j)DZUNGSRT~ASSOCLATESLLCA Boutique Shipping & ADR Law Finn

HANOI OFFICE:Unit 6, n- Floor, Harec Building, 4A Lang Ha, Ba Dinh Dist., Hanoi, Vietnam

Tel: +(84.4) 3772 6970 I Fax: +(84.4) 3772 6971

SAIGON OFFICE:Unit 1605, 16th Floor, Saigon Riverside Office Center, 2A-4A Ton Due Thang,

Ben Nghe Ward, Dist.l, HCMC, VietnamTel: +(84.8) 382200761 Fax: +(84.4) 3772 6971

DONG GOP Y KIEN CHO

NGHI DINH HOA GIAI THUONG M~I

Kinh gui: Cue B6 tro tir phap

BQ tir phap

60 Tdn Phu, Ba dinh, Ha nci

I. TONG HOP cAc Y KIEN DONG GOP CHO mr THAo

Nhin chung, cac y kiSn dong gop cho DlJ thao moi nhat cua Nghi dinh Hoa

giai ("Nghi djnh" hoac "Ngh] djnh hoa giai") xoay quanh nhtrng van d~ chinh sau

day:

1. Tieu chufin hoa giai vien tluro'ng mai

Theo DlJ thao TO' trinh du thao Nghi dinh v~ hoa giai thuong mai cua BQ Tir

phap ("D., thao TO' trinh") co hai luong y kiSn v~ quy dinh tieu chu~n hoa giai

vien thuong mai.

• Luong y kien thir nh~t cho rang Nghi dinh c~n quy dinh cac tieu chuan "cirng''

dS tro thanh hoa giai vien thirong mai dS dam bao tinh chuyen nghiep hoa va

ch~t hrong cua hoa giai thuong mai, Ung hQ cho y kiSn nay, tai HQi thao

"BIw cao khao sat Hoa giai thuong mai va gap y Die thao Nghi dinh v~ Hoa

giai thuong mai" t6 clnrc boi Nhorn Ngan hang thS gioi (WBG) va Trung tam

Tn;mg tai quoc tS Vi~t Nam (VIAC) tai Ha NQi, ngay 24 thang 06 nam 2015

vira qua ("HQi thao"), met s6 dai bieu da dua ra d~ xuat la hoa giai vien phai

co hiSu biSt vS phap luat tham chi phai la luat sir hay luat gia hoac hoa giai

vien phai co trinh d9 dai hoc hoac/va co it nh~t 02 nam kinh nghiern thuc tS

voi chuyen nganh dff duoc hoc v.v ... Nhom Chuyen gia cua World Bank

("WBG") cho rang DiSu 7 DV thao Nghi dinh chi don thu~n la nhtrng quy

dinh vS tu each hop 1~- tire la phai bE>sung nhirng yeu c~u dao tao nhir chirng

nhan dat duoc tieu chuan hoa giai vien chuyen nghiep. WBG ding khuyen

nghi nen co mot he thong yeu c~u cho hoa giai vien chuyen nghiep sau khi

duoc c~p chimg chi dS co thS duy tri chirng nhan do (chang han nhir s6 V\!

viec 1 nam va/hoac diSm danh gia heat dong chuyen nghiep),

Tai H9i thao, phan d6i lai Y kiSn cho rang hoa giai vien phai la luat sir hay

luat gia, nhiSu chuyen gia cho rang tieu chu~n nhir v~y la qua cirng nhac,

kh6ng c~n thiSt va kh6ng phu hop voi thuc tiSn quoc tS. Ba Nina Mocheva,

chuyen gia cua WBG cling cho biSt rang tren thS gioi khong co nuoc nao doi

hoi hoa giai vien phai la luat suo Do do, neu quy dinh nhir vay se khong phu

hop voi thuc tiSn tren thS gioi.

• Luong y kiSn thir hai cho r~ng tieu chu~n cua hoa giai vien nen duoc quy dinh

mot each hSt sire don gian va linh heat do d~c thu cua hoa giai vien chi la

ngiroi trung gian chir khong dung ra giai quyet tranh chap va viec lira chon

hoan toan phu thuoc van cac ben quyet dinh. R~t nhiSu dai biSu tai H9i thao

dff ung h9 y kien nay boi thirc tiSn cho thay r~ng hien nay r~t nhiSu luat sir dff

tiSn hanh hoa giai ma khong c~n dap irng cac tieu chu~n nhtr phai co trinh d9

dai hoc va kinh nghiern cua nganh tuong irng, cling nhir mot s6 tieu chu~n

khat khe khac. Do do, cac dai biSu cho rang dS tao dieu kien cho S\!' phat trien

cua Hoa giai thuong mai thi khong nen dira ra cac quy dinh "cirng" qua kh~t

khe vS tieu chu~n cua Hoa giai vien.

2

Dang chu y, theo noi dung tai trang 5 Bao cao "Khao sat Doanh nghiep: Hoa

giai Thuong mai va Giai quyet tranh chap tai Viet Nam " diroc thirc hien boi WBG

va VIAe thang 6 nam 2015 ("Bao cao"), phan anh y kien cua doanh nghiep vS

dich vu hoa giai thirong mai, cac doanh nghiep da dua ra cac y kiSn r~t da dang vS

tieu chu~n Boa giai vien, Trong do, tieu chi "co kinh nghiem lam ludt su" chi xep

thir 5 trong s6 cac tieu chi duoc dira ra dS xin y kiSn. Dac biet, tieu chu~n ma

doanh nghiep quan tam nhat la hoa giai vien phai "co kinh nghiem lam hoa giai

vien". Nhir vay, ban than nhu c~u thirc tS cua d6i tuong tiSm nang sir dung dich vu

