saqartvelos axalgazrda mecnierta sazogadoebis sajaro...

117
saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi instituti dimitri gegenava studenturi TviTmmarTvelobebis samarTlebrivi mimoxilva damxmare saxelmZRvanelo Tbilisi 2011

Upload: others

Post on 29-Jan-2020

13 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis

sajaro samarTlis kvleviTi instituti

dimitri gegenava

studenturi TviTmmarTvelobebis

samarTlebrivi mimoxilva

damxmare saxelmZRvanelo

Tbilisi

2011

Page 2: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

`studenturi TviTmmarTvelobebis samarTlebrivi mimoxilva~ Seexeba studenturi TviTmmarTvelobebis samarTlebriv statuss, maT samarTlebriv bunebas, na-SromSi ganxilulia rogorc saqarTvelos, ise evropis saxelmwifoTa gamocdileba.

winamdebare naSromi gankuTvnilia iuristebisaTvis, studentebisa da ganaTlebis samarTliT dainterese-buli nebismieri pirisaTvis.

redaqtori: prof. doqt. paata turava

teqnikuri redaqcia: mariam keSelava miranda gogilaSvili zurab beJaSvili

dizaini: zurab beJaSvili dimitri gegenava

saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis

kvleviTi insitituti

© dimitri gegenava, 2011

Page 3: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Sinaarsi

winaTqma ............................................................................................. 5

Tavi I – studentTa TviTmmarTveloba – samarTlebrivi

instituti ........................................................................................ 7

$1. TviTmmarTvelobis arsi ..................................................... 7

$2. `studentTa TviTmmarTveloba~ da `studenturi

TviTmmarTveloba~ - cnebaTa mniSvneloba........................ 13

$3. studentTa TviTmmarTvelobis samarTlebrivi buneba

...................................................................................................... 16

$4. qarTuli kanonmdebloba studentTa

TviTmmarTvelobis Sesaxeb ................................................... 19

Tavi II – studentTa TviTmmarTvelobis miznebi.................. 22

$1. zogadi miznebi .................................................................... 22

$2. studentTa warmodgena umaRlesi saganmanaTleblo

dawesebulebis administraciasa da mesame pirebTan

urTierTobebSi ........................................................................ 23

$3. studentTa uflebebis dacva .......................................... 25

$4. monawileoba umaRlesi saganmanaTleblo

dawesebulebis marTvaSi ........................................................ 27

$5. studentTaTvis kvalificiuri ganaTlebis misaRebad

aucilebeli garemos Seqmnis xelSewyoba .......................... 29

$6. studentTa SromiTi moRvaweobis, dasvenebisaTvis

Sesabamisi pirobebis Seqmna, studenturi cxovrebis

gamravalferovneba ................................................................. 31

Tavi III. saqmianoba da misi ganxorcielebis wesi ................... 33

Page 4: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$1. saqmianobis ZiriTadi mimarTulebebi da

ganxorcielebis wesi ............................................................... 33

$2. dafinanseba .......................................................................... 35

$3. TviTmmarTvelobis saqmianobaze zedamxedveloba da

kontroli .................................................................................. 38

$4. saqmianobis sajarooba da informaciis

Tavisufleba ............................................................................ 40

Tavi IV. Semadgenloba .................................................................. 42

$1. dakompleqteba .................................................................... 42

$2. arCevnebi............................................................................... 44

$3. wevroba.................................................................................. 55

$3.1. wevris statusis mopoveba ........................................ 55

$3.2. wevris statusis Sewyveta......................................... 56

$3.3. mandati .......................................................................... 58

Tavi V. struqtura da debuleba ............................................... 60

$1. warmomadgenlobiTi organoebi...................................... 60

$2. aRmasrulebeli organoebi .............................................. 67

$3. xelmZRvaneloba da mesame pirebTan urTierToba..... 71

$4. debuleba .............................................................................. 76

$5. samarTlebrivi aqtebi....................................................... 81

Tavi VI. TviTmmarTvelobis monawileoba umaRlesi

saganmanaTleblo dawesebulebis marTvaSi ........................... 85

$1. safakulteto done ............................................................ 86

$2. centraluri (sauniversiteto) done ............................ 88

umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis

studenturi TviTmmarTvelobis debuleba .......................... 92

Page 5: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

winaTqma

ganaTleba da masTan dakavSirebuli sakiTxebi nebismieri ganviTarebuli sazogadoebisa da saxelmwifos aqtiuri zedamxedvelobis qveSaa, ris gamoc xSirad iqceva xolme ganxilvis sagnad.

