SANAYİNİN ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Sektörlerin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla İçindeki Payları(2011)

-İhracatımızın %90’ını sanayi ürünleri oluşturur.

-İstihdam sağlar.-Hammadde kaynaklarımız değer kazanmıştır.-Ülkemizde sanayi daha çok tarıma dayalıdır.Tarım: % 8,1Sanayi: % 20,1Hizmetler: % 71,8

2011 yılı GSMH: 772.3 milyar $

Endüstrini kollarının dağılışında;Hammaddeye yakınlıkUlaşım ağlarına yakınlıkEnerjiye yakınlıkPazara yakınlık önemli rol oynamaktadır.Sermaye de sanayinin dağılışını etkileyen

faktörlerden biridir.

Besin SanayisiÜlkemizde en yaygın sanayi

koludur.Sebep:Bol miktarda ve çeşitli tarım ürünlerinin üretilmesi.

Un mamülleri; İç Anadolu Bölgesi ve büyük kent çevrelerinde

Süt ve süt ürünleri; Büyük baş hayvancılığının geliştiği illerle büyük kent çevrelerinde

Yağ SanayisiZeytinyağı; Ege bölgesindeAyçiçek Yağı; Marmara Bölgesi’nde yaygındır.

Konserve sanayisi

Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesinde yaygındır.Sebep; yaş sebze ve meyve üretiminin yoğun olması.

Ülkemizde konserve tüketimi beklenilen kadar artmamıştır. Sebep; - Halkımızın meyve ve sebzeleri daha çok yaş olarak tüketmesi- Türkiye’de hemen her mevsimde taze sebze ve meyve bulunması- Halkımızın önemli bir bölümünün konserve ihtiyacını kendi üretimleriyle (salça yapma, sebze kurutma vb.) karşılamasıdır.

ŞEKER SANAYİSİÜlkemizde kıyı kesimlerinin dışında şeker

fabrikaları, şeker pancarının üretildiği yerlere yakın olarak, ülke geneline dağılmıştır.

Çay sanayisiDoğu Karadeniz kıyı kesimleri

Tütün FabrikalarıTürkiye’de üretilen tütünün bir bölümü ihraç

edilirken, bir bölümü de sigara fabrikalarında işlenmektedir. Samsun, Tokat, Adana, İzmir, Malatya ve İstanbul’da sigara fabrikaları vardır.

Alkollü İçeceklerArpa, mısır, çavdar ve üzüm gibi bitkilerden

ispirtolu(alkollü) içki imal eden küçük imalathanelerin yanısıra; İstanbul, İzmir, Ankara, Yozgat ve Tekirdağ’da rakı ve şarap fabrikaları vardır.

. Dokuma, Deri ve Giyim SanayisiTürkiye’ de işyeri ve çalışan işçi sayısı

bakımından dokuma, deri ve giyim sanayi ilk sırada yer almaktadır.Dokumacılık sanayisinin ülkemizde en gelişmiş kolu pamuklu dokumadır.

Dokuma Sanayisi;Yünlü dokumacılık; Daha çok iç pazar için üretim

yapmaktadır ve fazla gelişmemiştir.Örme işleri (trikotaj); Başta İstanbul olmak üzere

büyük kentlerdeki atölyeler de yapılmaktadır. Kazak, çorap, iç çamaşırı başlıca trikotaj ürünleridir.

İpekli Dokuma;İpek dokumacılığı; Gemlik, Bursa ve

İstanbul’da toplanmıştır. Suni ipek kullanımının giderek yaygınlaşması üzerine ipek dokumacılığı gerilemektedir. Ancak son zamanlarda ipek halı ticareti ipek dokumacılığını biraz da olsa hareketlendirmiştir.

Hazır Giyim Sanayisi;Hazır giyim sanayisi (konfeksiyonculuk); Son

yıllarda büyük gelişme göstermiştir. Başta İstanbul olmak üzere, Bursa, İzmir, Ankara ve Adana’da büyük fabrikalar vardır.

Halıcılık;Ülkemizde dokumacılığın önemli üretim,

alanlarından biri de halıcılıktır. Gerek el yapımı, gerekse makina üretimi halılarımız çok ünlüdür. Kula(Manisa), Uşak, Gördes(Manisa), İsparta, Bünyan(Denizli), Konya, Sivas, Hereke(İzmit) başlıca halı üretim merkezleridir. El halıları daha çok Avrupa ve A.B.D’ye, makina halıları ise Orta Doğu ülkelerine ihraç edilmektedir.

Deri SanayisiDeri ürünleri sanayi; istanbul’da

yoğunlaşmıştır. Deri sanayi tesisleri; İstanbul, İzmir, Kayseri, Erzincan ve Erzurum’da toplanmıştır.

