sàng lọc các cây thuốc việt nam có tác dụng ức chế xanthin oxidase in vitro.pdf

8/20/2019 Sàng lọc các cây thuốc Việt Nam có tác dụng ức chế Xanthin oxidase in vitro.pdf

1/87

BỘ Y TẾ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC DƢỢC HÀ NỘI

NGUYỄN THỊ THU HOÀI

SÀNG LỌC CÁC CÂY THUỐC

VIỆT NAM CÓ TÁC DỤNG Ứ C CHẾ


2/87

BỘ Y TẾ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC DƢỢC HÀ NỘI

NGUYỄN THỊ THU HOÀI

SÀNG LỌC CÁC CÂY THUỐC

VIỆT NAM CÓ TÁC DỤNG Ứ C CHẾ

XANTHIN OXIDASE I N VITRO

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƢỢC SĨ


3/87

LỜ I CẢM ƠN

Để hoàn thành khoá luận này, tôi đã nhận đượ c sự giúp đỡ vô cùng quý báu của các thầ y

cô giáo, bạn bè và ngườ i thân.

Trướ c tiên tôi xin bày t ỏ l ờ i cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắ c t ớ i TS. Nguy ễ n

Thu ỳ Dương , TS. Nguy ễ n Qu ỳnh Chi , TS. Nguy ễ n Hoàng Anh, DS. Ph ạm Đứ c V ị nh - nhữ ng

ngườ i thầy đã luôn quan tâm, giúp đỡ , t ận tình hướ ng d ẫn và động viên tôi trong suố t quá trình

hoàn thành đề tài này.Tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủ y, Ban giám hiệu cùng toàn thể các thầ y cô phòng Đào

t ạo, các bộ môn, phòng ban khác của T rường đại học Dượ c Hà N ội đã tạo điề u kiện cho tôi học

t ập và tích lũy nhữ ng kiế n thứ c bổ ích trong suốt 5 năm học vừ a qua.

Tiế p theo tôi xin chân thành cảm ơn các thầ y, cô và các anh chị kĩ thuật viên Bộ môn Dượ c

l ự c đã nhiệt tình giúp đỡ, động viên và t ạo điề u kiện cho tôi trong suố t quá trình nghiên cứ u và

ề


4/87

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU

DANH MỤC CÁC BẢ NG

DANH MỤC CÁC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................................................................1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN ...........................................................................................3

1.1. TĂNG ACID URIC MÁU VÀ ĐÍCH TÁC DỤ NG CỦA THUỐC ..... 3

1.1.1. Sinh tổng hợ p và chuyển hóa acid uric ........................................... 3

1.1.2. Tng i uri mu .......................................................................... 4

1.1.3. Đíh t ụng của các thuốc hạ acid uric máu ................................ 6


5/87

2.1. NGUYÊN VẬT LIỆU ......................................................................... 17

2.1.1. Mẫu nghin ứu .......................................................................... 17

2.1.2. Chuẩn bị mẫu nghiên cứu.............................................................. 18

2.1.3. Thuố, hó hất ............................................................................. 19

2.1.4. My mó, thiết ị, ụng ụ ............................................................ 19

2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨ U ................................................................ 19

2.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIN CỨ U ....................................................... 20

2.3.1. Nguyn tắ ..................................................................................... 20

2.3.2. Chuẩn ị hó hất n thiết ..................................................... 20

2.3.3. Tiến hành ....................................................................................... 21

2.3.4. Phƣơng php x lý số liệu ............................................................. 23

Chƣơng 3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬ N ...................................................................24


6/87

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU

BP dùng : Bộ phận dùng

CCTT : Chƣ ó thông tin

Chống NK : Chống nhiễm khuẩn

ĐTĐ : Đi tho đƣờ ng

HA : Huyết áp

HGPRT : Hypoxanthine-guanin phosphoribosyltransferase

DMSO : Dimethyl sulfoxidOxh : Oxy hóa

PRPP : Phosphoribosyl pyrophosphatase

TDKMM : Tác dụng không mong muốn

VQG : Vƣờ n quốc gia


7/87

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Bố trí hỗn hợ p phản ứng trong từng giếng ............................................... 21

Bảng 3.1. Ảnh hƣở ng của các mẫu ƣợ c liệu lên hoạt độ XO in vitro tại các nồng độ

100 µg/ml, 50 µg/ml, 10 µg/ml ................................................................................. 25

Bảng 3.2. Ảnh hƣở ng của các mẫu thực vật lên hoạt độ XO in vitro tại các nồng độ

100µg/ml, 50µg/ml, 10 µg/ml ................................................................................... 34

Bảng 3.3. Nồng độ ức chế 50% hoạt tính enzym xanthin oxidase (IC50) của các mẫu

ƣợ c liệu, thực vật tiềm nng .................................................................................... 39


8/87

DANH MỤC CÁC HÌNH

ình 1.1. Qu trnh hnh thành i uri trong ơ thể .............................................. 3

Hình 1.2. Cấu trúc không gian của xanthin oxidase ................................................... 9

Hình 2.1. Quy trình thí nghiệm đnh gi t ụng ức chế xanthin oxidase của các

mẫu th ...................................................................................................................... 22


9/87

1

ĐẶT VẤN ĐỀ Tng i uri mu, đặc biệt tng i uri mu mạn tính là nguyên nhân và

là yếu tố nguy ơ dẫn đến các bệnh lý nhƣ gút, tng huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh

thận, bệnh đi tho đƣờ ng typ II [51], [82], [100]. Trong đó, gút là bệnh lý r ối loạn

chuyển hóa, viêm khớ p mạn tính phổ biến nhất và ó xu hƣớ ng ngày càng gi tng.

Các thuố điều tr ị tng i uri mu theo y học hiện đại đều ó ơ hế rõ

ràng, tác dụng nhanh và hiệu quả điều tr ị tƣơng đối tốt. Một trong những đíh t

dụng ƣợ c lý quan tr ọng của các thuốc hạ acid uric máu là xanthin oxidase, enzym

then chốt trong on đƣờ ng sinh tổng hợ p acid uric. Tuy nhiên, tng i uri mu là

bệnh lý r ối loạn chuyển hóa nên bệnh nhân thƣờ ng phải dùng thuốc lâu dài. Trongkhi đó, thuố tân ƣợ thƣờ ng có giá thành o và để lại cho bệnh nhân nhiều

tác dụng không mong muốn. Vì vậy, việc tìm kiếm nguồn thuốc thay thế vớ i hiệu

quả điều tr ị tƣơng tự hoặ vƣợ t tr ội hơn, đồng thời n toàn hơn thuố tân ƣợ c

đng ó là hƣớ ng nghiên cứu đƣợ c quan tâm phát triển.

ế ấ ố ồ


10/87

2

[71], [76], [91], [110], [116]. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nghiên cứu theo hƣớ ng nàycòn hạn chế. Nguyễn Thị Thanh Mai và cộng sự đã sàng lọc đƣợ c tác dụng ức chế

xanthin oxidase in vitro của 96 ƣợ c liệu thu hái từ 4 tỉnh miền Trung bộ và miền

Nam (Phú Yn, Khnh Hò, Lâm Đồng và An Giang) [85]. Nhóm nghiên cứu tại bộ

môn Dƣợ c lực, Trƣờng Đại họ Dƣợ c Hà Nội đã triển khi đƣợ phƣơng php đnh

giá tác dụng ức chế xanthin oxidase in vitro trn đĩ UV 96 giếng Costar 3635 và áp

dụng sàng lọc đƣợ c tác dụng ức chế xanthin oxidase in vitro của 91 mẫu thực vật,

ƣợ c liệu thu hái ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung Việt Nam [11]. Phƣơng php

này đã đƣợ c triển khai vớ i nhiều ƣu điểm nổi bật tạo điều kiện thuận lợ i cho các

nghiên cứu sàng lọc tiế p theo. Việ mở r ộng thm đối tƣợng ƣợ c liệu, thực vật đƣvào sàng lọ để tm kiếm, pht hiện loài ó hiệu quả hạ i uri tốt là rất n

thiết. V vậy, đề tài Sg ọ thu Việt N t ụg ứ h

xanthin oxidase in vitro ” đƣợ thự hiện với mụ tiu ụ thể su:

1. Sàng lọ t ụng ứ hế xnthin oxise in vitro ủ mẫu ƣợ


11/87

3

Chƣơg 1. TỔNG QUAN 1.1. TĂNG ACID URIC MÁU VÀ ĐÍCH TÁC DỤNG CỦA THUỐC

1.1.1. Sih tổg hợp v huể h i uri

Acid uric là sản phẩm chuyển hóa cuối cùng của nuleo- protein ó hứ

nhân purin (adenin, guanin) trong ơ thể ngƣời với sự thm gi ủ enzym: phosphoribosyl pyrophosphatase (PRPP), nucleoside phosphorylase, xanthin

oxidase (XO) [36], [41] (Hnh1.1. Trong đó, ác base purin (adenin và guanin) là

sản phẩm trung gian của quá trình thoái hóa các acid nucleic (ADN, ARN). Tiế p

theo, adenin và guanin bị thủy phân giải phóng nhóm amin tạo thành hypoxanthin

và xnthin, ƣớ i tác dụng của enzym xanthin oxidase hypoxanthin bị oxy hóa thànhxanthin r ồi thành acid uric [3].


12/87

4

Ở hu hết loài động vật ó vú (trừ loài ngƣời và loài linh trƣởng,uối on đƣờng huyển hó purin ó thm urise, một loại enzym ở gn ó vi trò

huyển hó i uri thành llntoin, là ạng ễ tn hơn và đƣợ đào thải r ngoài

theo thận [9], [40], [96].

Ai uri đƣợ thải trừ qu r ngoài ơ thể theo hi on đƣờng: khoảng 2/3

lƣợng i uri tạo r mỗi ngày đƣợ thải trừ qu thận, 1/3 đƣợ thải trừ qu ruột

[58], [63].

1.1.. Tg i uri u

Bnh thƣờng nồng độ i uri trong mu luôn đƣợ giữ ổn định ở mứ ƣới

7,0 mg/l (420 mol/l đối với nm và 6,0 mg/l (360 mol/l đối với nữ o ó sựân ằng giữ qu trnh tổng hợp và đào thải [12], [36]. Bất kỳ nguyn nhân nào

làm mất ân ằng qu trnh này (tng tổng hợp hoặ giảm thải trừ đều làm tng

i uri trong mu. Tng i uri mu đƣợ x định khi nồng độ id uric máu

vƣợt qu 7,0 mg/l (420 mol/l đối với nm và 6,0 mg/l (360 mol/l đối với nữ


13/87

5

purin nhƣ tng hoạt tính ủ PRPP và xnthin oxise hoặ thiếu hụt một phn hytoàn phn HGPRT (enzym xú t ho phản ứng nghịh huyển i gunyli và

hypoxanthin thành xanthin) [12], [36], [41].

- Tng tạo i uri thứ pht (hiếm khoảng 10%: o n nhiều thứ n ó

nhân pur in (đặ iệt thịt màu đỏ nhƣ hó, ò, ; hải sản...); o tng huỷ tế bào,

gặp trong ệnh thiếu mu tn mu, ệnh ạh u (leucemia), ệnh đ u tủy xƣơng,

ùng ho hất gây độ tế bào trong điều trị ung thƣ; ệnh vẩy nến...[36], [41].

1.1.2.2. H ậu qu ả c ủa tăng acid uric máu

Tăng acid uric máu và bệnh gút

Khi nồng độ acid uric trong huyết thnh o hơn nồng độ bão hòa dẫn tớ itíh lũy tinh thể urat tại các mô, tạo nên các hạt microtophi. Sự lắng đọng của các

hạt này ở các vị trí khác nhau gây ra các tổn thƣơng kh nhu. Khi các hạt tophi tại

sụn khớ p bị vỡ sẽ khởi pht ơn gút cấ p; sự lắng đọng vi tinh thể cạnh khớ p, màng

hoạt dịch khớ p, trong mô sụn và mô xƣơng sẽ dẫn đến bệnh xƣơng khớ p mạn tính

ể ắ ề


14/87

6

1.1.3. Đíh t ụg ủ thu hạ i uri u Hi ơ hế của các thuốc điều tr ị tng i uri mu hiện nay là ức chế

xanthin oxidase hoặc gây thải tr ừ acid uric qu nƣớ c tiểu. Ngoài ra, nhóm thuốc tiêu

i uri ũng đng trong gii đoạn th nghiệm lâm sàng, tuy nhiên nhóm thuốc này

gặ p phải những hạn chế nhất định nn hƣ đƣợ c ứng dụng trong điều tr ị tng i

uric máu mạn tính.

