salon 1 13 kasim 16.00 17.30 selma tepehan

11

ORGAN NAKLİNDE YAŞANAN ORGAN NAKLİNDE YAŞANAN ZORLUKLAR ve BEYİN ÖLÜMÜ, ZORLUKLAR ve BEYİN ÖLÜMÜ,

ORGAN NAKLİ KAVRAMINA YOĞUN ORGAN NAKLİ KAVRAMINA YOĞUN BAKIM HEMŞİRE ve HEKİMLERİNİN BAKIM HEMŞİRE ve HEKİMLERİNİN

YAKLAŞIMIYAKLAŞIMI

Dr. Selma TepehanDr. Selma Tepehan

15.04.23

10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi 10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi

GİRİŞGİRİŞ Günümüzde, kronik organ yetmezliği içerisinde Günümüzde, kronik organ yetmezliği içerisinde

olan hastalar için organ nakli en iyi ve çoğu kez olan hastalar için organ nakli en iyi ve çoğu kez tek tedavi yöntemi olarak önemini korumaktadır.tek tedavi yöntemi olarak önemini korumaktadır.

Organ naklinde öncelikli sorun, temin edilen Organ naklinde öncelikli sorun, temin edilen

organ sayısının mevcut ihtiyaca göre çok yetersiz organ sayısının mevcut ihtiyaca göre çok yetersiz kalmasıdır. Organ temininde en önemli kaynak; kalmasıdır. Organ temininde en önemli kaynak; tedavi sürecinde beyin ölümü tablosuna giren ve tedavi sürecinde beyin ölümü tablosuna giren ve kendisine tıbbi destek verilen olgulardır.kendisine tıbbi destek verilen olgulardır.

2215.04.2315.04.23 10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi 10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi

AMAÇAMAÇ Öncelikle beyin ölümü tanısı ve organ nakli ile Öncelikle beyin ölümü tanısı ve organ nakli ile

yakından ilgili olan yoğun bakım ünitelerinde yakından ilgili olan yoğun bakım ünitelerinde görev yapan hemşire ve hekimlerin; beyin ölümü görev yapan hemşire ve hekimlerin; beyin ölümü ve organ nakline ve konuyla ilgili hukuki ve organ nakline ve konuyla ilgili hukuki mevzuata yaklaşımını ortaya koymaktır. mevzuata yaklaşımını ortaya koymaktır.

Bunun yanı sıra organ naklinde yaşanan Bunun yanı sıra organ naklinde yaşanan zorlukların nedenlerinin saptanması ve çözüm zorlukların nedenlerinin saptanması ve çözüm önerilerinin tartışılması da hedeflenmiştir.önerilerinin tartışılması da hedeflenmiştir.


GEREÇ ve YÖNTEMGEREÇ ve YÖNTEM Çalışma, retrospektif bir tarama ve anket çalışması Çalışma, retrospektif bir tarama ve anket çalışması

olarak uygulanmıştır. olarak uygulanmıştır. Retrospektif tarama; İstanbul Bölge Organ ve Retrospektif tarama; İstanbul Bölge Organ ve

Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezi Doku Nakli Hizmetleri Koordinasyon Merkezi beyin ölümü bildirim formu ve diğer kayıtlarından beyin ölümü bildirim formu ve diğer kayıtlarından 2005-2009 yılları arasında beyin ölümü 2005-2009 yılları arasında beyin ölümü gerçekleşmiş 810 olgunun, beyin ölümü ve organ gerçekleşmiş 810 olgunun, beyin ölümü ve organ nakli ile ilgili verilerinin alınıp istatistiki olarak nakli ile ilgili verilerinin alınıp istatistiki olarak incelenmesiyle yapılmıştır. incelenmesiyle yapılmıştır.

4415.04.2315.04.2310. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi 10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi

6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi

GEREÇ ve YÖNTEMGEREÇ ve YÖNTEM

Anket çalışması; İstanbul Sağlık Müdürlüğü Anket çalışması; İstanbul Sağlık Müdürlüğü Genel Eğitim ve Araştırma Hastaneleri yoğun Genel Eğitim ve Araştırma Hastaneleri yoğun bakım ünitelerinde görev yapan gönüllü 279 bakım ünitelerinde görev yapan gönüllü 279 hemşire ve 179 hekime uygulanmıştır. hemşire ve 179 hekime uygulanmıştır.