saqarTveloSi 2004 wels daiwyo didi reformis ganxorcilebis procesi umaRlesi ganaTlebis sferoSi, ris Sedegadac uamravi axali samarTlebrivi instituti Tu cneba damkvidrda Cvens sinamdvileSi, ramac Tavdapirvelad garkveuli uxerxuloba Seqmna, rac gasakviri arc unda iyos. manamde arsebuli sistema radikalurad gansxvavdeboda boloniis procesis mimdinareobisa da moTxovnebisagan.

2004 wlis 21 dekembers saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, romelSic mocemuli gaxldaT studentTa TviTmmarTvelobebis cneba. axali institutis Semosvla yvelam sxvadasxvagvarad aRiqva. erTgvarad saeWvoc ki iyo, Tu ramdenad gaamarTlebda es ukanaskneli, Tumca dReis gadmosaxedidan Tamamad SegviZlia vTqvaT, rom studentTa TviTm-marTvelobebma araTu gaamarTla qarTul umaRles saganmanaTleblo sivrceSi, aramed mis organul nawiladac ki iqca.

axali sistemis miRebis paralelurad mniSvnelovani problemebic warmoiSva, rac ZiriTadad ukavSirdeba studentTa TviTmmarTvelobis samarTlebriv bunebas, maT urTierTobebs mesame pirebTan da dafinansebis sakiTxs. msgavsi sirTuleebis warmoSoba sruliad logikuri da bunebrivia, vinaidan sazogadoebis yuradReba am institutis mimarT ar Senelebula.

ar arsebobs studentTa TviTmmarTvelobebis erTiani mowesrigeba, romelic saxelmZRvanelo principebs gaaerTianebs da saerTo iqneba yvela umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebisaTvis. Tumca Zneli

Page 6: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

saTqmelia, arsebuli situacia uaryofiTi movlenaa Tu dadebiTi, vinaidan Tavad studentTa TviTmmarTvelobebis statusi imdenad Tavisufalia SezRvudvebisa da konkretuli samarTlebrivi CarCoebisagan, rom zedmeti mowesrigebisgan sruliad SesaZlebelia am institutis arsi Seilaxos.

winamdebare naSromis mizania mimoixilos studentTa TviTmmarTvelobebi dawvrilebiT da Seqmnas erTgvari saxelmZRvanelo, romelic daexmareba maT TavianTi saqmianobis ganxorcielebis procesSi, aseve mniSvnelovnad waadgeba nebismier dainteresebul pirs ukeT gaerkvnen am mniSvnelovani samarTlebrivi institutis arssa da daniSnulebaSi.

Page 7: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi I – studentTa TviTmmarTveloba –

samarTlebrivi instituti

$1. TviTmmarTvelobis arsi

studentTa TviTmmarTvelobis arsisa da raobis gansazRvrisas ar SeiZleba daveyrdnoT mxolod am institutis samarTlebriv mowesrigebasa da pozitiur kanonmdeblobas, aucilebelia damatebiT mecnierul-Teoriuli analizi da zogadi gansazRvrebis Camoyalibeba.

studentur TviTmmarTvelobaze saubrisas gverds ver avuvliT TviTmmarTvelobis, rogorc samarTlebrivi institutis ideas, romelic sxvadasxva sferoSi, mdgomareobaSi arsebobs da samarTlebrivi sistemebis ganuyofeli nawilia. TviTmmarTvelobis, rogorc institutis gamovlinebaa adgilobrivi TviTmmarTve-lobebic, aseve moswavleTa, mosamarTleTa, sportsmenTa TviTmmarTvelobebi da a.S.