1.1.3.1. Gi ảm t ổ ng h ợ p acid ur ic thông qua ứ c ch ế enzym xanthin oxidase

Allopurinol và feuxostt là hi thuố điển hnh ó t ụng ứ hế XO hiện

đng đƣợ s ụng trong điều trị uy tr ệnh gút mạn tính.

Allopurinol

- Cơ chế tác dụng : Allopurinol t động nhƣ hất ứ hế ạnh trnh ủ enzym

và ó thể t động nhƣ một hất ứ hế không ạnh trnh ở nồng độ o [2], [92].

- Chỉ định: Allopurinol đƣợ s ụng để hạ nồng độ i uri mu trong điều trị

ố


15/87

7

- Cơ chế : Feuxostt hạ i uri theo ơ hế ứ hế không ạnh trnh ủenzym xanthin oxidase [42].

- Chỉ định : Febuxostt là lự họn thứ hi su llopurinol khi mà những liệu

php gây tng thải trừ không thể s ụng đƣợ trn những ệnh nhân mắ ệnh

thận mạn tính, sỏi thận [100].

- Tác dụng không mong muốn : Gây rối loạn hứ nng gn, đu đu, uồn nôn,

hóng mặt; nguy ơ ệnh tim mạh [42]. Feuxostt là thuố mới, kinh nghiệm

s ụng hƣ nhiều, TDKMM n tiếp tụ theo õi.

1.1.32 Tăng thải acid ur ic ở th ận

C thuố gây tng thải i uri nhƣ proenei, sulfinpyrzon ó hiệu quả

tốt trong việ làm hạ i uri mu, đặ iệt là giảm kíh thƣớ và số lƣợng hạt

tophi [9]. Tuy nhin, thuố tỏ r kém hiệu quả với ệnh nhân suy giảm hứ nng

thận và ó thể gây sỏi urt và nhiều t ụng không mong muốn kh [2], [80], [97],

ố ổ ế


16/87

8

PEGylated uricase: là một dạng dẫn chất củ urise (đƣợ c gắn thêm chuỗi polyethylen glyol để làm giảm tính kháng nguyên và kéo dài thờ i gian bán thải

hơn so vớ i uricase [49].

1.2. ENZYM XANTHIN OXIDASE

1.2.1. Vi trò ủ xthi oxise trog tổg hợp i uri

Xanthin oxidase là một enzym có vai trò then chốt trong on đƣờ ng tạo ra

i uri. C protein nhân purin đƣợ c chuyển hóa thành hypoxanthin và xanthin,

ƣớ i tác dụng xúc tác của enzym XO chúng đƣợ c oxy hóa thành acid uric. Enzym

XO có vai trò quan tr ọng trong qu trnh điều hòa nồng độ acid uric máu, bất kì tác

động nào ảnh hƣởng đến hoạt động củ XO ũng ảnh hƣởng đến sự tạo thành aciduric [3], [20]. Vì vậy, enzym XO là một trong những đíh t ụng ƣợ c lý chính

mà các thuố điều tr ị gút đng hƣớ ng tớ i.

1.2.2. Vị trí, đặ điể ý h v đặ điể ấu trú

1.2.2.1. Ngu ồn g ố c, phân b ố


17/87

9

A B

Hình 1.2 . Cấu trú không gin ủ xnthin oxise [92]

(A : Cấu trúc không gian của xanthin oxidase, B: Phần phụ molybden )

1.2.3. C u t ảh hƣởg đ hoạt độg ủ ez xanthin oxidase

- Nồng độ cơ chất : Khi nồng độ ơ hất xanthin tng th tố độ ủ phản ứng

ể ề ế


18/87

10

- Các yếu tố khác: một số ion kim loại nặng (Ví ụ : Hg2+, Ag+…, một sốhất ứ hế (purin, pyrimiin, một số ịh hiết ƣợ liệu… ũng ó thể làm giảm

hoạt tính ủ enzym [3], [14].

1.2.4. Một s phƣơg php x địh hoạt độ ủ ez xthi oxise

Phương pháp đo quang - Phƣơng php đo qung ự trn định lƣợng i uri tạo thành từ qu trnh

oxy hó xnthin ƣới xú t ủ XO theo phản ứng :

Xanthin + H2O + O2 → Acid uric + H2O2

Lƣợng i uri tạo thành tỷ lệ thuận với hoạt độ enzym và đƣợ địnhlƣợng ằng phƣơng php đo qung ở ƣớ sóng 290nm [89].

- Phƣơng php đo qung ự trn hất ABTS (2,2’-azino-di (3-

ethylbenzothiazoline-6-sulphonate)

ắ


19/87

11

Phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao với detector huỳnh quang

Nguyên tắc : ự trn phản ứng oxy hó 2-amino-4-hydroxypteridin (AHP)

thành isoxnthopterin (IXP ƣới sự xú t ủ xnthin oxise. Lƣợng IXP tạo r

tỷ lệ với hoạt độ xnthin oxise đƣợ phân th qu ột sắ ký và đƣợ pht hiện,

định lƣợng ằng etetor huỳnh qung với ƣớ sóng kíh thíh và ƣớ sóng pht

hiện tƣơng ứng là 343nm và 410nm [103].

1.3. CÁC NGHIÊN CỨU SÀNG LỌC DƢỢC LIỆU CÓ TÁC DỤNG HẠ

ACID URIC THÔNG QUA ỨC CHẾ XANTHIN OXIDASE IN VITRO

Xanthin oxidase là một trong những đíh t ụng ƣợ lý qun trọng mà

thuố hạ i uri hƣớng tới. Nghin ứu sàng lọ in vitro là ƣớ đu để tm kiếm

và pht hiện ƣợ liệu ó tiềm nng, từ đó ó thể nghin ứu theo định hƣớng

t ụng sinh họ và đnh gi sâu hơn khẳng định t ụng trn mô hnh gây ệnh

trn động vật thự nghiệm ủ ƣợ liệu ó khả nng ứ hế xnthin oxidase

ấ ề ề ể ố


20/87

12

Nm 2000, Kong và cộng sự đã sàng lọ 122 ƣợ liệu ùng trong Y họ Cổtruyền Trung Quố và pht hiện 69 ịh hiết methnol ó thể hiện tác dụng ức chế

enzym XO (56,56%), trong đó ó 29 ịch chiết ức chế trên 50% hoạt tính enzym ở

nồng độ 100 g/ml (23,77%); 40 ịh hiết nƣớ ó t ụng ứ hế XO (32,79%),

trong đó ó 13 ịch chiết ức chế trn 50% ở nồng độ 100 g/ml (9,84%). Ở nồng độ

50 µg/ml, có 58 dịch chiết methanol (47,54%), 24 dịch chiết nƣớ c thể hiện tác dụng

ức chế (19,67%); trong đó 15 dịch chiết methanol (47,54%) và 2 dịch chiết nƣớ c ức

chế XO trên 50% (1,64%). Dịch chiết nƣớ c của Polygonum cuspidatum ó t ụng

mạnh nhất (IC50 = 38 µg/ml), tuy nhiên vẫn yếu hơn nhiều so vớ i allopurinol (IC50 =

1,06 µg/ml) [71].

Nm 2001, nhà kho họ Austrli đã nghiên cứu trên 28 dịch chiết từ 17

loài thực vật bản đị đƣợ c nhân dân s dụng vớ i tác dụng chống viêm. Ở nồng độ

100 µg/ml, có 9 loài thể hiện tác dụng ức chế XO; ở nồng độ 50 µg/ml có 4 loài thể

hiện tác dụng ức chế XO và phát hiện đƣợ ịh hiết Clerodendrum floribundum

E h l l S d


21/87

13

ƣợ c liệu đƣợ c s dụng theo kinh nghiệm để điều tr ị bệnh gút, viêm khớ p hoặc bệnh thấ p khớ p của Cộng hòa Séc và khu vực miền Trung - Đông Âu. Kết quả cho

thấy, khoảng 50% số loài thể hiện tác dụng ức chế XO ở nồng độ 200 µg/ml. Trong

đó thể hiện tác dụng mạnh nhất là dịch chiết methylen chlorid-methanol của

Populus nigra (IC50 = 8,3 µg/ml) và Betula pendula (IC50 = 25,9 µg/ml), dịch chiết

ethanol của Caryophyllus aromaticus và Hypericum perforatum vớ i IC50 < 50 µg/ml

[56].

Nm 2011, các tác giả Phillipines đã đnh gi khả nng ức chế XO của dịch

chiết từ 15 ƣợ c liệu s dụng vớ i tác dụng chống viêm trong y học cổ truyền, k ết

quả cho thấy 5 ƣợ c liệu (33,33%) có tác dụng ức chế trên 50% hoạt tính XO ở

nồng độ 100 g/ml nhƣng t ụng yếu hơn rất nhiều so vớ i thuố đối chứng

allopurinol [21]. Cùng nm đó, Hudaib và cộng sự đã tiến hành nghiên cứu trên

dịch chiết methanol từ 23 dƣợ c liệu thuộc 12 họ thu hái ở vùng Jordan, k ết quả cho

thấy ó 3 ƣợ c liệu (13,04%) có tác dụng ức chế trên 50% ở nồng độ 200 µg/ml


22/87

14

Tiếp cận theo nhóm hợp chất tự nhiên phân lập từ dược liệu

C nhóm hợp hất ó tiềm nng ứ hế xnthin oxise nhƣ flvonoi,

polyphenol, oumrin hy tnin đã đƣợ sàng lọ t ụng trn mô hnh in vitro để

tm kiếm hất ó t ụng ứ hế mạnh nhất [27], [29], [38], [40]. Điển hnh là

flvonoi với rất nhiều nghin ứu.

Nm 2002, nghin ứu lin qun ấu trú – t ụng sinh họ ủ flvonoi,

Lim và ộng sự đã lự họn đƣợ pigenin ó t ụng ứ hế XO mạnh nhất o ó

tƣơng t thuận lợi với trung tâm hoạt động ủ enzym [76]. Nm 2011, kết hợp với

nghin ứu ấu trú, đnh gi tƣơng t không gin giữ phân t hợp hất với

enzym, Li và ộng sự đã lự họn đƣợ 2 flvoni ó t ụng tốt nhất (trong tổng

số 2092 flvonoi từ ơ sở ữ liệu) là: myricetin (IC50=62,7µg/ml), luteolin

(IC50=3,29 µg/ml) [74]. Nm 2013, Hummheswri đã đnh gi t ụng ứ hế

XO in vitro ủ 6 hợp hất flvonoi: sepigallocatechin, acacatechin, myricetin,

naringenin, daidzein n glyitein, kết quả ho thấy ả 6 hợp hất này đều ó t


23/87

15

nguồn ƣợ liệu ở Việt Nm để phân lập hất ó hoạt tính sinh họ từ ƣợliệu ó hoạt tính ứ hế mạnh nhất. Nghin ứu đã sàng lọ đƣợ 288 ịh hiết từ

96 ƣợ liệu s ụng trong y họ ổ truyền và theo kinh nghiệm ân gin để điều trị

ệnh gút và triệu hứng lin qun, hủ yếu thu hi ở 4 tỉnh miền Nm Việt Nm

(Phú Yên, K hnh Hò, Lâm Đồng và An Ging). T ụng ứ hế XO in vitro đƣợ

đnh gi ở 4 nồng độ 100 µg/ml – 50 µg/ml – 25 µg/ml – 10 µg/ml. Kết quả ho

thấy, ở nồng độ 100 g/ml ó 46 ịh hiết (15,97%) ứ hế trn 50% hoạt tính

enzym; 21 ịh hiết (7,29%) ó t ụng ứ hế trên 50% hoạt tính enzym ở nồng

độ 50 g/ml; 8 ịh hiết (3,51%) ứ hế trn 50% hoạt tính enzym ở nồng độ 25

µg/ml; 2 ịh hiết (0,69%) ó t ụng ứ hế trn 50% hoạt tính enzym ở nồng độ

10 µg/ml. Trong đó ịh hiết methnol ủ 4 loài Artemisia vulgaris, Caesalpinia

sappan, Blumea balsamifera, Chrysanthemum sinense và ịh hiết trong

methanol –nƣớ ủ Tetracera scandens ó t ụng ứ hế mạnh nhất với IC50 < 20

µg/ml [85]. Từ kết quả sàng lọ n đu nhóm nghin ứu tiếp tụ tiến hành nghin

ề


24/87

16

ƣợ liệu đƣ vào sàng lọ đã đƣợ s ụng theo kinh nghiệm trong điều trị gú thoặ ó t ụng lin qun nhƣ hống vim, giảm đu, hống oxy hó. C mẫu

ƣợ liệu đƣợ đnh gi t ụng ứ hế XO ở 3 nồng độ 100 µg/ml – 50 µg/ml –

10 µg/ml. Tại nồng độ 100 g/ml, ó 68 mẫu th thể hiện t ụng ứ hế XO,

trong đó 11 mẫu ứ hế trên 50%. Tại nồng độ 50 g/ml, ó 38 mẫu thể hiện tác

ụng ứ hế XO, 2 mẫu ứ hế trn 50% hoạt tính enzym và không ó mẫu nào ứ

hế trn 50% hoạt tính enzym ở nồng độ 10 g/ml. Trong đó, 4 ƣợ liệu tiềm nng

nhất là Smilax perfoliata Lour. (thu hi tại vƣờn quố gi Bạh Mã, Clinacanthus

nutans (thu hi tại S P- Lào Cai), Homalomena occulta Lour shott (thu hi tại B

Vì- Hà Nội, Archidendron clyearia (Jk., I. Niels (thu hi tại Quảng Trị. Mẫu ó

khả nng ứ hế xnthin oxise in vitro mạnh nhất là Mn đỉ ( Archidendron

clyearia (Jack.), I. Niels với IC50 là 15,6 µg/ml [11].

