu. H a -ce Alaeddin, benim malumum degildir dedi. Miirid, Hace Alaeddin'e ceo

vap olarak dedi ki: Kalbin sIfat vekeyfiyeti hence tig gunliik aya benzel'.

Muridin bu sozu Haceye nakledildigi zaman Hace buyurdu ki:

- Bahsettiginiz mtirid, kalbin slfat ve keyfiyetini ug gfuilUk aya

henzetmi§tir. Bu soz kendi haline nazar ile soylenmi:;,;tir.

-60-

Hace Alaeddin'i ~ahl Nak§ibendi'nin huzuruna getirdile:., Race. a~~-', _.. . k zdt zaman Hilce Alaeddm e aCalp lr

gm l Alaeddin'in ayagl uzerme ~o~ u, ~ H~ .- tabii hale getirdi. Buyur-hal geldi. Ondan sonra ~ahl Nak§lbendl, ace~l '

, ki: Sana zahir olan keyfiyeti bize anlat baKahm. .

au _:_A fer§i ve btitiin yaratIklan kalbimde mu§ah.ede. ettlm:

S:~~~kalbinde olan keyfiyet gordligtin gibidir. Imdi k.albm ke~:

f' t:-bOyle oldugu takdirde onu nasil anlatabilirsin. Zira kalbm azam~:

lye~1 ~ z Hadis-i kudside bu gerQege isaretle buyurulmU§tur . .beyana sigma . " dil ",. ). inrdi ve lasemai belveseani kalbu ab 1 mu min. ,

(Mavesearu ar 1

~ h Nak§ibendi BeytuUaha giderken Horasan'a ugradr, Hace Miiey-

ed'inae~ine indi. Or~da bir kae glin kaldi ve bir gUn Kar~ba~-l sara~, ~e-

~iresine gidildi. Orada Hacenin huzu~na bir ~liri~ ~eldl. ~ace ? ~ur~~~;iltifat ettiJer, dediler ki: Bunlar bizim sevdl~~~rlmlzdent~l~. r:k1sahibi.·-. - _~" '1"9 Hi1"p mUridi alro ikamet ettigt yere ge rr 1. v ,bilmezler. uvn.~, ~..~~~0 '~ d di k " Bugun §ehrimizde Allah dostlarm-Haceye yemek glkardl, Hace elL - . ti Ak

. . . ti -di Eger miisaade ederseniz yemege l§ ira ..