TviTmmarTvelobis idea samarTlebrivi saxelmwifosa da demokratiis principebis praqtikuli realizaciaa,1

romelic gulisxmobs pirTa mier mmarTvelobis damoukideblad ganxorcielebas garkveul doneze, saqmianobis garkveul sferoSi.2 misi arseboba ganpirobebulia xelisuflebaTa gamijvniTa da ufleba-mosilebaTa racionaluri, funqciuri ganawilebiT.3

TviTmmarTveloba xalxis Zalauflebis gamoxatvis saSualebaa, romelic garkveulwilad TviTorganizebasa da

1 a. demetraSvili, i. kobaxiZe, konstituciuri samarTali, Tbilisi, 2008, 3732 Старцев Я.Ю, Государственное и муниципальное управление в зарубежных странах, Курс лекций, 53 iqve

Page 8: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

gadawyvetilebis damoukideblad miRebasTan asocirdeba.4

Tavis mxriv instituti Tavadaa saxelmwifoSi stabilurobis, winsvlisa da srulyofis garantia, vinaidan mmarTveloba xorcieldeba principiT: qvevidan – zeviT, rac Tavis mxriv kompetenciaTa gamijvnis safuZvelia.5

TviTmmarTvelobis klasikuri institutis warmoSobas safrangeTis revolucias ukavSireben, rodesac Camo-yalibda TviTmmarTvelobis klasikuri instituti da cneba, romelic ganimarta rogorc sazogadoebis damoukidebloba da nebis Tavisufleba saxelmwifosTan (rogorc institutTan) mimarTebaSi.6

TviTmmarTvelobis ideaSi unda veZioT nebismieri konkretuli specializebuli TviTmmarTvelobis arsi, anu nebismieri TviTmmarTveloba es aris garkveuli damoukidebloba, nebis Tavisufleba, Sesabamisi gadawyvetilebebis miRebis uflebamosileba da funqciebis dargobrivi gamijvna. aqedan gamomdinare, SegviZlia visaubroT studenturi TviTmmarTvelobis raobaze, rogorc studentebis gaerTianebis, studenturi sazogadoebis Tavisuflebasa da damoukideblobaze universitetis administraciis, saxelmwifosa da nebismieri mesame pirebis mimarT, romlis mizania studentebis uflebebis ara marto dacva, aramed maTi praqtikuli realizaciisaTvis maqsimaluri xelSewyoba.

`umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxli, romelic swored studentTa TviTm-marTvelobebis sakiTxs exeba, ar gvaZlevs am institutis samarTlebriv gansazRvrebas. igi am institutis dakompleqtebis, uflebebisa da administraciis mxridan

4 Муниципальное Право, Под редакцией A. M. Никитина, Москва, 2000, 1095 o. melqaZe, z. ezugbaia, municipaluri samarTali, Tbilisi, 2002, 76 Муниципальное Право, Под редакцией A. M. Никитина, Москва, 2000,110

Page 9: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Caurevlobis, agreTve moqmedebis Tavisuflebis Sesaxeb zogad mowesrigebas gvTavazobs. amgvari mowesrigebidan gamomdinare, institutis gansazRvrebis dadgenis yoveli mcdeloba SesabamisobaSi unda iyos zemoTmocemuli normis debulebebTan da arsobrivad gamomdinareobdes misgan.

studentTa TviTmmarTveloba, rogorc samarTlebrivi instituti ar aris mxolod sajaro samarTlis iuridiuli piris saxiT arsebuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebebis valdebuleba, vinaidan aRniSnuli kanonis normis moqmedeba vrceldeba nebismier umaRles saganmanaTleblo dawesebulebaze.7 Sesabamisad, safu-Zvels moklebulia imis mtkiceba, rom studenturi TviTmmarTvelobis, rogorc institutis arseboba araa savaldebulo kerZo samarTlis iuridiul pirad arsebuli umaRlesi saganamanaTleblo dawesebulebis mimarT. es ukanasknelic sxvaTa msgavsad valdebulia, gaiTvaliswinos igi Tavis struqturaSi.8

TviTmmarTveloba unda ganvixiloT organizaciul-struqturuli da miznobrivi kuTxiT, vinaidan orive midgoma mis gansxvavebul, Tumca saerTo jamSi, mTlian saxes warmoadgens.

miznobrivi kuTxiT TviTmmarTveloba warmoadgens konkretuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis studentis TviTrealizaciis saSualebas, uflebas amgvari formiT gamoxatos sakuTari pozicia, xeli Seuwyos Tavisi

7 ix: “umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis me-12 muxlis me-3 punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs8 saxelmwifosaTvis erTnairad mniSvnelovania studenti, romelic swavlobs saxelmwifo universitetSi da studenti, romelic kerZo sasawavlebelSi iricxeba. saxelmwifos socialuri pasuxismgebloba orives winaSe Tanabaria. Sesabamisad igi valdebulia erTnairad uzrunvelyos stu-dentTa uflebebis dacva, ganurCevlad maTi saswavleblis organizaciul-samarTlebrivi formisa.