Trong đề tài này, nhóm nghin ứu tiếp tụ mở rộng đối tƣợng đƣ vào

sàng lọ để tm kiếm, pht hiện thm ƣợ liệu ó t ụng ứ hế XO mạnh


25/87

17

Chƣơg . NGUYN VẬT LIỆU, NỘI DUNG, PHƢƠNG TIỆN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIN CỨ U

2.1. NGUYN VẬT LIỆU

2.1.1. Mẫu ghiê ứu

Đề tài tiến hành sàng lọ 244 mẫu ƣợ liệu, thự vật thu hi ở Việt Nm theohi hƣớng tiếp ận sàng lọ:

47 mẫu dược liệu đã được rà soát thông tin, được thu thập từ các nguồn:

- Dự n “Bảo tồ guồ thu ổ truề” ủ Viện Dƣợ liệu [4]. Việc

định nh tn kho họ ủ mẫu ƣợ liệu o nhân Ngô Vn Trại, Viện Dƣợliệu x định. Mẫu tiu ản đƣợ lƣu giữ tại Viện Dƣợ liệu.

- C ây thuố ủ đồng ào ân tộ Pko, Vân Kiều ở Quảng Trị đã và

đng ùng để phòng và hữ ệnh lin qun đến t ụng hống oxy ho. C mẫu

cây đƣợ thu hi ởi PGS.TS Nguyễn Thị Hoài – Kho Dƣợ – Đại họ Y Dƣợ


26/87

18

ố [8], [10], [19], [24], [28], [31], [32], [33], [34], [37], [43], [45], [47], [48], [55],[60], [61], [62], [64], [68], [69], [70], [72], [75], [77], [81], [88], [91], [93], [95],

[98], [99], [101], [104], [105], [108], [111], [112], [114], [119], [120], [124], [125],

[126], [127], [129], [130], [131].

Danh sách 147 mẫu ƣợ liệu đƣợ lự họn đƣ vào sàng lọ t ụng ứ

hế xnthin oxise in vitro đƣợ thể hiện trong phụ lụ 1.

97 ẫu thự vật hƣ thôg ti về t ụg, đƣợ thu thập từ guồ:

Dự n “Tiề g sih họ ủ guồ guê iệu sih họ ở Việt N” ủ

Viện Sinh thi và Tài nguyn sinh vật o nhóm nghin ứu ủ TS.Trn Thế Bh

thu thập tại nhiều vùng sinh thi kh nhu ở Việt Nm [1].

C mẫu thự vật này hƣ ó thông tin về t ụng sinh họ, ông ụng.

Dnh sh 97 mẫu thự vật đƣợ lự họn đƣ vào sàng lọ t ụng ứ hế

xanthin oxidase in vitro đƣợ thể hiện trong phụ lụ 2.

2.1.2. Chuẩ bị ẫu ghiê ứu


27/87

19

.1.3. Thu, h hất - Thuố đối hiếu: llopurinol (Sigm Alrih.

- Xnthin ≥ 99% (Sigm Alrih.

- Xanthine oxidase từ sữa bò (0,8 U/mg protein, 9 mg protein/ml, Sigma

Aldrich).

- Hó hất để ph mẫu ƣợ liệu: dimethyl sulfoxid (Merck).

- Hó hất ph đệm N2HPO4.2H2O, KH2PO4, HCl, NaOH (Merck) đạt tiêu

chuẩn phân tích.

.1.. M , thit bị, ụg ụ

- Cân phân tích AY 220 (SHIMADZU).

- Máy đo pH (EUTECH.

- Máy ly tâm (HERMLE Z300).

- Máy siêu âm (Power sonic 405).

- Máy cất nƣớ c 2 ln (Halminton, Hoa Kì).


28/87

20

Đnh gi t ụng ứ hế xnthin oxise in vitro ủ o toàn phnƣợ liệu, thự vật ở 3 nồng độ 100 g/ml, 50 g/ml và 10 g/ml để lự

họn r ƣợ liệu ó tiềm nng.

- Thự hiệ ụ tiêu : X định IC50 ủ ƣợ liệu ó tiềm nng ứ

hế xnthin oxise .

Khảo st khả nng ứ hế ủ mẫu th tiềm nng ở nồng độ kh

nhu để x định IC50. Từ đó lự họn r ƣợ liệu ó t ụng mạnh nhất.

2.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIN CỨ U

Áp ụng phƣơng php đnh gi t ụng ứ hế xnthin oxise in vitro trnđĩ UV 96 giếng Costr 3635 đã đƣợ triển khi ởi nhóm nghiên ứu tại ộ môn

Dƣợ lự, trƣờng Đại họ Dƣợ Hà Nội trong đó t giả là thành vin ủ nhóm

nghin ứu [11]. Phƣơng php này đã đƣợ triển khi ự theo phƣơng php ủ

Noro trong ống nghiệm, ủ Nguyễn Thị Thnh Mi trn đĩ 96 giếng và đã đƣợ


29/87

21

2.3.3. Ti hh 2.3.3 Đánh giá ảnh hưởng của các mẫu cao dược liệu, thực vật lên hoạt độ

xanthi n oxidase in vi tro

Bố trí thí nghiệm:

Trên mỗi đĩ UV 96 giếng Costar 3635 gồm có: giếng hứng, giếng đối hiếu

(allopurinol) và các giếng th. Bố trí hỗn hợp th trong giếng đƣợ thể hiện ở

ảng 2.1.

Bảg .1. Bố trí hỗn hợp phản ứng trong từng giếng

Gig hứg Gig đi hiu C gig thử

Dung ịh th 0 0 50µl

Allopurinol 0,5 µg/ml 0 50µl 0

Đệm phospht pH 7,5 85µl 35µl 35µl

Xanthin 150 µM 60µl 60µl 60µl

XO 0,01 U/ml 30µl 30µl 30µl


30/87

22


31/87

23

2.3.3.2. Xác định IC 50 của các mẫu thực vật, dược liệu có tiềm năng ức chế XO

T ụng ứ hế XO ủ ây đƣợ đnh gi theo trị số IC50, là gi trị nồng

độ (tính toán theo lý thuyết tại đó mẫu th ứ hế 50% sự tạo thành i uri trong

hỗn hợp phản ứng so với mẫu hứng [9].

Với từng mẫu th đƣợ lự họn, thiết lập ãy nồng độ khảo st, từ đó x địnhIC50 và giới hạn khoảng tin ậy.

Bố trí thí nghiệm: nhƣ mô tả ở mụ 2.3.3.1.

- Mẫu th là o ủ mẫu thự vật, ƣợ liệu ó tiềm nng nhất đƣợ ph

trong đệm thành một ãy 5 hoặ 6 nồng độ kh nhu.

- Song song với mỗi mẫu hứng, mẫu đối hiếu, mẫu th ó một mẫu trắng

ủ hứng, mẫu trắng ủ đối hiếu, mẫu trắng ủ th đƣợ tiến hành tƣơng

tự nhƣng thy đổi trnh tự ho enzym vào giếng (enzym đƣợ ho vào su

HCl 1N).


32/87

24

Chƣơg 3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN3.1. KẾT QUẢ

3.1.1. Kt quả sg ọ t ụg ứ h xthi oxise in vitro ủ ẫu

ƣợ iệu, thự vật

Áp dụng phƣơng php đnh gi t ụng ức chế xanthin oxidase in vitro trên

đĩ UV 96 giếng Costar 3635 để đnh gi tác dụng ức chế XO in vitro tại 3 nồng độ

100 µg/ml – 50 µg/ml – 10 µg/ml của 244 mẫu ƣợ c liệu, thực vật thu hái tại Việt

Nam.

3.1.1.1. Kết quả sàng lọc của 47 mẫu dược liệu đã được rà soát thông tin v ề tác

dụng

Kết quả sàng lọ ủ 147 mẫu ƣợ liệu đƣợ thể hiện ở ảng 3.1.

Nhậ xét:

- Tại nồng độ 100 g/ml, ó 116 mẫu th thể hiện t ụng ứ hế XO


33/87

25

Bảg 3.1. Ảnh hưởng của các mẫu dược liệu lên hoạt độ XO in vitro tại các nồng độ 100 µg/ml, 50 µg/ml, 10 µg/ml

STT Tên Khoa học

Nồg độ 100 µg/ml Nồg độ 50 µg/ml Nồg độ 10 µg/ml

ΔOD I% ΔOD I% ΔOD I%

1 Afzelia xylocarpa Craib 0,152 ± 0,024** 24,3 0,208 ± 0,012** 13,3 0,207 ± 0,008 2,0

2 Ageratum conyzoides L. 0,166 ± 0,019** 23,5 0,179 ± 0,013** 16,3 0,213 ± 0,013 8,2

3 Alangium chinensis (Lour) Harms 0,098 ± 0,025** 55,9 0,103 ± 0,009** 51,7 0,141 ± 0,013** 19,7

4 Alangium kurzii Craib 0,033 ± 0,009** 84,3 0,058 ± 0,005** 73,9 0,090 ± 0,009** 48,4

5 Alocasia macrorrhizos (L) G. Don 0,191 ± 0,014 11,7 0,204 ± 0,015 5,0 0,215 ± 0,012 7,4

6

Ancistrocladus wallichii Planch.0,135 ± 0,027** 38,8 0,173 ± 0,019** 20,0 0,164 ± 0,045** 23,6

7 Anoectochilus roxburghii (Wall.) 0,076 ± 0,013** 61,9 0,133 ± 0,008** 43,3 0,178 ± 0,011** 15,9

8 Antidesma ambigumPax & Hoffm 0,025 ± 0,015** 87,6 0,029 ± 0,009** 87,3 0,044 ± 0,007** 79,0

9 Antidesma montanum Bl 0,042 ± 0,022** 79,3 0,055 ± 0,024** 77,1 0,091 ± 0,006** 57,1

10

Ardisia gigantifolia Stapf 0,150 ± 0,014** 26,9 0,203 ± 0,018 12,2 0,209 ± 0,018 3,9

11 Ardisia gracillima 0,090 ± 0,023** 58,6 0,168 ± 0,012* 18,5 0,220 ± 0,008 -

12 Area catechu L. 0,171 ± 0,023** 22,9 0,170 ± 0,015** 20,1 0,163 ± 0,009 7,1

13

Artocarpus integrifolia (Thunb.) Merr. 0,158 ± 0,017** 24,6 0,161 ± 0,028 19,5 0,174 ± 0,018 7,914