6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi 55

BULGULARBULGULARMevcut yasal duruma göre “beyin ölümü” tanısı almış kişiler Hemşire Hekim

hukuki anlamda da ölmüş kabul edilmektedir. Sizce bunun tıbbi uygulamadaki önemi nedir? + n % n % x2 p+++

Organ nakline imkan sağlaması 228 81.7 158 88.3 4.23 0.12

Tıbbi desteğin sonlandırılmasına imkan sağlaması 114 40.9 96 53.6 7.16 0.007**

Yaşam destek ünite ve cihazlarının bir an önce boşaltılabilmesi 120 43 100 55.9 7.22 0.007**

Maddi harcamalara son verilmesi 114 40.9 82 45.8 1.09 0.296

Hukuki anlamda ölmüş olduğu görüşüne katılmamaktayım 38 13.6 20 11.2 0.59 0.442**p<0.01+ Birden fazla seçenek işaretlenmiştir.

+++Anlamlılık her bir yanıta göre ayrı ayrı hesaplanmıştır.



Tablo: Hemşire ve hekimlerin “beyin ölümü tanısının tıbbi uygulamadaki önemi” ne ilişkin yaklaşımı.

BULGULARBULGULAR

Ülkemizde yoğun bakım yataklarının sayısının Ülkemizde yoğun bakım yataklarının sayısının yetersizliği ve tıbbi desteğin maliyetinin yüksek yetersizliği ve tıbbi desteğin maliyetinin yüksek olması dikkate alındığında, faydasız tıbbi desteğin olması dikkate alındığında, faydasız tıbbi desteğin kesilmesi ve yaşam destekleyen cihazların sırada kesilmesi ve yaşam destekleyen cihazların sırada bekleyen hastalar için bir an evvel bekleyen hastalar için bir an evvel boşaltılabilmesi büyük önem taşımaktadır. boşaltılabilmesi büyük önem taşımaktadır.


BULGULARBULGULAR

Yaşam desteğinin kesilmesi kararının beyinölümü gerçekleşmiş kişilerin yakınlarına Hemşire Hekim bırakılmış olmasını doğru buluyor musunuz?

n % n % x2 p

Evet 144 52 65 36.7 11.68 0.003**

Hayır 129 46.6 105 59.3

Fikrim yok 7 4 4 1,4

**p<0.01

15.04.2315.04.2310. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi - 6. Ulusal 10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi - 6. Ulusal

Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi 88

Tablo : Beyin ölümü gerçekleşmiş olgularda yaşam desteğinin kesilmesi kararının ölü yakınlarına bırakılmış olmasına hemşire ve hekimlerin yaklaşımı.

BULGULARBULGULAR

Yaşam desteğinin kesilmesi kararını kim vermelidir? + Hemşire Hekim

n % n % x2 p+++

Yaşam desteğini veren sağlık ekibi 53 19 48 26.8 3.88 0.049*

Hastane Etik Kurulu 42 15.1 46 25.7 7.96 0.005**Hiç kimsenin karar vermeye yetkisi olmamalı,destek sürdürülmelidir 56 20.1 24 13.4 3.36 0.067Hiç kimsenin görüşüne başvurmadan yaşam desteği kesilmelidir 3 1.1 8 4.5 5.36 0.021*

**p<0.01 *p<0.05

15.04.2315.04.23 10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi - 6. Ulusal 10. Dünya Yoğun Bakım Hemşireleri Federasyonu Kongresi - 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi

99

Tablo : Beyin ölümlü olgularda yaşam desteğinin kesilmesi kararının ölü yakınlarına bırakılmış olmasını doğru bulmayan katılımcıların bu kararı kimin vereceği ile ilgili yaklaşımları.