hoa giai d~t ra r~t nhiSu tieu chu~n khac nhau cho hoa giai vien, va thuc tiSn cling

cho thay rang tuy thuoc vao tinh ch~t cua vu viec va yeu c~u cu thS rna doanh

nghiep co thS co nhirng tieu chi khac nhau voi viec lira chon Boa giai vien. DiSu

nay cho th~y rang viec quy dinh qua cirng nhac se d~n dSn tinh trang Boa giai vien

duoc cac ben lira chon nhung lai khong dap irng cac yeu c~u theo quy dinh cua

Luat khien cho viec hoa giai khong thanh congo

c,

2. Gia tr] phap Iy ciia thoa thuan hoa giai thanh

Theo Bao cao khao sat doanh nghiep, "Kha ruing thi hanh" la yeu t6 quan

trong thir hai sau "Chi phi" khi cac doanh nghiep can nhac hra chon Boa giai

thirong mai dS giai quyet tranh chap, Tir do co thS thay rang viec dam bao t6i Uti

kha nang thi hanh, d~c biet la vS gia tri phap 1y cua thoa thuan hoa giai thanh, dong

vai tro quan trong d6i voi sir thanh cong cua hoa giai thuong mai tai Viet Nam va

Nghi dinh hoa giai thirong mai noi rieng.

Tai B9i thao, co luat sir da phan anh thirc trang thi hanh thoa thuan hoa giai

thanh hien nay khi Toa an m~t 01 nam dS xem xet lai vu viec du cac ben da co bien

ban hoa giai thanh. Vu viec sau do lai hoa giai tai toa an. Thuc tS nay cho th~y hien

nay chua co quy dinh vS cong nhan thoa thuan hoa giai thanh nen Toa an v~n thirc

3

hien theo thu tuc thong thuong khiSn cho thu tuc cong nhan phirc tap va t6n thai

gian. Chinh vi vay, dai bi~u da nhan manh r~ng mot trong nhtrng v~n dS quan trong

khi xay dung khung phap 1y cho Boa giai thirong mai tai Viet Nam 1£1 phai khiSn

cho bien ban hoa giai diroc thi hanh mot each nhanh gon nh~t.

f)~c biet, tai BQi thao r~t nhiSu chuyen gia va luat sir da dira ra cac y kiSn

nh~m don gian hoa thu tuc cong nhan thoa thuan hoa giai thanh. Cac dai bi~u cho

rang v~n dS quan trong khong phai 1£1 viec cong nhan thoa thuan hoa giai thanh co

duoc ghi nhan trong Nghi dinh Boa giai thuong mai hay khong ma can phai ducc

quy dinh cu th~ trong BQ luat t6 tung dan sir ("BL TTDS") hien cling dang trong

giai doan sua d6i b6 sung.

3. Vfin d~ thanh l~p, dang ky hoat d(>ng cua Trung tam hoa ghii thurrng mai

Lien quan den van dS nay, v~n dS n6i corn nh~t 1£1 viec nen hay khong nen quy

dinh Trung tam hoa giai thirong mai phai diroc BQ Tir phap c~p giay phep thanh

lap. Co dai bi~u cho rang viec kinh doanh dich vu Boa giai thirong rnai khong phai

1£1 mot nganh nghe kinh doanh co diSu kien theo nhir Luat Doanh nghiep va Luat

f)~u tir nam 2014 nen viec yeu c~u Trung tam Boa giai Thuong mai phai diroc BQ

Tu phap c~p phep 1£1 khong hop 1Y.

Ben canh do, co y kien phan anh rang tren thuc tS, cac Trung tam Tir v~n

phap luat a cac tinh thanh dSu muon thirc hien dich vu Boa giai thirong mai do do

viec c~p phep cung c~p dich vu hoa giai nen giao cho Sa Tir phap thay vi BQ Tir

phap,

Nhin chung, cac y kiSn gop y cho D\I thao Nghi dinh dSu huang dSn rnuc dich

nham tao diSu kien thuan loi cho S\I phat tri~n cua Boa giai thirong mai tai Viet

Nam. Sau khi can nhac cac y kiSn nay cling voi tinh hinh thuc tiSn cua Viet Nam

4

va tham khao kinh nghiem cua mot s6 quoc gia co nSn hoa giai phat tri~n trong khu

VlJC,chung toi xin dira ra '1 kiSn dong gop cua minh cho DlJ thao tai phan tiep theo

sau day.

II. cAc Y KIEN DONG GOP CHO DV THAo

Theo '1 kiSn cua chung toi thi cfin phan biet r5 2 nhom van dS co tinh ch~t

khac nhau d~ xem xet xu 1'1 cho phu hop la Nhorn vAn d~ lien quan d~n

chinh sach phat tri~n hoa ghii thurrng mai bao gem: (i) Tieu chuan hoa

giai vien thuong mai; (ii) Viec cong nhan Hoa giai vien Hoat dQng dQClap;

(iii) V~n dS thanh lap, dang ky hoat dong cua Trung tam hoa giai thuong

rnai, v.v ... va Nhom vAn d~ lien quan d~n Quy trinh, thu tuc ta tung hoa

giai nhu: (i) Gia tri chirng cir cua cac tai lieu sir dung trong qua trinh hca

giai; (ii) V~n dS thai hieu va moi quan h~ gitra hoa giai voi cac thu tuc trong

tai hoac Toa an; (iii) Viec giai quyet tranh chap sau hoa giai hoac tranh chap

phat sinh tir thoa thuan hoa giai thanh, v.v ...