Asarum caudigerum Hance 0,197 ± 0,006* 10,4 0,202 ± 0,013 7,0 0,213 ± 0,008 0,8

15 Baekea frutescens L. 0,084 ± 0,030** 62,3 0,133 ± 0,021** 37,4 0,144 ± 0,009** 18,0

16 Balanophora sp 0,122 ± 0,014** 38,5 0,186 ± 0,017 17,9 0,207 ± 0,011 1,0

17 Balanophora sp 0,128 ± 0,019** 33,6 0,178 ± 0,014** 21,1 0,187 ± 0,010 8,5

18 Boehavia diffusa L. 0,217 ± 0,016 2,1 0,226 ± 0,016 - 0,169 ± 0,007 3,2

19 Bohmerianivea ( L.) Gaud. 0,030 ± 0,023** 85,8 0,049 ± 0,011** 79,1 0,106 ± 0,013** 52,9


34/87

26

STT Tên Khoa họcNồg độ 100 µg/ml Nồg độ 50 µg/ml Nồg độ 10 µg/ml


20 Bridelia balansae 0,171 ± 0,023 11,1 0,208 ± 0,019 8,0 0,200 ± 0,009 2,4

21 Brucea javanica (L.) 0,007 ± 0,003** 96,7 0,045 ± 0,028** 77,7 0,083 ± 0,007** 56,1

22 Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw 0,211 ± 0,029 5,1 0,210 ± 0,010 3,1 0,228 ± 0,011 -

23 Callerya speciosa (Champ. Ex Benth.)Schot 0,259 ± 0,029 - 0,253 ± 0,055 - 0,175 ± 0,008 -

24 Callicarpa heterotricha Merr. 0,179 ± 0,016 10,5 0,222 ± 0,005 7,6 0,214 ± 0,016 -

25 Calophyllum inophyllum L. 0,166 ± 0,014** 24,8 0,188 ± 0,019 13,3 0,209 ± 0,009 2,4

26 Calotropis gigantea (L.) Dryand ex Ait.f. 0,178 ± 0,029** 17,8 0,176 ± 0,011** 17,8 0,205 ± 0,008 11,6

27 Campsis radicans (L.) Seem 0,154 ± 0,013** 28,3 0,186 ± 0,019* 13,3 0,174 ± 0,015 5,5

28 Cancora petelotii 0,107 ± 0,020** 46,4 0,169 ± 0,011** 27,8 0,187 ± 0,008** 11,7

29 Caryodaphnosis tonkinensisAiry-Shaw 0,123 ± 0,026** 38,2 0,179 ± 0,020** 21,0 0,191 ± 0,011 8,8

30 Casytha filiformis L. 0,247 ± 0,031 - 0,258 ± 0,018 - 0,200 ± 0,027 2,2

31 Cinnamomum iners Reinw.ex Blume 0,190 ± 0,006** 13,7 0,196 ± 0,009** 9,5 0,217 ± 0,007 -

32 Cinnamomum iners Reinw.ex Blume 0,135 ± 0,023** 35,2 0,190 ± 0,018** 14,8 0,166 ± 0,018 5,2

33 Cissus triloba (Lour.) Merr. 0,092 ± 0,031** 58,0 0,140 ± 0,031* 35,3 0,194 ± 0,010 9,3

34

Clerodendrum cyrtophyllum Tucz 0,147 ± 0,016** 26,3 0,199 ± 0,013 12,6 0,214 ± 0,009 -

35

Clerodendrum paniculatum L. 0,224 ± 0,016 - 0,223 ± 0,017 - 0,221 ± 0,008 -

36 Coptis teeta wall 0,177 ± 0,015 10,9 0,225 ± 0,022 0,7 0,216 ± 0,011 -

37

Cornus oligophlebia Merr. 0,116 ± 0,018** 43,2 0,177 ± 0,019** 22,1 0,191 ± 0,018 10,9

38 Crotalaria assamica Benth 0,088 ± 0,016** 57,1 0,145 ± 0,018** 36,6 0,175 ± 0,006** 18,2

39 Curculigo capitulata (Lour) Kuntze 0,153 ± 0,013 ** 28,7 0,167 ± 0,014** 22,1 0,171 ± 0,013 7,1


35/87

27



40 Curculigo latifolia Dryand. Ex Ait. 0,184 ± 0,008** 15,3 0,176 ± 0,006 14,7 0,208 ± 0,008 1,9

41 Cyclea fansipanensis Gagnep 0,190 ± 0,022* 18,6 0,193 ± 0,011 10,9 0,227 ± 0,025 -

42 Dendrobium nobile Lindl 0,147 ± 0,017** 31,6 0,179 ± 0,017** 16,3 0,158 ± 0,009** 14,3

43 Derris pachyloba 0,153 ± 0,015** 25,1 0,199 ± 0,014** 12,8 0,199 ± 0,022 6,9

44 Desmodium rodgeri (Schindl.) Ohashi 0,184 ± 0,016** 21,4 0,186 ±0,008* 14,0 0,215 ± 0,028 2,1

45 Dichoroa febrifuga Lour. 0,040 ± 0,019** 80,3 0,053 ± 0,020** 76,9 0,080 ± 0,008** 63,0

46 Dicliptera chinensis (L.) Nees 0,170 ± 0,022** 19,0 0,196 ± 0,034 2,0 0,178 ± 0,019 5,9

47 Diptecarpus sp. 0,157 ± 0,012** 21,7 0,222 ± 0,012 5,2 0,208 ± 0,011 1,9

48 Dracaena gracilis Wall. Ex Hook.f. 0,074 ± 0,024** 62,9 0,106 ± 0,012** 53,5 0,177 ± 0,012** 17,3

49 Ehretia acuminate 0,118 ± 0,016** 38,9 0,160 ± 0,014** 29,1 0,182 ± 0,017 11,2

50 Ehretia acuminate 0,189 ± 0,015** 19,2 0,205 ± 0,008 5,2 0,213 ± 0,017 2,7

51 Eleaocarpus nitidus Jack 0,146 ± 0,023** 26,7 0,210 ± 0,014 7,5 0,201 ± 0,010 4,2

52 Elsholtzia penduliflora W.W.Smith 0,102 ± 0,012** 51,0 0,12 ± 0,009** 46,8 0,178 ± 0,012** 20,5

53 Equisetum diffusum D.Don 0,053 ± 0,028** 75,6 0,072 ± 0,022** 65,4 0,161 ± 0,016** 24,1

54

Erythropalum scandens Blume 0,195 ± 0,010* 10,3 0,203 ± 0,022 1,7 0,220 ± 0,008 -

55 Erythropalum scandens Blume 0,058 ± 0,019** 80,1 0,088 ± 0,011** 69,3 0,165 ± 0,017** 43,0

56 Euria ciliata Merr L 0,070 ± 0,018** 63,7 0,131 ± 0,018** 42,2 0,176 ± 0,028 14,1

57 Fallopia multiflora (Thunb.) Haraldson 0,056 ± 0,013** 74,2 0,061 ± 0,023** 71,4 0,200 ± 0,038 13,9

58 Ficus elastica Roxb. Ex Horn 0,161 ± 0,018** 27,5 0,176 ± 0,011* 17,4 0,158 ± 0,018 9,5

59 Flueggea virosa (Roxbex willd) Voigt 0,148 ± 0,017** 22,8 0,183 ± 0,022** 19,0 0,187 ± 0,015 8,4


36/87

28



60 Glochidion eriocarpum Champ. 0,149 ± 0,022** 25,4 0,214 ± 0,014 5,8 0,217 ± 0,012 -

61 Glycosmis pentaphylla (Retz.) Correa 0,225 ± 0,026 - 0,192 ± 0,016 9,6 0,164 ± 0,007 6,2

62 Hedyotis capitellata var mollis 0,220 ± 0,017 1,0 0,222 ± 0,010 - 0,167 ± 0,012 4,4

63 Hedyotis capitellata var.mollis T.N.Ninh 0,100 ± 0,032** 50,0 0,173 ± 0,014** 26,2 0,189 ± 0,012 10,6

64

Hedyotis hirsuta Spreng 0,203 ± 0,016 2,4 0,239 ± 0,017 - 0,225 ± 0,017 -

65 Hedyotis ovata Thwaites ex Hook.f. 0,182 ± 0,021 11,1 0,227 ± 0,022 1,8 0,215 ± 0,014 1,0

66 Helicteres hirsute Lour. 0,094 ± 0,014** 53,0 0,155 ± 0,012** 35,3 0,198 ± 0,011 5,9

67 Helminthostachys zeylanica (L.) Hook 0,196 ± 0,010 11,8 0,206 ± 0,012 4,7 0,215 ± 0,013 -

68 Hex godajam Colebr. Ex. Well. 0,164 ± 0,016* 14,7 0,211 ± 0,017 6,7 0,189 ± 0,016 7,6

69 Hex godajamColebr. Ex.Well. 0,162 ± 0,025 15,6 0,208 ± 0,019 8,0 0,205 ± 0,011 -

70 Hibiscus sagistifolius 0,065 ± 0,024** 68,9 0,097 ± 0,012** 58,1 0,156 ± 0,013** 30,6

71 Hydnocarpus kurzii Warb. 0,140 ± 0,025** 30,3 0,196 ± 0,007** 18,5 0,191 ± 0,009* 9,4

72 Hypericum patulum Ham. Ex. D.Don 0,159 ± 0,015** 20,1 0,201 ± 0,017 11,6 0,203 ± 0,013 3,3

73 Hypericum uralum Thumb. 0,146 ± 0,015** 28,5 0,212 ± 0,017 7,0 0,205 ± 0,020 4,3

74

Illigera parviflora Dunn 0,140 ± 0,023** 30,0 0,206 ± 0,016 9,1 0,211 ± 0,015 1,5

75 Iodes cirrhosa Turcz. 0,185 ± 0,015** 14,9 0,191 ± 0,020 7,7 0,219 ± 0,018 -

76 Iodes cirrhoza Turcz 0,127 ± 0,017** 39,5 0,150 ±0,024* 25,0 0,178 ± 0,024 5,7

77 Isotoma longifolia 0,180 ± 0,027 10,0 0,215 ± 0,011 10,6 0,210 ± 0,012 0,4

78 Itoa orientalis 0,154 ± 0,025** 24,8 0,205 ± 0,026 9,9 0,207 ± 0,012 3,4

79 Ixora coccinea L. 0,151 ± 0,011** 30,2 0,169 ± 0,016** 21,3 0,214 ± 0,009* 8,0


37/87

29



80 Ixora spp. 0,191 ± 0,021 0,9 0,218 ± 0,021 3,6 0,197 ± 0,009 3,7

81 Jasminum subtriplinerve Blume 0,215 ± 0,014 1,0 0,206 ± 0,009 4,0 0,214 ± 0,007* 7,7

82 Justicia gendarussa Burm .f. 0,209 ± 0,007 5,3 0,217 ± 0,013 0,0 0,211 ± 0,010 1,8

83 Kaempferia rotunda L. 0,182 ± 0,030** 15,2 0,197 ± 0,010 8,2 0,182 ± 0,009 0,8

84 Kalanchoe pinnnata (Lamk.) Pers. 0,189 ± 0,019* 11,7 0,209 ± 0,014 2,7 0,171 ± 0,013 6,8

85 Knema globularia Warb. 0,162 ± 0,024 18,9 0,234 ± 0,008 2,6 0,214 ± 0,008 -

86 Leea aequata L. 0,075 ± 0,020** 62,8 0,113 ± 0,012** 51,7 0,173 ± 0,019* 18,1

87 Leucaena leucocephala (Lam.) De Wit 0,085 ± 0,021** 61,7 0,093 ± 0,007** 56,0 0,120 ± 0,011** 30,0

88 Limacia scandes Lour. 0,192 ± 0,019* 18,1 0,202 ± 0,007 6,5 0,205 ± 0,009 6,4

89 Lygodium scandens 0,110 ± 0,021** 44,9 0,167 ± 0,015** 26,5 0,206 ± 0,010 3,5

90 Melastoma sanguineum Sims 0,186 ± 0,020 6,6 0,234 ± 0,013 - 0,226 ± 0,011 -

91 Mesona chinensis Benth. 0,212 ± 0,015 4,9 0,210 ± 0,013 3,1 0,219 ± 0,007 -

92 Microdesmis casearifolia Planch. Ex Hook 0,163 ± 0,018** 18,2 0,199 ± 0,019 12,4 0,200 ± 0,008 4,5

93 Microdesmis casearifolia Planch. Ex Hook 0,192 ± 0,019 3,5 0,218 ± 0,018 4,1 0,206 ± 0,013 1,8

94

Miliusa balansae Fin.& Gagnep. 0,056 ± 0,021** 71,9 0,068 ± 0,016** 71,7 0,094 ± 0,016** 55,5

