saĞlik bİlİmlerİ enstİtÜsÜacikarsiv.ankara.edu.tr/browse/27294/tez.pdf · Şekil 3.26....

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ANKARA’NIN ABİDİNPAŞA, BİRLİK VE KORU

MAHALLELERİNDEKİ ATMOSFERİK POLENLERİN

KARŞILAŞTIRILMASI

Hatice ÖZCAN

DİSİPLİNLERARASI ADLİ TIP ANABİLİM DALI

ADLİ BİYOLOJİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN

Doç. Dr. Yaşar BİLGE

2006-ANKARA

ii

Ankara Üniversitesi Sağlik Bilimleri Enstitüsü

Adli Biyoloji Yüksek Lisans Programi

çerçevesinde yürütülmüş bu çalişma, aşağidaki jüri tarafindan

Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir

Tez Savunma Tarihi: 16/ 02/ 2006

Prof. Dr. Engin TURAN

Ankara Üniversitesi

Jüri Başkanı

Prof. Dr.Tülin SÖYLEMEZOĞLU Prof. Dr. Münevver PINAR

Ankara Üniversitesi Ankara Üniversitesi

Doç. Dr. Yaşar BİLGE Yrd. Doç. Dr. Cahit DOĞAN

Ankara Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi

Danışman

iii

İÇİNDEKİLER

Kabul ve Onay ii

İçindekiler iii

Önsöz ve Teşekkür vi

Simgeler ve Kısaltmalar vii

Şekiller Dizini viii

Çizelgeler Dizini x

Terminoloji xv

Polenleri Teşhis Edilen Taksonların Latince ve Türkçe İsimleri xvii

1. GİRİŞ

1.1. Kriminoloji 1

1.2. Adli Bilimler ve Kriminalistik 2

1.3. Olay Yeri 3

1.4. Palinoloji 4

1.5. Adli Palinoloji 5

1.6. Adli Palinolojinin Tarihçesi 7

1.7. Polen 8

1.8. Adli Palinolojinin Kullanıldığı Örnek Olaylar 10

1.8.1. Örnek Olay 1 10

1.8.2. Örnek Olay 2 10

1.9. Konu ile İlgili Yapılmış Çalışmalar 11

2. GEREÇ VE YÖNTEM

2.1. Araştırma Alanın Tanımı 19

2. 2. Çalışma Alanının İklimi 22

2.2.1. Sıcaklık 23

2.2.2. Yağış 23

2.2.3. Güneşlenme süresi (Saat) 23

iv

2.2.4. Maksimum rüzgar hızı 24

2.3. Çalışma Alanının Bitki Örtüsü 25

2.4. Atmosferik Polen Örneklerinin Alınması 26

2.4.1. Gravimetrik Metot 26

2.4.2. Durham Aracının Özellikleri 27

2.4.3. Aracın Yerleştirildiği Yer 27

2.5. Preparatların Hazırlanması 27

2.5.1. Bazik-fuksinli gliserin-jelatin hazırlanması 28

2.5.2. Referans Preparatların Hazırlanması 28

2.5.3. Wodehouse metodu 28

2.6. Preparatların Mikroskopta İncelenmesi 29

3. BULGULAR

3.1. Familya: Pinaceae Cins: Abies Mill. 32

3.2. Familya: Aceraceae Cins: Acer L. 33

3.3. Familya: Hippocastanaceae Cins : Aesculus L. 33

3.4. Familya: Betulaceae Cins: Alnus Mill. 34

3.5. Familya: Amaranthaceae/Chenopodiaceae 35

3.6. Familya: Anacardiaceae 36

3.7. Familya: Apiaceae 38

3.8. Familya: Asteraceae Cins: Artemisia L. 38

3.9. Familya: Asteraceae 39

3.10. Familya: Balsaminaceae 40

3.11. Familya: Betulaceae Cins: Betula L. 40

3.12. Familya: Brassicaceae 41

3.13. Familya: Campanulaceae 44

3.14. Familya: Cyperaceae Cins: Carex L. 44

3.15. Familya: Betulaceae Cins: Carpinus L. 45

3.16. Familya: Caryophyllaceae 45

3.17. Familya: Pinaceae Cins: Cedrus L. 46

3.18. Familya:Asteracae Cins: Centaurea L. 47

v

3.19. Familya: Cistaceae 49

3.20. Familya : Convolvulaceae 49

3.21. Familya: Betulaceae Cins: Corylus L. 50

3.22. Familya: Cupressaceae/Taxaceae 51

3.23. Familya : Boraginaceae Cins: Echium L. 52

3.24. Familya: Elaeagnaceae Cins: Elaeagnus L. 52

3.25. Familya: Ericaceae 54

3.26. Familya: Fabaceae 54

3.27. Familya: Fagaceae 55

3.28. Familya: Oleaceae Cins: Fraxinus L. 56

3.29. Familya : Asteraceae Cins: Helianthus L. 57

3.30. Familya: Juglandaceae 57

3.31. Familya: Lamiaceae 60

3.32. Familya: Liliaceae 60

3.33. Familya: Caprifoliaceae Cins: Lonicera L. 61

3.34. Familya: Moraceae Cins: Morus L. 62

3.35. Familya: Oenotheraceae (Onagraceae) 63

3.36. Familya: Oleaceae 64

3.37. Familya: Pedaliaceae 66

3.38. Familya: Pinaceae Cins: Pinus L. 66

3.39. Familya : Plantaginaceae Cins : Plantago L. 67

3.40. Familya : Platanaceae Cins: Platanus L. 68

3.41. Familya: Poaceae 69

3.42. Familya: Salicaceae Cins: Populus L. 70

3.43. Familya: Fagaceae Cins: Quercus L. 72

3.44. Familya: Rosaceae 72

3.45. Familya: Polygonaceae Cins: Rumex L. 73

3.46. Familya: Salicaceae Cins: Salix L. 74

3.47. Familya: Caprifoliacea Cins: Sambucus L. 75

3.48. Familya: Rosaceae Cins: Sanguisorba L. 75

3.49. Familya: Asteraceae Cins: Taraxacum L. 78

3.51. Familya: Tiliaceae Cins: Tilia L. 79

vi

3.52. Familya: Ulmaceae Cins: Ulmus L. 80

3.2.53. Familya : Urticaceae Cins: Urtica L. 80

3.2.54. Familya: Asteraceae Cins: Xanthium L. 80

4. TARTIŞMA 136

5. SONUÇ VE ÖNERİLER 159

ÖZET 161

SUMMARY 162

KAYNAKLAR 163

ÖZGEÇMİŞ 170

vii

TEŞEKKÜR

Tez çalışmamda çok değerli fikirlerini ve yardımlarını esirgemeyen, tez danışmanım

Sayın Hocam Doç. Dr. Yaşar Bilge’ye,

Çalışmamın her aşamasında çok değerli fikirlerinden yararlandığım ve yardımlarını

esirgemeyen çok kıymetli, Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi

Sayın Hocam Yard. Doç. Dr. Cahit Doğan’a,

Çalışmamı destekleyen ve Adli Palinoloji’ye beni yönlendiren Bio. Dr. Sabri Candar

ve Bio. Cüneyt Elma’ya,

Ankara’nın meteorolojik durumunu bildiren Devlet Meteoroloji İşleri Genel

Müdürlüğüne;

Çalışmamın her aşamasında bilgi ve yardımlarını esirgemeyen Bilim Uzmanı İlginç

Kızılpınar’a

Çalışmam sırasında yardımlarından dolayı çok değerli dostlarım Zeynep Uçar Höker

ve Serkan Höker’e,

Çalışmam sırasında yardımlarını esirgemeyen Ar. Gör. Burcu Bursalı’ya, Yüksek

Lisans Öğrencisi Edibe Özmen’e ve Bilim Uzmanı Okan Akçay’a,

ve her zaman maddi ve manevi destekleriyle yanımda olan sevgili aileme teşekkür

ederim.

viii

SİMGELER VE KISALTMALAR

A.P.: Abidinpaşa Mahallesi

Birlik: Birlik Mahallesi

°C: Santigrat Derece

CMUK: Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu

cm2: Santimetrekare

K: Kuzey

Koru: Koru Mahallesi

m: Metre

m/sn: Metre/Saniye

mm: Milimetre

µm: Mikrometre

ix

ŞEKİLLER DİZİNİ

Şekil 1. 1. Sporodermin tabakaları 9

Şekil 2. 1. Ankara İli fiziki haritası 19

Şekil 2. 2. Yenimahalle İlçesi fiziki haritası 20

Şekil 2.3. Çankaya İlçesi fiziki haritası. 21

Şekil 2.4. Mamak İlçesi fiziki haritası. 22

Şekil 2.5. 2005 yılı Ankara iline ait meteorolojik faktörlerin aylık değişimi. 24

Şekil 2.6. Durham spor ve polen toplama aracı. 27

Şekil 2.7. Preparatta polen sayımlarının yapılmasında izlenen tarama yöntemi. 29

Şekil 3.1. Koru, Abidinpaşa ve Birlik Mahallelerinin toplam aylık

polen konsantrasyonlarının değişimi (2005). 31

Şekil 3.2. Abies Mill. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel

dağılımı (2005). 32

Şekil 3.3. Acer L. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel


Şekil 3.4. Aesculus L. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel


Şekil 3.5. Alnus Mill. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel


Şekil 3.6. Amaranthaceae/Chenopodiaceae familyasına ait polenlerinin aylık

bölgesel dağılımı (2005). 35

Şekil 3.7. a: Abies Mill., b: Acer L., c: Aesculus L., d:Alnus Mill.,

e: Amaranthaceae/Chenopodiaceae ve f: Anacardiaceae’nin

polen mikrofotoğrafları. 37

Şekil 3.8. Apiaceae familyasına ait taksonların polenlerinin aylık bölgesel


Şekil 3.9. Artemisia L. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel

dağılımı (2005) 39

Şekil 3.10. Asteraceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel

x

dağılımı (2005) 40

Şekil 3.11. Betula L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.12. Brassicaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık


Şekil 3.13. a: Apiaceae, b: Artemisia L., c: Asteraceae, d: Balsaminaceae,

e: Betula L. ve f: Brassicaceae’nin polen mikrofotoğrafları. 43

Şekil 3.14. Carex L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.15. Caryophyllaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık


Şekil 3.16. Cedrus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.17. Centaurea L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.18. a: Campanulaceae, b: Carex L., c: Carpinus L.,

d: Caryophyllaceae, e: Cedrus L. ve f: Centaurea L.’nın


Şekil 3.19. Cistaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.20. Convolvulacea familyası taksonlarına ait polenlerin aylık


Şekil 3.21. Corylus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.22. Cupressaceae/Taxaceae familyalarının polenlerinin aylık


Şekil 3.23. Echium L. cinsi taksonlarının polenlerinin aylık bölgesel


Şekil 3.24. a: Cistaceae, b: Convolvulaceae, c: Corylus L.,

d: Cupressaceae/Taxaceae, e: Echium L. ve f: Elaeagnus L.’un


Şekil 3.25. Ericaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel

xi


Şekil 3.26. Fabaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.27. Fagaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.28. Fraxinus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık


Şekil 3.29. Helianthus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık


Şekil 3.30. Juglandaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık


Şekil 3.31. a: Ericaceae, b: Fabaceae, c: Fagaceae, d: Fraxinus L.,

e: Helianthus L. ve f: Juglandaceae’nin polen mikrofotoğrafları. 59

Şekil 3.32. Lamiaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.33. Liliaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.34. Lonicera L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.35. Morus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.36. Oenotheraceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık


Şekil 3.37. Oleaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.38. a: Lamiaceae, b: Liliaceae, c: Loniceara L., d: Morus L.,

e: Oenotheraceae f: Oleaceae’nin polen mikrofotoğrafları. 65

Şekil 3.39. Pinus L. cinsine ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005). 67

Şekil 3.40. Plantago L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.41. Platanus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


xii

Şekil 3.42. Poaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.43. Populus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.44. a: Pedaliaceae, b: Pinus L., c: Plantago L., d: Platanus L.,

e: Poacaeae ve f: Populus L. polenlerinin mikrofotoğrafları. 71

Şekil 3.45. Quercus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.46. Rosaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.47. Rumex L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.48. Salix L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.49. Sanguisorba L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.50. a: Quercus L., b: Rosaceae c: Rumex L., d: Salix L., e: Sambucus L.

ve f: Sanguisorba L. polenlerinin mikrofotoğrafları. 77

Şekil 3.51. Traxacum L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.52. Tilia L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.53. Xanthium L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel


Şekil 3.54. a: Taraxacum L., b: Teucrium L., c: Tilia L., d: Ulmus L.,

e: Urtica L.ve f: Xanthium L.’un polen mikrofotoğrafları. 82

xiii

ÇİZELGELER DİZİNİ

Çizelge 2.1. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık ve yıllık ortalama sıcaklık değerleri (°C). 23 Çizelge 2.2. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık ve yıllık ortalama yağış

miktarı (mm). 23 Çizelge 2.3. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık ortalama güneşlenme

süresi (Saat). 24 Çizelge 2.4. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık maksimum rüzgar

hızı ve ortalama yıllık maksimum rüzgar hızı (Metre/Saniye). 24

Çizelge 3.1. Ocak ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 83

Çizelge 3.2. Şubat ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 85

Çizelge 3.3. Mart ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 87 Çizelge 3.4. Nisan ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 91 Çizelge 3.5. Mayıs ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 96 Çizelge 3.6. Haziran ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 102 Çizelge 3.7. Temmuz ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 108 Çizelge 3.8. Ağustos ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 114 Çizelge 3.9. Eylül ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 120 Çizelge 3.10. Ekim ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 124 Çizelge 3.11. Kasım ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 128

xiv

Çizelge 3.12. Aralık ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait

polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (2005). 132

Çizelge 3. 13. Çalışılan bölgelerde polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin aylık bölgesel dağılım miktarlarının varyans analizi (p<0.05: Anlamlı; p>0.05: Anlamsız) (2005). 134

xv

TERMİNOLOJİ Apertür : Olgun bir polende ekzin üzerinde polen tüpünün meydana

geldiği zayıf bölgeler.

Ekinat : Ekzin üzerinde 1 µm’ den büyük spinleri kapsayan

ornamentasyon.

Ekvatoral Eksen : Ekvatoral görünüşteki bir polenin yatay eksende ekvatordan

ölçülen eni.

Fossulat : Ekzin yüzeyinin, oluk şeklinde düzensiz açıklıklar gösterdiği

ornamentasyon.

Granülat : Ekzin üzerinde 0,5µm’ den küçük taneciklerin bulunduğu

ornamentasyon çeşidi.

İnaperturat : Apertür taşımayan polen.

Kolpat : Bir veya daha çok kolpus apertürüne sahip polen.

Kolporat : Aynı apertürde birleşmiş, bir veya daha fazla porlu ve

kolpuslu polen.

Kolpus : Polenin ekvatoral bölgesine dik olarak uzanan boyu eninden

fazla olan yarık şeklindeki apertür.

Skabrat : Ekzin üzerinde 1µm’ den küçük spinülleri kapsayan

ornamentasyon.

Mikroretikülat : Polen yüzeyindeki retikül açıklıklarının (lumina) 1 µm’ den

küçük olması.

Oblat : Polar eksenin, ekvatoral eksene oranının 0,5-0,75 olması

durumundaki polenin şekli.

Perforat : Polar eksenin, ekvatoral eksene oranının 2’den büyük olması


Periporat : Polen yüzeyinde çok sayıda porun olması.

Polar Eksen : Ekvatoral görünüşte bir polenin iki kutbu arasında

meridyonal yönde ölçülen boyu.

Por : Ekzin üzerinde bulunan yuvarlak şekilli apertür.

Porat : Bir veya daha çok pora sahip polen.

xvi

Prolat : Polar eksenin, ekvatoral eksene oranının 1,14-2 olması


Psilat : Ekzin üzerinde belirgin bir şekil olmaması durumu.

Retikülat : Kapitulumların birleşmesiyle oluşan polen yüzeyindeki ağa

benzeyen ornamentasyon.

Rugulat : Ekzin üzerinde pilumların düzensiz bir sıra oluşturup dalgalı

bir yapı göstermesi.

Sferoid : Polar eksenin, ekvatoral eksene oranının 0,88-1,44 olması


Striat : Ekzin üzerindeki pilumların uç kısımlarının uzun sıralar veya

çizgiler oluşturması.

Suboblat : Polar eksenin, ekvatoral eksene oranının 0,75-0,88 olması


Subprolat : Polar eksenin, ekvatoral eksene oranının 1,14-1,33 olması


Verrukat : Ekzin yüzeyinde vart olarak adlandırılan çıkıntıların

oluşturduğu ornamentasyon çeşidi.

xvii

Polenleri Teşhis Edilen Taksonların Latince ve Türkçe İsimleri

Latince Türkçe

Abies Mill. : Göknar

Acer L. : Akçaağaç

Aesculus L. : At kestanesi

Alnus Mill. : Kızılağaç

Amaranthaceae : Tilki

Anacardiaceae : -

Apiaceae : Maydanozgiller

Artemisia L. : Pelinotu

Asteraceae : Papatyagiller

Balsaminaceae : -

Betula L. : Huş ağacı

Brassicaceae : Haçgiller, Hardalgiller

Campanulaceae : Çançiçeğigiller

Carex L. : -

Carpinus L. : Gürgen ağacı

Caryophyllaceae : Karanfilgiller

Cedrus Link. : Sedir

Centaurea L. : Peygamber çiçeği, gelin düğmesi

Chenopodiaceae : Kazayağıgiller

Cistaceae : Ladengiller

Convolvulaceae : Sarmaşıkgiller

Corylus L. : Fındık ağacı

Cupressaceae : Servigiller

Echium L. : Engerek otu

Elaeagnus L. : İğde

Ericaceae : Fundagiller

Fabaceae : Baklagiller

Fagaceae : Kayıngiller

xviii

Fraxinus L. : Dişbudak

Helianthus L. : Ayçiçeği

Juglandaceae : Cevizgiller

Lamiaceae : Ballıbabagiller

Liliaceae : Zambakgiller

Lonicera L. : Hanımeli

Morus L. : Dut ağacı

Oenotheraceae : Küpeçiçeğigiller

Oleaceae : Zeytingiller

Pedaliaceae : Susamgiller

Pinus L. : Çam

Plantago L. : Sinirliotu

Platanus L. : Çınar

Poaceae : Buğdaygiller

Populus L. : Kavak

Quercus L. : Meşe

Rosaceae : Gülgiller

Rumex L. : Kuzukulağı

Salix L. : Söğüt

Sambucus L. : Mürver ağacı

Sanguisorba L. : Çayırdüğmesi

Taraxacum L. : Karahindiba

Taxaceae : Porsukgiller

Teucrium L. : Dalakotu, Yermeşesi, Kısamahmut

Tilia L. : Ihlamur

Ulmus L. : Karaağaç

Urtica L. : Isırgan

Xanthium L. : Pıtrak

1

1. GİRİŞ

Suç ve suçlularla yapılan mücadelede, soruşturmanın en önemli ve teknik kısmını olay

yeri inceleme çalışmaları oluşturmaktadır. Bu çalışmalardaki başarı, adalet sistemini

olumlu olarak doğrudan etkilemektedir. Olay yerinden elde edilen deliller olayın

çözülmesinde ve hukuk sisteminin doğru işlemesinde oldukça önemlidir. Elde edilecek

delillerin olayı çok yönlü desteklemesi için olay yerinden farklı tipte deliller

toplanmalıdır. Bu deliller ne kadar çok olursa olayın doğru değerlendirilmesi ve çözümü

de o kadar kolay olacaktır.

Ceza yargılamasında hukuk sitemimiz serbest delil sistemini kabul etmiştir. Bu

nedenle olay yerinden, yakın çevresinden, şüpheli kişilerden ve eşyalar üzerinden alınan

her şey delil olarak kullanılmaktadır. Olay yeri inceleme ekiplerince elde edilen bu

deliller, Anayasamızın 138/1 ve CMUK-217/1 maddesinde belirtildiği gibi vicdanı delil

sistemine göre hakim tarafından değerlendirilmektedir (Kaygusuz, 2004).

Günümüzde bir çok gelişmiş ülke tarafından kullanılan önemli delillerden birisi

bitkilerin spor ve polenleri’dir. Hemen her yerde bulunabilen spor ve polenlerin adli

vakalarda delil olarak kullanılması adli palinolojinin içeriğini oluşturmaktadır. Adli

Palinolojik incelemeler, olayların gerçekleştiği dönem ve mekanların saptanmasında,

suçlu ya da suçluların tespitinde son derece aydınlatıcı bilgiler ortaya koymaktadır.

Palinologlar tarafından yürütülmekte olan bu konuyla ilişkili kriminoloji, kriminaistik,

olay yeri, palinoloji, adli palinoloji ve polen kavramları aşağıda açıklanmıştır.

1.1. Kriminoloji

“Kriminoloji” sözcüğü ilk olarak Topianard adındaki bir Fransız hekimi tarafından

kullanılmış ve bu ismi taşıyan ilk eser, 19. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış olan,

Garofalo tarafından yayınlanmıştır (Dönmezer,1994). Dönmezer (1975), kriminolojinin,

toplumu tüm yönleri ile inceleyen sosyoloji bilimine benzemesine rağmen diğer birçok

2

bilim dalından da yararlanan bir sentez bilimi olması sebebiyle farklılık gösterdiğini

belirtmiştir.

Kriminolojinin Türkçe karşılığı “Suç Bilimi”dir. Kriminolojinin tanımı üzerinde

çeşitli görüşler vardır. Dönmezer (1994) Kriminolojiyi, insanın sapıcı davranış ve

eylemleri arasında suçu doğuran, yapan ve suçu kontrol etme amacını güden süreçleri

açıklayan ve suçun sebep ve faktörlerini tespit maksadıyla insana ve suç işleyen insana

ilişkin bilgilerin bütünün sentezini oluşturan bir bilim dalı olarak tanımlamıştır

(http://www.kriminoloji.com).

Bilge’ye (2002) göre kriminoloji, kanunun suç saydığı fiillerin faillerini

soruşturmada, delillerden yararlanılarak bilimsel esaslarla açıklama getiren bir bilim

dalıdır. Sutherland ise kriminolojiyi, suçu sosyal bir olay gibi ele alan bilgilerin

bütünüdür şeklinde tanımlamıştır (Dönmezer, 1994). Bu bilim dalı içine kanunları

yapmak, ihlal etmek ve kanunların ihlâl edilmesine karşı tepkide bulunmak süreçleri

girmektedir. Bu anlamda ele alınan kriminolojinin amacı kanun sürecine, suçu önlemeye

ve suçlular hakkında gerekli tedbirleri almaya ilişkin genel ve değişik ilkelerin ve diğer

tipteki bilgilerin bütününü kapsar (Dönmezer, 1994).

1.2. Adli Bilimler ve Kriminalistik

Adli Bilimler; Fen ve Sosyal Bilimler alanlarındaki bilgilerin adaletin hizmetine

sunulmasıyla ilgili bir bilim dalıdır. Adli bilim bir uzmanının kendi disiplininin bilgileri

doğrultusunda olayın adli tatbikatının yapılması ve olayın aydınlatılması için bilimsel

çalışmasıdır.

Günümüzdeki adli bilim, çok geniş bir uygulama alanına sahiptir. En sık olarak

bir mağdurun uğradığı saldırı, gasp, hırsızlık, adam kaçırma, tecavüz, cinayet gibi

olayların aydınlatılmasında yararlanılmaktadır. Yiyeceklerin, içeceklerin

pazarlanmasında, ilaçların üretilmesinde, besin koruyucularının kullanılmasında, motorlu

araçların gaz emisyonlarının izin verilen sınırlar içinde olup olmadığına, içme sularında

saflık normlarına uyulup uyulmadığına, kanunların veya düzenlemelerin ihlal edilip

edilmediğinin anlaşılmasını sağlayabilir. Dökümanlardaki sahteciliğin ve kalpazanlığın

3

araştırılması gibi sivil davalarda kullanılabilir. Adli bilimler, bu geniş uygulama alanı

içinde patoloji (vücut dokuları ve sıvılarının incelenmesi), toksikoloji (narkotikler dahil

olmak üzere zehirler üzerinde çalışma), odontoloji (dişler üzerinde çalışma), palinoloji,

psikiyatri, antropoloji (insanlar ile ilgili çalışma), entomoloji, meteoroloji, astronomi,

otomotiv, balistik, biyoloji, kimya ve fizik gibi birçok bilim dalı ile çok sıkı bir ilişki

içerisinde olduğu açıklanmıştır (Çubuk, 2002).

Kriminalistik, Adli Bilimlerin bir alt dalıdır. Kriminalistik terimi ilk kez Gross

tarafından 1891’de kullanılmıştır (http://abone.turk.net/atasoy/). Dünyanın ilk kriminal

laboratuvarı, Fransa'da Locard tarafından 1910 yılında Lyon Üniversitesi’nde

kurulmuştur (http://abone.turk.net/atasoy/). Locard, 1. Dünya Savaşı sırasında Fransız

Gizli Servisinde çalışırken, askerlerin ve esirlerin elbiseleri üzerindeki kalıntıları

inceleyerek, bu kişilerin hangi ortamlarda bulunduğunu belirlemeye çalışmıştır.

(http://abone.turk.net/atasoy/).

Kriminalistik, bilimsel yöntem ve araçları kullanarak suçu aydınlatma ve suçluyu

bulma tekniğidir. Günümüzde kriminalistik bilimi fiziksel, kimyasal ve biyolojik

bulguların aranması ve değerlendirilmesiyle çoğu olayda faillerin kimliğine dair ipucu

çıkaran bir noktaya ulaşmıştır. Faillerin kimliklerinin tespitinin yanında kriminalistiğin

bir diğer hedefi de suçla ilgisi olmayan şahısların olayla ilişkilendirilmelerinin

önlenmesidir (Kaygısız, 2003).

1.3. Olay Yeri

Olay yeri inceleme ekipleri tarafından modern teknikler kullanılarak olay yeri dikkatlice

incelendiğinde, çoğu zaman suç, mağdur ve sanıkla ilgili önemli ipuçları elde

edilebilmektedir. Bu deliller, soruşturmanın başlamasına, olayın değerlendirilmesine ve

sonuçlandırılmasına katkıda bulunmaktadır.

Suç ve suçlularla mücadelede gelişen teknolojik imkanlardan faydalanma

gerekliliği çağımız modern polis teşkilatlarının vazgeçemeyeceği bir olgu haline

gelmiştir. Suç sonrası, failler tarafından olay yerinde bırakılan maddi deliller, suçların

çözümünde çok büyük rol oynamaktadır. Hazırlık soruşturması yapan Cumhuriyet

Savcısı için olay yerindeki deliller, suçlunun tespit edilip yakalanması, mahkeme

4

aşamasında bu verilerle suçun aydınlatılması, masumların aklanması ve suçluların ceza

almasını sağlamada son derece önemlidir. Olay yeri incelemesi ve soruşturmasında

maddi delillerin korunması, toplanması ve değerlendirilmesi ceza adalet sistemini en

önemli görevlerindendir (Kaygısız, 2003). Hakim, savcı, polis veya jandarma ve adli tıp

uzmanı olay yerinde gerekli incelemeyi yapmaktadır. Bilge (2005), olay yerinde

inceleme yapan ekibin olay yerine atık bırakmaması, olay yerinin fotoğraflanması,

gerekirse olay yerinin görüntüsünü kameraya alınması gerektiğini belirtmiştir.

Kaygısız (1998) ’a göre soruşturmanın her safhasında maddi deliller ve kriminal

değerlendirme sonuçları oldukça değerlidir. Günümüzde gelişen bilim ve teknoloji

sayesinde suç analizinde çok çeşitli sayıda maddi delile daha kolay ulaşılmaktadır. Olay

yeri incelenmesinde ilk ekip, soruşturmacı, kriminal uzmanlar, olay yeri uzmanları,

bomba alan uzmanları, adli tabip vb. birimlerce soruşturma sırasında maddi delillerin

nerede, nasıl, ne zaman, ne kadar, bulunabileceği ve kullanılabileceği, ilk araştırma

aşamasında değerlendirilmektedir .

Olay yerinin bilimsel ve teknik incelemesi sırasında olayın meydana geliş şeklini

ve suçlunun kimliğinin tespitini sağlayacak parmak izi, patlayıcı madde, kimya, biyoloji,

balistik, adli tıp vb çalışmaları uzman personel tarafından yapılmalıdır (Kaygısız, 2003).

1.4. Palinoloji

Palinoloji temel olarak spor ve polenlerle uğraşan bir bilim dalıdır. Palinoloji sözcüğü ilk

kez Hyde ve Williams (1944) tarafından kullanılmıştır (Tschudy and Scott, 1969).

“Palinoloji” kelimesi, toz yapmak, serpmek anlamına gelen Yunanca kökenli “palinein”

kelimesinden türetilmiştir. Palinoloji, spor ve polenlerin yanı sıra bazı mikroskobik tek

hücreli organizmaları ve mikrofosilleri de (palinomorfları) incelemektedir. Hem tatlı,

hem de tuzlu sularda yaşayan bu tek hücreli organizmalara Dinoflagellatlar, Akritarklar,

Tasmanitler vb. canlılar örnek olarak verilebilir.

Modern polen analizinin kurucusu Stockholm Üniversitesi Jeoloji Profesörü

Swede Lennart von Post’dur (Erdtman,1969). Palinolojinin, günümüzde fosil spor ve

polenleri inceleyen jeopalinoloji, spor ve polenlerin atmosferdeki yayılımını inceleyen

aeropalinoloji, baldaki spor ve polenleri araştıran melissopalinoloji, ilaçlarda spor ve

5

polenlerin kullanılmasını araştıran farmakopalinoloji, spor ve polenleri adli vakalarda

delil olarak kullanılmasını sağlayan adli palinoloji gibi bir çok uygulama alanı vardır .

Bütün bitkiler üreme dönemlerinin bir parçası olarak spor ya da polen üretirler.

Bitkiler alemi evrimsel sıraya göre ilkelden gelişmişe doğru, 14 Bölüme (Divisio)

ayrılmaktadır.

Buna göre:

1. Divisio: Cyanophyta (Mavi-yeşil algler)

2. Divisio: Chlorophyta (Yeşil algler)

3. Divisio: Xantophyta

4. Divisio: Chrysophyta (Altın sarısı algler)

5. Divisio: Basillariophyta

6. Divisio: Phyrrophyta (Ateş rengi algler)

7. Divisio: Cryptophyta

8. Divisio: Euglenophyta

9. Divisio: Phaeophyta (Esmer algler)

10. Divisio: Rhodophyta (Kırmızı algler)

11. Divisio: Mycophyta (Mantarlar)

12. Divisio: Bryophyta (Karayosunları)

13. Divisio: Pteridophyta (Eğrelti otları)

14. Divisio: Spermatophyta (Tohumlu bitkiler)

a. Gymnospermae (Açık Tohumlu Bitkiler)

b. Angiospermae (Kapalı Tohumlu Bitkiler)

i- Dicotyledoneae (Çift çenekli bitkiler)

ii- Monocotyledoneae (Tek çenekli bitkiler)

Bunlardan ilk 13 bölümde bulunan taksonlar, üremek amacı ile spor üretirler. 14.

bölümde bulunan tohumlu bitkiler (Spermatophyta) ise üreme birimi olarak polen

meydana getirirler ( Doğan ve ark., 2004).

1.5. Adli Palinoloji

Adli palinoloji, spor ve polenlerin yasal davalarda delil olarak kullanılmasıdır

(Vaughn et al., 1994). Olayın meydana geldiği yerde bulunan bitki taksonlarına ait spor

6

ve polenler, şüphelinin ya da mağdurun elbiseleri, saçları, kulak içi ve solunum yolları

gibi yerlerine kolayca bulaşabilmektedir (Kirk, 1966). Aynı zamanda battaniye, halı,

kürk gibi tüylü nesneler ile hava filtreleri spor ve polenlerin takılıp kalabileceği uygun

tuzaklardır. İzole edilen bu spor ve polenler, hem olayın meydana geldiği yerin

vejetasyonunun, hem de olayın meydana geldiği zamanın belirlenmesinde kullanılan

önemli materyallerdir (Fisher, 2000). Adli palinoloji cinayet, ırza geçme, saldırı,

sahtecilik, silahlı soygun, uyuşturucu yapımı ve dolandırıcılık gibi birçok davada

kullanılmıştır (Mildenhall et al., 2005).

Günümüzde adli palinoloji, diğer adli bilim dalları gibi olay yerinden kolaylıkla

alınabilen ve bozulmalara karşı son derece dayanıklı olan spor ve polenleri

kullanmaktadır. Adli palinolojide kullanılan, spor ve polenlerin dört önemli özelliği

vardır. Bunlar:

1. Spor ve polenler mikroskobik büyüklüktedirler. Bu nedenle, suç işleyen kişi çok

miktarda spor ve polene farkında olmadan temas ederek olay yerinde bulunan

bitkilerin spor ve polenlerini herhangi bir yerine ya da eşya üzerine bulaştırabilir.

2. Spor ve polenler çok fazla miktarda üretilirler.

3. Spor ve polenler orjini olan bitki taksonunun göstergesidir. Spor ve polenler

belirli bir bitkiyi, alanı, bölgeyi ya da ülkeyi tanımlayabilecek kadar kompleks

yapıdadırlar .

4. Spor ve polenler bozulmaya karşı son derece dayanıklıdırlar, herhangi bir özel

saklama koşulları oluşturulmadan yıllarca korunabilirler.

Bitkiler, aynı tür bitkinin dişi organını dölleme şansını arttırabilmek için çok fazla

miktarda polen üretirler. Bazı polenler bitkinin stigmasına ulaşarak döllenmeyi

gerçekleştirirken, diğer polenler ise ya hemen bitkinin yetiştiği yerdeki toprağa ya da

atmosfere geçerek hava akımlarının ulaştığı herhangi bir yüzeye düşerler. Bu nedenle

polenler herhangi bir yerde ya da herhangi bir eşyanın üzerinde bulunabilir ve belli bir

vejetasyon tipiyle, alanla ya da bölgeyle ilişkilendirilebilirler. Polenlerin bu özelliği,

şüpheli ve mağdurun, objeler ya da olay yeri ile arasında bağlantı olup olmadığının

ispatlanmasını sağlamaktadır.

Adli palinolojinin uygulama alanları oldukça geniştir. Adli palinoloji’nin adli

soruşturmada yardımcı olabileceği durumlar şunlardır;

• Şüpheli ile olay yeri arasında bağlantı kurmak.

7

• Olay yerinde bırakılan bir parça ile şüpheli arasında bağlantı kurmak.

• Suçu kanıtlamak.

• Mağdurun anlattıklarını doğrulamak.

• Şüpheli profili oluşturmak.

• Şüphelilerin sayısını azaltmak.

• Polisin doğru yönde araştırma yapmasına yardımcı olmak.

• Uyuşturucu ya da herhangi bir eşyanın geçtiği yerleri tespit etmek.

• Uyuşturucu ya da önemli paketlerin coğrafi kaynağını belirlemek.

1.6. Adli Palinolojinin Tarihçesi

Adli palinoloji ile ilgili ilk resmi kayıtlara 1959 yılında görülen iki davada rastlanmıştır.

Bunlardan biri İsveç’te diğeri ise Avusturya’da geçmiştir (Vaughn et al., 1994).

İsveç’teki dava, mayıs ayında İsveç’in merkezinde öldürülen bir kadın hakkındadır.

Mahkeme bir grup uzmandan kadının kıyafetlerindeki kirin incelenmesini ister. Amaç,

kadının bulunduğu yerde mi öldürülmüş olduğu yoksa başka bir yerde öldürülüp cesedin

bulunduğu yere sonradan mı getirilmiş olduğunun belirlenmesidir. Kadının üzerindeki

kirlerde bulunan polenlerden bulunduğu yerde öldürülmediği anlaşılmıştır. Çünkü,

incelenen kir izleri içinde o bölgede çok sık bulunan taksonlara ait polenler

bulunmamaktadır. Daha sonraki yorumlarda cinayetin mayıs ayından önce işlenmiş

olabileceği, çünkü bu olayın bölgedeki otlar, çalılar ve ağaçların polen salmasından önce

olduğu belirlenmiştir. Her iki düşünce de mahkemeye delil olarak sunulur, ama cinayetin

çözülüp çözülemediği bilinmemektedir. Bu davanın önemi, polenin adli delil olarak

kayıtlara geçtiği ilk dava olmasıdır.

Avusturya’daki ikinci davada cinayetle ilgili olabilecek objelerdeki polen

örneklerinin delil olarak kullanılması sonucu kurbanın cesedinin bulunması ve suçlunun

mahkumiyeti gerçekleşmiştir. Donube nehri çevresinde seyahat eden bir adam Viyana

yakınlarında kaybolur. Polis, kayıp kişiyle ilişkisi olabileceği şüphesiyle birini bulur ama

şüpheli şahsın olayla ilgisini kanıtlayan herhangi bir delile rastlayamaz. Soruşturma

ilerledikçe, şüphelinin odasında hala çamurlu olan bir çift bot bulunur, bunlar delil olarak

kabul edilir ve analiz için bir palinolog ve jeolog olan Dr. Wilhelm Klaus’a teslim edilir.

Dr. Klaus çamuru inceler ve bu örneğin içinde modern (aktül ya da güncel) Picea

8

(Ladin), Salix (Söğüt) ve Acer (Akçaağaç yada Kızılağaç) bitkilerine ait polenlerin

bulunduğunu tespit eder. Ayrıca bunların yanı sıra bu örnekte; 20 milyon yıl önce

yaşamış yani miyosen devrinden kalma Juglans (Ceviz) bitkisine ait polenlerin de

bulunduğunu belirler. Dr. Klaus, bulunan modern ve fosil polenler yardımıyla

şüphelinin, çamuru Viyana’nın 20 km kuzeyinde, nehir kenarında bir yerden bulaştırmış

olabileceğini tahmin eder. Avusturya’da, sadece Viyana’nın 20 km kuzeyindeki bir yerde

Juglans (Ceviz) bitkisine ait fosil polenleri içeren toprak vardır. Bu bölgenin varlığının

keşfedilmesi sonucu sanık, cinayeti itiraf eder ve kurbanı nerede öldürüp, cesedi nereye

sakladığını gösterir. Her iki yer de Dr. Klaus’un işaret ettiği bölge içerisinde

bulunmaktadır (Vaughn et al., 1994).