A. Nhom vAn d~ lien quan d~n chinh sach phat tri~n hoa giai thurmg mai

ciia Vi~t Nam

Day la nhom v~n dS cfin diroc quy dinh mot each hop 1'1 phu hop theo hoan

canh thuc tS cua Viet Nam, bao g6m mot s6 van dS sau:

1. Tieu chu~n hoa giai vien thurmg mai

Theo nhu nhirng Ban '1 kiSn dong gop cho cac DlJ thao truce day, chung toi

ung hQ luong '1 kien thir hai theo DlJ thao To trinh, do la Nghi dinh nen quy dinh

tieu chu~n hoa giai vien thuong mai theo huang don gian, linh hoat, khong nen dua

vao cac quy dinh qua cirng nh~c. D6ng thai, chung toi ung hQ quan di~m r~ng cac

5

Trung Him Hoa giai thuong mai co thS d?t ra cac quy dinh khac cao hon cac quy

dinh khung cua Nghi dinh dS hra chon Hoa giai vien cho trung tam minh.

Tuy nhien, chung toi cling hieu rang do Hoa giai thuang mai la mot linh vue

moi a Viet Nam va do do, dS ngay tir d~u nang cao ch~t lUQ11gcua hoa giai thuong

mai, hoa giai vien c~n co mot s6 tieu chu~n tuyen chon nhat dinh. Do do, chung toi

ung hQ cac quy dinh nhu tai DiSu 7 cua Du thao moi nhat, do la:

1. Co ruing lice hanh vi ddn sic theo quy dinh cua B(J ludt Dan S1:I-';co phdm

chcit &;10 dux t6t, co uy tin, doc 19p, va tu, khach quan.

2. Co trinh d(J dai h9C va da qua thai gian cong tac trong linh v1:l-'cdU9'C

dao tao tic 02 ndm tro len.

3. Co kfJ ruing hoa giai, hidu biet phap ludt, hidu bidt tdp quan kinh doanh,

thuong mai va cac linh VlfC lien quan.

Viec quy dinh Hoa giai vien phai co trinh dQ dai h9C va kinh nghiem cong

tac co thS dam bao phan nao ch~t luong vS chuyen rnon cua viec hoa giai va cling

tuong thich voi cac quy dinh vS tieu chu~n Trong tai vien hien nay ma cac ca quan

th~m dinh da quen thuoc. Ben canh do, dS dam bao ti~n hanh viec hoa giai mot

each chuyen nghiep, hoa giai vien cling c~n co ky nang hoa giai va hiSu bi~t phap

luat cling nhu cac tap quan kinh doanh thuong rnai va cac llnh vue co lien quan.

Tuy nhien, chung toi cho rang khong nen quy dinh qua kh~t khe vS ky nang hoa

giai hay trinh dQ hieu bi~t phap luat cua Hoa giai vien nhu mot s6 y ki~n da phan

tich a tren. Lien quan d~n ky nang hoa giai cua Hoa giai vien, chung toi hiSu rang,

theo y ki~n dong gop cua chuyen gia cua WBG, tai cac nuoc phat triSn nhu Ao, Bi,

Ha Lan, v.v ... , Hoa giai vien c~n phai trai qua lap dao tao chuyen nghiep dS duoc

c~p the hoac clnrng nhan la Hoa giai vien. Mac du vay, trong hoan canh hien nay

6

khi Viet Nam moi chi b~t dftu xay dung nhirng khu6n kh6 phap ly ban dftu cho sir

hinh thanh cua hoa giai thirong mai thi viec cung c~p cac lap dao tao nhir v~y la dtkho khan, nh~t la khi linh V\fChoa giai thuong mai chira duoc chu trong dung mire

o bac dao tao dai h9C Luat cling nhir dao tao nghe luat suo Chung t6i cling r~t hoan

nghenh su h6 tro cua WBG trong viec cung c~p cac khoa dao tao Hoa giai vien

chuyen nghiep d?c biet la nhirng khoa dao tao cua Trung tam Giai quyet tranh chap

hieu qua (Center for Effective Dispute Resolution - CEDR) cua Anh nhir duoc dS

xuat, diSu nay se gop phan nang cao trinh d(> cua hoa giai vien, qua do nang cao

ch~t hrong cua viec hoa giai. Tuy nhien, viec cung c~p cac khoa dao tao nay nen

danh cho cac Trung tam Hoa giai thirong mai chir kh6ng nen quy dinh la diSu kien

b~t buoc trong Nghi dinh,

Tham khao kinh nghiem cua mot s6 nuoc co dich vu hoa giai phat triSn

trong khu V\fC la Hongkong va Singapore, chung t6i thay rang quy dinh phap luat

cua hai mroc nay dSu kh6ng dira ra cac diSu kien vS tieu chu~n Hoa giai vien.

Chang han nhu theo Phap lenh vS Hoa giai cua Hongkong', Phap lenh kh6ng quy

dinh vS tieu chuan Hoa giai vien, va kh6ng co han chS vS mat phap ly d6i voi hoat

dong hoa giai dua tren viec c~p chimg chi c6ng nhan hoa giai vien (co hay kh6ng

co chirng nhan cua Hiep h(>i Chirng nhan Hoa giai Hong Kong HKMAAL), Chung

nhan cua HKMAAL tren thuc tS se co uy tin cao hon va dS duoc chirng nhan hoa

giai vien cua HKMAAL ling vien phai: (i) co it nh~t 3 nam kinh nghiem, (ii) dil

tham du khoa dao tao 40 gio va (iii) hoan thien 2 m~u danh gia2- d6ng thai nhirng

irng vien thS hien kinh nghiern hoa giai dac biet se diroc xet ngoai l~. Mac du phan

Ian Hoa giai vien cua Hongkong co clnrng nhan cua HKMAAL nhung clnmg nhan

nay kh6ng phai tieu chuan b~t buoc dS tro thanh hoa giai vien, Qua do cho thay,

viec hoan thanh khoa dao tao vS hoa giai vien chi nham nang cao uy tin cua Hoa

I Phap lenh Hoa giai 2012 Cap. 620 (Mediation Ordinance) c6 hieu luc tir 0 I/O 112013.2 http://www.hkmaal.org.hk/enlHowToBecomeAMediator_G.php

7

giai vien chir khong co gia tri danh gia Hoa giai vien co du tieu chu~n hay khong.