95 Mimusops elengi L. 0,119 ± 0,016** 43,4 0,146 ± 0,023** 27,2 0,164 ± 0,017 13,4

96 Musra barjoo sieb. 0,132 ± 0,029** 31,1 0,176 ± 0,015** 22,3 0,193 ± 0,018 5,7

97 Mussaenda cambodiana Pierre ex Pitard 0,040 ± 0,011** 80,5 0,133 ± 0,013** 42,4 0,201 ± 0,010 7,4

98 Mussaenda cambodiana Pierre ex Pitard 0,197 ± 0,016 9,5 0,204 ± 0,011 1,3 0,204 ± 0,011 4,0

99 Mussaenda densiflora Li 0,197 ± 0,016 3,7 0,236 ± 0,018 - 0,211 ± 0,010 2,8


38/87

30



100 Nepenthes mirabilis (Lour.) Druce 0,112 ± 0,015** 49,7 0,138 ± 0,010** 36,2 0,198 ± 0,010 6,3

101 Nervilia fordii (Hance) Schlechter 0,148 ± 0,010** 30,9 0,158 ± 0,018** 26,3 0,149 ± 0,012** 19,1

102 Oroxylon indicum 0,140 ± 0,012** 31,6 0,184 ± 0,014** 19,2 0,197 ± 0,015 8,0

103 Osmanthus pedulculatus Gagnep. 0,075 ± 0,020** 62,0 0,133 ± 0,016** 41,5 0,188 ± 0,015 10,1

104 Paederia consimilis Pierre ex Pitard 0,160 ± 0,010** 23,1 0,214 ± 0,016 7,8 0,214 ± 0,019 4,6

105 Pandanus tinctorius 0,071 ± 0,015** 68,3 0,09 ± 0,007** 56,5 0,173 ± 0,014** 18,1

106 Passiflora foetida L. 0,062 ± 0,032** 70,3 0,083 ± 0,010** 62,7 0,103 ± 0,012** 41,2

107 Phyllanthus chamaepeuce Ridl 0,179 ± 0,017* 13,9 0,232 ± 0,009 0,0 0,216 ± 0,017 3,5

108 Piper bavinumn C.DC. 0,090 ± 0,010** 55,1 0,149 ± 0,006** 36,2 0,174 ± 0,012** 18,1

109 Piper sp 0,146 ± 0,021** 28,7 0,190 ± 0,019** 16,6 0,200 ± 0,018 6,7

110 Pluchea indica (L.) Less 0,186 ± 0,005** 14,3 0,186 ± 0,011* 13,2 0,209 ± 0,009** 9,8

111 Polygonum lanigerum R.Br. 0,093 ± 0,024** 55,7 0,126 ± 0,028** 37,0 0,183 ± 0,017 3,1

112 Prunella vulgaris L. 0,100 ± 0,015** 50,0 0,153 ±0,011** 34,6 0,182 ±0,016* 14,0

113 Pseuderanthemum bracteatum 0,179 ± 0,017 12,2 0,203 ± 0,023 12,1 0,201 ± 0,015 7,4

114

Rauvolfia verticilata (Lour.) Bail 0,085 ± 0,016** 63,9 0,107 ± 0,016** 50,5 0,172 ± 0,014** 21,6

115 Rhabdosia 0,084 ± 0,023** 58,7 0,173 ± 0,011** 24,0 0,200 ± 0,019 6,5

116 Rhodomyrtus tomentosa (Ait.) Hassk 0,154 ± 0,009** 29,9 0,174 ± 0,011** 19,9 0,210 ± 0,020 2,0

117 Rourea minor (Gaertn) Leenh. 0,201 ± 0,016* 13,9 0,203 ± 0,023 6,1 0,227 ± 0,010 -

118 Rubus cochinchinensis Tratt. 0,204 ± 0,009** 12,9 0,196 ± 0,014 9,5 0,226 ± 0,015 -

119 Rubus leucanthus Hance 0,186 ± 0,013** 20,5 0,188 ± 0,014 13,1 0,214 ± 0,009 2,3


39/87

31



120 Rumex chinensis Campd 0,126 ± 0,018** 37,0 0,117 ± 0,019** 36,3 0,183 ± 0,013** 17,4

121 Sabia parviflora Wall.ex Rox 0,072 ± 0,026** 64,9 0,102 ± 0,013** 55,1 0,146 ± 0,020** 32,0

122 Salacia cochinchinensis 0,201 ± 0,023 - 0,234 ± 0,016 - 0,206 ± 0,013 -

123 Scoparia dulcis L. 0,144 ± 0,018** 31,3 0,169 ± 0,022 15,7 0,166 ± 0,015 12,2

124 Selaginella uncinata (Desv.) Spring 0,054 ± 0,030** 73,5 0,169 ± 0,030** 27,1 0,202 ± 0,018 7,1

125 Smilax corbularia Kunth 0,026 ± 0,018 ** 87,4 0,041 ± 0,009** 82,1 0,097 ± 0,005** 55,2

126 Smilax poilanei Gagnep. 0,055 ± 0,013** 72,4 0,087 ± 0,007** 61,7 0,119 ± 0,008** 44,4

127 Solanum diphyllum L. 0,191 ± 0,013 8,1 0,226 ± 0,016 2,8 0,223 ± 0,016 0,3

128 Solanum torvum Swartz. 0,075 ± 0,010** 62,6 0,139 ± 0,014** 42,1 0,175 ± 0,011** 17,2

129 Stachytarpheta jamaicensis (L.) Vahl 0,214 ± 0,011 3,9 0,217 ± 0,008 0,1 0,217 ± 0,016 -

130 Stachytarpheta jamaicensis (L.) Vahl 0,174 ± 0,013** 20,8 0,195 ± 0,014 10,2 0,206 ± 0,011 4,0

131 Stephania longa Lour. 0,186 ± 0,012** 20,4 0,201 ± 0,019 7,1 0,211 ± 0,019 3,7

132 Streptocaulon juventas (Lour.) Merr. 0,127 ± 0,018** 38,0 0,202 ± 0,015* 12,7 0,193 ± 0,013* 11,1

133 Strobilanthes cystolithigera Lindau 0,190 ± 0,011** 19,0 0,186 ± 0,013* 14,2 0,212 ± 0,021 3,4

134

Strobilanthes mucronatoproductus Lindau 0,195 ± 0,011* 10,5 0,206 ± 0,020 0,2 0,221 ± 0,008 -

135 Styrax tonkinensis (Pierre) Craib ex Hartwiss 0,186 ± 0,026** 13,2 0,202 ± 0,011 5,6 0,174 ± 0,009 5,2

136 Tabernaemontana bufalina (Lour) 0,176 ± 0,036** 16,1 0,193 ± 0,035 3,7 0,183 ± 0,019 3,5

137 Tabernaemontana buffalina 0,178 ± 0,021* 19,9 0,195 ± 0,013 10,1 0,209 ± 0,006 1,4

138 Tinospora crispa (L.) Miers. 0,189 ± 0,010** 12,8 0,189 ± 0,017 12,0 0,218 ± 0,008 6,1

139 Uncaria acida (Hunt.) Roxb. 0,079 ± 0,035** 62,2 0,101 ± 0,025** 56,6 0,170 ± 0,014** 24,3


40/87

32



140 Uncaria cordata (Lour.) Merr 0,097 ± 0,027** 51,3 0,150 ± 0,013** 34,1 0,193 ± 0,015 9,6

141 Uncaria macrophylla Wall. Ex Roxb. 0,151 ± 0,013** 26,2 0,200 ± 0,018* 12,1 0,202 ± 0,006 5,7

142 Verbena officinalis L. 0,084 ± 0,017** 60,9 0,113 ± 0,011** 47,2 0,130 ± 0,008** 29,4

143 Viburnum lutescens Bl. 0,154 ± 0,014** 23,3 0,207 ± 0,017* 14,0 0,201 ± 0,012 4,7

144 Wikstroemia indica (L.) C.A Mey 0,062 ± 0,025** 69,2 0,078 ± 0,016** 57,6 0,173 ± 0,008** 21,9

145 Wrightia dubia Spreng. 0,120 ± 0,012** 39,9 0,172 ± 0,016** 24,2 0,207 ± 0,014 3,2

146 Wrightia laevis Hook.f. 0,155 ± 0,020** 22,5 0,203 ± 0,009** 13,5 0,205 ± 0,014 3,0

147 Zizyphus mauritiana Lamk. 0,195 ± 0,028 9,1 0,205 ± 0,017 4,4 0,185 ± 0,014 -

p < 0,05 so với hứng

p< 0,01 so với hứng


41/87

33

3.1.1.2. Kết quả sàng lọc 97 mẫu thực vật chưa có thông tin về tác dụng

Kết quả sàng lọ ủ 97 mẫu thự vật đƣợ thể hiện ở ảng 3.2.

Nhậ xét:


(p < 0,05, hiếm 72,16% tổng số mẫu th. Trong đó, có 65 mẫu ứ hếXO rõ rệt (p < 0,01, hiếm 67,01% tổng số mẫu th; 26 mẫu ứ hế trn

50% hoạt tính ủ enzym, hiếm 26,80% tổng số mẫu th.


(p < 0,05, hiếm 51,55% tổng số mẫu th. Trong đó, ó 45 mẫu ó t

ụng ứ hế XO rõ rệt (p < 0,01, hiếm 46,39% tổng số mẫu th; 11

mẫu ứ hế trn 50% hoạt tính ủ enzym, hiếm 11,34% tổng số mẫu

th.

- Tại nồng độ 10 g/ml, ó 19 mẫu ó t ụng ứ hế XO (p < 0,05.


42/87

34

Bảg 3.. Ảnh hưởng của các mẫu thực vật lên hoạt độ XO in vitro tại các nồng độ 00 µg/ml, 50 µg/ml,

10 µg/ml

STT Mẫu Tên khoa họcN g độ 100 µg/ml N g độ 50 µg/ml N g độ 10 µg/ml


1 3512 Aegiceras corniculatum 0,183 ± 0,026* 18,1 0,219 ± 0,021 2,3 0,219 ± 0,011 -

2

3393 Albizia nigricans 0,052 ± 0,012** 76,5 0,056 ± 0,017** 74,0 0,122 ± 0,021** 40,5

3 3340 Alchornea annamica 0,167 ± 0,018** 27,1 0,189 ± 0,020** 16,0 0,202 ± 0,010 3,3

4 2993 Allamanda cathartica 0,077 ± 0,019** 62,9 0,120 ± 0,020** 42,8 0,194 ± 0,008 8,1

5 3341 Allophylus cobbe 0,209 ± 0,033 8,9 0,225 ± 0,017 0,0 0,208 ± 0,012 0,5

6 3023 Alpinia laosensis 0,166 ± 0,011** 17,4 0,159 ± 0,030 15,7 0,212 ± 0,012 6,5

7 3403 Anisoptera costata 0,067 ± 0,020** 71,0 0,112 ± 0,020** 50,6 0,153 ± 0,007** 26,0

8

2987 Antidesma montanum 0,225 ± 0,015 - 0,198 ± 0,024 5,6 0,235 ± 0,020 -

9 3684 Archidendron lucidum 0,181 ± 0,018** 21,1 0,212 ± 0,018 5,8 0,214 ± 0,010 -

10 2606 Artabotrys hienianus 0,161 ± 0,007** 19,6 0,157 ± 0,023 14,4 0,227 ± 0,024 -

11

3088 Artocarpus asperulus 0,122 ± 0,020** 42,0 0,118 ± 0,011** 37,0 0,212 ± 0,016 2,2

12 3324 Barringtonia pauciflora 0,146 ± 0,023** 34,2 0,189 ± 0,019 12,6 0,205 ± 0,014 0,2

13

3097 Bauhinia cardinalis 0,109 ± 0,011** 47,6 0,132 ± 0,021** 37,1 0,210 ± 0,007 0,3

14

3548 Bauhinia lakhonensis 0,088 ± 0,010** 61,2 0,119 ± 0,012** 46,7 0,183 ± 0,010** 15,7

15 3312 Bauhinia purpurea 0,175 ± 0,017** 21,1 0,212 ± 0,023 2,1 0,204 ± 0,021 0,6