dta~ blHrl~eb~~~ymye~e:kH

~~~l efendim, emrediniz gelsinler d~di. Murhide SIn. a , Hace Mu"eyye'd 0 miirid He tarikatin a -

ldi Y kten sonra a , "sofl~adyagehakl'ika:e e~rarmdan bahs~ttiler. Miirid, Haced.en izin isteyel:ekva 11 1 en, ~ . , k ibi carak yermeIt k istedi. Izin verildi, murid kalkti mechsten U§ gi : u_ 1" .,

~~:~~ Hace muridi 0 halde gordu, giillimsedi. Buyurdu k:: ~u ~~lrkol~:v

'stir 'Yatsl ~akti geldi yine 0miirid, Hacenin huzuruna girdi. Race, n : ~ -1: _. ". t '"'? AUah'm. kullari indinde 0 misilli it ? muteber degl-ride dedi ki: § ne 10.1. c , 'b 1 d birini halkadi Allah bfizi kullarma 0 kadar esrar verdi ki, USIr ar anir. , 1"osterse buttm halk mahv u perisan 0ur.

g MUdd dedi ki: Ben 45 senedir karada. denizde dol~§H'lm, de~igini~

kemal ehlini bulamadlm. On kerre Beytullah'l tavaf ett~n:', ~n de~a. R,6_t etti ____. dediginiz sirlardan hirisini dahl kOK

sullillah.lTI ravzaslnl ziyaret - - -- --

layamadlIll.

. Hace Mliride dedi ki: .. . I. 1-_ Bir an bana teslim olursan gorurslin, alemde ~yle klIDse 0 up 0.

madl-1111ogrenirsin ve oyle bir SIr koklamak sana~nas:p ol~r. ,

~tirid teslim oldu. Hacenin yamna yard!. Hace lIe dlZ dlze ot~.d~-

1 HA "'ahadet parmaklarml 0 mliridin dizine dokundurdular. Murld

ar. ace '" . . k 'ld" B' '- kadarderhal kendinden geQipyere du§tu ve nefesl dahl eSl 1. 1:.~a~L

o m halinde yath, sonra Hace tekrar §ahadet parmakla~ml mu:::r~.1l1~lnm~.

d··k· 'd·rdu mUdd kendine geldi ve kalklp oturdu. Haceden oz~r dlleyeo un u , .. 'b' "k k bIl' §ahsmk d d· ki' Cahillik ettim, hamlIk ettim .. Slzm gl 1 yu se " •

re e 1 • .. "1 d' Kerem edllllz ma-huzurunda edepsizlik ettim. Olmayacak soz soy elm. ,

- 61-



yet ediniz, affediniz ; kiistahhgnna bakmaymtz ; bern terbiye ediniz, Zira

ben bu kadar zaman gezer, dolasir boyle bir hal arardim. ~imdi himmeti-

:niz berakatr Hevasl l oldum aradigrma. . .

Bu mertebeye erismek icin kulun ve Allah'in rizasina uygun hizmet-

"te bulunmak 1;~,zlr;1dlr.

Basimm Iist tine hizmetinizle Beytullah'a gideyim.

- Sen on kerre Beytullah'a gitmedin mi 7 .

- Gittim. Yalniz, sizinle gitmeyi hesap ederim. Eski gidislerlm he-

eaba dahil edilemez,

- Sana hayirh olan sudur: Hirat'a git bize baglIhga devam ct.

Miirid, Hirat'a gitti, Hace hazretleri milridleri He Beytullah tarafma

mliteveccihen Vola revan oldular,

BiiyUk alimlerden bid dedi ki: Oencligimde Haec hazretlerine son

-derece kalbimde sevgi duvardrm, Himmetleri He boucle acaip MUleI' zuhur

etti. Bana dediler ki: Beni hatirdan glkarma, D5Jma kendilerini tasavvur

edip rabita ederdim, 0 vakit babam Beytullah'a gitti ve beni yamndagb-

ttirdii. Ciderken yolumuz Hirat sehrine temase ederken Haeenin rabitala-

rmdan bana gaflet geldi. Bende olan acayip haller kayboldu, Isfahan's

vardik, orada aziz bir miirsid vardi. Isfahan halki kendisinden himmet ve

dua temenni ederdi. Kendisinden ~ok kerametler zahir olmustu, Baham

bcni akh 0miirsidin huzuruna gotUrdli ve benirn icin himmet istedi. Lakin

lien, 58.111Naksibendiden cok korkuyordum, Bu zatm himmetini kabul

€tmedim. Ondan soma Beytullah'i ziyaret ett ik, Doniiste Haeenin ziyare-

tiHe miiserref oldugumda korkum biisbii ti ln arttr, Hace benim iQimi, di-

§lm ke§federek buyurdu ki:

- Korkma .. Biz kusuru affederiz, sen benim oglumsun. Benim ogw~

.larima etmek kimsenin haddi degildir,

Ciil limseyerek buyurdular ki:

Hirat'a gittigin zaman niein beni unuttun 7...

(MISRA')

Fil'amu~i ne §art dostanest

Muhabbette nedir sarti nehastin

F'iramus etmemektir dost dostun ..

Hacenin miiridlerinden biri anlattl:

Bir tarih Irak'a giderken yolum Sennam §ehrine ugradl. :t§ittim ki,

'orada I{asr-l Maani derier. Bir aziz ~ahl Nak§ibendinin dostlanndandlr.

-62-

'Onunziyaretini murad ederek mliridler inden bid He gittim. Sohbet esna-

.smda §ahl Nak§ibendiye nisbetinin sebebini sordum, Dedi ~i:.. .._ Allah'm inayeti erisip bir gece ResulUUah efendnnlZl rllyan~~a

gordlim. Bir gtilistanda bir kac aziz i l : . oturuyorla~. Onl~r:~ ,ar'aslc~d~ ,~l;aziz val ' ki, kendis inden nul ' lemean emyor. Ben, myaz eCLle.KResuli il lah

.efendimizin huzuruna gidip ziyaret- i devletine nail oldug-um zaman, has-

ret ve i§tiyalnml arzettigimde ResiHUllah buyurdu. ~i: ._ Sohbetimin feyzini bulmak istersen bu azizm sohbetine dahil 01,

-ona iabi 01..

t

di " 1 ,. d hi ,. ledilerVe Sahi Nak§ibendiyi isare e ip isrmierun .a 11 soyie

_l •

Haz~'etin isimlerini ne kadar isittimse de mimevver yiizlerini gormc-< ..., , 1"'-" .. 'd-' snretini seklinimistim .. Uykudan uyanonn, ruyaua gorc.ugum mursio m ",.L1 t':~., C o - _. ,

.gordliglim tarih ve keyfiyeti bir kitabm is : kabma yazdim, 1:)11'kaQ acneA bi , Idi 1" 1 ·a'l'Iua otur

' ,; :om' ll b ir Min di.iJ.dd)..ndaotururken nuram U' azlZ gel, (.Llk;:,{cci " ). < • ,_ .-

.d~'-D'ikkatl.e mubarek yUzUne baktim. Cordum ki, Allah'm nuru ylizUnde

:pml pml etrafa aydmlik veriyor. 0 vakit, rtiyada tabi olmakla m~'mur

-oldugum aziz hatmma geldi ve bana bUyUk bir hayret arlZ. o:d~. ~l.r za-

man sonra kendime geldim, kalkip Hacenm mubarek ellerini optum ve

-evime davet ettim, peki dediler kalktilar, Hazret onumde, bon arkalarln-

-da dogru kapima geldik, actik, icerl tesrif ettiler ve kendime mahsus clan

ldi tt iphanenin bulundugu odaya yonek1iler ve ~irdiler. IG~ap d~labml a:;:;lp

Lkitaplar arasmdan bir kitap ald i lar, bana verdiler ve dediler In:

_ Bak simdi bu kitabm iQ kabma neler yazilmistir.Kitabi aldlm actim, ig kabma baktim; riiyada gordligtim azizin SU~

rreti yazilmis,

Buyurdular ki:

- 'I'arihine de bak,Baktim ; ruyayi gordUgUm seneden, ~ahl Nalq:3ibendiye miilaki oldu-

:gum vakte kadar 7 sene ge~mi,], akla hayret veren bu kegif ve keran:eti

miisahede edince beyhus ve hayran dii§tlinl. Akhrm toplayip kendJ.me

geldigimde, Hacenin eok iltifat ve keremlerine nail oldum, 0 zaman beni

kendilerine kabul ettiler.Hace hazretleri Buhara'da Giilabat mahallesinde bir dostun evinde

rmiiridleri He oturuyorlardl. Miiridlerden Mella Necmeddin'e Haee hazret-

leri tevecclih edip buyurdular Iii:_ Mevlana! Sana ne edersem soziimii tutar, dedigimi yapar mism?

- Basimm tis tline._ Eger bir giinah it;llemeni emredersem imtisal eder misin va mes&-

118.hrrslzhk et desem, emrimi yerine geUrir misin?

_ ffirsmhk yapamam, mazur goriirsUniiz.

-63-



- Nigin?

_ Hirsizhk, evvela kulun hukuktma tecs"vlizdUr. Elbette kiyamette-

hesap giinti mutalebe olunur, Lakin masiyet vegiinah mes'elesinde Allah

..hakki bahis konusudur. Allah aff 'eder, veyahut tevbe ve Istigf'ar He is-

lenen gimah sakrt olur.

- Madem ki sirkat hususundaki emrimize imtisal etmezsin, meeli-

simizi terket.

~ahl Naksibendinin bu soziinden, Mevlana biiyiik bir dehset ieinde,

kaldi ve dii§tip bayildi, Mecliste olanlar sefahat ettiler, Haee de bu sefa-

hat! kabul etti. Mevlanayi affederek meclis dl§l etmedi ve derakap Hace,

muridleri He 0 haneden disari eiktilar Buhara'da Dervazei Semerkant

derler bir kapi vardi. 0 tarafa gittiler, yolda bir mahalle eristiler, Hike

muridlerine emretti , Bu divan delin ve evin falan yerinde bir Quval ku-

mas vardir, ahp getirin.

Muddler divan deldiler, tarif eallen yerden euvah Qlkardllar; getir~

diler ve bir kenara Qekilip oturdular. Bir saat soma bir kopek sedasr

isittldi. Bu ses uzerine Race, MevHJ_nayaemretti: Falan muridi ahp gi-

din 0 evin semtine balun ne vardir.

Mevlana bir miirid He 0 taraf'a gitti. gorduler ki, hirsizlar evin bas-

ka tarafrndan divari delmisler, eve girmisler- ve evde ne varsa almislar

diye Iiztintu gosteriyorlar ve aralarmda hayret ediyorlar, teessuf edivor-.

lardi, Mevlana bu hali goriince dondii ve Haeeye durumu arzetti. MUrid-

ler, bu kesif ve kerametten hayran kaldilar. Sonra Haee, muridleri He'

o mallari alip dostun evine avdet ettiler. Sabah oldu. Hace, elindeki mal-

Iari miiridlere yiikletlp sahibine gonderdiler ve miiridlere dediler ki: Bu

mallarm sahibine deyiniz ki, rntiridler hanoniz semtinden gegerken

ahvale viikif oldular. Hrrsizlardan bu mallarmizr kurtardilar ve Mevlftna-

ya yilailnli ~evirerek dediler ki:

-- Mevlana eger sen emrimize uyup da bu hizmeti yapsaydm,

~ok srrlar a§ikal.' olaeak ve ~ok kazanacaktm. Neyleyelim, yok imis na-

sibin.

Mevlana yaptigma nadim olarak nefsine aCI aei soylenmeye basladi.

Hacenin miiridlerinden bid dedi ki: Bir gtin Nesef' 'de bid He kavga

~ttik. Adam benden eok incindi. Bir zaman soma Buhara'ya gidip Hacehazretlerini ziyaret ettik. Bana iltifat etmediler, naSIl tedbir ettimse fay-

da vermedi. Cok kimseler §efahat ettHer kabul etmedi. Lakin ~ok yal~

vardlm. Buyurdular ki: Ben Nesef'e gitsem gel'ek. Incittigin adama kar§l

aziir dileyip,haiIrllll ho§ etmedik~e sohbetimize seni dahil edemeyiz.

Mecburiyetle Nesef'e yeis ve keder i~inde d6ndiim. Hacenin te§rifi-

ni bekledim. Haee nihayet haneme indiler. Fakat, oturmadllar, 0 kavga

- 64-

devine O'l 't+Ll' lerve yiizlerini 0 §ahsm ez;;:igine koyup azUl'

.tig;im a amm t:>

dilediler. Dediler ki: 0 gunahi ben ettim, miirid etmedi, ~f~et. Ada~1,

iIacenin bu halmi goriince ahvali tamamen degi§ti ve kendml tut~ma~l,

dustu. Akh basina gclince aglamaya ve sizlamaya basladi. Ben'~hdl~on1U

siztn muridinizin kusurunu affettim. Siz de· benim kus~:umu ar:~dm ve

Hacenin ayaklarma kapanarak yuz stiruyor, tevbe edlYol'du. Nihayet.,

Hace bu zati kendisine mfuid etti,

Hacenin gtizel ahlakmi isitenler kendtsine muhabbet ettiler ve saa-

dete erdiler.

Hace bir aksam Buhara'da miiridleri ile Ataullah efendinin svinin

dammda oturuyorlardi- Evin yakIl1111dabir saray vardi, bu sa~ayda ~,u-

hara 'Valisi otururdu, 0 gece Vali, saraymda halaYlklan ve aaa:u1ar1, ile

ovun, eglence, saz, santur a,henk yaplyorlardl. Hace hazretleri dedd:!"

ki: Bu ahengi bize i§itmek eaiz degiJdir. Kulaguruza pamuk tikamak la-

zimdir.

Bu sozden soma mecliste olanlar hiQbir ses isitmez oldular, Ne za-

man ki, sahah oldu. Komsular dediler ki: Gece nasil rahat ettiniz? Biz,

sabahlara kadar saz, santur, ahenk, gl1riiltli ve patlrhdan uyuy~m~dlk.

Muridler dediler ki ; Biz, Hacemizln kulag1IDlza pamuk tikamak laZlm

sozimden sonra oyle sesler i§:itmez olduk,

Bu kerameti Valiye soyledi1er. V~.li nadim oldu. Istigfar etti. Bu ha-

disenin dedikodusu Buha:ra.'ya yaYlldl. Herkes taaceup etti ve Haceye

karsi itimat ve muhabbetleri arttr,

Haee, 'I'us sehrine gitmislerdi, orada bir kaQ gun kaldilar. Bir gun

dostiarr HeM~§uk-i 'I'usi'nin kabrini ziyaret ettiler. Hace Kahre yaklasmea

dedi ki :_ SelEl,mun Aleyk ey lli:a§uk-i Tusi! Hillin nedir, hos muslin?

Kabirden seda geldi: .

_ Aleykessela~. ~alim h.o~t~r: rahatlm. gayet iyidir ' , '0 •• - '=1; ,

Bu sesi ziyaretQllerm hepsi If;llttI. Oradaki eemaatten birtsi gum gizu

Haceyi inkar ederdi. Bu kerameti goriince ylizti kizardi, inksrdan vaz-

geQti ve Hacenin iltifatma nail oldu.

Haceye mliridlerinden bid elma hediye getirdi ve H a , c : elmala::r

mecliste olanlara taksim ettl, dedi ki: Bir saat duracakSll1lZ, klmse yerm-

yecek hissesini. Zira bu elmalar §imdi Allah'l zikrediyorlar.

Mediste olanlar, Hacenin bu i§aretinden sonra elmalarm Mevl§ ,YI

tesbih ettiklerinii§ittiler.

- 65F. 5;



(BEYT)

Heme zerrat der nutkand H U o n

ta-yi sem'i nemi dar! sinevd!

Kamu zerrat nutk eyler ve lakin senin

Scm in yok 01 nutku bilesin

Miiridlerden bid demistir ki: Hacenin sohbeti He mliserref oldum,

I'~:endisininyiiksek himmeti He fakirlik bana kolay oldu. Lakin fakil'liIt

tarikine girmezden evvel bende birilrtirilmis 100 altm vardi, Evdekiler

saklamislardr, HiI' gun ehlibeytim, bu altmlari al ticaret yap, dediler,

Ben de soz tuttum altmlari ahp Buhara'ya vardim. Elbise aldim. Kay.

Ierde satin ticaret ettim, Buhara Jsoylerinden birine vardim. Hace haa-

.retleri oraya tesrif etmislerdi, E~yal11l bir yere emanet ettim ve Hacenin

ziyaretine gittim. Banadediler ki :

- Ne sebeple bu koye geldin?

- Bir miktar elbise aldrm, onlari satmak igin dolasiyorum.

- Git elbiseleri getir,

Gctirdim, buyurdu ki:

-- Eg'er benden diinya istersen, Hakkm inayeti He §U dagJ. sana al-

tan edeyim. Lakin, Allah'i isteyen kimse iein diinyayr terketmek ve fa-Jdrli.g'i ihtiyar etmek Iazundir. Biz, bu senin yaptigm kara Itibar etmiyo-

;ruz. QUnkli, Iukara tayfasmm i§ yerleri diinyanm otesindedir. Onlara

lazlm clam Allah esirgemez. Bu sebepten fukara hiQ bir §ieyanbar etmoz.:

Ben de bundan sonra bu tuttugun iiJi brrak ... Buyurduklarindan, bu emre

uyarak varimr, yogumu Allah yoluna feda ettim. Ondan soma hi~ bir

gegim kaygusu gekmedim.

(BEYT)

Hi~ mani ve hiQ ma kem l!llVe zi·hl~ Qiz 1 1 1 1 2 . gam l !l i • •

HiQbiz yok degiliz

hem higbiz

kern degiliz

Hig bir seyden icin dili piir gam degiliz.

Emir HUseyin anlatti:

Hace hazretleri bir geee, yarm bir dostumun ziyaretine gltsem ge-

rek. 15 gune kadar gelirim, dedi ve sabahleyin miiridleri ile yola ~lktI.

o gUn Haceden ayrihsa sabredemedim, Hasret bana galebe galdl. Yamm-

-66-

-da bir dervi§ vardi, aksam ona dedim ki: Korkanm ki, Hace benim bu ay-

.rihk iztrrabnm kesfeder de geri doner, Ne ise, bu tahminim aynen Qlkb,

.Hace sabahleyin Qlkageldi ve bana heybetle bakip dedi ki: Ben sana de-

medim mi ancak 15 giin sonra gelirim diye, fakat sen oniime dagdan bir

.set cektin 0 dag; ben nasil geQebilirim?

Sonradervise yliziinU gevirip dediler ki: Emir Huseyin sana deme-

-di mi ki: Korkarim Hike yoldan avdet edip gelir. Ve devam etti:" .'" - 1 't·.... t' 'I'--. Iste senin uuyougun rasret a e§l onume se ~elU.

Bu esnada Hacenin karsismda icime bliylik bir iirperme diistil, ayak-.larma kapamp af diledim.

Hace buyurdu ki: Benden ayrilmak istemiyorsan, beni seninle zan-

net. Zira ben, senden ayrr degilim. Bundan sonra sakm beni senden ayrr

, z al l1 l 8 tme .

(BEH)

Ba tu em her ca kihestl be til em

'fane pendari X d tenha mirevi

Kanda isen ben seninle andayim

Sen sakin zannetme tenha gidesin

Yine E:mlrHliseyin nakletti:

Bir gun .Hace beni bir i§ iein Kasr-i Arifan'dan Buhara'ya gonderdi,

'Dedi ki: Bu gece Buhara'da yat, sabahleyin avdet et. Ben de Buhara'ya

:gittim, fakatyolda nefsimle kavga ederek kotli kotii seyler soyledim, De-

«lim ki: Eykafir nefis! Bir gim gelir de mtisliiman .olur musun ve beni

:§irkten kurtarir mism?

Ben, nefsime boyle soyleyip dururken, onlimde nurani bir kimse zu-

1mr etti, Banadedi ki:

- Sen bu .yolda ne mesakkat cektin ki, nefsine itap edersin? Hal-

buki bu yoldangelip geeen miirsidler oyle mihnet ve mesakkat ~ektiler

.ki, sen onlarmbir zerresine tahammiil edemezsin.

Benfizijr «Iiledlm. Beni affedin, dedim. Ondan sonra bu nurani zat,ilagarclgmdanbir parca hamur <;lka:rdl,bana verdi. Bu hamuru aI, dedi.

Buhara'dapigirfp yersin. Ben hamuru aldim Buhara'ya vardim, hamuru

pi§irmek iginflrma verdim. Firmer hayret etti. Boyle hamur gormedim

hig,iliye ve bana .sordu: Bunu sana kim verdi ve sen kimsin? Ben dedim

ki:§?ahl Naksibendi'nin hizmetindeyim, Fmnci saygi ile hamuru pisirip

lbana 'v.erdLBen,buekmekten bir parga~ml firmciya ikram ettim. Buha-

-67-



ra'da goruleeek isleri bitirdikten sonra Gti.labat mahallesinde aksam ve-

yatsl namazlarmi kildim, Kibleye donerek oturdum, 0 anda nefsim elma

istedi. Mescidin penceresinden bir kac elma attilar, elmalari aldim, Ya-

mmdaki ekmek He yedim. Mescidde gece yarisma kadar eylendim, sonra

kalktim yola ciktim. Sabahleyin Kasr-i Arifan'a vardim, sabah namazm-

da Hacenin huzuruna gittim. Dediler ki: Sana yolda hamur veren kim

idi bildin mi? Ben, hayir dedim, bilemedim. Hace buyurdu ki ; Sana hamur-

veren Hizir «aleyhisselam» idi. Sonra, atilan elmalardan haber verdi. De- .di ki: Ne bilyiik saadet 0 f'mnciya ki, senin verdigin hamuru pisirdi ve

ondan yemek nasip oldu.

Rivayet ederler ki: Bir miirid beni dedi, bir zat, Haceye bir i§ i~in

gonderdi. Kasr-i A:tifall'da. Haeenin bagma vardrm, G-ordlim ki, Emir-

Hliseyin ve Mehmed Hardus ve daha bir gok miiridler oturuyorlar, yan-

larma vardim, Yaklasrrken ieime bir korku dUf;!tli.Titremeye basladim;

derhaI Hace evinden glklp oldugumuz yere geldi. Ellerini opttim, ayak-

larma yilziimti slirdum, beni gonderenin selarmm teblig ettim. Bana de-

di ki: Sende bir korku val', sebebi nedir?

Ben, dedim ki: Buraya gelince beni bir korku sardi. Sebebini bilmi-

yorum. Hace, sebebini Emir Hiiseyin'den sor, dedi. Meger Emir Hliseyin

sabahleyin miiridleri He Hacenin evine gelirken, §oyle bir hadise oldugu-

nu nakletti: .

- Biz, Hazretin evine geliyorduk. Hacenin evinden bid «:;lktI. Ku§

gibi havada uearak yammizdan ucup gitti. Hayret etik, baka kaldik,

Pesine diisiip gitmek istedik. Yetisebilirmiyiz, yetisemezmiyiz derken

Haee evden ~lkh, yarumiza geldi, dedi ki: Ben evime gidip, gelinceye ka-

dar burada sabredin biraz bekleyin ... Bu sozden sonra hepimize bir korku

geldi. Bu korku iste odur. Haec dedi ki : Sendeki korku herkese sirayet

etti, 0 kUI:?gibi ucan adama gelince, gecenlerde Nesef'den Buhara'ya gi-

derken gordum ki, bir sahis ucup gidiyor. Ben bu uean adamm pesine

'dtistum, yetistim ve dedim ki: Izzet sahiplerinin sohbetini niye terkettin;,

ne sebepten buralara geldin? Uean adam dedi ki: Ben Nehavend diyarm-

'damm. Ricalullah beni sevdi ve sohbetlerine aldrlar. Bir zaman onlar He

beraber oldum, gezdim, dolastim. Bir gun Ricalullah bir dagm tepesinde.

oturdular. Ben de yanlarmda idim. Icime evlat, ayal hasreti dli§tli. Rica-

lullah, benim icimden gecenleri tabii biliyorlardl ve benim bu evlat has-

retim onlarm makamlarma uymazdl. Beni 0 dagm tepesinde blraklp git-

mek istediklerini aniadlm, onlara niyaz ettim, dedim ki: Beni yapayalmz

dag ba§mda blraklpgitmeyiniz. Hi~ olmazsa beni bir kasabaya indiriniz.

Ricaml kabul ettHer, beni bu iliyarlara ula§tmp gittiler. Hen, buadarm,

-68-

evime goturdum, 6 gtmdur bende misafirdir. Buglin sabahleyin benden

izin aldi, Cilnp giderken siz tesaduf ettiniz. Gordlmiiz ki, kus gibi per-

vaz edip gider. Pesine diismek istediniz. Bu sebepten acele ederek disari

eiktim. Qlinkli, aramza senlik, benlik gireeek ve 0 zata yetisemlyeceksi-

niz. Halbuki miirid icin pirinden baskasma meyletmemek lazim, pirine ,

karst akidesini bozmamak lazim.

Hizir «aleyhisselam» He de karsilassa farketmez, miirid icin pmne

baghhk lazimdir. Havada uemak kolaydir. Gormiiyor musunuz, insandandaha a§agl yaratiklar havada ueup dururlar. Insan ki, Allah'm en biiyiik

en mlikemmel eseridir. Ahseni takvim tizere yaratilan insanoglu elbette

ki, kurttan, kustan Iistimdiir. Bir adamm ucmasi biiyiik bir clay ve gti~

bir marifet sayilmamahdir. Boyle kerametler Allah'm has kullari yamn-

da muteber degiidir.

Hacenin bir muridi vardi, nereye gitmek istese yurumez, havada

uearak giderdi, Bir gun diger miiridler bu ucan adami bir i§ ig in Kasr-iArifan'dan Buhara'ya gonderdiler. Miirid yolda ucup rgiderken, Hace

hazretleri bu uean adamm Iistundeki hali tutup aldi. Adam ucamaz oldu

ve Haee buyurdu ki: Allah bana miiridlerin ic,;ine,disma ve biitim ahva-

line tasarruf etmek kudretini verdi. Dilersem miiridlerime turlii hal ve-

ririm, dilersem ellerinden halini, §amm, gticimu, kudretini almm ve

kabiliyetlerine gore terbiye ederim, Zira terbiyeci, yetistirmek istedigi

kimseye en ~ok faydasi olam yapar.

Bir sahis Haceye gelip selam verdi. Hace, selarmm aldi ; nicin geldi-

gini sordu, 0sahrs da ruhaniyetinizi istiyorum, dedi. Hace mecliste olan-

lara, ne dersiniz bu sahsin istediginl vereyim mi? Orada bulunanlar:

Efendimizin llitf u keremlerine nihayet yoktur. Siz daha iyi bilirsiniz.

Race, 0 §ahsa bir nazar etti. 0 tarihten itibaren Haeenin nazar ettigi

kimsede bir hiU basladi ki, yiizlinii kim gorse a§lk olurdu.

Hace hazretlerinin oglu vefat edince dediler ki: Allah'm inayeti He

oglumun vefat etmesi hususundada Resfiltillaha «sallallahu aleyhi ve

sellem» muvafakat ettim. Zira, Resfrliillah efendimizin de oglu vefat etti.

Resfiliillahm uzerlerinden cereyan eden islerin hepsi AUah'm iradesi He

benim ilzerimden de cereyan etti.

Bir i§ ki, Resfrltillah yaprmstir, aynen ben de oyle amel ettim ve

hiQ bir slinnet ihmal etmedim. Hepsini yerine getil'dim ve neticesini bul-

dum. Kendimde eserinigordtim, slinnet-i §erlfeye 0 derece sadlk kaldlm

ki, Resu.llillah ashabl Hebir seferde bir mekana indiler ve buyurdular ki:

Hir ate§ yakm da ekmek pi§irelim. Ashab-l Kiram ate§i yakblar, Resu-

liillah buyurdu ki: Herkes bir parga hamur alam, tennure koysun.· Ken-

-69--



dileri mubarek ellerine bir parea hamur ahp tennure koydufar ve kaprsi-

m kapadilar, bir zaman sonra kapagim actilar, baktilar ki, Ashabm koy...

dugu hamurlar pismis, Resuliillahm hamuru ~ig.

Resfilullaha uyarak bende bir gun mliridlerIe bir tennur yaktik, Her