1.7. Polen

Polen, tohumla üreyen çiçekli bitkilerde erkek gametin içeriğinin dişi gamete güvenli bir

şekilde taşınmasını sağlayan erkek üreme birimidir. Çiçeksiz bitkiler tarafından meydana

getirilen sporların ve çiçekli bitkiler tarafından meydana getirilen polenlerin şekilleri

birbirlerinden oldukça büyük farklılıklar göstermektedir. Ancak, sporlar ve polenler

Sporoderm adı verilen kimyasal yapısı birbirinin aynı olan ortak bir tabaka ile

çevrilidirler. Bu tabaka sporlarda, dıştan içe doğru Perine, Ekzin ve İntin adı verilen alt

tabakalara ayrılır. Polenlerde ise perin tabakası mevcut değildir.

Ekzin tabakası poleni dıştan kuşatan koruyucu bir tabakadır (Şekil 1. 1). Polenin

güçlü asit ve bazlara, kuraklığa, neme ve mekanik etkilere karşı dayanıklılığını sağlayan

bu tabaka karetenoid pigmentleri ve karetenoid esterlerinin bir polimeri olarak, doğada

bilinen en dayanıklı organik maddelerden olan sporopollenin yapısındadır. Ekzin

tabakası ışık mikroskobunda incelendiğinde çeşitli açıklıklar görülür, bu açıklıklara

Apertür adı verilir. Apertürler uzun yarık (Kolpus) veya delik (Por) ya da her ikisinin

kombinasyonu şeklinde görülebilir. Ekzin tabakası üzerinde bulunan çıkıntılı yapılara ise

yüzey süsleri anlamına gelen Ornemantasyon adı verilmektedir. Bu yapılar polenlerin

ayırt edilmesinde ve ait olduğu bitki taksonlarının tespit edilmesinde kullanılmaktadır.

İntin tabakasının yapısı somatik bitki hücrelerinin duvarı gibi selüloz,

hemiselüloz, pektin ve protein kompleksi şeklindedir (Pınar ve ark., 2003).

9

Şekil 1.1. Sporodermin tabakaları (http://www-class.unl.edu/geol846/wall.html)

Palinomorflar arasında yer alan polenlerin, döllenmeyi sağlamak amacıyla herhangi

bir şekilde bitkinin stigması üzerine taşınmasına tozlaşma denir. Bitkilerde tozlaşma

şekline göre polenlerin büyüklüğü, yüzey süslenmesi ve sayısı farklılık gösterir. Tohumlu

bitkilerde tozlaşma farklı şekillerde gerçekleşir. Bu farklılıklara bağlı olarak da adli

palinolojide, bazı taksonların polenleri diğerlerine göre daha çok önem kazanmaktadır.

• Sucul bitkiler polenlerini doğrudan suya bırakırlar. Bu polenler ekzin tabakasına

sahip olmadıklarından sudan çıkar çıkmaz bozulurlar. Dolayısıyla adli

değerlendirmeler açısından çok az öneme sahiptirler.

• Otogam bitkiler kendi kendilerini döllediklerinden döllenme şansları oldukça

yüksektir. Bu nedenle ürettikleri polen miktarı çok azdır ve bu polenlerin kriminal

örneklere bulaşma olasılığı da oldukça düşüktür. Bununla beraber bu polenlerin

görüldüğü durumlarda olay yerinin ve zamanının belirlenmesi daha kolaydır.

• Zoogam bitki polenleri, böcek ve çeşitli hayvanlar aracılığı ile taşınırlar. Bunlar

son derece dayanıklı ekzin tabakasına sahiptirler. Rüzgarla taşınmadıklarından,

kendilerini meydana getiren bitkiden fazla uzağa gidemezler ve bulundukları

yerin vejetasyon özelliğini daha iyi yansıtırlar. Bu açıdan adli olaylarda en değerli

kanıtlar arasında yer alırlar.

• Rüzgarla tozlaşan bitkiler çok sayıda polen üretirler ve bu polenler hafif olmaları

nedeniyle kilometrelerce uzaklığa çok rahat taşınabilirler. Adli amaçlı kullanımda

önemli olmakla birlikte zoogam bitki polenleri kadar değerli değildirler (Vaughn

et al., 1994).

Şimdi adli palinoloji alanından yararlanılan bazı olayları inceleyelim.

.

10

1.8. Adli Palinolojinin Alanında Çözümlenen Örnek Olaylar

1.8.1. Örnek Olay 1

New York'ta 500 gr'lık kokain ele geçirilir. Bu kokainin nereden ve nasıl geldiği

konusunda bir ipucu bulabilmek için palinolojik analize gönderilir. Analizler sonucunda

numunede üç farklı grup bitki taksonuna ait polenlere rastlanır. Birinci grup polenler

genelde Bolivya ve Kolombiya'da yetişen tropikal bitkilere aittir. Bu polen taneleri

şüphesiz koka yapraklarının toplandığı sırada karışmıştır. İkinci grup polenler ise Pinus

(çam) ve Tsuga canadensis (L.) Carr. (Kanada Baldıranı) bitkilerine ait polenlerdir. Bu

iki ağaç, Kuzey Amerika'nın sadece birkaç bölgesinde bir arada yetişmektedir. Bu da

kokainin Amerika'ya geldikten sonra Kuzey Mishigan, Wisconsin, Kuzey New-York'un

Kanada sınırı, New Hampshire ya da Maine'in dağlık kesiminde kesilmiş ve paketlenmiş

olduğunu gösteriyordu. Üçüncü ve son grup polenler ise sadece New York Şehri ve

Manhattan adasında bulunan tohumlu bitkilere aittir (Stanley, 1992).

Sonuç olarak, polen analizleri göstermiştir ki kokain Güney Amerika kökenlidir,

sonra Kuzey Amerika'da bir yerlerde işlenmiş, buradan New York'a gönderilmiş,

kesilmiş ve dağıtıma hazır hale getirilmiştir.

1.8.2. Örnek Olay 2

Kanada Toronto'daki Ontario Kraliyet Müzesine 17. ya da 18.yy’a ait dinsel ve sanatsal

önem taşıyan Etiyopya üretimi Gondar Kilimi bağışlanır. Müze yetkilileri, 1993-1994

yıllarında Kanada Koruma Enstitüsü’nden Gondar Kilimi’nin iddia edilen dönemde

Etiyopya’da üretilip üretilmediğinin onaylanmasını ve restore edilmesini isterler. Kilimin

orjinalliğini kanıtlamak için yapılan polen analizlerinde, kilimde Kanada’ya ait bitkilerin

polenlerinin yanı sıra Etiyopya’da bulunan Justicia L. (su söğüdü) ve Olea chrysophylla

Lam. (zeytin) bitkilerinin polenleri de tespit edilir. Bu analiz sonucunda kilimin

Etiyopya’dan gelmiş olduğu ispatlanmıştır (Vaughn et al., 1994).

11

1.9. Konu ile İlgili Yapılmış Çalışmalar

Bruce and Dettmann (1996), Avustralya’da yaptıkları çalışmada, yüzey toprak

örneklerindeki çiçekli bitkilere ait polenleri teşhiş etmişler ve bölge vejetasyonu ile

arasında yakın ilişki olduğunu açıklamışlardır. Bu sonuçların adli bilimlerde, şüpheli ile

olay yeri arasındaki bağlantının tespit edilmesinde kullanılabilir olduğunu belirtmişlerdir.

Horroks and Walsh (1998), adli polen örneklerinin değerlendirilmesinin, olasılık

katsayısı kullanılarak yapılması gerektiğini belirtmişlerdir. Olabilirlik katsayısının adli

delilin Bayes teoremiyle değerlendirilmesinin bir parçası olduğunu belirterek, Bayes

teoreminin adli polen delillerinin değerlendirilmesinde kullanılabileceğini

açıklamışlardır.

Horrocks et al. (1998), toprak örneklerinin, olay yeri ile kişilerin ya da objelerin

arasında bağlantı kurulup kurulamayacağını belirlemek amacıyla Yeni Zelanda’da farklı

bölgelerden yüzey toprak örneklerini analiz etmişlerdir. Çalışma sonucunda, farklı

bölgelerden teşhis ettikleri polenlerin farklı taksonlara ait olduklarını, aynı bölge

içerisinde yaptıkları analizler sonucunda da benzer taksonlara ait polenlerin bulunduğunu

belirlemişlerdir.

Horrocks and Walsh (2001), Yeni Zelanda’da, şüphelinin olay yeri ile ilişkisini

tespit etmek amacıyla şüpheliye ait giysi ve ayakkabılarında bulunan çamuru, polen

içeriği bakımından incelemişler ve olay yerinden aldıkları kontrol örnekleri ile

karşılaştırmışlar bunlar arasında güçlü bir ilişkinin bulunduğunu tespit etmişlerdir.

Mildenhall (2004), tarafından yapılan çalışmada, şüpheli ve olay yeri arasında

bağlantı olup olmadığını tespit etmek amacıyla şüpheliye ait kıyafetlerden polen analizi

yapılmış. Araştırıcı, şüphelinin kıyafetlerinden tespit ettiği polen örnekleri ile olay

yerinde bulunan çiçekli bitkilerden hazırladığı polen örnekleri arasında çok büyük bir

benzerlik olduğunu açıklamıştır.

Horrocks (2004), polen analizi için adli delillerin nasıl hazırlanması gerektiğini

belirterek, palinologlar için farklı materyallerden polen preparatları hazırlama

tekniklerini belirtmiştir.

Ülkemizde Akçay (2005), Çankırı iline bağlı Ilgaz, Eldivan ve Yapraklı

ilçelerinden yüzey toprak örneği alarak bu üç bölgedeki polen ve sporların, benzerlik ve

farklılıklarını tespit etmiştir. Akçay’ın bu çalışması Türkiye’de adli palinolojinin

12

uygulanabilirliğini araştıran ilk çalışma olmuştur. Çalışma sonucunda Lamiaceae,

Plantaginaceae, Malvaceae, Caprifoliaceae, Oleaceae, Juglandaceae, Caryophyllaceae,

Betulaceae, Polygonaceae, Tiliaceae familyalarına ait polenler ve Alternaria,

Cladosporium, Pithomyces, Melanospora, Leptosphaeria, Lycopodium, Torula cinslerine

ait sporların bölge vejetasyonunda bulunan diğer taksonlara ait spor ve polenlerle birlikte

adli vakalarda kullanılabileceği belirtilmiştir. Aynı zamanda familyalara ait taksonların

çiçeklenme periyotları ile polenlerinin yoğun olarak toprak örneklerinde görülme

zamanının aynı olduğu belirtilerek, olay yeri ve zamanının belirlenmesinde, şüpheli ile

olay yeri arasındaki bağlantının tespit edilmesinde spor ve polenlerin kullanılabileceği

belirtilmiştir.

Türkiye’de palinoloji ile ilgili ilk araştırmaları daha çok aeropalinolojik

çalışmalar teşkil etmektedir. Bu alandaki ilk çalışma Karamanoğlu ve Özkaragöz (1968)

tarafından Ankara yöresinde yapılmıştır. Bu araştırmada, Achillea micranta Willd., A.

santolina L., A. teretifolia Willd., Aegilops ovata L., A. triumcialis L., Aeluropus

litoralis (Gouan) Parl, A. santolina L., Amaranthus blitum L., A. retroflexus L.,

Andropogon ischaemum L., Artemisia fragrans Willd., Atriplex hortensis L., A. tatarica

L., Boreava orientalis Jaub. and Spach, Briza capitata L., Bromus tectorum L., Capsella

bursa-pastoris L., Centaurea depressa Bieb., C. solstitialis L., Chenopodium album L.,

C. botrys L., Cirsium arvense L., Cynodon dactylon L., Dactylis glomerata L.,

Elaeagnus hortensis M. Bieb., Elymus caputmedusae L., Eryngium campestre var. virens

L., Festuca ovina L., Hordeum bulbosum L., H. murinum L., Juncus gerardi lois.,

Kochia prostrata L., Koeleria glaucovirens Domin, Lolium perenne L., Noaea

mucronata Forssk., Phleum alpinum L., P. graecum Boiss. and Heldr., Phragmites

communis L., Pinus nigra (Lamb) Holmboe., P. sylvestris L., Plantago lanceolata L., P.

major L., Platanus orientalis L., Poa bulbosa spp. vivipera L., P. bulbosa L., Poa

pratensis L., Polygonum aviculare L., Polypogon monspeliensis L., Populus nigra L.,

Quercus pubescens spp. anatolica Schwarz, Ranunculus arvensis L., R. cuneatus Boiss.,

Rhus coriaria L., Rumex acetosella L., R. crispus L., R. hydrolapathum Hudson, Salix

alba L., Saisola kali L., Salvia cryptantha Bentham., Secale cereale L., Setaria viridis L.,

Sinapsis arvensis L., Stipa lagascae Boiss., S. pulcherrima K. Koch, Suaeda prostrata

Pall., Taraxacum officinale L., Typha angustifolia L., T. latifolia L., Ulmus campestris

L., Verbascum cappadocicum Bornm. ve V. lasianthum Boiss. olmak üzere bu bölgede

13

72 taksonun polen ürettiği belirtilmiştir.

Aytuğ ve ark. (1971), "İstanbul Çevresi Bitkilerinin Polen Atlası" adlı eserlerinde

53 familyaya ait, 117 taksonun polen morfolojisine ve polinizasyon dönemlerine yer

vermişlerdir. Ayrıca Aytuğ (1973) tarafından, İstanbul yöresinin polen takvimi

hazırlanmıştır. Yine Aytuğ ve ark., (1974) Belgrad Ormanı ve İstanbul çevresi ile ilgili

yaptıkları araştırmada 131 taksona ait alerjik polen teşhis etmişlerdir. Bu taksonlar

Anacardiaceae, Apiaceae, Asteraceae, Betulaceae, Boraginaceae, Caryophyllaceae,

Chenopodiaceae, Cistaceae, Convolvulaceae, Cupressaceae, Ericaceae, Fabaceae,

Geraniaceae, Lamiaceae, Liliaceae, Oleaceae, Papaveraceae, Pinaceae, Poaceae,

Polygonaceae, Primulaceae, Ranunculaceae, Rosaceae, Scrophulariaceae, Solanaceae,

Taxaceae ve Urticaceae familyalarına aittir.

Yurdukoru (1979), Samsun ili havasındaki atmosferik polenleri ile ilgili

çalışmasında, Chenopodiaceae, Pinaceae, Poaceae, Ambrosia L., Artemisia L., Corylus

L., Plantago L., Quercus L., Salix L., Mercurialis annua L. ve Urtica dioica L. gibi

taksonların polenlerini teşhis etmiş ve yörenin polen takvimini hazırlamıştır.

Gemici ve ark. (1987) tarafından İzmir yöresinin polen takvimi hazırlanmıştır. Bu

çalışmaya göre polenlerin ait oldukları bitki taksonları Cupressaceae, Pinaceae, Poaceae,

Platanaceae, Salicaceae, Moraceae, Plantaginaceae, Brassicaceae, Asteraceae, Oleaceae,

Fagaceae, Rosaceae, Polygonaceae, Urticaceae, Anacardiaceae, Fabaceae,

Hamamelidaceae, Juncaceae, Cistaceae, Papaveraceae, Juglandaceae, Myrtaceae,

Cyperaceae, Typhaceae, Amaranthaceae ve Casuarinaceae familyalarına aittir.

Serik (Antalya) havasının alerjen polenleri ile ilgili bir araştırma da, İnce ve

Pehlivan (1990) tarafından yapılmıştır. Bu çalışmada, polinizasyon dönemine göre

atmosferde polenleri teşhis edilen taksonları Asteraceae, Chenopodiaceae

/Amaranthaceae, Cupressaceae, Cyperaceae, Poaceae, Acacia Willd., Artemisia L.,

Eucalyptus L., Mercurialis L., Morus L., Pinus L., Pistacia L., Plantago L., Quercus L.,

Ranunculus L., Rumex L., Urtica L., Xanthium L., Olea europaea L., Typha angustifolia

L. ve Zea mays L. olarak belirtmişlerdir.

Bıçakçı (1993), Bursa ili atmosferine gravimetrik yöntem kullanarak baskın

taksonlara ait polenleri tespit etmiştir.

Özler (1994), yaptığı çalışmada Sivas ili atmosferindeki polenleri tespit etmiş ve

1993 yılı Nisan-Ekim periyodunda en fazla Pinaceae, Poaceae, Asteraceae, daha az

14

sayıda Chenopodiaceae-Amaranthaceae ve Betulaceae polenlerine rastlandığı

belirtilmiştir.

Çınar (1994) tarafından, yapılan arkeopalinolojik bir çalışmada ise Abant Gölü’nden

sediman örnekleri alınmış ve ağır likit yöntemi ile polen preparatları hazırlanarak yörenin

geçmiş dönemlerdeki vejetasyona ait bitki örtüsü hakkında bilgi edinilmiştir.

Bütev (1994) tarafından, yapılan çalışmada Aksaray ili atmosferindeki polenler

tespit edilmiş ve baskın familyalar belirlenmiştir.

İnce (1994) tarafından, Kırıkkale ili havasında yer alan alerjik polenler incelenmiştir.

Bu araştırmada, Kırıkkale atmosferinde 35 taksona ait polene rastlanmıştır. Bu

taksonlardan 19’u ağaç ve çalı, diğerleri ise otsu bitki grubuna aittir. Bu taksonların

Pinaceae, Cupressaceae, Betulaceae, Salicaceae, Platanaceae, Fagaceae, Juglandaceae,

Oleaceae, Pinaceae, Moraceae, Rosaceae, Poaceae Chenopodiaceae/Amaranthaceae

familyalarında yer aldığı belirtilmiştir.

Ayrıca İnceoğlu ve ark. (1994), Ankara atmosferindeki polen konsantrasyonu ile

ilgili yaptıkları çalışmada Apiaceae, Asteraceae, Boraginaceae, Brassicaceae,

Caryophyllacaea, Chenopodiaceae, Cistaceae, Cupressaceae/Taxaceae, Ericaceae,

Fabaceae, Geraniaceae, Lamiaceae, Liliaceae, Moraceae, Oleaceae, Papaveraceae,

Pinaceae, Poaceae, Rosaceae, Rubiaceae, Saxifragaceae olmak üzere 21 tanesi familya

düzeyinde, Acer L., Aesculus L., Ailanthus Desf., Artemisia L., Betula L., Campanula L.,

Carex L., Carpinus L., Centaurea L., Corylus L., Crocus L., Fagus L., Fraxinus L.,

Juglans L., Plantago L., Platanus L., Populus L., Quercus L., Ranunculus L., Robinia

L., Rumex L., Salix L., Sambucus L., Tilia L., Ulmus L. ve Urtica L. olmak üzere 26’sı

cins düzeyinde toplam 47 taksona ait alerjen polen teşhis etmişler ve bu taksonların

polinizasyon dönemlerini belirtmişlerdir.

Pehlivan (1995), "Türkiye'nin Alerjen Polenleri Atlası" adlı eserinde genel olarak

Türkiye’de yaygın olan Aceraceae, Amaranthaceae, Asteraceae, Betulaceae,

Brassicaceae, Caprifoliaceae, Chenopodiaceae, Cupressaceae, Cyperaceae, Ericaceae,

Euphorbiaceae, Fabaceae, Fagaceae Hippocastanaceae, Juglandaceae, Moraceae,

Oleaceae, Pinaceae, Plantaginaceae, Platanaceae, Poaceae, Polygonaceae, Rosaceae,

Salicaceae, Taxaceae, Tiliacaeae, Ulmaceae ve Urticaceae gibi 28 familyaya ait,

Amaranthus L., Chenopodium L., Taraxacum L., Salix L., Acer campestre L., A.

cappadocicum Gled., A. divergens Pax, A. Hyrcanum Fisch. and CA. Mey., A.

15

monspessulanum L., A. negundo L., A. platanoides L., A. sempervirens L., A. tataricum

L., A. trautvelteri Medw., Alnus glutinosa L., Betula litwinowii Doluch., B. medwediewii

Regel., B. pendula Roth., B. pubescens Ehrh., Carpinus betulus L., Corylus avellana L.,

Ostrya carpinifolia Scop., Lonicera periclymenum L., Sambucus ebulus L., Beta

lomatogona Fischer and C. Meyer, Artemisia absinthium L., Bellis perennis L., Xanthium

strumarium L., Brassica cretica L., Cupressus sempervirens L., Juniperus communis L.,

J. excelsa Bieb., J. foetidissima Willd., J. oxycedrus L., Carex pendula Huds., Calluna

vulgaris L., Erica arborea L., E. manipulifora Salisb., Mercurialis perennis L., Castanea

sativa Mill., Fagus orientalis Lipsky., Quercus aegilops L., Q. frainelto Ten., Q. ilex L.,

Q. pedunculiflora C. Koch., Q. robur L., Q. sessiliflora Salisib., Aesculus hippocastanum

L., Juglans nigra L., J. regia L., Medicago papillosa Boiss., Robinia pseudoacacia L.,

Morus alba L., Fraxinus excelsior L., F. omus L., Ligustrum vulgare L., Olea europaea

L., Cedrus libani A. Rich., Pinus brutia Ten., P. halepensis Miller, P. nigra (Lamb)

Holmboe, P. pinea L., P. sylvestris L., Plantago major L., P. lanceolata L., Platanus

occidentalis L., P. orientalis L., Anthoxanthum odoratum L., Dactylis gIomerata L.,

Holcus lanatus L., Hordeum bulbosum L., Lolium perenne L., Poa pratensis L., Zea

mays L., Rumex acetocella L., Crataegus monogyna Jacq., Populus alba L., P.

euphratica Oliv., P. euro-americana (4551/4), P. tremula L., Taxus baccata L., Tilia

tomentosa Moeneh., Ulmus campestris L., U. glabra Huds., Parietaria lusitanica L. ve

Urtica dioica L. olmak üzere 87 taksonun polenlerinin morfolojik özelliklerini, alerji

derecelerini ve çiçeklenme periyotlarını belirtmiştir.

Beytepe Kampüsü’nün (Ankara) atmosferik polenlerinin incelendiği bir başka

çalışmada, Doğan ve Erik (1995) tarafından, Cistaceae, Cupressaceae/Taxaceae,

Ericaceae, Moraceae, Oleaceae ve Rosaceae olmak üzere 6’sı familya, Abies L., Acer L.,

Aesculus L., Ailanthus Desf., Alnus Miller., Betula L., Carpinus L., Corylus L.,

Elaeagnus L., Fagus L., Fraxinus L., Juglans L., Lonicera L., Picea Dietr., Pinus L.,

Platanus L., Populus L., Quercus L., Robinia L., Salix L., Sophora L., Syringa L.,

Tamarix L., Tilia L. ve Ulmus L. olmak üzere 25’i cins düzeyinde olmak üzere toplam 31

adet ağaç ve ağaçsı taksonun polenleri teşhis edilmiş ve bu taksonların polinizasyon

dönemleri belirtilmiştir. Bu çalışmada, atmosferde polenleri en yoğun bulunan

taksonların Juglans L., Ailanthus Desf., Betula L., Pinus L., Populus L., Quercus L. ve

Salix L. olduğu ifade edilmiştir.

16

Doğan ve İnceoğlu (1995), Beytepe Kampüsü atmosferinde, Apiaceae, Asteraceae,

Boraginaceae, Brassicaceae, Caryophyllaceae, Chenopodiaceae/ Amaranthaceae,

Fabaceae, Lamiaceae, Poaceae, Ranunculaceae ve Rubiaceae olmak üzere 11’i familya,

Artemisia L., Carex L., Centaurea L., Luzula OC., Plantago L., Rumex L., Taraxacum

L., Typha L., Urtica L. ve Xanthium L. gibi 10’u cins düzeyinde olmak üzere toplam 21

taksonun polenini teşhis etmişler ve bu taksonların polinizasyon dönemlerini

belirtmişlerdir.

Bıçakçı ve ark. (1997), 1991-1992 yıllarında Görükle Kampüsü (Bursa) atmosferinde

poleni bulunan taksonları gravimetrik metotla tespit etmişlerdir. Bu çalışmada, Görükle

atmosferinde sırası ile Poaceae, Pinus L., Quercus L., P/atanus orientalis L., Olea

europea L., Oleaceae, Plantago L., Chenopodiaceae/ Amaranthaceae, Urtica L. ve

Cupressaceae/Taxaceae taksonlarına ait polenler yoğun olarak saptanmıştır.

Bıçakçı ve ark. (1999), Kütahya ilinin atmosferik polenlerini 1996 yılında

çalışmışlardır. Bu taksonlardan Pinus L., Cupressaceae, Platanus orientalis L., Quercus

L., Oleaceae, Poaceae, Urticaceae, Chenopodiaceae/Amaranthaceae, Asteraceae ve

Plantago L. polenlerinin Kütahya atmosferinde baskın olarak bulunduğunu

belirtmişlerdir.

Bıçakçı ve ark. (1999), İznik ilçesinde, 1997 yılında Durham cihazı kullanarak

atmosferik polenleri belirlemişlerdir. Bu polenlerin ait olduğu taksonlardan bazıları

Poaceae, Pinus L., Olea L., Platanus L., Cupressaceae/Taxaceae, Urticaceae ve Quercus

L.’dur.

Tuzlak (1999), İstanbul çevresi bitkilerinin polinizasyon zamanını ve baskın

taksonlarını çalışmıştır. Bıçakçı ve Akyalçın (2000), 1996-1997 yıllarında Balıkesir ilinin atmosferik

polenlerini incelemişlerdir. Bu çalışmada, Pinus L., Cupressaceae, Platanus L., Quercus

L., Olea L., Salix L., Moraceae, Ailanthus Desf., Juglans L., Carpinus L., Rosaceae,

Poaceae, Urticaceae, Plantago L., Asteraceae, Chenopodiaceae/ Amaranthaceae ve

Rumex L. gibi taksonlara ait polenler tespit edilmiştir.

Bıçakcı ve ark. (1999, 2000, 2001), Eskişehir, Burdur ve Isparta il merkezlerinde

yaptıkları aeropalinolojik çalışmalar sonucunda bu bölgelerde odunsu bitkilerden en fazla

alerjik poleni görülen taksonları Cupressaceae/Taxaceae, Moraceae, Oleaceae, Fagus L.,

Juglans L., Olea L., Pinus L., Platanus L., Quercus L., Salix L., otsu bitkilerden ise başta

Poaceae olmak üzere Asteraceae, Chenopodiaceae/Amaranthaceae, Urticaceae, Artemisia

17

L. ve Plantago L. olarak belirtmişlerdir.

Ayvaz (2001), "Trabzon Atmosferindeki Aeroalerjenlerin Mevsimsel Dağılımı ve

Çocukluk Çağı Solunum Yolu Alerjilerindeki Klinik Önemi" adlı uzmanlık tezi

çalışmasında, Apiaceae, Asteraceae, Brassicaceae, Chenopodiaceae, Cupressaceae,

Cyperaceae, Fabaceae, Oleaceae, Poaceae, Rosaceae, Abies L., Acacia Mill., Acer L.,

Aesculus L., Alnus Miller, Artemisia L., Bellis L., Betula L., Carex L., Carpinus L.,

Castanea Mill., Cedrus Link., Corylus L., Crateagus L., Fagus L., Fraxinus L.,

Helianthus L., Juglans L., Juniperus L., Mercurialis L., Morus L., Picea Dietr., Pinus L.,

Plantago L., Populus L., Quercus L., Rhododendron L., Robinia L., Rumex L., Salix L.,

Solidago L., Tilia L., Ulmus L., Urtica L., Xanthium L. ve Zea mays L. olmak üzere 42

farklı bitkinin polenini belirlemiştir.

Güvensen ve Öztürk (2002), 1996-1997 yıllarında Buca (İzmir) atmosferindeki

polenleri gravimetrik metotla tespit etmişlerdir. Bu çalışmada polenleri alerjik özelliğe

sahip olan 55 takson belirlenmiştir. Bu taksonların 24’ü ağaç ve ağaçsı bitkilere, 31’i ise

otsu bitkilere aittir. Araştırmada Poaceae, Oleaceae, Pinus L., Plantago L. ve Quercus

L.’a ait polenler Buca atmosferinde yoğun olarak tespit edilmiştir.

Güvensen ve Öztürk (2003), 1998-1999 yıllarında İzmir atmosferindeki polenleri

gravimetrik metodla tespit etmişledir. Araştırma iki farklı seviyedeki polenler

incelenerek yapılmıştır. Düşük seviyede (1.60 m) yapılan araştırmada 29 odunsu, 30 otsu

takson tesbit edilmiştir. Yüksek seviyede (20 m) yapılan araştırmada 26 odunsu 24 otsu

takson tesbit edilmiştir. Düşük seviyedeki baskın otsu taksonlar Pinus L., Quercus L.,

Oleaceae, Cupressaceae/Taxaceae; Otsu taksonlar Poaceae, Brassicaceae,

Chenopodiaceae/Amaranthaceae ve Plantago L., taksonlarıdır. Yüksek seviyede Pinus

L., Cupressaceae/Taxaceae, Poaceae, Chenopodiaceae/Amaranthaceae, Brassicaceae ve

Plantago L. polenlerinin baskın olduğu, Morus L., Oleaceae, Quercus L.,

Chenopodiaceae/Amaranthaceae, Poacaeae ve Plantago L. gibi alerjik seviyesi yüksek

olan polenlerden çok sayıda bulunduğu belirtilmiştir.

Kaya ve Aras (2004), 1991-1992 yıllarında Durham aleti ile Bartın atmosferinde

toplam 19062 polen saymışlardır ve bunlardan 18484’ünü teşhis etmişlerdir. Teşhis

edilen 18484 polen tanesinden 13758’inin ağaçsı, 4726’sının ise otsu taksonlara ait,

olduğunu belirtmişlerdir. Taksonlara ait olan polen tanelerinin ise 3698’i Poaceae

familyasına aittir.

18

Çeter (2004), Burkard spor tuzağı ile 2003 yılı boyunca yaptığı çalışmada Ankara

atmosferinde 35 farklı cinse ait toplam 429 264 adet (spor/m3) spor tespit etmiş ve bu

miktarlara etki eden meteorolojik faktörleri incelemiştir. Çalışmada Ankara atmosferinde

sporlarına en fazla rastlanan taksonların Cladosporium, Alternaria, Leptosphaeria,

Ustilago, Tek septalı askosporlar, Exosporium, Pleospora, Drechslera, Puccina ve

Curvularia olduğu belirtilmiştir.

Türe ve Salkurt (2005), Durham aleti kullanılarak 2000-2001 yılarında Bozüyük

(Bilecik) atmosferinde bulunan polenleri incelemişlerdir. Toplam 32 taksona ait 5170

polen tespit etmişlerdir. Çalışma sonucunda teşhis etmiş oldukları polenlerin Pinus L.,

Platanus L., Quercus L., Cupressaceae, Poaceae, Fagus L., Salix L., Rosaceae,

Urticaceae, Asteraceae ve Chenopodiaceae taksonlarına ait olduğunu belirtmişlerdir.

Kızılpınar (2005), 2003-2004 yıllarında, Çamkoru (Çamlıdere-Kızılcahamam-

Ankara) atmosferindeki alerjik polenleri ve sporları araştırmıştır. Çamkoru atmosferinde

polenleri en yoğun görülen ağaçsı taksonların, Pinaceae, Quercus L.,

Cupressaceae/Taxaceae, Betula L., Fagus L. ve Oleaceae olduğunu belirtmiştir. Ayrıca,

Poaceae, Rumex L., Cistus L., Asteraceae, Fabaceae, Chenopodiaceae/Amaranthaceae,

Boraginaceae ve Plantago L. gibi otsu taksonlara ait polenlerin de yoğun olarak

görüldüğünü belirtmiştir. Polen ve spor miktarının meteorolojik etmenlerle ilişkisini

belirterek, yörenin polen takvimini hazırlamıştır.

İnsanlar farklı zamanlarda ve farklı yerlerde suç işlerler. Bundan yararlanmak için

de palinolojik değerlerin belirlenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bunun değerlendirilmesi

için de bazı standart incelemelerin yapılması gereklidir. Bunun sağlanması açısından bu

çalışmadaki amacımız belirlenen bölgelerden elde edilen atmosferik polen örneklerinin

teşhis edilerek farklı bölgelerden alınan atmosferik polen örnekleri arasındaki farklılıkları

ve günlük değişimlerini tespit etmektir. Bu farkların adli bilimlerde olay yerinin ve

zamanının belirlenmesinde, şüpheli ile olay yeri arasındaki bağlantının kurulmasında

polenlerin kullanılabilirliği hakkında değerlendirme kriterlerini belirlemektir.

19

2. GEREÇ VE YÖNTEM

Araştırma alanının tanımı, çalışma alanının iklimi ve bitki örtüsü, polen örneklerinin

alınması, preparatların hazırlanması ve mikroskobik inceleme tarzı aşağıda açıklanmıştır.

2.1. Araştırma Alanlarının Tanımı

İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeybatısında, 39o 57' kuzey enlemi ve 32o 53' doğu boylamı

arasında bulunan Ankara ilinin doğusunda Kırşehir ve Kırıkkale, batısında Bilecik ve

Eskişehir, kuzeyinde Çankırı, kuzeybatısında Bolu, güneyinde Konya ve Aksaray illeri

yer almaktadır (Şekil 2. 1).

Şekil 2. 1. Ankara İli fiziki haritası (www.ankara.gov.tr).

Rakımı, ortalama 830-890 m dolayında olan Ankara ili, kuzeydeki dağlık;

ormanlık ve yağışlı bölge ile güneyde daha düz ve kurak olan Konya Ovası arasında

geçiş durumundaki Ankara Yaylası üzerinde yer almaktadır (Akçura,1971). Kuzeyde

Memlik (1300 m) ve Bağlum (1450) Tepeleri, doğuda Hüseyin Gazi (1500 m) ve

Elmadağ (1600 m) Ankara’nın önemli yükseltilerini oluşturmaktadır. Kent merkezindeki

başlıca yükseltiler ise Dikmen (1100 m), Dededoruk Tepesi (1055), Altındağ Timurlenk

20

Tepesi (1000 m) ve Anıttepe (915 m)’dir. Ankara ilinin çevresinde bulunan bu tepelikler

çanak şeklinde bir topoğrafya oluşturmaktadır. Bu topoğrafya yörede bitki dağılımı

bakımından kısmi bir izolasyona yol açarak, özel bir mikroklima alanı oluşturmuştur

(Erik ve ark.,1998) .

Ankara ilinin başlıca akarsuları Kızılırmak, Sakarya Nehri, Ankara Çayı, Kirmir

çayı, Ova çayı ve Balaban çayıdır. Göllerini ise Tuz Gölü, Mogan Gölü ve Eymir Gölü

oluşturmaktadır. Başlıca barajları ise Sarıyar, Kesikköprü, Çubuk-1, Çubuk-2, Bayındır,

Kurtboğazı, Çamlıdere ve Asartepe barajlarıdır. (http://www.ankara.gov.tr)

Çalışma alanımızı oluşturan yörelerden biri olan Koru Mahallesinin bağlı olduğu

Yenimahalle ilçesinin, doğusunda Çankaya ve Altındağ, batısında Etimesgut ve Sincan,

kuzeyinde Çubuk, kuzey doğusunda Keçiören, kuzey batısında Kazan, güneyinde Polatlı,

güney doğusunda Gölbaşı ilçeleri bulunmaktadır (Şekil 2. 2).

Şekil 2. 2. Yenimahalle İlçesinin fiziki haritası (www.ankara.gov.tr).

21

Birlik Mahallesinin bağlı bulunduğu Çankaya İlçesi engebeli bir araziye

yerleşmiş olup, denizden ortalama yüksekliği 870 m’dir. Çankaya’nın önemli dağları

doğusundadır. Elmadağ’ın uzantısı Çankaya merkezi ve Dikmen sırtlarına kadar dayanır.

İlçe topraklarının kuzey doğusunda Hatip Çayı’nın yer aldığı Kayaş vadisi ile İncesu

vadisi ilçe merkezine kadar uzanır. Çankaya ilçesinin en önemli akarsuyu olan İmrahor

deresi, Kavaklıdere, Küçükesat, Seyranbağları, Topraklık ve Cebeci semtlerinden sonra

Altındağ İlçesine geçer (Şekil 2. 3). İncesu Çayı ile birlikte Ankara Çayı’na karışır.

İlçede bulunan tek göl Eğmir’dir (http://www.ankara.gov.tr).

Şekil 2.3. Çankaya İlçesi fiziki haritası (http://www.ankara.gov.tr).

Çankaya İlçesinin ormanlık bölgesi Elmadağ, Eğmir Gölü, Çal Dağı arasında yer

alan meşelikler ve Oran Şehrindeki ormanlık alandır (http://www.ankara.gov.tr).

Abidinpaşa Mahallesinin bağlı olduğu Mamak İlçesi, doğusunda ve güneyinde

Elmadağ ilçesi, batıda Çankaya ilçesi ve kuzeyde Altındağ ilçesi ile çevrilmiş

bulunmaktadır (Şekil 2. 4). Yüz ölçümü: 308 km²’dir. Denizden yüksekliği 899 m’dir.

22

İlçede Bayındır Barajı, Bayındır deresi üzerine inşa edilmiş olup, 1965 yılından bu yana

su tutulmaya başlanılmıştır. İlçe hudutları içerisinde Hatip çayı bulunmaktadır.

Şekil 2. 4. Mamak İlçesi fiziki haritası (http://www.ankara.gov.tr).

2.2. Çalışma Alanlarının İklimi

Ankara İli genel olarak Akdeniz İklimi içindedir ancak yıllık yağış miktarının az olması

nedeniyle bölge, Akdeniz iklim sınıfının yarı kurak tipleri altında değerlendirilmektedir

(http://www.angelfire.com/il3/iklimtur/ankara/ankoz.htm).