16

3073 Bauhinia racemosa 0,223 ± 0,030 0,1 0,233 ± 0,021 - 0,212 ± 0,009 -

17 2482 Biota onentalis 0,156 ± 0,018* 22,4 0,155 ± 0,029 15,3 0,216 ± 0,010 2,6


43/87

35

STT Mẫu Tên khoa họcNồg độ 100 µg/ml Nồg độ 50 µg/ml Nồg độ 10 µg/ml


18

3368 Bridelia retusa 0,071 ± 0,016** 68,0 0,084 ± 0,016** 61,2 0,136 ± 0,011** 33,619 3757 Buchanania arborescens 0,076 ± 0,018** 66,7 0,113 ± 0,026** 49,7 0,153 ± 0,018* 26,7

20

2891 Callicarpa arborea 0,101 ± 0,008** 54,7 0,122 ± 0,027** 45,8 0,174 ± 0,013* 14,9

21 3773 Canarium subulatum 0,120 ± 0,037** 47,7 0,138 ± 0,013** 38,6 0,172 ± 0,011* 17,7

22 3434 Canthium dicoccum 0,207 ± 0,025 10,9 0,220 ± 0,012 3,2 0,210 ± 0,014 -

23

3635 Capparis annamensis 0,213 ± 0,023 7,1 0,202 ± 0,017 10,4 0,208 ± 0,006 0,3

24 3428 Capparis beneolens 0,200 ± 0,035 13,8 0,207 ± 0,014 8,7 0,209 ± 0,010 -

25

3086 Cissus adnata 0,158 ± 0,017** 23,9 0,165 ± 0,030 21,5 0,211 ± 0,012 -26

2948 Cleome viscosa 0,179 ± 0,038 11,0 0,169 ± 0,032 10,0 0,208 ± 0,009 8,4

27 3977 Clerodendrum mandarinorum 0,170 ± 0,012** 25,6 0,187 ± 0,014** 16,5 0,202 ± 0,008 6,9

28

3047 Colona auriculata 0,164 ± 0,011** 21,2 0,177 ± 0,030 15,7 0,211 ± 0,014 -

29 2668 Coscinium fenestratum 0,200 ± 0,010 5,0 0,178 ± 0,029 5,1 0,216 ± 0,012 0,5

30 3069 Croton caudatus 0,180 ± 0,015 10,5 0,173 ± 0,032 8,2 0,212 ± 0,005 6,7

31 3075 Croton glandulosus 0,199 ± 0,014 1,0 0,168 ± 0,023 10,6 0,218 ± 0,011 3,9

32 2790 Dacrycarpus imbricatus 0,133 ± 0,020** 36,7 0,142 ± 0,028* 24,3 0,201 ± 0,009 7,4

33 3429 Dalbergia vietnamensis 0,163 ± 0,028 ** 29,7 0,206 ± 0,017 9,3 0,024 ± 0,008 1,5

34

2678 Decaspermum parviflorum 0,102 ± 0,016** 51,5 0,120 ± 0,035* 36,3 0,214 ± 0,019 1,1

35 2507 Dillenia indica 0,065 ± 0,020** 69,1 0,093 ± 0,011** 58,4 0,118 ± 0,019** 32,6

36 2745 Diospyros crumenata 0,095 ± 0,016** 52,9 0,104 ± 0,032** 43,3 0,197 ± 0,011* 11,0

37

2793 Diospyros variegate 0,119 ± 0,011** 43,4 0,121 ± 0,029** 35,6 0,215 ± 0,018 0,9

38 2744 Elaeocarpus grandiflorus 0,071 ± 0,035** 66,2 0,095 ± 0,025** 49,4 0,165 ± 0,036* 24,1


44/87

36



39

3405 Elaeocarpus japonicas 0,112 ± 0,012** 51,7 0,165 ± 0,020** 27,1 0,189 ± 0,009 8,840 3749 Elaeocarpus petiolatus 0,115 ± 0,016** 49,7 0,149 ± 0,011** 33,8 0,190 ± 0,009 9,0

41

3064 Elaeocarpus stipularis 0,041 ± 0,012** 79,8 0,041 ± 0,020** 78,3 0,141 ± 0,007** 38,0

42 2390 Equisetum diffusum 0,194 ± 0,020 3,3 0,178 ± 0,043 2,9 0,209 ± 0,014 5,7

43 3370 Eriobotrya bengalensis 0,093 ± 0,012** 57,9 0,134 ± 0,015** 38,2 0,179 ± 0,014 12,7

44

3700 Fernandoa brilletii 0,066 ± 0,011** 71,4 0,097 ± 0,015** 57,0 0,153±0,005** 26,9

45 2868 Fissistigma oldhamii 0,181 ± 0,022** 18,9 0,216 ± 0,016 3,7 0,214 ± 0,009 -

46

3381 Flueggea spirei 0,078 ± 0,030** 64,7 0,157 ± 0,032** 27,4 0,188 ± 0,018 8,447

2657 Garcinia merguensis 0,183 ± 0,018 13,0 0,175 ± 0,038 6,7 0,215 ± 0,008 0,7

48 3406 Glochidion littorale 0,040 ± 0,020** 82,8 0,071 ± 0,015** 68,8 0,106 ± 0,009** 48,6

49

3353 Grewia hirsute 0,162 ± 0,037** 29,3 0,198 ± 0,030 11,9 0,190 ± 0,016 9,0

50 3081 Grewia oligandra 0,203 ± 0,021 2,1 0,190 ± 0,022 9,5 0,225 ± 0,012 -

51 2908 Helicia cochinchinensis 0,141 ± 0,024** 36,8 0,162 ± 0,009** 28,1 0,195 ± 0,014 4,5

52 3666 Helicia nilagirica 0,215 ± 0,022 6,4 0,236 ± 0,020 - 0,217 ± 0,009 -

53 2625 Hibiscus macrophyllus 0,187 ± 0,018 10,2 0,200 ± 0,017 10,3 0,162 ± 0,015 7,5

54 3019 Hibiscus schizopetalus 0,155 ± 0,013** 23,0 0,155 ± 0,024 17,5 0,217 ± 0,022 4,7

55

3076 Holarrhena crassifolia 0,206 ± 0,034 7,8 0,214 ± 0,027 4,6 0,224 ± 0,004 -

56 3689 Homalium dasyanthum 0,113 ± 0,023** 50,6 0,133 ± 0,010** 40,8 0,183 ± 0,007 12,4

57 3402 Hoya obovata 0,207 ± 0,015* 10,7 0,218 ± 0,019 4,1 0,209 ± 0,014 -

58

2812 Jasminum longisepalum 0,140 ± 0,013** 30,5 0,147 ± 0,030 19,6 0,218 ± 0,029 1,4

59 2766 Kadsura heteroclite 0,160 ± 0,036 20,1 0,176 ± 0,040 3,8 0,218 ± 0,012 1,4


45/87

37



60

3045 Lagerstroemia crispa 0,112 ± 0,016** 44,1 0,119 ± 0,023** 36,8 0,207 ± 0,015 9,061 2726 Lagerstroemia loudonii 0,083 ± 0,032** 60,8 0,108 ± 0,031** 42,3 0,203 ± 0,009 6,2

62

2722 Lepisanthes rubiginosa 0,037 ± 0,010 ** 82,1 0,056 ± 0,013** 75,0 0,117 ± 0,032** 32,9

63 3778 Linociera ramiflora 0,070 ± 0,008** 69,2 0,091 ± 0,007** 59,4 0,150 ± 0,006** 30,8

64 2936 Liquidambar formosana 0,173 ± 0,012** 16,8 0,176 ± 0,028 16,1 0,216 ± 0,008 -

65

2562 Lithocarpus rhabdostachyus 0,112 ± 0,023** 44,2 0,117 ± 0,022** 35,9 0,189 ± 0,010** 14,8

66 2953 Litsea glutinosa 0,135 ± 0,019** 34,8 0,138 ± 0,024** 34,4 0,199 ± 0,010 5,5

67

3004 Lumnitzera racemosa 0,129 ± 0,026** 38,5 0,123 ± 0,018** 34,7 0,217 ± 0,010 -68

3439 Macaranga trigonostemonoides 0,127 ± 0,022** 45,4 0,171 ± 0,018** 24,8 0,190 ± 0,009 8,2

69 2608 Macrosolen cochinchinensis 0,091 ± 0,024** 56,5 0,121 ± 0,008** 45,5 0,145 ± 0,013** 17,0

70

3011 Malpighia glabra 0,193 ± 0,009 3,9 0,176 ± 0,033 6,5 0,216 ± 0,009 5,0

71 3306 Merremia orientalis 0,159 ± 0,020** 28,6 0,182 ± 0,019* 16,0 0,190 ± 0,012 7,1

72 2646 Metadina trichotoma 0,163 ± 0,029* 21,7 0,189 ± 0,009** 15,3 0,168 ± 0,013 3,9

73 3322 Mitrephora thorelii 0,125 ± 0,012** 43,9 0,179 ± 0,022** 17,2 0,193 ± 0,014 5,8

74 3052 Morus alba 0,129 ± 0,017** 37,9 0,146 ± 0,027* 30,4 0,202 ± 0,009 4,0

75 3693 Mucuna biplicata 0,172 ± 0,007** 24,7 0,196 ± 0,009** 12,6 0,217 ± 0,010 0,3

76

3334 Mussaenda frondosa 0,229 ± 0,020 - 0,219 ± 0,021 - 0,203 ± 0,025 0,8

77 2841 Naravelia laurifolia 0,208 ± 0,013 - 0,176 ± 0,034 6,3 0,218 ± 0,012 4,0

78 3459 Ormosia simplicifolia 0187 ± 0,013** 18,0 0,190 ± 0,017** 15,1 0,215 ± 0,015 1,2

79

2884 Planchonella clemensii 0,167 ± 0,025 16,7 0,164 ± 0,039 12,9 0,223 ± 0,010 1,7

80 3386 Polycarpaea corymbosa 0,152 ± 0,012** 31,3 0,189 ± 0,008** 12,6 0,210 ± 0,021 -


46/87

38



81

3441 Prunus balansae 0,229 ± 0,024 1,3 0,230 ± 0,010 - 0,222 ± 0,011 -82 2764 Quercus franchetii 0,113 ± 0,019** 43,7 0,134 ± 0,033 26,6 0,216 ± 0,006 2,6

83

2931 Ricinus communis 0,139 ± 0,019** 37,9 0,181 ± 0,018** 19,4 0,193 ± 0,015 5,5

84 2921 Saraca dives 0,097 ± 0,013 ** 51,7 0,096 ± 0,021** 48,9 0,212 ± 0,017 6,8

85 3006 Sonneratia caseolaris 0,071 ± 0,009** 65,9 0,074 ± 0,020** 64,6 0,159 ± 0,009** 24,5

86

3471 Styrax argentifolia 0,176 ± 0,007** 22,6 0,186 ± 0,017** 17,0 0,219 ± 0,009 -

87 2915 Suregada multiflora 0,179 ± 0,026* 19,9 0,208 ± 0,027 7,3 0,198 ± 0,012 3,4

88

2871 Tabernaemontana bovina 0,206 ± 0,027 8,0 0,222 ± 0,020 1,0 0,213 ± 0,015 -89

2733 Tarenna hoaensis 0,200 ± 0,008 4,7 0,173 ± 0,024 8,0 0,215 ± 0,007 0,9

90 3421 Tephrosia purpurea 0,194 ± 0,017** 16,3 0,204 ± 0,015 10,0 0,203 ± 0,012 2,0

91

3542 Terminalia corticosa 0,218 ± 0,016 2,6 0,121 ± 0,019 5,8 0,199 ± 0,012 2,7

92 2971 Thespesia populnea 0,140 ± 0,017** 32,6 0,141 ± 0,021** 32,6 0,204 ± 0,005 3,4

93 3663 Toona surenii 0,178 ± 0,016** 20,3 0,211 ± 0,018 6,2 0,219 ± 0,010 -

94 3305 Toxocarpus villosus 0,144 ± 0,006** 35,2 0,195 ± 0,013 10,0 0,213 ± 0,028 -

95 3423 Triumfetta bartramia 0,112 ± 0,009** 51,6 0,155 ± 0,016** 31,6 0,180 ± 0,014 13,2

96 2801 Xantolis barauensis 0,053 ± 0,013** 73,8 0,051 ± 0,015** 72,2 0,112 ± 0,022** 49,6

97

2763 Zanthoxylum scandens 0,190 ± 0,015 9,5 0,180 ± 0,030 4,1 0,225 ± 0,010 -

* p


47/87

39

3.1.. Kt quả x địh IC50 ủ ẫu ƣợ iệu, thự vật tiề g Su khi đnh gi sơ ộ khả nng ức chế XO in vitro, x định đƣợ c 68 mẫu

có tác dụng ức chế XO mạnh nhất (42 mẫu ƣợ c liệu và 26 mẫu thực vật) là các

mẫu có tác dụng ức chế trên 50% hoạt tính của enzym ở nồng độ 100 µg/ml và có

khả nng ức chế rõ r ệt XO in vitro ở cả 3 nồng độ thực nghiệm (p < 0,01). Các mẫu

này đƣợ c thiết lậ p dãy nồng độ khảo st để x định IC50.