birimiz kendi elimizle birer parca hamur aldik tennure koyduk. Bir za-

man sonra tennuru aetik, gorduk ki, miiridlerin koyduklarr harnurlar-

pismis, benim hamura ates tesir etmernis ... Allah'a hamdolsun bu iste de

simneti yerine getirdim ve yaptigimm eserini gordtim.

Bir giin Haee, miiridleri Hebir kaye gittiler. 0 kaye yakm bir yerde

bir deliye rastladrlar. Konustular, deli isi edepsizlige doktii. Dile ahnma-

yacak seyler soylemeye basladi, Hatta, deli yiiksek sesle seni ve sana,

uyanlan m2Bk8_T8c ederim diyecek kadar ileri gittL H8.ce bu 8i5~~Ierdel lincindi lrn~1n I" \;y.~ C I . , ~ '" ' :1 ,.1- r1 •• ~ • • ~. • ... {. ""'''' 1* 1 = - " . fA• "....L..v.l:..... . 1 : . , ~ ; .U . i. . 4 o..6-,-1a-. ;iJ. .oJana GGul ve \ .. 4. .0 n Up g e Ll glL.':l . L'C.o.l, . .. ..: . .aCCl11Il pesinden

yiiriidii. Bana izin ver, dedi. Hace izin verdi. Lakin deli yine durdu gide-

medi. Bir daha izin istedi, Hace: Haydi git, dedi. Fakat deli yine gide...

medi. Bu hal bir kac kerre tekrarlandi. Hike Izin verdiyse de delinin git-

meye kudreti yoktu. Nihayet deli dedi ki: Benim gitmeye kudretim yok...

Lakin arkadaslarmdan birine emret, beni sirtina alsm yerim nere ise

oraya gotiirsun. Hace sordu: Hangisini istersin? Deli, Emir Huseyin'i'

lstedi. Haee, Emir Hiiseyin'e: Yliklen bu adami ulastir yerine, emrini

verdi ve yoluna sirr'atle devam etti, Emir Hiiseyin deliyi sirtma aldi iki

adim gitmeden baygmlik gecirdi, yere dli§tli ve teslimi ruh etti. Deli bu

h~li ?,arlince d6vli.nerek, feryat ederek Hacenin ardmdanyetisti 'lieolup

biteni haber verdi. Hace: Pek hos maasallah. Haydi git onu defneyle,

Deli yine feryat kopararak dedi ki: Siz buyurun, ben ne edeyim, Hace,

deliye iltifat etmedi, fakat delinin hali bambaska oldu. Miiridler sefaat;

ettiler, Delinin kiistahhgim affetmesini ve Emir Htiseyin'in kurta;Jlma,.

sim dilediler. 0 zaman Hace buyurdu ki: Benive miiridlerimi maskarz

edecek kimse boyle kazalari defetsin gol'elim bil'... Deli yine niyaz ede-

Tek Hacenin ayaklal'ma kapandl. Muridler dedilel' ki: Efendim delinin.

edepsizligi haddini a§h. Lakin aczini bildi, ~uQunu itiraf etti. Bagli:.;lama~

~Zl niyaz ediyoruz. Hace mliridlerin dilegi.ni kabul etti, deliyi hao'lsladl.

Geri dond'll, mubarek ayagml Emir H'llseyin'in gogsiine koydu vebd;lrhalEmir Hiiseyin'in ruhu cesedine avdet etti, kalklp oturdu,

Hace buyurdu ki: Ne zaman Emir Hiiseyin'in yanma gittim, :ruhu

dordiineli kat goge kadal' yiikselmi§ti. Ben, Allah'm izniyle bu aziz ruhu

o.yerden Aahpcesedine dahil ettim ve deliye de inayet edip, yerine gitmeye

kudret haSIl oldu.

Hace bir gUn Buhara'da Dervazei Glilabad mahallesinde mliridlerden

-70-

birinin evinde otururken bir ath geldi, evin kaprsi onunde durdu. Hilee:

Hey, dedi, iceri gel istedigin nisbet burdadir,

Adam kapiyi acti iceri girdi, Haee ona rdedi ki: Gordiin mii ? Filau

yerden hayvanim Qevirip seni buraya getirdirn. Zira, gordUm ki, sen 11a-

kikat dilegiyle 'I'irmiz'e gidiyorsun, ben de dedim ki: Ball: himmetsizligt-

ll1e, buradan bir adam kalkiyor da Tirmiz' e .min-sid a:raluaya gidiyor ~ c

Adam dedi ki: Buyurdugunuz gibi bir mahalle erL;;:tim_t yurumez

oldu. Ne kadar zorladim fayda yok. Dizginleri brraktim, au kendi arzu-

surra torkedeyim bakahm no olacak, dedim. Anladim ki, bu halde bir SIr

Val'. Hakikaten at dondii, Buhara yolunu tuttu. Hig terbiyeleri kullan-

madim. Bakahm nereye kadar gidecek, nerede duracak diye.. Gitti gitti,

gordUglintiz gibi bu evin kapisi onimde kondiliginden durdu.

Orada butunanlar hayret icinde kaldilar ve Hil(;e, gelen atliya iltifat

etti. Terbiyeleri altma aldi. Mtiridlerden birisi anlatti:

_ Hace, Buhara'da bir oturmada ask makammdan balds acmislar-

di. Mecliste olanlarm her birine bir a§!lkhk hiUi, bir muhabbet ihtirasr

geldi, Bu hal He Buhara'dan kalktim, Kasr-i Arifan'a gittim. Kasr-r

Arifan'da ~ok guzel bir kadm vardi, ona a§lk olmustum. Bu sefer gon-

Himbambaska oldu, Ben ki, boyle temayul ve ihtiraslart v« ve

maeeralari terketmis, kottiliik namm..a ne varsa tevbe etmiQtim. Fakat,

bu sefer kadma olan askim oyle bir hal aldi ki, akhrm yerinden oynataea-g'Irn, Nihayet sevdigimle bulustuk. Kadmi bagrima basmak isterken ara-

miza bir el girdi, Kadm bir tarafa yikildi, hen bir tarafa yikildtm. 'I'ekrar

kalktik, ayakta kollarmn boy-nuna dolamak isterken daha agu' bir sille

He arkannn ustime dU§tUm. bende oyJe hiU almrst i ki, kudurmus gi-

biydim. UQiincli defa kalkip sevdigimi kueaklarken, aym el ikimizi de

yere earpti, 0 zaman akhm basima geldi, Ellerimi gozlerime kapadim

oradan Hace

diinya ? Eg'er mlidahale etmesem ne kadar igreng oil' vaziyete

Kendisinden niyaz ett.im: Benden bu af;lkhiUini ahmz; beni i 1 3 1 a h edi-

niz, diye. .. Istirhamlml kabul eUi ve bende zerrGee a§k hali kalmadlgl

gibi, 0 tarihten beri §ehvet duyamaz oldum.

Haceyi miiridleri He .bir baga davet eWler. Mediste Hlema ve fU-

zaladan <;tokkimseler vardl. Mediste Hace gayet tesirli konuQmalar yaptl.

Zamam gelinee kalktI, bagdan dlf;larda glizel bir yer seQti. Bir agacm g61-

gesine oturdu.Haee dl§arI glkm.ca, }lfevlana Arif denilen zat tasavvuf

koml§malan yapmaya ba§ladl, L§~kindinleyenlere mkmb verdi. Hatta.

mal sahibi dahi kallnp ba~n dl§ma ~lktl. Hepsi de Hacemn katma git-

roek istediler. Fakat, i~lerine hir korku dti.§tli, cesaret edemediler. Hace-

nil1 bag-a tei;irifi ogle vakti idL Ogle namazmm sfumetine tekbir aldl. Ora-

-71-



da bulunanlar da namaza durdular. Hace, :r"Tevlana EblI Bekir'i one ge-

sirdi. Fakat, Mevlanii Ebfi Bekir'in gi:ri§ tekbiri almaya kudreti kalmadi.

Bii hali goren Haee, one gect! imamhk etti, Cemaatta bir heybet ve bir

dehset zuhur ett i. Bir kismi aghyordu, Bir kisrm dU§Upbayihyor, bazila-

1 . ' 1 da dogru gidiyorlardi. Mevlans, Ebll Bekir usttmu basmi parcaliyor,

kendisini yerlere vuruyor ve miirsidim benden ineindi diye basma top-

raklar S}1QlYordu.Haee namazi bitirince gordli ki, yetmis kisilik cemaat-

tan kimseler yok, Bagdan disari QlklP bir tepeye oturdu. Hace Yusuf,

Hike hazretlerini tepede gordli korkusu daha Qokartti, Hace Alaeddin'e:

Ne yapahm diye sordu, Hace Alaeddin kalkip Hace hazretlerinin katma

gitti ve halkm i;: :J8111miyaz ett i, Haee buyurdu ki: Bunlarm islaln boyle

olurv Haee Yusuf, M:evHi118.Adf'in yanma gitti, dedi ki: Bu perisanhk

hep senin demin yaptigm konusmadan hasil oldu, Bu ayihp, bayilan ve

sahralara dli~en dostlarm ahvalini islah et bakahm ... Adamm boyle bir

kudreti .yoktu. Keyfiyet Hace hazretlerine arzedildi. Denildi ki: Mevlana

Arif eahillik etti, bieimsiz konusmalar yapti ve halki perisan dli§Urdli.

Bu halin islalu sizin iltifatimza baglidir. Hace bu niyazi kabul etti, HaU

perisan olanlara ayrr ayri nazar etti ve hepsi de normale dondiiler. Lakin

Mevl§,nii Ehi.'! Bekir'e iltifat etmedi, Mevl1hla Arif'i buldular. Hacenin ka- .

tma getirdiler. Haee dedi ki: Senin maksadm, asktan bir soz acip halki

kendine ~elill1ek idi. Lakin benim ocagtnr Qok steak. Sen onlarm hamur-Iarim yapistmp fesat C;;lkardm.&;imdisana perisan ihvamn ahvalini islah

etmek diiserdi. Ben, Allah'm izniyle hepsini islah ettim, Yalmz Ebu Be-

kir'i haric biraktim, Sen de Iv'[evI8.naEbu Bekir'i islah et. Zira, ask soh-

betini ona hitap ederek yaptm ve oyle iUimve faziletli bir zati, bos konus-

malaria kendine eezbetmek iein harap ettin. Onun evladi, hisnm, akraba-

.81, esi, dostu seni rahat birakirlar rm?

Haee boyle konusurken Mevlana Arif'in igine biiyiik bir' dehset dU~"

til ve bagislanmasrm istedi, Dedi ki: Cok fena bir harekette bulundum,

klistahhk ~ttim, fakat yaphglmdan pi§man oldum, tevbe ettim, beni ba-

gll:JlaYllliz. fIace bu §ahsm sugunu affetti ve Mevlana Ebft Bekir'e iltifat

~astererek peri§an halini -bertaraf eUi. Mevlal1a normal bir hale geldi,

()mda bulunanlarm hepsi Hacenm tasal"ruf kuvvetini gozleri He gordii-leI', teslim oldular ve kendisinden feyz aldIlar.

Hiice hir gun merkebe binmi§ giderken yol lizerinde oturan bir mil-

ridin indig-bi ve tazim dUrll§Una girdigini gorlince, buyurdu ki: Sen, be-

nim igin ayaga kalkarsan, benim hayvandan inmekligim lazlm gelir. Hal-

buki benim inmeye kudrethn yoktur. MUrid bu soze klZdl. BaZI ho§a git...

mez sozler soyledi. Hii.ceglillin:lsedi; hig klzmadl, mukabele etmedi. Orada

-72-

"bulunanlar Hacenin hilmiyetine taacciip ettiler. Soma bu afkeli mUdd

biiyllk bir derde dU§tli, az kaldi holak olup gidecekti. Mlu-idin edepsizli-

gini bilenler, dediler ki: Arkadas, senin bu derde diicar olmakhgm ne-

dendir bilir misin? Hie §Uphe etme..; Hace hazretlerine karst edepsizlik

ottigindendir. Hs,cenin rrzasi almmadikca ssnin bu derdin H a C ; kabul etmez.

I-lace, afkeli mliridin semtinden gecerken, 0muridin evinden bir kim-

se cikti. Hace, muridin hastahgmi sordu. Adam: Hali gayet fenadir, te§-

rifi~ize intizar eder, dedi. Hace hemen hastamn evine gitti. Halini sordu.

Allah §ifa vericidir, sakm korkma, kalkarsm buyurdu.

Hil,ccnin bu s6zft iizerine dervis iyilesti, kalkrp oziir diledi, Efendim

edepsizlikettim, hatmmzi ineit tim, beni affedin,

Em,codedi ki: Hatmmiz 0 zarnan ineindi, amma §u anda gonlil ayna-

sr 1yi bil lei, miirsidlerin kihei yalmdlr, kihfmda degildlr. Hall>:

kendisini 0 kilica vurur, yoksa miirgid merhamet sahibidir, kimseye klh~

vurmaz,

\0 Hike, Racca gittigi zaman Mina'da hacilar kurban kesiyorlardr, Bu-

yurdu ki: Bizim de kurban kesmemiz laznn, amma biz kurban otmeyiz

aneak og-lurrlnzu kurban ederiz..

o sirada Hacenin hizmetinde olan miiridler bu soziin soylendigi gtinu

ve saati kaydettiler. Hac farizasi bitip Buhara'ya gelince gordiiler ki, H a -cenin oglu vefat etmis. Hangi gun, hangi saat vefat sttigini sordular,

Hacenin Mina'da eoyledigi soziin gunii ve saatine baktilar tipatip aym,

Bir kerre daha hayran kaldilar.

J ! r] \ Hace, Muhammed Zahid ile bir .sahrada oturup konusurlarken: Kul-

lugun en ytiksek mertebesi, Hak yolunda can feda etmektir, dedi. Mu-

hammed Zahid can feda etmenin nasil olacaglm sordu. Hace cevap verdi:

Hak iQin 01 deseler Olmek.

Bir zaman soma Muhammed Zahid'e Hak icin 01,dedi. Zahid 0 anda

oldii. Bu hal iizere kusluktan ogleye kadar kaldl. Bir zaman soma yUzli

simsiyah oldu. Hace: Ya Muhammed! Diril, dedi. Muhammed Zahid di-

L !/ rHdi ve kallnp oturdn. Haee, Buhara'da bil' evde muridled ile oturuyor-

all.Hane sahibi yerhek malzemesi i~in lig mliridi Qar§lYagonderdi, her

bid almacak §eyler igin birer tarafa gitti. Bu i .i.~ mliridin i . i < ; l i de aym

zamanda ve ayrl aJ,-Tlyerlerde Hficeyi gordliler. Sonm birle§tiler, aldlk-

lanm bir araya getirdiler yliklendiler, Dervi§ Mehmed'e rastladllar,

KIssaYi ona anlattllar. Dervi§ Mehmed: Haceyi ben de falan yerde gor-

dum. Adamlarhayret iQindeyken, Haee bunlara adam goilderdi. Adam:

Ni~in bu kadareylendiniz, ge~ kaldmlz diye aramaya geldim, dedi. M u-TidIer gelenadama olam, biteni anlattllar. Adam dedi ki: Siz Qar§lYagit-

-73~



t lniz ben, ev sahibi ve Hace oturduk. Hace asia ayrilmadi, hatta beni kerr-

disi gi:inderdi size.

• Hemen eve vardik. Bize buyurdu ki: Neden gok eylendiniz? Biz"

kissayi Hftceye arzettik. Hace guliimsedi ve buyurdu ki: Evliyaullahdan

bu hal sadir olur. Hazret-i Azizan bir ramazan 13 yere iftar i~in davet.

edildi, hepsine de icabet etti ve hepsinde isbat-i viieut etti. •

J :7) MevLina Necmeddin dedi ki: Bir gUn Hazret He Buhara'da bir sah-

rada giderken gcrdiim lei, sahrada yedi ahu gezer. Hace bana dedi ki:

Allah'm kullari yanma bu canavarlar gibi vahsi eanavarlar gelir, haydl

sen de dile, bu eanavarlar senin yamna gelsin. Ben, dedim ki: Ne haddim

val' sizin huzurunuzda oyle keramet gostermeye ... Hace buyurdu ki: Sen,

hemen onlara §oyle bir bak, onlar senin yamna gelirler. Ben, ahulara

karst ddndiim ve bir - iki adim 8.ttJm h~khm ki a h111<> > , " 'Dn ,. .c >r lA ~~ l" • • ~___,___~ ... ~-. .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..... "-'.......> .......I.4...:.....l:... ":':"'..t':!. oJ 0, .....

mma geliyorlar. Geldiler, durdular, Hace buy-urdu ki: Hangisini

sa~ tut. Ben hangisini tutmak Istediysem, oteki beni tut diyegeldi. Ge-

leni tutayim dedim, bir oteki geldi. Boylece saskma ddndiim. Hie birini

tutamadim. Hace bir ahunun sirtinarnubarek elini koydu, dedi Id: Sana

~acet kalmadi, ben tuttum. Sonra ahularr birakip yolumuza devam eUik."

Ahular ardimizdan balm kaldilar, .

':, Bir mlirid anlatti: Kasr-i Arifan'da bir bostan ektim. Sulama vak-

ti geldi, fakat sular kesildi, bostam sulayamadim. Yagmur da yagrnadr,Bostan ~ok kurudu, Hace bu sirada bostamma geldi, buyurdu ki: Bosta-

mn sulama vakti gecmis bile.. Ben dedim ki: Sular kesildi. Hazret dedi

ki: Allah Kaadirdir, sana su verir. Sen hemen su yollarmi ac. Ben aeele-

a.ee1e.arklart aetim, yollari diizelttim, 0 gece sabaha kadar" BU E"elecek

diye bekledim, Hakikaten sabah vakti su geldi, bostam suladim. if;lim

b~tince su kesildi, Diistmdiim: Aeaba dedim, daglara yagmur rim yag~h?"

Hemen kalktim irmak tarafma gittim sel, su var rm diye.. AsHi sudan

eser yok.. Hayret ettim bu su nereden geldi diye... Soma Hacenin ziya-.

retine gittim, buyurdu ki: Bostal1l suladm ml? Evet, dedim, suladlm. 'r~k-

rar buyurdu: Su kesildi sonra ne yaptm? Dedim ki: Irmaga gittim, asIa

s~ yok. Sa§tlm, bostam suladlglm su nereden geldi? Buyurdu ki: Madero

k!, bu 1311 '1 ' 1 gordtin ses glkarma, sus ...

' l _! Hace bil' aziz Helrmak kenarll1da Seyh Seyfeddin kabrinin karSIS1l1-

da oturmu§Iar velilerin ahvalinden Iwnu§uyorlardl. Bu konusma ara;mda

Seyh Seyfe~din il~ S~yh Hasan Bulgari'nin arasm:da gec;en kerameti a.n-

lattIlar. AZIZ dedI kl: Velilerin gec;mi§ zamanda gok tasarruflan oldu.

~caba bu zamanda da onlar gibi tasarruf eden val' mIdlr? H~l.cebuyurdu

kl: Bu zamanda ad~m v~.rdlr ki, bu Irmagll1 suyuna, yukarl ak diye i§a~.

ret etse lrmak a§agl degd, yukarl 'akar. Hacenin agzmdan bu soz glkar-

-74 -

~lJfmaz irmagin suyu yukanya dOgTU akmaya basladi. Hace buyurdu ki::

1!-:;yu l Ben sana yukari ak demedim. ,Bu kerameti <;okkimse gordU ve bu keramet sebebt He Hacenin ta-

sarrufunu nice mlinkirler kabul edip saadete erdiler.

Nesef'de bir sene biiyuk bir kurakhk oldu. MahsuHlt hoydan boya

kurumaya ba§ladl. Nesef halki, Haceye yag'mur iein dua etmesini ni~az

kasti He bir adam gonderdiler. Adam, Hacenln katma val'madan, Hace

buyurdu ki : Nesef ahalisi iyi midir, hos mudur? Seni yag-mul' iQin mi

gonderdiler? Eh biraz gonderelim. musterih olsunlar.. Qok zaman gee-

meden yagmur basladi. Her saat artarak bir giin, bir gece devam etti.

Neticede bolluk oldu.

Hace bir krs movsimi' Dervis HUseyin'e emretti:

_ Bu sene ~ok kis olacak, cok odun lazim,

Dervis Huseyin hayli odun topladi. Sabahleyin kar basladi. FasllaSlz.

40 gun yagdl. Bu tipili, tufanh glinlerde Hace, Seyh Sadi'yi aldi, I~arzem

tarafma gitti. Yolda Haram adinda biiyiik bir rrmak vardi. Irmagm ke-

narma geldiler, Haee buyurdu ki: Sadi gorelim bu suyun Uzerinden yii-

rnyiip ge~eceksin. §eyh §adi korktu, get;<emedi.Hace yine gee::;diye em-

retti , §adi cesaret odemedi. Haee 0 ssnada Seyh Sadi'ye heybetle bir

nazar etti, Sadi dayanamaYlp yere dli§tU. Kendinden geQti, sonra kendine

gelip kalkti, su lizerinden yiirUdli. Haee hazretleri de ardmdan ylirtidti.Boylece koea rrmagi geQtiler. Hace buyurdu ki: §adi bak, Qizmene BU

isabet etmis midir ? §eyh §adi bakti ; gol'dU ki, ayagl bile islanmanns ...

Haee bir gUn bir fakirin evine geldi. Fakir Qokmsmnun oldu, Pazal'-

dan bir yiik un aldi. Haee unu gorunce: Bu unu <;toluguna,~ocuguna nafa-

ka et ve S11'1'makimseyi muttali etme.

Hace bu evde iki ay kaldr, Niceler yediler, iQtiler, hatta Hace gtttik-

ten sonra a bir miktar un bozulmaml§ gibi duruyordu, asia eksilmiyordu.

De:rvi~, Hacenin un uzerine nefes ettigini soyleyince, Slrn a~ml§ oldn ve

undan bereket kesilip tUkendi. ..

2 ! Muhammed Zahid del' Id: 11kzamanlarl Hace Hebir gUn sahrada gi~

derdik. Bahar mevsimi idi, nefsim karpnz istedi. r-H\,cedenbir karpnz ni-

yaz ettim. Sahrada bir ~ay vardl, Hike bana dedi Id: Muhammed ~aymkenanna git. .. Ben ~ay kenanna gittim, gordum ki, Baba ~eyh karpuzu

derler bir cins temiz ve sulu bir karpuz vardl. Bn karpuz BU lizerinde·

geldi, geldi kenara yakla§tI durdu. Karpuzu aldlm, henliz dalmdan ko-

panlml§ gibi idi. Hacenin katma goti.irdlim, kes, buyurdular. Kestim,

Haee Heyedik. Bu hali gorUnce Haceye kar§l bi.itlin varhglmla baglandlm.

Mevlana Saadeddin, Nesef halk1l11l1~ok sevdigi bir zat idi. Hace bu:

-75-



~zata dedi ki: Bugtin sizin bag-a gidelim. Mevsim kIf;!idi: Baga gittiler. Bag

calihk gibi bir manzara gosteriycrdu. Haee buyurdu ki: Bagnuz bu mu-

"dur ? Ister misin bu <;alIhgl<;ekici,verimli, hos bir giilistan yapahm? Bak

bagma ... Saadeddin baga nazar etti, kl@gununde bag, cemen ve gill bah-

Qesi haline gelmis.. Her taraf karla ol'ttilti, Saadeddin efendinin bagl

yemyesil ...

Baska velilerden boyle keramet miimktin olmaz.

Seyyid Emir Kulal'in oglu Emir Burhaneddin hikaye etti:

- Bir gun Buhara'da Race bize geldi. Konusma sirasmda dedim ki:

Mevlana Arif'e ziyade hasretim vardir, ona teveeciih ediniz, Nesef'den

gelsin gorli§elim. Haee evin damina QlktI, u g kere Mevlana Arif, diye

.seslendi ve yavasca dedi ki: Mevlana Al'if ~aglrdlg'lml isittl, Hemen kalk-

ti geliyor. Hakikaten yarmki gun Arif, Nesef'den Buhara'ya geldi. Ben,

krssayi anlattim, dedi ki: DUn falan saatte dostlarimla mecliste sohbet

ederken Hacenin davet sedasi kulagima vasil oldu. Hemen acele kalkip

geldim.

Hace, Ishak adh bir muridin evine gitti. Miiridler tennure odun koy-

dular ; ates yaktilar ve yemek hazirlamaga basladilar, Tandmn atesi

eok oldugundan. Orad a Haeeden baska kimse yoktu. Hace kalkti muba-

rek elini tandira soktu ve ates sakin oldu. 'I'andirdan ellerini ~IkardIJ.ar,

Allah'm inayeti He ne elleri incindi, ne elbiseleri yandi.

(BEYT)

Halliullab ba ate~ hemi gift

Eger mfiyi zl men baalast misuz

Halilullah dedi: Ey nari ihrak

Kahrsa bir tuyiim am da yak

Bir mudd dedi ki: Ben kUQi.ikyasta-Idi, Cenanyan beldesinden Bu-haraya geldim. Orada merna ve fukara meclislerine devam ederdim. 0

sirada Beytullah'i ziyaret He muserref oldum ve sonra Buhara'yagel-

dim. Nefsim gayet azgmdi, hatta haydutluk yapacak kadar k6ti.i bir

halde idim, Ben bu dalalette iken bana bir cezbe geldi, ister istemez beni

Hacenin yamna ulastirdi. Mecliste pek Qok mudd vardi, Hace beni yamna

aldi ve enseme bir sille vurdu, Yedigim tokattan ne oldugumu bilemedim,

istemiyerek bir nara athm. Hace son dereceofkelendi ve yuksek sesle

,bana: Sus! dedi ve soura buyurdu ki: Eg'er sen sabredip 0 naraYl atma-

mIg olsaydm, bir sohbet· ile i§ tamam olurdu.

-76

~eyh ~adi'nin evinde mi.iridler toplanml§lar, silt a§l plsiriyorlardt.

Slit pisince, Qanaga konuldu, miiridler Qanagm ~trafmda halkAaoldul~r

ve yemek istediler. Fakat, cemaatin yemek kudreti yoktu. Bu halden mu-

tehayyir oldular, dediler ki: Bunda bir hikmet var. A§l kal~lrlp tencereye

doktiiler. Bir saat sonra Hace 0 eve tesrif etti, buyurdu In: Ben, Kasr.-l

Arifan'dan Qllnp bu semte gelirken siz tencereyi ocaga k~ydunuz. Bir

mikdar mesafe yi.iri.idi.im,gordum ki, siz asi ptsirdinlz, Qanaga koyd~nuz

ve yemek istediniz. Ben, ellerinizi ve aglzlarllllzi tuttum. Ben gelmeymce

yiyemesinler diye. ~. . .Hacenin .kerametini goren mi.iridler yemegi tekrar sofraya getlrdl-

ler. Hace ile zevk u sevk icinde yediler.Hace, miiridleri He bir evin dammda oturuyordu. 0 gi.in pek celalli

"I..,.!!.~~.:J1""..,........-..;...."" , 1 ' 1 , 0 Qr\,,,,rlll·.1.'V.1.Ul:.l:UJ.t;J.C ,U.i .",o. ._p . . .. . ..V . __ .

_ Siz mi beni huldunuz, ben rei sizi bulduITl?

-Biz seni bulduk._ Siz beni buldunuz.madem ki., Bu satihta dahi bulunuz, dedi ve

gozden nihan oldu. Muridler dart bir yam aradllar, . ~ara~ll~r; .bir ti.i:.lli

bulamadilar, aciz kaldrlar: biz, dediler sizi bulduk, SlZ1l1 cazlbenlz ve liit-

funuz olmasa sizinle muserref olmaya kimin istihkakl val'?

Miiridler bu kadar azur diledikleri halde Hace meydana cikmadi. Bir

an geldi Hace eski oturdugu yerde ... Mirridler utandilar, hayrete dU§tiiler.

Hacenin bu gizlenmeden muradi, vahdet sirrmi onlara ifade edip, Hakkr

bildirmekti ..Bir miirid dedi ki: Hace bir gi.in Kasr-i Arifan'da kendi baglarmda.

oturuyordu Bir agaca srrtim vermisti. Bir zaman sonra kendilerinde ?ir

heybet zahir oldu. Ben bu heybet ve dshsetten beyhus olup yere .du;;.;-

tiim. Bir miiddet sonra kendime geldim. Gordiim ki, Hace, bahQedekl 11a-

vuzun etrafml devretmektelel'. Sonra, bir elma agacml ImcaklaYlp dur-

dular. Dikkat ettim, vucutlari oyle cesamet peyda ettiki, bagl doldurdu.