Bir yörenin flora ve vejetasyon gelişimini etkileyen, en önemli faktörlerden birisi

iklimsel özelliklerdir. Bu iklimsel özelliklerden sıcaklık, güneşlenme süresi, yağış ve

rüzgar hızı gibi faktörler polenlerin meydana gelişinde ve ayrıca etrafa yayılışlarında

önemli rol oynamaktadır. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda düşük sıcaklığın polen

dağılımını baskıladığı belirtilmiştir (Atkinson and Larsson, 1990; Driessen et al., 1989;

Halwagy, 1989; Spieksma et al., 1989; Zona, 2001).

23

Ankara ile ilgili iklimsel veriler Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü

Ankara İstasyonundan alınmıştır. Ankara iline ait Meteorolojik faktörlerin aylık değişimi

Şekil 2.5’te gösterilmiştir.

2.2.1. Sıcaklık

Çalışılan yılda görülen aylık ve yıllık ortalama sıcaklık değerleri Çizelge 2.1’de

gösterilmiştir. Bu yılda görülen en yüksek sıcaklık ortalaması 25.4°C ile ağustos ayına,

en düşük aylık sıcaklık ortalaması 2.5°C ile şubat ayına aittir. 2005 yılının ortalama

sıcaklığı ise 12.43 °C’dir.

Çizelge 2. 1. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık ve yıllık ortalama sıcaklık değerleri (°C).

Aylar

Yıl

O Ş M N M H T A Ey Ek K A Ort. Yıllık

Sıc. (°C)

2005 3.5 2.5 6.1 11.6 16.6 19.5 25.0 25.4 18.7 10.8 7.2 2.3 12.43

2.2.2. Yağış

Ortalama aylık ve yıllık yağış miktarı Çizelge 2.2’de gösterilmiştir. 2005 yılında görülen

en yüksek aylık yağış ortalaması 86.7 mm ile mayıs ayına, en düşük yağış ortalaması da

0.1 mm ile ağustos ayına aittir. 2005 yılının ortalama yağış miktarı ise 36.96 mm’dir.

Çizelge 2.2. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık ve yıllık ortalama yağış miktarı (mm).

Aylar

Yıl

O Ş M N M H T A Ey Ek K A Ortalama yıllık yağış miktarı (mm)

2005 19.3 27.4 67.6 78.6 86.7 37.1 11.9 0.1 42.6 28.0 35.2 8,7 36.96

2.2.3. Güneşlenme süresi (Saat)

2005 yılının ortalama aylık ve yıllık güneşlenme süresi Çizelge 2.3’de verilmiştir. En

uzun ortalama güneşlenme süresi 11.7 saat ile temmuz ayında, en kısa ortalama

24

güneşlenme süresi ise 3.0 saat ile ocak ayında ölçülmüştür. Ortalama yıllık güneşlenme

süresi ise 7.02 saattir.

Çizelge 2. 3. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık ortalama güneşlenme süresi (Saat).

Aylar

Yıllar

O Ş M N M H T A Ey Ek K A Ort. Yıllık Güneşlenme Süresi (Saat)

2005 3.0 3.7 5.6 6.6 8.1 10.9 11.7 11.2 9.1 6.6 4.4 3.4 7.02

2.2.4. Maksimum rüzgar hızı

2005 yılında aylık maksimum rüzgar hızı ve yıllık ortalama maksimum rüzgar hızı

hakkında elde edilen veriler Çizelge 2.4’de verilmiştir. Bu yıllarda görülen maksimum

rüzgar hızı 17.0 m/sn ile şubat ve ağustos aylarında, en düşük maksimum rüzgar hızı da

9.5 m/sn ile aralık ayında ölçülmüştür.

Çizelge 2.4. Ankara’da 2005 yılında görülen aylık maksimum rüzgar hızı ve ortalama yıllık maksimum rüzgar hızı (Metre/Saniye).

Aylar

Yıllar

O Ş M N M H T A Ey Ek K A Ortalama Maks.Yıllık Rüzgar Hızı (m/sn)

2005 12.0 17,0 15,4 16.8 13.8 14.5 14.3 17.0 9.8 11.1 13.6 9.5 13.7

0102030405060708090

100

OcakŞu

batMart

NisanMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos EylülEkim

Kasım

Aralık

Aylar

Sıcaklık (oC)

Yağış (mm)

Güneşlenme Süresi(Saat)Rüzgar Hızı (m/sn)

Şekil 2.5. 2005 yılı Ankara iline ait meteorolojik faktörlerin aylık değişimi.

25

2.3. Çalışma Alanlarının Bitki Örüsü

İç Anadolu Bölgesinin kuzeybatısında bulunan Ankara ili, İran-Turan fitocoğrafik

bölgesinde yer alır (Davis, 1965-1988). Ankara, Pinus L. ormanından 70 km

uzaklıkta, step vejetasyonunun baskın olduğu bir bölgede kurulmuştur. İlin bitki

örtüsünü Akdeniz ikliminin etkilediği kurak, yarı-kurak step vejetasyonu

oluşturmaktadır. Özellikle Ankara ilinin farklı semtlerinde, Thymus leucostomus

Hausskn. et Velen., Artemisia santonicum L. ve bazı Astragalus L. türleri step bitki

örtüsünün baskın manzaralı türleridir. Bitki topluluğu Marnlı topraklarda Salvia

tchihatcheffii Boiss., Hedysarum varium Willd., Glycyrrhiza glabra L., Genista

sessilifolia L., cipsli topraklarda Gypsophyla eriocalyx L., Centaurea ssp. L.,

Astragalus karamanicus Boiss. ve silisli topraklarda Hypericum heterophyllum Vent,

Minuartia L., Inula montbretiana D.C. türlerinden oluşmuştur. Ayrıca,yörede

Euphorbia macroclada Boiss., Linum hirsutum L., Phlomis armeniaca Willd., Noaea

mucronata Forssk., Globularia trichosantha Fisch., Onobrychis armena Boiss. &.

Huet., Helianthemum nummularium L., Centaurea triumfetti All., Acontholimon

Boiss, Bromus tomentellus Boiss., Koeleria cristata (L.) Pers., Stipa L. ve Festuca L.

türleride yoğun olarak bulunmaktadır (İnceoğlu ve ark., 1994).

İnceoğlu ve ark. (1994), yaptığı çalışmada, şehirdeki boş bırakılmış arazilerde,

parklarda, bahçelerde ve yol kenarlarında birçok step türünün görüldüğü belirtilmiştir.

Bu alanlarda Chenepodium L., Atriplex L., Rumex L., Amaranthus L., Sisymbrium L.,

Erysimum L., Alyssum L., Raphanus L., Trifolium L., Urtica L., Parietaria L. ve

Plantago L. gibi kozmopolit yaban bitkilerinin geniş yayılım gösterdiği ve şehrin

çevresindeki bazı nemli habitatlarda Cyperaceae ve Juncaceae üyelerinin görülebileceği

belirtilmiştir. Ankara’nın doğal vejetasyonuna ek olarak; Aesculus hippocastaneum L.,

Platanus orientalis L., Ailanthus glandulosa Desf., Fraxinus excelsior L., Populus alba

L., Robinia pseudoacacia L., Acer platanoides L., Salix L., Sophora japonica L., Morus

alba L., Juglans regia L., Pinus nigra Arn., Ligustrum vulgare L., Picea pungens

Engelm., Forsythia intermedia, Qercus pedunculiflora K. Koch., Tilia L., Thuja

orientalis L. ve Rhus L. gibi türlerin şehrin park, bahçe ve caddelerinde sık sık

görüldüğü belirtilmiştir.

26

Erik ve ark. (1998), Ankara’da doğal ağaç ve çalı formlarının yapısının

kentleşmenin etkisi altında şekillendiğini belirterek bazı türlerin şehirdeki yayılışlarını

belirtmişlerdir. Bu türler; Juniperus oxycedrus L. ve J. exelsa Bieb. Keçiören ve

Dikmen sırtlarında; Berberis L. Keçiören, Hacıkadın çevresinde; Tamarix L.

Gaziosmanpaşa, Kırkkonaklar semti yamaçlarında; Rhamnus L. cinsinin 4 türü

Keçiören, Mamak, Kalaba ve Dikmen semtlerinde; Rhus L. Kırkonaklarda; Pistacia L.

Hacıkadın deresi; Prunus L. cinsinin 2 türü Balgat, Dikmen yamaçlarında; Amygdalus L.

Keçiören, Topraklık sırtlarında; Crataegus L. cinsinin 7 türü Balgat, Dikmen, Hacıkadın

çevresinde; Sorbus L. cinsinin 2 türü Keçiören, Dikmen, İncesu semtlerinde, Pyrus L.

Dikmen, İncesu semtlerinde; Elaeagnus L. Keçiören, Kalaba semtlerinde; Ulmus L.

cinsinin 2 türü Keçiören Subayevlerinde; Celtis L. cinsinin, 2 türü Hacıkadın çevresinde;

Corylus L. Hacıkadın Deresinde lokal olarak yayılış göstermektedir .

Doğal bitki varlığını olumlu ya da olumsuz yönde etkileyen yeşil alanlar kent

merkezinde toplam 2 874 000 m2’lik bir alanı kapsamaktadır. Bunların en başında

Altınpark (644 000 m2 ) gelmektedir, sırasıyla Gençlik parkı (253 000 m2), 50. yıl parkı

(164 000 m2), Kurtuluş parkı (110 000 m2) ve Botanik parkı (65 000 m2) en büyük yeşil

alanlardır. Ekzotik ve kültür bitkilerinin sergilendiği bu alanlar mikroklimanın

oluşmasında diğer önemli bir etmen olup, çok ilginç yayılış tiplerinin ortaya çıkmasına

neden olmaktadır (Erik ve ark.,1998).

2.4. Atmosferik Polen Örneklerinin Alınması

2.4.1. Gravimetrik Metot

Yerçekimi etkisine bağlı olarak birim alana düşen (cm²) polen miktarını belirlemeye

yarayan bir yöntemdir. Bu yöntemde, Durham aracı kullanılarak atmosferdeki spor ve

polenler bir günlük, iki günlük ya da haftalık olarak toplanır. Bu araştırmada ise sayımlar

1 Ocak 2005–31 Aralık 2005 tarihleri arasında 1 yıllık süre boyunca günlük olarak

yapılmıştır.

27

2.4.2. Durham Aracının Özellikleri

Gravimetrik yöntemin uygulama aracı, Durham, (1946) tarafından geliştirildiği için bu

adı almıştır. Araç, birbirine uzaklığı 8-10 cm, çapları 22.7 cm olan alt ve üst iki diskten

oluşur (Şekil 2. 6). Alttaki diskin merkezinde 2.5 cm yüksekliğinde bir lam taşıyıcısı

bulunur. Üstteki disk güneş, yağmur, kar ve rüzgar etkisine karşı lam taşıyıcısına

yerleştirilen lamı korur. Alt diskin altında ve merkezinde çapı 7-8 cm, boyu 1 m olan

silindir şeklinde bir sap bulunur. Araç istenilen yüksekliğe yerleştirildikten sonra, sap

kısmı ile sabit hale getirilir.

Şekil 2. 6. Durham spor ve polen toplama aracı.

Bu araç basit, ucuz ve kullanışlı olduğundan bugün bir çok ülkede palinolojik

araştırmalarda kullanılmaktadır.

2.4.3. Aracın Yerleştirildiği Yer

Araştırmada, gravimetrik yöntemin uygulama aracı olan üç adet Durham cihazı

kullanılmıştır. Durham cihazları, Koru, Abidinpaşa ve Birlik mahallelerinde belirlenen

bölgelerde, her yerden hava alabilecek bir şekilde evlerin balkonlarına yerleştirilmiştir.

2.5. Preparatların Hazırlanması

İnce (1995), döneminde Durham aleti ile vazelin ve jelatin-gliserin karışımı sürülmüş

preparatlarda yakalanan polenlerin miktarlarını karşılaştırmıştır. Araştırıcı, bu

karşılaştırma sonucunda gliserin jelatin karışımının daha iyi polen yakaladığı

belirtilmiştir. Çalışmamızda tespit ve montaj materyali olarak bazik-fuksinli gliserin-

28

jelatin karışımı kullanılmıştır (Charpin and Surinyah, 1974). Bu karışımdan alınan 1-2

mm³’lük bir parça sıcak zeminde hafifçe ısıtılarak lam üzerine ince bir film halinde

sürülmüştür. Daha sonra bu lamlar 24 saat süreyle Durham aracındaki lam taşıyıcısı

üzerine konulmuştur. Her gün saat 12.00’da yenisiyle değiştirilen lamlar laboratuvara

getirilerek ve yine sıcak zeminde hafifçe ısıtılarak üzerine 20X20 mm’lik lamel

kapatılmıştır. Preparatlar hazırlandıktan sonra lam kenarına yapıştırılan etikete toplama

tarihi ve yeri yazılmıştır.

2.5.1. Bazik-fuksinli gliserin-jelatin hazırlanması

7 gram jelatin plak, şişmesi için 2-3 saat süreyle ılık distile su içine konmuştur.

Yumuşamış jelatin üzerine 50 ml gliserin ilave edilerek, 50 °C’lik sıcak su banyosuna

konulmuş ve 10-15 dakika süre ile karıştırılmıştır. Karışıma dezenfektan olarak küçük bir

timol kristali ilave edilmiş ve eriyinceye kadar bekletilmiştir.

Hazırlanmış gliserin-jelatin içine polenleri boyamak üzere istenen oranda (1-2 ml)

bazik-fuksin karıştırılmış ve karışım soğumadan cam pamuğundan süzülerek erimeyen

jelatin ortamdan uzaklaştırılmıştır (Charpin and Surinyah, 1974).

2.5.2. Referans Preparatların Hazırlanması

Çalışma alanlarının çevresinde bulunan bitkilerin çiçeklenme dönemleri boyunca çalışma

alanlarına gidilmiştir. Bölgelerin çiçekli bitkileri toplanmış, bu bitkiler laboratuvara

getirilerek atmosferde bulunan polenlerin teşhisinde yardımcı olması amacı ile her

taksona ait olgun çiçeklerden “Wodehouse metodu”na göre referans preparatları

hazırlanmıştır (Wodehouse, 1935).

2.5.3. Wodehouse metodu

Temiz bir lam üzerine olgunlaşmış çiçeklerin stamenleri konarak, üzerine 2-3 damla %

96’lık etil alkol damlatılmıştır. Alkol yardımıyla anterler yumuşatılmış ve polenlerin

29

dışarı çıkması sağlanmıştır. Aynı zamanda alkol polenler üzerinde bulunan reçine ve

yağların çözülmesini sağlamıştır. Alkolün buharlaşması için lam 30-40 0C’lik ısıtıcıda

ısıtılmıştır. Isıtma sırasında polenlerin ekzin ve intin tabakalarının birbirinden

ayrılmamasına dikkat edilmiştir. Alkol buharlaştıktan sonra lamelin büyüklüğüne göre 1-

2 mm3’lük bazik-fuksinli gliserin-jelatin lam üzerine konmuştur. Lam 30-40 0C’lik

ısıtıcıda ısıtılarak, bazik-fuksinli gliserin-jelatin eritilmiştir. Erimiş bazik-fuksinli

gliserin-jelatin bir iğne ile karıştırılmış ve lam üzerindeki polenlerin homojen bir biçimde

dağılımı sağlanmıştır. Sonra üzerine lamel kapatılmış ve polenlerin lamel yüzeyine

yaklaşması için preparatlar birbirine parelel iki cam baget üzerine ters çevrilerek

bırakılmıştır. Preparatlardaki bazik-fuksinli gliserin-jelatin donuncaya kadar bekletilmiş

ve preparatların üzerlerine gerekli bilgiler yazılmıştır.

2.6. Preparatların Mikroskopta İncelenmesi

Polenlerin teşhisi ve sayımı binokular Prior marka ışık mikroskobu ile yapılmıştır.

Sayım için 10x oküler ve x40 plan objektif kullanılmıştır. Polenlerin mikrofotoğrafları

ise Nikon marka ECLIPSE E600 mikroskobunda (x100’lük plan oil-immersion

objektifi) çekilmiştir.

Araştırmamızda polen sayımı lamelin sol kenarından başlayarak 2 mm aralıklarla

tüm lamel alanının taranması ile yapılmıştır (Şekil 2. 7).

Şekil 2. 7. Preparatta polen sayımlarının yapılmasında izlenen tarama yöntemi.

2005 yılı süresince yapılan bu çalışmada 24 saatlik partikülleri taşıyan lamlarımız

20x20 mm’lik lameller ile uygun yöntem kullanılarak kapatılmış ve bu 4 cm2’lik alanda

30

tarama yapılmıştır. Bu alanda bulunan farklı taksonlara ait polen sayısı tespit edilmiştir.

Aşağıdaki formül kullanılarak her taksona ait 1 cm2’ye düşen polen sayısı hesaplanmıştır.

1cm2’ye düşen polen sayısı =Toplam Polen Sayısı

Toplam Taranan Alan

Polenlerin teşhisi familya ya da cins düzeyinde yapılmıştır. Çizelgelerin hazırlanmasında

taksonlara ait polenlerin atmosferde görülme zamanı göz önüne alınmıştır. Her taksona

ait aylık toplam polen miktarı değişimleri belirlenmiş ve grafiklerle gösterilmiştir. Teşhis

edilen polenlerin bazı morfolojik özellikleri belirtilmiştir.

Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı

Palinoloji Laboratuvarındaki mevcut ya da hazırladığımız referans preparatlarından ve

palinoloji ile ilgili yayınlardan (Aytuğ ve ark, 1971; Charpin and Surinyach, 1974;

Erdtman, 1943, 1952, 1957, 1969; Moore and Webb, 1983; Yurdukoru, 1979; Pehlivan,

1995; Erik ve Doğan, 2002) yararlanılarak polenlerin teşhisi yapılmıştır.

İstatistiki SPSS programı kullanılarak, çalışılan bölgelerde polenleri yüksek

konsantrasyonda teşhis edilen taksonlar ve bu taksonlara ait polenlerin aylık bölgesel dağılım

miktarlarının varyans analizi yapılmıştır. Bölgeler arasında, hesaplanan p değeri

α=0.05’ten küçük ise istatistiki açıdan anlamlı bir fark olduğu ve p değeri α=0.05’ten

büyük ise anlamlı bir fark olmadığı belirtilmiştir.

31

3. BULGULAR

Ankara iline bağlı Koru, Birlik ve Abidinpaşa mahallelerinden 1 Ocak 2005 tarihinden

itibaren 1 yıllık süre boyunca günlük olarak atmosferik polen örnekleri alınmış ve

çalışma 31 Aralık 2005 tarihine kadar devam etmiştir.

2005 yılı boyunca preparatlarda 22’si familya düzeyinde (Amaranthaceae/

Chenopodiaceae, Anacardiaceae, Apiaceae, Asteraceae, Balsaminaceae, Brassicaceae,

Campanulaceae, Caryophyllaceae, Cistaceae, Convolvulaceae, Cupressaceae/ Taxaceae,

Ericaceae, Fabaceae, Fagaceae, Juglandaceae, Lamiaceae, Liliaceae, Oenotheraceae,

Oleaceae, Pedaliaceae, Poaceae ve Rosaceae) ve 32’si cins düzeyinde (Abies Mill., Acer

L., Aesculus L., Alnus Mill., Artemisia L., Betula L., Carex L., Carpinus L., Cedrus

Link., Centaurea L., Corylus L., Echium L., Elaeagnus L., Fraxinus L., Helianthus L.,

Lonicera L., Morus L., Pinus L., Plantago L., Platanus L., Populus L., Quercus L.,

Rumex L., Salix L., Sambucus L., Sanguisorba L., Taraxacum L., Teucrium L., Tilia L.,

Ulmus L., Urtica L. ve Xanthium L.) olmak üzere toplam 54 taksona ait 65 101 adet

polen teşhis edilmiştir. Bu polenlerden, 20753 tanesi Koru, 15477 tanesi Abidinpaşa ve

28871 tanesi ise Birlik Mahallesi atmosferinde görülmüştür (Şekil 3.1). Teşhis edilen

polenlerin günlük bölgesel dağılımları Çizelge 3.1-12’de gösterilmiştir.

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman (2005)

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm

2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.1. Koru, Abidinpaşa ve Birlik Mahallelerinin toplam aylık polen konsantrasyonlarının değişimi (2005).

32

Şekil 3.1’ de görüldüğü gibi bölgelerdeki en düşük polen konsantrasyonları ocak

ve aralık aylarında tespit edilmiştir. Koru ve Abidinpaşa mahallelerinin atmosferinde en

yüksek polen konsantrasyonu haziran ayında tespit edilirken, Birlik Mahallesinde en

yüksek konsantrasyona mayıs ayında ulaşılmıştir.

3.1. Familya: Pinaceae (Şekil 3.7)

Cins: Abies Mill.

Abies Mill. cinsi taksonlarına ait polenler mayıs-ağustos ve kasım aylarında tespit

edilmiştir (Çizelge 3.5-9). Mayıs, haziran ve temmuz aylarında bu cinse ait polenler her

üç bölgede de tespit edilirken ağustos ayında ise sadece Abidinpaşa Mahallesinde

görülmüştür. Abies Mill. cinsine ait polenler, mayıs ayında her üç bölgede de yoğun

olarak görülürken en yüksek konsantrasyon Birlik Mahallesinde tespit edilmiştir ( Şekil

3.2).

0

25

50

75

100

Ocak

Şuba

tMart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.2. Abies Mill. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Abies Mill. cinsi taksonlarının polen boyutları diğer Pinaceae familyası üyelerinin

polenlerinden oldukça büyüktür (>100 µm). Abies Mill. polenleri bisakkat veya

vesikülat’tır. Polenin bedenine yatay olarak bağlanmış iki adet hava kesesi vardır.

33

3.2. Familya: Aceraceae (Şekil 3.7)

Cins: Acer L.

Acer L. cinsi taksonlarına ait polenler mart-haziran ayları arasındaki periyotta tespit

edilmiştir (Çizelge 3.3-6). Mart ayında Acer L. polenleri sadece Abidinpaşa

Mahallesinde tespit edilmiştir. Nisan ve haziran aylarında her üç bölgede de bu cinse ait

polenlere rastlanmıştır. Mayıs ayında Abidinpaşa ve Koru mahallelerinde Acer L.

taksonlarının polenleri tespit edilirken, Koru Mahallesinde aynı dönemde bu cinsin

polenlerine rastlanmamıştır. Şekil 3.3’te de görüldüğü gibi Acer L. cinsine ait polenler en

çok haziran ayında Birlik Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda teshis

edilmiştir (Çizelge 3.6).

05

101520253035404550

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.3. Acer L. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Acer L. polenleri trikolpat, ornemantasyonu striat–rugulat’tır. Boyutları 25–35

µm arasında değişmektedir.

3.3. Familya: Hippocastanaceae (Şekil 3.7)

Cins : Aesculus L.

Aesculus L. cinsine ait taksonların polenleri nisan ve mayıs ayları boyunca gözlenmiştir

(Çizelge 3.4-5). Bu cinse ait polenler nisan ayında Koru ve Birlik mahallerinde teşhis

edilirken, mayıs ayında sadece Birlik Mahallesinde tespit edilmiştir. Şekil 3.4’te de

görüldüğü gibi Aesculus L. cinsine ait polenler, en fazla mayıs ayında Birlik Mahallesi

34

atmosferinden hazırlanan preparatlarda gözlenmiştir. Abidinpaşa Mahallesinde ise bu

cinse ait polen teşhis edilmemiştir (Şekil 3.1).

0

500

1000

1500

2000

2500

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.4. Aesculus L. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Aesculus L. polenleri orta büyüklüktedir ve boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Ekvatoral görünümü sirkulardır. Polenler trikolporat ve ornemantasyonu

strie-retikülat’tır.

3.4. Familya: Betulaceae (Şekil 3.7)

Cins: Alnus Mill.

Alnus Mill. cinsine ait taksonların polenleri ocak-mart ve aralık aylarında tespit

edilmiştir (Çizelge 3.1-3, Çizelge 3.12). Bu cinse ait polenlere, ocak ayında sadece Koru

Mahallesinde rastlanmıştır. Alnus Mill. polenleri, şubat ayında Koru Mahallesinde ve

Birlik Mahallesinde tespit edilirken, mart ayında Koru ve Abidinpaşa mahallelerinde

görülmüştür. Aralık ayında bu cinse ait polenler her üç bölgede de teşhis edilmiştir. Bu

cinse ait polenler Şekil 3.5’te de görüldüğü gibi en fazla Koru Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preparatlarda gözlenmiştir. Bu cinse ait polenler her üç bölgede de düşük

konsantrasyonlarda görülmüştür (Şekil 3.5).

35

0

1

2

3

4

Ocak

Şuba

tMart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.5. Alnus Mill. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Alnus Mill. cinsine ait taksonların polenlerinin boyutları 10-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli oblat ya da suboblat’tır. Amb şekli polygonal ya da

sirkular’dır. Apertür dağılımı stephanoporat’tır (Ekvatoral düzlemde 4-5 adet por vardır).

Yüzey süslenmesi ise rugulat ya da granülat’tır.

3.5. Familya: Amaranthaceae/Chenopodiaceae (Şekil 3.7)

Amaranthaceae/Chenopodiaceae familyasına ait taksonların polenleri ocak ayı hariç tüm

yıl boyunca her üç bölgede de görülmüştür (Çizelge 3.1-12). Bu taksonlara ait polenler

ocak ayında sadece Koru Mahallesinde tespit edilmiştir. Familyaya ait polenler her üç

yörede de en fazla ağustos ayında belirlenmiştir (Şekil 3.6, Çizelge 3.8).

0

500

1000

1500

2000

2500

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.6. Amaranthaceae/Chenopodiaceae familyasına ait polenlerinin aylık bölgesel dağılımı

(2005).

36

Amaranthaceae/Chenopodiaceae familyasına ait taksonların polenlerinin ortalama

boyutları 26-50 µm, şekli spheroid’tir. Amb görünüşü sirkular’dır. Polenler periporat ve

yüzey süslenmesi ekinat ya da mikroekinat’tır.

3.6. Familya: Anacardiaceae (Şekil 3.7)

Bu familyaya ait polenler sadece Birlik Mahallesinden temmuz ayında hazırlanan

preparatlarda 2 adet gözlenmiştir (Çizelge 8-7). Koru ve Abidinpaşa mahallelerinden

hazırlanan preparatlarda bu familyaya ait polenlere rastlanmamıştır.

Anacardiaceae familyasına ait taksonların polenlerinin ortalama boyutları 25-55

µm’dir. Amb görünüşü eliptik. Polenler trikolporat ve yüzey süslenmesi striat’tır.

37

a

b

c

d

e

f

Şekil 3.7. a: Abies Mill., b: Acer L., c: Aesculus L., d:Alnus Mill., e: Amaranthaceae/ Chenopodiaceae ve f: Anacardiaceae’nin polen mikrofotoğrafları.

38

3.7. Familya: Apiaceae (Şekil 3.13)

Apiaceae familyasına ait polenler haziran-ağustos aylarında gözlenmiştir (Çizelge 3.6-8).

Bu familyaya ait polenler haziran ve temmuz ayında Koru ve Birlik mahallelerinde

tespit edilirken, ağustos ayında sadece Abidinpaşa Mahallesinde görülmüştür. Şekil

3.8’de görüldüğü gibi Apiaceae familyasına ait polenler en fazla haziran ayında Birlik

Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda teşhis edilmiştir.

Şekil 3.8. Apiaceae familyasına ait taksonların polenlerinin aylık bölgesel dağılımı

(2005).

Apiaceae familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 10-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli prolat. Amb görünüşleri sirkular ya da triangular’dır. Polenler

3-kolporat ve yüzey süslenmesi çoğunlukla striat, nadiren rugulat ya da psilat’tır.

3.8. Familya: Asteraceae (Şekil 3.13)

Cins: Artemisia L.

Artemisia L. cinsine ait taksonların polenleri haziran-kasım ayları boyunca gözlenmiştir

(Çizelge 3.6-11). Bu cinse ait taksonların polenleri haziran ayında sadece Abidinpaşa

Mahallesinde, temmuz ayında ise Koru ve Birlik mahallelerinde görülmüştür. Bu cinse

ait polenler ağustos-kasım aylarında her üç bölgede de teşhiş edilmiştir. Ekim ayında

0123456789

10

OcakŞu

bat

Mart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAP

Birlik

39

Artemisia L. polenlerinin konsantrasyonu her üç bölgede de en yüksek düzeye ulaşırken,

en fazla yoğunluk Birlik Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda görülmüştür

(Şekil 3.9, Çizelge 3.11).

020406080

100120140160180

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı(Ta

ne/c

m2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.9. Artemisia L. cinsi taksonlarına ait polenlerinin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Artemisia L. cinsi taksonlarının polenleri trikolporat’tır. Ornemantasyonu

mikroekinat ya da garanülat’tır. Boyutları 10-25 µm arasında değişmektedir. AMB

görünüşü sirkulardır.


Asteraceae familyasına ait polenler tüm yıl boyunca gözlenmiştir (Çizelge 3.1-12; Şekil

3.10). Ocak ve nisan aylarında Abidinpaşa, şubat ayında Koru Mahallesinde Asteraceae

polenine rastlanmamıştır. Şekil 3.10’da görüldüğü gibi familyaya ait polenler en yoğun

olarak ağustos ayında Birlik Mahallesinden hazırlanan preparatlarda görülmüştür

(Çizelge 3.8).

Asteraceae familyasında bulunan taksonların polenlerinin boyutları 10-100 µm

arasında değişmektedir. Polen şekli spheroid’dir. Amb görünüş sirkular ya da

triangular’dır. Polenler 3-kolporat ve yüzey süslenmesi ekinat ya da mikroekinat’tır.

40

050

100150200250300350400450

OcakŞu

bat Mart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağusto

sEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.10. Asteraceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.10. Familya: Balsaminaceae (Şekil 3.13)

Abidinpaşa Mahallesinden mart ayında hazırlanan preparatlarda bu familyaya ait bir adet

polen teşhis edilmiştir (Çizelge3.3).

Balsaminaceae familyasında bulunan taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm

arasında değişmektedir. Polen şekli oblat. Amb görünüşü eliptik. Polenler 4-kolpat ve

yüzey süslenmesi retikülat ya da granülat’tır.


Cins: Betula L.

Betula L. cinsine ait taksonların polenleri mart-eylül aylarında gözlenmiştir (Çizelge 3.2-

9). Mart-eylül aylarında bu cinse ait polenler her üç bölgede de tespit edilirken, kasım

ayında sadece Koru Mahallesinde rastlanmıştır. Şekil 3.11’de görüldüğü gibi nisan

ayında Betula L. cinsinin polen konsantrasyonu en yüksek değere ulaşmıştır. Bu cinse ait

polenler en yoğun miktarda, Birlik Mahallesinden hazırlanan preparatlarda görülmüştür.

41

0200400600800

10001200

Ocak

Şuba

tMart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos EylülEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm

2 )Koru

AP

Birlik

Şekil 3.11. Betula L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Betula L. cinsine ait taksonların polenlerinin boyutları 10-25 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-porat ve yüzey

süslenmesi granülat’tır.

3.12. Familya: Brassicaceae (Şekil 3.13)

Brassiaceae familyasına ait polenler mart-kasım ayları boyunca gözlenmiştir (Çizelge

3.3-11). Abidinpaşa Mahallesinden mart-mayıs ve ağustos aylarında hazırlanan

preparatlarda bu familyaya ait polenler görülmemiştir. Diğer aylarda ise her üç bölgeden

hazırlanan preparatlarda da bu familyaya ait polenlere rastlanmıştır. Şekil 3.12’de

görüldüğü gibi bu familyaya ait polenler en yoğun olarak eylül ayında Birlik

Mahallesinden alınan örneklerde belirlenmiştir.

Brassicaceae familyasına ait polenler 3-kolpattır. Yüzey süslenmesi retikülat.

Polen boyutları 10-50 µm arasında değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb görünüşü

sirkular’dır.

42

050

100150200250300350400450500

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos EylülEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.12. Brassicaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı

(2005).

43

A

b

c

d

e

f

Şekil 3.13. a: Apiaceae, b: Artemisia L., c: Asteraceae, d: Balsaminaceae, e: Betula L. ve f: Brassicaceae’nin polen mikrofotoğrafları.

44

3.13. Familya: Campanulaceae (Şekil 3.18)

Koru Mahallesinden ağustos ayında hazırlanan preparatlarda bu familyaya ait bir adet

polen teşhis edilmiştir (Çizelge3.8). Diğer bölgelerde ve aylarda bu familyaya ait polen

teşhis edilmemiştir.

Campanulaceae familyasına ait polenler 4-porat’tır. Yüzey süslenmesi ekinat,

polenlerin boyutları 26-50 µm arasında değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb

görünüşü sirkulardır.

3.14. Familya: Cyperaceae (Şekil 3.18)

Cins: Carex L.

Carex L. cinsine ait polenler nisan-aralık aylarında görülmüştür (Çizelge 3.4-12). Bu

cinse ait taksonların polenlerine nisan ayında sadece Koru Mahallesinde, mayıs ayında

ise Koru ve Birlik mahallelerinden hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır. Bu cinse ait

taksonların polenleri haziran ayında Birlik Mahallesinde, ağustos ve ekim aylarında Koru

Mahallesinde ve aralık ayında ise sadece Abidinpaşa Mahallesinde tespit edilmiştir. Bu

cinse ait polenlere en yoğun olarak mayıs ayında Koru Mahallesinden alınan örneklerde

rastlanmıştır (Şekil 3.14, Çizelge3.5).

0

50

100

150

200

250

OcakŞu

bat

Mart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pol

en M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.14. Carex L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

45

Carex L. cinsinde bulunan taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Amb görünüşü sirkular. Polenler 5-porat ve yüzey süslenmesi perforat ya

da granülattır.


Cins: Carpinus L.

Carpinus L. cinsine ait polenlere sadece aralık ayında Koru ve Abidinpaşa

mahallelerinden hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır (Çizelge 3.12).

Carpinus L. cinsinde bulunan taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm

arasında değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 4-porat ve

yüzey süslenmesi granülattır.

3.16. Familya: Caryophyllaceae (Şekil 3.18)

Caryophyllaceae familyası taksonlarına ait polenlere ağustos-ekim ayları arasındaki

periyotta rastlanmıştır (Çizelge 3.8-3.10). Bu familya taksonlarının polenleri, ağustos

ayında Koru, Abidinpaşa, eylül ayında Abidinpaşa ve ekim ayında ise her üç bölgede de

tespit edilmiştir. Şekil 3.15’de görüldüğü gibi bu familyaya ait polenler ağustos ayında

Abidinpaşa Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatta en yoğun miktarda

görülmüştür (Çizelge 3.8).

0

2

4

6

8

10

12

14

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.15. Caryophyllaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

46

Caryophyllaceae familyasına ait polenlerin boyutları 51-100 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli sferoid. Amb görünüşü sirkular. Polenler periporat yüzey

süslenmesi mikroekinat ya da perforattır.

3.17. Familya: Pinaceae (Şekil 3.18)

Cins: Cedrus L.

Cedrus L. cinsine ait polenler eylül- aralık ayları boyunca gözlenmiştir (Çizelge 3.9-12).

Bu cinsin polenleri ocak ayında sadece Birlik Mahallesinde, şubat ayında Abidinpaşa ve

Birlik mahallelerinde, aralık ayında Koru ve Birlik mahallelerinden hazırlanan

preparatlarda görülmüştür. Cinse ait polenler eylül, ekim ve kasım aylarında her üç

bölgede de görülmüştür. Şekil 3.16’da görüldüğü gibi bu cinse ait polenlerin miktarı

ekim ayında en yüksek konsantrasyona ulaşmıştır. Birlik Mahallesinden hazırlanan

preparatlarda ekim ayında en yüksek konsantrasyon gözlenmiştir.

0

100

200

300

400

500

600

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.16. Cedrus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Cedrus L. cinsine ait polenlerin boyutları L: 58 µm, lm:51µm, l:47.2µm, B:50.5

µm, b:35 µm, be:15.07µm ve I:1.26 µm’dir. Polen tipii vesikulat. Baloncuklar polen

gövdesini iyice sarar. Baloncukların ornemantasyonu ile polen gövdesinin

ornemantasyonu hemen hemen aynı yapıdadır; kapalı ve düzgün odacıklardan meydana

gelmiştir.

47

3.18. Familya:Asteracae (Şekil 3.18)

Cins: Centaurea L.

Centaurea L. cinsi taksonlarına ait polenler haziran-kasım aylarında hazırlanan

preparatlarda gözlenmiştir (Çizelge 3.6-11). Bu cinsin taksonlarına ait polenler, haziran

ayında Koru ve Abidinpaşa mahallelerinde, ağustos ayında her üç bölgede de tespit

edilmiştir. Eylül ayında bu cinsin taksonlarına ait polenlere sadece Koru Mahallesindeki

preparatlarda, ekim ve kasım aylarında ise Abidinpaşa ve Birlik mahallelerinden

hazırlanmış preparatlarda rastlanmıştır. Ekim ayında, Abidinpaşa Mahallesi

atmosferinden hazırlanan preparatlarda bu cinse ait polen miktarının en yüksek

konsantrasyona ulaştığı görülmüştür (Şekil 3.17).

02468

101214

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.17. Centaurea L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Centaurea L. cinsi taksonlarına ait polenlerin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb görünüşü triangular. Polenler 3-kolporat ve

yüzey süslenmesi mikroekinattır.

48

a

b

c

d

e

f

Şekil 3.18. a: Campanulaceae, b: Carex L., c: Carpinus L., d: Caryophyllaceae, e: Cedrus L. ve f: Centaurea L.’nın polen mikrofotoğrafları.