Page 10: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

da sxva studentebis uflebebisa da Tavisuflebebis maqsimalur realizacias saganmanaTleblo programis aTvisebis procesSi. anu miznobrivad, TviTmmarTveloba swored aqtiur, TviTrealizaciis msurvel studentTa gaerTianebaa, romelic studentur sazogadoebaze fokusirdeba – misgan da misTvisaa Seqmnili.

Sesabamisad, SeiZleba vTqvaT kidevac, rom TviTm-marTvelobebis arsebobis upirvelesi daniSnuleba swored studentebis TviTrealizacia da pirovnuli ganviTarebisxelSewyobaa.

gansxvavebulia organizaciul-struqturuli midgoma am institutis mimarT, vinaidan am SemTxvevaSi, ara studenti, rogorc studenturi TviTmmarTvelobis ganmaxorcielebeli subieqti, aramed mTlianad TviTm-marTveloba da umaRlesi saganmanaTleblo dawesebuleba eqceva yuradRebis centrSi, ris gamoc icvleba Tavad institutis arsobrivi aRqma.

studentis uflebebis realizaciis paralelurad Tavad saganmanaTleblo dawesebulebac `iRebs sargebels~da aq ramdenime mniSvnelovani momentia aRsaniSnavi. upirveles yovlisa, administracia axdens masze dakisrebuli ufleba-movaleobebis mniSvnelovan decentralizacias studentebTan urTierTobebis sferoSi. mas, rogorc studentis mier kvalificiuri ganaTlebis miRebis uzrunvelyofa, ise misTvis Sesabamisi dasvenebisa da SromiTi SesaZleblobebis ganviTarebis pirobebis Seqmna evaleba. swored am valdebulebebis nawilobrivi gadamisamarTebac swored studentur TviTm-marTvelobebze xdeba.9

aRniSnuli organos SeqmniTa da misTvis garkveuli Tavisuflebebis miniWebiT, universiteti cdilobs

9 aq ar unda vigulisxmoT ufleba-movaleobaTa gadacema –delegireba, vinaidan msgavsi SemTxvevis arsebobisas icvleba studenturi TviTmmarTvelobis samarTlebrivi statusi da buneba.

Page 11: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

studentis mimarT arsebuli arasaganmanaTleblo val-debulebebis Sesasruleblad kvalificiuri damxmare struqtura SeimuSavos, romelic Tavad studentebis mier dakompleqtdeba da orientirebuli iqneba studentebis mier maTi uflebebis maqsimaluri realizaciisaken.

amgvari meTodis arsebobis miuxedavad, ar SeiZleba iTqvas, rom studentTa TviTmmarTveloba universitetis marTvis organo an struqturuli erTeulia. igi warmoadgens erTgvar gardamaval formas, Sualedur rgols10 studentsa da umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis administracias Soris. amgvari forma srulebiTac ar gamoricxavs studenturi TviTm-marTvelobis warmomadgenlebis monawileobas univer-sitetis marTvaSi, Tumca am SemTxvevaSi isini uSualod studentebs warmoadgenen da ara TviTmmarTvelobas, rogorc damoukidebel organos.

gansazRvrebis dadgenisaTvis, aucilebelia yuradReba gavamaxviloT da gamovyoT ramdenime mniSvnelovani elementi, romlebic am institutis individualurobas ganapirobebs.

upirveles yovlisa, studentTa TviTmmarTveloba warmoadgens konkretuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis studentTa warmomadgenlobiT organos, romelic, marTalia, saganmanaTleblo dawesebulebis nawilia, Tumca mis marTvis organos ar warmoadgens.

meore, mniSvnelovania gamoiyos Tavad TviTm-marTvelobis Sidaorganizaciuli struqturisa da ierarqiulobis momenti, romelic mas, rogorc konkretuli miznebisaTvis Seqmnil studentTa gaer-Tianebas unda gaaCndes.

mesame, definicia unda moicavdes institutis mowesri-gebasa da am mowesrigebis farglebs, vinaidan

10 ix: ssip ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis studenturi TviTmmarTvelobis debulebis pirveli muxlis pirveli punqti.