Nereye baktimsaher taraf Hike hazretleri He dolu idi. S~?~~ ~in~ go.~-

dum ki mubarek eisimleri Idi~mmeye ba§ladl. 0 kadar kUQuldu In, vu-

cutlan~dan eser kalmadi. Biraz sonra da mubarek eisimleri yine goriin-

meye basladi ve asil hali, tabii eesameti ne ise, nihayet 0 hale ge~di. Fa-

kat, yine 0 elma agacml tutup dururlardi. Ben hayrette kaldrm. Hace bu-yurdu ki; Azizlerden boyle haller zuhur eder.

]A A " '- 1 ' • • 1 diMev .ana . 1 : ' : 1 . . 1 " 1 1 . soy_e·1:. .

:Sir kl~ giinil Hace ile yolda gidiyorduk. Ben ba§aQlk, yalm ayak bir

halde idim. Yolda mtithi§ bir tipi.ye tutulduk. l{ar ve fu·tma bizi yiiri.it-

mez etti. Haceye dedim ki: Bu ne haldir; neden giriftar olduk? Ben bu

~ozi.idedikten sonra Haceye acaip bil' hal zuhur etti. Heybetle goklere

id. i.

-77-



:baktI. Oanda kar kesildi; gokyiizU acildi, gunes zuhur etti; gayet ho§

-oldu ve .rahatca varacagimiz yere vardik.

Seyyid Burhaneddin, Haceye bir miktar bahk hediye gotUrdli. Hace

.kendi bagmda idi. Bahklari, yagda pisirmek istedller, Mevsim bahar idi,

Hace, bahklan pisirmekle mesgul iken biiyiik bir bulut gokyiiziinii kap-

Iadi ve yagmur yagrnaya basladi, Hace buyurdu ki: Soyle, benim oldu-

gum yere yagmur yagmasm ... Burhaneddin dedi ki: Benim ne haddim

var ki,BQyle bir soz soyleyebileyim ? Hace: Soyle, dedi ve Burhaneddin,

Hacenin emrini tutarak dna etti ve oraya damla diismedi. Qevreye yagan

yagmurlann hasl1 ettigi seller etrafta haril haril akiyordu, Hacenin ba-

.gmda damla 8U yoktu.

(BEYT)

Zehi sultans bihem ta kl baca gel' knned sevda

l;:;gel' I13,11eodihed IdHe ve gel' hahed bel' endazed

Acab sultandir 01mevla eder eekerlere sevda

Kimine bahs eder kala kimin kor Qahi zindana

Hace Alaeddin demistir ki: Haee hazretlerinin kabulleri He milser-

rref oldugum sirada kendisine karai bende oyle muhabbet eseri gorimme ..

ye basladi ki, bir yerde karar edemez oldum. Bilhassa kendilerinden ay-

rr bir yerde durmaya tahammiil edemez olmustum. Bir gun Hace bana

teveccuh edip, buyurdu ki: Sen mi belli dost ettin, ben mi seni dost et-

tim '? Ben, dedim ki: Siz sultammiz, ben fakire iltifat etmek gerek ve ben-

,denize de sizi dost etmek gerektir. Hace buyurdu ki: Bir saat sakin 01...

"I'a ki, sana mahrm ola. Soma gordum ki, bende muhabbet eseri kalmadl.,;0 zaman buyurdular ill:

Gordiin rnii . . Dostluk benden midir, senden midir t.,

(BEYT)

Eger ez canib-I ma§ul{ nebased ke~teni

Gu§i~ia~Ilu biQal'e bicanl neresed

Canib-i masuktan olmazsa muhabbet a§lka

Say-i a§lk a§lk-l rnahbuba isal eylemez ..

Bir miirid hikaye etti:

Bir gun Haee hazretlerinin muhabbetleri i~imde peyda oldu. Bu a§k

-78-

lIe 'I'askent'den Buhara'ya hareket ettim. Yola ~lkmddan ailem bir mik-

tar para getirip bana verdi ve dedi ki: Bu akcalari Haee hazretlerine vel'.

Ben, bizim hatun neden boyle dedi diye dlistinmeye basladim, Fakat, 113.-

'tun kisi sebebini soylemedi, Ne zaman ki, Hace hazretleri Hemiiserref ol-

'dum. Akcalari Haeenin online koydum. Hace parayi gorimce gulumsedi

ve buyurdu ki: Bu akgalardan Qocuk kokusu geliyor. Umarrm ki, Allah

.eana cocuk ihsan eder. Haeenin bereket ve himmetlerinden Allahii Teala

.bana salih bir gocuk ihsan etti.

~?eyh-izaman Abdulkuddiis «kuddise sirruh» hazretleri dedi ki: Ne.zaman HB"cehazrotlerini kabirlerine vaz ettik. Gordilk ki, mubarek yiiz-

.Ieri taranndan (Elkabri.i ravdatim min riyazil cermet) hiikmu ilzere Cen-

ncttenbir pencere kabr-i seriflerine aeildi. 0 pencereden .iki huri geldi,

Sel2E! vcrdfk'.10, Hj7,k~ri;Hak TeiUa sizin icin yaratti ve yarathgl vakitten

Hace hazretleri onlara dedi ki:

_ Ben, Allahii Teftlii hazretleri He ahd ettim. Kendi cemal-i ve ke-

.mal-i Hemiiserref olmadikca ve bana intisab edenlerle benden Hakki i1i~

:tip amel edenlcre §cfaat etmedikce 1, ,<;birseyle ve hie bir kimse ile mes-

. ;gu l olamam ...

Bir iUim anla ttl:

Bftce hazretleri dar-t bekaya rihlet buyurduklarinda ben, Ke§ vila-

~yetinde idim. Hacenin vcfat haberini isitince ~ok perisan oldum ve nefsi-

zme dedim ki, bundan sonra yine medreseye giderim.

-- Haceyi 0, gece ruyada gordum, Bana, (efe In mate ev kutilenka-

!ebtUm . .. ) 3,yet- i ker imesini 01; :m1u1a1".Uykudan uyandim, Hacenin 'On

:a.yet-i kerirneyi okumasmdan anladim ki, ruhaniyet hasebiyle birtim :cu~

7,ka1'ave miiridlere yardim ederler.

- Bir ken; daha FJ:acG hazretlerini riiyada gordtim. Buyurdular ki;

Din birdir ve daimdir. Eu iSi9xetten de anladim ki, Hiice, Hakkaniyettize-

.redir, kcndileri hayatmda ve rnematmda kendisine baglananlari kitaba,

sUnnete ve Ashab-i Kirarmn yoluna sevk ederler ve Haee hazretleri ha-

.yatinda oldugu gibi, mematmda da irsad ederler.

Hace-i pir-! Behaeddin sah-r NakstbendHimmetlnden miirdeler buldu hayat-I eavidan,

Rize (Jin-i han-i feyzi oldu erbab-i sli!uk

Zuhir Ubatm eder hndad halka biguman.

Zeyn edip nur-i veUl.yetle kerametler He

Etti Izhar-r kerametle tarilr-r gtilistan.

Hacegamn suvk-i idanl ll edup revnaknlima

-79-



Verdi k1UiVyikemalitte beha-y! husn ti. an.

§arli lie garb! Ihata etti kntbaniyyeti

Dolan esrar-r derfraundan zemin liasaman

Dogrulukta bilmek Istersen tarik-l hazreti

G o b ; yi.izlindeoldu timsal-i tarlk-i kenkesan •.

Alem-i gayb ti sehadette tasarrnf eyledi

Oldu fermanber tarilanda ana hep ins ti can ee.

Sanmamz oldu keramati {Htince mnnkata

Feyz-i ruhaniyeti cad cihane her zaman,Zerre-iiiftadeyhn Va Nab! Rifat vel' bana

Eyleyim Hursid-I ruhaniyyetlne ikti ran . .

C I

~AmNAK~iBENDtNiN «KUDDi§E SiRRtTH» §EMi\.iLt

~a.hl Naksibendi orta boylu idi. Biraz tiknazca gorunurdti. Sakah lnr-

idi, Fakat, beyazi siyahma galip idi.

Mubarek yiizleri degirmi idi, Yanaklari kimuziya yakmdi, lki ka§l

arasi acikti, Biyiklari krrkik idi. Pos veya pala biyikh degildi.

Gdzler! sari ve eIa renk karI§lgl (kestane karasi tabir edilir) renkte-

idi.

Ne h 1 Z 1 1 , ne daagir ylirtirlerdi, Kahkaha He gulmez, ancak gLUUm-

serdi, Konusurken Resultillah «sallallahii aleyhi ve sellem» efendimiz gi-

bi muhatabma tamamen kendini ~evirirlerdi. Kimseyi kUQlik gormez,

daima giiler yuzle karsrlardi. Yalrnz, celaliyet hali geldigi vakit kaslarmr

eatar , yiiziine kan hiieum eder ve karsismda durulmaz olurdu, 8.emaili

bir ~ok balnmdan Resfillillah «sallallahii aleyhisve sellem» efendimize 'ben-

zedigi gibi, kavli, fiili ve biitiin harekati He siinnet-i seniyyeden

di. Kaddesellahiiairrehtil aziz. '

~Am NAI{~iBENDi'NiN C~Rtj~LER.t VE H~URDUGtTNAI{~iBENDi TAEtKLiTININ N,['I'ELl!iILERt

Allahii Teaia insanlarm ruhlarim lahud §Jeminde nul ' eevherinden-

ahseni takvim tizere yarattr, Sonra bu eserini arsm Dstunde yerlestirip

kendi zatmm ve sifatimn mazhari kildi. Onlari arsm iistlinde uzun bir-

sure miisahede makammda durdurdu. Bu makamda ruhlar, hilginin ve

- 80 c:

(NAZM:)

ZikreyJeyerek perde-I zulmetler! ref e t

Ta kim ola envar-i letatet sana peyda

Zinhar sakm envar-r letalflere bakma

Hakkm ~iin elan sende tecellis] huveyda

Bir de §unu bilmelidir ki, letaif nurlarmm her miiride zuhur etmesi

lazllngelmez. Bazr murid, isin baslangicmda beseri vtieudu mahvedip, si-yah nul' miisahede edebilir, ondan baskasi zuhur etmez. 0 siyah nurdan

geeerse Allahli 'I'ealanm nurunu miisahede eder. Bu letaif-i envariyenin

zuhuru ve asli safvetlerinin husulii bu sart iledir ki, eger miirid zikrini

huzur He if a ve kalbini her tiirlii kayrttan teerid ederek farRi,.; ve 8iinneti

kemali He eda eder ve biitiin vaktini zikre hasrederse, zuhurat olur. Yok-

sa, olur olmaz zikir He bu hassalar zuhur edivermez. Eger zikri nakle bi.!"

vechile izin m iimkiln olmasa, batmda miirs idin ruhaniyetinden izin alip,

Ietaifte oyle nakleder, Bu yolda vasrta herhalde lazundIr.

(NAZM)

Krubinle zikret ey htimam

Ism-! celitli subIlt 11 §aIDZikre h~ lizre mudam

Eyle kemaU i'tisam.

Nakleyle ruha zikrini

Ruhunda ey]e fjil~!'mi

Def eyledil{de srrrnn

Su d~,nibineIn! hiram,

Srrrmla :dIi::r i

~evli Ile durma eyle gel

Zilumden olma miinfasll

Ta bulmaymea SIr nizaan,

Srrdan bafiye zikri vel'

Zikl'inde €lyle miisteldlr

Olsun zilrlrden mfuterul'Bulsun 0aa a'la makam,

Zikl'-i hafidea al g~Ur

Ahfada durma zikd stir

Ahfadald 01 gozlentir

Ziluinle etsin irtisam.

Nakleyle zikri nefse ta

-97-

F. : t



Etsln a da zikrin ed@,

Ref ohcak andan sed§,

Zikl'in bulur anda hitam,

Sultan-r ZilH' etse zuhur

Olsa viioudun gad~-lnur

Ecza~Yl Ci§ITIm bil~uS!lr

Zikri ederler i U i z e M J : i l .

Bu ni'metin bll kadrini

Eyle Hlidanm §~5ikrlinti

Ism...ic e l & X ] . i l

Zikir murad eden kimse, agyardan hali ve temiz bir yerde miikem-

mel taharet ile iki dizi iizerine kibleye miiteveccihen oturur. ism-i ceW,!..;

de : Y - ~ 1 - p t J . g · l gibi, dilini damagma yapistirrr ve dudaklarmi birbirine zam

He diisiinilr ve istimdad eder, Soma kcndi

ustlmde tasavvur kalerni 5.1e

resrneder. Saklarmi basta clan timmidimaga ve oradan tasavvur He ahp

omuza indirir ve «illallah» I sag omuzundan tasavvur He sol taratm-dan kalbe indirip, nefs-i mahbub ile kalbe vurup bu taaavvuratta as18,bir

uzvunu tahrik etmez. Ve kelime-i tevhidi bu keyfiyet tizere oyle tasavvur

eder 0 tasavvurdan bir«la-i makus» tasavvuru hasil olur. Ve kelimo-i

eder, Zira tarikat ehli, kelime-i tevhide u g mana verdiler : Acemi i~in:

illallah», orta 118J l i icin: «L a maksude mullah» ve

meveude maksude illallah

ni?S1 miinasip olup, zikirde bu manayi miilahaza etmek lazrmdrr v e m lil& -

hazaya ziyade ihtimam etmelidir. Zira zakirde miilahaza olmazsa fayda

yoktur, Belki zarar vardrr. Zira ekseri zakirlerin perisan olup, maksuda

vaml olmadiklari, zikri, gaflet uzere etmelerindendir. Her an zakirin

i~inde nefsini 'tazyik ettiginde, tellerden bir tel tizere vakfedip «Muham-

mediin Resfilullah» 1 dahi miilahaza etmelidir, Ve ondan sonra nefsini

serbest birakarak zikre devam etmelidir. Nefsi.ni itlak ederken, «i1fthi

ente maksfidi ve ridake matlubi» oiimlesini diisiinmelidir. Ve Muharnrne-

dun Resfilullahi Allah'a vesile ittihaz edip kendisini mutabeat altma da-

hi! etmeyi kasd etmelidir. Bu ciimleyi miilahazamn faydasi, ikl nefsin

arasmi hifzedip, kalbini havatirdan kurtarmaktir. Eger bu minval iizere

ziUdrin evtarda vakfr yirmi bire balig olursa, zikrin neticesi hasil olur

- 98-

've zikrin neticesi nefiy tarafmda nefyi viicudi beseriyet haS11 edip, isbat

'tarafmda eseri eezbe ve kayyumiyet zahir olmaktir, Eger evtarda vakfr

.yirmi hire balig olup zikir neticesi hasil olmazsa muhakkak ki, zakiI', zik-

rin adabmda kusur etmistir. Zikre bastan baslamasi Iazimdir.

Zakir zikrini huzur iginde yapmali, mana81111 di.il?linmektetitizlik gos..

termelidir. Bli~lin masivayi gonUlden cikarmah ve blitim Him ve amel..Ieri nefiy tarafrndan miilahaza etmelidir. Ve beseri nefye ziyadesi He~a..

hsmahdir. Hayir, §8J:' 11.egibi havatir varsa kalbinden sokiip atmahdir.

Isbat cfmibindeHakkm ehadiyetini miilahaza edip.vnefsini bu miilahaza-

-da ifna etmeii ve tevhide aym zamanda akla nazar eylememelidir. 'I'ev-

hid-i makule tahk olmaz. Farz ve simnet namazlarmi vaktinde tam bir hu..

zur He lnlmahdir. Hadis-i kudside buyurulmustur ki: (Le]?11 yefuka:rl'e'bu-

ne mibhni1sH rna. ifiemdiUhli aleyhim . .) Uzer lerine farz kildigrmm inisIi

kadar tekarrub etmediler. Bundan S011)ra halktan uzlet edip, biitun vakit-

.Ierini kelime-i tevhidin zikrine harcarnahdir.

(NAZIV [ )

G:ider pervaz 8(Up ta el1nih-i Thievlaya biperva

Cenahm bh'iini 13,eylese 01 hiJl.'inli m f u \ ,

Siva kaydma klm dli~se bu yalda menzile ermez

Ege:r lw,yd-H sivayt etmese kalbjnden ( ' ! l i Una.

ZaIdI', zikre edeb ve erkan He devanreder. ~imr§id olan kirnse mu-

.rakabeye mesgul OItlP, zikri terkeder. L8~ki11dili ile her 2'U.nell az 1)80 bin- ~- '"

.kerre kelime-i tevhidi ihfa Hezikredez.Ta ki, kalbinden hisleri, zihninde-

ki diisuncelerl giderip Hair He Hak olmaya imkan has11 ola. Ve kalbinde

vahdet sirrrzahir olup, murakabeyi mlisahede mertebesine ulastira. Zi-

.ra, mtisahedeyemani clan tealliikatm huceeti ve kainatm naksidir. G o -

.nlil aynasipaslamrsa vahdetin esrari bilinemez olur.

(NAZM)

'GoniU meemuasmda derc alan m a n a ' Y I tevhidlLisan-r zikr He mesgul elanlar ' eyledi Izhar,

l\1.iikedder olsa mirat-i gonlil jeng-i teaUfiktan

,Olur tevhid f ie saykal bulursa mezhar-r esrar,

- 99-



Murakabe iki·nev'idir: Birincisi murakabe-i avam, digeri muraka-

be:i havastir.

Murakabe-i avam sudur e

Hakkl talib olan kimse, Hak Tealanm smrettigini isleyip, nehy etti-

ginden sakmmaktrr. Her halde Allahii Teala onun biitun hallerine vakIf

olmayi mlilahaza edip, kendisi ile olan maiyyeti kayyumiyetine yakinen

Inanmis ot'a. Zakirin bu miilahazadan asIa gafil olmamasi lazlmdlr.

Resfilullah «sallallahii aleyhi ve sellem» bu murakabeye isaret edipbuyurdular ki: (Efdalii iman Il mer'I en ya'Ieme ennellahe maahti haysu

kane.) Kisinin en faziletli imam nerede olursa olsun Allah'm kendisi He

beraber oldugunu bilmesidir,

Murakabenin iki nev'ine dahi (el ihsanti en ta'blidellahe t e a m keenne-

ke terahti ve ill Iem tekiin fein yerake.) Ihsan, Allah's, ibadet etmeklik-

tiro Oyle ki, Allah'i goriir gibi.. Halbuki sen onu gormezsin, Rabbin sent

goriir ...

(NAZM)

GOzetir Hali lum her giz unutmaz akrl

Omriinii zayi edip olmaz 0Haktan gam.

Nazar et ~e§m-ibasiretle Cenab-l HakkaOhna bir demde nezaretten 0semte zahit

Murakabe-i havas §oyledir :

Salill.:clan kimse, muhabbet cezbesi HeAllah'm ehadiyet SIITInl de-

yam iizere, gortlr gibi btitiin esyada mtilahaza eder ve 0 mlilahazada e~-

yadan ona unutkanhk gelir. Nasil ki, f?ah-l Naksibendi (el mirrakabetti

nisyanim) Bu nisyan, Yaratana nazar etmekte devam He

€§yamn silinmesidir, Bu murakabelerin evvelki nev'i aynelyakin merte-

besi, ikincisi de Hakkalyakinin evvel mertebesi olup, bu murakabe mti-

sahedeye vasll edilmistir, Bu murakabenin keyfiyeti budur ki, murakabe

kasd eden kimse, yaratiklarm ..seslerinden hall ve temiz bir yerde tam,

bit taharet Iizere oturmah, birtiin varhklari arstan ferse kadar yok far-

zetmeli ve hatmm btitun kayitlardan siymp kurtarmah, sonra muhabbet

cezbesi He ehadiyetin en kudsi eemalini biitiin letaif He tevecciih edip,

o cemali ehadiyeti istihlak tariki iizere miilahaza ederek karar kila ve o.

mertebede mustehlik ola.

(Tefekldirii saatln hayrun min ibadet Issekaleyn.) Yani, bir saat te-

fekkiir, iki cihan Ibadetlnden hayirhdir hadis-i serifi, zikrettiglmiz mura-

kabeye i§arettir. Bu murakabeye salik devam eder ve kendisinde meleke

-100-

nasIl olursa, 0 salik her halde ve her seyde cemal-i ehadiyyeti murakabe-

ye kaadir olur ve hie bir sey onu murakabeden ahkoyamaz. (RicalUn

1attilliiliim) ayeti, bu gercege isarettir, Murakabede devamm yolu budur,

Salik, hatmru biitiin havatir v.e §iigullerden siymp kurtarmah ve

murakabe He bu ameliyeden sonra mesgul olmahdir. Havatir ve mesgu-

1iyetler tekrar kalbe hiicum ederse, aym §ekilde savasa devam etmeli ve

'hepsini kalbinden stlriip atmahdir. Bu havatir ve §iigullerin· kalbden s o -kiiltip atilabilmesi icin lisanen zikretmeli, olmazsa kalbi zikir yapmah ve-

yahut vukuf-i kalbi ile defetmeye cahsmahdir. Nasil miimkiinse havatm

defetmeye savasmahdir. Eger havatir galebe ederse, tekrar savasmahdrr,

Bu havatmn ve Hak yolundan saliki ahkoyan mesguliyetlerin defedilmesi

miimkiin oluncaya kadar miicahede etmelidir, Savas (cihad-i ekber) er

veya ge~ muvaffak olacak ve tam bir murakabe yapmak imkam husfil

bulacaktir. Ondan sonra havatir hiicumu olmaz ve huzur He murakabe

'imkam dogar, Yalmz salikin gafletten kacmmasi, huzur ma-allahi ilti-

zam etmesi gerektir. Ve murakabeden ayrilmayip, Hakki iltizam ve istl-

yak Hemiilahaza etmeli, ehl-i gafletten uzlet etmeli, dilinden istigfarr ek-

aik etmemeli ve her €§yada Allah'm nurlarina nazrr ve esrarma mura-

kip olmah, her amelin tecellisine ragbet etmeli ve (hiive'zzahlru ve'I-ha..

tinu Vel hilve blktilli ~eyin muhit) isaretine dikkat gostermelidir. Salik

daima AHahi.lTealaya her halde ask, muhabbet ve imsiyet He murakabe-.sine devam gostermelidir,

(NAZM)

Gerek saliklige daim Hak Hetins ede eanda

GOI'Ul'gibi murakib olmak ister Hakk! bel' anda

Egel' sam;;te olmazsa bu nakka [,n,h·"",,,,,,,.. "

01a diUm anm Hak caaibfne meyli viedanda

/1 jd-/(.j

KAWI VUKUF, NiSBETiN mFZI, MUHABBE'I' RABITASI

VE l~UR~iDiN SOH.RETl

Naksibendiligin alb rilknti vardir :

1) Zikr, 2) Murakabe, 3) Kalbi vukuf, 4) Nisbeti lnfz, 5) Muhabbet

rabitasi, 6) Miir§id sohbeti,

-101-



Bu rUklinlerdenbirisi noksan olursa, salik Naksibendiligin sirrma.

kemali He vakrf olamaz.

~~ ~~...... He murakabeden daha once bahsetmis bulunuyoruz, §imdi. di-«

ger riikimleri aciklamak durumundayiz:

Kalbi vukuf §oyled.ir :

Birtim iliskilerden ve baglardan ve biitlin bilinen, bilinmeyen v3.r111:-

Iardan ve yine biitiin efkar ve evhamdan kendisini siymp kurtardiktan

ve bash basina kaldiktan sonra tam bir tevecciih He kalbe yonelmektir,

Bundan sonra aym basiretle hakikat kalbine bakmak ve Hakkin 811'1a-

rmm zuhuruna kalbinde muntazir olmak durumu gelir. Resulullah «sal-,

Iallahti aleyhi ve sellem» Efendimiz buyurmuslardir ki: (Kalhli'i mlJt'rr,jUf.i

kemil'?atm izii Hazara Ilia teceHa i'iahblih ..•)

(NAZM)

Kallioir ayine-I esrar-i tlahGorli:r esrari eden kalbe nigah

Allahli Teala kisinin hakikatini kalbine derc ~ So:nra. da,

o hakikati nefsani sifatlarla ortmiistiir.: Eger bir kimse nefsani 81[: 'at18.1'1-

m kalbinden aymp atar ve kalbine teveccilh ederse kendi hakikatini bU··

dikten sonra A l l a h ' i m da bilir, Zira, hadis-i §eri.fte: arafe : < ! u o : l i ' : s c h : u

fckad arafe rabbeh) buyurulmustur, Yani, nefsini bilen, Rabbisinl de bi~·

lir. Bu hadis-i serifteki nefisten murad, insanoglunun gercek

varhgidir ki, Hak Teal§. 0 hakikati kalbe derc etmistir. Eg'er bir kal-

bine teveecuh hususunda israr etse, kendi hakikatini kesfeder. Hakika-

tini kesfettigi zaman ise, Allahii Tealaml1. esrarr 0 kisiye tecelli eder,

Zira, insanm hakikatini zati bari , kendi sifatma ve esmasma mazhar et-

(NAZM)

Ka~if gerek mazahirl esmayi bllmeye

A:ri! gerek hakayUi:-l e~yayn bilmeye

01 kimse kim hakikati nefsinl blhneye

llllimkiin mijdu:r 0 kimse IlIIevlayt bilmeye,

Bilinmelidir ki, mil'minin kalbi, melekfrt hazinelerinden bir hazine-

dir, Allah 0hazineye letaifi, vahdet envarmi ve rububiyet esrarim vaz et-

mi~ vesonra onlara havatir, nefis, vesvese ve seytam uydurmustur, Eger

bir kimse kalbini, bu musallat olan seylerden kurtarrrve tertemiz edip,

..._102.-'-·

basiret gozU He kalbinin hakikat ine nazar ederse, gon"i. .i .lazinesinde olan

letaif, envar ve esrar 0 kisiye elbette 8.;?ik§.rolur ve ardmdan kerametler

He Allah 0 kulunu mlikerrem ve muhterem eder.

Rull-I Iasam I-liida [<{end!haremi

Kodu anda He kadar val' Ise srrr-« kademiIia!bi

Gi":h:leyenIdmse (];dergahl gorull' 00k keremi,

Cumle al"i:Hel" o dergahtan eri§ti Hakka1\....)'1.0 i ~.- "h _n '~ ~~ , .. ." 1?"~-r."4\ {\Tt""11v. . . . . """~"f7 . .

"JJAV ' <U . v JO6Q 1LA V rb & I:;W.\VI:.L!.L d ..a.~Jt.QtZI A £: o ( J dL

lllti§ah 0

( Je lu -n e b ey hn de g e zip & ie n "F fi f: i.r ]m tte gamr

Durma vail' yU z s H .l l'0 deit 'ga,I '1e niya,1: ';eyleye go!"

Sana l;;:e~fRdeHiida oyle ulfm(L u bJ.ke]j(ilR.

}f{aJ.bivukufun i~tigal lmyfiyeti §'oyledir :

Salik, kalbini her tti:rlli perde ve manilerden SlYll'IP kurtardiktan son-ra, butiin his ve kuvvetleriyle kalbinin hakikatine tevecciih edip ayru

basiretle 0hakikate nazar etmek ve nazarmda devamh olmaktir. Bu tak-

dirde 0 salikte bir cezbe eseri, bir gaybet veyahut bir hal zuhur eder. Saq

lik olan kisinin bir hal zuhurundan sonra, 0 hale gore devam etmesi H\~

zimdir. Hatta cezbe veya herhangi bir hal geetikten sonra mursidine te-

baiyeti terketmemelidir, Hal kalbi vukufa don-

Bu tislup iizere kalbl vukuf'a devam yar ve

yard an ig ve dis dusmanlardan boylece yarim saat yahut bir

saat veyahut daha fazla kalbe, bir sey gelmemelidir. Esasen

bu miicadele ergee kisinin kalbini armdmr, Agya:rdan bir sey gi:n118Z

duro Salik bu derece kalbini agyara degil, yalmz yar'a acik tutarak htfz

etmeye kaadir olursa, §liphe yok boyle bir gontilde Hakkm teeellisizuhur eder ve salik Hakka vaml olur. Bundan sonra da bir baska yola

gitmeye muhtac olmaz.

Hace Ahmed Serhindi «kuddise sirruh» demistir ki: Bizim tarikati-

nnzda bir salik, sail' islerle mesgul olmaz ve terbiye dahi kabul etmezse,

biz onu kalbi vukuf Hemesgul ederiz. 0 salik elbette kalbi vukuftan mil-

teessir olur. Ondan sonra biz, 0 salild miisahede makamma ulastirmz,

....,.....03



(NAZThf)It-;,)Kalbidir salikin :nazargam

:i:deranda tecelliler seyran.

Okunur kalbde ders-i Ilm-l led.iin