49

3.19. Familya: Cistaceae (Şekil 3.24)

Cistaceae familyasına ait taksonların polenleri nisan-ekim aylarında görülmüştür

(Çizelge 3.4-10). Nisan ayında bu familyaya ait polenler her üç bölgede de tespit

edilirken, mayıs, temmuz ve ekim aylarında sadece Koru Mahallesinde, haziran ve eylül

aylarında ise Abidinpaşa Mahallesinde tespit edilmiştir. Bu familyaya ait polenler şekil

3.19’da görüldüğü gibi en fazla eylül ayında Abidinpaşa Mahallesinde görülmüştür.

0

10

20

30

40

50

60

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.19. Cistaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Cistaceae familyası taksonlarına ait polenlerin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolporat ve yüzey

süslenmesi retikülattır.

3.20. Familya : Convolvulaceae (Şekil 3.24)

Convolvulaceae familyası taksonlarına ait polenler temmuz-eylül aylarında görülmüştür

(Çizelge3.7-9). Bu familyaya ait polenlere ağustos ve eylül aylarında her üç bölgeden

hazırlanan preparatlarda da rastlanırken, temmuz ayında ise sadece Abidinpaşa

50

Mahallesinden hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır. Şekil 3.20’de görüldüğü gibi bu

familyaya ait polenler her üç bölgede de en yoğun olarak ağustos ayında tespit edilmiştir.

05

1015202530

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.20. Convolvulacea familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Convolvulacea familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 51-100 µm

arasında değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolporat ve

yüzey süslenmesi perforat ya da mikroekinattır.


Cins: Corylus L.

Corylus L. cinsine ait polenler ocak-mart aylarında görülmüştür (Çizelge3.1-3). Bu cinse

ait polenler şubat ve mart aylarında her üç bölgede de tespit edilmiştir. Ocak ayında ise

bu cinse ait polenlere sadece Birlik Mahallesinde rastlanmıştır. Şekil 3.21’de görüldüğü

gibi bu cinse ait polenler en fazla mart ayında tespit görülmüştür. Koru Mahallesi

atmosferinden hazırlanan preparatlarda ise en yoğun miktarda görülmüştür (Çizelge 3.3).

Corylus L. cinsine ait taksonların polenlerinin boyutları 10-25 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-porat ve yüzey

süslenmesi rugulat ya da granülattır.

51

02468

10121416

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.21. Corylus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.22. Familya: Cupressaceae/Taxaceae (Şekil 3.24)

Cupressaceae/Taxaceae familyasına ait polenler ocak-temmuz aylarında tespit edilmiştir

(Çizelge 3.1-7). Familyaya ait polenler şubat-temmuz aylarında her üç bölgede de

görülürken, ocak ayında sadece Koru Mahallesinden hazırlanan preparatlarda tespit

edilmiştir. Şekil 3.22’de görüldüğü gibi, Mart ayında Koru Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preparatlarda bu familyaya ait polenler en yüksek konsantrasyonda tespit

edilmiştir.

0200400600800

10001200140016001800

Ocak

Şuba

tMart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.22. Cupressaceae/Taxaceae familyalarının polenlerinin aylık bölgesel dağılımı (2005).

52

Cupressaceae/Taxaceae familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 19-38

µm arasında değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Apertür dağılımı

inapertürat. Yüzey süslenmesi granülattır.

3.23. Familya : Boraginaceae (Şekil 3.24)

Cins: Echium L.

Şekil 3.23’de görüldüğü gibi Echium L. cinsinin polenleri haziran ve ekim aylarında

sadece Koru Mahallesinde tespit edilmiştir (Çizelge3.6, Çizelge3.10 ).

0

50

100

150

200

250

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.23. Echium L. cinsi taksonlarının polenlerinin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Echium L. cinsine ait taksonların polenlerinin boyutları 10-25 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli prolat. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolporat ve yüzey

süslenmesi perforat’tır.

3.24. Familya: Elaeagnaceae (Şekil 3.24)

Cins: Elaeagnus L.

Abidinpaşa Mahallesi atmosferinden temmuz ayında hazırlanan preparatlarda bu cinse ait

bir adet polen teşhis edilmiştir (Çizelge 3.7).

Elaeagnus L. cinsine ait taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli sferoid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolpat ve yüzey

süslenmesi psilat ya da verrukattır.

53

a

b

c

d

e

f

Şekil 3.24. a: Cistaceae, b: Convolvulaceae, c: Corylus L., d: Cupressaceae/Taxaceae, e:

Echium L. ve f: Elaeagnus L.’un polen mikrofotoğrafları.

54

3.25. Familya: Ericaceae (Şekil 3.31)

Ericaceae familyasına ait taksonların polenleri mart-ağustos ayları arasındaki periyotta

görülmüştür (Çizelge 3.3-8). Bu familyaya ait polenler nisan ayında her üç bölgede de

görülürken, mart ve temmuz ayında ise Koru ve Abidinpaşa semtlerinde tespit edilmiştir.

Bu familyaya ait polenlere mayıs ayında Koru ve Birlik mahallelerinde rastlanırken,

temmuz ayında ise sadece Birlik Mahallesindeki preparatlarda rastlanmıştır. Şekil

3.21’de de görüldüğü gibi Koru Mahallesi preparatlarında familyaya ait polenler diğer

bölgelerden daha fazla miktarda tespit edilmiştir.

0

1

2

3

4

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.25. Ericaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Ericaceae familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 10-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolporat ve yüzey

süslenmesi fossulattır.

3.26. Familya: Fabaceae (Şekil 3.31)

Fabaceae familyasına ait taksonların polenlerine aralık ayı dışında hazırlanan tüm

preparatlarda rastlanmıştır (Şekil 3.22, Çizelge3.1-11). Bu familya taksonlarına ait

polenler sadece ocak ve şubat aylarında Abidinpaşa Mahallesinde hazırlanan

preparatlarda görülmemiştir. Diğer aylarda ise tüm bölgelerde tespit edilmiştir. Şekil

3.26’de görüldüğü gibi Fabaceae familyası taksonlarına ait polenler her üç bölgede de en

yoğun olarak ağustos ayında tespit edilmiştir (Çizelge 3.8).

55

050

100150200250300350400

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.26. Fabaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Fabaceae familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 10-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli prolat, subprolat, spheroid, oblat ya da suboblattır. Amb şekli

sirkular ya da triangulardır. Polenler 3-kolpat, 3-porat ya da 3-kolporattır. Yüzey

süslenmesi perforat, psilat, rugulat, granülat, fossulat ya da retikülattır.

3.27. Familya: Fagaceae (Şekil 3.31)

Fagaceae familyasına ait taksonların polenleri her üç bölgede de gözlenmiştir. Bu

familyaya ait polenler nisan ayında Abidinpaşa Mahallesinde, haziran ayında Koru ve

Birlik mahallelerinde görülmüştür. Fagaceae familyasına ait polenler temmuz ayında

Koru va Abidinpaşa mahallelerinde görülürken, ekim ayında ise sadece Abidinpaşa

Mahallesinde tespit edilmiştir. Şekil 3.27’de görüldüğü gibi bu familyaya ait polenlere en

yoğun miktarda haziran ayında Koru Mahallesinden hazırlanan preparatlarda

rastlanmıştır (Çizelge 3.6).

Fagaceae familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli suboblat ya da spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-

kolporat ve yüzey süslenmesi rugulattır.

56

02468

101214

OcakŞu

batMart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağusto

sEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

Koru

AP

Birlik

Şekil 3.27. Fagaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.28. Familya: Oleaceae (Şekil 3.31)

Cins: Fraxinus L.

Fraxinus L. cinsine ait taksonların polenleri mart-mayıs aylarında tespit edilmiştir

(Çizelge 3.3-5). Bu cinse ait polenler mart ayında sadece birlik Mahallesinde

görülmüştür. Nisan ayında hazırlanan preparatlarda bu cinse ait taksonların polenleri her

üç bölgede de tespit edilirken, mayıs ayında ise sadece koru Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preparatlarda görülmüştür. Şekil 3.28’de görüldüğü gibi nisan ayında Koru

Mahallesinden hazırlanan preparatlarda bu cinse ait polenler en yüksek konsantrasyonda

teşhis edilmiştir.

Fraxinus L. cinsine ait taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolpat ve yüzey


050

100150200250300350400

Ocak

Şuba

tMart

Nisan

Mayıs

Hazira

nTe

mmuzAğ

ustos Eylü

lEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.28. Fraxinus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

57

3.29. Familya : Asteraceae (Şekil 3.31)

Cins: Helianthus L.

Helianthus L. cinsi taksonlarına ait polenler temmuz-ekim ayları arasındaki periyotta

gözlenmiştir (Çizelge 3.7-10). Bu cinsin taksonlarına ait polenler temmuz ayında sadece

Abidinpaşa Mahallesinde, ağustos ayında ise Abidinpaşa ve Birlik mahallelerinde tespit

edilmiştir. Ekim ayında, bu cinse ait polenler sadece Birlik Mahallesinde görülmüştür.

Koru Mahallesinde Helianthus L. cinsine ait polenlere rastlanmamıştır. Şekil 3.29’da

görüldüğü gibi ekim ayında Birlik Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda

Helianthus L. polenlerine en yüksek konsantrasyonda rastlanmıştır (Çizelge 3.10).

012345

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.29. Helianthus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.30. Familya: Juglandaceae (Şekil 3.31)

Juglandaceae familyası taksonlarına ait polenler mart-haziran aylarında görülmüştür

(Şekil 3.26, Çizelge 3.3-6). Bu familyaya ait taksonların polenlerine nisan ve mayıs

aylarında her üç bölgede de rastlanmıştır. Bu familyaya ait polenler, mart ayında sadece

Abidinpaşa Mahallesinde görülürken, haziran ayında ise Abidinpaşa ve Birlik

Mahallesinde tespit edilmiştir. Şekil 3.30’da görüldüğü gibi bu familyaya ait polenler

Abidinpaşa Mahallesinden mayıs ayında hazırlanan preparatlarda en yüksek

konsatrasyonda tespit edilmiştir (Çizelge 3.5).

58

Şekil 3.30. Juglandaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Juglandaceae familyasına ait polenlerin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli oblat ya da spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler

periporat ve yüzey süslenmesi skabrattır.

0100200300400500600700800

OcakŞub

atMart

NisanMayıs

Haziran

Temmuz

Ağus

tosEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

59

a

b

c

d

e

f

Şekil 3.31. a: Ericaceae, b: Fabaceae, c: Fagaceae, d: Fraxinus L., e: Helianthus L. ve f: Juglandaceae’nin polen mikrofotoğrafları.

60

3.31. Familya: Lamiaceae (Şekil 3.38)

Şekil 3.32’de görüldüğü gibi Lamiaceae familyasına ait taksonların polenleri ocak, şubat,

eylül ve aralık ayları hariç her üç bölgede de gözlenmiştir. Bu familyaya ait polenlere

haziran ve ekim aylarında her üç bölgede de rastlanmıştır. Lamiaceaea familyasına ait

polenler mart ve nisan aylarında sadece Abidinpaşa Mahallesinde görülürken, mayıs

ayında Koru ve Abidinpaşa mahallelerinden hazırlanan preparatlarda tespit edilmiştir.

Familyaya ait polenlere temmuz ve kasım aylarında Koru ve Birlik mahallelerinde,

ağustos ayında ise Koru ve Abidinpaşa mahallelerinde rastlanmıştır. Ağustos ayında

Koru Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda, bu familyaya ait polenler en

yüksek konsantrasyonda görülmüştür. (Çizelge 3.8).

0

5

10

15

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.32. Lamiaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Lamiaceae familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli prolat, subprolat, oblat, suboblat ya da spheroiddir. Amb şekli

sirkular ya da eliptik. Polenler 3-kolpat, 6-kolpat ya da 3-kolporat, yüzey süslenmesi

granülat, retikülat, faveolat, mikroretikülat ya da verrukattır.

3.32. Familya: Liliaceae (Şekil 3.38)

Liliaceae familyası taksonlarına ait polenler haziran, ağustos ve eylül aylarında

görülmüştür Çizelge 3.6-9, Şekil 3.33). Liliacea familyasına ait polenler, haziran ayında

61

sadece Abidinpaşa Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda görülürken, ağustos

ve eylül aylarında Abidinpaşa ve Birlik mahallelerinden hazırlanan preparatlarda tespit

edilmiştir. Bu familyaya ait polenlere en fazla ağustos ayında, Abidinpaşa Mahallesi

atmosferinden hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır (Çizelge 3.8). Bu familyaya ait

polenler Koru Mahallesinde tespit edilmemiştir.

0

5

10

15

20

OcakŞu

bat

Mart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

Koru

AP

Birlik

Şekil 3.33. Liliaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Liliaceae familyasına ait polenlerin boyutları 51-100 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli oblat. Amb şekli eliptik. Polenler sulkat, yüzey süslenmesi retikülattır.

3.33. Familya: Caprifoliaceae (Şekil 3.38)

Cins: Lonicera L.

Lonicera L. cinsine ait taksonların polenlerine haziran-ekim ayları arasındaki periyotta

rastlanmıştır (Çizelge 3.6-11). Lonicera L. cinsinin polenleri haziran ayında her üç

bölgede, temmuz ve ağustos aylarında sadece Birlik Mahallesinde, eylül ayında Koru ve

Birlik Mahallesinde, ekim ayında ise sadece Koru Mahallesinde tespit edilmiştir. Şekil

3.34’da görüldüğü gibi bu cinse ait polenlere en fazla ekim ayında Koru Mahallesinde

hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır (Çizelge 3.10).

62

010203040506070

OcakŞu

batMart

NisanMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos EylülEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.34. Lonicera L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Lonicera L. cinsine ait polenlerin boyutları 51-100 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli sferoid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolpat, yüzey süslenmesi ekinat ya da

granülattır.

3.34. Familya: Moraceae (Şekil 3.38)

Cins: Morus L.

Morus L. cinsi taksonlarına ait polenler nisan-ağustos aylarında tespit edilmiştir (Çizelge

3.4-8). Morus L. cinsinin polenleri nisan, temmuz ve ağustos ayında sadece Koru

Mahallesinden hazırlanan preparatlarda tespit edilmiştir. Mayıs ayında bu cinse ait

polenler Koru ve Birlik mahallelerinde gözlenirken, haziran ayında sadece Abidinpaşa ve

Birlik mahallelerinde tespit edilmiştir. Bu cinse ait polenler Şekil 3.35’de görüldüğü gibi

mayıs ayında Birlik Mahallesinden hazırlanan preparatlarda en yoğun konsantrasyonda

görülmüştür.

Morus L. cinsine ait polenlerin boyutları 20-25 µm arasında değişmektedir. Polen

şekli sferoid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-porat ve yüzey süslenmesi granülattır.

63

01234567

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.35. Morus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.35. Familya: Oenotheraceae (Onagraceae) (Şekil 3.38)

Oenotheraceae familyası taksonlarına ait polenler temmuz-ağustos aylarında Koru ve

Birlik mahallelerinde teşhis edilmiştir (Çizelge 3.7-8). Bu familyaya ait taksonların

polenleri Abidinpaşa Mahallesi atmosferinde görülmemiştir. Şekil 3.31’de görüldüğü

gibi bu familya taksonlarına ait polenlerin miktarı en yüksek konsantrasyona temmuz

ayında Birlik Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda ulaşmıştır.

0

2

4

6

8

10

Ocak

Şuba

tMart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.36. Oenotheraceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Oenotheraceae familyasına ait polenlerin boyutları 80-100 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli suboblat. Polenler 3-porat, yüzey süslenmesi granülattır.

64

3.36. Familya: Oleaceae (Şekil 3.38)

Oleaceae familyası taksonlarına ait polenler haziran-ekim aylarında görülmüştür (Çizelge

3.6-10). Bu familyaya ait polenler haziran ayında her üç yörede de görülmüştür. Bu

familya taksonlarına ait polenler temmuz ayında Koru ve Abidinpaşa mahallelerinden,

ağustos ayında sadece Birlik Mahallesinden, eylül ve ekim aylarında ise Koru ve Birlik

mahallelerinden hazırlanan preparatlarda tespit edilmiştir. Şekil 3.37’de görüldüğü gibi

bu familyaya ait polenlere temmuz ayında, Abidinpaşa Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preparatlarda en yüksek konsantrasyonda rastlanmıştır.

02468

10121416

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos EylülEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.37. Oleaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Oleaceae familyasına ait taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolporat, yüzey


65

a

b

c

d

e

f Şekil 3.38. a: Lamiaceae, b: Liliaceae, c: Loniceara L., d: Morus L., e: Oenotheraceae f: Oleaceae’nin polen mikrofotoğrafları.

66

3.37. Familya: Pedaliaceae

Koru Mahallesinden mayıs ayında hazırlanan preparatlarda bu familya taksonlarına ait

iki adet polen teşhis edilmiştir (Çizelge 3.5). Abidinpaşa ve Birlik mahallelerinde bu

familya taksonlarına ait polenlere rastlanmamıştır. Pedaliaceae familyasına ait polenlerin boyutları 35-40 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli oblat ya da suboblat. Amb görünüşü sirkular. Polenler 5-13-

kolpattır.

3.38. Familya: Pinaceae

Cins: Pinus L.

Pinus L. cinsi taksonlarına ait polenler araştırmamız boyunca en fazla teşhisi yapılan

polenlerdir (Şekil 3.33, Çizelge 3.1-12). Bu cinse ait polenler ocak ayında Abidinpaşa

Mahallesi dışında tüm yıl boyunca her üç bölgede de tespit edilmiştir. Şekil 3.39’de

görüldüğü gibi mayıs ayında Birlik Mahallesi atmosferinde Pinus L. cinsine ait polenler

en yüksek konsantrasyona ulaşmıştır.

Pinus L. cinsine ait polenlerin boyutları 51-100 µm arasında değişmektedir. Polen

tipi vesikulat. Amb görünüşü eliptik. Yüzey süslenmesi verrukat, 2-hava kesesi ve bu

hava keselerinin yüzey süslenmesi retikülattır.

67

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.39. Pinus L. cinsine ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.39. Familya : Plantaginaceae (Şekil 3.44)

Cins : Plantago L.

Plantago L. cinsine ait polenler mart-aralık ayları arasındaki periyotta görülmüştür (Şekil

3.40, Çizelge 3.3-12). Bu cinse ait polenler haziran, ağustos ve ekim aylarında her üç

68

bölgede de tespit edilmiştir. Bu cinse ait taksonların polenleri mayıs ayında Koru ve

Birlik, temmuz ve eylül ayında Koru ve Abidinpaşa, kasım ve aralık ayında ise sadece

Abidinpaşa Mahallesinde görülmüştür. Haziran ayında Birlik Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preparatlarda bu cinse ait polenler en yüksek konsantrasyona ulaşmıştır.

05

10152025303540

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos EylülEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.40. Plantago L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Plantago L. cinsine ait polenlerin boyutları 10-50 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler periporat, yüzey süslenmesi

granülat ya da verrukattır.

3.40. Familya : Platanaceae (Şekil 3.44)

Cins: Platanus L.

Platanus L. cinsine ait polenler nisan-haziran aylarında tespit edilmiştir (Çizelge 3.4-6).

Şekil 3.41’de görüldüğü gibi bu cinse ait polenler mayıs ayında Koru Mahallesi

preperatlarında yoğun olarak tespit edilmiştir. Platanus L. cinsine ait polenler nisan

ayında her üç bölgede de tespit edilirken, mayıs ayında ise sadece koru ve birlik

Mahallesinde görülmüştür.

Platanus L. cinsine ait polenlerin boyutları 10-25 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-kolpat ve yüzey süslenmesi

retikülattır.

69

0100200300400500600

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos EylülEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.41. Platanus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.41. Familya: Poaceae (Şekil 3.44)

Şekil 3.42’de görüldüğü gibi Poaceae familyası taksonlarına ait polenler tüm yıl boyunca

tespit edilmiştir. Bu familyaya ait polenlere en fazla haziran ayında rastlanmıştır

(Çizelge 3.36). Poaceae familyasına ait polenler en yoğun Birlik Mahallesinden

hazırlanan preparatlarda gözlenmiştir. Mart, mayıs-kasım aylarında bu familyaya ait

polenler her üç bölgede de görülmüştür. Bu familyaya ait taksonların polenleri, ocak ve

şubat ayında sadece Koru Mahallesinde, nisan ayında Abidinpaşa ve Birlik

mahallelerinde, aralık ayında ise Koru ve Abidinpaşa mahallelerinde tespit edilmiştir.

Poaceae familyasında bulunan taksonların polenlerinin boyutları 10-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli oblat ya da spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler monoporat,

yüzey süslenmesi granülattır.

0

200

400

600

800

1000

1200

OcakŞub

atMart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağus

tosEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pol

en M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.42. Poaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

70

3.42. Familya: Salicaceae (Şekil 3.44)

Cins: Populus L.

Populus L. cinsi taksonlarına ait polenler nisan-haziran ayları arasındaki periyotta

görülmüştür (Çizelge 3.4-6). Bu cinsin taksonlarına ait polenler nisan ve haziran ayında

her üç bölgede de tespit edilirken, mayıs ayında ise sadece Koru ve Birlik mahallelerinde

görülmüştür. Bu cinse ait polenlerin miktarı nisan ayında, üç bölgenin de atmosferinden

hazırlanan preparatlarda en yüksek konsantrasyona ulaşmıştır (Şekil 3.43, Çizelge 3.4).

050

100150200250300350400

OcakŞub

atMart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağus

tosEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.43. Populus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Populus L. cinsine ait türlerin polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler inapertürat, yüzey

süslenmesi mikroretikülat ya da granülattır.

71

a

b

c

d

e

f

Şekil 3.44. a: Pedaliaceae, b: Pinus L., c: Plantago L., d: Platanus L., e: Poacaeae ve f: Populus

L. polenlerinin mikrofotoğrafları.

72

3.43. Familya: Fagaceae (Şekil 3.50)

Cins: Quercus L.

Quercus L. cinsine ait taksonların polenleri mart-kasım ayları arasındaki periyotta tespit

edilmiştir (Çizelge3.3-11). Bu cinse ait taksonların polenlerine, nisan, mayıs ve haziran

aylarında her üç bölgede de saptanmıştır. Bu cinse ait taksonların polenleri mart ve

temmuz aylarında sadece Abidinpaşa, ağustos ayında Abidinpaşa ve Birlik, eylül ve ekim

aylarında Koru ve Birlik, kasım ayında ise sadece Koru Mahallesinde tespit edilmiştir.

Şekil 3.45’de görüldüğü gibi cinse ait taksonların polenleri mayıs ayında her üç bölgenin

atmosferinde de yoğun olarak görülmüştür.

0

100

200

300

400

500

600

700

OcakŞu

batMart

Nisan

Mayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağusto

sEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

Koru

AP

Birlik

Şekil 3.45. Quercus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Quercus L. cinsi taksonlarına ait polenlerin boyutları 22-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid, suboblat, prolat ya da subprolat. Polenler 3-kolporat,

yüzey süslenmesi skabrattır.

3.44. Familya: Rosaceae (Şekil 3.50)

Rosaceae familyasına ait taksonların polenleri nisan-ekim ayları arasındaki periyotta

gözlenmiştir (Çizelge3.4-10). Bu familyaya ait polenlere nisan-haziran aylarında her üç

bölgede de rastlanmıştır. Temmuz ve eylül aylarında Abidinpaşa Mahallesinde bu

73

polenlere rastlanmazken, ağustos ayında sadece Abidinpaşa Mahallesinde görülmüştür.

Ekim ayında ise yalnız Koru Mahallesinde tespit edilmiştir. Şekil 3.46’da görüldüğü gibi

nisan ayında, Birlik Mahallesinin atmosferinden hazırlanan preparatlarda en yüksek

konsantrasyonda görülmüştür.

0

10

20

30

40

50

60

70

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.46. Rosaceae familyası taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Rosaceae familyasında bulunan taksonların boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid, oblat ya da subprolat. Amb görünüşü sirkular ya da

triangular. Polenler 3-kolpat ya da 3-kolporat, yüzey süslenmesi striat ya da granülattır.

3.45. Familya: Polygonaceae (Şekil 3.50)

Cins: Rumex L.

Rumex L. cinsine ait taksonların polenlerine mayıs-ağustos ayları arasındaki periyotta

ratlanmıştır (Çizelge3.5-8). Haziran ve temmuz aylarında bu cins taksonlarına ait

polenler her üç bölgede de görülmüştür. Bu cinse ait taksonların polenleri mayıs ayında

sadece Birlik Mahallesinde görülürken, ağustos ayında ise Koru ve Abidinpaşa

mahallelerinde teşhis edilmiştir. Şekil 3.47’da görüldüğü gibi bu cinse ait polenler

haziran ayında, Birlik Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda en yüksek

konsantrasyonda tespit edilmiştir.

74

0

5

10

15

20

25

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.47. Rumex L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Rumex L. cinsine ait polenlerin boyutları 10-50 µm arasında değişmektedir. Polen

şekli spheroid ya da oblat. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-kolporat ve yüzey

süslenmesi perforat ya da mikroekinattır.

3.46. Familya: Salicaceae (Şekil 3.50)

Cins: Salix L.

Salix L. cinsi taksonlarına ait polenlere mart-haziran ayları arasındaki periyotta

rastlanmıştır (Çizelge 3.3-6). Bu cinse ait taksonların polenleri mart-mayıs aylarında her

üç bölgede de tespit edilirken, haziran ayında ise sadece Abidinpaşa ve Birlik

mahallelerinde görülmüştür. Şekil 3.48’de görüldüğü gibi bu cinse ait polenler en fazla

mart ayında Koru Mahallesi preparatlarında tespit edilmiştir (Çizelge 3.3).

Salix L. cinsine ait polenlerin boyutları 10-25 µm arasında değişmektedir. Polen

şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-kolpat ya da 3-kolporat, yüzey


75

0

50

100

150

200

250

300

350

400

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.48. Salix L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

3.47. Familya: Caprifoliacea (Şekil 3.50)

Cins: Sambucus L.

Sambucus L. cinsine ait polenler sadece nisan ayında Birlik Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preperatlarda tespit edilmiştir, diğer bölgelerden hazırlanan preparatlarda ise

hiç görülmemiştir ( Çizelge 3.4).

Sambucus L. cinsine ait polenlerin boyutları 10-25 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-kolpat, yüzey süslenmesi

retikülattır.

3.48. Familya: Rosaceae (Şekil 3.50)

Cins: Sanguisorba L.

Sanguisorba L. cinsi taksonlarına ait polenler mayıs-haziran aylarında tespit

edilmiştir (Çizelge 3.5-6). Bu cins taksonlarına ait polenler Abidinpaşa Mahallesi

atmosferinden hazırlanan preparatlarda hiç görülmemiştir. Mayıs ayında ise Koru ve

Birlik mahallelerinden hazırlanan preparatlarda Sanguisorba L. taksonlarına ait polenler

saptanırken, haziran ayında sadece Birlik Mahallesi preparatlarında bu cinsin polenleri

görülmüştür. Şekil 3.49’de görüldüğü gibi bu cinse ait polenler mayıs ayında, Koru

76

Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda en yüksek konsantrasyonda tespit

edilmiştir.

0

20

40

60

80

100

120

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.49. Sanguisorba L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Sanguisorba L. cinsine ait polenlerin boyutları 26-50 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-kolporat, yüzey süslenmesi

granülattır.

77

a

b

c.

d.

e

f

Şekil 3.50. a: Quercus L., b: Rosaceae c: Rumex L., d: Salix L., e: Sambucus L. ve f:

Sanguisorba L. polenlerinin mikrofotoğrafları.

78


Cins: Taraxacum L.

Taraxacum L. cinsi taksonlarına ait polenler nisan-ekim ayları arasındaki periyotta tespit

edilmiştir (Çizelge 3.43). Temmuz-eylül aylarında bu cinse ait polenler her üç bölgede de

saptanmıştır. Bu cins taksonlarına ait polenler nisan ve ekim ayında sadece Abidinpaşa

Mahallesinde görülürken, mayıs ayında Koru ve Abidinpaşa mahallelerinde, haziran

ayında ise sadece Koru Mahallesinde tespit edilmiştir. Şekil 3.51’de görüldüğü gibi bu

cinsin polenlerinin en yoğun olarak gözlendiği bölge ağustos ayında Koru Mahallesidir.

02468

1012141618

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.51. Traxacum L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Taraxacum L. cinsine ait polenlerin boyutları 26-50 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-kolporat, yüzey süslenmesi

ekinat ya da perforattır.

3.50. Familya: Lamiaceae (Şekil 3.54)

Cins: Teucrium L.

Ekim ayında Koru Mahallesi preparatlarında Teucrium L. cinsi taksonlarına ait 4 adet

polen teşhis edilmiştir (Çizelge 3.11).

79

Teucrium L. cinsine ait taksonların polenlerinin boyutları 26-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb şekli sirkular. Polenler 3-kolpat, yüzey

süslenmesi verrukat ya da perforattır.

3.51. Familya: Tiliaceae (Şekil 3.54)

Cins: Tilia L.

Tilia L. cinsi taksonlarına ait polenler şubat-temmuz ayları arasındaki periyotta tespit

edilmiştir (Çizelge 3.2-7). Bu cinse ait taksonların polenlerine nisan, mayıs ve temmuz

aylarında her üç bölgede de rastlanmıştır. Bu cinse ait polenler şubat ayında sadece Koru

Mahallesinde, mart ayında sadece Abidinpaşa Mahallesinde ve haziran ayında ise Koru

ve Abidinpaşa mahallelerinde görülmüştür. Bu cinsin taksonlarına ait polenler temmuz

ayında Koru Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda en yüksek konsantrasyona

ulaşmıştır.

0

10

20

30

40

50

60

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.52. Tilia L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

Tilia L. cinsi taksonlarına ait polenlerin boyutları 10-50 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli oblat ya da spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-

kolpat ya da 3-kolporat, yüzey süslenmesi retikülat ya da mikroretikülattır.

80

3.52. Familya: Ulmaceae (Şekil 3.54)

Cins: Ulmus L.

Mart ayında Koru Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda, Ulmus L. cinsi

kaksonlarına ait sadece 2 adet polen tespit edilmiştir (Çizelge 3.3) .

Ulmus L. cinsine ait polenlerin boyutları 26-50 µm arasında değişmektedir. Polen şekli

spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 5-porat, yüzey süslenmesi verrukat ya da granülattır.

3.2.53. Familya : Urticaceae (Şekil 3.54)

Cins: Urtica L.

Ağustos ayında, Abidinpaşa Mahallesinden hazırlanan preparatlarda Urtica L. cinsi

taksonlarına ait polenler tespit edilmiştir (Çizelge 3.8). Diğer bölgelerde, bu cinsin

taksonlarına ait polenlere rastlanmamıştır.

Urtica L. cinsi taksonlarına ait polenlerin boyutları 10-25 µm arasında

değişmektedir. Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-porattır.

3.2.54. Familya: Asteraceae (Şekil 3.54)

Cins: Xanthium L.

Xanthium L. cinsi taksonlarına ait polenler, temmuz-kasım ayları boyunca tespit

edilmiştir (Çizelge 3.7-9). Bu cinse ait polenler ağustos-ekim aylarında her üç bölgede de

görülürken, temmuz ve kasım aylarında ise sadece Koru ve Birlik mahallelerinden

hazırlanan preparatlarda tespit edilmiştir. Şekil 3.53’de görüldüğü gibi bu cinse ait

polenler eylül ayında Birlik Mahallesinden hazırlanan preparatlarda en yüksek

konsantrasyona ulaşmıştır.

Xanthium L. cinsine ait polenlerin boyutları 20-25 µm arasında değişmektedir.

Polen şekli spheroid. Amb görünüşü sirkular. Polenler 3-kolporattır.

81

0100200300400500600700

OcakŞu

bat

MartNisa

nMayıs

Hazira

n

Temmuz

Ağus

tos Eylül

EkimKasım

Aralık

Zaman

Pole

n M

ikta

rı (T

ane/

cm2 )

KoruAPBirlik

Şekil 3.53. Xanthium L. cinsi taksonlarına ait polenlerin aylık bölgesel dağılımı (2005).

82

a

b

c

d

e

f

Şekil 3.54. a: Taraxacum L., b: Teucrium L., c: Tilia L., d: Ulmus L., e: Urtica L.ve f: Xanthium

L.’un polen mikrofotoğrafları.

83

Teşhis edilen taksonların bölgesel olarak günlük ve aylık dağılım miktarları Çizelge

3.1-12’de gösterilmiştir. Çizelge 3.1. Ocak ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 1 1 A.P. Pinus

Birlik 1 1 1 Koru A.P.

Fabaceae Birlik 1

Koru 1 A.P.

Asteraceae Birlik 1 1

Koru A.P. 1

Poaceae Birlik

Koru A.P.

Cedrus Birlik

Koru A.P.

Amaranthaceae/ Chenopodiaceae Birlik

Koru A.P.

Alnus Birlik

Koru A.P.

Oleaceae Birlik

Koru A.P.

Cupressaceae/ Taxaceae Birlik

Koru A.P.

Corylus Birlik

Koru 0 0 0 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0 0 0 A.P. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0

Günlük Toplam Polen

Miktarı Birlik 0 0 0 2 0 0 0 0 0 1 0 0 2 1 0

84

Çizelge 3.1. (Devam) Ocak ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER Aylık

Toplam

Taksonlar Yöre 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Polen

Miktarı Koru 1 2 1 6A.P. 0

Pinus Birlik 1 3 4 3 4 2 4 1 1 26

Koru 4 4A.P. 0

Fabaceae Birlik 1

Koru 1 2A.P. 0

Asteraceae Birlik 1 2 5

Koru 0A.P. 1

Poaceae Birlik 0

Koru 2 2A.P. 0

Cedrus Birlik 0

Koru 0A.P. 0

Amaranthaceae/ Chenopodiaceae Birlik 1 1

Koru 1 1A.P. 0

Alnus Birlik 0

Koru 0A.P. 0

Oleaceae Birlik 1 1

Koru 2 2A.P. 0

Cupressaceae/ Taxaceae Birlik 0

Koru 0A.P. 0

Corylus Birlik 3 3

Koru 0 0 0 0 0 5 6 0 0 0 0 3 0 0 0 0 17A.P. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1


Miktarı Birlik 0 0 1 3 2 0 0 4 3 4 2 4 1 4 0 3 37

85

Çizelge 3.2. Şubat ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).


Koru 1 1 1

A.P. 1 4 1 1 Pinus Birlik 1 1 3 2 1 1 1 1

Koru 1 2

A.P. Fabaceae Birlik 2 1 1

Koru

A.P. Asteraceae Birlik 1 1 1

Koru A.P.

Poaceae Birlik

Koru

A.P. Cedrus Birlik 1

Koru 1 A.P.

Amaranthaceae/ Chenopodiaceae Birlik 2

Koru A.P.

Alnus Birlik

Koru

A.P. 1 Cupressaceae/ Taxaceae Birlik

Koru A.P.

Corylus Birlik

Koru 1

A.P. Tilia Birlik

Günlük Toplam Koru 0 1 0 0 1 1 0 2 0 1 1 0 0 0 1

Polen A.P. 2 0 1 4 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0

Miktarı Birlik 0 0 1 3 3 5 1 0 0 2 0 2 1 1 3

86

Çizelge 3.2. (Devam) Şubat ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Aylık Toplam Polen

Miktarı Koru 1 1 5 A.P. 1 3 1 2 1 1 1 17

Pinus Birlik 1 1 13

Koru 3 A.P. 0

Fabaceae Birlik 4

Koru 0 A.P. 1 1

Asteraceae Birlik 3

Koru 3 3 A.P. 0

Poaceae Birlik 0

Koru 0 A.P. 1 1

Cedrus Birlik 1 2

Koru 1 2 A.P. 2 2

Amaranthaceae/ Chenopodiaceae

Birlik 2 Koru 3 3 A.P. 0

Alnus Birlik 1 1

Koru 62 89 107 28 38 324 A.P. 5 2 8

Cupressaceae/ Taxaceae Birlik 1 2 2 4 9

Koru 1 1 2 4 A.P. 2 2

Corylus Birlik 1 2 3

Koru 1 A.P. 0

Tilia Birlik 0

Koru 0 1 3 0 1 3 62 89 109 30 0 1 38 345 A.P. 0 1 3 1 1 2 0 0 5 1 1 8 0 31


Miktarı Birlik 0 0 0 0 2 0 1 3 2 7 1 0 0 38

87

Çizelge 3.3. Mart ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).


Koru 1 A.P. 1 1 2 1

Pinus Birlik 1 2 2 16

Koru 1

A.P. 1 1 Fabaceae Birlik

Koru 1 A.P. 1 2

Asteraceae Birlik

Koru

A.P. Poaceae Birlik

Amaranthaceae/ Koru

Chenopodiaceae A.P. 2

Birlik Koru 2

A.P. 1 1 Alnus Birlik

Cupressaceae/ Koru 3 2 1 3 20 14 15 2 2 1 1 48 13 195

Taxaceae A.P. 1 7 15 18 7 1 1

Birlik 14 3 1 Koru 1 8A.P. 2 5

Corylus Birlik 1 2

Koru

A.P. Tilia Birlik

Koru

A.P. 1 1 Plantago Birlik 1

Koru 1

A.P. Ulmus Birlik

Koru

A.P. 1 Balsaminaceae Birlik

88

Çizelge 3.3. (Devam) Mart ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).


Koru A.P.

Betula Birlik

Koru A.P.

Fraxinus Birlik

Koru A.P.

Salix Birlik

Koru A.P.

Populus Birlik

Koru A.P.

Brassicaceae Birlik

Koru A.P.

Ericaceae Birlik

Koru A.P.

Acer Birlik

Koru A.P.

Juglandaceae Birlik

Koru A.P.

Lamiaceae Birlik

Koru A.P.