Page 12: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

gamoricxulia arsebobdes rogorc absoluturi Tavi-sufleba, ise absoluturi SeboWva.

aqedan gamomdinare, SeiZleba SevimuSavoT studenturi TviTmmarTvelobis zogadi definicia, romelic saerTo iqneba nebismieri maTganisaTvis da asaxavs mis arssa da daniSnulebas:

umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis studentTa TviTmmarTveloba warmoadgens Tavad am saganamanaTleblo dawesebulebis studentTa warmomadgenlobiT organos, damoukidebeli struqturuli erTeulebiTa da marTvis organoebiT, romelic `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis, umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis wesdebisa da sakuTari debulebis Sesabamisad moqmedebs da axorcielebs misTvis dakisrebul ufleba-movaleobebs universitetis administraciis Caurevlad.

aRniSnuli gansazRvreba sakmaod zogadi da mravlis-momcvelia, Tumca misi TiToeuli elementi unda iyos gavrcobili TviTmmarTvelobis momwesrigebeli Sesabamisi samarTlebrivi aqtis normebSi.

calke aRsaniSnavia TviTmmarTvelobis samarTlebrivi forma, Tu ra samarTlebriv reJimSia igi moqceuli saxelmwifosTan mimarTebaSi. calsaxaa, rom is ar warmoadgens iuridiul pirs, rasac sxvadasxva studenturi TviTmmarTvelobebis debulebebic mowmobs. amasTan sruliad warmoudgenelia iuridiuli piris Semadgen-lobaSi damoukidebeli, axali iuridiuli piris arseboba, universitetebi ki, rogorc cnobilia, iuridiul pirebs warmoadgenen.

Tavisi bunebidan gamomdinare, igi erTgvar hibridul formas warmoadgens, vinaidan erTi mxriv miekuTvneba saganmanaTleblo dawesebulebis mTlian organizms, xolo meore mxriv – formalurad ar warmoadgens mis organos, Sesabamisad am kuTxiT igi ufro saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 39-e muxliT gansazRvrul araregistrirebul

Page 13: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

kavSirTan (gaerTianebasTan) amJRavnebs saerTos, Tumca misi samarTlebrivi buneba dawvrilebiT #me-3 paragrafSi iqneba ganxiluli.

$2. `studentTa TviTmmarTveloba~ da `studenturi TviTmmarTveloba~ - cnebaTa mniSvneloba

samarTlebriv cnebaTa gamoyeneba zogadadproblemuri sakiTxia Tanamedrove qarTul samarTalSi, vinaidan xSiria gauazrebeli da naCqarevad Semotanili terminebis damkvidrebis faqtebi, maTi asaxva sakanonmdeblo sivrceSi, ris Semdegac qarTuli samarTlebrivi ena maxinjdeba da TviTmyofadobas kargavs.

cnebis, samarTlebrivi terminis gageba mniSvnelovan rols TamaSobs Tavad institutis arsis aRqmaSi. amitomac CavwvdeT cnebebs, niSnavs CavwvdeT da SeZlebisdagvarad, gavigoT Tavad instituti.11

studenTa TviTmmarTvelobebis magaliTze Zalzed saintereso SemxvevasTan gvaqvs saqme, vinaidan gan-sxvavebuli cnebebi `studentTa TviTmmarTveloba~ da `studenturi TviTmmarTveloba~ mocemulia araTu erTsa da imave sakanonmdeblo aqtSi, aramed am aqtis erTi muxlis sxvadasxva punqtSi, rac Tavis mxriv garkveul uxerxulobasa da sirTuleebs qmnis. gansakuTrebiT maSin, rodesac am konkretulma cnebam asaxva unda hpovos sxva mraval samarTlebriv aqtSi, romelTa erTobliobac saboloo jamSi saqarTvelos kanonmdeblobas qmnis.

11 ix: d. gegenava, samarTlebrivi ena - qarTuli samarTlebrivi kulturis katalizatori, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis daarsebidan 92 wlisTavisadmi miZRvnili 70-e sauniversiteto samecniero konferenciaSi gamarjvebul studentTa Sromebi, Tbilisi, 2010, 9; B. Bix, Law, Language and Legal Determinacy, Oxford-New York, 1993 (2003), 5-6

Page 14: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

`umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxli dasaTaurebulia rogorc `studentTa TviTmmarTvelobis uflebebi~, Sesabamisad kanonmdebeli ukve gvTavazobs erT samarTlebriv termins, Tumca amave muxlis oTxive punqtSi nacvlad aRniSnuli terminisa, gvxvdeba `studenturi TviTmmarTveloba~12. yovelive es iwvevs cnebaTa aRrevas erTmaneTSi, miTumetes swored am normis Sesabamisad iqna Seqmnili sxvadasxva umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis studentTa TviTm-marTvelobebi da maTi momwesrigebeli normebi.