Ke§f olur anda sa,like irian.

Nisbetin hifzt, Naksibendilikte biiyuk rlikn olmasmm sebebi sudureNisbetin manasl, miirsidin miiridten aldig; ahid ve talim eyledigi

zikr ve ubudiyyetten ibarettir, Bu manaca nisbet, tarikatm aymdir, Sa-Iik bu nisbeti hifz etmezse, tarikati hifz etmemis olur. Tarikati hifz et-

meyen ise, tard olunur. Bu veehile Hakka yakm olamaz.

Nisbeti hrl'zm keyfiyeti §oyIe-dir :iur.;;~~;...:t ' J" "" " .g_C" ;~ . ;, ,. ,, - e . . . . . " "" +" l' ~~ . .. .., .. ;: J .~~ -, ,. .. . :, . .. . ,-.1. , . . ._ . . .. .. . .. . ~~., . . . . .. ._..l!.!!.: . -: -l _~ ., .- -; : _ , .. :; ~ _~ _ _ .. ."i.:U.W..i.~u.,.I..!..Lu...II.~.ii.U .L . . J 'yG.P"'.!.5J. a.uu u i..I..1.l.~~.U..1..ll vc v5J.c,UU151 tL.!i\.(;..l, VC:: UUU

diyyet adab:illlD. icaplarun yerine getirmekte sebat edecek ve bu adap

ve ibadata tamamen ZJ.l§lP, manevi haz duymus olacaktir, Salik, vazife-

sinden en kligUk bir hususu terketmiyecek ve miirsid tarafmdan kendiai-

ne verilen derse hlQbir seyi ziyade kilmiyacak ve miirsidi her 118Ju karda

kendisine kilavuz bileeek, aym zamanda her tiirlii feyz ve fiituhatm miir-

§id vasitasiyle olabilecegine inanacaktir. Eger salik, milrsidten aldrgi bir'

emri terkederse ahdini bozmus, sozunden donmus ve dalalete dii§mli~

olur, 0 takdirde miirid, mlirside karsi Qzii.r dileyecek ve yeniden ahd umisak edecek ve nisbeti yenileyecektir, C) '1 _}

Ahd! bozmaam sebepleel sunlardir : , :f~Mlir§ide kargi inanmamak, hakkma riayet etmemek ve kendisinden

aldlgl emri terketmek ve baska miirsidlerin sohbetlerine hazir olmak ...

Bir miiridin, iki miirside nlsbeti varsa, 0 miirid, asla felah bulmaz,

Mlidde, Kendi miirsidinden baskalariyle gorli§mek ve miirsidinin hila-

finda olan kimselerle sohbet etmek eaiz degildir. Murid §oyle demelidir ;" * " " ' "

Ancak benim mti..l°§idiJ:nHakka vasll olmiistur. Ve beni aneak, be-

nim miirsidim Hakka vasil eder.

Naksibendilikte mursidin her teklifini candan ve gdniilden kabul

€dip, hepsini de yerine getirmelidir. Miirgidini, Resfilullahm «sallallahil

aleyhi ve sellem» vekili diye kabul etmeli, murside tabi olmak, Resfilul-

Iaha tabi olmaktir, miirside itaat Allah'a itaat, demelidir. Eger muridboyle diisiinmez ve boyle itikad etmezse, iktida nfiru kalbinden zail olur

ve netieede dala,lete dUBel',Hakka vasll olamaz.

(NAZM)

iiikad eylese sitlik ne Kadar §eyha kesir

o kaaar feyz edc ihsan OIla 01hazl'et-i pir.

-104-

i'tikad olmasa slHikte dalalette kahr

Olmaya Hakka hidayetle ana klmse nasir,

Ohcak seyha niyambeste-i hizmet 831ik

Am hlmmetle eder seyhl tarlkatte kebir,

HllZ-l nisbetle erer ehl-i Iradet vasla

Olur enva-l keramata tarikatte cedir,

Emr-i §eyhi gozetiip hakmune teslhn olanm

Nefsi §eyh fie elbette olur sa'yi yesir,

§eylu.na sidk He rabt etse derfmun siUik

Ana her yerde janette olur §eyh-l miiclr.

§eyhma sidk Heval' sen de Itaat eyle

billyadmda anm nefsini kil abd-i esir,

Naksibendilikte rabita-i muhabbet demek, miiridin, mttrslde olan mu-

-habbeti demektir, Egel' miiridte boyle bir rabita olmaz ve miirside mu-

habbet etmezse, 0 kimscye feyz yoktur. Qunk-ii, feyz vermeye ve feyz

almaya sebep, rabrta-i muhabbettir.

Naksibendilikte Tablta-i muhabbet dart tarik iizerine mulahaza

olunur,

'3 Birlne! tarik: Miirid, miirsidinin seklini ve sfrretini kalbinde muhab-

bet tariki He tasavvur eder ve bu sfrretlendirrnede kendini ifna iein gere-gini yapar. A§lk, masukunun sfiretini tasavvur edip kendini masukun

tasavvurunda ifna ettigi gibi. Bu rabita sebebiyle miirsidin ruhaniyeti,

miiridin batmmda hazir olur, miiridin batim 0 ruhaniyetin nfiru He ay-

dmlanir Bu ..~1---"-f-~'T~ ~1 .i',-voirl devazn cdcrse yavas vavas kendisi dahia!l 11i.~ . L J ; t l.O..IJ;'''(:i,jGV .i .tvi .r ...r .I .... _ v;;:."..;. ... . 1 . , ::!O J .s

miirsid gibi k8"mil ;lur. Zh"R, muhabbet rabrtasi seveni, sevilenin sifatla-

rma sokar. Nitekim: (Ehnuhabberu duhum sd'ati'l mahbubi alelbedeli

min suati'l

ikinci tarik: Miirid, mursidin ruhaniyetine muhabbet yolu He yone-

Iir ve oyle mustagrak olur lei, beseriyetten eikar, bambaska bir varhk

-olur, 0 halde, miirsidin .ruhaniyeti mliridin batimnda tasarruf eder VE l

miiridin beseri vasiflari zail olur demektir. Azar azar miirid, miirsidin ru-

hani vaslfl~rl ile nitelenmis hale gelir ve bu rabrtaya muhabbet edip,miirsidten bedel olarak kemale erisir.

Uetinca tarlk: Miirid, miirsidin ruhaniyetini nfirani daire seklinde

,dli§linUr, kendini 0 dairenin ortasmda biEr ve bu mlilahazada istigrak

haline gelir. Kendisinden kUlliyen gaip olur. Bu gaybeUe mlir§idin ru~

.haniyetinin nuraniyeti, akis tarikiyle mliridin kalbine nak§edilir ve 0 n u -raniyetten mliddin kalbine fer'i oir nuraniyet gelir. Tedric He0 nuraniyet

-105-



rnukarin

kishidogurur.

-106_

Silluk etmenin rlild.inlermden olan mi irsldlerle sohbet :

Her zaman ve her yerde lazim ve ~arttll". <;unkU, mursidlerln miirid-

lerine feyzleri ell ziyade sohbet iledir, Resulullah Efendimiz hazretlerr

dahi ashab-i kirama «aleyhimurrrdvan» bu suretle feyz vormislerdir. Fa-

kat, sohbet Hefeyz alma ashaba ziyade oldugundan, kendilerine ashab

denilmis ve rnuridin, mursid He konusmasi, sahabi He sohbe te nisbet olun-

mustur. Sohbet Hefeyz alma simnettir. Bu sebeple Naksibendi milrsidlerr

en cok sohbeti tercih ederler ve derler ki: (,FarHmtulla tarilnr'l mahab-

beti ve'l-hayri fi'l-cemi;'yyeb.) Yani, bizim tarikatmnz, toplu olarak mu-

habbet ve hayir yoludur.

Buyurulmustur ki; miiride, miirsid ile sohbet siinnet-I mtiekkededlr e.

Bu sebeple, ariflerin sohbetleri Allah'm tecelliyatindan nes'et eder. Vakit

geGer, durmaz, tecelliyct dahi tekerriir etmez, Bu sebepten fevt edilen

sohbet tedarik olunmas.

Allah'a yaklasma yolunda salikle:rin N1Z1 makamdan geemeleri ve

bflzl makama ulasmalari ancak, muhabbet He mumkimdtir . 0 vakit soh-

bete can atmak salike farz olur. Nitekim, Resftl-i Ekrem «sallallahii aley- .

m ve sellem» Efendimiz, sahabiden birini, sohbet etmek icm adam. gon-

Qag·lrch1.8x <

Sahabi ; Namazi kilar kilmaz gelirim, dedi vc dcdigi namazi kil-diktan sonra Resulullah'in yanma gitti. Efenc1imi.zbuyurdular ki: Nicin

icabetl geciktirdin? Sahabi, dedi ki: Namaz i~in... Efendimiz, bu saha-

biye itab etti, benim davetime icabet edip, sohbetime gelmek sana namaa

Hemesgul olmaktan daha Iazimdir.

Bil:?l olur ki, arifler, siUikleri bir soh b et He Hakka ulastmrlar.

Slldlk ve kudsi enfasa sahip clan saliklerln

kalblerinde ohm manialari bertaraf edip, onlara Hakln musahede ettirir-

Ier ve 8f11 i1 l :181 ' i nhaberi bile olmaz. AdrIel', miiridlerin kalbini bir sahife

gibi miitalaa ederler. billahin eemi iHern.hlden ve kudret

makammdan ve AHah'a kurbiyetlerinden nes'et eder, bu

olan zat Hemuhabbet ve sohbet, Allah'a yakinhk ve.esrarr gibi

herkesin cline geemiyen nimetler dogurur. Her ne kadar arifledn soh-

betleri ilk bakista vaz u nasihata dair olmasa da muridlerin iQ alemlerineclair oldugundan, eok muhimdir. Hastahgi gorerek teshis koymak ve ila<;

vermek ne ise, arifIel'in sohbeti de oyledir. Aym zamanda ariflerin soh-

beti, sak nasm kelamlari He mukayese olunmaz,

(NAZl.\f)

Dem-l isa gibl sohbetledir arinel' in feyzi

Hayat-l cavldam ball~ eder anlae kelammdan.

-107 -



Aceb mi feyz ederse siUike sohbetle ~rifle:r

Onlarm sohbeti ne§'et eder kndret makammdan.

Arifierin sohbeti, etrafrna feyz getirdigt gibi, nazarlari dahl feyz

.getirir. Qlinkli, arifin nazari Allah'm nazarmdan dogmustur, belki aym

nazar haktn-, Nitekim, hadis-i kudside (vebt yebsuru vebl yauhk)- buyu-rulmustur,

Ritv8..yetolunur ki: Bir gtin Necmeddin Kiibra hazretlerine bir hal

oldu. 0ha.l

Heoil'

kopege nazar etti, kopekte azizinnazar-i

berekatmdan

nice yEk301{sifatlar ve hayran kalmacak hailer zuhur etti ki, gorenlerdehset ve hayret icinde kaldilar.

Ve yino naklolunur ki: Seyyid Ahmed Bedevi, bir salik kendisinden

feyz almak niyetiyle geisE', hemen o ~alild yUksGk bir nazarla velilik ma-

kamma ve :bilafet verirdi.

Bu nazar oyle bir nazardir ki, Hace Hafiz-r ~iraz onu §U beyte t e o -menni ettiler.

Anan ki Hak Fabenazarr kimya Edinend

11 biived Iii l-di§e-i (}e§mi bima kiinend

\ _. . ' 1 _. I\. I

(NAZl\I),.LI

Yarab oIur mu bir nazar-r evliya bana

Ben hakide cdc nazarr aym kimya

Yok feyzi HakIm 1mbiliyyetle bende iktidar

'I'a eI'meyince hlmmet.I merdan-i kibriya

iksir-i hassa blr nazara mazhar ohnadan

Mtimktin degU cenabma AUabm Irtika,

Ariflerin nazarlari feyz getirdigi gibi, kendi yUzlerine dahl feyz na-

zan iras eder. QUnkii, Allah ariflerden beseri hicabi kaldmp, zat ve si-

fatimn esrarrm onlarm yiizlinde beyan've izhar etmistir. Bundan maksad,

nas'; hidayetedehilmeleridir. QlinkU, Cenab-i Hak, arifler vasrtaslyls kul-

larnu hidayet eder. Avam-i nas da arifler vasitasiyls nas'r hidayete gotli.

riirler, Hakkr bilirler ve arifler vasltasiyle Hakki mli§ahede ederler, Bu

tarik He enbiyamn ve evliyamn yuzuntl gorrnek, Hakki gormek gibidir.

Rivayet olundu ki ; Ebu 'I'urab Nah§i'ye «kuddiae sirruhs bir salik

hikaye olarak dedi ki: Bana Allahil Teala her gun yetmis kerre tecelli

eder. Ebu Turab eevap verdi: 0 yetmis kerre tecelliden, EM. Yezid Bis-tami'yi bir kerre gormek sana yegdir.

-108 -

Salik, dedi ki: Sen, bana Ebu Yezid'i gosterebilir misin '?

Ebu 'I'urab: Gosteririm, dedi ve salik! ahp Bistami'nin yolunda ?tu::--

dular. Muntazir oldular, Bistami gecerken Ebu 'I'urab, salike~dedi k~:

Ebu Yezid bu gelen zattir. Salik, Ebu Yezid'in yi.izline baktigmda bir

na'ra vurup yere diisti! ve oldli. Ebu Turab, Ebu Yezid'e .~lSSaYlanlat~l.

Dedi ki: Acaba ne srrdir: 0 kimse demisti ki: Allah her gun ~.ana yetml.~

kerre tecelli eder, Halbuki senin yiiziine bakmaya t.aham~ul edem~.

Bistami «kuddise sirruh» dedi ki: Salikde olan tecelli esmam~ .teeellISl-

dir. Bendeki tecelli, zat-i kibriyamn tecellisidir. Esmanm tecellisine maz-

har olan, teeelli-i zatiye dayanamaz. Bu salik, teeelli-i eSI_l1ayamazhar

olmak sebebiyle, tecelli-i zati benim yiiziimde miisahede edll~ce, buna ?a

mazhar olmak istedi. Lakin istidat kabi dar idi. Dayanamadigmdan helak

oldu. E~ hImdi tarikatte bliyi.iklerin sohbeti vusultin erkamndandrr. ger so -

betin adabma riayet olunursa fayda vardir, riayet olunmazsa faydasr

yoktur.

(BEYr)

Olur siUlldel'e zahir Htidamn nur-r esmass I,)

Cemal-l pakinin zira velilerdir merayasiViicuh-i evliyaya diklsat uzre kll nazar ta kim,

Sana zahir ola .onlar yUzUnden Hak teeel lasr ,

(I

Sohbetin ada-bi §unlarrur ;

Miirid, miirsidin sohbetine dahil olmazdan evvel mlimklinseguslil

etmeli, degilse yeniden abdest almah, lki rekat namaz kilmah, ~ukar~~~

tasadduk etrneli, gimahlarmdan, k6tU huylarmdan tevbe etmel~, .ka~Olm

masivadan hali tutmah ve sonra miirsidin huzuruna girmeye izm iste-

meli, Izin verilirse halis bir niyet, tazim ve hiirmetle huzura girmeli, edep

ve erkam birakmamah, mtirsidin elini opmeli, rieatinde erkana riayet ~t-meli, miirsid «otur» diye emrederse, emrettigi yere oturmah, tevazu gos-

termeli elini gogsline koymah, miirsidten izin olmadikca konusmamah;

mlir§idin ytiziine sebepsiz yere bakmamah, mahv-i vli~ud .~di'p. ses~!zce

oturmali hatmm evhamdan ve hayalattan hifz etmeli, miirsidln sozle-

rini can .kulagt He dinlemeli ve sozlinli kabul etmeli. Eger, seyhden serf-

atm zahirine muhalif kelam sadir olursa, 0 kelami manalandirmakta ku-

suru miirside degil, kendi anlayis noksanhgma isnat ederek miirsidimin

sozii ser'e muvafrktrr, lakin ben fehmedemedim, demeli, miirsidin hiQ bir-

vechiyle .soziine, fiiline ve haline itiraz etmemeli, her ne soyledi ise hak-

-109 -



tIr ve g-uzeldir demeli ve eg'er miirsidin sohbetinden iQinde §Uphe dogmu~

siiphedcn kurtulamadigi takdirde,

zamanda §Uphesini murside soylemeli ve mursidin her sozU

Hakkm dile golmesidir diye inanmali, mursidin sozlerini hifz etmeli, ken-

-di kendisine kaldigr zaman tekrar lamah ve icabma gore amel etmeli, miir-§iCUn sohbeti bittikten sonra mecliste cok durrnamah, izin ahp ~lkmah,

izin verilirse kalkmali boynunu egerek miirsidin elini ve dizini opUp geri

geri gifrneli ve dog:mca kenai halveti nere ise oraya varmah, iki rekat

halvette §ukilr namazi kilmali ve murside dua etmeli,

Edebt:h:~bais-l vnslat IIudaya

Ede·btlir zad OIfLI:l rah-l

Edeh1e meelisl ~eyha girenler

r~URu.r~ar(f;JTI(]a, feyzi binihaye,

] :l jd '. eM e d in l e ye n f ;l e yh l in l w l a, mm

Tadkmda bulnrlar ytiee pJiye.

Taril~atta garaz ancak edebdir

Ed'<Gkiloldu h a-kH mt icre m aye.

]IdeMe l3eyhma hizmet edenler

E:i'it'ti fevk-i arsa §alih saye.

Mifbtedi salikler in seyr ve aiilukleri sirasmda i1g t tirHi. hieaplari var-

dir.

mdncisi: ~ehavab hadisedir ki, sallkleri, miistehi olan seylerle eez-

beder, Hak yolunu kapar,

"'

I!d.ncisM:Hieap, ahsilan geleneklerdir. Bu gorgU ve gelenekler, salik-leri Hakdan reddeder ve a11;]11an§lere baglar,

U~ih1CU§U:Mevsfik sebeplerledir , Sal ikler bu hicaplarm i izerinde te-

vekkuf vo ikamet edip miisebbip olan zat-i kibriyadan uzak diiserler ve

gerek nefs, gerekse §eytan bu hicaplarm arkasindan saliklere tiirlil ttir-

m mekr ve hile yaparlar. SfUiklerevaciptir ki, bu hieaplari zikr He tevhid

He ve f;liddetle mucahede He gidermel i ve Hakdan mahrum olmamahdir,

-110 -

(NA ZJ .\ ' r )

DUsme sakm hevaye uyup kayd-; sehvete., ~.. ,. 1;,' '. bdrr

Sehvet bu yohia saitm;c om 1J1li tHCfh.l" •

- 01 kayda otme rtibar

Adai;a meyl edeKl lm:e vuslat. sa'hch;r

E3bab-1 l}sI'cle eylenlc ge§rn-l

JEsbab ylizttn0 hep l£ll.;C''J''-''U

Trotti huylal'dlr:

lr.otti huylari sftli1r J~:C11dinefsin-

ve tevbid surme He

olam3_z. Hattii nefsini

·'bile aI'111dlI'UXn,az.

Ikinci hicab: TevaZll, muruvvet,iffet vo sehavet gibi nurani ve ru-

voS!iatm nurlari He

, -" ' ,c r 11""c ' l p l~r;".('Uk velHik (velayet-i sugra)l.L,"- ....,~ c . , . ..... , ... u:s;

(rnakam-a miikasefeye) dahil olur. Fa-

hicaplan

.til' notice a1.amaz.

:r1itbesine l;:efjif.kat, viieud hicabi, imkftm bakidir.

Etsfin 0 IU1~de tecelii sana

f:km:ra He eyleTa kim hadis-i Imasi ola sende ma sadak,

Vaktald sa,lik mUkasefe makamma dahil olur. 0 za~~n: ? s_alik~

\ \tcvhid-i efa1) 01makamda hasil olur ve hti tim insanlan~ l § l C : : l : : l A!l~h-" " kesf OiU-1 'U" ' " (V",Halru hiHal3:3r~~P1 bilir i/O 011 avet .. korirnenm BIrrl Qna 'i-~<!;;~ 1 ~. ~;. 4· •

1: ' - · . . . . . '.0 :1 1._ (", . . ",. . _ ~" o ! , :. , ) .... . - - .. .... .. • _ . - .. '" ~ . " 1 . . .1 _"_"1·. _I " .... ' " ...,

~+. ' ,~.1 "7'" ,...." +,,'n"n~,~n) Eu ill"kamda zivade nTllcaneu,c otmen ; nlh ""nl I,U. ! & . : \ . ' i . i H l . . : ' . t~; , m . J J . ! ! . Q . v I ~ I h . J L~ E . . . . . . . . . . . . .~o . . _ -- - - J ... f 'O _ I ~ G

Iianiyet mfatlarlm m.ahvedebi lmel i, 0 zaman rabbam. snay:rm tevhidi

1l.tLSllOlUT . Bu makamda 111 .ahluka tm hepaini ve Rabbi Tealan:n sifatla-

cr '~ s •• Bu makamda mucahede He imkan-i vEcudun nefyine (.(ah§a-1'1111/:)urUI • . • ""1 ..':bilirse, 0 salike vaciblilvlicudun, vUCUd-l tevhldl baslar ve bu vacinu vu-

- 111 _:.

(NAZM)



eudun zatmm tevhidi He dig'er fig tevhid yani, ef'alin tevhidi, sifatm tev"·hidi ve zatm tevhidi climlesi tamam olur ve salik hakikatte muvahhid:

olur ve bliylik velilik (velayet-i ktihra) makamma erer.

Bu tlQ tevhidin kolaylikla hasil olacagi zannedilmemelidir. Bunlarr

tahsilde, salik ruhunu daimi murakabe He tasfiye ve nefsini miioahede

He tezkiye eder. Cismini a~r riyazet (aelik terbiyesi) He eza edip, rena

eder. Fenada oyle olur ki, beseriyet eserlerinden bid kalmaz, Ondan son-

ra Hakkm inayetiyle maksada vasil olmak gerektir. Yoksa, sirr-r vah-det dediklerini tefekkUr ve tahayylil He aym zamanda tasavvuf kitaplarn

okumakla mtlsahede, imkan dismdadir.

(NAZM)

Hafidil' SIIT-l vahdet fikret akl He fehm olmaz q~m{a l 'etmek ne milmkan ankebfrtun miirg-r AnkaYl

Sakm vahdet makann vehmile idl'ak ofur sanma.Ne mumkan eyleye zerre ihata a:rt:l-l a'faYi,

Bilinmelidir ki, salike seyr ve siilfrku esnasmda iki gaybet M,BII olur e

Birinci gaybete, basit §ekilde kendinden geeme (gaybet-i sugra) ve fe-·na-yi mukayyed derler. Manasl sudur: SaHk, veed ve cezbenin galebe-

siyle hislerini kaybeder, Blitiin duygu organlari muattal olur. Bu gay-

betten baz~ iyilik gelip nefse ricat vardir, Ikinci gaybete, biiytik gaybet:

!(gaybet-i kilbr~t) ve fena-yi mutlak derler. Bu gaybetin mfmasl da su-

dur: sam: , yaratihstan gelen hislerin hiikiimlerinden siyrthp bir daha

tabii ve cibilli hasselere rieat etmez. Bu makamda ehadiyyet srrrma va-

kif olur, viieudu vahdeti miisahede eder. Boyle bir zamanda salike §un-

Iar lazlmdlr.

Basiret gozli Hevahdetin nurlarmi biitim esyada mtisahede etmeye~ah§mahdlr. Eger s9Jike hieap galebe eahp da vahdet sirrmi mulahaza

gliQle§itse, 0 salikin, Allah'm nazarmm biittin mahlfikata taallukunu mii-"

l&haza etmelidir. Salik, Allah'm nazarmm buttin mahlnkata taallfikunumiilahaza ederek ihtimam gosterirse, 0 salikin nazar-i basiretinden, bii-

tim mahlfikatm viicudu mahvolur da vahdet sirri zuhura gelir. Salik bu

mtilahaza tizerine devam ederse, vahdet sirrim birtiin mahlukatta miisa-

hede hususunda meleke bulur. Bir daha boyle bir musahededen gafil ve.

mahrum olmaz. Ve telvis berzahmdan kurtulup, temkin makamma yUk-.

selir, Hakikatta mUvahid ve vasil-i Hak olur.

-112-

Havassm hillmllinti. gel eyle ta'tll,

Basil'etle olasm Hakka vasIl.

Nukusi kah.au mahv edersin

Olur nakkas-r naksm sana zai1i:r .

Viicml-i halln selb etsen nazardan

OIul'sUU vahdetin sirrma bVvsrr.

l~id.nd

Bu tecr id He si.Uik 011J 1. . B Ut UJ 1 HLU.HHG

TJIr te(:ridtil::! gayretini . 1 ~ I } 2 _ - l : .1=,1",-,... 1 _ 1 . . .. . .. , - - , . , - , ~ , . .. , , ._ .,.>i l . I :: i l " , - o : \ l · J . : : . . . . . .. i . ~_ . . :L ~

lrliinci tcerid: S8Ji}~bl1ttlrl

Zira eibilli

yoluna Qlkllarnaz.

Bu yola sUWk

Suri kabede,

ElI sif'atlarla

118.811 Hiz;].l11 iS8, manevi kabe-

Aksi takdirde, ehadiyetin hazreti 11arBIIHll8.

yet srfatlariyle ehadiyet kat!

etmektir.

mahlfiki-

(NAZI\![)

.f I Birinci fena: Ef'alin fenasidrr. Bu f'enamn sahibine Allah, f'aaliyet

sitatlariyle tecelli eder ve bu tocelli sebebiyle 0 salik, kullarm birtim ef'a-

lini Hak Tellllldan miisahede edip, ~ ef'ali Allah'a isnat eder ve(La }"aile:

iHaUah), Allah'dan baska fiilin faili yoktur, deyip kelime-i tevhidde AI-

Iah'in failiyetini isbat eder.

r I Ikinei fena: Sifatm fenasidrr. Bu fenanm sahibine Hak Teala, kay-

~~miyet sifatiyle tecelli eder ve bu tecelli sebebiyle 0 simk, Allah'm kay-

-113-

'Zira, boyle bir salikin eri§tigi makam, cemi makarmdir, 0 makamda gay-



yumiyetini biitiin esyada gorur ve Allah'm sail' sifatnu dahi halaikin 31-

fatmda milaahede eder ve Allah'm sifatlarmi boylece tevhidde isbat eder,

(La hayye illallah vela §emE)}, maHah vela. baslre iUaHah...) AIl~h'dan

baska hay, semi' 'liebasil' yoktur.fr i·T '& ~ I]_ ,..... T"1 , _ ).J. r- A '" •••

-) v~milClJlrena: JJ ena-i zatnr. Bn renanm sammne Allahii Teala, zati-

lim ehadiyetiyle teeelli cder 'Fe bu tecelli sebebiyle salik, Allah'm viicu-;J biiti . d' .. 1 l' h"'" t . ~cunu 1. 1 .un zevar ua musanece ecer ve outun zeva 1 ISO, ash yokluklarm-

da miisahede eder ve n,evcric13 Allah'dan baska vueud yok-

tur, deyip tevhidde Allah'in VUCUdUllU isbat eder. Mahlfikatm viicudunuds 11.ef: ')T eder ve 0 saliki if113. tamam edip Hakka V3~S11 olmasim sag-

Iar VB salik, EIn1.: ilc beka bulur. Sovh-i I0b;~b8r «kuddise sirruhs bu. 0-8''' ' ' ' ' '- " ,.' .. l:J -

~ege isaretle ki : haEm lfi fi'le lehdm fekad f i J t , z e

Vel men sehidehtnn Ht hayatelahism feImd hare ve men 1?oh:i.dehumayne'I

adem fekad vesale.)

(NAZRf)

T e c e K R l l IifubrZ}3inc reJ: l iiitRIladl l r"

§,~~.Ji;]_n}:I.i!Yn ahj ,it h _ ~ § D 0olma r; l]2 l,grnr

En yok~a aId Uhi; ;;hep bend-I padir ,

B· .... "", A , ., • '11 -, t ,...rsu ucuncu renamn S8.1UiJ1nClL .an In ecetnsi mazhar olmasi sebebiy-

Ie oy1e bir hft! geHr ki, ./\iJa!l'J her yerdc musahede eder. Hig bir varlik

yoktur .., Nereyc baksa Allah vardrr. 0 eski varhklar, insanlar, havvan-

lar, a{~aQlarher §ey yok Val' olan yalmz Allah'drr. Sal ik .art rk

nereye baksa Allah'i Seni, beni degU. Vchakli olarak (rna fi'l v u -) AH2J1.'dan viicud yoktur, sozlinu sayler ve bu SO?;

muaheze olunmaz.

l i : z d 1 a r "

elt"ltaI}·nI ~~af~_etdti.~§ein!d'iLra

Sfi.lik ne ZDJJJ}?n viieudun t .. t - 1 1. vueu runun nuriarma mus agrax 0ursa, bli-""\n """1" u akli 1"-'''1'1' -. ~:,,c", - • l' ·1·· ..vu S ' . . ..u, . c;-""" L;C, ..L ve '),(lLhl XU8"cn o·nul' 1.e purnur olur ve yl-

ne 0muazzam nul' He miisahede ederek Hakki ru'yet OOe1'.Onun

Hakki rii'yeti, Haklun ru'yeti olur ve kelarm dahi Hakkm kelarm olur,