Kinh nghiem vS viec BQ Tir phap c~p The Trong tai vien theo Nghi djnh 116-CP

ngay 05/0911994 vS t6 chirc trong tai kinh tS phi chinh phu tnroc day ciing chimg

minh cho v~n dS nay.

Lien quan dSn tieu chuan vS hieu biet phap luat cua Hoa giai vien, chung toi

chia se quan diSm voi chuyen gia cua WBG rang viec quy dinh Hoa giai vien phai

la luat sir hoac luat gia la qua khat khe va khong phu hop voi phap lu?t quoc tS.

Hon nfra, diSu kien dS tro thanh lu?t sir la khong hS dS dang, quy dinh rang Hoa

giai vien phai la luat sir se vo hinh chung cang lam kho hon tieu chu~n vS Hoa giai

vien, han chS su lua chon cua cac ben. Tuy nhien, can nhac kiSn ngh] nay, chung

~ toi cho rang co thS quy dinh cho phep nhirng nguoi co the lu?t sir duoc be qua cac

quy dinh nhir tai DiSu 7 cua Nghi dinh, DiSu nay la thuc tS hon boi Ie cac tieu

chuan dS diroc c~p the luat su theo Luat Luat su nam 2006 sua d6i b6 sung nam

2012 ra rang d8: dap irng d~y du cac quy dinh nhu trong DiSu 7.

Dira tren cac phan tich nay, chung toi ung he) viec Ban soan thao va T6 Bien

t?P Ngh] dinh dira them diSu kien vS trinh dQ dai hoc va kinh nghiem lam viec lam

tieu chuan cua Hoa giai vien nharn gop phan nang cao ch~t hrong hoa giai nh~t la

khi Thea thuan hoa giai thanh co thS diroc Toa an cong nhan nhu la ban an, quyet

dinh co hieu hrc phap lu?t theo Du thao BQ luat T6 tung dan su sira d6i hien nay.

C6 thS them quy dinh rang cac Trung tam Hoa giai thuong mai c6 thS cung c~p cac

kh6a dao tao vS Hoa giai dS nang cao trinh dQ cua Hoa giai vien cua trung tam

minh nham tang tinh canh tranh trong thi tnrong cung c~p dich vu hoa giai thuong

mar.

2. Vi~c cong nh~n Hoa ghii vien Hoat dQng dQC l~p (Hoa giai theo vl} vi~c -

ad hoc)

8

Mac du trong cac Dir thao truce, Nghi dinh duong nhu dii "bo quen" cac quy

dinh vS hoat dong cua Hoa giai vien Hoat dong dQc lap nhung trong Du thao moi

nhftt nay, Ban Soan thao dii kip thai b6 sung quy dinh vS viec dang ky thuc hien

hoa giai thuong rnai theo vu viec nhu duoc quy dinh tai DiSu 9 khoan 2 cua Du

thao. Theo do, "nguoi co au lieu chudn hoa giai vien theo quy dinh tai Di~u 7 cua

Nghi dinh nay muon tra thanh hoa giai vien thuong mai a9C ldp ad thuc hien hog}

dong hoa giai thuong mai v~ viec thi aang kY tai Sa Ttrphap tinh, thanh pho true

thuoc Trung uong noi nguoi do thuong tru", Theo chung toi hiSu thi quy dinh nay

vira nham quan ly hoat dong cua Hoa giai vien heat dong doc l?p, vira nham

khuyen khich viec cac ca nhan co thS dang ky lam hoa giai vien ma khong can phai

duoc hra chon boi bftt ky Trung tam Hoa giai thuong mai nao. Tuy nhien diSu nay

ciing d6ng thai thiet l?p nen rao can ky thuat khong cho phep hoa giai vien theo vu

viec co thS la nguoi mroc ngoai hoac noi each khac vo hinh chung tao nen tieu

chuan hoa giai vien phai la cong dan Viet Nam. Do do, chung toi dS nghi xem xet

lai quy dinh nay dS dam bao khong co gioi han quoc tich d6i voi Hoa giai vien,

gop phan thuc d~y Hoa giai thuong mai phat triSn nhanh chong nhu d6i voi Trong

tai hien nay.

Lien quan d~n vftn dS nay, tai HQi thao "Baa cao Khao sat Hoa giai Thuong

mai va Gop y D1! thao Nghi dinh v~ Hoa giai Thuong mai" thang 6 vira qua, co y

ki~n cho rang Nghi dinh c~n quy dinh r5 viec dang ky voi Sa Tu phap chi nh~m

muc dich quan ly chir khong c~n phai duoc xet duyet cap gifty chirng nhan. Chung

toi cho rang quan diem nay la hoan toan dung, nham tao dieu kien thuan 19i cho

cac Hoa giai vien hoat dong dQc l?p va do do Ban soan thao nen can nh~c tiep thu

dS dua vao Nghi dinh hoac giai thich cho phu hop.