`studentur TviTmmarTvelobad~ iwodeba ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis, ilias saxelmwifo universitetis, Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis, saqarTvelos teqnikuri universitetis TviTmmarTvelobebi da a.S.13

umaRles saganmanaTleblo dawesebulebaTa umetesoba swored am gziT wavida da airCia Tavad aRniSnuli kanonis 45-e muxlis punqtebSi mocemuli cneba.

12 zogierT SemTxvevaSi studentTa TviTmmarTvelobas uwodeben studentur TviTmmarTvelobas (Student Self-Government), Tumca gavrcelebulia am institutisaTvis studenturi kavSiris (Students Union) studenturi sabWos(Student Council) an studentTa asociaciis (Students’ Association) wodebis SemTxvevebi.13 ix: ssip ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis wesdebis 58-e muxli, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2008 wlis 29 maisis brZaneba #490-iT; ilias saxelmwifo universitetis wesdebis muxli, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2010 wlis 20 aprilis brZaneba #27/n-iT.; Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis wesdebis 35-e muxli, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2007 wlis 13 agvistos brZaneba #646-iT; saqarTvelos teqnikuri universitetis wesdebis 45-e muxli, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2008 wlis 26 ivnisis brZaneba #581-iT

Page 15: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

am SemTxvevaSi saqme SedarebiT martivadaa, vinaidan kanonmdebloba gvaZlevs saSualebas orive cneba gamoviyenoT saWiroebisamebr, amasTan arsobrivad isini identuri terminologiuri mniSvnelobis matareblebi arian. erTi mxriv, amgvari damokidebuleba xelsayrelia, vinaidan dabalia Secdomebis daSvebis albaToba, Tumca meore mxriv, yovelive es SesaZloa gaxdes terminTa aRrevisa da damatebiTi problemebis Seqmnis safuZveli.

upriani iqneba, Tuki kanonmdebeli Sejerdeba erT terminze, romelsac gamoiyenebs am institutis aRsaniSnad, radgan amiT moxdeba rogorc arsebuli kanonmdeblobis gamarTva, ise SesaZlo problemebis Tavidan acileba.

Zneli saTqmelia, romeli terminis gamoyeneba iqneba ufro mizanSewonili. `studenturi TviTmmarTveloba~ da `studentTa TviTmmarTveloba~ - orive cneba naTlad asaxavs studentebis mier sakuTari uflebebis realizaciisaTvis Seqmnili samarTlebrivi institutis arss. orive maTganSi yuradReba gamaxvilebulia uflebis ZiriTad matarebelze – studentze, mis damoukideblobasa da TviTrealizaciaze (TviTmmarTveloba), Sesabamisad dasaSvebia maTi gamoyeneba saWiroebisamebr. aqve unda gaviTvaliswinoT, saqarTveloSi moqmedi umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebaTa Sexedulebac, maTma umetesobam upiratesoba swored cneba - `studentur TviTmmarTvelobas~ mianiWa.

amrigad, SeiZleba iTqvas, rom sakanonmdeblo teqnikis gamarTvis mizniT ajobebs, Tuki `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxls daerqmeva saTaurad `studenturi TviTmmarTveloba~, xolo cneba `studentTa TviTmmarTveloba~ mis samecniero-Teoriul Sesatyvisad iqceva.