-114-

riyet olmaz ve yine 0 makamda salikin marifeti, Hakkm marifet i olur:

Ve tevhidi, Hakkm tevhidi olur. Yani, Allahii Tealamn kendi zatmi ettigi

ievhidi gibi olur ve 0 makamda salike boyle tevhid etmek vaeip dtiser,

(ia. meveude tUallah ...) Zira, 0 makam, cemul cemi' makarmdir. Anda

.Hakdan ozge mevcud olmaz. Allah 0 salikin devamim, fenasim murad

-ederse bir daha onu imkan-i viicuda red etmez ve 0 makami cemul ce-

mi'de setr ve hifz edip, asia makam-i eemiden glkmaz ve kelami, ciimle

.kelarm cemidir ve onun biitiin umurunda Hak Teala mutasarrif olur.

(NAZThi)

Fenada siW.kin 018a devann,

Olur mahfuz 0 1 E ,3 lkmaz lanma(lan

EdenIcI' hazret-i Hakta lnyann,

Hakikatte Qllmr aI'Z u semadan,

Eger, AllahU Teala 0 salikin sahv u bekasmi murad ederse, salike

mfrr-r yakm ihsan edip, kendi sifatlariyle onu mevsuf eder ve salik, Al-

Iah'm nul' 'lie sifatiyle beka bulup imkan-i viicuda doner ve lakin artik

-onun kesreti vahdeti miisahede etmeye hi c ap olmaz. 0 salik, Allah'i her

.yerde miisahedeye kaadirdir ve artik saliklerin irsadma ehil olur, Hakkm

maibi ve Resulullah'in tabiidir. Efendimizin siinneti iizerine halki Allah'a

'aavet eder. Ehadiyet esrarmm, ububiyet adabmm bilginidir, Her hali fie

Allah'm rrzasma uygun harekettedir.

(NAZl\,[)

Arif cemal-I Hakki mezahirde seyr eder

lh'mCl'in besairmln hiQ hicabi yok.

A:rie §ii.hudu haclb edinmez mezahire

Rti'yette eesm-i arifm asIa ni]i~Unyok,

Daim hukuku gozlemedil' san-; a,rifmlIaldra riayet eylemeden i~ttqabIyok,

Al'i fler in merann Htidamnl 'lza§ulill."

lli~anlarm bHaf-l rlza il'til'iiUn yok,

Haceganmadab-l tarikatta buyurduklarr onbir kelime vardir:

Bidnci kelime. (Yad kerd) : Bu kelime, hacegan katmda tevhidi haps-i

mefes He zikretmekden ibarettir, Zira hacegan hazerati, saliklerin kalble-

mini tasfiye i~in .kelime-i tevhidi haps-i nefes fie telkin ett ikleri zaman

-115 -

tr~linci.i kelime ,(Baz kest) dir. Bu kelime, zakir haps-l nefes ile zik-



«yad kerd» e mesgul ettik derlerdi, Bu sebepten «yad kerdv kelimesi Nak-

§ibendilikte kelime-i tevhidi haps-i nefes He zikirden kinaye olmustur.

Hacegan buyurdular ki: Salik, '.~yadkerd» le mesgul oldukta gerek-

tir ki, birtiin vakitlerini aym mesguliyatlo sarf edeler. 'I'a ki kalbinde olan

hicaplar ve manialar def olur. Kalb, aS11suretine donmiis ola ve kalbte

r:mz. edilmis olan teeellilerin nurlari zuhur ede. Zira, hadiste denilmis-

tir ki: (Inne'l kulube tasdeu kema tasdeu'I hadid ve cilaliha zikrullah.)

Kalb ddviiliir, demirin isrtrhp zurufu atildigi gibi, fakat bu zuruf'u temiz-

lenen demire nasil cila vermek Iazrmsa, kalbi tasf'iye edip arrve durn bir

hale getirdikten sonra cila vermes laztmdrr. Kalbin cilas; da zikrullahdn-,

Kelime-i tevhid gibi kalbe cHa veren zikir olmaz. Zira, kelime-i tevhid

nefy He isbattan miirekkeptir. Nefy He kalbin Iuzumsuz halleri zail olur-

ve isbat He de cilfi bulur. Bundan sonradir ki, tecellilerin nurlari kalbde

zuhura baslar,

(NAZl'lI)

Pall: olsa zlikr He kalb §uve:yda

Envar-r tecelliler olur anda hU.veyda.

Ziln' ile sliveydaYi da sen. eyleye go!' pak

EnVal'-1 teeelliler ola anda da peyda.

ikmci kelhne (Vu.kuf-ii adedi) dir. Bu kelime, kelime-i tevhidi haps-i

nefes He tel adedinden bir veter iizerine vakfedip nefsi itlak etmekten

ibarettir. Bunun faydasi, kalb havatirdan kurtulup, zikri huzur Heetmek-

til'. Yoksa bu sart degildir. Hatta baz: zakirlere tefrika verir.

(vukut-i adedi yirmi hire balig olunca zikrin neticesi ha-

sil olur) , dedikleri neticenin bu riitbeye mahsus olmaei degildir. Zira,

bazl saliklere yirmibir adede varmadan evvel netice olur. Eger zakirin ve-

ter uzere vukufu yirmi bire vardigi halde netice yok ise, zikirde eksiklik

vardir. Zikrin netieesi ise, beseriyetin nefsleri ve kayyumiyetin cezbesi--

nin zuhurudur. Netiee olmazsa bastan baslamahdm ..

(NAZM)

Zikr etmeyen vukuf i le ermez netlceye

Zinhar sakm sen eyleme zikri vukufsuz

Olmaz Cenab-; Hazret-i Hakka takarrub

Taa.t yolunda salik olursa ukiifsuz.

-116 -

zettiginde, veter adedi tizerine vukuf edip nefsini itlak ederken, (iHi,hl

ente maksfrdi ve rizake matlfibi) kelammi miilahaza etmekten ibarettir.

Burada zakir kalbine evham ve havatirm girmesinden kurtulur. Ihlasi

yok ise, AllahIhlas ihsan eder ve zakirin aski ziyade olur, zikirde huzur

roeydanagelir.

(NAZM)

Benim maksudum oldnn sen m~,hiRlza oldu muradnn kiblegalu,

Bu diivaml sen eyle tasdik

Ki sensin cumle davanm guvajn,

Dijrdlincli kelime (Hu~ derdem) dir. Bu kelime, salikin nefeslerinin

girip eikmasma vukufdan ibarettir. Gafletten Infz eder, nef'eslerine malik

olur, hie bir nefes zayi olmaz, ~eyh ~ahabliddin «kuddise sirruh» (Men

yemmi enfasehii lem yemlik nefseh ve men lem yemIiik nefsehi.i :l'e-

l{anc minel h&!ihin) demistir, IVlaniisl sudur: Enfasma malik olmayan nef-

sine malik olamaz, nefsine malik olmayan helak olanlardir.

Hug:derdemin faydasi ~oktur. Zikir, kalbin her zerresine isler, Enfasm

hayatr tuzatmasma sebeptir. Allah'm sirlarmdan birine muttali olur.Hie birnefs yoktur ki, 0nefste vahdaniyet rayihasi olmasm. Kul iein, AI-

lahanefs He ettigi ibadetten efdal yoktur. Ve nefs H e yapilan masiyetten

de ~irkin bir if} olamaz. gUnkU, 'kul bedenini, ruhunu, nefesini, solugunu,

her §eyini ibadeteverlrse, 0 ibadet kendisini yiicelerin yiicesine ~lkanr.

Bunun gibi beden ve ruhu ile musterek gunah islerse, esfeli safiline iner,

(BEYT)

Alma. ga.fIetle nets ewe sakm hiisram

Alan enfasi huzur tizre bilir siibham,

A'rafi nas haber verdi nefs sirrmdan

§em edip semti Yemenden netesi Bahmam.

Be§inci kelime (Nigahda~,?t)trr. Bu kelime, kalbi havatirdan koru-

maktan kinayedir. Allah, kalbi, zatimn cemaline mir'at etmistir. Araya

havatn- girince aynada bir §ey gorulmez, Kalbini havatrrdan hifz edeme-

yen, Hakkm cemalini, envarim, esmasrm ve sifatim miisahede edemez.

Bir salik, yarim saat dahi olsakalbini zikrettigimiz hicaplardan hifz ede-

bilirse 0 salik cemalden veya envardan bir tecelli miisahede edebilir. Fa-

- 117 --~

kat, bu yolda basari ~ok gij~tlir. Qok mUcahede etmekIaznndrr, buze .....eder.Bu zuhurata gore ameletmektir. Vukuf-i kalbiye mesgfil ola ola



beple, Naksibendilikte kalbi havatirdan hifz etmek en yiiksek bir makarn.

1 - Havacis: Nefs canibinden kalbde zuhur eder,

2 - Vesavis: Seytan canibinden kalbe girer.

3 - Jlhamat: Melek canibinden kalbe iner.

4 Varidat: Allah tarafmdan kalbe dogar,

5 - Suver-i kainat: Havas ciinibinden kalbe duhul eder.6 -- Ma'kfllat: Akil eanibinden kalbe hutur eder.

Bu havatmn hepsi, mtibtedi alan salike gore birer hieaptir. Miibtedi'

olan salik, siiluku esnasmda kalbini bu havatmn hepsinden tecrid etrnek

ve haricten igeri girmelerine mani oImak iein calismahdir.

Salik, mtisahede makamma vasil olunca artik havatir hicap olmaz..

Kalbi havatirdan korumamn yolu sudur :

Sa~~k,bes duygu orgamm dis alem ile ilgilendirmiyecektir, Zira, ~o-·

gunlukla havatir goz ve kulak vasrtasiyle kalbe girer. s a m ; : : , akhm dahl

dl§ alem He ilgilenmekten kurtarmalrdrr. Miirsidin emrettigi i~ He mes-

gfil olmahdrr, Kelime-i tevhid He kalbi bosaltarak ve istigfar ederek

Hakka tevecclih etmelidir. Nasdan uzlet etmeli (cekilmeli) ve konusmak-

tan dilini ~ekmelidir. Kalbine daima hakim olmah, havatm kalbinden < ; ; 1 ' "

karmaya ve diinya islerini terketmeye Qah§mahdlr.

(NAZ~1)

Eyle gel ciimle meearii havassi me§dftd

C~B,nxdniavm it riyazetle ey18 tazj7it:co

E'hnesiin clindi seyatm sakm am si:rdab.

Cumle ma'lfun Ile mal{ulU H:dtm,u§leyle

Ola eavar-r teeelli Ile ruhun ! ' , !adab.

-i Altmm kelime (Vukuf-l kalbi) dir, Maksad, ~am kozalagma

yen kalbe tevecciih edip ve aym basiret He kalbin hakikatma

maktir.

Vukuf-i kalbiye istigalin keyfiyeti §oyledir:

Salik, kuvvetleri ve hisleri He sol taraftankozalak seklindeki uzuv-

da olan hakikat kalbine tevecciih edip mesgul olmasidir. Bu suretle sa;.

likte bir gaybet veya eezbe eseri veya siilfik hallerinden bir hal zuhur-

benze-

dur-

._ 118 --

inayet-i Hakka mazhariyet ve matlftba vllsf11imkam hasil olur. Milrsid-

ler, mtiridi yetistirmek iein arz edilen hususa onem verirler, bu sebeple

Naksibendilikte vukuf-i kalbi

Bidai dil tistiine manendi mth:g 01 pasban

'Fa kl envar-i tecel li dHde 8.9SHl perr li bal.

Ii'eyzgillll dildedir kesb-i kmna,li s&m.dnAndan ozge gayrr yerden eylemez kesb-i kemal.

Levhi mlr'atl (Inc daim nazaret eylesln

Cilvegam Haktir 01 anda olur seyri eemal,

IHlden ozge cay-I vuslat isteyen a~Jl{ a2!gil

A§lk oldur lrlm eder ail haelegahmda vi§fil.

Yedinel kelhne (Yad dast) drr. Ehadiyet viioudunun devam tizere

murakabesinden ibarettir. Bu konuda :G1CtlgUlolmahdir:

kuvvetleri ve hisleri tatil et-titiin baglari kalbinden

meli, birtiin varhklari adem-i

Iovn i.i sekilden eihet ve mokandan

c l l i § - L 1 . 1 1 T I l e l i ; keyf U kemden,

miinezzeh bir cmr-i nfirani ve bir vii-

mil-efidu Hakkani miilahaza etmeli ve btl.davemet gostennelidir. Ta 1: i

miisahede edebilsin, Nitekim,

Rabbimi nnrani olarak

hede anlaminadir ..

mtisa-

G oz ie tfir esrar-i J I Ja l~ ii l d f2 , in1 ta t G (L ·

llIak sana C§Kf1i:11£l1 nG."T",~~""""

Eyleme

bau.nda hemsn I'W"C"''-''''P

lnl nef;vi vlicudi !"."l 'Hl""','-'

A:rife nefyi vileud oklu baldkatte §§all'.

Hak TeaH1mn vlicudunda bnhrr mahvr \lueua

Her neldm had~te ve imtzrda olsa itibar •

Sekizmci kelime (N . b karl ..' A

ayagmm Qniin t ki ~~zal' er dem) dir: Sahk, yUtliyU§11hde f!ozliriil



!!!;....... .... ufuklara naza: e~e!e af;~ad~~~~a~alk:lr. Zira saJik, yolunda giderken

Boyle bir tefriks de~.,' b: UL e.r ~ bine naks olur ve tefrika ~lkar.-"a, gme rr gayret ile id ·1 ....

veren ve glizel gorUnon1pre ill·"!'v 'I' lb~l er r emez, yahut gozu sehvetd·'· . '-' "~ sn mi, ra mde alaka basil 1 f A

user de sevr ve "'··l{q,.'", 0ur ve me tunJ ",U u""Uc<U I'ilahrum kahr : Hakdan ·1' .~. k ili

~ .u.. , -" 1!§lg1 eSl r.

f?eyh ) .fuhammed bin Abdullah nakleder ki:

Bir gun ij1ta d . 1n J' • ,.

vliziin« - ' : w ) _~l~J_<" OII'

yolda glQJ.yordum. Gozlim, glizel bir ." '-'-" us LaGHl1 on h 8 !in... ,-, tt I': 1 .... genomlum! Sen b ~. "... re LhI;_, an 0 duo Dondu bana dedi ki: 00.4h "-h "'U nazan.,,"1zaranrll elbett 1. .... '" .. ::,-

Qok oldum. N~ ." :" .. ~,-e.;~~ g~~ g~:eceksin 1. Ben 0 sozden

sene geQti, bir gees 0 ;~~!';',,:()~~;~~~~,_~13:~_b;kledim. rram_ yirmi~lln. '" __"C,",_. ""..l.\OnnlU euerKen UYU!l1U§ kaimi-

Kur' iin"l Kerimi bastan

-. - 0. ,knsam,. h.erhan_g<i bir avetten ik.',yan yana;~ ~ j ....

dC"ccA " 7 e l~'" 0 . . -"Leyecan lQmde kaldlm c~tl:>.yacalr. - '- 'C'v l!C,ul.m . sirada " ~- - ....

</ C -. ""~ u l'aj"'''a~e'l b: . -t , -. •

. 1 . L ~u.. -,_ 11 " mua geldl: Bu nisyan yirmisene evve ki ",,"hF)l1.l zararidr-, vakh de etti.

Orta ve

nazar ederlerso ks PJla1.1'. d b Y.Old~giderken sag'a, sola, yore, gor"cu.. c. n e ruzur ve batTI"" <:>

ra 0 huzuru ve 0 cemiyeti t 1 '1 ' '-' . d aruma cemiyot kalmaz. Son-

giderken naZarIlll ava': . ~,lSl. etmek gligtti .r. S§Jiklerin ciimlesine yoldaA .J gimn uzermden aylrmam"l I" d ..masivadan elini ceker dun am. . ."- "'{. azrm 11'. Boylece salikederek ""u"luhkunad ' . Y uhabbetull terl{eder ve Hak yolunda sai

.~ evam edebilir. t:>

(NAZM)

Sakru. yolda 3j7lrma ~e~mini sen pe§t.ji payinden

II.~h.~yoM~ ha:mn Maka t iz 01 menziIe ermezGOnul Cemlyeti zail oin!"a flUmbakm do . t aan

c~~lye dabi bil ' vechHe SOlU'a ele glrmez

~~rl~ IIaW.:a sal ' I le gideruel' gayra bal{maziar

Izrra gaYl'a bakmakhk bu yolda falde vermez,

Dolmzuncu kelime (Halvet del' en .. ) . .den Hak He me§gUl olu . cumen dir, Bunun manasl, igin.

(Halvet der enctimen) ~ . .d :§adrda halk He mlinasebet e tmekten kinayedil' .

dO . or.. !Var arasmda deg~il h<II .. d .ort dlval' arasmda zikrullah edi 0 ..' a nn 19m e kendlsini

saliklerin halidir. <;tinkti a .;. l'm~§ glbl tutmaktIr. Bu hal, olgun

ne tefrika ve nisbetler ine' ncekm1

sa' ll~lerm halk i le mUnasebette kalbleri-a me ge l l' .

- 120 -_

Acem! saJik evvela nasdan kendisini cekip flak He linsiyet etmeli-

xlir ki, nas He mlmasebet, Hak He imseyete mani olmasm, Diger tarikler-

de halvet-i zahire, halvet-i batmeyi tahsil icindir. Hakikatte zahiri hal-

vet ser'an da makbul degildir, belki bid'attir. C;linkti Peygamberimiz,

«sallallahii aleyhi ve sellem» nubtrvvet geldikten soma nflS He iilfet ve lin-

siyeti kesip bir ko§eye cekilmediler. Daima zahirde halka din teblig otti-

lET. Batrnda, Hakka mimacaat He mesgfil oldular. Ashab-i Kiram «aley-

himurrtdvan» dahi zahirde halk ile muamele ederken, batmda Hal: ile

.muzakerede oldular, Haeegan dahi bu yolda omiirlerini tamam ettiler.

Fakat, halk Hemiinasebet Hakkm halvetine mani olursa, halveti ihtiyar

-etmekde lazimdrr.

f2 ,gyal i11 kI1 :ma §lrrlnrna

"'i,·,~.""".• l ]a Xt8 .t e tm e k b .a A h:a ~§Jllirde

Onuneu kelime (Seier del' (hr. Yani, salikln masivayi terk

edip Allah canibine teveecuh He sef 'er etmesinden, yahut salikin kotti 81-

fatlari terk eyleyip ah1a1n111diizeltmesinden veyahut da, salikin bu alem-

den melekfrt alemine, melekfrt alerninden ceberf rt alemine, eeberf it ale-

minden lahlit alemine cikmasmdan veyahut salikin ilm- i yakin mertebe-

sinden ayn-i yakine ve ayn-i yakinden, Hakki yakine intikalinden ibaret-

tiro Salik bu minval uzere seyr li sefer etmedikce Allah'a tekarriip ede-

mez. Allah'a sefer manevidir, Manevi sefer vatanda olur. Saliklerin zahir-

de olan seferleri batm seferini tahsil icindir, Aksi takdirde salik beyhude

yorulmus olur. Bu sebeple hacegan, zahir! sefere itibar etmediler.

(NAZM)

Daima batrnda salik durmayip etsin sefer {;,

Oismjnl kat'r tarik etmekte I 'ba etsln.

Alem-i mulktea alaYlk kat edlpetsln Ul'U~

Alem-i lahute dek bir §,lemi c a etmesfin.Durma batnJldan seier eyle vatandan ohna d:ur

1'a seni zi'Uur yolu batmdan ilha etmesin.

Onbirinci kelime (Vukuf-l zamani) dil'. Bunun manaSl §udur: ~im-

diki zamana vakrf olmak ve gegmi§ zamam muhasebe edebilmektir. Salik

i~in her vaktini gozetip geregince amel etmek laZlmdIT. Salik, gtindliz

-121-

yapbgml aksam ve gecenin hesabim sabah gormeli; kendisini hesaba, Kim vulmf-i adedi del' ki nedir



~ekmelidir. Giinum veya gecem taat He mi geeti, isyan Hemi gecti ? B6y-

lece kendisini muhakeme etmelidir , Bundan anlasihr ki, salik, seyr ve-

-hangi rnertebesinde olursa olsun vaktini muhafaza ve l1J.uha~·

sebe edip, evkati tamir ve zayi olan geemisi telafi etmeye ~ah§mahdlr.

(NA.Zl 'W:)

Ibn-i vakt 01 mader -i vakt- I miikedder olma gel

Walde 01p erverde zinhar vakt perver olma gel.Daima ahvalini nefsin hesap et mil bemu

l\1aUk- i nefs-i anud 01netse ~aker olma gel.

Nakd-] om:rli yok yere sari etme gaflet ey!eyip

!fcr Z3ti115,ii taatte ol gaIietie eiJ~erohna gei,

Vakth.l.e ~Uimoiup derk eyle durr u nef'Ini

OIma cahil vaktine hus rana mazhaz- olma gel.

ilC

Bunun icin, vaktini zayi eden kimseye gimduzleri oruclu, gecelerr

ka.im olmak gerektir. Zikir ehlinden ise zikre devam etmelidir ..Muraka-

ba ehlinden ise 113mI' gostermelidir. Kalbini tefrikadan, gafletten V2 '.Ila~

eivadan korumahdir. Dilini fuzuli 8021e1'den,gozlinli her gorimenden, ku-

lagun sesden ve ayagim abes yere gitmeden korumahdir. Az yemeli,

rami terk etmeli, aclik ve susuzluga katlanmalidir, KotH ahlaki tamamiy-

Ie birakmah, dilnyevi ge~i.nenlerden salnnmah, daima tevbe ve:,stigfar

etmeli, emri milruf ve nehyi anilmiinker yapmah, daima takva uzere 01-

mall, tenbellikten cekinmeli, daima nefsle mucahede l..p11Ttr~_1?~!:':ft!J.~

Allah sevgisine mani olan islerden ve haramdan §iddetle

dakilcayi bir ganimet bilmeli, hiQ bir vakti bosuna gecirmemeli,

rL7ics2"Ihl vaRrtli buyurulmustur, i)u

Qoktur ve fakat musibetlerin en hUyUgU, vaktini

gegi.l'mektir,

Qkla fid£Hn sliHHm hiUd,

NalKaIbemH iarikatmdaki ssr

En kellmata £B.ul'a~,tilediir.

(Yad kerd) air ke1limat"!~1lirisi

Zikri daimdil' anm ma'nisi.

-122 -

Ziliri vet!' ustiine vakf sylemedlr-

(Raz keste) vcrilUp mana pak

'Ente matbfibi ve maksfidl ridak.A A 1 n...

(Hus derdem) de bu mana mesnur

Etmek Allah fie her demde huzur

Bu (nigah dast) bu m a n a hesterKomamal.: kalbe b.avatlrdan eser,

Vulmf-i kalbi bu oldu ey yar

Eylemek kalbe teveccUh her bar

Verdi (yad da§t) bu m a n a revnak

Goz!eyyiip canib-i Hakki turmak."liT"... hn ..,,& S , . .m (f1a~lH' Qf':r kadem) e·v" :"~ "" o IIi. .. ., - ,-

s ,.... 4- U 'ho.' " 1 l I ·,,~~Hnn.o.re~t-i pa u§~une t;JwJ;:{J,;P ~n } ~ "- . ""

(Balvet del" encumen) §crhi budur

llfalk ioinde etme Hal~ He Imzur.

Bu (8;fe1' del' vatan) a oldu meal

Roo He cani.b-i AJJaha rihiU.

1m (vukuf-i zaman!) ey can

Ittda oldu vaktine her an,

Vakthil gozie andan etme zlihu)

masul . ta ki me~ayih i~re fuhul... •• ~ 4 n''''''''OIdu onbir lre.mne eumte ~ad~"~"

Hacegane edeUm biz de selam.

",1iiI '~~ifjllEND!LtlK'JrENEvAFiI ...J _ . . _'A .e " >- .

01,1'"1l'l1,·gte-ven kimse, nafile ib9"det i le mefJgiH oll1.1ah?l:,~~ .'_--J r r

B t 1 di d Hakka tskarrub et111f'kve Hakkm sevgilisi olup sifat-i a-n a r '1' e.l: ·,1.. eU L -," ~

: .'i. ', lmak mumkundur Hac!Js -i kudslde §oyle lmyurulmustur ;hiyeye maznar 0 L - .C.L· A~" .!-A ~ ,1h' "ei"'a~ ..bell' y""1., , ,~rC)"''l'",,~7,'' Ileyye bilImevaJi:mhaha enaoeenu r. tu

(I a a ul .vvc.~~",,""~UU • . '

. -' 1 '",,1-;' • eHezilyesmeu bill ve hasaruhu ellezi yebsurublb ve u§a,n~~~~i~zi yautllm blh ve yedti.hti .Uezl yabb~u bin ve ricUillil l!czi

yem~i 1bfh.,.) ,.. "1 ",'Nafile ibadetlerin Allah'a tekarrup hususunda mu e ss l: 0 1 a. D, 1n ;e ," 'l

iin evvela farzlarl ve sonra siinnetleri eda otmek §art~l~.YOKS~ blI sa~:k

f~raizi fevt edip, nevafile mesgul olsa 0 sal ike nevafil kurbiyet degil,

--·123-

"bu'diyet verir. Feraizin fevtile islenen nevafil hliklimsiizdlir. Fevt edilen Ta ki taat i~re hazzm senden etstn ineila'.



feraiz kaza olur.

Allah'm muhabbetini cezb eden nevafil sunnette varit olan nevafil-'

dire Yoksa, bid'at ve uydurma nevafil degil, Zira, Peygamberimiz «sallal-

lahli aleyhi ve sellem», Allah'a yakmhk hasil eden ne gibi nafile ibadet

varsa beyan etmistir. Efendimizin beyan ettigi ibadetlerden gayrisi bld-

attir. Bid'at He Hakka tekarrup olunmaz.

Sal.ik, name ibadetlerden birini vird edinir ise onu bir vakte tahsis

etmelidir. Vaktigelince iltizam ettig! nafileyi islemelidir. Eger zaruretlename ibadeti terketmis ise, baska bir vakit kilmahdrr. Zira, devam He

yapilan az amel, devamsiz yapilan cok amelden hayirhdir ve amellerin en

hayirhsi devam olunandir, buyurulmustur,

SfHike, iltizam ettig'j evradi terketmek gerekmez, iltizam edilen vir-

din terki itabi gerektirir. Zira, Peygamberimiz, «sallallahu aleyhi ve sel-

lem» (tarikli'l virdi melun) buyurmustur. Meali: Virdi terk eden mel'fm-

duro

Salike, miirsidten aldrgi ezkare devam edip terketmemek gerektir.

Eger terkederse ahdini bozmus olur, Ezkar ve evrada devam salike g o -redir, Yoksa, ariflere gi:)rG bir virdin iltizarm ve bir amelin itisarm gerek-

mez. Miirsid bir vakti bir vakte tafdil ve bir hale tercih etmez. Evliyadan

her ne hareket sadir olursa, AUah'm emriyle olur. Evliya ne muradederse, Hakkin iradesiyle murad eder. gUnkti, evliyaullah nefslerinden

fani olup, Hak He baki oldular. Bu sebeple evliya-yi kiramda Hakkm ira-

.desinden gayri irade olmaz.

(NAZl\I)

It tlba ' et si innete her i§l te ehl-l s imnet 01

MeyI-i bid'at eyleyub taatte etme Ibtida',

Hakka vuslattan olur bidatle saUk mankata'

Kim tarik-l sunnete gel Haktan etme Inlnta',

~er' Ile Hakkm Besulii halki davet eyledi

Ui.zun oldu herkese etmek Resale ittiba'.

Sunnet uzre olmadik bin tlirlii taat islesenEdemezsln Hazret-I Allaha hergtz ittiba'

Terk-i ruhbanlyet et uyma hevayi nefslne

Eyleme rah-i seleften ozge rah-i ihtlra

Damen-i ser'I tntup ayrIlma sfumetten sakm

BidatJ. terk eyle etme mubtedia i~tima'.

Ildida uzre edip taat terk et hazzllil

-124-

Mtfile a'mal fie sevdir Hudaya kendini

Eyle esrar-i sifatullaha sen de lttda.

Tarikat ehlinin devam ettikleri mesnun nevafil dart kisimdir ; 1) Na-.

file namaz, 2) Tatavvu' orucu, 3) Kiraet-i Kur'an, 4) Evrad ve ahzabtir.

Name namaz : Name namaz dart kisimdir.

Birincisi Evvabin namazidir. Bunun vakti, aksam narnazmm siinne-

tinden sonra yatSlYa kadardtr. en az alb rekat, en cok oniki rekattir.Bu namazda mustehap olan, birinci rekatta fi3.tihadan soma tiger kerre

ihlas okumaktir. lkinci iki rokatta f&tihadan sonra hirer ihlas okumak-

trr, UQlincti iki rekatm bidncisinde fatihadan soma Felak suresi ve ikin-_ _ ~" .• _., .. _",._,,__, ~,..1i ,~.: ~ .~_1~·8{-"!.. ...,;:}n

ei rekatta : r~as surest okumaxtir. 11.\.1 rt~;.t~G~l,Hl e v vc~.t1..l. .r, c o.o. ..L. .:.u(_..,