3. vin d~ thanh I~p, dang ky hoat d{>ng ciia Trung Him hoa giiii thuo'ng

9

Chung toi khong d6ng y voi quan diem don thu~n coi hoa giai thirong rnai la

m<)t loai hinh kinh doanh dich vu thong thuong, nhat la xet tren goc d<) thirc ti~n

trong tai Viet Nam hien nay khi co r~t nhieu t6 chirc trong tai duoc thanh l?p

nhung khong co nhiSu t6 chirc trong tai co uy tin thuc S\1, mot trong cac ly do

chinh la vi quan diSm sai l~m trong viec d~ dang cho phep thanh lap cac t6 chirc

trong tai moi ma nhiSu khi chi nham muc dich kinh doanh sinh loi nen da khong

thS t6n tai va phat triSn.

Kinh nghiem cua cac t6 chirc hoa giai uy tin quoc t~ cho thay: co cau t6 chirc

hoat dong cua cac t6 chirc hoa giai cling giong nhu cac t6 chirc trong tai deu thuoc

pham vi diSu chinh cua lu?t cong ty nhung la loai hinh doanh nghiep phi loi nhuan

(not for profit) ma tuong irng, mac du cling khong hoan toan chinh xac, theo Luat

Doanh nghiep cua Viet Nam moi ban hanh nam 2015 thi co Ie chi co loai hlnh

Doanh nghiep xa hoi. Vi vay, diSm quan trong c6t yeu theo quan diem cua chung

toi la nen quy dinh b~t buoc la t6 chirc hoa giai la t6 chirc phi loi nhuan, tuong tir

nhir quy dinh tai DiSu 27 khoan 2 Luat Trong tai Thuong mai nam 2010 ("Lu~t

TTTM"). Viec quy dinh r5 rang t6 clurc phi loi nhuan khong diroc phan chia loi

nhuan diroi b~t ky hinh thirc nao cho cac sang l?p vien, c6 dong se triet tieu dong

co vu loi khi thanh l?p t6 chirc hoa giai, nhu vay nhirng v~n dS vS thu tuc cu thS se

giai quyet d~ dang hon.

4. GiOi han pharn vi ap dung cua Ngh] djnh Hoa giiii thurrng mai

Chung toi cho rang Ngh] dinh nay chi nen ap dung d6i voi t6 chirc hoa giai

thirong mai thanh l?p theo quy dinh cua Nghi dinh nay cling nhu thu tuc hoa giai

va thoa thuan hoa giai thanh quy dinh cu thS trong Nghi djnh. Khong nen mo rong

hieu hrc ap dung cua Nghi dinh nay d6i voi cac Thea thuan hoa giai thanh co tinh

ch~t quoc t~ do cac t6 chirc hoa giai mroc ngoai nhu Trung tam Hoa giai quoc t~

10

Singapore (SIMC) hay Trung tam trong tai quoc tS Hongkong (HKIAC) thuc hien

cho dSn khi co cong iroc quoc tS quy dinh vS v~n dS nay nhu Cong iroc New York

1958 vS Cong nhan va Thi hanh Phan quyet Trong tai mroc ngoai.

Noi tom lai chung toi cho rang day la nhimg v~n dS mang tinh chinh sach ma

BQ Tir phap c~n than trong can nhac co tham khao dSn thirc tiSn hoa giai quoc tS

tren diSu kien cu thS cua Viet Nam, nh~t la khuon kh6 phap ly vS ca Luat Doanh

nghiep, Luat thuS cling nhu trinh dQ, nhan thirc chung cua xii hoi.

B. Nhom vfin d~ lien quan d~n quy trinh, thii tuc hoa giai

Khac voi nhom v~n dS vS chinh sach ma viec soan thao phai dua vao tinh

hinh thirc tS cua Viet Nam, dS dam bao hoa giai thuong mai a Viet Nam phat triSn

phu hQ'P voi xu huang chung cua quoc tS, cac v~n dS lien quan dSn quy trinh, thu

tuc hoa giai c~n phai tuan thu theo nguyen t~c chung cua hoa giai dii duoc Luat

m~u cua Oy ban luat thuong mai quoc tS cua Lien Hiep quoc (Uncitral) ghi nhan

cling nhir luat phap vS hoa giai cua cac quoc gia phat triSn.

1. vfin d~ thiri hi~u va mBi quan h~ giu'a hoa giai vo; cac thu tuc trong tai

ho~c Toa an

Chung toi bao hru y kiSn rang: DiSu 27 cua Dir thao ngay 17/9/2014 va DiSu

26 cua Du thao ngay 21110/20143 quy dinh vS M6i lien he gitra hoa giai thuong

mai voi t6 tung trong tai va t6 tung toa an la mot diSu khoan r~t tiSn bQ co thS giai

quyet duoc v~n dS each tinh thai hieu dS giai quyet tranh chap bang Toa an hoac

3 f)i~u 26. M6i lien h~ giu'a hoa giiii thuong mal v6'i t6 tung trong tai va t6 tung toa an1. Truong hop cac ben dll thoa thuan hoa giai va earn k~t khong khoi kien ra Toa an hoac Trong tai thuong maitrong mQt thai han xac djnh thi cam k~t do se duoc HQi dfmg trong tai hoac Toa an thira nhan c6 hieu lire, tnrtruong hop mQt ben th§y dn thiet khoi kien ra Toa an hoac Trong tai thuong rnai d~ bao v~ quyen loi cua minh.2. Viec mQt ben khoi kien ra Toa an hoac Trong tai thuong mai khong bi coi la tir ch6i thoa thuan hoa giai va cilngkhong lam cham dirt thu tuc hoa giai.

11

trong tai, mot van dS ma Luat TTTM chira giai quyet duoc. Tuy nhien, diSu khoan

nay d8:bi hroc bo trong hai du thao g~n day nhat.