Page 16: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$3. studentTa TviTmmarTvelobis

samarTlebrivi buneba

studentTa TviTmmarTvelobis Sesaxeb literaturisa da normatiuli bazis nakleboba ganapirobebs sazogadoebis informirebulobis dabal dones da dainteresebul pirTa mxridan Secdomebis daSvebis did albaTobas. mravladaa iseTi SemTxveva, rodesac esa Tu is piri studentTa TviTmmarTvelobas miiCnevs administraciul organod da mis mimarT avrcelebs Sesabamis samarTlebriv reJims, rac TavisTavad arasworia.

upirveles yovlisa, aucilebelia ganvsazRvroT, Tu ra samarTlebrivi forma gaaCnia studentTa TviTm-marTvelobas, anu ras warmoadgens igi organizaciul-samarTlebrivi formis mixedviT.

studentTa TviTmmarTveloba ar warmoadgens iuridiul pirs. igi ukve aris sxva iuridiuli piris –umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis struqturis nawili da asocirdeba Tavad universitetTan. umaRlesi saganmanaTleblo dawesebuleba, romelSic studentTa TviTmmarTveloba sruli mniSvnelobiT arsebobs, war-moadgens iuridiul pirs (am SemTxvevaSi, ara aqvs mniSvneloba iuridiuli piris konkretul saxes), romlis mimarT sruliad gansxvavebuli mowesrigebaa dadgenili. samarTlis zogadi principis Tanaxmad, iuridiuli piris SemadgenlobaSi dauSvebelia Sediodes sxva iuridiuli piri.

studenturi TviTmmarTveloba Tavisi arsiT kavSiria, Tumca vinaidan kavSiri (asociacia) iuridiul pirs warmoadgens, unda mivakvlioT mis msgavs samarTlebriv formas, romelic kavSiri iqneba arsobrivad, Tumca ara iuridiuli piri.

am msjelobas Tu gavyvebiT studentTa TviTm-marTveloba yvelaze axlos araregistrirebul kavSirTan

Page 17: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

amJRavnebs saerTos. amgvar samarTlebriv formas saqarTvelos sinamdvileSi saqarTvelos samoqalaqo ko-deqsis 39-e muxli awesrigebs, romelic yuradRebas amaxvilebs araregistrirebuli kavSiris bunebaze da aRniSnavs, rom igi ar warmoadgens iuridiul pirs, xolo kavSiris struqturisa da mowyobis sakiTxebi gani-sazRvreba urTierTSeTanxmebiT.14

aRniSnuli ganmartebis Sesabamisad, studentTa TviTm-marTveloba Tavad gansazRvravs mis struqturasa da mowyobas TviTmmarTvelobis arCeuli wevrebis mier. amasTan igi warmoadgens umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis mTliani struqturis nawils. amitomac Se-gviZlia vTqvaT, rom samarTlebrivi buneba studentTa TviTmmarTvelobas erTgvarad hibriduli gaaCnia, vinaidan igi ormag samarTlebriv reJimSia moqceuli: 1. warmoadgens umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis struqturul erTeuls, administraciis mxridan mis saqmianobaSi Caurevlobis garantiiT da 2. samarTlebrivi formiT ara-registrirebuli kavSiria, romelic samoqalaqo urTi-erTobebSia CarTuli.

miuxedavad ormagi bunebisa, upiratesoba yovelTvis mieniWeba swored sajaro-samarTlebriv xasiaTs, romelic misi, rogorc saxelmwifo zedamxedvelobis qveS myofiiuridiuli piris struqturuli erTeulis mimarT imoqmedebs.

administraciuli organos cneba mocemulia saqar-Tvelos zogad administraciul kodeqsSi. am definiciidan relevanturia - `nebismieri sxva piri, romelic kanonmdeblobis safuZvelze asrulebs sajaro samarTlebriv uflebamosilebebs~, vinaidan definiciis pirvel nawilSi saubaria saxelmwifo da adgilobrivi

14 ix: saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 39-e muxlis pirveli nawili, saparlamento uwyebani #31, 1997 w, #786-IIs

Page 18: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

TviTmmarTvelobebis organoebze, romlebsac studentTa TviTmmarTveloba ar warmoadgens.15

aucilebelia ganvixiloT Tavad administraciuli organos, rogorc samarTlebrivi institutis arsi da mniSvneloba. administraciuli organosTvis ganmsaz-Rvrelia mis mier sajaro-samarTlebrivi ufleba-mosilebebis ganxorcielebis faqti, romliTac igi mmarTvelobiTi organos statuss iZens. amis paralelurad ki mniSvnelovania studentTa TviTmmarTvelobis miznobriobaze saubari, Tu ratom Seiqmna es instituti, ra mizani daisaxa kanonmdebelma. studentTa TviTm-marTvelobis SeqmniT kanonmdebels ar gadaunawilebia misTvis universitetisaTvis dakisrebuli sajaro-samarTlebrivi uflebamosilebis nawili, misi mizani ar yofila umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebisaTvis, misi uflebamosilebis ganxorcielebis procesSi damxmare struqturuli erTeulis Seqmna. studentTa TviTm-marTvelobis idea studentis uflebebis dacvasa da maTi interesebis warmoCenaSi mdgomareobs da ara raime sxva saganmanaTleblo fuqciebis ganxorcielebaSi.