fatihadan sonra Bakara sfiresinin evvelinden

ayet-i kerimesine kadar velun) e kadar onbes ihlas dahi ve ikinci rek80tlnda ayetel

den (hali.dfme) kadar okumahdir ve (Imahi mil fissemavati) den sflrenin

ahirine kadar ihlas daha vc bosinciA ]1 ' ",·uA

•resi ve ikinei re-iki rekatm €Yv 'V e_ J:J '" '

katmda 'I'arik sfrresi okumaktrr. Altmei iki rekatm her bir rekatmda : f a -

tihadan sonra beser kerre E:afirun sfiresi olnmlaJldlr. Evvabin namazm-

dan soma (Elhadu HlHl,hiam, mesi elhamdii aUt ahsenlssaoah)elhamdii liUahi ala hasiinel Inebiit al!abumme lekellialudli hamden haliden

maa huludilie velekelliamdu hamden daimen maa devamill:c iamlinfr;eha

lehli dune ve hamden dalmen Ut cezae mmiHhi

ma l'lidal{ veleIl:eH:u1mauhamden daimen lnde 1l:~UUarfetin ve teneHiism

Inde klilli nersln elhamdli HUahi Imfahilm vessalilt-u vesselamti ala hayri

haUull) duasim Bundan sonra iki rekat imamn hifzr iein na-

maz kilmahdir. Bu iki rekatm birincisinde fi:itihadan sonra ayetel

ondan soma da (Rabbena la tlizig lmlubena) ayet-i kerimesini okumah-

dir. Ikinci rekatta (Elemne~rahleke) siJ.resini okumah, selamdan sonra

secdeye kapamp oniki kerre salavat getirmeli ve secdede bu duayi oku-

mahdrr ; (Allahfunme mni istevdavke dini fahfxzlm ala fiuayati 'lie inde

memati ve ba'de vefatl), basim kaldrrdiktan sonra da bu duayi okumah-drr : (Allahiimme Inni es'elUlm imanen yuba§iru kalbi ve es'eluke imanen

daimen ve es'eluke kalben haij.lian ve es'eliike yakmen sadikan ve es'eliike

dinen kayyima ve es'eluke rizkan tayyiba ve es'eliike amelen mutekab-

bem ve es'eliikel afiyete ve es'eHili.e§§ukre aIel afiye vees'ellikel gma

aninnas ya erhamerrahimin.) Bu duadan soma da Secde ve Vakla surele-

rini okumak mlistehaptIr.

-125-

YatsInarnaZlOld1.1gu vakit, dart rekat yatsmm stmnettnt kilmalr ve Uyandiktan sonra (ellmmdu l iH1Ul i 'Hez l a11y1li,na ba'de maematent; ve



<dart rekat farzi edadan sonra iki rekat simneti edaiyye kilmah ve ondan

s O l i m da dart rekiit nafile lnlmali. Bu nafilenin birinci rekatmda fiitihu"

dan sonra ayetelktirslyi (halidfme) kadar ve ikinci rekatta (liWihl ma fls-

semavati) den, surenin sonuna kadar, ti<;tinctirekatta, sfrre-i Hadidin ba-

smdan (bisatissudura) kadar, dordtincil rekatta ( !mV80Hal r l iHezi lailiU16

mt~hjj) dellsine surenin sonuna kadar okumahdir. Bundan sonra iki re-

kAl name daha kilmahdir ve bu iki rekatm her birinde fatihadan sonra

tiger ihlas okumah, muteakiben iki rekat daha nafile kilmah, her bir

rekfttInda yediser ihlas okumah ve selamdan 80n1'a secde edip basi yer-

de iken ycdi kerre istigfar etmeli, yedi Irene dahi (E§tali:ruUah stibha-

nellahi velihamdiiHWlhi veI[~H§, ]_lem f~nah u v aH ah U. e kb er veia havle vela

kuvvete iiia i Y i i H l l 1 i ' i _ aliyyiHtz.irn) demeli ve secdeden basim kaldirmca

(y a hayyU ya l{ayyiilll yazel celiUi ve'l Ikram ya lliiJwl evvelme ve &hirin

.s a ralunaneddimya ve'l ahireh ve rahlmehiima ya Rabbi ya Allah Igfidi

zenbi ve tekabbel salaH ve siyami) duasmi okumah, bundan sonra vitir

.namazi kilmahdir.

Vitrin birinei rekatmda sfire-i a'13" ikinci rekatmda sure-i kfifirfm,

-ti~lil1cli rekatmda sfrre-i .ihlas okumah ve selamdan sonra seede edip, on

.kerre (sii.bbti:hunlmddfl.suu rabbuna ve rabbii'l mel1:Uheii verruh) derneli,

sonra basmi kaldmp ayete'l kill'S! okumah, sonra yine secde edip, secde-de on Irerre (siidlbClhul1 I - lTlddusun rabbuna ve rabbit'l melaUmti verruh)

-demeli, sonra ba§H11 kaldmp tesbih, tahmid ve tekbirleri otuz tiger kerre

~ehneIi, dna etmeli. Duadan sonra sfrre-i kehf, sfrre-i yasin, sfrre-i luk-

man, sure-i diihan, sure-i miilk'ti okumah, salat ve selam edip zikr ile

me§gfll olmali, eg-er uylm galebe ederse, (amenerresUllU) den baslayrp

;~xmuna kadar okumali '.TO sfire-i kehfin :§onundan dart ayet, sure-i k3.fi-

rem, sf.1Te·-ihlas ve muavvezeteyni okumali ve en sonra §uduayI da ORU·

yup yatagma yatmahdrr ; (Bismlke rabbi vadaatil eenbl ve bismike ir-

fa'hti fa~tfh'U zenbi allalmmme kmi azablke yevme tecma'u ibadm{ alla-

bU:mme inni bismike ahya ve emutli ve el.lzi ibike mn" kilH' i.~elrdn zi ~eli'rin

ve nd. l1 kUUii§cJI'riuhUm dabbetiu ente ehaze binasiyetiha imlle l{0 a'la Idi.IU

'§ey'hlliacUl',

aUahlimmeenteevvdUn feleyse kabHHm ~ey' tin vo eute 'I i thi-;rtl felcJ7ge ba\1iillre ~ejT9liKl allal1tim:n::g_0ejnte !lalfrlJl{te nefsi ve ente tetevef ....

ff~h&k1m H1emrd;i ve mahyaha iKme emeteha fagHrleha ve lin abyayteha

feh.f::u.:lill aHghiin:unc hmi! es'eHiIm'l afiyete fiahahbis-

:saati Heyl£e vestamHnil biehabbila'maH iley!m tekar:rebeni Heyll,:e zijJfa va

teba'adnil In1n sehatli!H~ ba'dli Gs'eliHre fetatrnl vestagfh:mle fetagfil'li ve

'ed'illm feteste:cibli ya erhamarrahilnill.)

-126 -

.redde Heyn@oervahana ve ileyhUba'su vennusfrr.) duasmi okuyup yata-

:gmdan kalkmahdir.

l\mfile namazm ikinci nev'i, teheceiid namazidrr. Bu namazm vakti,

l?'ecenin birinci ucte birinden tan yeri agarmcaya kadardir. 'I'ehecciid na-

.mazimn rekat sayisi en az dart ve en cok ondortdur. Bu namazm birinci•• • ,A , f'A,·1.-. ' ,i' T A_ 1} l irsi ve ikinci reka-Iki rel~_ELtly_tll'l KnI'lBCl rekatmda raunaoan sonra d . Jr eLe~{ ; 1 ." : :. . . ._ h lA s. , , ; , . : u . , , :

'tinda (b,m(mcrrasf1Jli) okumah ve selamdan sonra (ahahu eirberu kebira

1~Ggjrave s~lbh.anall~th.iblU~ratell ve 0siHl siibhanallahl vel-

we l § jD . fi J~ _ el1a!Ial1u , ,~al1 r :; ']1~j ef .{lN?JJr vela havle v eia k uv ve te

J in§ , bUill,hi'laliyyilazim) duas im okumak mustehaptir.

ildnei ilti rekEltm hirindsinde fitihadan soma Tiiha, sfrrealnin evve-

bir milrtar ve ikinei rekatta, bu sftrenin ahirinde olan (mnellezise

amenu) den sonuna kadar okumahdir .

Uglincti iki rekatin birineisinde sfrre-i secde, ikincisinde sfire-i duhan

-okumahdir.

Di5rdi..incliki rekatm birincisinde sfire-i yasin, ikincisinde sure-i feth

"vkumah(hr.Besinei iki rekatin hirineisinde Ziimer, ikincisinde Hadid suresi oku-

::rnahdu'.

Altmci iki rekatm hirineisinde Miilk, ikineisinde Miizzemmil sfrresini-okumahdir.

Yedinci iki rekatm hirincisinde Kadir, ikincislnde 1111a3 sftrelerini

-okurnahdrr. Bu suretle tehecciid namazi kilmak mustehaptir. Teheceiid

namazmdan sonra §U dua okunaeaktir: (AHabiimme cslemtii ve bilm

1 1 L' nm lW v e aIeylw teveldicltti ve bike hasamtd Ileyke h§.kemti.i fagfir al-

1nJ,j,2VJ:]r:10 y3tl'abb! U !12aI·m.ddemtilven!!],ahhartd vema esrartu vema alan-

tU.ente'I ve ente'l 111ual ']b.arli lfdtlalie iili?~ ente allahiimme iiti

'l!efsi taIivallt3 ve zelddillB ente hayrun men ~3el{h:fi,l la ente vellj;'Jrlil~a ve

lnev£z:hl1 anah jLRuIHlehdini lliah§cnHf1.hlftk fein.nehii lftyahdi Hahseniha inaA -l i " !..~~ .",A • 'rA t ' "..~ .

~ente va.tSlf arJlB.! §e31yi(~11Jt . . ielTIxne~l l1J.[~aya~rl:ltt:lraa.a:nf~ } 1 . .4:~,en e es ~eill:;;;'~~leno

-,:seletel hfijgil rnishJ.11J \ree\lfil{e dliael nJnlft.ej~lrl~3zelxleA~! ' tec9

ahli bl( lual l~e

'rabbi ~ci1{l_yy& ve lilin hi renten ]_·aIrl.huaya haYl'el meNi.Hn ve ekreme'l

;nmtlin,)

En duadan sonl'a geccnin albda bi.rinde ya mu:rakabe, ya zikir, veya-

hut J{ur'an olrumakla me~lgul olmal1du' ve yetmi~ kerre §u istigfan ~ek-

melidir:~ • A • r ~ 1·1· . • 1"'1'·' • ~(JitUahlimnlagfu'h vebva.ltue3i1T0ve.~. fin mmme ve ve.l mn mma,,,~

've'lmlisliimnne ve'lmtisUmatl llayytihfun ve meyyitlinum ve §ahidhfun va

-127 -

gaibiihfun ve Idtribiihiim ve baidiihiim inneke ta'Iemu mesvahiim ve mdn-

kalibehnm, )

i§rak namazmdan sonra okunacak dua sudur :



Bundan sonra tadarru ve niyaz etmeli, goz yasi dokmeli ve Allah'dan

riza ve rahmet istemelidir, Tan yeri ag'ardlgl zaman su duayi okumahdir :

(Allallfunme inni es'eluke rahmeten min indike tend! biha k:aJbl ve

teemau bElha saasi ve telmeha billa ~aai ve teriiddii bihe'I fitenu anni ve

t~sl::l~ti b!ha d~l~ v~ t~akdiblhadeynl ve tahtezn hiha gai:Mve terfeu billa

§alllUl ve tezeLijE:a bJlIla ameli ve tebeyyads bi~Ti~<:rO,()~il~ 'FTC telehhen "d"'i '~ i-.~1i~~~ . . ._QoJ 'e ," ~ . K 't ( ,, ). . :. v. JIU . v j( l ~1 ' :4 l V_ i ! W

:rii§di ve tasmani bib.a I{ulle stin allahtimme sttiJ:li imanen sadrksn V8'

yakmen leyse ba~(l~rhli;:llfrlin 'F e ral~DJ,etU;z]_eIlaIU 1 J i l J d 1

fiddtiTI~va -\lelalti~eh. aU.aJrUnlIllJ3 h . : r n i es'elttke'I fevze Ende~1 !n1hdaI ve ]J10.,."·

fe CG~c!tiI~p;;~ " , ; l t : ; : . f :~ ·~, i : : : r . ~ . - . i · - . ; t . · i ; [~ / : : - ; : . '1',~ ~ ,~_~"~~~K • ~ . '" ~ .:_ ~u' ! c ~ : ( 0 ; : ( ; ( E . a , ~

teciru beyne'I buhur lun,tecixenl min a73~~iJ}issi],II'" -\, 011111].dif i '~'e'1;Ef;mr;;In)\i '

fit.lleti'l kubfrr a l i a k l " U r n : J ( ( " R e n.121lrasara a,H.!TU ve fJ.1Nlfe anhu : G~T I 0 , e l J f

velemteblvi;ghti !11yyet[ ve adtehu ahaden mia iihf.),dTk{}

evhayren cute mrd ve

es 'e luke yft rabhe;]§Jtern_in... h V o J d I ] 1 l 0 rnil1l1tedll16 g a Y T t e daJ-

liae ve lit mudillin» harben lia'daH,;e ve selemen Ilevyaike nuhtbbu bihub-

bikennas ve teada biada vetike, 2lJJ.ah.U.Jt1flKilG ve

hazeleehdtl ve aleylret tekelan ve i iIma UliH1hjve hUla ileyhl : radiJrorn havlevela kuvvete liB.ftb}ll!if~llyazel vel e§»eltii{e~exnr~.e

yevmelvaid veleenueto darelkulftdi ma:.1, lnJi tdml" I i l iJi ine e~i5uKl1!dve ]."tEd{eiis-

siieud vehnuklne bi'i uhnd Inneke r~J1JmU31vedfid, 'lie ente tef'alliisubhanehu n~"'n'",~ f · O O Y , ', ." •. ' J" > " ' " , . , , . , • • -~"UJLil.UJjlll 1,1\." mentatei U fG111.1ZZlve iiaie ~jlB._~]Jl. §lEr{)1tl~JrAeKlU_en leyse'I n1ccdfii

ve ttirerr imtiliJih suhhane men {§,yenheg! 't tesbih HHHeh subhane

venniam subhane zi'I kr.:HlreU velkeram stibhanellezl ahsa

aUahliunuecalni : l ' i kaJh'i ' lie nUTa;n fi I U J J : } l ' R ve

sem'i ve nfsran Ii basari ve nfiran Iisa'rll ve :nfu'v,u· fi ve

Hlbmi ve nuran Iidemi ve HUll'am fi iz;,ml ve nuran Iibeyne yedey ve nu-

ran fi hulki ve nftran an yemrnll ve nuran an §Iimarl ve nuran min fevRdt

ve, nfiran fitahti allahinnme zidn! nfiran ve atini nUl'an veealni nura.)

Bu duamn basmda ve sonunda salat ve selam getirmeli sonra kal-

kIP sabah namazim krlmahdir.

Nafile namazm ii~iincli nev'i, israk namazrdir. Bu namazm vakti

gimesin ufukdan bir mizrak boyu yiikseldigi zamandir. Israk namazi iki

rekatt lr. Bunun iki rekatmda da fatihadan sonra amenerresulli , yahut

birinci rekatta all~hti nuriissemavati ayeti, ikinci rekatta fi btiyUtin ezi-.

nallah aveti okunacakbr.

-128-

AUa,hiimmerzukni hayre hazelyevmi vedfa' anni serreh allahfumne

nevvlr lmlbi binftr! hldayetike l~ema ne"l'el'talaraa o inu d kudretike a1-

Iahummehmlesbahtii l a estetin £lei'a ma ekrehe ve i a emlik~inefa ereu

asbahtii biameli ve esbahu ern!'! biyedi gayri relfkfai{ITe efkaru minni al-Iahtimme f i l l , tli~mit bi aduvvi ve HHesu' bi sadHd vela tec'al mn§ibeti fi

l fi .g a E ! : rr j _j i\Te.Hi t u§ al I~ t a le yy e 111erlf~:1JT01l11alm.ni fiddii1.1.ya ve?lahi:re §Jli~a,hfun.-

me hUll efi izl!.cksHw bh'a,nnwtilm ya erhamcl'rahilmin.)Bu duadan sonra birinei reI;:@,ttunsonra fiitihaYI muteakip Felak,

ikinei rekatta Nfis okurnak iizere iki rekat

hme

~mlZtl'J.l. a·d.i l.v\I 'eRl basiran ya]:ftlla hfive

mhma lrerl1i\i,

IIllUDlna.kema !{ftn.[t;bl,:b.li min aff~~{~le§teh:i~ ve I{3"]J~].ti;j;llij:aUahlimlne eb'idl beynena V0

eenuetik.)

'Ie

Bundan sonra iIri rcJ::fj.t 1~rl";Y3,r0 1'~~.nl~~ 1),~·~h~1·~,,·hdn",irinci rek§.tta

fatilla ve It§.firun, ikinei rekatta ff:tihac1an sonra i111~sokumahdir, Se-

Htmdan 80n1a okunaeak dna budur :

es'elli!mmEm'i'uzli1{el azim feinneke takdi ru vela akdil'u ve ta'lenltl. vel1ll,

a'Iemti. inneke ente aUamtHgu.yl1h. AHa,hlinnne illklint[,l. :kiille kav-

Un ve ameNin fibazel yevm n djn! ve mea!i \l Ive fj,li lbet i emrl fer"2Ml-

dil'ilu summe barildi Iihi ve inlditii ta' Iemti lkl iUe kavlhl ve amelm £i ha-

zelyevm ~ell'l'fulli Iidh'J!lve measi ve. akibeti eKiflri fas:l'ifhu anni vas:rnm

anhti ve luuldirUyel bayI ' hayst i ldl ,ne.)Her rekatmda ratihadan sonra beser ihHls okumak iizere, iki 1'e-

kat ~likr-i nehar namazi kilmah ve arkasmdan §u duay! okumahdlr:

(Aliahfunme lekelbamdu hamden haliden maahuludik velekelliamilli

hamden daimen maR devamik lamiintebaleh dime me~iyyet.Hi: veleke'J

-- 129 ~F. '9

Bundan sonradortrekat siinnet-i zuhur, dart rekat f'arz-i zuhur, iki

zrekat da siinnet-i vakti eda edip dart rekat dahi nafile kilmahdnvBu na-



a I K 5 ~ 1 : : U . l l} ; ;_ u e r2.I lrr: lstel-;3 e r e u

ekalle ruin Z 0 2 . ! . i I { :ve a S l f I : l l i li

feEnt0[h(~1!JjL }~Ia ga:{ I f t1f):e ta, rfete ayt .1JD1 vela

I dj il e h .U . H1~ I 8J ]_ ei!lia e nte v ah du ke iftf1e~

bneke ente erhammiirahimin, AI-

Rabbi_Halemini kalbinden mura-

eylemelidir.

/t\ T~'2j~ilenamazunn Duha

£{7ahti, giinesin SCll1D..ll1Il (Iort~',cbirine

namazidrr. Bn namazm cfd5J

zamandir, Duha nama-

zmm ell azilnlrnak ve her dart rckatta bir

selam vermek miistehaptrr. Geee namazlarinda her iki rekatta bir selam

gibi.

I}u.htL 11f.1,lll-fLZ1.TIl hi tirdikten sonra 81] duayi okumahdir:

ve Inaoetel muhbitin l i loylf :e AJla l1l in . l "

a:".,;[2.m celaleke Ii lw:1ubina .'~J!ahun:mlle

Bundan sonra bir i : : ; : i yoksa zikirle, rnurakaba He veyahut Kur'an-;

17.,A • , , " , - bi J h t J I'; :ccrHn okumazra mesgur C lLU1Hen r . Ondan son ra ir az iaura a etme I,

abdest almali, Ed rek6,t sunnct-i vudu' kihp, ogle vaktirie kadar

murakabeye vCLITIlah ve og"ie vakti r;irdigh1de her rekatmda uzun sureler-

den bir sure olcumak iizere dort rekat zeval namazi kilmak mtistehaptrr,

l"~ I 0 , uzun sure yoksa, lJU zevalmamazmm her rekatinda ucer~,ig~erl l : ~Zi~~lC.~ LL: J.~ v.~:- _.~~ L'. ---: __ 4 ~

ayctcHmrm ouumax evladir . Ej~endmllz Hazretleri zeval namaznu terket-

.mezler ve her zaman kilarlardi.

-- 130

filenin evvelki rekatmda ayetelkiirsiyi (halidfme) kadar okumali, ikinei

rekatmda (lillahima fis§emavati) den sftrenin sonuna Kadar okumah,

iiglincii rekatta sure-I Hadid'in evvelinden (bhati's sndur) a Kadar oku-Att (~ P] ..,". • lA·V}, '~'~J: <; 2.iim;ilg9lYb'i ve'small, dordimcii 1'e1l::a-a . ! llUva,ja~l\u\ A H3Zli !2tUf"i!i.0 W2t_1u "" iLl!. "" t£

'sehadeh) den sfrrenin sonuna kadar okumalidir. Bu dart rekati , ogle na-

mazmm farzmdan .sonra kilmak da eserde varid olmustur. ANdler, vakit

alinnetinden soma bu dart rekat naJileyi kilarak pek gok faidesini mii-

§uhede etmislerdir.

Sfi.lik olan, her abdest ahsta BUkr«ivudu', her mescide giriste ikl

rekat tahiyyettilmescid ve her gUn tenvir-i kalb igin iki rekat nafile kil-

anak ve btl Iliifiierii:a .her rey;;.aLjj.H~t~;t rati lli :t\ l&'ll 80i1i\1 (~6Iiliu~lia.~ilit3llliG-

.hti'yt~, indelrahm§~an,1'e) deli yedi-kerre okumak ve seiamdan sonra yet-

mi~ kerre (ya aHahm muvaffrk) demek ve namazi gecede ve giindiizde

'terketmemek lfizimdir.']'eshfrhnamazi : Bu .namazm lig ttirlii r ivayeti varsa da efdali dart

. rekattir . Keyflyeti, 11 . 11811icin niyet namaza girdikten sonra onbe s

kerre (sUbh81,l !A8Jlahi velh,undmmaJti veHUm,he mf l .HahH. vallahil ekber)

-demektir. Rlikuda, rukfrdan kalkmca, seedede, secdeden kalkmca., ka'de-

<deonar kerre okumak boyle her rekatta yetmisbes ve dort rekatta cem'an

uQyliz kerre tesbih etmektir, Bu namazda rliku ve slicud tesbihleri terk-olunmaz. Eger secde-i sehiv iktiza ederse bu tesbihi zikre hacet yoktur,

"I'esbih nam22111l her giin kilmak, mlimkiin olmazsa hattada bir gUn olsun

saHk olana kilip terk etmemek lazimdir.

Salik olanIeimseye .farz, vacib ve name kilarken zahiri edep ve er-

kana riayet etmek nasil lazimsa, batmi edep ve erkana da riayet etmek

-0 derece zaruridir, Zira Peygamberimiz «sallallabii aleyhi ve sellem» efen-

-dimiz OL~ salate ina bi'I hUZUl') buyurmustur, KUY"£UH Kerimde: (Hl1fi-

.zu al~l,§salevatl ve§seHHn VU3*a) buyurulmustur. Bu ayette namazdan

murad zahiri namaz, vusta namazmdan murad kalb namazi, rnuhafaza-

-dan murad Ise, zahiri VB batmr edep, erkan, husfr' ve huzur ma-allahdir,

Namazm adabmdan, huzur ma-allaha daha ~ok dikkat etmek vacibtir.

. .Zira bam mezhepde huzur He kllmmayan namaza batil demislerdir,

'i f Hikaye- Hazret-i AIi «kerremullahi vecheh» ef'endimiz bir gazada

.yaralandi. Ok, kemige kadar isledi. .91kanrken bir kilcik almamadi, Dedi-

.ler ki: Bu oktan birparga icerde kaldi, Qlkanlrnazsa tehlikedir, Hazret-I

Ali buyurduki:

- Ben namazadurayim, siz nasil bilirseniz 0 sekilde ameliyat yapi- .

miz.Haznet-d Ak saamazadnrdu. Bir kag dakika sonra rengi sararmaya

-131-

ve titremeye basladi, Cerrahlar hemen ameliyata giristiler ve oku ~lkar-Seedegahmda ere sana ~iihud.

"""""



namaza devam etti. Selam verdikten sonra buyurdu ki:

Haniya! Niein oku QikarmadIDlz? Cerrahlar dediler ki: <;lkardlk, lakin

siz hissetmediniz ...

Bu hadise, namazda huzurun ne demek oldugunu cok iyi isbat eder.

Lakin herkesin buna istidadi olmaz. Bu sebeple namazda elden geldigi

kadar huzur ma-allaha ihtimam etmek lazimdrr. Zira, Allah (La ytikeHii-

fuHahii nefsen ilia viis'aha) buyurmustur.(NAZl\'I)

Mii'mine oklu salat! mlrae

Am mWmhller eiJer basma ta~., --

Havidir eamle ibada tl samt

Bir salata verflir bin derecat,

Goode bes vakti emretti ilah

VeriI' am Inlana rltat licah.

Din! Bimyada sa'!il,t oldu imad

Am terketmez olan ehl-I resad.

Hak saUi, t :i.t;reeder ref"I hieap

Eder anda kuluna husn-i hitap,

Ede gor ona huhis iizre duhftllVlasivMan ede go!' anda ziihtll.

Kim am etse husu' lizre eda

Bi nihaye ede Hak ana a,tiL

Eden eri{am §aiai"ln tekmtl

Verir Allah ana eok eerl eesil,

01 €lde}}uzre salata IDe§gUl

'fa ala Hakka salatin mal{bill.

Nehy eder mimkeri diinyada saUit

Sahibtne verir ukbada necat.

Gotliren Hakka salatandapenah

Eylemez ozge yere anda nlgah.

Hak Ile eyle saUttmda huzur

Kurretm ayn ede " i s . sende zuhur,IW. elif gibi salat iere luyam

Ere gor maksadma hemeu siham,

Kaddini eyle riikftde duta

OIasm taki ibooette fena.

Ede gor Hakka hudfi uzre slicftd

, ._ ,. .. 1 32 -

KII devam uzre salatIn ·ii~~ak

Nul' ide taki dilinden israk ••

Tatavvu. orncu :

Saliklere Tatavvu orucuna devam lazrmdrr. <;Unku, bir salik dort

:giin ardi ardma yiyip iese, nefsindeeehvet ziyade .olur, seyr ve siilffkta

gUC;llikc;eker. Bir salik icin oructan daha tistim bir ibadet yoktur, zira

Peygamberimiz «sallallahti aleyhi ve sellem»: Ol'U~ kaledir ve Ol'U~ kal-

kanda-, buyurmustur, : ;;eytam tepelemekte, oruc gibi bir zafer aleti ola-

maz, Oruc bir eok esrarr kesfe ve Hakkin envarrm musahedeve g"otlirUr.

{):rngHekRlhe sefa, ruha cila ve nefse zeka hasil olur. AGhkla:' su;uzlukla

\"8 ncfsin istediklerini vsrmemekle savasmayan kimse ileri gidemez, Ebli

Siileyman Darani «kuddise sirruh» demistir ki: Harem-i serif' te gayet

Bleak bir giin orucluydum. Hatif'ten bir nida

_. Orne; tut; yakmda gorurstin.

Sa.1ik:lerill siinnet iizere devam cttikleri oruc 38,lik,

kudreti varsa yil orueuna (Savm-i dehre) devam eder. Kudreti yoksa,

birbiri ardindan iki gun oruc tutar. Buna da gUcli yetmezse, gun asm

oruelu olur. Gun asm oruca Davud orueu (Savm-i Davud ) derler .. E?;'er, u

buna da giicu yetmezse iki glinde bir oruc tutar. Yok cg'er buna taham-multi olmazsa, pazartesi ve persembe gimleri orue tutar. Bundan daha

kolayi yoktur,

SiHik, her aym basmda, ortasmda, sonunda hirer gUn oruc tutmah-

dir. Zilhicce, Zilkade, Muharrem, Reeeb ve ~aban ayiarinm ilk onar gun-

lerini oruclu gecirmelidir, Ramazan bayrami gimiinden sonra sitte-i §ev-

'~",l; terketmemelidi Z'· Ph'· '1l' .,.. 1 " 11au _.c; c"" - .rc 11". uII a, ~eygam.r~erlIn.1Z «S~H_a"!.anu a_eynl ve se. em»:

Kim ki Bamazan orueunu tuttn ve bu oruca sW' : e -K sevvali tati etti, Bu-

tun blr yll oruc .tutmus gibldtr, buyurmustur, F'akat, salik bu oruelan

-dimyada ve ahirette bir fayda diisiinerek degil, Allah'in rizasim ve Re-

siHuHahm muhabbetini kazanmak icin tutmahdir. Baska ttirlli dusiinee-

Ierle tutulan oruelardan Allah'a yakmhk hasil olmaz.,(1

'6 Salikin midesini ve §ehvet aletlerini ae; birakmasi k&fi degildir. Dineuymayan her seyden kendini sakimp tam. bir orue tutmasi gerektir. Oruc-

lu, kotli huylarrm birakmalidir. Kalbini Allah'dan basks her seyden ~e-

kip gevirmelidir. Sade seriat orueu yetmez. Tarikat ve hakikat orueu

lazimdir. Masivadan kendini ~ekip c;evirmedikge, hakikat orucu yerine

gelmis olmaz. <;ok kimseler vardir ki, yerler, icerler, f~kat kottiliikten

.kendilerini kurtaramazlar. Boyleleri Allah katmda oruclu sayilmazlar,

- 1 33 --

Peygamberimiz «sallallahii aleyhi ve sellem» buyurmustur ki: Han", ya- batIm vardir. ]~§:tJm yet"illil1 dereceye ]md::u·on'. Bunun gibi baZI arifler



IDBda oru~lu, Allah katmda oru~suz... Bir ba§ka hadiste buyurmuslar-

dir ki: Nice °orn<!,}lularvardrr tattaklan orucachktan, susuz Imlm::clri:aTh