Quercus Birlik

Günlük Toplam Koru 3 3 2 3 3 20 14 16 2 2 1 2 48 13 203 Polen A.P. 2 0 2 8 1 18 24 7 0 2 2 1 5 2 0

Miktarı Birlik 2 0 0 2 1 0 18 0 19 1 0 0 0 0 0

89


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı Koru 1 1 3A.P. 1 1 1 2 3 1 2 2 18

Pinus Birlik 1 4 3 1 2 3 3 1 39

Koru 1A.P. 2 4

Fabaceae Birlik 0

Koru 1A.P. 3


Koru 1 1A.P. 1 3 4

Poaceae Birlik 3 3Amaranthaceae/ Koru 1 1Chenopodiaceae A.P. 2 Birlik 0

Koru 1 3A.P. 2

Alnus Birlik 0Cupressaceae/ Koru 7 706 184 36 16 32 26 44 75 34 22 43 18 4 1567Taxaceae A.P. 2 5 5 1 1 3 1 3 3 5 8 1 3 2 3 96 Birlik 53 111 36 4 7 11 42 83 48 11 12 4 440

Koru 4 1 1 15A.P. 1 8

Corylus Birlik 2 2 7

Koru 0A.P. 4 4

Tilia Birlik 0

Koru 1 1A.P. 2

Plantago Birlik 1 1 3

Koru 1 2A.P. 0

Ulmus Birlik 0

Koru 0A.P. 1

Balsaminaceae Birlik 0

90


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı Koru 1 17 2 2 22A.P. 5 1 1 1 1 4 1 9 1 24

Betula Birlik 1 1 8 4 1 4 2 6 27

Koru 0A.P. 0

Fraxinus Birlik 1 1 7 16 25

Koru 43 124 143 6 22 338A.P. 1 1 2 1 7 12

Salix Birlik 1 1 66 1 69

Koru 8 11 13 11 3 46A.P. 1 2 1 7 1 3 1 16

Populus Birlik 2 5 2 5 14

Koru 3 1 1 5A.P. 0

Brassicaceae Birlik 2 2

Koru 1 1A.P. 1 1

Ericaceae Birlik 0Koru 0A.P. 4 4

Acer Birlik 0

Koru 0A.P. 6 6

Juglandaceae Birlik 0

Koru 0A.P. 1 1

Lamiaceae Birlik 0

Koru 0A.P. 2 2

Quercus Birlik 0

Günlük Koru 9 723 192 39 18 34 26 44 83 88 159 200 26 30 0 0 2006Toplam Polen A.P. 9 9 7 4 3 4 1 6 7 20 5 18 2 34 4 3 210

Miktarı Birlik 5 59 123 43 11 9 14 59 103 57 5 0 80 19 0 5 635

91

Çizelge 3.4. Nisan ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).


Koru 6 1 23 14 3 57 18 A.P. 2 1 3 3 19 35 17 5 1 7

Pinus Birlik 2 1 1 1 57 73 10 17 20 Koru 1 A.P. 1 1

Fabaceae Birlik Koru 2 A.P.

Asteraceae Birlik 1 Koru A.P. 1

Poaceae Birlik 2 Amaranthaceae/ Koru Chenopodiaceae A.P. Birlik 1 1 Cupressaceae/ Koru 1 2 1 2 33 16 21 29 18 15 35 8 Taxaceae A.P. 1 2 2 7 19 50 7 1 1 2 Birlik 1 7 4 1 42 56 100 40 14 7 17 25

Koru 1 1 A.P. 1

Tilia Birlik Koru A.P.

Plantago Birlik Koru 2 19 11 5 165 161 A.P. 1 2 5 1 1 1

Betula Birlik 1 2 1 3 2 232 230 31 61 123 Koru 57 40 A.P. 1 2

Fraxinus Birlik 1 Koru 1 5 22 3 8 7 4 A.P. 3 11 7 10 28 21 35 20 2 8

Salix Birlik 3 18 5 56 7 5 13 15 Koru 34 14 13 3 3 A.P. 9 5 112 61 121 19 9 3

Populus Birlik 10 4 143 37 50 40 4 5 Koru A.P.

Brassicaceae Birlik Koru A.P. 1

Ericaceae Birlik 1 Koru 1 A.P. 1 2

Acer Birlik

92

Çizelge 3.4. (Devam) Nisan ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15Koru 2

A.P. Juglandaceae Birlik 1 1

Koru

A.P. 1 1Lamiaceae Birlik

Koru 16 2 A.P.

Quercus Birlik 10 7

Koru

A.P. 1 1 2 17 1 1 1 Sambucus Birlik

Koru 3

A.P. 1 Cistaceae Birlik

Koru 2 1

A.P. 8 8 1 Rosaceae Birlik 1 6 2 8 1 4 5

Koru

A.P. 1 Platanus Birlik

Koru

A.P. 3 1Rumex Birlik

Koru A.P.

Taraxacum Birlik

Koru

A.P. Fagaceae Birlik

Koru

A.P. Aesculus Birlik

Koru

A.P. Morus Birlik

Koru A.P.

Carex Birlik

Günlük Koru 1 2 0 1 0 0 5 36 32 82 145 65 23 267 235Toplam Polen A.P. 4 0 2 6 13 15 30 55 202 135 206 41 23 9 19

Miktarı Birlik 2 9 0 6 4 3 55 9 124 146 444 376 62 116 194

93


Aylık

GÜNLER Toplam

Polen

Taksonlar Yöre 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Miktarı

Koru 1 61 16 10 4 2 15 1 1 8 2 1 244

A.P. 14 8 1 3 4 10 2 1 3 2 1 1 1 2 146

Pinus Birlik 8 20 9 14 13 9 6 4 5 5 6 3 6 2 11 303

Koru 1 2

A.P. 1 3

Fabaceae Birlik 1 1

Koru 2

A.P. 0

Asteraceae Birlik 1

Koru 0

A.P. 1 2

Poaceae Birlik 2 1 1 2 1 9

Amaranthaceae/ Koru 3 1 4

Chenopodiaceae A.P. 2 2 4 1 6 2 2 19

Birlik 1 1 1 6 4 15

Cupressaceae/ Koru 4 29 13 5 1 7 2 2 63 9 5 7 3 2 333

Taxaceae A.P. 4 1 1 2 3 2 105

Birlik 9 7 3 7 2 7 3 5 4 1 362

Koru 1 2 5

A.P. 1

Tilia Birlik 1 1

Koru 3 3

A.P. 1 5 1 7


Koru 70 124 46 34 55 56 25 2 2 3 1 2 1 4 788

A.P. 3 5 6 2 1 6 1 35

Betula Birlik 131 128 80 6 15 6 4 5 4 12 1 5 5 5 10 1103

Koru 4 69 60 63 39 4 36 372

A.P. 1 1 5

Fraxinus Birlik 1

94


GÜNLER Aylık

Toplam

Taksonlar Yöre 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Polen

Miktarı

Koru 4 1 8 74 36 20 14 110 317

A.P. 9 4 1 1 4 10 2 1 12 1 2 14 14 8 6 234Salix Birlik 1 3 5 1 1 1 10 18 38 25 11 4 3 243

Koru 13 10 4 3 1 1 99

A.P. 1 2 1 5 2 350Populus Birlik 2 11 1 307

Koru 82 5 87

A.P. 0Brassicaceae Birlik 1 1

Koru 1 1 2

A.P. 1Ericaceae Birlik 1

Koru 1 2

A.P. 2 5Acer Birlik 8 2 10

Koru 1 3

A.P. 1 1 4 6Juglandaceae Birlik 3 5

Koru 0

A.P. 3 2 1 8Lamiaceae Birlik 0

Koru 6 6 6 4 21 17 2 3 83

A.P. 3 1 2 2 1 30 11 2 52Quercus Birlik 4 1 6 13 7 11 18 5 59 141

Koru 0

A.P. 24Sambucus Birlik 0

Koru 4 8 3 1 19

A.P. 1Cistaceae Birlik 18 8 1 27

95


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 1 4 1 1 10

A.P. 1 1 1 20Rosaceae Birlik 7 12 1 5 1 2 1 5 1 62

Koru 175 175

A.P. 1Platanus Birlik 5 5

Koru 0

A.P. 4Rumex Birlik 0

Koru 0

A.P. 1 1Taraxacum Birlik 0

Koru 0

A.P. 1 9 1 11Fagaceae Birlik 0

Koru 9 9

A.P. 0Aesculus Birlik 3 3

Koru 1 1

A.P. 0Morus Birlik 0

Koru 1 1

A.P. 0Carex Birlik 0

Günlük Toplam Koru 83 232 155 117 122 101 143 28 185 141 59 79 59 23 121 2542

Polen A.P. 35 19 15 8 18 24 18 3 20 41 15 19 39 12 18 1064

Miktarı Birlik 166 170 104 29 41 22 22 34 45 63 46 58 47 22 84 2503

96

Çizelge 3.5. Mayıs ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 14 27 6 50 5 25 9 5 13 13 63 28 65 130

A.P. 20 35 39 43 22 12 18 20 3 39 45 50 41 53Pinus Birlik 16 4 6 17 18 60 11 5 3 2 42 22 3 105 240

Koru 2 1

A.P. Fabaceae Birlik

Koru 1

A.P. 1 Asteraceae Birlik 18 4

Koru 2 7 1 2 2 1 11 1 2

A.P. 7 1 3 2 4 1 1 2 3 5Poaceae Birlik 9 3 7 2 3 1 3 5 12 1 6 3

Amaranthaceae/ Koru 1 1 2 5 3 2

Chenopodiacea A.P.

Birlik 1 1 2 10 4 3 16 2 5 7 2 3 3

Cupressaceae/ Koru 3 19 40 2 5 3 8 6 2

Taxaceae A.P. 1 8 9 2 1 1 4 1

Birlik 2 2 23 10 29 10 3 2 1 18 14 4 2 5

Koru 10 5 1 2 1 10 10 1 2

A.P. 1 1 4 2 1 Betula Birlik 4 3 2 5 1 9 4 5

Koru 2 2 1

A.P. 1 2 Tilia Birlik 1 1 2 3 3 1 1 8

Koru 1

A.P. Plantago Birlik

Koru 14 2

A.P. Fraxinus Birlik

Koru 28 10 43 92 13 19 32 31

A.P. 4 4 1 5 1 13 Salix Birlik 1 14 8 5 10 18 24

Koru

A.P. Populus Birlik

97

Çizelge 3.5. (Devam) Mayıs ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 1

A.P. Brassicaceae Birlik

Koru 3

A.P. Ericaceae Birlik 1

Koru 3 3 4 5 7

A.P. 61 98 90 132 110 22 34 40 25 8 11 8 2 18Juglandaceae Birlik 5

Koru 4

A.P. Lamiaceae Birlik

Koru 35 21 14 14 22 10 7 7 8 70 34 55 50

A.P. 21 20 23 30 9 3 7 4 47 8 6 4 59 29Quercus Birlik 38 18 22 26 24 33 32 3 12 24 5 9 19 65 59

Koru 7

A.P. Cistaceae Birlik

Koru 1 2 2 1

A.P. 1 1 Rosaceae Birlik 2 2 1

Koru 537

A.P. Platanus Birlik 2

Koru

A.P. Rumex Birlik 1

Koru 1

A.P. 3 Taraxacum Birlik

98


GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 13

A.P. Fagaceae Birlik

Koru

A.P. Aesculus Birlik 2090 1

Koru 1

A.P. Morus Birlik 1 3 2

Koru 227

A.P. Carex Birlik 1 1

Koru 33

A.P. Sanguisorba Birlik 32 1 3 4 5 2 2 13 11

Koru 1 1 1

A.P. 2 Abies Birlik

Koru

A.P. Pedaliaceae Birlik


Polen A.P. 109 157 157 222 162 39 64 65 31 63 58 62 72 108 106

Miktarı Birlik 96 39 42 99 77 137 91 2106 23 49 84 90 61 202 327

99


GÜNLER Aylık

Toplam

Taksonlar Yöre 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31Polen

Miktarı

Koru 72 73 32 54 78 72 190 58 32 19 32 246 213 125 494 490 2733

A.P. 138 95 80 152 174 40 243 95 61 55 57 56 536 427 66 16 2731Pinus Birlik 606 1170 1530 1856 1270 736 56 42 43 133 51 87 335 495 11 10 8985

Koru 2 1 3 1 1 1 2 14

A.P. 2 4 6Fabaceae Birlik 2 2

Koru 1

A.P. 8 9Asteraceae Birlik 1 23

Koru 6 1 2 2 6 14 25 38 12 15 23 18 54 10 89 83 427

A.P. 10 6 4 6 6 53 4 4 18 9 13 8 3 4 177Poaceae Birlik 5 14 6 35 10 10 4 1 17 5 6 5 11 1 185

Amaranthaceae/ Koru 1 1 1 17

Chenopodiaceae A.P. 1 1

Birlik 1 4 64

Cupressaceae/ Koru 7 1 3 1 2 1 2 10 2 117

Taxaceae A.P. 20 3 7 1 1 5 2 66

Birlik 34 6 13 20 5 2 2 207

Koru 1 43

A.P. 2 1 1 2 15Betula Birlik 1 1 10 45

Koru 20 25

A.P. 1 1 1 6

Tilia Birlik 1 1 4 1 27

Koru 1 2

A.P. 0 Plantago Birlik 1 1

Koru 16

A.P. 0 Fraxinus Birlik 0

Koru 15 1 284

A.P. 10 7 1 46Salix Birlik 55 13 1 149

Koru 2 2

A.P. 0 Populus Birlik 3 3

100


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 11 12

A.P. 0 Brassicaceae Birlik 1 1

Koru 3

A.P. 0 Ericaceae Birlik 1 2

Koru 22

A.P. 4 2 1 5 671Juglandaceae Birlik 5

Koru 1 5 10

A.P. 1 1Lamiaceae Birlik 0

Koru 65 44 12 6 2 1 1 25 1 2 2 508

A.P. 40 66 9 50 14 10 24 4 1 4 6 498Quercus Birlik 30 50 18 22 3 7 15 2 1 59 596

Koru 7

A.P. 0 Cistaceae Birlik 0

Koru 1 7

A.P. 2Rosaceae Birlik 5

Koru 537

A.P. 0 Platanus Birlik 2

Koru 0

A.P. 0 Rumex Birlik 1 2

Koru 1


101


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 13

A.P. 0 Fagaceae Birlik 1 1

Koru 0

A.P. 0 Aesculus Birlik 3 2094

Koru 1

A.P. 0 Morus Birlik 6

Koru 227

A.P. 0 Carex Birlik 1 3

Koru 33

A.P. 0 Sanguisorba Birlik 6 7 9 3 1 1 3 1 104

Koru 4 1 1 11 20

A.P. 2 23 4 8 1 40Abies Birlik 5 15 18 27 18 2 1 1 87

Koru 2 2

A.P. 0 Pedaliaceae Birlik 0


Miktarı Birlik 742 1278 1600 1970 1288 759 68 48 47 160 57 108 343 507 92 11 12601

102

Çizelge 3.6. Haziran ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).


Koru 546 430 641 572 393 268 210 456 312 257 335 198 130 90 141

A.P. 392 455 570 286 485 374 523 67 172 75 81 73 64 81 55Pinus Birlik 8 750 1080 433 292 137 94 120 130 405 90 365 67 48 150

Koru 2 12 7 1

A.P. 3 1 2 5 36Fabaceae Birlik 1 1 4 1 7 2

Koru

A.P. 2 4 Asteraceae Birlik 3 1

Koru 63 40 38 40 43 54 58 47 25 15 33 13 12 7 33

A.P. 3 7 8 7 17 19 13 23 4 4 5 25 14 22Poaceae Birlik 1 15 27 28 40 35 35 65 80 95 53 53 25 25 19


Chenopodiaceae A.P. 1 1 1 1

Birlik 1 2 1 2 6 1

Cupressaceae/ Koru 2 9 5 5 1

Taxaceae A.P. 1

Birlik 4 4 1 3 3 3 1 2 3

Koru 1 1

A.P. 1 Betula Birlik 1 10

Koru 1

A.P. Tilia Birlik

Koru 1

A.P. Plantago Birlik 1 3

Koru

A.P. 1 4 1 3 Salix Birlik

Koru 6

A.P. Populus Birlik 1 3

Koru 1 3

A.P. 2 Brassicaceae Birlik 1 1 2 1

103

Çizelge 3.6. (Devam) Haziran ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 1

A.P. Ericaceae Birlik

Koru 8

A.P. 2 Acer Birlik 1 42

Koru

A.P. 1 Juglandaceae Birlik 1

Koru

A.P. 1 Lamiaceae Birlik

Koru 1 6 1 5 1

A.P. 1 3 1 1 1 Quercus Birlik 2 2 2 1

Koru


Koru 1

A.P. 1 1 Rosaceae Birlik 1 1 1 1 4

Koru

A.P. Platanus Birlik

Koru 2

A.P. 3Rumex Birlik 1 1 3 1 1 1 1

Koru

A.P. Carex Birlik 1

Koru

A.P. Sanguisorba Birlik 1 1 1

104



Koru 1 1 2 2 1 3 4A.P. 2 3 1 3 2 1 2 2 1

Abies Birlik 1 2 2 1Koru 1 1 1 A.P.

Fagaceae Birlik Koru A.P.

Morus Birlik 1 Koru A.P. 1

Centaurea Birlik Koru A.P.

Apiaceae Birlik 1 1 1 1 2Koru A.P.

Liliaceae Birlik 1 Koru 1 A.P. 1 1

Lonicera Birlik 6 2 2 1 Koru 205 A.P.

Echium Birlik Koru 1 A.P. 1

Oleaceae Birlik 1 1Koru A.P.

Artemisia Birlik Günlük Koru 620 474 691 619 447 323 272 511 340 287 381 217 151 302 174Toplam Polen A.P. 398 464 583 304 508 396 539 92 177 85 93 80 96 97 116

Miktarı Birlik 11 771 1115 465 343 177 134 193 218 522 148 440 93 88 227

105


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 110 130 65 68 55 86 40 1 19 40 5 16 4 10 34 5662

A.P. 53 68 80 58 90 45 15 16 14 13 26 15 40 59 15 4360Pinus Birlik 58 70 180 35 53 74 162 75 53 55 190 55 63 12 8 5312

Koru 1 1 1 8 33

A.P. 7 1 2 1 58Fabaceae Birlik 2 12 5 1 1 1 2 14 5 59

Koru 1 1 1 1 3 2 9

A.P. 1 7Asteraceae Birlik 2 6

Koru 10 9 6 18 6 17 3 6 3 9 5 2 4 27 646

A.P. 20 22 10 8 39 5 1 7 5 5 13 10 30 39 3 388Poaceae Birlik 28 40 35 14 13 7 40 55 48 30 48 25 18 21 6 1024

Amaranthaceae/ Koru 3 2 1 1 1 2 15

Chenopodiaceae A.P. 1 1 3 3 1 1 1 1 16

Birlik 1 2 1 1 1 19

Cupressaceae/ Koru 22

Taxaceae A.P. 3 4

Birlik 1 1 1 2 2 31

Koru 1 3A.P. 1Betula

Birlik 1 2 1 1 1 17

Koru 7 20 29 57

A.P. 1 1Tilia Birlik 0

Koru 2 1 1 7 12

A.P. 1 1 4 1 7Plantago Birlik 1 1 3 4 19 1 3 1 37

Koru 0

A.P. 9 31 49Salix Birlik 1 2 3

Koru 6

A.P. 1 1Populus Birlik 2 6

Koru 4 2 1 11

A.P. 1 6 5 14Brassicaceae Birlik 3 4 8 1 1 22

106


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 1 1 3

A.P. 1 1Ericaceae Birlik 0

Koru 8

A.P. 2Acer Birlik 43

Koru 0

A.P. 1Juglandaceae Birlik 1 2

Koru 1 1

A.P. 1 2Lamiaceae Birlik 1 1

Koru 1 1 9 2 27

A.P. 1 8Quercus Birlik 3 1 11

Koru 0

A.P. 1 2 3Cistaceae Birlik 0

Koru 1 2

A.P. 5 7Rosaceae Birlik 4 12

Koru 0

A.P. 1 3 5 9Platanus Birlik 0

Koru 2 4

A.P. 3Rumex Birlik 2 2 1 2 3 1 20

Koru 0

A.P. 0Carex Birlik 1 2

Koru 0

A.P. 0Sanguisorba Birlik 1 4

107


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 1 15

A.P. 2 19Abies Birlik 1 7

Koru 3 6

A.P. 0Fagaceae Birlik 0

Koru 0

A.P. 1 1Morus Birlik 1

Koru 1 1

A.P. 1Centaurea Birlik 0

Koru 2 2 4

A.P. 0Apiaceae Birlik 1 2 9

Koru 0

A.P. 0Liliaceae Birlik 1

Koru 1 4 6

A.P. 1 2 1 6Lonicera Birlik 7 18

Koru 205

A.P. 0Echium Birlik 0

Koru 1 2

A.P. 1Oleaceae Birlik 1 2 1 6

Koru 0

A.P. 2 2Artemisia Birlik 0

Günlük Toplam Koru 130 142 75 91 62 108 47 8 22 57 19 19 15 36 116 6756

Polen A.P. 84 102 94 113 138 58 28 24 19 19 41 25 71 104 21 4969

Miktarı Birlik 86 120 247 53 81 86 218 140 131 91 260 86 81 33 14 6672

108

Çizelge 3.7. Temmuz ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 9 19 33 14 5 1 28 16 8 3 1 18 3 10

A.P. 11 19 20 9 14 5 10 4 4 3 3 6 7 25 4Pinus Birlik 1 3 3 4 1 1 1 4 3 3 2 35 8 9 7

Koru 1 1 2 1 1 1 5 1 1

A.P. 1 1 Fabaceae Birlik 1 1 1 1 1 1 1 1

Koru 1 1 3

A.P. 1 1 1 Asteraceae Birlik 1 1 1 1

Koru 12 10 20 17 11 4 50 10 7 2 5 9 1 7

A.P. 2 10 1 7 5 1 5 4 6 5 2Poaceae Birlik 3 4 3 5 4 3 3 3 3 1 2 11 4 5 7

Koru 2 3 4 1 13 2 2 1

A.P. 8 2 3 1 1 5 1 2 1 1 4Amaranhaceae/ Chenopodiaceae Birlik 4 3 3 4 2 6 7 1 5

Koru 1 1 1

A.P. 1 1 Cupressaceae/ Taxaceae Birlik 1

Koru 1

A.P. 1 Betula Birlik

Koru 2 4 14 6 1 1

A.P. 1 Tilia Birlik 1

Koru 8 4 2

A.P. 6 Plantago Birlik

Koru 4 1 1

A.P. 1 Populus Birlik 4

Koru 1

A.P. 1 1 1 1 Brassicaceae Birlik

109

Çizelge 3.7. (Devam) Temmuz ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru

A.P. Ericaceae Birlik 1

Koru 1 4 3


Koru

A.P. Quercus Birlik

Koru 1


Koru 3

A.P. 1 Rosaceae Birlik

Koru 2 8 1

A.P. 1 Rumex Birlik 3

Koru

A.P. 1 Fagaceae Birlik

Koru 1

A.P. Morus Birlik

Koru 1

A.P. 1 Abies Birlik 2

Koru 1 3

A.P. Apiaceae Birlik

110


GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru

A.P. Lonicera Birlik

Koru

A.P. 8 Oleaceae Birlik

Koru 2 1

A.P. Artemisia Birlik 1

Koru

A.P. 1 Helianthus Birlik

Koru 1

A.P. Taraxacum Birlik 1

Koru

A.P. Anacardiaceae Birlik 1 1

Koru

A.P. Oenotheraceae Birlik

Koru

A.P. Xanthium Birlik

Koru

A.P. Convolvulaceae Birlik

Koru

A.P. Elaeagnus Birlik


Polen A.P. 28 32 34 11 18 17 15 8 13 9 5 7 15 33 10

Miktarı Birlik 10 13 6 13 6 7 5 10 9 9 8 54 22 17 20

111


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 3 3 2 5 4 4 3 3 2 6 5 2 2 1 213

A.P. 1 3 1 2 4 2 1 3 1 4 25 8 8 207Pinus Birlik 8 12 1 10 10 7 4 9 18 8 6 5 4 18 205

Koru 1 1 1 2 6 3 14 1 43

A.P. 1 3 1 7Fabaceae Birlik 1 1 1 2 1 3 1 18

Koru 1 2 2 1 1 2 1 1 1 17

A.P. 2 5Asteraceae Birlik 1 1 2 16 21 4 13 62

Koru 3 2 12 1 1 1 1 6 6 5 4 2 2 3 8 222

A.P. 6 3 4 4 5 6 4 3 5 2 3 16 1 110Poaceae Birlik 8 10 1 2 8 1 4 1 4 4 5 8 2 2 4 8 133

Amaranthaceae/ Koru 1 5 2 5 4 5 3 12 1 10 1 7 11 6 9 12 122

Chenopodiaceae A.P. 1 3 3 1 2 1 4 3 3 2 3 10 2 8 2 4 81

Birlik 1 1 8 13 6 6 5 1 4 2 9 23 15 19 41 189

Cupressaceae/ Koru 3

Taxaceae A.P. 2

Birlik 1

Koru 1 1 3

A.P. 1 2Betula Birlik 0

Koru 28

A.P. 1Tilia Birlik 1

Koru 1 1 1 1 18

A.P. 6Plantago Birlik 0

Koru 6

A.P. 4 5Populus Birlik 3 8 15

Koru 1 2

A.P. 4Brassicaceae Birlik 4 2 5 6 12 29

112


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 0

A.P. 0 Ericaceae Birlik 1

Koru 8

A.P. 0 Lamiaceae Birlik 1 1

Koru 0

A.P. 2 2 Quercus Birlik 0

Koru 1

A.P. 0 Cistaceae Birlik 0

Koru 3

A.P. 1 2 Rosaceae Birlik 0

Koru 1 12

A.P. 1 Rumex Birlik 3

Koru 0

A.P. 1 Fagaceae Birlik 0

Koru 1 2

A.P. 0 Morus Birlik 0

Koru 1

A.P. 1 Abies Birlik 2

113


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 4 8

A.P. 0Apiaceae Birlik 1 1 2 4

Koru 0

A.P. 0Lonicera Birlik 3 4 1 3 11

Koru 4 4

A.P. 5 1 14Oleaceae Birlik 0

Koru 1 3 4 11

A.P. 0Artemisia Birlik 1

Koru 0

A.P. 1Helianthus Birlik 0

Koru 1 2

A.P. 2 1 3Taraxacum Birlik 1

Koru 0

A.P. 0Anacardiaceae Birlik 2

Koru 2 2 4

A.P. 0Oenotheraceae Birlik 9 9

Koru 1 1

A.P. 0Xanthium Birlik 13 8 21

Koru 1 4 5

A.P. 0Convolvulaceae Birlik 2 2

Koru 0

A.P. 1 1Elaeagnus Birlik 0


Miktarı Birlik 17 25 3 23 45 14 14 7 14 28 17 18 56 63 55 103 711

114

Çizelge 3.8. Ağustos ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 2 3 1 3 7 9 2 5 6 1 3 2

A.P. 2 6 9 4 2 6 5 5 1 10 2 2 6 12 3Pinus Birlik 1 2 14 10 19 11 8 93 72 28 8 17 6 34 7

Koru 2 1 1 1 8 16 35 6 1 3 2

A.P. 1 5 4 2 5 2 5 3 14 4 3 5Fabaceae Birlik 2 1 2 40 3 3 5 63 14 15 1 17 5

Koru 1 1 1 3 1

A.P. 3 1 1 Asteraceae Birlik 3 3 3 5 2 3 6 2

Koru 10 5 1 7 5 1 3 2 19 2 3 5 2 3 4

A.P. 2 1 3 3 6 2 10 1 3 2 2Poaceae Birlik 3 4 17 1 12 4 10 15 8 16 5 8 5 2

Amaranthaceae/ Koru 10 7 21 26 26 23 45 89 30 43 27 56 48 67

Chenopodiaceae A.P. 42 56 68 49 43 60 43 13 12 10 26 25 32 38 50

Birlik 5 8 7 18 24 26 14 36 67 35 24 28 26 34 58

Koru

A.P. Betula Birlik

Koru 1

A.P. Plantago Birlik 1 2 2

Koru 1 3

A.P. Brassicaceae Birlik 1 5 2 11 11 1 2 16 3 6 8

Koru 6 4 3

A.P. 3 Lamiaceae Birlik

Koru

A.P. Quercus Birlik 2 1

115

Çizelge 3.8. (Devam) Ağustos ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru

A.P. 1 3 Rosaceae Birlik

Koru 1

A.P. 1 Rumex Birlik

Koru 1 2

A.P. Morus Birlik

Koru

A.P. 1 Abies Birlik

Koru 1 1 6 5

A.P. 2 6 Apiaceae Birlik 1 2 2 2 2 4 9 2 1 4 3

Koru

A.P. 15 Liliaceae Birlik 1 1

Koru 1

A.P. Lonicera Birlik 2 1

Koru

A.P. Oleaceae Birlik 2

Koru 4 2 1

A.P. 1 Artemisia Birlik 1

Koru

A.P. 1 Helianthus Birlik 1

Koru 1

A.P. Carex Birlik

116


GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 2


Koru 1 2 1

A.P. 1 Taraxacum Birlik 1 1

Koru

A.P. Centaurea Birlik

Koru

A.P. 1 2 1 Xanthium Birlik 2 1

Koru 1 5 2 1 2 2

A.P. 3 1 3 3 Convolvulaceae Birlik 2

Koru 1

A.P. Campanulaceae Birlik

Koru 1

A.P. Oenotheraceae Birlik 3

Koru 1

A.P. 1 1 2 2Caryophyllaceae Birlik

Koru

A.P. 2 1 Urtica Birlik

Günlük Koru 28 17 7 33 43 40 39 73 162 56 54 46 61 51 73Toplam Polen A.P. 56 66 83 75 55 80 56 23 21 44 38 32 43 59 62

Miktarı Birlik 11 13 35 45 57 94 40 156 181 145 80 86 47 101 85

117


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 4 3 3 1 2 1 3 2 3 2 1 69

A.P. 2 1 4 16 1 2 4 1 4 1 5 2 118Pinus Birlik 10 1 14 2 7 12 2 9 14 28 12 11 4 5 9 3 473

Koru 3 2 1 11 3 7 3 1 4 2 5 3 3 124

A.P. 251 15 3 14 10 2 2 3 2 1 2 1 359Fabaceae Birlik 58 1 3 5 1 2 241

Koru 4 4 1 8 5 29

A.P. 1 1 2 1 4 3 2 10 4 15 48Asteraceae Birlik 1 1 2 5 2 2 4 5 2 103 70 55 118 397

Koru 5 9 1 2 3 2 1 3 6 3 4 4 115

A.P. 2 2 2 1 1 1 7 4 8 1 2 1 3 70Poaceae Birlik 2 1 4 3 6 2 2 1 2 2 6 5 2 1 2 151

Koru 73 51 42 56 31 33 56 35 28 54 79 68 85 83 54 32 1378

A.P. 66 96 75 45 57 48 66 65 152 73 186 45 99 104 209 14 1967Amaranthaceae/ Chenopodiaceae Birlik 25 6 8 47 18 62 49 72 56 135 68 78 24 26 48 41 1173

Koru 2 2

A.P. 1 1Betula Birlik 1 1 2

Koru 3 1 3 8

A.P. 3 3Plantago Birlik 1 2 1 9

Koru 1 1 6

A.P. 0Brassicaceae Birlik 2 4 2 2 1 6 1 7 2 1 9 1 2 1 2 109

Koru 1 14

A.P. 3Lamiaceae Birlik 0

Koru 0

A.P. 1 1Quercus Birlik 3

118


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 0

A.P. 1 5Rosaceae Birlik 0

Koru 1

A.P. 1Rumex Birlik 0

Koru 3

A.P. 0Morus Birlik 0

Koru 0

A.P. 1 2Abies Birlik 0

Koru 2 1 16

A.P. 2 1 1 1 1 14Apiaceae Birlik 3 1 3 1 1 2 1 1 1 1 3 2 52

Koru 0

A.P. 1 1 17Liliaceae Birlik 1 1 4

Koru 1

A.P. 0Lonicera Birlik 2 3 4 4 6 2 24

Koru 0

A.P. 0Oleaceae Birlik 2

Koru 3 5 15

A.P. 1 1 3 6Artemisia Birlik 3 1 4 2 2 3 1 3 1 21

Koru 0

A.P. 1Helianthus Birlik 1

Koru 1

A.P. 0Carex Birlik 0

119


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı

Koru 2

A.P. 0Cedrus Birlik 1 2 5 11

Koru 6 1 2 3 16

A.P. 1 1 3Taraxacum Birlik 1 3 1 1 8

Koru 1 1

A.P. 2 3 5Centaurea Birlik 1 1

Koru 2 1 1 3 2 9

A.P. 2 2 2 6 1 2 28 54 3 104Xanthium Birlik 1 1 3 1 3 12

Koru 2 2 3 2 4 26

A.P. 5 1 1 3 20Convolvulaceae Birlik 1 7 1 2 13

Koru 1

A.P. 0Campanulaceae Birlik 0

Koru 1

A.P. 0Oenotheraceae Birlik 3

Koru 1

A.P. 1 1 1 1 1 1 12Caryophyllaceae Birlik 0

Koru 0

A.P. 2 1 1 1 1 2 1 1 13Urtica Birlik 0

Günlük Toplam Koru 101 71 54 76 44 46 61 38 41 69 85 73 102 86 67 42 1839

Polen A.P. 329 117 92 70 64 51 85 85 173 86 204 51 111 145 282 35 2773

Miktarı Birlik 44 19 31 117 33 103 60 102 85 182 106 104 143 118 119 168 2710

120

Çizelge 3.9. Eylül ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).


Koru 2 3 1 2 5 2 1 2 2 2 3

A.P. 4 3 1 2 1 2 3Pinus Birlik 15 9 6 13 5 8 2 1 2 4 5 1 4 10 6

Koru 1 2 1 4 7

A.P. 1 2 1 1 3 3 3Fabaceae Birlik 1 1 1 4 1

Koru 2 1 3 2 3 1 2

A.P. 4 2 1 5 2 3 1 5 12 10Asteraceae Birlik 22 23 3 8 2 3 2 8 2 3

Koru 1 1 4 1 3 3 5 6 5 4

A.P. 1 1 2 2 1 3 3 5 11 7 9Poaceae Birlik 4 8 8 3 1 7 3 2 4 5 9

Koru 32 28 45 19 13 33 27 18 15 11 14 23 16 6 5

A.P. 48 67 35 13 36 16 26 3 12 8 9 78 40 56 32

Amaranthaceae/ Chenopodiaceae Birlik 35 65 57 38 20 28 17 14 13 21 13 10 11 29 42

Koru 1

A.P. Betula Birlik 1

Koru 4 1 1

A.P. 1 Plantago Birlik

Koru 2 5 4 1 4 1

A.P. 2 1 1 1 Brassicaceae Birlik 15 5 23 22 13 6 2 10 4 7 13 3 45 62 68

Koru 1

A.P. Quercus Birlik 1 1

Koru 1

A.P. 2 1 Rosaceae Birlik

Koru

A.P. 7 1 Apiaceae Birlik 2 2 1

Koru

A.P. 1 Liliaceae Birlik 1 1

121

Çizelge 3.9. ( Devam) Eylül ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Taksonlar Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 1 4 2

A.P. Lonicera Birlik 5 3 3 2 4 1 1 1 2 1 2

Koru 1

A.P. Oleaceae Birlik

Koru 5 4 2 2 1

A.P. Artemisia Birlik 1 3 1 18 2 5 2 5

Koru

A.P. 1 4 4 1Cedrus Birlik 3

Koru 1

A.P. 7Taraxacum Birlik 1 1

Koru 3 2 1 1

A.P. Centaurea Birlik

Koru 1 3 21 27 6 3 4 6 41 30 10 5 15 6

A.P. 8 12 6 3 1 2 1 Xanthium Birlik 30 50 117 115 75 80 8 12 16 23 24 8 8 1

Koru 1 1 2

A.P. 1 1 Convolvulaceae Birlik 1 1

Koru

A.P. 2 1 1 Caryophyllaceae Birlik

Koru

A.P. 1 2 3 3 2 2 7 13 6 3 2Cistaceae Birlik


Polen A.P. 52 83 51 22 46 25 43 12 18 15 28 105 66 85 67

Miktarı Birlik 124 169 215 202 123 145 42 44 44 64 67 31 78 108 130

122

Çizelge 3.9. (Devam) Eylül ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

Günler Aylık

Toplam

Takson Yöre 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Polen

Miktarı

Koru 4 7 12 1 3 10 2 1 65

A.P. 4 3 2 1 26Pinus Birlik 8 17 5 7 6 1 2 1 2 140

Koru 1 16

A.P. 1 2 17Fabaceae Birlik 8

Koru 1 1 3 5 24

A.P. 7 1 2 1 2 12 3 1 74Asteraceae Birlik 2 5 12 5 1 2 2 105

Koru 2 5 4 3 6 1 1 4 1 6 1 4 3 74

A.P. 8 8 1 2 3 7 1 1 6 3 2 2 89Poaceae Birlik 3 1 2 5 2 6 5 5 7 1 3 2 2 3 101

Amaranthaceae/ Koru 13 6 5 6 30 5 3 3 3 3 3 9 2 3 2 401

Chenopodiaceae A.P. 28 17 5 3 6 7 3 3 17 2 2 6 2 1 3 584

Birlik 33 45 9 5 17 3 5 9 1 1 1 542

Koru 1

A.P. 1 1Betula Birlik 1 1 3

Koru 6

A.P. 1 2Plantago Birlik 0

Koru 3 3 23

A.P. 1 2 8Brassicaceae Birlik 8 21 16 12 4 7 10 7 13 6 9 2 11 3 4 431

Koru 1

A.P. 0 Quercus Birlik 2

Koru 1

A.P. 3 1 7Rosaceae Birlik 0

Koru 0

A.P. 1 9Apiaceae Birlik 5

Koru 0

A.P. 1Liliaceae Birlik 2

123

Çizelge 3.9. (Devam) Eylül ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

Günler Aylık

Toplam

Takson Yöre 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Polen

Miktarı

Koru 1 2 10

A.P. 0 Lonicera Birlik 1 26

Koru 1

A.P. 0 Oleaceae Birlik 1 1

Koru 3 1 1 19

A.P. 2 2Artemisia Birlik 5 2 3 2 1 2 2 4 1 1 2 2 64

Koru 1 1 1 1 4

A.P. 1 1 2 1 2 1 17 2 2 1 3 2 45Cedrus Birlik 3 2 5 10 11 12 8 54

Koru 1 2 4


Koru 7

A.P. 0Centaurea Birlik 0

Koru 1 2 3 2 9 1 2 198

A.P. 33Xanthium Birlik 7 4 12 5 2 2 1 600

Koru 2 6

A.P. 2Convolvulaceae Birlik 2

Koru 0

A.P. 4Caryophyllaceae Birlik 0

Koru 0

A.P. 3 2 6 1 56Cistaceae Birlik 0

Günlük Koru 23 20 25 11 45 12 4 6 10 3 4 26 4 17 10 850Toplam Polen A.P. 48 35 11 9 14 19 5 23 35 5 17 12 6 5 7 969

Miktarı Birlik 59 98 48 44 39 25 28 30 23 19 30 18 23 9 9 2088

124

Çizelge 3.10. Ekim ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

Günler Takson Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru A.P.