Allopurinol – một thuốc ức chế mạnh XO cả in vitro và in vivo, có tác dụng

làm hạ acid uric huyết thnh trn lâm sàng đƣợ c s dụng làm chất đối chiếu trong

th nghiệm.

K ết quả IC50 của các mẫu ƣợ c liệu, thực vật tiềm nng đƣợ c trình bày ở

bảng 3.3.

Bảg 3.3. Nồng độ ức chế 50% hoạt tính enzym xanthin oxidase (IC 50 ) của các mẫu

dược liệu , thực vật tiềm năng

STT Tên phổ thông/ Mã Tên khoa học IC50 (µg/ml)Allopurinol 0,15 (0,14-0.17)


48/87

40

STT Tên phổ thông/ Mã Tên khoa học IC50 (µg/ml)26 3064 Elaeocarpus japonicas Blume 16,23 (???)27 Kinh giớ i r ủ Elsholtzia penduliflora W.W. Smith 83,47 (64,82-115,89)28 Cỏ tháp bút Equisetum diffusum D.Don 30,86 (24,94-37,36)29 3370 Eriobotrya bengalensis (Roxb.) Hook. F. 91,30 (73,18-119,69)30 Dây hƣơng Erythropalum scandens Blume 18,43 (12,43-24,23)31 Súm lông Euria ciliata Merr L 61,94 (52,99-73,05)32 Hà thủ ô đỏ Fallopia multiflora (Thunb.) Haraldson 34,28 (21,34-51,12)

33

3700 Fernandoa brilletii (Dop)Steen. 46,27 (29,22-44,65)34 3381 Flueggea spirei Beille 79,98 (37,39-219,77)35 3406 Glochidion littorale Blume 14,28 (8,84-19,46)36 Dạ cẩm Hedyotis capitellata var. mollis T.N.Ninh 121,36 (108,10-139,77)37 Tổ kén Helicteres hirsuta Lour. 94,53 (78,88-118,10)38 Báo sâm Hibiscus sagistifolius 31,05 (23,23-39,95)39 3689 Homalium dasyanthum (Turcz.) Warb. 97,26 (76,39-132,80)40 2726 Lagerstroemia loudonii Teysm. & Binn. 74,18 (62,48-88,66)

41

Gối hạc bằng Leea aequata L. 50,68 (41,43-63,62)42 2722 Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leenh. 18,32 (13,65-22,88)43 Keo dậu Leucaena leucocephala (Lam.) De Wit 43,66 (32,80-59,68)44 3778 Linociera ramiflora (Roxb.) Wall. Ex G. 25,42 (17,33-33,89)45 2608 Macrosolen cochinchinensis (Lour.)Tiegh. 68,87 (54,33-88,64)46 Mại liễu Mil iusa balansae Fin.Gagnep. 9,40 (7,02-18,38)47 Bƣớ m bạc campuchia Mussaenda cambodiana Pierre ex Pitard 51,61 (41,35-63,68)48 Vỏ san lá dài Osmanthus pedulculatus Gagnep. 73,62 (63,08-87,43)


49/87

41

Nhận xét: Các mẫu ƣợ c liệu, thực vật đƣợ c lựa chọn đều thể hiện tác dụngức chế XO khá tốt, tng theo nồng độ. K ết quả x định IC50 phù hợ p vớ i k ết quả

sàng lọ n đu. Trong đó, các mẫu th có tác dụng ức chế mạnh XO thể hiện ở

giá tr ị IC50 thấ p bao gồm:

Chòi mòi mờ ( Antidesma ambigum Pax & Hoffm) vớ i IC50 = 3,30 µg/ml.

Kim cang (Smilax corbularia Kunth) vớ i IC50 = 8,57 µg/ml.

Thƣờng sơn ( Dichoroa febrifuga Lour.) vớ i IC50 = 8,58 µg/ml.

Chòi mòi gân lõm ( Antidesma montanum Bl.) vớ i IC50 = 8,76 µg/ml.

Mại liễu ( Miliusa balansae Fin. & Gagnep) vớ i IC50 = 9,40 µg/ml.

Gai ( Bohmeria nivea (L.) Gaud) vớ i IC50 = 10,60 µg/ml.Su đâu ứt chuột ( Brucea javanica L.) vớ i IC50 = 10,83 µg/ml.

Xantolis barauensis (Lecomte) P. Royen vớ i IC50 = 12,52 µg/ml.

3.2. BÀN LUẬN

3.2.1. Về kt quả sg ọ


50/87

42

loài mà hƣ ó thông tin về việc s dụng trong dân gin ũng nhƣ hƣ ó nghiên cứu trên thế giớ i về tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, hạ i uri nhƣng

các loài khác trong hi đó đã đƣợ c nghiên cứu nhiều về các tác dụng này [5]. Vì

vậy, để không bỏ sót các cây có tác dụng tốt, đặc biệt là các loài phân bố đặ trƣng

ở Việt Nm hƣ đƣợ c nghiên cứu, đề tài đã tiến hành rà soát thông tin về các tác

dụng trên không chỉ trong các tài liệu y vn, o o điều tra tri thức về kinh

nghiệm s dụng trong nhân dân mà còn mở r ộng rà soát, tìm kiếm thông tin trên cả

các nghiên cứu đã đƣợ c công bố về loài và về chi của loài đó.

147 mẫu ƣợ c liệu lựa chọn đƣ vào sàng lọc là ƣợ c liệu đƣợ c ghi nhận

một trong các tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, hạ acid uric, ức chế XO, chữa

bệnh xƣơng khớ p và các triệu chứng liên quan hoặc thuộc các chi thực vật đã đƣợ c

nghiên cứu về các tác dụng này.

V ớ i các mẫ u thự c vật chưa có thông tin về tác d ụng trước khi đưa vào sàng

l ọc


51/87

43

thí nghiệm đều đƣợ c lặ p lại 3 ln/ngày, trong 3 ngày khác nhau để đảm bảo tínhchính xác và độ lặ p lại của k ết quả.

3.2.1.2. V ề k ế t qu ả sàng l ọc

Các nghiên cứu trên thế giớ i theo hƣớ ng tiế p cận sàng lọc dựa trên kinh

nghiệm s dụng ƣợ c liệu trong dân gian hoặc nền y học cổ truyền cho thấy k ết quả

khoảng 20-50% các mẫu ức chế trên 50% hoạt tính của enzym ở nồng độ 100 µg/ml

[56], [59], [71], [91], [116]. Cũng theo hƣớ ng tiế p cận sàng lọc này, nghiên cứu của

tác giả Nguyễn Thị Thanh Mai vớ i 288 dịch chiết từ 96 ƣợ c liệu thu hái tại 4 tỉnh

miền Nam Việt Nam cho thấy 46 dịch chiết ( khoảng 15,97%) có sự ức chế lớn hơn

50% hoạt tính enzym ở nồng độ 100 µg/ml [85]. Nghiên cứu trên 91 mẫu ƣợ c liệu

đƣợ c s dụng theo kinh nghiệm, thu hái tại các tỉnh miền Bắc và miền Trung Việt

Nam của nhóm nghiên cứu tại Bộ môn Dƣợ c lực, Trƣờng Đại họ Dƣợ c Hà Nội cho

thấy k ết quả có 9 mẫu (khoảng 9,89%) ức chế trên 50% hoạt tính enzym ở nồng độ

100 µg/ml [11]. Nhƣ vậy, các nghiên cứu sàng lọc ở Việt Nam có tỷ lệ ƣợ c liệu


52/87

44

những loài chỉ phân bố đặ trƣng ở nƣớ c ta), trong khi thế giới đã ó nhiều nghiêncứu về hi ƣợ c liệu này.

Ở hướ ng tiế p cận sàng l ọc thứ hai, bao gồm 97 mẫu thực vật hƣ ó thông

tin về tác dụng sinh học.

Nghiên cứu sàng lọc áp dụng phƣơng php đo qung trn đĩ UV 96 giếng

vớ i hệ thống ELISA tạo điều kiện thuận lợ i cho việc tìm kiếm, phát hiện và đnh

giá tác dụng hạ acid uric in vitro từ nguồn tài nguyn ƣợ c liệu, thực vật phong phú

củ nƣớ c ta.

K ết quả thu đƣợ c r ất khả quan, có 70 mẫu (72,16%) thể hiện tác dụng ức chế

enzym, 26 mẫu (26,80%) ức chế trên 50% ở nồng độ 100µ/ml. Ở nồng độ thấp hơn50 µg/ml, 10µg/ml tỷ lệ số mẫu thể hiện tác dụng ức chế, tỷ lệ số mẫu ức chế trên

50% hoạt tính enzym thấp hơn so với hƣớ ng tiế p cận sàng lọ đu tiên. Ở nồng độ

50 µg/ml, có 11 mẫu (11,34%) ức chế lớn hơn 50% hoạt tính của enzym. Ở nồng độ

10 µg/ml, không còn mẫu nào có khả nng ức chế trên 50% hoạt tính XO.


53/87

45

Chòi mòi gân lõm (IC50 = 8,76 µg/ml), Kim cang (IC50 = 8,57 µg/ml) và Kim cang poilante (IC50 = 20,00 µg/ml), Câu đằng (IC50=46,26 µg/ml) và Câu đằng lá hình

tim (IC50 = 110,29 µg/ml).

3.2.1.3. M ột s ố lưu ý khi áp d ụng phương pháp đánh giá tác dụng ứ c ch ế XO in

vitro để sàng l ọc

Việc áp dụng phƣơng php đnh gi t ụng ức chế xanthin oxidase in vitro

trn đĩ UV 96 giếng Costar 3635 đã đƣợ c triển khai tại Trƣờng Đại họ Dƣợ c Hà

Nội mang lại nhiều ƣu điểm vƣợ t tr ội cho nghiên cứu sàng lọc: tiết kiệm thờ i gian,

chi phí nghiên cứu, độ chính x và độ lặ p lại cao.

Trong quá trình nghiên cứu, cn lƣu ý đến một số vấn đề có thể gặ p phải ảnh

hƣởng đến k ết quả nghiên cứu.

+ Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt tính của enzym ở mục 1.2.3. đều làm ảnh hƣở ng

đến tố độ và mứ độ phản ứng gây sai số cho k ết quả đo quang. Vì vậy cn kiểm

soát chặt chẽ các yếu tố này để giảm thiểu tối đ si số.


54/87

46

dung dịch gốc pha loãng thành các nồng độ thích hợp trong đệm phosphat pH 7,5trong ngày làm thí nghiệm. Việ ph loãng nhƣ vậy đảm bảo hòa tan, bảo quản

đƣợ c các mẫu cao củ ƣợ c liệu, thực vật và nồng độ DMSO trong giếng nhỏ hơn

1% để không làm ảnh hƣởng đến hoạt tính của enzym [85].

+ Phản ứng oxy hóa xanthin cn sự tham gia của oxy không khí, vì vậy để đảm bảo

phản ứng xảy ra tối đ cn trnh đậy nắp đĩ hy làm kín đĩ, trnh để đĩ trong

máy ủ lắc khay trong khoảng thờ i gian 30 phút phản ứng.