baska hl9 bir luymet ifade etmez.

(NAZl\1)

Savmdir afv-i Hiidanm sebebi

SaVIDGEI' her amelin muntehabl.

Savm Ile sa,hn olnr ehl-i misal

Omen He bulur hiisn-l hh;al.

Tart olur savm He Iblis-i ~iUn

RaIli uim' §ejd{<B~lau nefs-I lia~hJ:..

Savmdan §ehveti kat'm kdlel

SiUmi nefsine m f W f , ;; : lniem.

Savm'i sa,in1den eder §1:1l'f-l hava

Her i~in elaine oldu eleva.

Savm e:r]e:1L' enmle eesedi

S1:1'111Ueder tezkiye hel' nefsii bedi,

Savm He etse te;;eHi H1iil l 'eda

Ved!' iJUlah ona elbette Bib.

Melege savm He benzer salinOlur 01 taatl HakIm claim.

Savmdrr bendenln ,Th~]a & ! e : n G l i

H1:],"i>:: del' 91,ma (savmuke H).

H n:f eder savmr KEyitmette lHlfuldla

Eklelt a§hJ~J~H D.aeerlnl : : : t t a 9

-;Ku:r'an-l Kerim Iimraeii :

Kur'an okumak, olgun saliklere gore zikirden efdaldir. Zira, Kur'an

blittin evvel- ahir seriat ve tarikat i limlerini ihtiva eder, Lakin bu Him-

led anla:Ylp,ogrenmek istidada baghdir. S a U k bu ilimleri Kurjan okurken

kesfettikce yakinhgi ziyade olur ; Allah'i musahedeye iktidar hasil eder ..

Kur'an okurken Allah, arifolanlara kelammda tecelli eder ve sa-

yilmasi mlimkim olmayan batmi ilimler hasIl olur. Zira, Peygamberimiz

«sallallahu aleyhi ve sellem» buyurmustur ki: Iiur'an-l Kerimil1 zahiri ve,

-134--

demislerdir ki: Kur'an'm her kelimesinde bin mana gizlidir.

Kur'an-i Kerimi bastan sonuna kadar okumaya dcvam hususunda

bi I 1 0 -~ l' I .. ..., bi , r.: - ederler 'h~mn'" da...11"ra~ vo varCLl r. HaZ l . tr lly.l seer 11Qgl ln .c :G l r 118. ,(1 111·:LJ.0t.l~!., lIJo..L.ia..l). .."

ha fazla~giinde, baztlari ise daha az zamanda .. L§Jdn siinnet clan haftada,

'I.,' l' kt B···· { , .. 1 l'rTu""{;Il1""',nmr 11atlD1.yapmaaur. 1.111: 1 gueu yetmeyen 01106f} gunue oi .Le.. '1a- .';..~v-·

rimi devr eder. Buna da muktedir olamayan, her gtin bir ciiz okuyarak

ayda bir hatim yapar.

Haf'tada bir hatim yapmak i~i11 Ashab-; Kiramin §U. tertibine riayet

etmelidir :

Cuma gecesi Bakara sfrresinden baslamah ; sfrre-i En'ama kadar-

OkU.111Hil, Cumartesi geeesi En'am sfrresinden XUS1II suresine, Pazar g·e-

(,08i Yusuf suresinden 'Taha sfiresine kadar, Pazartesi gecesi 'I'iLtli'd.an

Ankebut suresine kadar, 88J1 gecesi Ankebut'tan 'I'enzil~ .suresme kadar,

gecesiarsamba gecesi 'I'enzil'den Rahma.n

Rahman sfrresinden baslayip Cuma

tamarnlamahdrr ..

sfiresine kadar,

aksam He" ) ~natmi

Kur'an okumak i~ill taharetli olmah,

Lr.urI1:1.ab., Inbleye donmeli,

kalbini Allah'a baglayip masivadan

saygr ile aerp J~Jnzu . ve besrnele

anhnrraya ve

Kur'anm

mall, ne

soma demeli ki ; Yil Rabbi! Ben

eesi burada kesmiyorum. Zaruretle fa311a

selin, Velh.amdH. liHilbi rabbt'l deyip f§.tihayr

yiizime siirmeli ve ondan sonra ifJine gitmeli,

Kur'an -r K e rim i g eee okumak, gU. l"1dU.zokumaktan efds .1di r . gUnkli,

Kur'fmm geee kalbe tesiri ziyade olur ve esrar, geeeleri daha cok zuhur

€lder. HafIZ dahi olsa yliztine okumahdir. Zira Mushaf'tan okumakta hu-

zur ve halaveti fazla olur,

1 · " " ~ ~

euermi

-135-

(NAZM)Evliyamn evradmdan, Resfilullahm evradi efda1dir, Zira, Allahii Tea-



Hak keHtmm ede go!" vird-l zeban

Sana esrarm ide anda ayan.

HaUohn' am tm1vetle :rUmuz

Feth olur am krraatle l-dinuz.

}[{e~folur anda tedebburle m u m~el':h olur am tekerrti_;;_'le fHhfun.

Bulur amnia ddaJ eiil_-l :fliiiiaBmuill' SHim l ie rah-r Hlitia.

IHlalr aIrEl :~~eetta beyan

}IIaIr~ ·~igi.imaJn.

Nter-I K I 1 £ I J k t I l ' i b : i b : e g r i M i ]{uI"an

""",1''''''''' r~H:il.101"~:;:~l'bll~e§aID

}J;(]elr~ . f l l l .Eaha ,-_H"UADC'_"X

ElUhfu l .

kalbe ti!~Jvetle cUt \,

Bilesm '~:11~ii1cdir mae\'~11a..

EVl'I1d ve ahzap oirm:na :

Nevafilin ddrdiincil kisnu, evrad ve ahzab okumaktrr, Bunun gok

menfaatl vardir, Bu sayede salik Allah'a daha ziyade yakm olma imka.

rum.bulur ve daha gok feyz gortir. Bu sebeple (men Ia virde Ieh m , varidc

Ish) yani, virdi olmayan kimsenin varidi (geliri ve kazanei) da olmaz,

SaUk icin gecede ve glindtizde bir vakit aymp 0 vakitte evradi ve

ahzabr ne ise muhakkak okumahdir. (jiinkli, evrad vakta mahsus ibadet

demektir. Okumazsa, 0vakta ait feyiz kesilir, Zaruretlo terkedilen evrad '

ba§ka bir zaman kaza suretiyle okunmahdir. (jlinkli, hadiste: Viral t e ~ keden mel'undur; buyurulmustur.

-,136

la (vema yentiku ani! heva ...) buyurmustur, Peygamberimizin «sallallahii

aleyhi ve se11e111»vradi, devam edene kafidir.

Aksam vaktinde evrad okumak, sair vakitlerden efdaldir. Zira, Kur'-

fmda buyurulmustur : (Ve sebbih bihamdi rabbike kable tuJUi'~semsl ve

kable gu:rftbihaooo) ayet-i kerimenin anlami sudur : Rabbini gimesin dog-

masmdan ve batmasmdan once hamd He tesbih et.

(Wl11nelleyliesehbih ve etrafen nehar) ayeti de evradm vakitlerine

Isarettir.Gmubtan evvel yiiz kerre (I§,iJ80he imman vahdehu l a ~e:rnl:eleh lehu'l

! 'HuJl{ii velehii'I hamdu y'Uhyi ve ve hiive hayyim H i. yemut biyedihiI

hayr ve huve a! a kUUi§ey'in kadir, St~bhananahi velhamdiilillahl VEl lamt-he iH~lhi,~lUvenanu exner, iil;r;_~~IL1Ui!iiE.0ii~ii~ :hfvkliuiiiliJ.'bi~), (.itt·,

Iahumme salin.a~a]Jn0biyyi we 312) ab:~live sanbihi veseiiim u,oeae lll; alim-

te ve ma alimte), masaallsh H1lmvvete m&bHlah), (Es-

ta.gfill'uUah 01 hayyel kayylim ve es'ellutrttevbete :rabbigfir verham ve

ente orrahmanurrahim.)

En evraddan t3011ra bir kerre

okumahdir. batmcaya kadar asim ellezl laBane

:iH~~haelhayyiH lw,yymn bedlm§§(m'1lavati vel ardr vemabeynehuma min-

(~eIlni ieerami ve 7~aHen]_ivem.fil cenitu aJa nefsl vee etlitii Ileyh) istigfarma

devam etmelidir, Gurubtan sonra §U duayi okumahdrr ; (Allahi.hnme inde

Urbalii leyHk ve idba:ri neharfk ve asvatl dnaik ve buzu:i'i_§alatik ve su-

hudi meHUrwtik sallallahamme ya rabbi ala muhsmmedtn ve ala alibi ve

2,'m"'iH faz1Je vel '(lesHe ve !'l:tiihiHmekam el mahmfad ellezi veadte raditu

t im a n rabben ve bil isH1midinen bi hamdiin sallallahu aleyhl ve sellem

neTtdyylt) Bundan sonra aksam namazi kilmmahdir.

Sabah namazmi kildiktan sonra yiiz kerre (sabhanallah ve hi ham-

dihi 0stagfh'uHahe:i asim ve etubu Ileyh) ve (Subhanallah ve hi hamdih!

Ia kuvvete m § ' billli1h) ve (I&hevle veU!,kuvvete i n a bilHihil aliyyil azim

ya kadim ya oahu ya kahn ya hzuyyu ya kayyilm ya ferdli ya vetru ya

ahadlli y a samed y a men lemyeljd velemyuled velemyekuulehtl kiiffiven

ehad y a men ileyIll il masir) ve (EismHUUl masaallah 1i1kuvvete i l i a bil-

lab), (f'!i_jlahlirrmne sam ala muhammedin hamduke ve nebiyyikel timmive ala aJiihi ve sahbihi ve sellim adede ma zekeruhuzzaklrun ve adede rna

gafele an :;v.i!nihH gafHun.)

Elli defa da §U metin okunacaktrr :

(A.1~ahtimm::Jogih'H vem mu'mfnine vel mu'mlnat vel mtislhnine vel

;miislimat. Ha::fyublinl ve meyyltihth-,]J. sahidihum ve gaibihum karfbiham

ve baidihlim inneke ta'Iemu mesvahum ve munkalebehtim.)

-137 -

kerre de §U duaokunacaktIr:

(Allahtimme aslih limmete muhammea I' 1 . . _ " .(NAZl\'[)



F J '4 ·· ·· ·· ~ :' ' .' 1 1 • . . ' , ,11CUa Rflow .nnm ern am timm eie m n-.U<JLUfH!leilJ. a anumme fezric an timmeti mullammed,) ,_

Hadis-i kudslde !;Joylebuyurulmu~tur:

Ey Ad ~I Ia emog.u. Sabah namazmdan sonra b .

nd oem bir saat, ikind]zz an sonra da bir saat '7ikret Bu;1' . nama-~ ,.' ~_nmn araSI sana ye{-e"

Sabah na J " Lva.s: - .mazmdan sonra Yasin ' - ) ' ; 'J ' ,

namazmdan sonra Nebe' I ' 0",_8 aamazmaan sonra Feth, ikindtL , a t§am namazlildan sonra VA1-,o" J

mazmdan sonra da Uu"IIr surel ,", . --. axra ve yatsi na-~.- ... .' CUll! OKW'Yl"l- "A 1 " 1 - . A

1'e1e1'eaym vakitte devam ed_ 'r- a ••-.:':: d:1;_l~ 1~1l1 laznndlr.Aym 8U-kabul olunur. ell hlln",e, A l L - 1 . h hacmda klraet ehli olarak

138-

}:t.r,ermaksuduna 01klmse hatm-l hacegan eyler-

Cihanm call it idfHinde kesbi izz li§all eyler,

Bn hatmi okumak kesret vertr emval iievlada

Giriftan eder azat gamdan ~adlimall eyler,

Bu hatmile bulnr hall selamet serrl a'dadan

:0JdaYI deynl 01 medyfm olanlardan znnan eyler.

~ifalal' bab.§ edlp eshab-l emraza verb' sihhatSlilfHr erbabma esrarnn Hakkm ayan eyler,

Bu hatmin feyzi ruhanlyetln 01ldmse anlarki

'['a:riki Naksibendi uzre hatm-i hacegan eyler,

SiUik alan snnse, Allah'm tecellisine mazhar olmus bir miirsid bul-

mall, 0 miirsidi vasrta edip ona uymali, butiin umurunu ona havale et-

meli, kendisino ihlas He teslim olmali, muhabbet etmeli, yardim dileme-

lidir,

ilk zamanlarda Haktan uzaktir ve Hakka miinasebeti yoktur.

Miinasebeti olrmyan kimse dogrudan dogruya Haldan feyz alamaz. Bu

sebeple Hakki bildirecek ve Hakka ulasmaya vasita olacak bir terbiyeci

lazimdrr. Hadiste: (Levlel murebbl Iima arcfti.l rabbi) denilmistir.

Salik, kemal ehli bir miirebbi bularnazsa, kelime-i tevhide devam et-

meli, Peygamberin siinnetine tabi olmah ve Peygamberin ruhaniyetinden

yardim ve teyz Allah keiime-i

hil aleyhi ve sellem» IL"L,111arl111 kendine

Kelime-i tevhid,

metinden ve

eder. 'I'abiatm zul-

sebep olur. isbattan

her ttirlii .perde ve mania rnahvolup gider. Isoat He de tecelliyat nfiru

a§ikar olur.

Hakki talip olana gerektir ki, kelime-i tevhidi ayakta, otururken,

hareket ederken her zaman huzur-i kala He nefy-i beseriyet ve isbat-iulfihiyet ederek diliyle veya kalbiyle zikr etrneiidir. Ta ki , tevhidin haki-

kati zuhur edip Hakka vasil ola.

~eyh ~ehid Bagdatli Mecduddin Bagd§.dl «kuddise sirruh» demistir

ki: Mesayih ittifak etmistir ki, bir miirid, Lailiihe illallah tarikine kirk

sene gibi yakm bir miiddet salik olmazsa, tevhidin hakikatine ulasamaz,

Hace Muhammed Hakim Tirmizi del' ki: Bir kimse imanm devletini ve de-

-139 -

, Iazl!n,olan her hal ve karda Lailahe illallah kelt-

etmektir, Tevhld dilden blrakllmazsa sirk zulmeti IA k ,Salik olana lazimdrr ki, sadik bir irade HeHak Tealayt irade ettikten-



biitf ' '" , a aYl,. :e, U un perde ve hicaplar birer hirer ortadan kalkar

§oyle varid olmu§tur ki: (Oeddidfr illlanektim biIailah 'lrl

A..1J.I~~~ :u~ur: Imammzl lailahe illallah kelimesiyle yenileYi:iz~ a-

IAllahu l.ealaya salik lig yoldan vuslat eder: Cemal yolu yahut r< lAl

yo u yahut da Celal ve Cemal ile. '0e a

Celal ve Cemal ile vuslat yalniz CeHU olu v ~ A ,vuslattan daha listlindlir Bu li t ik 'I Y e yalmz Cernal yolu ile

S· .A

,g an 1e vuslat, kelime-i tevhid il I. arr esma ya Cemale vevahut C IA, b ~ld' e 0 ur.J - e ale as r 1<11' Kehrne i t 1 'd ' A

olan Cemal maa CelaI yoluna baghdlr gli'rikli 'k I' , - e~ 11 ise, efdal

battan mlirekkeptir. Nefiy CeHUeve i~bat Ce~a~el~el-:Ittet~hldnefiy ve is-~_.. '. .. e a. e lr.henrnC-I tevhid He Hakka vasnl olan salil _,

olur ve §eriatr haki.katla cem etrne k~d ti ,K'h~u~ret ve kuvvetsahihi'" h i bi 1 CA' re nn aSH eder, Havf ve ..e",a_II oian, elalde Cemali Cemi:ll'deC lA l' ,. .- ca

.., a. . e a 1mu§ahede 1 H k .ta ve halki Hakta rnu§ahede ederek b '_'" e~er. ax 1 halk-

Eakin halktan ve halki Haktan ayird ed~ l:lt,~~§ahe,~enm hakkmi verir,

111ez:Temkinli olur, Km~§lhkh slfatlardan 'o:a l~~r ;e ~ ! . l t , ~ ; ~ :al~~asm~.d~§!-

ve zillat, Iiituf ve kahir bir olur .<,0 I' 0,,-,. _ e~I~H L;: ge mez. Uzlet

fahyla geli.&lenbir s[Uik CemiH's ~e~'-'L'l b'l."lk~e, gem§ier, yalniz eelal 31-

hatta ilhada mail olur ;almz S~fa~:CInell1Alt~clelhSIl~denegisir, ~athiyata,

t - 1 ". ,. - rna 1e ge isen salik ise r< IAl'~ f

..min tecelhsme dayanamaz h lA , IA. ..,

'Gea si a-~ , ~, e all::0 ur Ebu Tlirab' ... _".Arifin Ebu Yezid (Bayezid) B'.L A,," In murioj Sultani'l~., rstann mn «kuddise sirrul ..... ,..,gu zaman helak oldugu gibi. . - 1» yuzumi gordti-

SilJik olan kimso tevhid :"0 '1 1 ""1 -0 ' ''' _ ., A

derecesine yliksP!ip bu"tu';nv -1~l·'-L:"....n' aruan ..mua (Ia mevcude maHah)

~, ar It( an endUer' d i'd' ,. .He m.evcud bilir biitttn isle' bi . - t ' . , ll~ e rna um ve vucud-i Hak

, . - rI 11' 18 II' diys <Yore t Iii .vaSIl olamazsn hie bir sn l-1U",,_,. ~d " b mezse ev id-I hakiklye

• .;- Ll. ~ '- 1 ""UIe e eueme S A l o l L~ .

esyadan fena-Yl tam haSII olur f ind vZ, ankto nersmden ve sair

vucudunu, esma slfahmn asarln' lne ;~mhedve sair esyada Allah'm esranmu§a e e eder (ve Af"l ..

va.Hah) SIITma v&kIf olmal-Ia ( too ,. ma 1 \l'ucudu si-;. mareey u §eye 'W

ben bil' §ey gorrnedirn onda yalmz Allah'dan nbi: reeyt~llahe ~~h) yani,

haki kazanrnl§ olur, a§ a kelamlUl soylemeye

(NAZM)

~aI<{~del" 0S:!'al'IDI e~yada her dem asikar

Ii:~Ib-l!~etri evvel 01 esran iz'an eyle;e

Gore kim yoktm' bu enval'mda amn hie 1.."fA

(jes . boo - ul a"m-I. unyad ister 01 envarl seyran eyleye

140 -

sonra sair irade ve ihtiyari terk etmelidir. Nefsinde olan hevesleri atma-

hdir ve kendisini val' olmayanlar sirasma katmahdir. Kalbinde olan masi-

va baglarim sokmelidir. Allah'm yedi kudretinde kendisini olmesden ev-

vel Olmii§ bilmelidir. Fakirligi nimet saymah, diinya devletini terketme-

li, Allah'a sevk He tevecclih eylemeli ve bilmelidir ki, Allah (venahnti

akrebii ileyhi min hablil verid) buyurmustur. Biz ona sah damarmdan

daha yakimz buyuran Allah, hie §liphe yok ki, (vallahii zillfadill azim)

dir.

(NAZl\i)

Ey mur-i dllbu dam-l beladan haHls i~in

Ankahk Ile etme eihan darma heves

Oevvl feza-Yl alem-i kudsnn Humasi 01

Konma sakm bu !a§ci dunyaya ~lin mekes

Tel"k cdc go: r bu camle Iradeti nefsinl

'fa olasm fUyUZl Uahiye dest-i res

IViahveyle dUde koyma rusum-i abyllu

VasI-i Hlidaya mani olan her lmyudu lies,

Salik, rliyada gordtlklerine itibar edip kalbini gordiiklerlyle mesgultutmamahdir. <;linkii, ruyalarm bazrlari fasit, evham ve kesat verici ha-

yallerdir. Bazilari masiva iliskisinden dogar, bazalari da ilahi kesiflerdir.

Ne olursa olsun salik, riiyalarryla kendisini mesgul etmemeli, hatta 11ahi

kesif cinsinden olan riiyalara bile itibar gostermemelidir. Qlinkli, riiya-

lar seyr li siilfikta fayda vermez, Faydasi sudur ki, salik, rtiyalarryla ne

riitbede oldugunu anlar, Fakat, salikin makamnu bilmekten bilmemesi

evladrr, Zira, makarmm bilmek bir bagdir, ya kibir ve gurur verir, yahut

da fimitsizlik .. Her ikisi de makbfrl degildir.

Mlir§idlerin ruyalara itibar etmeleri, saliklerin makamlanm :rUyala-

nyla bilip onlan ayarlamalandlr" Miir§idte ke§if kudreti varsa, sa.likin

makamml bilmek i~in rUyaya hacet yoktur.

Salik, ke§finde kendisine goriinen suret ve nakl§lara bakmamahdll',

Zira, rnlilkUn ve melekutlin ahvalini ke§fetmek salikin yolunu keser ve

bu ke§fe razl olup da kahrsa Hak katmdan kovulur. Bu sebeple Haktan

keramet istememek laZlmdlr. Hatta salik kerametten Allah'a slgmma-

hdir. <;iinkli, kerametlerin gogu salike zarardlr. Bu sebeple Resulullah

«sallallahii aleyhi ve seHem» Hazret-i Ali'ye «radlyallahii anh» (Ya Ali!

La tatUibi'l kerame) buyurmu§tur. Ey Ali! Keramet talep etme, dernektir ..

-141

(NAZR1)Ucret ioin amel etmek, sirk-i nafldir. Zira, amel ancak Allah'm 1'1-

~zaSl.icindir. Miicahede ve riyazatta ne cok ileri, ne de geri kalmamahdrr,



A§

vt

va

be

ha-

y

v

s0 :b:

SaUlt, ser'a

:melidir, SUnnetiitaat etmeli ve sunnete uymahdn-, B;,'lat131'(' lalJ cekitco""" ~ 1 L~ " •• _~ " " In~erkeuen, haJ.dan uzak olur, Allah 'hu'/'uI'nlu~,tu-'I'

_ L. O L ~ 'J ' L 9 l' \1:

gy Mu-

tabi olunuz'oj

fa

h!

tIlAg i

.bizirn iein savastilar. Elbette biz onlariyolumuza

yolumuzda

c . ! n Iik her n:l -1. ~ "1 -} ' ~, . , ,(~f:~~'~d.,,< e W~Q~~ eoerso ~ts:,n sevk He zevk ile yapmahdlr.lbadet_L n:~~_....ud.man'ahmr, bezgmhkten sakmmahdu: <;nnkU ke hbozgin olarak islenen ibildet kalbe kasvet ve 1" '1"':' .~ ,.e~ en ve·uzakla§bnl'. e uor U!( venr, Nef'si ttaatten

ITer amol 1 ., A - tH'bi • ,~~ , ; ~ _ 1 . . , aer liJG~~e~~ al·dmmuhabbet kasdiylo yapllmah' bi hrr macet sonunda dimyevi ve uhrev] mel rn t '. .' r ayir,"II h /P A •• 1 aa gozetmemelidir Ciillk".tJ" ar (remen kane yercfi mia,'" "uhHh' ~,',1 ~ / .. • _- u,.. • "- V H '",,",ud "c.ya Inc! an~elen l i n 1"

Y U § 1 ! . " I l r hi ibadeti rahbihi ehada.) Kim ki R bbi :' 1'1 i • sa an VCdl.

-salih yapsm ve Rabbi'3ine' ibiid~tt -e '1 l' a min ucasrm is terse, amel-f~ ,< . e ~ §lrK ·w§masm.

142-

.Haddinden ziyadc nefse eziyet yiiklememelidir, Zira, nefse, takat goture-

:miyeceg"iyUkli yiiklemek §el"dogurur, Silliklerin bazan ilhada diismeleri,

ncfislerine karst haddinden fazla §iddet gostermeleridir. Bu sebeple

(men f?Bdilede"~lidGJde) denilmistir. f]iddetiel1eIl, §iddet gori.ir, demektir ..

':~criatta if rat ve tefr it yasaktir. Bu sebeple seriata «§eriat-l viista» ve

1J1.1 thI1111Gte «iimmet-i vasats denilmistir.

S(1Ek~ ib8,cle'tIcrine magrur olmamah, ancak dairna 1 1 1 a --buda nazar etmelidir. Yapbg"l ibadetin Hakkm tevfikmdan oldugunu dii-

kusurlarr icin af dilcmeli, yapbgl ibadet icm kaloinde

.menfaat davasi baslamissa bUtiln ibadetlerini rnii'minlere bahsedip ve

a S2'ld2.JJgn In}7"tnjn,r8Jc mtif'lis 01UI), Allah'in liitfuna SJg':U1.Il1all t emanullah-

ta cIm::h hc:.c'I.'3te DTVd§b;if;H emanHhh fiddal'eyn) buyurulmus-

"tur. :NUiflis11n illcrnde Allah'in garantisindedir. Her salik icln ib3_dette

riza esas olmah, Cennet arZUBU, Cehennem korkusu ve Allah katmda

-aziz olma sevdasi hakim olmamahdrr. gLinka, insanm yaratihsmdaki 8e-

Allah'a ibadettir. Nasil ki, ilyet-i kerimcdo bu hakikat tasrih edil-

: (Vema ha~~.E~ii.ilcj1l.mevel 171180 mil Hya'btidtID.) Ben, cinni ve insi

.yaratmadim, ancak ibadet etsinler diye yarattim.

(NAZ~j[)

J!akka, kurbiyet verlr taat deyu ettiklerim

RamYlm aula]' di2'.hibir turm isyan olmaya;

Ettigim nefse l'li.yazatla eihad-r ekberlm

Ibyfdn' kim ol dahi esbab-i gufran olmaya,

: lam HezanHettiig~m Hakka kemal-i ma'ritet

A:1nhette Im:rRra:rulil.01 cehl ti hiilsran olmaya

Hak yohmda eannm sayeleyiip lnkhm feda

GCQUm 01 eandan dahl sayimde tugyan olmaya,

Rah-i ask i~r0Hiidadan eW.gim Unmiyyeler

Korkarml anlar dahi mahserde hirman olmaya

Abd olan elbet ubudiyyette olmaz hi kusnr

Hi busur olsa meger ol klmse Insari olmaya,

Siilikin kotii sifatlari nefsinden sOJ.dlp atmaya Qaligmasl gerektir,

(f~linkii bu sifatlar Allah'a kurbiyete engeldir. ~ehvet, gazab, kufiir; is-

yan, hirs, tamah, buhul, levm, dimya muhabbeti, tu m emel, masiva kaydi,

.Boyle sifatlar atilmadikca guzel sifatlar kazarnlamaz. QiinkU, iki ZIt bir

-arada cern olmaz.

~ 143-

!ffet, hilim, merhamet, kanaat, fakir, mUruvvet, sadakat,

insaf, sahavet, teslim, tevekkiil, ziihud, vera', kisa emel, meskenet,



sa

tal

H im eve t

far

hal

AI'

g'U

de!

He

e§J i

vU(

val

b e n

ha1.,

,yay! terk, masiva kaydmi kesmek gibi giizel sifatlarda fani olmayan

lik iein Allahm sifatlarim beklemek bostur,

Allah'm sifatlari salikte tecelli etmedikce, ehadiyet sifatlarr zuhur-

etmez ve Hakka vuslat olmaz. Ehadiyet tecelli edip Hakka vasil olan A"" . ,.+ ! , . ,, ' ,

lik, suhfid ehli olup, vlicud-i Hakki birtim kainatta miisahede eder, (Ivla,

fn viicudi sivallah) srrrma mazhar olur ve bu sirra ulasan, Allah'm ee-

malini biitiin esyada miisahede eder, Bu mertebeye erinee, Allah'in ce-

mali salikin kalbinde devamh olarak tecelli edip, bu teeelli gorulen her

seye akseder,

Vl

s :01

b e

Y",,:~::-7-;~ Kamu aIt::mden 01 u§§aXnJlla:ruyiin ntima eyler ..;~;:;i;~I~¥-\"1'" IV c: {J~; r i;~~~emin i1asiimana §}!gmayan hitsn-I serefrazr. VA' n" I. • '], '" b 1 A ,

;;; !.,,-,~HI.ranm n~~a1i1 nan~~a u sa ea eYH3l'

"1J~l1a1i!ldeHakat bh' Iemadn' ekvane aks oldu, .

CI\\[:.i'v~lmt 01 Iemadir hlisn-I eiham pill" ziya eyler,

;~'/'/ Tcscttih' ey!emiSitilt·kendin! erbab-i gafletten"".:;;;;;::::::--~---:-~

Tema~ayi eemalfn ehli irfana sala eyfer

Cemalin arz edlnee a:dfe vahdet saraymdaa

Olur hayran «enelhak» nagmesinden can feda eylel"

tla111 eyleme btl bende-l naelslnl maheup

Cemalin i§tzyakmdan eiham peEltu pa eyler,

Hakka vuslat iki tarik iizeredir. Bu tarikten bid siilfrktur. ~artlarr'

ezkar, evrad, miicahede ve riyazettir ki, bunlar §imdiyekadar izah olundu•..

Ikinei tarik, cezbe tarikidir. Bu tarike eezbesiz girilemez, ~artl bu-

dur ki, bir pire teslim olmah, dunya He ukba ile her §ey He ilisigmi kes-

meli, viicut ve hayati klilliyen terk edip (mfttO. Kable en tcmuru.) Olmez-

den once ollinliz emriyle amel etmeli, Haktan gayriya nazar etmemeli,

harap ender harapiolmah, , .fena aleminde mekan tutmah, Allah'm cez-

besine daima uymah, her saniye Allah'i dli§iinmelidir. Buttin vakitlerini.Allah'i tefekkiir etmeye sarf ve hasr etmeli, kalbinde askullah ve cezbe-.

yeher an kabiliyet 'olmah. Eger bu sartlarla cezbe tarikine girilirse (eez-.

betiin min cezebatir rahman tevazi amelus sakaleyn) makamma ulasir;

Cezbe ehlinde olup, bagrmda a§k duymayan salik. bu tarikata

edernez, 'gUnku, "@Utarf1iatt ti'tikat-l §attariyedir,r Bu tarikatm ilk aya-, ~

b

L.J V

SATINAbMA

l 1 9 -1 1~ 1 99 3

Şah-i nakŞbend

Documents