Chung toi cho rang Nghi dinh c~n them diSu khoan quy dinh cu thS rang:

neu cac ben dii co thoa thudn hoa giai va earn kit khong khai kien ra Toa an va

trong tai trong mot thai gian xae dinh thi Hoi dong trong tai hade Toa an phai

thua nhdn hieu lice cua thoa thudn do va tic eh6i thu If! Vll viec cho din hit thai han

trong earn kit. Day la mot diSu khoan vo cling quan trong boi thuc tS hien nay cho

th~y dt nhiSu cac diSu khoan trong tai thuong quy djnh viec giai quyet tranh chap

bang hoa giai tnroc, neu th~t bai thi moi giai quyet bang trong tai (multi-tier

clause). Vi vay, viec quy dinh m6i quan h~ giira hoa giai voi trong tai cling nhir

hoa giai voi toa an se tao dieu kien thirc hien cac diSu khoan nay m9t each dS dang

i' va thuan 19i hon. Chung toi cling r~t hoan nghenh viec cac chuyen gia WBG cung~

c~p them thong tin vS dieu khoan va thu tuc giai quyet tranh chap theo diSu khoan

Arb-Med-Arb (Trong tai - Hoa giai - Trong tai). Day la mot thirc tiSn dang co xu

huang phat triSn trong khu vue, diSn hinh la tai Trung tam Hoa giai quoc tS

Singapore (SIMC). Do do, Ban soan thao va T6 bien t~p cling nen can nhac them

vS quy dinh nay trong Nghi dinh.

Chung toi hiSu rang van dS thai hieu c~n phai duoc quy dinh trong B9 luat

Dan sir hoac BLTTDS, tuy nhien, viec quy dinh vS v~n dS thai hieu ngay trong

Nghi dinh nay se gop phan tao diSu kien thuan 19i cho SlJ phat triSn cua Hoa giai

thirong mai va do do chung toi khuyen nghi Ban soan thao va T6 bien tap nen can

nh~c vS quy dinh nay. Day cling la quan diem cua chuyen gia cua WBG nhu d8:

duoc neu tai V~n dS 4, trang 3 cua Tai lieu do nhorn chuyen gia cao cap vS Phap

luat Trong tai va Hoa giai, kh6i Tai chinh Thi tnrong nhorn Ngan hang ThS gioi

soan thao thang 5 nam 2015: "M(jt s6 vdn d~ ehinh sach lien quan din Hoa giai

trong Du thao Bo ludt T6 tung Dan Sl! sua d6i ban ngay 10 thang 04 ndm 2015".

12

2. Ghi tr] clnrng Clf cua cac tai li~u sir dung trong qua trinh hoa giai

Ngoai ra, chia se quan diSm cua chuyen gia WBG, chung toi khuyen nghi

them mot diSu khoan vS viec sir dung clnrng cir thu duoc tir thu tuc hoa giai vao

trong tai hoac toa an. Day diroc coi la vfrn dS quan trong trong thu tuc hoa giai va

duoc ghi nhan trong phap luat vS hoa giai cua cac quoc gia phat triSn tren thS gioi.

Bang "T6ng h9'P mot s6 quy dinh cua phap ludt va thuc tiin quoc ti v~ Hoa giai"

cua chuyen gia WBG, cac qu6c gia phat triSn vS hoa giai dSu rfrt quan tam va quy

dinh cu thS vS vfrn dS nay trong phap luat hoa giai cua minh.

Thirc tS cho thay, khi viec hoa giai thfrt bai, khong ai mu6n nhirng gi minh

da: dira ra trong phien hoa giai tro thanh bang clnrng chong lai chinh minh. NSu caci( ben 10 so rang nhtrng dieu minh noi ra hoac cung cfrp co thS gay bfrt 19i cho minh

sau nay thi ho se khong thoai mai va coi mo khi tien hanh hoa giai va nhu thS thi

kSt qua cua viec hoa giai kho co thS dat duoc. Do do, chung toi cho rang quy dinh

vS han chS viec cung cfrp hay vien dftn chirng cir da: diroc cung cap trong qua trinh

hoa giai lam chirng cir trong t6 tung trong tai hoac toa an, tnr khi diroc cac ben cho

phep la c~n thiSt nham tao diSu kien cho cac ben tien hanh hoa giai mot each trung

thuc va thoai mai nhat. DS quy dinh cu thS hon vS diSu nay, chung toi dS xufrt nen

tiSp thu true tiSp DiSu 10 cua Luat mftu4 vi diSu khoan nay quy dinh rfrt d~y du va

4 Di~u 10. Sll' dung chung cu' htu du'Q'c tir thu tuc hoa giiii vao thu tuc khac1. Cac ben trong thu tuc hoa giai, hoa giai vien va bftt ky nguoi thir ba nao khac, k~ ca nhfrng nguoi dii tung duoctham gia ti~n hanh thu tuc hoa giai, khong duoc vien d§n hay cung dp cac chirng cir sau day hoac lam nguoi lamchtrng lien quan d~n cac chung cu d6 trong thu tuc trong tai, thu tuc t6 tung tu phap hay mQt thu tuc tuong tu:a) f)~ nghi hoa giai cua met ben gui cho ben kia hoac viec mot ben s~n sang tham gia thu tuc hoa giai;b) Quan diem, d~ xuat ma mQt ben dua ra trong qua trinh hoa giai lien quan d~n giai phap giai quyet vu tranh chap;c) Nhlrng tuyen b6 hay nhfmg tinh ti~t duoc met ben dua ra hoac thua nhan trong qua trinh hoa giai;d) Nhlrng d~ xuat do hoa giai vien dua ra;e) Viec mot ben th~ hien su s~n sang chap nh~n d~ xuat giai phap giai quyet vu tranh chap do hoa giai vien dua ra2. Quy djnh tai khoan I f)i~u nay diroc ap dung khong phan biet hinh thirc thong tin hay nhtrng chirng cu duoc d~cap d~n trong cac thong tin d6.3. Chi diroc ti~t IQcac thong tin neu tai khoan I f)i~u nay khi c6 lenh cua HQi d6ng trong tai, Toa an hoac co quanNha nuoc c6 th§m quyen khac. N~u cac thong tin neu tren duoc cung dp lam chirng cu rna vi pharn quy djnh taikhoan I f)i~u nay, thi cac chirng cir d6 khong duoc chap nhan. Tuy nhien, cac thong tin do c6 th~ duoc ti~t IQ,