3.2.2. Về kt quả ứ h xthi oxise ủ thu tiề g

3.2.2.1. V ề k ế t qu ả xác đị nh IC 50

Theo các tác giả, ƣợ c liệu có IC50 ƣới 100 g/ml đƣợ c coi là có tiềm nng

[9], [21], [59], [71], [85], [91], [110], [116]. Vì vậy, nhóm nghiên cứu ũng ựa trên

ơ sở này để lựa chọn mẫu đƣ vào x định IC50.. Đề tài đã x định IC50 của 68

mẫu th có khả nng ức chế xanthin oxidase mạnh (các mẫu ức chế trên 50% hoạt

tính của enzym ở nồng độ 100 µg/ml và tác dụng ức chế thể hiện rõ r ệt ở cả 3 nồng


55/87

47

ũng thƣờ ng cao gấ p 60-600 ln so vớ i allopurinol [9], [21], [56], [59], [85], [91],[110], [116].

3.2.2.2. V ề các m ẫ u ti ềm năng nhấ t

C ƣợ c liệu này đều có IC50 thấp hơn so với ây Mn đỉa (IC50=15,6

µg/ml) là ƣợ c liệu có tác dụng ức chế XO mạnh nhất trong nghiên cứu trƣớ đó

của cùng nhóm nghiên cứu [11].

K ết quả thu đƣợ c có sự phù hợ p và có mối liên quan vớ i kinh nghiệm s

dụng ƣợ c liệu này trong thực tế và các nghiên cứu trên thế giới đã đƣợ c công

bố về loài, chi của ƣợ c liệu này.

Su đâu ứt chuột ( Brucea javanica) còn có tên gọi khác là Su đâu rừng,

Xoan r ừng, Khổ sâm nam là cây thuố đƣợ c s dụng trong nhân ân để chữa lỵ,

viêm ruột, sát trùng vết thƣơng [13]. Trên thế giới đã ó nhiều nghiên cứu về ƣợ c

liệu này: Brucea javanica đƣợ c chứng minh có tác dụng chống oxy hóa liên quan

đến các hợ p chất Tnin đƣợ c phân lậ p [18]; chống viêm in vitro [30], [35], [122];


56/87

48

[13]. Trên thế giới ũng đã ó nghiên cứu về tác dụng chống viêm củ ƣợ c liệu này[101].

Hi ƣợ c liệu Chòi mòi mờ ( Antidesma ambigum) và Chòi mòi gân lõm

( Antidesma montanum) thuộc cùng chi Antidesma (Chi Chòi mòi hay Chồi mòi) đều

thể hiện tác dụng ức chế XO r ất tốt, trong đó ây Chòi mòi mờ thể hiện tác dụng ức

chế XO mạnh nhất vớ i IC50 = 3,30 µg/ml gn vớ i IC50 của allopurinol (IC50 = 0,15µg/ml). Chi Antidesma thuộc họ Thu du (Euphorbiaceae), có nguồn gốc từ vùng

Đông Nm Á vớ i khoảng 100 loài, phân bố ở các vùng nhiệt đớ i và cận nhiệt đớ i

hâu Á, hâu Ú, đảo thuộc Thái Bnh Dƣơng và hâu Phi [7], [57]. Ở Thái

Lan và Malaysia có khoảng 13 loài [57]. Ở Việt Nam có 26 loài, thuộc 2 phân chi, 6

nhnh, trong đó ó khoảng 6 loài đặc hữu mọc hoang ở vùng r ừng thƣ và đôi khi ở

vùng đồng bằng [7]. Là một chi có sự phong phú đ ạng về loài, ó thành phn

hóa học vớ i cấu trúc hóa họ đặc biệt, có hoạt tính sinh học và công dụng dân gian

quý báu [7]. Theo Đông y s dụng các bộ phận của cây Chòi mòi vớ i công dụng


57/87

49

Xantolis barauensis là loài cây lấy gỗ, hiện nay hƣ thấy có báo cáo về thành phn hóa họ ũng nhƣ tác dụng của nó.

Cả 8 ƣợ c liệu trn hƣ ó nghin ứu nào về tác dụng hạ i uri ũng

nhƣ ức chế enzym xnthin oxise đƣợ c công bố cả ở trong nƣớ và ngoài nƣớ c. Từ

k ết quả sàng lọ, đề tài ũng góp phn chứng minh sự đ ạng sinh học ở Việt Nam,

vớ i việc phát hiện nhiều loài có tiềm nng ức chế XO in vitro mà hƣ từng đƣợ cnghiên cứu. Vì vậy, đây là những đóng góp mớ i củ đề tài.


58/87

50

K ẾT LUẬN Trong khuôn khổ đề tài "Sàng lọc các cây thuốc Việt Nam có tác dụng ức

chế xanthin oxidase in vitro", húng tôi đã thu đƣợ c những k ết quả sau nhƣ su:

1. Đã sàng lọc tác dụng ức chế xanthin oxidase in vitro của 244 mẫu thực

vật, ƣợ c liệu. Trong đó:

- Tại nồng độ 100 µg/ml, có 186 mẫu th thể hiện tác dụng ức chế XO

(p < 0,05), chiếm 76,2% tổng số mẫu th. Trong đó, có 171 mẫu ức chế XO rõ rệt

(p < 0,01), chiếm 70,1% tổng số mẫu th; 68 mẫu ức chế trên 50% hoạt tính enzym.

- Tại nồng độ 50 µg/ml, có 130 mẫu th thể hiện tác dụng ức chế XO(p < 0,05, hiếm 53,3% tổng số mẫu th. Trong đó, có 114 mẫu có tác dụng ức chế

XO rõ rệt (p < 0,01, hiếm 46,7% tổng số mẫu th; 34 mẫu ức chế trên 50% hoạt

tính enzym.

- Tại nồng độ 10 µg/ml, có 59 mẫu có tác dụng ức chế XO (p < 0,05. Trong


59/87

51

ĐỀ XUẤTĐề tài đã sàng lọc đƣợ c tác dụng ức chế XO in vitro của 244 mẫu thực vật,

ƣợ c liệu và tm r đƣợ c Antidesma ambigum (Chòi mòi mờ ), Smilax corbularia

(Kim cang), Dichoroa febrifuga (Thƣờng sơn, Antidesma montanum (Chòi mòi

gân lõm), Miliusa balansae (Mại liễu), Bohmeria nivea (Gai), Brucea javanica (Su

đâu ứt chuột) , Xantolis barauensis là các loài có khả nng ức chế XO in vitro tốt

nhất. Tuy nhin, để có thể khai thác, s dụng hiệu quả hơn nguồn ƣợ c liệu Việt

Nm trong việ phòng, điều trị ệnh gút và ệnh kh lin qun đến tng i

uri, đề tài xin đề xuất một số nội dung nghiên cứu tiế p theo:

-

Mở r ộng quy mô sàng lọ để tiế p tục tm kiếm các ƣợ liệu có tiềm nng

ức chế XO tại Việt Nam.

- Phân đoạn dịch chiết, phân lậ p chất và x định hoạt tính và ơ hế ức

chế xanthin oxidase in vitro từ các loài có tác dụng ức chế XO mạnh

nhất: Antidesma ambigum, Smilax corbularia, Dichoroa febrifuga,


60/87

TÀI LIỆU THAM KHẢOTIẾNG VIỆT

1. Tr n Thế Bách (2010), Báo cáo t ổ ng k ế t d ự án viện tr ợ không hoàn l ại năm

2010: Tiềm nng sinh học của nguyên liệu sinh học ở Việt Nam, Viện Sinh

thái và Tài nguyên sinh vật, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

2. Bộ Y tế (2007), Dượ c lý học t ậ p 2, Nhà xuất bản y học, Hà Nội.

3. Bộ Y tế (2007), Hóa sinh học ( sách dùng đào tạo dược sĩ đại học ), Nhà

xuất bản Y học, Hà Nội.

4. Bộ Y tế (2010), H ội thảo sự án bảo t ồn cây thuố c cổ truyề n, t ổ ng k ết 12 năm

(1997-2009), Viện Dƣợ c liệu.

5. Tr n Ngọc Yến Chi (2013), Sàng l ọc các cây thuố c có tiềm năng điề u tr ị

bệnh gút thông qua ứ c chế xanthin oxidase in vitro, Khóa luận tốt nghiệ p

ƣợ c sĩ, Đại họ Dƣợ c Hà Nội.

6. Võ Vn Chi (2012), T ừ điể n cây thuố c Việt Nam, NXB Y học, Hà Nội.


61/87

xanthin oxidase in vitro" , H ội nghị Khoa học tuổ i tr ẻ các Trường Đại học,Cao đẳng Y dượ c toàn quố c l ần thứ XVII .

12. Nguyễn Thị Ngọc Lan (2009), "Bệnh gút (Gout-Gútte)", Bệnh học nội khoa

(sách dành cho đối tượng sau đại học), Trƣờng Đại học Y Hà Nội, Hà Nội,

tr.430-441

13. Đỗ Tất Lợ i (2004), Nhữ ng cây thuố c và vị thuố c Việt Nam, NXB Y học, Hà Nội.

14. Nguyễn Vn Mùi (2002), Xác định hoạt độ enzym Nhà xuất bản Khoa học &

K thuật, Hà Nội.

15. Tr n Vn Ơn (2005), "Tài nguyên cây thuố và xó đói giảm nghèo ở cộng

đồng các dân tộc vùng miền núi Việt Nam" , T ạp chí dượ c học (số 2), tr.31-

41.

16. Đỗ Thị Phƣơng (2005), "Khảo sát kinh nghiệm s dụng thuốc nam củ ngƣờ i

dân tộc Vân Kiều huyện Đkrong, Tây nguyn" , T ạ p chí Y học thự c hành


62/87

22. Becker M. A., et al. (2005), "Febuxostat compared with allopurinol in patients with hyperuricemia and gout" , N Engl J Med . 353(23), p. 2450-

2461.

23. Bertram Katzung Susan Masters, Anthony Trevor (2009), Basic and Clinical

Pharmacology, 11th ed ed, The McGraw-Hill Compagnies.

24. Boligon A. A., et al. (2014), "Chromatographic analysis and antioxidantcapacity of Tabernaemontana catharinensis" , Nat Prod Commun. 9(1), p.

61-64.

25. Borges F., Fernandes E., and Roleira F. (2002), "Progress towards the

discovery of xanthine oxidase inhibitors" , Curr Med Chem. 9(2), p. 195-217.

26. Butkhup L. and Samappito S. (2008), "An analysis on flavonoids contents in

Mao Luang fruits of fifteen cultivars ( Antidesma bunius), grown in northeast

Thailand" , Pak J Biol Sci. 11(7), p. 996-1002.

27. Chang W. S. and Chiang H. C. (1995), "Structure-activity relationship of


63/87

33. Cui S. C., et al. (2013), "Antihyperglycemic and antioxidant activity of waterextract from Anoectochilus roxburghii in experimental diabetes" , Exp

Toxicol Pathol . 65(5), p. 485-488.

34. Cui X. Y., et al. (2006), "Antioxidative and acute anti-inflammatory effects

of Campsis grandiflora flower " , J Ethnopharmacol . 103(2), p. 223-228.

35. Dai X. D., et al. (2007), "[Effects of Fructus Psoralea and Brucea javanica on the level of IL-2 and NK cell in rats infected with Pneumocystis carinii]" ,

Zhongguo Ji Sheng Chong Xue Yu Ji Sheng Chong Bing Za Zhi. 25(5), p.

436-438.

36. de Oliveira E. P. and Burini R. C. (2012), "High plasma uric acid

concentration: causes and consequences" , Diabetol Metab Syndr . 4, p. 12.

37. Dechayont B., Hansakul P., and Itharat A. (2012), "Comparison of

antimicrobial, antioxidant activities and total phenolic content of Antidesma

thwaitesianum fruit extracts by different methods" , J Med Assoc Thai. 95


64/87

43. El-Sayed M. A., et al. (2009), "Cytotoxicity of 3-O-(beta-D-glucopyranosyl)etioline, a steroidal alkaloid from Solanum diphyllum L" , Z Naturforsch C .

64(9-10), p. 644-649.

44. Evans C. Egwim Mohammed A. Vunchi, Patience O. Egwim . (2005),

"Comparism of xanthine oxidase activities in cow and goat milks" ,

Biokemistry (17(1)), p. p.1-6.45. Fasina F. O., et al. (2013), "Phytochemical analysis and in-vitro anti-African

swine fever virus activity of extracts and frac

sàng lọc các cây thuốc việt nam có tác dụng ức chế xanthin oxidase in vitro.pdf

Documents