Pinus Birlik

Koru 2 1 3 3 6 1 A.P. 2 2 3 1 4 1

Fabaceae Birlik 1 1 1 1 1

Koru 2 1 2 4 3 5 7 9 A.P. 1 1 3 1 1 2

Asteraceae Birlik 3 1 1

Koru 3 1 2 3 2 3 1A.P. 2 1 1 2 2 1 1

Poaceae Birlik 3 1 2 1 5 2

Koru 1 3 1 3 2 1 6 4 A.P. 5 6 8 8 6 5 14 2 2 6 4 21 2 11

Amaranthaceae/ Chenopodiaceae Birlik 2 1 3 11 2

Koru 1 1 A.P. 1

Tilia Birlik 1

Koru A.P. 1

Plantago Birlik

Koru A.P. 1 32

Fraxinus Birlik

Koru 2 2 A.P.

Brassicaceae Birlik 1 1 2 1

Koru 1 A.P.

Lamiaceae Birlik

Koru A.P.

Quercus Birlik 1

Koru A.P.

Rosaceae Birlik

Koru A.P. 2

Fagaceae Birlik

125

Çizelge 3.10. (Devam) Ekim ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER Takson YÖRE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 21 34 10 A.P.

Lonicera Birlik

Koru 3 A.P.

Oleaceae Birlik 1

Koru 1 4 4 10 2 7 11 3 6 11 A.P. 3 2 4 1 2 9 5 8 7 12 15 8 10

Artemisia Birlik 1 14 13 13 7 5 7 30 10 1 11 8

Koru A.P.

Helianthus Birlik 1 1 1

Koru 1 2 A.P.

Carex Birlik

Koru 3 7 23 9 7 21 4 3 4 8 12 5 5 5 A.P. 18 10 19 9 14 14 25 13 7 23 19 51 4 5 17

Cedrus Birlik 12 18 44 103 64 2 6 7 12 33 25 34 4 2 11

Koru A.P. 7 6

Centaurea Birlik 1 1

Koru 1 4 A.P.

Xanthium Birlik 5

Koru 2 4 A.P. 1 5 1

Caryophyllaceae Birlik 1

Koru 1 A.P.

Cistaceae Birlik

Koru 1 1 A.P.

Echium Birlik 1

Koru 3 1 A.P.

Teucrium Birlik

Günlük Toplam Koru 32 45 40 19 16 36 6 6 10 8 40 44 19 11 17 Polen A.P. 28 20 62 23 28 33 58 21 15 38 30 86 19 20 45

Miktarı Birlik 17 22 49 107 83 29 20 8 18 44 62 53 7 17 21

126


GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı Koru 1 1A.P. 1 1

Pinus Birlik 3 8 1 3 15

Koru 1 1 18A.P. 1 1 15

Fabaceae Birlik 1 5 1 1 1 1 1 16

Koru 33A.P. 1 2 12


Koru 1 1 1 3 2 1 1 4 29A.P. 2 1 5 1 2 1 22

Poaceae Birlik 2 3 1 1 3 2 2 28

Koru 1 1 4 1 1 29A.P. 5 2 2 1 1 4 2 1 1 119


Birlik 2 1 2 1 1 1 1 3 31Koru 2A.P. 1

Tilia Birlik 1

Koru 1 1A.P. 1


Koru 0A.P. 33

Fraxinus Birlik 0

Koru 4A.P. 1 1

Brassicaceae Birlik 3 8

Koru 1 2A.P. 3 3

Lamiaceae Birlik 1 1

Koru 1 1A.P. 0

Quercus Birlik 1

Koru 6 6A.P. 0

Rosaceae Birlik 0

Koru 0A.P. 2

Fagaceae Birlik 0

127


GÜNLER Aylık

Toplam


MiktarıKoru 65A.P. 0Lonicera

Birlik 0

Koru 1 4A.P. 0Oleaceae

Birlik 1

Koru 2 2 6 4 1 5 1 80A.P. 5 2 1 1 2 1 98Artemisia

Birlik 6 7 8 1 1 3 12 1 2 161

Koru 0A.P. 0Helianthus

Birlik 1 4

Koru 3A.P. 0Carex

Birlik 0

Koru 16 1 4 1 2 3 1 3 3 1 1 1 18 171A.P. 7 7 2 2 3 9 1 1 3 1 1 1 3 1 4 294Cedrus

Birlik 25 2 12 15 10 7 3 4 6 7 3 4 1 1 4 481

Koru 0A.P. 13Centaurea

Birlik 2

Koru 5A.P. 0Xanthium

Birlik 1 6

Koru 6A.P. 7Caryophyllaceae

Birlik 1

Koru 1A.P. 0Cistaceae

Birlik 0

Koru 1 3A.P. 0Echium

Birlik 1

Koru 4A.P. 0Teucrium

Birlik 0

Günlük Toplam

Koru 19 6 8 14 1 10 8 5 3 3 0 5 1 3 2 23 460

Polen A.P. 19 9 5 4 6 10 2 2 11 7 4 3 4 6 7 1 625

Miktarı Birlik 35 6 28 24 14 11 1 6 8 26 18 7 7 1 1 12 762

128

Çizelge 3.11. Kasım ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Takson Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 1 1

A.P. 1 1 2 Pinus Birlik 2 1 2 1 1

Koru 1 2 1 1

A.P. 1 1 Fabaceae Birlik 1 1 1

Koru 1 1

A.P. 1 Asteraceae Birlik 1

Koru 1 2 1 1 2 1

A.P. 1 1 Poaceae Birlik 1 1 1 1

Amaranhaceae/ Koru 1 2 3 1 1 1 1

Chenopodiaceae A.P. 1 1 2 1

Birlik 1 1 1 2

Koru

A.P. Cupressaceae/ Taxaceae Birlik 1

Koru 1

A.P. Salix Birlik

Koru

A.P. 1

Plantago Birlik

Koru 1

A.P. 1

Brassicaceae Birlik 1

129

Çizelge 3.11. (Devam) Kasım ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER

Takson Yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Koru 1 2


Koru 1 2 2 1

A.P. Quercus Birlik

Koru

A.P. 1 Apiaceae Birlik

Koru 1 1 1 1 2 2

A.P. Artemisia Birlik 2 1 1 1

Koru 3 1 1 1 1

A.P. 1 1 1 2 2Cedrus Birlik 1 2 1 1 1 1

Koru

A.P. 1 Taraxacum Birlik

Koru

A.P. Centaurea Birlik 1

Koru 1

A.P. Xanthium Birlik


Polen A.P. 0 2 4 2 2 5 1 0 0 1 1 0 3 2 3

Miktarı Birlik 0 7 7 5 0 2 7 2 1 1 1 0 0 2 0

130


GÜNLER Aylık

Toplam

TAKSONLAR YÖRE 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Polen

Miktarı

Koru 2 5 1 1 1 3 15

A.P. 1 11 4 2 3 5 1 1 32Pinus Birlik 2 2 5 3 1 7 27

Koru 1 2 1 9

A.P. 5 1 1 9Fabaceae Birlik 1 1 5

Koru 1 1 4

A.P. 1Asteraceae Birlik 1 2

Koru 1 9

A.P. 2 1 2 7Poaceae Birlik 1 1 6

Amaranthaceaea/ Koru 1 1 1 2 1 16

Chenopodiaceae A.P. 3 3 1 1 1 14

Birlik 1 1 1 1 9

Koru 0

A.P. 0

Cupressaceae/ Taxaceae Birlik 1 2

Koru 1

A.P. 0Salix Birlik 0

Koru 0

A.P. 1 2Plantago Birlik 0

Koru 1 2

A.P. 1Brassicaceae Birlik 1

131


GÜNLER Aylık

Toplam

TAKSONLAR YÖRE 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Polen

Miktarı

Koru 5 3 1 12

A.P. 0Lamiaceae Birlik 1 1

Koru 1 7

A.P. 0Quercus Birlik 0

Koru 0

A.P. 1Apiaceae Birlik 0

Koru 1 2 11

A.P. 2 1 3Artemisia Birlik 2 2 1 1 2 1 3 1 18

Koru 1 1 7 4 1 21

A.P. 2 4 3 16Cedrus Birlik 1 3 1 4 3 2 2 6 1 30

Koru 0


Koru 0

A.P. 3 3Centaurea Birlik 1 2

Koru 1

A.P. 0Xanthium Birlik 1 1

Günlük Koru 2 9 3 16 6 0 1 1 4 8 1 0 0 0 0 101Toplam Polen A.P. 1 0 13 20 9 1 5 0 5 5 2 1 0 1 0 89

Miktarı Birlik 3 5 0 5 9 7 9 0 5 6 16 0 1 0 2 103

132

Çizelge 3.12. Aralık ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).


Koru 1

A.P. 1 Pinus Birlik 2 3 1 2

Koru 2 1

A.P. Asteraceae Birlik 1

Koru 1

A.P. Poaceae Birlik


Chenopodiaceae A.P.

Birlik 1

Koru

A.P. Alnus Birlik

Koru

A.P. Plantago Birlik

Koru

A.P. 1 Morus Birlik

Koru

A.P. 1 Carex Birlik

Koru 1


Koru

A.P. 1 Carpinus Birlik


Polen A.P. 0 0 2 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0

Miktarı Birlik 0 1 0 3 0 0 3 0 0 0 1 0 0 0 3

133

Çizelge 3.12. (Devam) Aralık ayında polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin günlük ve aylık bölgesel dağılım miktarları (polen/cm2 ) (2005).

GÜNLER Aylık

Toplam


Miktarı Koru 1 2A.P. 1 1 3

Pinus Birlik 1 2 1 12

Koru 3A.P. 1 1


Koru 1 1 3A.P. 1 1

Poaceae Birlik 0Amaranthaceae/ Koru 3Chenopodiacea A.P. 1 1 Birlik 1 2

Koru 1 1 2A.P. 1 1

Alnus Birlik 2 2

Koru 0A.P. 1 1

Plantago Birlik 0

Koru 0A.P. 1

Morus Birlik 0

Koru 0A.P. 4 5

Carex Birlik 0

Koru 1 2A.P. 0

Cedrus Birlik 3 5

Koru 1 2A.P. 1 1

Carpinus Birlik 0


Miktarı Birlik 0 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 4 9

134

Çalışılan bölgelerde polenleri yüksek konsantrasyonda teşhis edilen taksonlar ve bu taksonlara ait polenlerin aylık bölgesel dağılım miktarlarının varyans analizi Çizelge 3.13’te gösterilmiştir. Çizelge 3. 13. Çalışılan bölgelerde polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin aylık bölgesel dağılım miktarlarının varyans analizi (p<0.05: Anlamlı; p>0.05: Anlamsız) (2005). Taksonlar Ay Bölgeler P Cupressaceae/ Şubat Koru Mahallesi ile Taxaceae Abidinpaşa ve Birlik Mahalleleri 0,012 Cupressaceae/ Mart Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Taxaceae Mahallesi 0,017 Salix Mart Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,049 Pinus Nisan Tüm Bölgeler 0,325 Cupressaceae/Taxaceae

Nisan

Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi

0,041

Betula Nisan Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,04 Betula Nisan Birlik Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,004 Fraxinus Nisan Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,001 Fraxinus Nisan Birlik Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,001 Salix Nisan Tüm Bölgeler 0,777 Populus Nisan Tüm Bölgeler 0,37 Pinus Mayıs Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,011 Pinus

Mayıs


0,011

Poaceae Mayıs Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,036 Poaceae Mayıs Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,042 Cupressaceae/Taxaceae

Mayıs


0,018

Salix Mayıs Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,023 Juglandaceae Mayıs Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0 Juglandaceae Mayıs Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Quercus Mayıs Tüm Bölgeler 0,784 Abies Mayıs Tüm Bölgeler 0,198 Pinus Haziran Tüm Bölgeler 0,688 Poaceae Haziran Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,007 Poaceae Haziran Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0

135

Çizelge 3. 13. (Devam) Çalışılan bölgelerde polenleri teşhis edilen taksonlar, bu taksonlara ait polenlerin aylık bölgesel dağılım miktarlarının varyasyon analizi (p<0.05: Anlamlı; p>0.05: Anlamsız) (2005).

Taksonlar Ay Bölgeler p Poaceae Temmuz Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi 0,019 Amaranthaceae/ Chenopodiaceae

Temmuz


0,018

Pinus Ağustos Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Pinus Ağustos Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Fabaceae Ağustos Tüm Bölgeler 0,562 Asteraceae Ağustos Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,009 Asteraceae Ağustos Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,014 Poaceae Ağustos Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,007 Amaranthaceae/ Chenopodiaceae

Ağustos

Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi

0,032


Ağustos


0,004

Xanthium Ağustos Tüm Bölgeler 0,092 Brassicaceae Ağustos Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Brassicaceae Ağustos Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Pinus Eylül Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,004 Pinus Eylül Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Asteraceae Eylül Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,013 Poaceae Eylül Tüm Bölgeler 0,427 Amaranthaceae/ Chenopodiaceae

Eylül

Tüm Bölgeler

0,361

Brassicaceae Eylül Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Brassicaceae

Eylül


0

Xanthium Eylül Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,012 Xanthium Eylül Abidinpaşa Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0 Cedrus Eylül Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,027 Amaranthaceae/ Chenopodiaceae

Ekim

Koru Mahallesi ve Abidinpaşa Mahallesi

0


Ekim


0

Artemisia Ekim Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,04 Cedrus Ekim Koru Mahallesi ve Birlik Mahallesi 0,008

136

4. TARTIŞMA

Bu araştırmada, Ankara iline bağlı Koru, Birlik ve Abidinpaşa Mahallelerinin 1 Ocak

2005-31 Aralık 2005 tarihleri arasında atmosferik polenleri incelenmiştir. Çalışılan bu

istasyonların atmosferinde, Abies Mill., Acer L., Aesculus L., Alnus Mill., Anacardiacea,

Betula L., Cedrus Link., Carpinus L., Corylus L., Cupressaceae/Taxaceae, Elaeagnus L.,

Ericaceae, Fagaceae, Fraxinus L., Juglandaceae, Lonicera L., Morus L., Oleaceae, Pinus

L., Platanus L., Populus L., Rosaceae, Quercus L., Salix L., Tilia L., Ulmus L. olmak

üzere toplam 26 ağaç ve ağaçsı taksonun poleni teşhis edilmiştir. Ayrıca, Apiaceae,

Artemisia L., Asteraceae, Balsaminaceae, Brassicaceae, Campanulaceae,

Caryophyllaceae, Centaurea L., Carex L., Chenopodiaceae/Amaranthaceae, Cistaceae,

Convolvulaceae, Echium L., Fabaceae, Helianthus L., Lamiaceae, Liliaceae,

Oenotheraceae, Pedaliaceae, Plantago L., Poaceae, Rumex L., Sambucus L.,

Sanguisorba L., Taraxacum L., Teucrium L., Urtica L., Xanthium L. olmak üzere

toplam 28 otsu taksona ait polen belirlenmiştir. Belirtilen bu taksonlara ait toplam 65 101

adet polen teşhis edilmiştir. Bu polenlerin adli palinolojik önemi aşağıda tartışılmıştır.

Sıcaklık, yağış miktarı, güneşlenme süresi ve rüzgar hızı gibi iklimsel faktörlerin,

atmosferde bulunan polenlerin miktarına önemli bir etkisi olduğu belirtilmektedir

(Minero et al., 1999; Rodriguez et al., 2000; Molina et al., 2001; Latalowa et al., 2002;

Green et al., 2003; Porsbjerg et al., 2003; Ribeiro et al., 2003). Bu çalışmaya benzer

tarzda; 1 Ocak 2005-31 Aralık 2005 tarihleri arasında yapılan bu çalışmada da, polen

miktarının iklimsel faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterdiği belirlenmiştir (Şekil 2.5;

Şekil 3.1). Ayrıca ilkbahar ve yaz aylarında hem aylık polen yoğunluğunda hem de bu

polenlerin ait olduğu taksonların sayısında belirgin bir artış olduğu tespit edilmiştir (Şekil

3.1). En yoğun polen konsantrasyonu mayıs ayında Birlik Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preparatlarda belirlenmiştir (Şekil 3.1; Çizelge 3.5). Ocak ayında ise

Abidinpaşa Mahallesi’nden hazırlanan preparatlarda polen konsantrasyonunun en düşük

olduğu görülmüştür (Şekil 3.1; Çizelge 3.1). Çalışılan süre boyunca her üç istasyonda da

farklı taksonlara ait polenlere rastlanmıştır. Kış aylarına göre polen miktarının daha

yoğun olduğu ilkbahar, yaz ve sonbahar gibi dönemlerde gerçekleşen adli olaylarda, olay

137

yerinin ve zamanının tespitinde polenlerin oldukça önemli rol oynayacağı

düşünülmektedir.

En fazla poleni teşhis edilen taksonlar Pinaceae familyasına aittir. Bu familyada

bulunan Pinus L., Cedrus Link. ve Abies Mill. gibi cinslerin polenleri teşhis edilmiştir.

Seçmen ve ark. (1998), Pinaceae familyasının herdem yeşil nadiren yaprak döken ağaç

ve çalılar olduğunu, polenlerinin nisan-mayıs aylarında tozlaşarak atmosfere yayıldığını

belirtmişlerdir. Yeryüzünde bu familyaya ait 9 cins ve 600 tür bulunmaktadır. Bunlardan

Pinus L., Cedrus Link., Abies Mill. ve Picea Dietr. gibi cinslere ait taksonlar ülkemizde

ya doğal olarak ya da kültür bitkisi olarak park ve bahçelerde süs bitkisi olarak

yetiştirilmektedir. Bu nedenle bu familyanın taksonlarına ait polenler fazla miktarda

tespit edilmiştir.

Pinaceae familyasına ait taksonlar rüzgarla tozlaşdıklarından döllenmeyi garanti

altına almak için çok sayıda polen üretmektedirler. Bu familyada yer alan taksonlarının

polenleri aynı zamanda hava keselerine de sahiptir. Böylece atmosferde uzun süre

kalabilirler ve çok uzak mesafelere taşınabilirler. Bu familyaya ait taksonların

bulunmadığı yerlerde yapılan aeropalinolojik araştırmalarda bile bu familya taksonlarına

ait polenlere sıkça rastlandığı belirtilmiştir (Bıçakcı ve ark., 1999, 2000, 2001). Bu

nedenle, Pinaceae familyasına ait taksonların polenlerinin adli olaylarda tek başlarına

kullanıldıklarında olay yerinin ve zamanın belirlenmesini zorlaştırır.

Çalışmamızda, Abies Mill. cinsine ait polenler mayıs ve haziran ayında yoğun

olarak tespit edilmiştir. Diğer aylarda ise bu taksona ait polenlere çok az rastlanmıştır.

Mayıs ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre üç bölge arasında bu cinse ait

polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır (Çizelge 3. 13). Seçmen ve

ark. (1998), Kuzey Yarımkürenin ılıman kuşağında yer alan Abies Mill. cinsinin 40 türü

olduğunu belirtmişlerdir. Ülkemizde ise bu cinsin 2 türü ve 5 alt türü bulunmaktadır.

Abies Mill. cinsine ait polenler çok sayıda üretilir, fakat çok büyük oldukları için yer

çekimi etkisiyle hemen bitkinin bulunduğu yerdeki toprak yüzeyine düşerler. Bu nedenle

de, etrafa az miktarda yayılırlar. Bu polenler, sadece ana bitkinin yakınında yüksek

konsantrasyonda tespit edilebilirler. Birlik Mahallesi yakınlarında bu cinse ait bitkiler süs

bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bu nedenle bu cinsin polenleri mayıs ayında en fazla

Birlik Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda tespit edilmiştir. Abies Mill.

taksonları çok geniş alanlarda yayılış göstermedikleri için bu cinsin taksonlarına ait

138

polenlerin adli davada olay yerinin ve zamanının belirlenmesinde yararlı olduğu

anlaşılmıştır.

Aynı familyadan polenleri teşhis edilen bir diğer takson ise Cedrus Link.’dur.

Cedrus Link. cinsine ait polenler eylül-aralık ayları arasındaki periyotta görülmüştür

(Çizelge 3.9-12). Diğer dönemlerde ise bu cinse ait taksonların polenlerine hiç

rastlanmamıştır. Bu cinse ait taksonların polenleri en fazla ekim ayında birlik Mahallesi

atmosferinden hazırlanan preparatlarda gözlenmiştir. Eylül ve ekim ayı için yapılan

varyans analizi sonuçlarına göre Koru ve Birlik Mahalleleri arasında bu cinse ait

polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (Çizelge 3. 13). Bu

nedenle Cedrus Link. cinsine ait polenlerin adli davalarda olay zamanın belirlenmesinde

yararlı olacağını düşünülmektedir.

Bir davada üzerinde düzenlenme tarihi olarak haziran ayı yazan bir belge

mahkemeye kanıt olarak sunulmuştur. Bu belgenin sahte olduğundan şüphelenilmiş ve

belge polen analizine gönderilmiştir. Belgenin imzalanmasında kullanılan mürekkep

analiz edildiğinde, eylül, ekim veya kasım aylarında polenlerini atmosfere salan Cedrus

Link. cinsine ait polenlere rastlanmıştır (Newman, 1984). Polen analizlerine göre bu

belge, haziran ayında değil, eylül, ekim ya da kasım aylarından birinde düzenlenmiştir.

Böylece belgenin sahte olduğu açığa çıkarılmıştır.

Çalışmamızda, atmosferde polenleri en uzun süreli görülen ve en fazla miktarda

polen konsantrasyonuna sahip takson ise Pinus L.’dur. Kızılpınar (2005), Ankara İli-

Çamkoru İlçesi’nin atmosferik polenlerini incelemiş ve Pinus L. cinsine ait taksonların

polenlerinin en yoğun miktarda görüldüğünü belirtmiştir. Ayrıca, Bıçakçı ve Akyalçın

(2000)’ın Balıkesir’de, Bıçakçı ve ark. (1998),’nın Kütahya’da, Güvensen ve Öztürk

(2003),’ün İzmir’de yaptıkları aeropalinolojik çalışmalarda da Pinus L. cinsi taksonlarına

ait polenlerin, tüm taksonlar içinde en yüksek konsantrasyonda görüldüğü açıklanmıştır.

Nisan ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre bölgeler arasında bu cinse ait

polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir (Çizelge 3. 13).

Mayıs, ağustos ve eylül ayları varyans analizi sonuçlarına göre Pinus L. cinsi

polenlerinin Birlik Mahallesinde, Abidinpaşa ve Koru Mahallelerinden anlamlı derecede

fazla olduğu görülmüştür (Şekil 3. 39; Çizelge 3. 13). Haziran ayı analiz sonuçlarında

ise bölgeler arası anlamlı fark tespit edilmemiştir (Çizelge 3. 13). Bu cinse ait takson

polenlerinin adli olayları çözmede tek başlarına aydınlatıcı olamayacağı görüşündeyiz.

139

Ancak ülkemizde bu cinse ait P. pinea L., P. halepensis Mill., P. brutia Ten., P.

sylvestris L. ve P. nigra Arn. ssp. pallasiana (Lamb) Holmboe gibi 5 takson doğal

olarak belirli bölgelerde yayılış göstermektedir. Yine bu cinsin bazı taksonları park ve

bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bu taksonların polen teşhislerinin tür

düzeyinde yapıldığı taktirde, diğer bitki taksonlarına ait polenlerle birlikte adli olayların

meydana geldiği yerin ve zamanın belirlenmesinde etkili olacağı anlaşılmıştır.

Aceraceae familyasından Acer L.’de mart-haziran döneminde polenleri teşhis

edilen bir taksondur (Şekil 3.3; Çizelge 3.3-6). Bu familya üyeleri, yeryüzünde

çoğunluğu Kuzey Yarıküre’de yayılış gösteren 2 cins ve 150 kadar tür ile temsil

edilmektedir. Ülkemizde ise bu familyaya ait 1 cins ve bu cinste yer alan 12 tür doğal

olarak bulunmaktadır (Seçmen ve ark.,1998). Bu türlerin hemen hepsi Kuzey, Kuzeybatı,

Doğu ve kısmende Güney Anadolu bölgelerimizde karışık ormanlar içerisinde yer

almaktadır. Diğer bölgelerimiz içerisinde bulunan ve polenleri teşhis edilen tür ise

anavatanı Kuzey Amerika olan A. negundo L.’dur. Bu tür park ve bahçelerde süs bitkisi

olarak yetiştirilmektedir.İnceoğlu ve ark. (1994), Ankara’da yaptıkları aeropalinolojik

çalışmalarda, Acer L. cinsine ait polenlerin Ankara atmosferinde mart-haziran

döneminde bulunduğunu belirtmişlerdir. Buda bizim yaptığımız çalışmayı destekler

niteliktedir. Bu taksona ait çok az sayıda polene rastlandığı için varyasyon analizi

yapılmamıştır.

Acer L. cinsi taksonlarının polenleri rüzgarla tozlaşmalarına rağmen, Pinaceae

familyası taksonlarına göre daha az sayıda polen meydana getirirler. Bu nedenle bitki

çevresindeki atmosferden ve bitki altındaki toprak zeminden uzaklaştıkça polen

konsantrasyonunda belirli bir azalma meydana gelmektedir. Ancak Acer L. cinsine ait

polenlerin, diğer bitki taksonlarına ait polenlerle birlikte incelendiğinde adli olayların

meydana geldiği yeri ve zamanı belirtebilir.

Bir davada şüpheli, tabancasını sakladığı kutudan aylardır çıkarmadığını, bu

nedenle de tabancasının işlenen cinayette kullanılmasının mümkün olmadığını

söylemiştir. Şüphelinin tabancasından alınan yağda yapılan polen analizleri sonucunda,

cinayetin işlendiği yerde bulunan ve o dönemde polenlerini atmosfere salan Acer L. ve

Betula L. cinsi taksonlarına ait polenler teşhis edilmiştir (Newman, 1984). Böylece

adamın yalan söylediği ortaya çıkarılmıştır .

140

Anavatanı Balkan Yarımadası olan Aesculus L. 20-30 m. boyunda ağaç formunda

bir bitkidir (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde doğal olarak yayılış göstermeyen bu ağaç

büyük şehirlerimizin park ve bahçelerinde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Yapmış

olduğumuz çalışmada, Aesculus L. cinsine ait polenlere sadece nisan ve mayıs aylarında

rastlanmıştır. Aesculus L. cinsine ait polenler en fazla Birlik Mahallesi atmosferinde

tespit edilmiştir. Buna karşın Abidinpaşa Mahallesi atmosferinde bu cinse ait taksonların

polenlerine hiç rastlanmamıştır. Bu taksona ait polenler ekzin tabakaları üzerinde

bulunan lipitten dolayı birbirlerine yapışık olarak anteri terk ederler ve yer çekimi

etkisiyle ya hemen bitkinin altına ya da bitkiden birkaç metre uzaktaki toprak zemine

düşerler. Yine bu takson polenleri böceklerle tozlaştığı için polenler atmosfer aracılığı ile

çok uzak mesafelere taşınamazlar. Bu polenlere herhangi bir yerde (elbise, ayakkabı vb.)

rastlanmışsa bu ya bitkiye direkt temasla ya da bitki altındaki zemine temasla bulaşmış

olduğu manasına gelmektedir.

Brown ve ark. (2002), İngiltere’de bir haftadan uzun süredir kayıp olan çiftin

arabasında bulunan çamurdan örnekler almışlar ve bu örneklerde polen teşhisi

yapmışlardır. Bu teşhis sonucunda, çamur örnekleri içinde Poaceae, Quercus L., Pinus

L., Fraxinus L., Tilia L., Acer L., Alnus Mill., Crataegus L., Salix L., Corylus L., Betula

L., Prunus L., Ilex L., Apiaceae, Chenopodiaceae, Lactuceae ve en önemlisi Aesculus

hippocastanum L. polenlerine rastlamışlardır. İngiltere’nin doğal bitkisi olmayan

Aesculus L.’un polenleri bütün örneklerde %1-2 oranında bulunmuştur. Aesculus L.

bitkisi İngiltere’de fazla yaygın değildir. Bu bilgiler doğrultusunda çiftin cesetleri,

evlerinden çok uzakta olmayan bir ormanda Aesculus L. ağaçlarının altında gömülü

olarak bulunmuştur. Yapılan bu çalışma, Aesculus L. polenlerinin olay yerinin tespitinde

önemli olduğunu göstermiştir. Ayrıca, herhangi bir adli vakada Aesculus L. polenleri

varsa olay zamanının tespitinde de önemli rol oynayacağı düşünülmektedir.

Yapmış olduğumuz bu çalışmada, Aesculus L. cinsi polenlerinin Abidinpaşa

Mahallesi atmosferinde hiç görülmemesi ve Birlik Mahallesi atmosferinde ise yüksek

konsantrasyonda tespit edilmiş olması, Aesculus L.’un her bölgede yaygın olarak

bulunmadığını göstermektedir.

Seçmen ve ark. (1998), genellikle tropik, subtrobik ve ılıman bölgelerde yetişen,

ağaç ya da çalı formunda olan Anacardiaceae familyasının yeryüzünde 77 cins ve 600

kadar türü olduğunu belirtmişlerdir. Ülkemizde ise bu familyaya ait 3 cins ve 6 tür

141

bulunmaktadır. Bu familyanın bazı türlerinin, ülkemizde ya kültürü yapılmakta ya da

park, bahçe ve yol kenarlarında süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bu araştırmada,

Anacardiaceae familyasına ait polenlere sadece Birlik Mahallesinden temmuz ayında

hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır (Çizelge 3.7). Abidinpaşa ve Koru mahallelerinde

ise bu familya üyelerine ait polenlere hiç rastlanmamıştır. Anacardiaceae familyası

taksonlarının polenlerinin Ankara atmosferinde yaygın olarak bulunmadığı belirlenmiştir.

Apiaceae familyası bir, iki, çok yıllık otsu, nadiren çalı veya yarı çalı şeklinde

taksonları içermektedir. Bu familya üyelerinin çiçeklenme dönemleri ise 5-7. aylar

arasındadır. Seçmen ve ark. (1998),’na göre bu familya yeryüzünde yaklaşık 300 cins ve

2500-3000 arasında türle temsil edilmektedir. Ülkemizde ise bu familyaya ait 99 cins ve

bu cinslerde yer alan 419 tür bulunmaktadır. Bu familya bireyleri genellikle akarsular

çevresinde ya da nemli alanlarda yayılış göstermektedir (Çetik, 1985). Çalışmamızda

Apiacea familyasında bulunan taksonlara ait polenler haziran-ağustos ayları arasındaki

periyotta gözlenmiştir (Çizelge 3.6-8). Şekil 3.8’de görüldüğü gibi Apiaceae familyası

taksonlarına ait polenler en fazla haziran ayında Birlik Mahallesi atmosferinden

hazırlanan preparatlarda görülmüştür. Bu familyaya ait taksonlar böceklerle tozlaştığı

için polenleri çok uzak mesafelere taşınamazlar ve yerçekimi etkisiyle ana bitkinin

bulunduğu toprağın hemen üzerine düşerler. Bu nedenle bu familyaya ait taksonların

polenlerinin herhangi bir kişi veya obje üzerinde bulunması için bu nesnelerin doğrudan

bitki ya da bitkinin bulunduğu toprağa temas etmiş olması gerekmektedir. Adli olaylarda

bu cinsin polenleri tespit edildiğinde olay yerinin ve zamanının belirlenmesinde önemli

katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Amaranthaceae ve Chenopodiaceae familyalarına ait taksonların polenleri çok

benzer olduğu için ortak olarak ele alınmıştır. Bu iki familyaya ait taksonlar bozkır

vejetasyonun karakteristik bitkilerindendir. Bu familyaların türleri boş arsalarda ve yol

kenarlarında çok görülürler. Chenopodiaceae familyasına ait taksonlar çok yıllık otsu

veya çalı formundadırlar. Ilıman ve subtropik bölgelerde yayılış gösteren 102 cins ve

1400 kadar türü vardır (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 31 cins ve 99 tür ile temsil

edilmektedir. Çiçeklenme dönemleri 5-7. aylar arasındadır. Amaranthaceae familyasına

ait taksonlar ise bir veya çok yıllık otsu nadiren ağaç, çalılar veya tırmanıcı

formundadırlar. Yeryüzünde tropik, subtropik ve ılıman bölgelerde yayılış gösterirler.

Yaklaşık 65 cins ile 900 kadar tür içermektedirler (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise

142

1 cinsi ve 10 türü mevcuttur. Nitekim bu taksonomiye bağlı bazı türler bir olayın bazı

detayının anlaşılmasında yararlıdır. Örneğin 500 yıl önce Batı Kanada buzullarında bir

insan cesedi bulunmuştur (Mudie et al., 2005). Yıllar önce yaşamış bu kişinin yaşam tarzı

ve beslenme şeklini araştırmak için mide içeriği ve kıyafetleri incelenmeye alınmıştır.

Cesedin midesinde ve giysisinde yapılan analizlerde, Chenopodiaceae familyası

taksonlarına ait polenler tespit edilmiştir. Bu kişinin midesindeki polenlerin, sadece

tuzlu topraklarda yetişebilen, yiyecek ve ilaç yapımında kullanılan Salicornia (Tourn.) L.

cinsine ait olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda uzun yıllar önce yaşamış bu

insanın deniz kenarında yetişen bitkilerle beslendiği ve deniz kenarında yaşamını

sürdürdüğü anlaşılmıştır. Chenopodiaceae familyası taksonları sadece tuzlu topraklarda

yetiştiği için adli vakalarda bu polenlere rastlanması belli bir bölgeyi işaret etmektedir.

İncelememizde ise Amaranthaceae/Chenopodiaceae familyasına ait polenler yıl

boyunca Koru, Abidinpaşa ve Birlik mahalleleri atmosferinde görülmüştür (Çizelge 3.1-

12). Temmuz ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre Abidinpaşa ve Birlik

Mahalleleri arasında bu cinse ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu

görülmüştür (Çizelge 3. 13). Familyaya ait polenler her üç istasyonda da en fazla

ağustos ayında belirlenmiştir (Şekil 3.6; Çizelge 3.8). Ağustos ayı için yapılan varyans

analizi sonucunda bu taksona ait polenlerin Abidinpaşa Mahallesi’nde, Koru ve Birlik

mahallelerinden anlamlı derecede fazla olduğu belirlenmiştir (Çizelge 3. 13) . Eylül ayı

varyans analizi sonucunda ise bölgeler arası fark görülmemiştir (Çizelge 3. 13). Ekim ayı

analiz sonucunda Abidinpaşa Mahallesi’nin, Koru ve Birlik mahallelerinden anlamlı

derecede farklı olduğu belirlenmiştir (Çizelge 3. 13). Bu familyaya ait polenlerin Ankara

ili atmosferinde uzun bir dönem görülmesi nedeniyle tek başlarına olay zamanının

tespitinde bir anlam ifade etmemektedir.

Asteraceae familyası taksonlarının çoğu otsu, bir kısmı çalı veya nadiren ağaç

şeklindedir. Seçmen ve ark. (1998)’na göre bu familya tür zenginliği açısından

ülkemizde bulunan familyalar arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Bu familyaya ait

taksonların çiçeklenme periyodu 5-6. aylar arasındaki dönemdir. Kozmopolit olan bu

familyanın Dünya’da 1100 cinsi ve yaklaşık 2500 kadar türü bulunmaktadır. Bu familya

ülkemizde ise 133 cins ve bu cinslere ait 1156 türle temsil edilmektedir.

Asteraceae familyasına ait polenler tüm yıl boyunca gözlenmiştir (Çizelge 3.1-12;

Şekil 3.10). Ocak ve nisan aylarında Abidinpaşa, şubat ayında ise Koru Mahallesi’nde

143

Asteraceae polenlerine rastlanmamıştır. Ağustos ayı için yapılan varyans analizi

sonuçlarına göre Birlik Mahallesi ile Abidinpaşa ve Koru Mahalleleri arasında bu cinse

ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (Çizelge 3. 13).

Eylül ayı varyans analizinde ise bölgeler arasında anlamlı fark tespit edilmemiştir

(Çizelge 3. 13). Yapmış olduğumuz bu çalışmada, Asteraceae familyasına ait polenleri

teşhis edilen taksonlar Artemisia L., Centurea L., Helianthus L., Taraxacum L. ve

Xanthium L. cinsleridir. Artemisia L. cinsine ait taksonlar genellikle bir, iki ya da çok

yıllık otsular veya çalılardır. Çoğunlukla kuzey yarıkürede yayılış gösteren 250 türü

vardır, ülkemizde ise 24 türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998). Artemisia L.

cinsinde yer alan taksonların polenleri rüzgarla tozlaşırlar ancak bu taksonlara ait

polenler kendilerini meydana getiren bikilerden birkaç yüz metre uzağa taşınabilirler

(Milldanhall, 1998). Bu nedenle ana bitkiye yakın atmosferde ve bitkinin hemen

altındaki toprak zeminde bol miktarda bulunabilirler. Severova and Polevova (1996),

Moskova’da Artemisia L. polenlerinin haziran-ağustos aylarında yoğun olarak tespit

edildiğini belirtmişlerdir. Bizim çalışmamızda ise Artemisia L. cinsine ait polenler

haziran-kasım ayları arasındaki dönemde gözlenmiştir (Çizelge 3.6-11). Ekim ayında

Artemisia L. polenleri her üç bölgede de en yüksek konsantrasyona ulaşmıştır (Şekil 3.8,

Çizelge 3.11). Ekim ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre Koru Mahallesi ve

Birlik Mahallesi arasında bu cinse ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark

olduğu görülmüştür (Çizelge 3.13). Bu durum göre bu türlerin biyolojik açıdan bu

bölgeye uyum sağlaması nedeniyle burada fazla yetiştirilmesinden veya doğal olarak

bulunmasından kaynaklanabilir.