BULGULARBULGULAR Tıbbi desteği kesme kararındaki yetkinin, Tıbbi desteği kesme kararındaki yetkinin,

hekimlerden alınarak hasta yakınlarına hekimlerden alınarak hasta yakınlarına devredilmiş olması, beyin ölümü tanı ve devredilmiş olması, beyin ölümü tanı ve kavramını yeterince bilmeyen hasta yakınlarının kavramını yeterince bilmeyen hasta yakınlarının hastalarının tekrar yaşama dönebileceğini umut hastalarının tekrar yaşama dönebileceğini umut etmesine ve bu nedenle de tıbbi desteğin etmesine ve bu nedenle de tıbbi desteğin kesilmesi kararında ve organ bağışı konusunda kesilmesi kararında ve organ bağışı konusunda isteksiz davranmasına yol açmaktadır. isteksiz davranmasına yol açmaktadır.


6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi 6. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireleri Kongresi

BULGULARBULGULAR Bu durum, tedavi olmak için tıbbi destek Bu durum, tedavi olmak için tıbbi destek

cihazlarının boşalmasını bekleyen hastaları da cihazlarının boşalmasını bekleyen hastaları da olumsuz etkilemektedir. olumsuz etkilemektedir.


BULGULARBULGULAR Beyin ölümü bildirim formlarında yer alan Beyin ölümü bildirim formlarında yer alan

hekimler kurulunun uzmanlık alanları hekimler kurulunun uzmanlık alanları incelendiğinde incelendiğinde

donör olan olguların %12’si, donör olmayan donör olan olguların %12’si, donör olmayan olguların %20’sinde kardiyoloji uzmanı yerine olguların %20’sinde kardiyoloji uzmanı yerine dahiliye uzmanın kaşe ve imzasının yer aldığı dahiliye uzmanın kaşe ve imzasının yer aldığı görülmektedir. görülmektedir.

Bu sonuç bize uygulamada kardiyoloji uzmanına Bu sonuç bize uygulamada kardiyoloji uzmanına ulaşmada zorluklar yaşandığını göstermektedir. ulaşmada zorluklar yaşandığını göstermektedir.


BULGULARBULGULAR

Beyin ölümü gerçekleşmiş olgulardan organ alımına olanak sağlayan ülkemizdeki mevcut hukuki düzenlemeleri yeterli buluyor musunuz? Hemşire Hekim

n % n % x2 p

Yeterlidir 165 61.1 105 61 1.59 0.452

Değiştirilmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir 43 15.9 34 19.8

Fikrim yok 62 23 33 19.2



Tablo: Hemşire ve hekimlerin beyin ölümü ve organ nakli ile ilgili ülkemizdeki mevcut hukuki düzenlemeleri yeterli bulma durumları.

BULGULARBULGULAR

Türk Ceza Kanunu’na göre; Hukuka aykırı olarak Hemşire Hekim

ölüden organ ve doku alan kimse bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır. Ceza süresi açısından düşünceniz nedir? n % n % x2 p

Ceza yeterli ve uygundur 24 8.7 34 19.8 25.620.000**

*

Ceza yetersiz ve caydırıcılıktan uzaktır 222 80.4 104 60.5

Ceza fazladır 3 1.1 10 5.8

Fikrim yok 27 9.8 24 14



Tablo: Hemşire ve hekimlerin Hukuka aykırı olarak ölüden organ alınmasına ilişkin cezai yaptırımlara yaklaşımı.

***p<0,001

SONUÇSONUÇ Organ nakli ile ilgili suç teşkil eden girişimlerin Organ nakli ile ilgili suç teşkil eden girişimlerin

önlenmesinde, mevcut cezai yaptırımların önlenmesinde, mevcut cezai yaptırımların ağırlaştırılmasından ziyade, organ teminini ağırlaştırılmasından ziyade, organ teminini kolaylaştırıcı yasal düzenlemelerin yapılması ve kolaylaştırıcı yasal düzenlemelerin yapılması ve beyin ölümü tanısına güveni artırıcı eğitim beyin ölümü tanısına güveni artırıcı eğitim çalışmalarının yaygınlaştırılması gerekmektedir. çalışmalarının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Böylece hukuk dışı yollardan organ teminine Böylece hukuk dışı yollardan organ teminine duyulan ihtiyaç azalacaktır.duyulan ihtiyaç azalacaktır.


Teşekkürler…Teşekkürler…



salon 1 13 kasim 16.00 17.30 selma tepehan

Health & Medicine