Maden Sanayisi;A) Demir-Çelik tesisleri; Türkiye’de kurulan ilk demir-çelik tesisi Kırıkkale’de hizmete girmiştir. Bu tesis daha sonra Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu’na devredilmiştir. Kırıkkale’deki fabrikada silah, çelik, pirinç, elektrik makinaları ve barut üretilmektedir.

ikinci önemli tesis Karabük Demir-Çelik Fabrikası’dır. Daha sonra Ereğli Demir-Çelik Fabrikası ile İskenderun Demir-Çelik Fabrikası işletmeye açılmıştır. Batı Karadeniz Bölümü’ndeki Karabük ve Ereğli Demir-Çelik fabrikalarının yanında demir madeni çıkarılmadığı halde demirin işlenmesinde enerji kaynağı olarak kullanılan taşkömürünün burada olmasından dolayı fabrikalar bu bölüme kurulmuştur.

Maden Sanayisi;Demir-çelik fabrikalarının dışında

Seydişehir’deki alüminyum, Elazığ ve Antalya’daki ferro-krom, Ergani, Murgul ve Samsun’daki bakır tesisleri önemli maden sanayi tesislerimizdir.

Alüminyum işleme tesisi Bakır işleme tesisi

Ferro-Krom Tesisi

Makine Sanayisi;Türkiye’de makine sanayinin en gelişmiş kolu otomotiv sanayidir. Bu sanayide traktör, kamyon, kamyonet, minibüs, otomobil gibi ulaşım araçlarının üretimi gerçekleştirilir. Otomotiv sanayisi Bursa, İstanbul, İzmit, Adapazarı, Adana, İzmir ve Gaziantep illerinde yoğunlaşmıştır.

Ülkemizde demiryolu araçları üretimi Eskişehir, Adapazarı ve Ankara illerinde yapılmaktadır.

Ülkemizde gelişme gösteren sanayi kollarından biri de gemi yapımıdır. Bu sektöre ait tersaneler İstanbul, İzmit ve İzmir’de yoğunlaşmıştır.

Kimya Sanayisiİlaç sanayi İstanbul, İzmir ve Ankara’da faaliyet göstermektedir. Suni gübre sanayi, Kütahya, İskenderun, İzmit, Elazığ, Gemlik, Samsun, Karabük, Bandırma, Mardin (Mazı dağı) ve Mersin’de gelişmiştir.petro-kimya endüstrisi kuruluşları da Batman, Mersin, İzmir, İzmit ve Kırıkkale çevresinde yoğunlaşmıştır. Batman Rafineri’sinin kurulmasında hammaddeye yakınlık etkili olurken diğerlerinin kuruluş yerlerinin belirlenmesinde ulaşım ve pazar şartları etkili olmuştur.

İlaç üretim tesisi

Petrokimya tesisi

Orman Sanayisi;Odunun hammadde olduğu en önemli üretim alanı

kağıt endüstrisidir. Türkiye’de kâğıt üretimi tüketimi karşılamadığı için kağıt ihtiyacının bir kısmını ithalat yoluyla karşılar. Sanayileşmiş ülkelerin çoğunda, hammadde kaynaklarının önemli bir bölümünü kullanılmış kâğıt oluşturmaktadır. Böylece, orman kaynakları korunduğu gibi, çevre kirlenmesine de daha az meydan verilmiş olmaktadır. Ülkemizde bir yıllık bitkilerden kâğıt üretilebilecek tesislerin kurulması ve kâğıt üretiminde kullanılmış kâğıt kullanım oranının arttırılması yolunda çalışmalar sürdürülmektedir.

Orman Sanayisi;Batı Karadeniz Bölümü’nde Bolu, Kastamonu ve Sinop çevresinde orman sanayisi oldukça gelişmiştir. Bu durum hammaddeye yakınlıkla ilgilidir.Başlıca kâğıt fabrikaları:- Giresun-Aksu- Zonguldak-Çaycuma- Muğla-Dalaman- Afyon-Çay- Kastamonu-Taşköprü- Silifke-Taşucu(Mersin)- Balıkesir’de bulunmaktadır.

H. Çimento, Cam, Seramik Endüstrisiİnşaat sektörünün gelişmesi ile çimento endüstrisi hızlı bir gelişme göstererek tüm yurda dağılmıştır. Çimentonun ham maddesi her yerde bulunduğundan ve tüketimi fazla olduğundan fabrikaları ülkemizin her bölgesinde mevcuttur. Üretilen çimento ülke ihtiyacını karşıladıktan sonra bir kısmı da ihraç edilmektedir. Çimento ihracatı en çok Orta Doğu ve Afrika ülkelerine yapılmaktadır.

Çimento tesisi

H. Çimento, Cam, Seramik Endüstrisiseramik endüstrisi; Çanakkale (Çan), Bilecik

(Bozüyük), Kütahya, Tekirdağ, Bursa(İznik) seramik endüstrisinin yoğun olduğu yerlerdir.

Cam sanayi tesisleri ise daha çok İstanbul, Gebze, Mersin, Kırklareli, Denizli’de toplanmıştır. Cam ürünlerinin bir kısmı ihraç edilir.

Cam Fabrikası Seramik Fabrikası