13

~,

tI1

chi tiSt vS v~n dS nay. Viec tiep thu DiSu khoan nay, theo quan diSm cua chuyen

gia cua WBG, cling nham dam bao tinh bao m~t cua viec giai quyet tranh chap

bang hoa giai, diroc coi la mot trong nhirng Uti diem nham tao S,! tin tuong cua cac

ben d6i voi thu tuc Hoa giai '.

3. Ghi tr] phap If cua thoa thuan hoa giai thanh

Chung toi ung hQ cac quan diem cho r&ng gia tri phap Iy cua thoa thuan hoa

giai thanh dong vai tro quyet dinh trong S,! thanh cong cua hoa giai thuong mai.

Thoa thuan hoa giai thanh tnroc hSt co gia tri nhir mot hQ'P d6ng rnoi thay thS

cac diSu khoan co lien quan cua hQ'P d6ng cu. VS mat ban chat, thoa thuan hoa giai

thanh mang tinh ch~t cua mot hQ'P d6ng rang buoc voi cac ben. Tai Singapore, thoa

thuan hoa giai thanh co gia tri nhu mot thoa thuan rang buoc cac ben vS mat phap

ly, va kha nang thi hanh cua thoa thuan nay se diroc diSu chinh boi cac nguyen t~c

vS hQ'P d6ng thong tlnrong". Viec thoa thuan hoa giai thanh co diroc cong nhan tai

Toa an hay khong, khong lam anh huang dSn gia tri phap Iy cua thoa thuan va cac

ben v~n bi rang buoc boi thoa thuan do. Do do, chung toi khuyen nghi DiSu 25 cua

Nghi dinh quy dinh vS "Hieu luc cua thoa thudn hoa giai thanh" nen ghi nhan r5

dng: "Khi cdc ben dat duoc thoa thudn hoa giai thanh ai giai quyet mot phdn

cung dp lam chirng cir trong pham vi duoc phap lu~t guy dinh trong pharn vi dn thiet cho viec thuc hien thoathuan dat duoc sau thu tuc hoa giai.4. Cac guy dinh tai khoan 1, 2 va 3 £)i~u nay co hieu lire ap dung kh6ng phan bier thu rue trong tai, thu tuc t6 tungtu phap hay thu tuc tuong nr do co lien quan d~n vu tranh chap diroc dua ra hoa giai hay kh6ng.5. Trir tnrong hop guy djnh tai khoan I £)i~u nay, moi chirng cu khac d~u duoc sir dung hop phap tong thu tuctrong tai, thu tuc t6 tung nr phap hay thu tuc nrong tu, k~ ca trong tnrong hop cac chirng cir do da duoc sir dungtnroc do trong thu tuc hoa giai.

5 V§n d~ 2 - Bao m~t , trang 2-3 Hi li~u do nhorn chuyen gia cao dp v~ Phap luat Trong tai va Hoa giai, khoi Hichinh Thi truong nhorn Ngan hang Th~ gioi soan thao thang 5 nam 2015: "M6t s6 win dd chinh sach lien quan ddnHoa giai trong Die thao 86 ludt r6 tung Dan su sua d6i ban ngay /0 thong 04 niim 20/5 ..

6 Theo giai thich cua 6ng Loong Seng Onn, Trung tam hoa giai Singapore tren website cua HQc vien tu phapSingapore, Doan 3.6.1http://www.singaporelaw.sg/sglaw/laws-of-singapore/overview/chapter-3#Section6

14

~;",.(

hade toan bo tranh chdp thi thoa thudn hoa giai thanh do co gia tri nhu mot hop

dJng mui thay thi cae di~u khoiin co lien quan cila hop dJng cii va co hieu lice

rang buoc d6i voi cdc ben", Viec ghi nhan nhu v~y con gop phan don gian hoa thu

tuc giai quyet cac tranh chap phat sinh sau nay khi mot ben khong nr nguyen thi

hanh thoa thuan hoa giai thanh.

Ben canh do, lien quan dSn v§.n dS cong nhan thoa thuan hoa giai thanh cua

Toa an, mac du viec dam bao mot co che nhanh gon, don gian nh~m thi hanh thoa

thuan hoa giai thanh la mot trong nhtrng ySu t& quan trong nh§.t ma khung phap ly

vS hoa giai thirong mai tai Viet Nam c~n huang dSn, tuy nhien, chung toi cho rang

viec co quy dinh vS viec thi hanh thoa thuan hoa giai thanh trong Nghi dinh nay

hay khong khong lam thay d6i gia tri phap ly cua thoa thuan hoa giai thanh. B6i Ie,

theo DlJ thao moi nhat cua BLTTDS sua d6i (du thao ngay 24 thang 04 nam 2015),

viec Cong nhan hoa giai thanh ngoai Toa an da: duoc dira vao tai Chuang XXXII

cua Du thao, DiSu nay chimg to rang nha mroc da: co chu tnrong cong nhan thoa

thuan hoa giai thanh co gia tri nhu ban an, quyet dinh dS co thS cuong chS thi hanh.