Yeni Zelanda’da bir kadın saldırıya uğramıştır ve polise saldırgan hakkında

detaylı bilgi vermiştir (Milldanhall, 1998). Bu bilgiler doğrultusunda yakalanan şüpheli

ise olayı tamamen reddetmiştir. Sadece yanlış zamanda yanlış yerde bulunduğunu iddia

ederek masum olduğunu belirtmiştir. Polis olayla ilgili delil olarak kullanılabilecek

DNA ya da parmak izi elde edememiştir. Polis, şüpheliye ait giysileri delil kabul ederek,

incelenmek üzere adli palinologlara göndermiştir. Yapılan inceleme sonucunda olay

yerinden alınan toprak örneğinde % 77 oranında Artemisia L. cinsi taksonlarına ait

polenlere rastlanmıştır ve polisin olay yerinde çektiği fotoğraflarda da bu bitki açıkça

görülmektedir. Şüphelinin pantolonunun paçasından ve tişörtünden alınan örneklerin

analizi sonucunda % 53 oranında Artemisia L. cinsi taksonlarına ait polenler teşhis

144

edilmiştir. Bu oranda Artemisia L. polenlerine rastlanabilmesi için bitkiyle ya direkt

temasta bulunulması ya da bitkiye çok yakın bir alanda bulunulması gerekmektedir.

Artemisia L. bitkisi olayın geçtiği bölgenin park ve bahçelerinde nadiren süs bitkisi

olarak yetiştirilmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda şüphelinin olay yerinde bulunduğu

kanıtlanmıştır. Şüpheli yargılanmış ve suçlu olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma,

Artemisia L. cinsi taksonlarına ait polenlerin, bir adli davada şüphelinin olay yerinde

bulunduğunun ispatlanmasında, en güçlü delil olarak kullanıldığını göstermektedir.

Seçmen ve ark. (1998), Centaurea L. cinsinin çoğunluğu Akdeniz Bölgesinde

yayılış gösteren 700 türü bulunduğunu belirmişlerdir. Ülkemizde ise bu cinse ait 178’den

fazla türün bulunduğu bilinmektedir (Seçmen ve ark., 1998). Çalışmamızda, Centaurea

L. cinsi taksonlarına ait polenlere haziran-kasım aylarındaki dönemde hazırlanan

preperatlarda rastlanmıştır (Çizelge 3.6-11). Centaurea L. polenleri en yoğun, ekim

ayında Abidinpaşa Mahallesi’nden hazırlanan preparatlarda görülmüştür (Şekil 3.17). Bu

cinsin polenleri böceklerle tozlaşmaktadır. Bu nedenle bitkiden çok uzak mesafelere

taşınamazlar. Bu bitkiye ait taksonların polenlerinin adli davalarda olay yerinin tespit

edilmesinde etkili bir şekilde kullanılabileceği düşünülmektedir.

Helianthus L. cinsine ait taksonlar tek veya çok yıllık otsu formdadırlar.

Ülkemizde bu cinse ait 2 türün kültürü yapılmaktadır (Seçmen ve ark., 1998).

Helianthus L. cinsine ait polenler temmuz-ekim aylarındaki dönemde Abidinpaşa ve

Birlik mahalleleri atmosferinden hazırlanan preparatlarda tespit edilmiştir (Çizelge 3.7-

10). Koru Mahallesi atmosferinde ise Helianthus L. cinsine ait taksonların polenlerine

hiç rastlanmamıştır. Aynı zamanda bu cinse ait taksonların polenleri temmuz ayında

yalnız Abidinpaşa, ağustos ayında Abidinpaşa ve Birlik , ekim ayında ise sadece Birlik

Mahallesi atmosferinde tespit edilmiştir. Bu cinse ait polenler böceklerle tozlaştığı için

ana bitkiden uzak mesafelere taşınamazlar. Bu nedenle atmosferde düşük

konsantrasyonda tespit edilmiştir. Bu cinse ait polenlerin adli davada olay yerinin

belirlenmesi ya da şüphelinin olay yerinde bulunup bulunmadığının ispatlanmasında delil

olarak kullanılabileceğini düşünmekteyiz.

Çalışmamızda polenleri tespit edilen Asteraceae familyasına ait diğer bir takson

ise Taraxacum L. cinsidir. Ilıman ve soğuk bölgelerde yetişen Taraxacum L. cinsinin

ülkemizde 49 türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998). Çalışmamızda Taraxacum L.

cinsine ait polenler nisan-ekim aylarında tespit edilmiştir (Çizelge 3.43). Taraxacum L.

145

cinsi taksonlarına ait polenler de böceklerle tozlaşmaktadır. Bu nedenle atmosferde geniş

alanlara yayılarak uzak mesafelere taşınamazlar. Yapılan değerlendirmede de bu cinsin

taksonlarına ait polenler atmosferde düşük konsantrasyonda tespit edilmiştir. Şekil

3.51’de görüldüğü gibi Taraxacum L. cinsine ait polenler en fazla ağustos ayında Koru

Mahallesi’nde tespit edilmiştir. Bu cinsin polenlerinin şüpheli şahıs ya da madurun

herhangi bir eşyası veya giysisinde bulunması bu nesnelerin olay yerinde bulunduğuna

dair delil olarak kullanılabilir.

Araştırmamızda polenleri tespit edilen Xanthium L. cinsi taksonları tek yıllık otsu

formda bitkilerdir. Xanthium L. cinsinin ülkemizde kuru yamaç ve terkedilmiş alanlarda

yayılış gösteren 2 türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998). Xanthium L. cinsine ait

polenler çalışmamızda temmuz-kasım aylarında tespit edilmiştir (Çizelge 3.7-9). Eylül

ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre Birlik Mahallesi ile Koru ve Abidinpaşa

Mahalleleri arasında bu cinse ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu

görülmüştür (Çizelge 3.13). Ağustos ayı analizlerinde ise bölgeler arasında anlamlı

derecede fark olmadığı belirlenmiştir (Çizelge 3. 13). Bu cinse ait polenlerin sadece yılın

belirli bir döneminde tespit edilmiş olması adli vakalarda olay zamanını belirlemede

kullanılabileceğini göstermektedir. Şekil 3.53’de görüldüğü gibi bu cinse ait polenler en

yoğun olarak eylül ayında Birlik Mahallesi’nden hazırlanan preparatlarda tespit edilmesi

olayın zamanını değerlendirmemizi kolaylaştırır.

Ülkemizde bulunan Asteraceae familyasına ait taksonlardan bazıları endemiktir.

Bu endemik taksonlar sadece sınırları belirli alanlarda yetişmektedir. Adli vakalarda, bu

taksonlara ait polenlere rastlanması olay yerinin tespitinde önemli rol oynayacaktır. El-

Ghani and Amer (2003), Mısır’da yaptıkları çalışmada, Asteraceae, Fabaceae,

Chenopodiaceae ve Poaceae familyalarına ait bitkilerin her birinin belirli özelliklere

sahip topraklarda yetişebildiğini belirtmişlerdir.

Süs bitkisi olarak kullanılan Balsaminaceae familyası taksonlarının ülkemizde 1

cinsi ve bu cinste yer alan 1 türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998). Perveen and

Qaiser (2005), Balsaminaceae familyasının yeryüzünde 2 cins ve 900’den fazla türle

temsil edildiğini belirtmiştir. Bu cinslere ait türlerin özellikle Avrupa, Kuzey Amerika,

Afrika ve Asya’da yaygın olduğunu açıklamıştır. Araştırmamızda mart ayında

Abidinpaşa Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda bu familya taksonlarına ait

1 adet polen tespit edilmiştir (Çizelge3.3). Koru ve Birlik Mahallesinden hazırlanan

146

preparatlarda ise bu familyaya ait polenlere hiç rastlanmamıştır. Balsaminaceae

familyasına ait polenlerin Ankara atmosferinde nadir olarak bulunması bu polenlerin adli

vakalarda olayın yerinin ve zamanının belirlenmesinde etkili olacağını göstermektedir.

Çalışmamızda Betulaceae familyasından Betula L., Carpinus L., Corylus L. ve

Alnus Miller gibi cinslere ait taksonların polenlerine de rastlanmıştır. Bu familyada yer

alan ve en fazla polen üreten taksonlardan biri Betula L.’dır. Betula L. cinsi taksonları

ağaç veya çalı formundadır. Bu taksonun bir amentumundan 6 milyon polen tanesi

oluşmaktadır (Erdtman, 1969). Jato et al. (1999), İspanya’da bulunan 13 farklı ilde

yaptıkları aeropalinolojik çalışmada, Betula L. cinsi taksonlarına ait polenleri

incelemişlerdir. Bu cinsin polenlerinin atmosferde mart-mayıs ayları arasındaki dönemde

görüldüğünü belirtmişlerdir. Betula L. polenlerinin her ilde değişik konsantrasyonlarda

bulunduğunu açıklamışlardır. Bazen aynı şehrin atmosferinde bile iklimsel faktörlere

bağlı olarak bu cinse ait polen konsantrasyonunun değiştiğini göstermişlerdir.

İncelememizde Betula L. cinsine ait polenler mart-eylül ayları boyunca gözlenmiştir

(Çizelge 3.2-9). Bu cinse ait polenlerin en yoğun olduğu zaman ise mart-mayıs ayları

arasındaki dönemdir (Şekil 3. 11). Nisan ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına

göre Abidinpaşa Mahallesi ile Koru ve Birlik mahalleleri arasında bu cinse ait polenlerin

sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (Çizelge 3.13). Betula L. cinsi

taksonlarına ait polenlerde rüzgarla tozlaşmaktadır. Nisan ayında Koru ve Birlik

mahalleleri atmosferinde bu cinsin polenlerinin konsantrasyonunun oldukça belirgin bir

pik yaptığı tespit edilmiştir (Şekil 3. 11). Aynı dönemde Abidinpaşa Mahallesi

atmosferinde ise bu polenler oldukça düşük konsantrasyonda belirlenmiştir. Ankara

ilinde gerçekleşmiş bir adli olayda delil olarak Betula L. cinsine ait polenler tespit

edilecek olursa olayın mart-mayıs ayları arasındaki periyotta her üç bölgede de meydana

gelmiş olabileceğini göstermektedir.

Alnus Mill. cinsine ait taksonlar göl, dere kenarları gibi sulak, nemli ortamlarda

yetişen, yaprak döken ağaç ve çalı şeklinde bitkilerdir (Borle, 2003; Seçmen ve ark.

1998). Bu cinsin Kuzey ılıman bölgelerde 30 türü bulunurken, ülkemizde ise sadece 2

türü bulunduğu bilinmektedir (Seçmen ve ark., 1998). Çalışmamızda Alnus Mill. cinsine

ait polenler çok düşük konsantrasyonda ocak-mart ayları arasındaki periyotta

görülmüştür. Aralık ayına kadar olan dönemdeki preparatlarda ise bu cinsin polenlerine

hiç rastlanmamıştır (Şekil 3.5). Jato et al. (2000), İtalya ve İspanya’da iklimsel

147

faktörlerden sıcaklığın Alnus Mill. taksonlarının polinizasyon dönemine etkisini

araştırmışlardır. Alnus Mill. cinsi taksonlarının polinizasyon dönemi, İspanya’da ocak

ayının ikinci ve üçüncü haftalarında başlarken, İtalya’da ise şubat ayının ilk haftasında

başladığını belirtmişlerdir. Severova and Polevova (1996),’da Moskova’nın atmosferik

polenlerini çalışmışlar ve Alnus Mill. polenlerinin atmosferde nisan-mayıs ayları

arasındaki periyotta görüldüğünü belirtmişlerdir. Bizim yaptığımız çalışmada ise Alnus

Mill. cinsi taksonlarının polinizasyon döneminin aralık ayının son haftasında başladığı ve

mart ayında sona erdiği görülmüştür (Çizelge 3.12). Alnus Mill. taksonlarının farklı

bölgelerde farklı zamanlarda polinizasyon gösterdiği bilindiği için bu taksonlara ait

polenlerin olay yerinin ve zamanın tespitinde kullanılabileceğini göstermektedir.

İncelememizde Carpinus L. cinsine ait polenlere sadece aralık ayında Koru ve

Abidinpaşa mahalleleri atmosferinden hazırlanan preparatlarda, çok düşük

konsantrasyonda rastlanmıştır (Çizelge 3.12). Bu cinse ait taksonların polenlerine Birlik

Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda ise hiç rastlanmamıştır. Bu da

Carpinus L. cinsine ait taksonların Ankara’da yaygın olarak bulunmadığını

göstermektedir. Bu nedenle bu cinse ait polenler adli vakalarda olay yeri ve zamanının

tespitinde kullanılabilir.

Corylus L. cinsine ait taksonlar yaprak döken ağaç ya da çalılardır (Seçmen ve

ark., 1998). Bu cinsin yeryüzünde sadece Kuzey Yarıküre’de yayılış gösteren 15 türü

bulunmaktadır. Bu türlerden 3’ü ülkemizde de yer almaktadır. Çalışmamızda Corylus L.

cinsine ait polenler ocak-mart ayları arasındaki periyotta görülmüştür (Çizelge3.1-3). Bu

cinse ait taksonların polenleri rüzgarla tozlaştığından dolayı olay yeri tespitinde

kullanılırken diğer taksonların polenleri ile birlikte değerlendirilmelidir. Bununla birlikte

bu cinse ait taksonların polenlerinin atmosferde yılın belirli bir döneminde bulunması

olay zamanının belirlenmesinde faydalı olacaktır.

Çalışmamızda polenleri tespit edilen bir diğer familya da Brassicaceae

familyasıdır. Bu familyada bulunan taksonlar, bir veya çok yıllık otsu, nadiren küçük çalı

şeklinde bitkilerdir (Seçmen ve ark., 1998). Çiçeklenme dönemleri 4-6. aylar arasındadır.

Bu familyanın çoğunluğu Kuzey Yarımküre’nin ılıman ve serin bölgelerinde yetişen 350

cinse ait yaklaşık 4000 türü vardır. Ülkemizde ise 85 cins ve 515 türü bulunmaktadır. Bu

familyaya ait polenler çalışma alanlarımızda mart-kasım ayları arasındaki periyotta

gözlenmiştir (Çizelge 3.3-11). Bu polenlere en yoğun olarak eylül ayında Birlik

148

Mahallesi’nden hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır. Ağustos ve eylül ayları için

yapılan varyans analizi sonuçlarına göre Birlik Mahallesi ile Koru ve Abidinpaşa

mahalleleri arasında bu cinse ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu

görülmüştür (Çizelge 3.13). Bu familyada yer alan taksonlar ya kendi kendilerine ya da

böceklerle tozlaşmaktadır. Ancak çok kuvvetli rüzgarlarla atmosfere karışabilmektedir.

Bu familyanın polenleri herhangi bir nesne üzerinde görülmüşse mutlaka o poleni üreten

ana bitkiye temas edilmiş demektir. Bu polenler adli vakalarda, olayın zamanı ve yerinin

belirlenmesinde önemli katkılar sağlayacaktır.

Araştırmamızda polenlerine rastlanan bir başka taksonda Campanulaceae

familyasıdır. Bu familyanın yeryüzünde 70 cinsi ve 2000 türü vardır

(http://www.botany.hawaii. edu /faculty/carr/campanul.htm). Bu familyada bulunan

bitkiler otsu, çalı ya da küçük ağaçcık şeklindedir. Koru Mahallesinde, temmuz ayında

bu familyaya ait sadece 1 adet polen tespit edilmiştir. Campanulaceae familyası

taksonlarına ait polenlerin Ankara ili atmosferinde çok nadir ve sadece bir yerde

bulunması adli vakalarda olay yerinin belirlenmesinde faydalı olacaktır.

Caprifoliaceae familyasında kısa boylu ağaççık, tırmanıcı çalı veya nadiren otsu

formdaki bitkiler yer almaktadır. Çiçeklenme dönemleri 5-7. aylar arasındadır. Bu

familyanın çoğunluğu Kuzey Yarımküre’de yayılış gösteren yaklaşık 18 cinsi ve 275 türü

bulunur (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 3 cins ve 13 tür ile temsil edilmektedir.

Park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Çalışmamızda bu familyaya ait

Lonicera L. ve Sambucus L. cinslerine ait polenler tespit edilmiştir. Bu polenlerin

bulunması süs bitkisinin yerini bulmada yararlı olabilir. Lonicera L. cinsine ait

taksonların polenlerine haziran-ekim ayları arasındaki periyotta rastlanmıştır (Çizelge

3.6-11). Şekil 3.34’da görüldüğü gibi bu cinse ait polenlere en fazla ekim ayında Koru

Mahallesi’nde hazırlanan preparatlarda rastlanmıştır (Çizelge 3.10).

Sambucus L. cinsine ait polenler ise sadece nisan ayında Birlik Mahallesi

atmosferinden hazırlanan preperatlarda tespit edilmiştir, diğer bölgelerden hazırlanan

preparatlarda ise hiç rastlanmamıştır (Çizelge 3.4). Bu taksonlara ait bireyler de

böceklerle tozlaşmaktadır. Bu nedenle polenler şüpheli şahıs veya objelere yalnızca

temas yolu ile bulaşacağından adli vakalarda olay yeri ve zamanı hakkında önemli bilgi

verecektir.

Araştırmamızda polenleri tespit edilen diğer bir takson ise Cyperaceae’den Carex

149

L. cinsidir. Bu cinse ait taksonlar kozmopolittir. Yeryüzünde yaklaşık 1000 türü

bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 86 türü vardır. Çalışmamızda, bu

cinse ait taksonların polenleri nisan-aralık ayları arasındaki periyotta kesintili bir şekilde

görülmüştür (Çizelge 3.4-12). Mayıs ayında Koru Mahallesi atmosferinden hazırlanan

preparatlarda bu cinsin polenlerinin konsantrasyonu diğer bölgelere göre belirgin bir

şekilde artmıştır (Şekil 3.12, Çizelge 3.5 ). Bu nedenle bu cinsin polenleri mayıs ayında

Ankara’da meydana gelecek adli vakada olay yeri hakkında bilgi verecektir.

Araştırmamızda polenleri teşhis edilen bir diğer takson ise Caryophyllaceae

familyasıdır. Seçmen ve ark. (1998),’na göre bu familya yarı çalımsı, bir veya çok yıllık

otsu bitkileri içerir. Çiçeklenme dönemleri 6-8. aylar arasındadır. Bu familyanın

yeryüzünde 80 cins ve 2100 türü vardır (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 32 cins ve

465 kadar türü bulunmaktadır. Caryophyllaceae familyası taksonlarına ait polenlere

ağustos-ekim ayları arasındaki periyotta rastlanmıştır (Çizelge 3.8-3.10). Bu familyanın

üyeleri böceklerle tozlaştığı için polenleri atmosferde yoğun miktarda bulunmaz. Bu

polenlere şüphelide ya da madurda rastlanması olay yerinde bitki ile direkt temasta

bulunmasından kaynaklanmıştır. Bu nedenle bu familyaya ait taksonların polenleri adli

davalarda olay yerinin ve zamanının belirlenmesinde kullanılabilir.

İncelememizde tespit edilen polenlerin bazıları ise Cistaceae familyası

taksonlarına aittir. Cistaceae familyasına ait taksonlar bir ya da çok yıllık otsu veya çalı

formundadırlar. Çiçeklenme dönemleri 6-8. aylar arasındadır. Bu familyanın Kuzey

Yarımküre’de yayılış gösteren 8 cinsi ve 175 kadar türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark.,

1998). Ülkemizde ise 5 cins ve 28 tür ile temsil edilmektedir. Bu familya taksonları

sadece böceklerle tozlaşırlar. Ancak çok kuvvetli rüzgarlarla atmosfere

karışabilmektedir. Bu familyanın polenleri herhangi bir obje üzerinde görülmüşse

mutlaka o poleni üreten ana bitkiye temas etmiş demektir. Bu polenler adli vakalarda,

olayın zamanı ve yerinin belirlenmesinde önemli katkılar sağlar.

Convolvulaceae familyası taksonlarına ait polenler temmuz-eylül ayları

arasındaki periyotta görülmüştür (Çizelge3.7-9). Bu familyaya ait polenlere ağustos ve

eylül aylarında her üç bölgeden hazırlanan preparatlarda da rastlanırken, temmuz ayında

ise sadece Abidinpaşa Mahallesi’nden hazırlanan preparatlarda rastlanmamıştır. Şekil

3.20’de görüldüğü gibi bu familyaya ait polenler her üç bölgede de en yoğun olarak

ağustos ayında tespit edilmiştir. Bu familyanın taksonlarıda böceklerle tozlaştığından adli

150

vakalarda, olay yerinin ve zamanının tespitinde önemli olacaktır. Çünkü bu familyaya ait

polenlerde sadece bitkiye dokunma veya sürtünme ile kişilere veya objelere

bulaşabilmektedir. Locard her temas bir iz bırakır demiştir. Bu polenin varlığı temasın

izi olarak değerlendirilebilir.

Cupressaceae familyasına ait Cupressus L., Juniperus L. ve Thuja L. ile Taxaceae

familyasından Taxus L. park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Çalışma

alanlarımızda da bu taksonlara ait bireyler bulunmaktadır. Cupressaceae ve Taxaceae

familyalarında bulunan taksonlara ait polenler birbirine çok benzediği için

Cupressaceae/Taxaceae adı altında verilmiştir. Bu familyaların taksonlarına ait polenler

ocak-temmuz ayları boyunca tespit edilmiştir. Şubat ayı için yapılan varyans analizi

sonuçlarına göre Koru Mahallesi ile Abidinpaşa ve Birlik mahalleleri arasında bu cinse

ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (Çizelge 3.13). Mart

ayında ise bu polenlere en fazla Koru Mahallesi atmosferinde rastlanmıştır. Bu ay için

yapılan varyans analizinde polen sayısı bakımından Koru ve Abidinpaşa Mahallesi

arasında anlamlı derecede fark olduğu belirlenmiştir (Çizelge 3. 13). Nisan ve mayıs

ayları için yapılan varyans analizlerinde ise Abidinpaşa ve Birlik mahalleleri arasında

anlamlı derecede fark olduğu tespit edilmiştir (Çizelge 3. 13). Bu familyaların üyeleride

rüzgarla tozlaştıkları için çok sayıda polen üretirler. Adli vakalarda bu taksonların

polenleri tek başlarına olay yerinin ya da olay zamanının belirlenmesine yardımcı

olamazlar. Ancak diğer taksonların polenleri ile birlikte değerlendirildiklerinde adli

vakaların çözümünde kullanılabilirler.

Araştırmamızda polenleri tespit edilen Elaeagnus L., cinsine ait taksonlar küçük

dikenli, çalı ya da ağaç formunda bitkilerdir. Çalışmamızda bu polenler sadece

Abidinpaşa Mahallesi atmosferinde ve çok düşük konsantrasyonda tespit edilmiştir. Bu

cinsin taksonları kozmopolit olmalarına rağmen, böceklerle tozlaştıklarından, polenleri

atmosfere fazla yayılamazlar. Bizim çalışma istasyonlarımızdan sadece birinde bu cinsin

taksonlarına ait polene rastlanmış olması da bu polenlerin Ankara atmosferinde yaygın

olmadığını göstermektedir. Bu nedenle bu cinse ait taksonların polenlerinin herhangi

kişiye ya da eşyaya bulaşması için direkt olarak bitkinin çiçekleriyle temasta bulunması

gerekmektedir. Bu polenler de adli vakalarda olay yerinin tespit edilmesinde ve zamanın

belirlenmesinde yararlanılabilir.

151

Çalışmamızda polenleri tespit edilen bir diğer takson Boraginaceae familyası

içinde yer alan Echium L. cinsi’dir. Bu cinsin yeryüzünde çoğunluğu Kanarya Adaları ve

Akdeniz Bölgesinde yayılış gösteren yaklaşık 100 türü vardır (Seçmen ve ark., 1998).

Ülkemizde ise 9 türü bulunmaktadır. Echium L. cinsi taksonlarına ait polenler çalışma

istasyonlarımızdan sadece Koru Mahallesi’nde çok düşük konsantrasyonda tespit

edilmiştir (Şekil 3.23, Çizelge 3.6, 10). Bu cinse ait taksonlar böceklerle tozlaştıklarından

dolayı az sayıda polen meydana getirirler. Polen konsantrasyonları çok düşük bile olsa

adli vakalarda olay yerinin belirlenmesinde delil olarak kullanılabilir.

İncelenen preparatlarda polenlerine rastladığımız Ericaceae familyasının

yeryüzünde yaklaşık 125 cins ve 3500 kadar türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998).

Ülkemizde ise sadece Batı Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Güney Anadolu Bölgelerinde

doğal olarak yayılış gösteren 12 cins ve 26 türü bulunmaktadır. Diğer bölgelerimizde ise

bu familyaya ait taksonlar park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Çalışmamızda Ericaceae familyasına ait taksonların polenlerine mart-ağustos ayları

arasındaki periyotta her üç bölgede de düşük konsantrasyonlarda rastlanmıştır (Şekil 3.

25, Çizelge 3. 3-8). Bu familyada bulunan taksonlarda böceklerle tozlaştıklarından,

polenlerine atmosferde az miktarda rastlanmıştır.

Çalışmamızda polenleri tespit edilen Fabaceae familyasına ait taksonlar, otsu,

nadiren çalı veya ağaç formda bulunmaktadır. Kozmopolit olan bu familya 350 cins ve

yaklaşık 10000 tür içermektedir (Seçmen ve ark., 1998). İnsanlar ve hayvanlar için

önemli gıda maddesi olan türleri vardır. Bir çok türü ise süs bitkisi olarak

kullanılmaktadır. Fabaceae familyasına ait taksonların polenlerine aralık ayı dışında yıl

boyu farklı konsantrasyonlarda rastlanmıştır (Şekil 3. 22, Çizelge3. 1-11). Ağustos ayı

için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre bölgeler arasında bu cinse ait polenlerin

sayısı bakımından anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür (Çizelge 3.13). Lewis and

Vinay (1979)’a göre, bu familyaya ait taksonların polenleri, çeperinde bulunan lipitten

dolayı yapışkan olmalarına rağmen rüzgarlı günlerde atmosfere karışmaktadır. Şekil

3.26’de görüldüğü gibi Fabaceae familyası taksonlarına ait polenler ağustos ayında her

üç bölgede de en yüksek konsantrasyona ulaşmıştır (Çizelge 3.8). Bu familya

taksonlarının atmosferde uzun zaman periyodunda belirlenmesi ve her üç bölgede de

görülmesinden dolayı olay zamanı ve yerinin tespitinde tek başlarına

değerlendirilmelerinde sakınca yaratacağı düşünülmektedir. Ancak yoğun olarak tespit

152

edildiği dönemlerde diğer taksonlarla birlikte değerlendirilmesinin adli vakaların

çözümünde anlam ifade edeceği inancındayız.

Çalışma döneminde polenleri tespit edilen Fagaceae familyası üyeleri çoğunlukla

tek evcikli, monoik ağaç veya çalı formundadır. Çiçeklenme dönemleri 6-7. aylar

arasındadır. Bu familyanın yeryüzünde 7 cins ve 600 türü vardır (Seçmen ve ark., 1998).

Ülkemize ise 3 cins ve 21 türü bulunmaktadır. Fagaceae familyası taksonlarına ait

polenlere çalışmamızda her üç istasyonda da rastlanmıştır. Bu familyada yer alan

Quercus L. cinsine ait polenler ise nisan-haziran döneminde her üç istasyonda da yoğun

bir şekilde görülmüştür. Mayıs ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre bölgeler

arasında bu cinse ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür

(Çizelge 3.13). Ekim ve kasım aylarında bu taksona ait polenler çok düşük

konsantrasyonda tespit edilmiştir. Bu cinsin polenleri rüzgarla tozlaştıklarından,

preparatlarımızda yoğun bir şekilde görülmüştür. Rizzi-Longo et al. (2005), İtalya’da

yaptıkları çalışmada nisan ve mayıs aylarının Qercus L. cinsinin polen mevsimi

olduğunu belirtmişlerdir. Eylül ve kasım aylarında bu polenlere rastlanılmasının

yerçekimi etkisiyle herhangi bir yüzeye düşen polenlerin rüzgarla yeniden atmosfere

taşınmasından dolayıdır. Bu cinse ait taksonların polenlerinin belirli dönemlerde yoğun

olarak bulunması, adli vakalarda olay zamanının tespitinde yararlı olduğu kanaatine

varılmıştır.

Juglandaceae familyasına ait taksonlar yaprak döken ağaç, nadiren çalı formunda

bulunurlar. Kuzey ılıman bölgelerde bu familyanın 6 cinsine ait yaklaşık 60 türü yayılış

göstermektedir (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 2 cins ve 2 türü bulunmaktadır.

Bu familyaya ait taksonların meyvelerinden, yağından ve kerestesinden yararlanıldığı

için hem kültürü yapılmakta hem de park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da

yetiştirilmektedir. Bu familya üyeleride rüzgarla tozlaştığı için çok sayıda polen meydana

getirmektedir. Juglandaceae familyası taksonlarına ait polenler mart-haziran ayları

boyunca görülmüştür (Şekil 3. 26, Çizelge 3. 3-6). Bu familyaya ait taksonların

polenlerine nisan ve mayıs aylarında her üç istasyonumuzda da rastlanmıştır. Ancak

Şekil 3.30’da görüldüğü gibi bu familyaya ait polenlerin sayısı Abidinpaşa Mahallesi

atmosferinde mayıs ayında en yüksek konsantrasyona ulaşmıştır (Çizelge 3. 5). Mayıs

ayı için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre Abidinpaşa Mahallesi ile Koru ve Birlik

mahalleleri arasında bu cinse ait polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu

153

görülmüştür (Çizelge 3.13). Bu familya taksonlarıda rüzgarla tozlaştığı için polenleri adli

olayların çözümünde tek başlarına etkili olmayacağı düşünülmüştür.

Araştırmamızda polenleri teşhis edilen Lamiaceae familyası üyeleri, bir veya çok

yıllık otsu, nadiren çalı veya ağaçsı formda bulunmaktadır. Bu familyanın üyeleri daha

çok Akdeniz ülkelerinde yetişmektedir. Yeryüzünde yaklaşık 200 kadar cinsi ve 3000

kadar türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 45 cins ve 546’dan

fazla tür ile temsil edilmektedir.Bu familyaya ait bitkilerde tozlaşma böceklerle

olduğundan bitki, çok az sayıda polen üretmektedir. Şekil 3. 32’de görüldüğü gibi

Lamiaceae familyasına ait taksonların polenleri ocak, şubat, eylül ve aralık ayları hariç

düşük konsantrasyonlarda her üç bölgede de belirlenmiştir. Adli çalışmalarda, olay

yerinin ve zamanının tespitinde bu familyaya ait polenler önemli olacaktır. Çünkü bu

familyaya ait polenler sadece bitkiye dokunma veya sürtünme ile kişilere veya objelere

bulaşabilmektedir.

Bu araştırmada, taksonları böceklerle tozlaşan Liliaceae familyasına ait polenler,

haziran, ağustos ve eylül aylarında çok düşük konsantrasyonda görülmüştür (Çizelge 3.

6-9, Şekil 3. 33). Liliaceae familyası üyeleride park ve bahçelerde süs bitkisi olarak

yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir. Bu familyaya ait polenler Koru Mahallesi’nde ise

hiç tespit edilmemiştir. Bu familyanın polenleride adli vakaların çözümünde, diğer

böceklerle tozlaşan bitkilerin polenleri kadar önemlidir.

Çalışmamızda polenleri tespit edilen diğer bir cins ise Morus L.’dur. Morus

cinsinin ağaç formunda bulunan, Kuzey ılıman ve subtropik bölgelerde yayılış gösteren

12 türü vardır (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise bu cinsin 3 türünün kültürü

yapılmakta, ya da park ve bahçelerde süs bitkisi olarak kullanılmaktadır. Morus L. cinsi

taksonlarına ait polenler çalışmamızda nisan-ağustos aylarında çok az konsantrasyonda

tespit edilmiştir (Çizelge 3.4-8). Bu cinsin taksonlarına ait polenler rüzgarla

tozlaşmalarına rağmen atmosfere çok az miktarda yayılmıştır. Bu polenler adli olayların

çözümünde tek başlarına etkili olmayacağı kanaatindeyiz.

Oenotheraceae familyası taksonlarına ait polenler sadece temmuz-ağustos

aylarında Koru ve Birlik mahallelerindeki preparatlarda teşhis edilmiştir (Çizelge 3.7-8).

Bu familyaya ait taksonların polenleri Abidinpaşa Mahallesi atmosferinde ise hiç

görülmemiştir. Bu familya üyeleride park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yaygın bir

şekilde kullanılmaktadır. Böceklerle tozlaştıkları için Şekil 3. 31’de görüldüğü gibi bu

154

familya taksonlarına ait polenlere atmosferde düşük konsantrasyonlarda rastlanmıştır. Bu

familyanın taksonlarıda böceklerle tozlaştığından adli vakalarda, olay yerinin ve

zamanının tespitinde önemli olacaktır. Çünkü bu familyaya ait polenlerde sadece bitkiye

dokunma veya sürtünme ile kişilere veya objelere bulaşabilmektedir.

Çalışma bölgelerinde polenleri teşhis edilen Oleaceae familyası üyeleri herdem

yeşil veya yaprak döken ağaçlar, çalılar veya nadiren tırmanıcı bitkiler formundadır.

Dünya’da yaklaşık 25 cins ve 600 kadar türü bulunmaktadır (Seçmen ve ark., 1998).

Ülkemizde ise bu familyanın 7 cins ve 14 türü vardır. Bu taksonlar ülkemizde sadece

Kuzey, Batı ve Güney Anadolu’da doğal olarak yayılış göstermektedir. Diğer

yörelerimizde ise park ve bahçelerde süs ve çit bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bu

familyaya ait taksonların çoğu böceklerle tozlaşdıklarından polenleri düşük

konsantrasyonda tespit edilmiştir. Bu polenlerde adli davalarda olay yeri ve zamanının

tespit edilmesinde önemli rol oynayabilir.

Aynı familyada yer alan Fraxinus L. cinsine ait taksonların polenlerine mart-

mayıs ayları arasındaki dönemde her üç istasyonumuzda da rastlanmıştır (Çizelge 3. 3-5).

Nisan ayında Koru Mahallesi’nde diğer istasyonlara göre polen konsantrasyonu en

yüksek miktarda tespit edilmiştir (Çizelge 3. 4). Nisan ayı için yapılan varyans analizi

sonuçlarına göre Abidinpaşa ile Koru ve Birlik mahalleleri arasında bu cinse ait

polenlerin sayısı bakımından anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (Çizelge 3. 13). Bu

cinsin Kuzey Yarıküre’de yayılış gösteren 40 türü vardır (Seçmen ve ark., 1998).

Ülkemizde ise 4 türü bulunmaktadır. Bu türler ülkemizde sadece Kuzey, Batı ve Güney

Anadolu’da doğal olarak yayılış göstermektedir. Diğer yörelerimizde ise park ve

bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bu cinse ait taksonların polenleri rüzgarla

tozlaşmaktadır. Bu cinsin polenleride, rüzgarla tozlaşan diğer takson polenleri gibi

herhangi bir adli davada olay yerini ve zamanını belirlemede tek başlarına yardımcı

olamayacaktır.

Platanus L. cinsine ait taksonlar rüzgarla tozlaştıkları için polenleri atmosferde en

yoğun olarak bulunan taksonlardan biridir (Şekil 3. 41). Bu taksonda yol kenarlarının

ağaçlandırılmasında, park ve bahçelerde süs bitkisi olarak kullanılmaktadır.

Çalışmamızda, bu taksonun polenleri nisan-haziran aylarında tespit edilmiştir (Çizelge 3.

4-6). Şekil 3. 41’de görüldüğü gibi bu cinse ait polenler nisan ve mayıs ayında Koru

Mahallesi preparatlarında diğer iki bölgeden çok daha yüksek konsantrasyonda

155

görülmüştür. Bu familya taksonları da rüzgarla tozlaştığı için polenleri adli olayların

çözümünde tek başlarına etkili olamayacaktır.

Plantago L. cinsine ait polenler mart-aralık ayları arasındaki periyotta

görülmüştür (Şekil 3. 40; Çizelge 3. 3-12). Bu cinse ait polenler de rüzgarla tozlaşırlar.

Bu cinse ait taksonların polenlerine farklı konsantrasyonlarda her üç bölgede de

rastlanmıştır. Bu cinsin taksonları da rüzgarla tozlaştığı için polenleri adli olayların

çözümünde tek başlarına etkili olamayacaktır.