Hon nira, Toa an nhan dan t&i cao da: trinh DlJ thao sua d6i BLTTDS dS Quoc hQi

xem xet vao ki hop Qucc hQi thang 6 vira qua va du kiSn se thong qua vao ki hQP

thang 11 toi. Vi vay, kS ca viec Nghi djnh Hoa giai khong quy dinh vS viec cong

nhan thoa thuan hoa giai thanh thi dieu nay ciing se duoc cong nhan trong

BLTTDS, mot van ban co gia tri phap ly cao hon va co gia tri b~t buoc thi hanh,

Tuy nhien, dS tao nen sir thong nh§.t trong h~ thong van ban quy pham phap

luat, chung toi v~n ung hQ viec quy dinh nhu tai DiSu 26 cua Du thao Ngh] dinh do

la "M(Jthoac cae ben duoc yeu cdu Toa an cong nhdn thoa thudn hoa giai thanh".

V§.n dS quan trong la thu tuc cong nhan thoa thuan hoa giai thanh duoc thuc

hien nhu thS nao dS dam bao tinh nhanh gon, don gian, tao diSu kien thuan loi nhat

15

cho cac ben, nhung van dS nay lai phu thuoc vao BLTTDS chir khong duoc quy

dinh trong Nghi dinh nay. Chung toi da: co nhirng y kiSn dong gop cho Du thao

BLTTDS vS vfin dS cong nhan kSt qua hoa giai ngoai toa an va hi vong rang cac ykien se duoc can nhac tiSp thu trong ban Du thao trinh quoc hoi trong ki hQP toi.

4. Vi~c giai quyet tranh chfip sau hoa giai ho~c tranh chfip phat sinh tir

thoa thuan hoa giai thanh

Viec dat duoc thoa thuan hoa giai thanh co th~ duoc coi la thanh cong ca ban

cua viec hoa giai, Tuy nhien, sau khi dat duoc thoa thuan do, khong phai ben nao

cling chap nhan thi hanh thoa thuan do hoac thoa thuan do khong duoc Toa an

cong nhan, Do do, d~ ghi nhan n6 lire cua cac ben trong viec tiSn hanh hoa giai,

chung toi bao hru y kiSn cua minh trong cac ban y kiSn truce day rang viec giai

quyet tranh chap da: diroc giai quyet mot phan hoac toan bQ bang hoa giai se diroc

giai quyet theo thu tuc rut gon bfit k~ tranh chap do duoc dua ra Toa an hay Trong

tai (neu cac ben co thoa thuan trong tai). Hon nfra, viec giai quyet tranh chap nay

se dua tren chinh thoa thuan hoa giai thanh ma cac ben dat duoc, co gia tri nhu mot

hop dong moi, thay thS cac diSu khoan lien quan cua hop d6ng cu, chir khong xem

xet lai hop d6ng ban d~u ntra,

Chung toi cling kiSn nghi rang, DiSu 28 cua Dir thao nen lam r5 r~ng trong

tnrong hop cac ben khong dat diroc thoa thuan vS viec giai quyet tranh chap thi cac

ben co quyen yeu c~u Toa an hoac Trong tai giai quyet theo thii tuc rut gon. Viec

quy dinh khong r5 rang nhu hien nay se khiSn cho viec giai quyet tranh chap gap

kho khan boi khong xac dinh duoc "co quan, t6 chtrc co tham quyen giai quyet

tranh chdp" la ai. Dan cir la viec chuyen gia cua WBG cling g?P kho khan trong

viec giai thich khai niem nay.

III. KET LU~N

16

Cac y kiSn dong gop tren day cua chung toi dua tren co sa can nhac, phan

tich cac y kiSn dong gop cua cac dai bi~u tham du HQi thao "Baa cao Khao sat

HOG giai Thuong mai va Gap y D1! thao Nghi dinh v~ HOG giai Thuong mai", dac

biet Ia cac y kiSn va tai lieu duoc cung c~p boi chuyen gia cua WBG, d6ng thai

danh gia dieu kien va hoan canh hien tai cua Viet Nam. Chung toi cling da: lien h~

true tiSp va dS nghi chuyen gia cua Uy ban Phap luat thuong mai quoc tS cua Lien

hQ'Pquoc (UNCITRAL), co quan da:soan thao ra Luat m~u vS Hoa giai thuong mai

quoc tS dira ra cac y kiSn dong gop cho Du thao Nghi dinh Hoa giai thuong mai

moi nh~t. Chung toi mong rang cac y kiSn nay se duoc can nh~c ccln than va tiSp

thu mot each hQ'Ply phu hQ'Pvoi tinh hinh cu th~ tai Viet Nam.

<; Chung toi hi~u rang viec xay dung Ngh] dinh nay, dac biet la v~n dS thai

i~\hieu va v~n dS cong nhan gia trj phap ly cua thoa thuan hoa giai thanh phu thuoc

~~ r~t Ian vao viec sua d6i BLTTDS. Tuy nhien, chung toi hi vong rang Ban soan thao

':<I'vaT6 bien t?P Nghi dinh se can nhac cac y kien tren day nham tao diSu kien cho

viec thong nh~t h~ thong van ban phap luat, tao khung phap Iy la co sa virng chac

cho viec su phat tri~n cua Hoa giai thuong mai tai Viet Nam noi rieng va linh V\fC

Giai quyet tranh chap thuong rnai quoc tS noi chung.

Tran trong,

Lu~t sir Nguy~n Manh Dung

17