Poaceaea familyasına ait taksonlar genellikle tek ve çok yıllık otsu, nadiren çalı

veya ağaç formundadırlar. Kozmopolit olan bu familya yaklaşık 650 cins ve 9000 kadar

tür içermektedir (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 142 kadar cins ve 512’ye yakın

türü vardır. Bu familyanın bir çok türü tahıl bitkisi olarak çok önemlidir ve hemen her

yerde kültürü yapılmaktadır. Aynı zamanda çayır ve meraların önemli bitkileri bu

familyaya aittir. Otsu bitkilerden rüzgarla tozlaşan ve polenleri atmosferde en çok

görülen Poaceae familyasının polinizasyon dönemi de oldukça uzundur. Şekil 3. 42’de

görüldüğü gibi Poaceae familyası taksonlarına ait polenler araştırmamızda tüm yıl

boyunca tespit edilmiştir. Yapılan varyans analizlerinde, bu taksona ait polenler için

mayıs ayında Koru ile Abidinpaşa ve Birlik, haziran ayında Birlik ile Koru ve

Abidinpaşa, temmuz ayında Koru ve Abidinpaşa, ağustos ayında ise Abidinpaşa ile

Birlik mahalleleri arasında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (Çizelge 3. 13).

Atmosferde yaygın olarak tespit edilen Poaceae familyasına ait taksonların polenlerinin

adli vakalarda tek başlarına değerlendirilmesi bazı sakıncalar yaratabilir. Bu nedenle bu

familya polenlerinin diğer taksonların polenleriyle birlikte ele alınması gerekmektedir.

Orta Amerika’nın batı kesiminde yaşayan bir çiftçi, kaçırılır, soyulur ve sonra

öldürülür (Vaughn et al., 1994). Kurbanın çalınan arabası kısa süre sonra işlek bir

otoyola yakın yerde çamura saplanmış ve terk edilmiş şekilde bulunur. Ertesi gün oraya

yakın kasabada bir kişi kapalı içki dükkanına zorla girmekten tutuklanır. Nezarethanede,

bir başka tutukluya eğer arabası kasabanın 30 mil güneyinde çamura saplanmış

olmasaydı şu anda burada olmayacağını söyler. Diğer suçlu da polisle işbirliği yaparak

cezasını hafifletmek umuduyla bunu yetkililere bildirir. Bu yeni bilgiler doğrultusunda

zanlı cinayet mahalline ve kurbanın yaşadığı kasabaya götürülür. Fakat yoğun

sorgulamaya rağmen şüpheli itirafta bulunmaz. Müfettişlerden biri, arabanın saplandığı

toprak yolla, otoyol arasında Poaceae familyasından Zea mays L.’ın kültürünün yapıldığı

156

büyük bir tarla olduğunu fark eder. Şüphelinin nezarete girmeden önce çıkarılan pantolon

ve tişörtünde yapılan araştırmalarda Zea mays L. polenlerine rastlanır. Tişörtün boyun ve

omuz bölgeleri Zea mays L. polenlerinin en yüksek oranda bulunduğu yerlerdir. Bu

inceleme katilin bir Zea mays L. tarlasından geçtiğini kanıtlar. Emniyet güçleri zanlının o

civarda dolaştığını gören şahit kayıtlarıyla ve parmak izi delilleriyle birlikte zanlının katil

olduğunu ispatlamışlardır.

Rosaceae familyası üyeleri; otsu, çalı veya ağaç formları şeklindedir. Çiçeklenme

dönemleri 4-6. aylar arasındadır. Kuzey Yarımküre’de yayılış gösteren bu familyanın

yeryüzünde 115 cins ve 3500 kadar türü vardır (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde ise 36

cins ve 250 türü bulunmaktadır. Araştırmamızda bu familyaya ait taksonların polenlerine

nisan-ekim ayları arasındaki periyotta her üç bölgede de farklı konsantrasyonlarda

rastlanmıştır (Çizelge 3.4-10). Bu taksonların polenlerinin böceklerle tozlaşması bu

polenlerin adli vakalarda olay yeri ile şüpheli şahıs arasındaki bağlantının tespit

edilmesinde ve olayın gerçekleştiği zaman diliminin belirlenmesinde faydalı olacaktır.

Rosaceae familyası içinde yer alan ve yine sadece böceklerle tozlaşan

Sanguisorba L. cinsi taksonlarına ait polenler çalışma alanlarımızdan Koru ve Birlik

mahallelerinde mayıs ayında, haziran ayında ise sadece Birlik Mahallesi’nden tespit

edilmiştir (Çizelge 3. 5-6). Bu cinsin taksonlarına ait polenler Abidinpaşa Mahallesi

atmosferinden hazırlanan preparatlarda ise hiç görülmemiştir. Bu polenler Ankara ili için

adli vakalarda hem olay yerinin saptanmasında hem de zamanın belirlenmesinde önemli

katkılar sağlayacaktır.

Rumex L. cinsine ait taksonların polenlerine mayıs-ağustos ayları arasındaki

periyotta rastlanmıştır (Çizelge3. 5-8). Haziran ve temmuz aylarında bu cinsin

taksonlarına ait polenler her üç bölgede de görülmüştür. Bu cinse ait polenler rüzgarla

tozlaşırlar. Rumex L. cinsine ait polenler diğer bitki taksonlarına ait polenlerle birlikte

incelendiğinde adli olayların meydana geldiği yerin ve zamanın belirlenmesinde etkili

olacaktır.

Çalışmamızda, Salicaceae familyası içinde yer alan Salix L. ve Populus L.

cinsine ait polenlerde tespit edilmiştir. Salix L. cinsi taksonlarına ait polenlere mart-

mayıs ayları arasındaki periyotta oldukça yüksek konsantrasyonda her üç bölgede de

rastlanmıştır (Çizelge 3. 3-6). Mart ve mayıs ayları için yapılan varyans analizi

sonuçlarına göre Koru Mahallesi ile Abidinpaşa Mahallesi arasında bu cinsin polenlerin

157

sayısı bakımından anlamlı derecede bir fark olduğu görülmüştür (Çizelge 3. 13). Haziran

ayında ise Abidinpaşa ve Birlik mahallelerinden hazırlanan preparatlarda bu polenler

düşük konsantrasyonda görülmüştür. Salix L. türleri genelde akarsu kenarlarında doğal

olarak yayılış gösterirler. Ankara’da ise bu türler park ve bahçelerde süs bitkisi olarak

kullanılmaktadır. Bu cinse ait taksonların polenleride böceklerle tozlaştığı için adli

vakaların çözümünde önemli katkılar sağlayabilir.

Populus L. cinsinin Kuzey Yarıküre’de yayılış gösteren 40 türü vardır (Seçmen

ve ark., 1998). Ülkemizde ise 4 türü bulunmaktadır. Populus L. cinsi taksonlarına ait

polenler çalışmamızda nisan-haziran ayları arasındaki periyotta görülmüştür (Çizelge 3.

4-6). Nisan ayı varyans analizi sonucunda bölgeler arasında bu cinsin polenlerinin

miktarı açısından anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir (Çizelge 3. 13). Populus L.

cinsi taksonlarına ait polenler rüzgarla tozlaşır ve atmosfere yayılarak uzak mesafelere

taşınabilirler. Bu nedenle cinsin polenleri olay yerinin tespitinde diğer polenlerle birlikte

değerlendirilmelidir.

Mayıs ayında Koru Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda Pedaliaceae

taksonlarına ait 2 (Çizelge 3.5), ağustos ayında Abidinpaşa Mahallesi’nden hazırlanan

preparatlarda Urtica L. cinsi taksonlarına ait 13 (Çizelge 3.8) ve ekim ayında ise Koru

Mahallesi preparatlarında Teucrium L. cinsi taksonlarına ait 4 adet (Çizelge 3.11) polen

teşhis edilmiştir.

Teucrium L., Urtica L. cinslerine ve Pedaliaceae familyası taksonlarına ait

polenlere sadece belli bir bölgede rastlanması adli vakaların çözümünde bu taksonların

polenlerinden yararlanılabileceğini göstermektedir.

Çalışmamızda polenleri tespit edilen bir diğer takson Tiliaceae familyasından

Tilia L.’dır. Bu cinsin taksonları yaprak dökücü ağaç formunda bulunurlar. Kuzey

Yarıküre’de yayılış gösteren bu cins 25 tür içermektedir (Seçmen ve ark., 1998).

Ülkemizde ise Kuzey Anadolu’da yayılış gösteren 4 türü vardır. Ülkemizde çeşitli

illerde yapılan aeropalinolojik çalışmalarda da Tilia L. cinsi taksonlarına ait polenlerin

tespit edildiği belirtilmiştir (Kaplan, 2004; Bıçakçı ve Akyalçın, 2000, Kızılpınar, 2005).

Araştırmamızda Tilia L. cinsine ait taksonların polenlerine şubat-temmuz ayları

arasındaki periyotta rastlanmıştır (Çizelge 3.2-7). Bu cinste bulunan taksonlar sadece

böceklerle tozlaşmaktadır. Bu taksonların polenleri ya ana bitkinin hemen altındaki

toprak yüzeyinde ya da hava akımlarıyla birkaç metre uzağa taşınabilirler. Ana bitkiden

158

uzaklaştıkça bu taksonlara ait polenlerin konsantrasyonlarında belirgin bir azalma

meydana gelmektedir. Koru Mahallesinde, bu cinse ait bireyler süs bitkisi olarak bol

miktarda yetiştirilmektedir. Koru Mahallesi atmosferinden hazırlanan preparatlarda bu

cinsin polenlerinin diğer bölgelere göre daha yüksek konsantrasyonda tespit edilmesine

neden olmuştur.

Ulmus L. taksonları yaprak döken ağaç formunda bulunmaktadır. Bu cinsin

taksonları Kuzey ılıman bölgelerinde ve Tropik Asya’nın dağlık bölgelerinde yayılış

gösterir ve yeryüzünde 20 türü vardır (Seçmen ve ark., 1998). Ülkemizde bu cinsin 3 türü

bulunmaktadır. Bunlar Kuzey Anadolu’da yaygın, İç, Doğu, Batı ve Güney Anadolu’da

ise çok seyrek olarak yayılış göstermektedir. Bu cinse ait polenler çalışmamızda, sadece

Koru Mahallesi’nde mart ayında 2 adet görülmüştür. Diğer çalışma istasyonlarımızda bu

cinse ait polen tespit edilememiştir. Bu da Ulmus L. cinsine ait türlerin Ankara’da yaygın

olmadığını göstermektedir. Bu cinsin taksonlarıda rüzgarla tozlaşmalarına rağmen

polenlerine atmosferde çok az miktarda da rastlansa bile, Ankara ilindeki adli vakalarda

olay yerinin ve zamanının belirlenmesine yardımcı olacaktır.

159

4. SONUÇ VE ÖNERİLER

Çalışmamızda, Ankara ili atmosferinde bulunan taksonlara ait polenler arasındaki

benzerlik ve farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Bu benzerlik ve farklılıkların adli

bilimlerde şüpheli şahıs ve olay yeri arasında bağlantı kurulması ve olay zamanının

belirlenmesinde kullanılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada Ankara ilinin farklı

bölgelerinden alınan atmosferik polen örnekleri ilk kez karşılaştırılmıştır.

Çalışmamızda polen örneklerinin toplanması için gravimetrik yöntemin uygulama

aracı olan Durham Aleti kullanılmıştır. Polenlerin tespiti ve montajı için bazik fuksinli

gliserin jelatin kullanılmıştır.

Çalışmamızda kendi kendilerine ya da böceklerle tozlaşan Aesculus L.,

Anacardiacea, Apiaceae, Asteraceae, Balsaminaceae, Brassicaceae, Campanulaceae,

Caryophyllaceae, Centaurea L., Cistaceae, Convolvulaceae, Echium L., Elaeagnus L.,

Ericaceae, Fabaceae, Helianthus L., Lamiaceae, Liliaceae, Lonicera L., Oenotheraceae,

Oleaceae, Pedaliaceae, Rosaceae, Sambucus L., Sanguisorba L., Salix L., Taraxacum L.,

Teucrium L., Tilia L., ve Xanthium L. gibi taksonların polenlerine rastlanmıştır. Bu

bitkilerin döllenme şansı yüksek olduğu için çok az polen meydana getirirler. Bu

taksonlara ait polenler az miktarda da olsa adli olaylarda, hem olayın meydana geldiği

yerin hem de olayın meydana geldiği zamanın belirlenmesinde çok değerlidirler.

Bu araştırmada ayrıca, rüzgarla tozlaşan Abies Mill., Acer L., Alnus Mill.,

Amaranthaceae/Chenopodiaceae, Artemisia L., Betula L., Cedrus Link., Carex L.,

Carpinus L., Corylus L., Cupressaceae/Taxaceae, Fagaceae, Fraxinus L., Juglandaceae,

Morus L., Pinus L., Plantago L., Platanus L., Poaceae, Populus L., Quercus L., Rumex

L., Ulmus L. ve Urtica L. gibi taksonların polenleri de tespit edilmiştir. Bu taksonlar çok

sayıda polen meydana getirseler de adli olayların çözümünde kendi kendine ya da

böceklerle tozlaşan bitkilerin polenleri kadar değerli değildirler. Ancak bu polenler

yüksek miktarda üretildiklerinden adli vakalarda rastlanma olasılığı çok daha yüksektir.

Bu polenlerin çalışılan yöredeki vejetasyonda bulunan diğer türlere ait polenlerle birlikte

ele alındıklarında önemli olabilmektedirler.

Bölge vejetasyonunda bulunan bu taksonlara ait polenlerin, atmosferde yüksek

miktarda olduğu, ancak ana bitkiden uzaklaştıkça polen miktarının azaldığı görülmüştür.

160

Tespit edilen taksonlara ait polenlerin aylık bölgesel değişimleri şekillerle

gösterilmiştir. Ayrıca taksonlara ait günlük ve aylık toplam polen miktarları çizelgeler

halinde belirtilmiştir.

Çalışılan dönemde, hem bölgeler arasında polenleri teşhis edilen taksonlar hem de

bu taksonlara ait polen konsantrasyonlarında belirgin farklar olduğu görülmüştür. Bu

nedenle olay yeri ve zamanının belirlenmesinde, şüpheli ile olay yeri arasındaki

bağlantının tespit edilmesinde polenlerin kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Ülkemizin farklı yörelerinde buna benzer çalışmaların yapılarak Türkiye’nin bir

an önce polen haritasının çıkarılması gerekmektedir. Ayrıca bu konuda çalışan uzman

sayısının artması elde edilecek her türlü delilin daha verimli bir şekilde incelenmesine ve

çalışılan olayların daha kısa süre içerisinde çözümlenmesine olanak sağlayacaktır.

161

ÖZET

Ankara’nın Abidinpaşa, Birlik ve Koru Mahallelerindeki Atmosferik Polenlerin

Karşılaştırılması

2005 yılı boyunca yapılan bu çalışmada, Ankara iline bağlı Abidinpaşa, Birlik ve

Koru mahalleleri atmosferinden alınan polen örnekleri teşhis edilmiştir. Bölgelerden

alınan atmosferik polen örnekleri arasındaki farklılıklar ve günlük değişimleri

belirlenmiştir. Çalışmamızda bu farkların adli bilimlerde olay yerinin ve zamanının

belirlenmesinde, şüpheli ile olay yeri arasındaki bağlantının kurulmasında polenlerin

kullanılabilirliği hakkında değerlendirme kriterleri oluşturmak amaçlanmıştır.

Çalışmada her üç bölgenin atmosferindeki polenlerin ait oldukları bitki taksonları

Durham aracı kullanılarak, gravimetrik yöntemle saptanmıştır. Tespit edilen taksonlara

ait polenlerin morfoloji belirtilmiş ve mifrofotoğrafları çekilmiştir. Her bir taksona ait

polen miktarı cm2 alana düşen sayıya dönüştürülmüştür.

Çalışmamızda rüzgarla tozlaşan Abies Mill., Acer L., Alnus Mill.,

Amaranthaceae/Chenopodiaceae, Artemisia L., Betula L., Cedrus Link., Carex L.,

Carpinus L., Corylus L., Cupressaceae/Taxaceae, Fagaceae, Fraxinus L., Juglandaceae,

Morus L., Pinus L., Plantago L., Platanus L., Poaceae, Populus L., Quercus L., Rumex

L., Ulmus L. ve Urtica L. gibi taksonların polenleri atmosferde yüksek

konsantrasyonlarda tespit edilmiştir. Kendi kendilerine ya da böceklerle tozlaşan

Aesculus L., Anacardiacea, Apiaceae, Asteraceae, Balsaminaceae, Brassicaceae,

Campanulaceae, Caryophyllaceae, Centaurea L., Cistaceae, Convolvulaceae, Echium L.,

Elaeagnus L., Ericaceae, Fabaceae, Helianthus L., Lamiaceae, Liliaceae, Lonicera L.,

Oenotheraceae, Oleaceae, Pedaliaceae, Rosaceae, Sambucus L., Sanguisorba L., Salix

L., Taraxacum L., Teucrium L., Tilia L., ve Xanthium L. gibi taksonlara ait polenler ise

daha düşük konsantrasyonda belirlenmiştir.

Tespit edilen polenlerin farklı bölgelerde farklı miktarlarda olduğu görülmüştür.

Bazı taksonların polenleri her üç bölgede de tespit edilirken bazı taksonların polenleri ise

sadece belirli bir bölgede görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Adli bilimler, adli palinoloji, polen, wodehouse metodu, Ankara polenleri.

162

SUMMARY

Comparision of Airborne pollens in Abidinpaşa, Birlik ve Koru Districts of Ankara

In this study pollen grain samples taken from Abidinpaşa, Birlik and Koru districts of

Ankara had been diagnosed throughout 2005. Differences between pollen samples of

these regions and their daily amount have identified. The aim of this study was formed

evaluation criterions about usage of pollen grains on determining of crime scene and time

and establishing the link between suspect and crime scene.

Airborne pollen grains have been gathered from three regions with gravimetric

Durham traps and taksons of these pollens have been fixed. Morphology of pollen grains

that belong to diagnosed taksons have been pointed out and microphotographes of these

pollen grains had been taken. Pollen amounts of each takson have been converted into

grains of pollen per cm2.

In our study pollen grains of wind-pollinated taksons had been determined as

Abies Mill., Acer L., Alnus Mill., Amaranthaceae/Chenopodiaceae, Artemisia L., Betula

L., Cedrus Link., Carex L., Carpinus L., Corylus L., Cupressaceae/Taxaceae, Fagaceae,

Fraxinus L., Juglandaceae, Morus L., Pinus L., Plantago L., Platanus L., Poaceae,

Populus L., Quercus L., Rumex L., Ulmus L. ve Urtica L. in a high concentration in the

atmosphere. Also, pollen grains belong to self-pollinated or insect-pollinated taksons,

Aesculus L., Anacardiacea, Apiaceae, Asteraceae, Balsaminaceae, Brassicaceae,

Campanulaceae, Caryophyllaceae, Centaurea L., Cistaceae, Convolvulaceae, Echium L.,

Elaeagnus L., Ericaceae, Fabaceae, Helianthus L., Lamiaceae, Liliaceae, Lonicera L.,

Oenotheraceae, Oleaceae, Pedaliaceae, Rosaceae, Sambucus L., Sanguisorba L., Salix

L., Taraxacum L., Teucrium L., Tilia L., ve Xanthium L., had been identified in a lower

concentration.

It have been seen that fixed pollen grains were found different amount in different

regions. Pollen grains belong to some taksons have been specified from all three regions,

but pollen grains of some other taksons have been identified only in a specific region.

Key Words: Forensic science, forensic palinology, pollen, wodehouse method, Ankara’s pollen.

163

KAYNAKLAR

AKÇAY, O. (2005), Çankırı İline Bağlı Eldivan, Ilgaz ve Yapraklı İlçelerinden Alınan Yüzey Toprak Örneklerinden, Asetoliz ve Wodehouse Metoduyla Hazırlanan Polen Preparatlarının İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

AKÇURA, T. (1971). Türkiye Cumhuriyeti’nin Başkenti Ankara Hakkında Monografik Bir Araştırma, ODTÜ, Mim. Fak. Yayın No:16, Ankara.

ATKINSON, H., LARSSON, K.A. (1990). A 10- Year Record of the Arboreal Airborne Pollen in Stockholm, Sweden, Grana, 29: 229-237.

AYTUĞ, B. (1973). İstanbul Yöresinin Polinizasyon Takvimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, 23: 1-33.

AYTUĞ, B., AYKUT, S., MEREV, N., EDİS, G. (1971). İstanbul Çevresi Bitkilerinin Polen Atlası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, sayı 1650, O. F. Yayın No: 174, p.: 1-50.

AYTUĞ, B., AYKUT, S., MEREV, N., EDİS, G. (1974). Belgrat Ormanı’nın ve İstanbul Çevresi Bitkilerinin Polinizasyon Olayının Tespiti ve Değerlendirmesi. Ankara: TBKAK Yayınları, Sayı 221, TOAG Seri No:29, p.: 1-7.

AYVAZ, A. (2001). Trabzon Atmosferindeki Aeroallerjenlerin Mevsimsel Dağılımı ve Çocukluk Çağı Solunum Yolu Alerjilerindeki Klinik Önemi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi.

BIÇAKÇI, A. (1993). Bursa İli (Merkez) Alerjik Aeropolenleri Üzerine İncelemeler, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

BIÇAKÇI, A., AKKAYA, A., MALYER, H., TURGUT, E., ŞAHİN, Ü. (2000). Airbone Pollen Grains of Burdur, Turkey. Acta. Bot. Sinicia, 7: 5-10.

BIÇAKÇI, A., AKKAYA, A., MALYER, H., ÜNLÜ, M., SAPAN, N. (2001). Pollen Calendar of Isparta, Turkey. Israel J. Plant Science, 7: 67-70.

BIÇAKÇI, A., AKYALÇIN, H. (2000). Analysis of Airborne Pollen Fall in Balıkesir, Turkey 1996-1997. Ann. Agric. Environ. Med., 7: 5-10.

BIÇAKÇI, A., BENLİOĞLU, O.N., ERDOĞAN, D. (1999). Airborne Pollen Concentration in Kütahya. Tr. J. Botany, 23: 75-81.

BIÇAKÇI, A., CANITEZ, Y., SAPAN, N., ÖNEŞ, Ü., MALYER, H. (1999). İznik İlçesinin (Bursa) Atmosferik Polenleri. Ot Sist. Bot. Dergisi, 6: 75-82.

164

BIÇAKÇI, A., ERKEN, S., MALYER, H. (1999) Airborne Pollen Grains of Eskişehir. 1 th International Ehrami Karaçam Symposium, p.: 315-322.

BIÇAKÇI, A., MALYER, H., SAPAN, N. (1997). Airborne Pollen Concentration in Görükle Campus (Bursa), 1991-1992. Tr. J. Botany, 21: 145-154.

BİLGE, Y. (2002). Adli Bilimler Sözlüğü. Palme Yayıncılık,s.: 172.

BİLGE, Y. (2005). Adli Tıp, Üçbilek matbaası, Ankara, s:180.

BORLE, R. (2003). Frühlingsgefühlenicht dem Dollenflug Opfern, Gesundheit, Erişim: http://www.ahaswiss.ch/art/ahanews/pdf/pollenflug.pdf.

BROWN, A.G., SMITH, A, ELMHURST, O. (2002). The Combined use of Pollen and Soil Analyses in a Search and Subsequent Murder Investigation. Journal of Forensic Science, 47(3):614–618.

BRUCE, R.G., DETTMANN, M.E. (1996). Palynologial Analyses of Australian Surface Soils and Their Potential in Forensic Science. Forensic Science İnternational, 81(2): 77-94.

BÜTEV, F. (1994). Aksaray İli Atmosferindeki Polenlerin Araştırılması. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

CHARPIN, J., SURINYACH, R. (1974). Atlas of European Allergenic Pollen, Sandoz Editions, Paris.

ÇETER, T. (2004). Ankara Havasında Bulunan Fungus Sporlarının Cinsleri ve Bunların Meteorolojik Faktörlerle Değişimi (2003-2004), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

ÇETİK, A.R. (1985). Türkiye Vejetasyonu I: İç Anadolu’nun Vejetasyonu ve Ekolojisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi, p.: 121.

ÇINAR, H. (1994). Abant Gölü Polen Analizlerinde Bulunan Çam (Pinus L.) Taksonlarının Saptanması. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

ÇUBUK, M.C. (2002). Olay Yerindeki Delillerin Morötesi Işık ile Tespiti. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

DAVIS, P.H. (1965-1988). Flora of Turkey and the East Aegean Island, University Press, Edinburgh, vol. 1-10.

DOĞAN, C., BURSALI, B., ÖZMEN, E., KIZILPINAR, İ. (2004). Biyokriminal Palinoloji, İpucu,2: 13-18.

165

DOĞAN, C., ERİK, S. (1995). Beytepe Kampüsü’nün (Ankara) Atmosferik Polenleri, Ağaç ve Çalılar. Hacettepe Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16: 33-67.

DOĞAN, C., İNCEOĞLU, Ö. (1995). Beytepe Kampüsü’nün (Ankara) Atmosferik Polenleri: II Otsular. Hacettepe Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16: 69-98.

DÖNMEZER, S. (1975). Kriminoloji, İstanbul Üniversitesi Yayınları (İstanbul), no: 2018, p.: 1-2.

DÖNMEZER, S. (1994), Kriminoloji, Beta (İstanbul), S.2.

DRIESSEN, M.N.B.M., VAN HERPEN, R.M.A., MOELANDS, R.P.M., SPIEKSMA F. TH. M. (1989). Prediction of the Start of the Grass Pollen Season for the Western Part of the Netherlands, Grana, vol. 28, 37-44.

DURHAM, O.C. (1946). Volumetric Incidense of Atmospheric Allergens, IV. J. Allergy, 1:79-86.

EL-GHANI, M.M.A., AMER, W.M. (2003). Soil-vegetation Relationships in a Coastal Desert Plain of Southern Sinai, Egypt. Journal of Arid Environments, 55: 607-628.

ERDTMAN, G. (1943). An Introduction to Pollen Analysis, The Ronald Press Company, New York.

ERDTMAN, G. (1952). Terminology, Pollen Morphology and Plant Taksonomy, Angiosperms, Printed in Sweden by Almquist and Wiksells.

ERDTMAN, G. (1957). Pollen and Spore Morphology/Plant Taxonomy, Printed in Sweden by Almquist and Wiksells.

ERDTMAN, G. (1969). Handbook of Palynology, Hafner Publishing Co, New York.

ERİK, S., AKAYDIN, G., GÖKTAŞ, A. (1998). Başkentin Doğal Bitkileri, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.

ERİK, S., DOĞAN, C., (2002). Alerjik Rinosinüzitler (edt. Önerci, M.), Rekmay Ltd., Ankara.

FISHER, B.A.J. (2000). Techniques of Crime Scene Investigation. London: CRC Press, p.:191.

GEMİCİ, Y., SEÇMEN, Ö., ÜNAL, E. (1987). İzmir Yöresi Polinizasyon Takvimi. İzmir: III. Ulusal Alerjik Hastalıklar Kongresi, Türk Tıp Derneği, Ege Üniversitesi, p.: 1-36.

GREEN, B.J., PANULA, E.Y., DETTMANN, M., RUTHERFORD, S., SIMPSON, (2003). Airborne Pinus Pollen in the Atmosphere of Brisbane, Austrialia and Relationships With Meteorological Parameters. Aerobiologia, 19: 45-53.

166

GÜVENSEN, A., ÖZTÜRK, M. (2002). Airborne Pollen Calendar of Buca-İzmir, Turkey. Aerobiologia, 18: 229-237.

GÜVENSEN, A., ÖZTÜRK, M. (2003). Airborne Pollen Calendar of İzmir - Turkey. Ann Agric Environ Med, 10, 37–44.

HALWAGY, M. (1989). Seasonal Airospora at Three Sites in Kuwait 1977-1982, Mycol. Res., 93:208-213.

HORROCKS, M. (2004). Sub-sampling and Preparing Forensic Samples for Pollen Analysis, Journal of Forensic Science, 49: 14.

HORROCKS, M., COULSON, S.A., WALSH, K.A.J. (1998). Forensic Palynology: Variation in the Pollen Content of Soil Surface Samples. Journal of Forensic Sciences, 43: 320-323.

HORROCKS, M., WALSH, K.A.J. (1998). Forensic Palynology: Assessing the Value of Evidence. Review of Paleobotany and Palynology, 103: 69-74.

HORROCKS, M., WALSH, K.A.J. (2001). Pollen on Grass Clippings: Putting the Suspect at the Science of the Crime. Journal of Forensic Sciences, 46: 947-949.

İNCE, A. (1994). Kırıkkale Atmosferindeki Alerjik Polenlerin İncelenmesi. Tr. J. of Botany, 18: 43-56.

İNCE, A. (1995). Kayseri İli Havasında Vazelin ve Jelatin-Gliserin Karışımı Sürülmüş Preparatlarda Yakalanan Polenlerin Miktarlarının Karşılaştırılması. İstanbul: Ulusal Palinoloji Kongresi, p.: 162-167.

İNCE, A., PEHLİVAN, S. (1990). Serik (Antalya) Havasının Alerjenik Polenleri İle İlgili Bir Araştırma. Gazi Tıp Dergisi, 1: 35-40.

İNCEOĞLU, Ö., PINAR, N.M., ŞAKIYAN, N., SORKUN, K. (1994). Airborne Pollen Concentration in Ankara, Turkey 1990-1993. Grana, 33: 158-161.

JATO, M. V., FRENGUELLI, G., RODRIGUEZ, F. J., AIRA, M.J. (2000). Temperature Requirements of Alnus Pollen in Spain and Italy (1994-1998), Grana,39 (5): 240-245(6).

JATO, V., AIRA, M.J., IGLESIAS, M.I., ALCAZAR, P., CERVIGON, P., FERNANDEZ, D., RECIO, M., RUIZ, L., SBAI, L. (1999). Aeropalynology of Birch (Betula spp.) in Spain, Pollen, 10:37-47.

KAPLAN, A. (2004). Airborne Pollen Grains in Zonguldak, Turkey, 2001-2002, Acta Botanica Sinica, 46 (6): 668-674.

167

KARAMANOĞLU, K., ÖZKARAGÖZ, K. (1968). A.Preliminary Study on Allergenic-Pollen Producing Plants of the Ankara Area and Their Pollination Calendar. Review of Palaeobotany and Palynology, 7: 61-67.

KAYA, Z., ARAS, A. (2004). Airborne Pollen Calendar of Bartın, Turkey. Aerobiologia, 20: 63-67.

KAYGISIZ, M. (1998). Hukuk Sistemimizde Olay Yeri İncelemesi-Delil-Bilirkişilik, Ankara: Ümit Yayıncılık, ss. 10-11-32-40-70.

KAYGISIZ, M. (2003). Suç Soruşturmasında Olay Yerinde Personel ve İşlevleri, Polis Bilimleri Dergisi, sayı; 3-4, sayfa; 13, Polis Akademisi Yay, Ankara.

KAYGUSUZ, Z. (2004). Olay Yeri İnceleme Çalışmalarında Bilimsellik ve Hukukilik, Polis Dergisi, Sayı: 42.

KIRK, P.L. (1966). Crime Investigation Physical Evidence and Police Laboratory. New York: Interscience Publishers, Inc., p.: 283.

KIZILPINAR, İ., (2005). Çamkoru (Çamlıdere-Ankara) Aeropalinolojisi Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

LATALOWA M, MITEUS M, URUSKA A. (2002). Seasonal Variations in the Atmospheric Betula Pollen Count in Gdarisk (Southern Baltic Coast) in Relation To Meteorological Parameters.Aerobiologia, 18: 33-43.

LEWIS, W.H. and VINAY, P., 1979, North American Pollinosis due to İnsect-Pollinated Plants, Annals of Allergy, 42: 309-318.

MILDENHALL, D. (1998). CAP Newsletter , 21(2):18-21.

MILDENHALL, D. (2004). An Example of the Use of Forensic in Assesing an Alibi. Journal of Forensic Sciences, 49: 312-316.

MILDENHALL, D., BRYANT, V.M., MILNE, L. (2005). Forensic Palynology. In: Forensic Botany: Principles and Applications to Criminal Casework, Heather M. Coyle, Ed. CRC Press. p. 217-252.

MINERO, F.J.G., MORALES, J., THOMAS, C., CANDAU, P. (1999). Relationship Between Air Temperature and Start of Pollen Emission Some Arboreal Taxa in South-Western Spain. Grana, 38: 306-310.

MOLINA, R.T., PALACIOS, I.S., RODRIGUEZ, A.F.M., MUNOZ, J.T., CORCHERO, A.M. (2001). Environmental Factors Affecting Airborne Polen Concentration In Anemophilous Species of Plantago. Ann Bot, 87: 1-8.

168

MOORE, P.D., WEBB, J.A. (1983). An Illustrated Guide to Pollen Analysis, Hodder and Stoughton, London.

MUDIE, J.P., GREER, S., BRAKEL, J., DICKSON, J.H., SCHINKEL, C., PETERSON-WELSH, R., STEVENS, M., TURNER, N.J., SHADOW, M., WASHINGTON, R. (2005). Forensic Palynology and Ethnobotany of Salicornia Species (Chenopodiaceae) in Northwest Canada and Alaska , Canadian Journal of Botany, 83: 111-123(13).

NEWMAN, C. (1984). Pollen: Breath of Life and Sneezes, National Geographic Magazine, 166(4):490-521.

ÖZLER, H. (1994). Sivas İli Atmosferindeki Polenlerin Araştırılması. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

PEHLİVAN, S. (1995). Türkiye’nin Alerjen Polenleri Atlası, Ünal Ofset, Ankara..

PERVEEN, A., QAISER, M. (2005). Pollen Flora of Pakistan-XXVI. Balsaminaceae , Erişim: http://journals.tubitak.gov.tr/botany/issues/bot-01-25-1/bot-25-1-5-9907-3.pdf, Erişim Tarihi: Eylül 2005.

PINAR, M.N., AKGÜL, G., TUĞ, G.N. (2003). Palinoloji Laboratuar Kılavuzu, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları. No:66, p.: 1-60.

PORSBJER,G.C., RASMUSSEN, A., BACKER, V. (2003). Airborne pollen in Nuuk, Greenland, and the Importance of Meteorological Parameters. Aerobiologia, 19: 29-37.

RIBEIRO, H., CUNHA, M., ABREU, I. (2003). Airborne Pollen Concentration in the Region of Braga, Portugal, and its Relationship with Meteorological Parameters. Aerobiologia, 19: 21-27.

RIZZI-LONGO, L., PIZZULIN-SAULI, M., GANIS, P. (2005). Aerobiology of Fagaceae Pollen in Trieste (NE Italy), Aerobiologia, Volume 21, 3-4: 217-231(15).

RODRIGUEZ, A.F. M., PALASICOS, I.S., MOLINA, R.T., CORCHERO, A.M., MUNOZ I, T. (2000). Dispersal of Amaranthaceae and Chenopodiaceae Pollen In the Atmosphere of Exramadura (Sw Spain). Grana, 39: 56-62.

SEÇMEN, Ö., GEMİCİ, Y., GÖRK, G., BEKAT, L., LEBLEBİCİ, E. (1998). Tohumlu Bitkiler Sistematiği. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, p.: 116-317.

SEVEROVA, E., POLEVOVA, S. (1996). Aeropalynological Calendar for Moscow 1994. Ann Agric Environ Med, 3, p:115-119.

SPIEKSMA, F.TH.M., FRENQUELLI, G., NIKKELS, A.H., MINCIGRUCCI, G.,SMITHUIS, L.O.M.J., BRICCHI, E., DANKAART, W., ROMANO, B. (1989). Comperative Study of Airborne Pollen Concentrations in Central Italy and The Netherlands (1982-1985), Grana, 28: 25-36.

169

STANLEY, E.A. (1992). Application of Palynology to Establish the Provenance and Travel History of Illicit Drugs, Microscope, 40, pp. 149-152.

TSCHUDY, R.H., SCOTT, R.A. (1969). Aspects of Palynology, John Willey and Sons, Inc. USA, p.1.

TUZLAK, K. (1999). İstanbul Çevresi (Bakırköy, Küçükçekmece, Halkalı, Avcılar) Bitkilerinin Polinizasyon Olaylarının Tespiti. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

TÜRE, C., SALKURT, E. (2005). Airborne Pollen Grains of Bozüyük (Bilecik, Turkey, Journal of Intagrative Plant Biology, 47: p: 660.

VAUGHN, M., BRYANT, J.R. MILDENHALL, D.C. (1994). Forensic Palynology: A New

Way To Catch Crooks. Erişim: [http://www.crimeandclues.com/pollen.html]. Erişim

Tarihi: Ekim 2005.

WODEHOUSE, R.P. (1935). Pollen Grains, Mc Graw-Hill, New York.

YURDUKORU, S. (1979). Samsun İli Havzasındaki Alerjenik Polenler, Ankara Tıp Bülteni (Journal of Ankara Medical School), 1: 37-44.

ZONA, S. (2001). Starchy Pollen in Commelinoid Monocots, Annals of Botany, 87: 109-116.

Erişim:http://www.abone.turk.net/atasoy Erişim Tarihi:12.11.2005.

Erişim:http://www.angelfire.com/il3/iklimtur/ankara/ankoz.htm Erişim Tarihi: 4.10.2005.

Erişim:http://www.ankara.gov.tr Erişim Tarihi: 21.9.2005.

Erişim:http://www.botany.hawaii.edu/faculty/carr/campanul.htm Erişim Tarihi: 3.9.2005.

Erişim: http://www.kriminoloji.com Erişim Tarihi: 7.10.2005.

Erişim: http://www-class.unl.edu/geol846/wall.html Erişim Tarihi: 18.10.2005

170

ÖZGEÇMİŞ

Adı : Hatice Soyadı : Özcan Doğum Yeri ve Tarihi : İçel, 1980 Uyruğu : T.C. Medeni Durumu : Bekar İletişim Adresi ve Telefon : Çayyolu Çelikkent Sit. A1 Blok No:5 06530 Ankara Tel: 0 312 2412077 –0 505 7283993 E-mail: [email protected] Eğitim : Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,

Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programı, Biyoloji Bölümü (2005)

Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü

(2003) Çankaya Kılıçarslan Yabancı Dil Ağırlıklı Lisesi

(1998) Yabancı Dil : İngilizce

saĞlik bİlİmlerİ enstİtÜsÜacikarsiv.ankara.edu.tr/browse/27294/tez.pdf · Şekil 3.26....

Documents