studentTa TviTmmarTveloba warmoadgens e.w. `mrCevelTa krebuls~ universitetis administraciisaTvis, romelic Tavad wyvets ama Tu im proeqtisa da winadadebis dafinansebis sakiTxs TviTmmarTvelobis wardginebis Sedegad, anu marTalia, TviTmmarTveloba axorcielebs proeqtebs da ixilavs Semosul winadadebebs, magram mas saboloo jamSi damoukideblad sakiTxis gadawyvetaze uflebamosileba ar gaaCnia, aRniSnuli kvlavac centraluri administraciis kompetencias ganekuTvneba. Sesabamisad, sajaro samarTlebrivi uflebamosileba ver eqneba TviTmmarTvelobas misi samarTlebrivi bunebidan gamomdinare. marTalia, mas gaaCnia uflebamosileba

15 ix: saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-2 muxlis pirveli nawilis `a~ qvepunqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #32(39) 1999 w, #2181 IIs

Page 19: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

monawileoba miiRos dawesebulebis marTvasa da studenturi cxovrebis gamravaferovnebaSi, magram mas ar gaaCnia iseTi mniSvnelovani elementi, rogoricaa damoukideblad finansuri saqmianobis ganxorcieleba.

studentTa TviTmmarTvelobis samarTlebrivi buneba metad rTuli da hibridulia, vinaidan mis mimarT erTdroulad ramdenime samarTlebrivi reJimi vrceldeba. miuxedavad amisa SeiZleba gamovkveToT is ZiriTadi elementebi, romlebic mas, rogorc samarTlebriv instituts gaaCnia:

1. studentTa TviTmmarTveloba umaRlesi saganma-naTleblo dawesebulebis erTiani struqturis ganuyofeli nawilia, romelic imavdroulad `struq-turul erTeuls~, rogorc sakanonmdeblo cnebas ar emTxveva.

2. ar warmoadgens iuridiul pirs.

3. samarTlebrivi bunebiT da organizaciuli formiT araregistrirebuli kavSiris modificirebuli modelia, romelsac sakanonmdeblo doneze gaaCnia samarTlebrivi statusi.

4. ar aris administraciuli organo.

$4. qarTuli kanonmdebloba

studentTa TviTmmarTvelobis Sesaxeb

ierarqiiT umaRless im samarTlebriv aqtebidan, romlebic exeba studentTa TviTmmarTvelobebs, warmo-adgens saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, romlis 45-e muxli gansazRvravs am institutis samarTlebriv statuss, dakompleqtebisa da saqmianobis zogad wess. msgavsi tipis momwesrigebeli norma sxva sakanonmdeblo aqtSi ar mogvepoveba. aRniSnuli Zalzed zogadi xasiaTisaa da did sivrces tovebs lavirebisaTvis,

Page 20: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

mis safuZvelze SesaZlebelia ganisazRvros studentTa TviTmmarTvelobis damatebiTi regulaciebi.

aqve aRsaniSnavia universitetis reqtorTa Sesabamisi brZanebebi, romlebic saqarTvelos prezidentis brZane-bulebis Sesabamisad gamoicemoda16 da romlebic exeboda studentTa TviTmmarTvelobebis pirveli arCevnebis Catarebas da adgenda erTjeradi gamoyenebis qcevis wess, romelic konkretulad TviTmmarTvelobaTa pirveli arCevnebis organizebasa da Catarebas awesrigebda, amito-mac am institutze saubrisas, igi mxolod fakultaturi mniSnvelobis samarTlebriv aqtad unda miviCnioT, vinaidan mas ar hqonia Semdgomi mowesrigebis uflebamosileba.

aucilebelia yuradReba gavamaxviloT umaRlesisaganmanaTleblo dawesebulebis wesdebaze, rogorc misZiriTad samoqmedo dokumentze, romelic iTvaliswinebs studentTa TviTmmarTvelobebis momwesrigebel normebs, Tumca, samwuxarod, is xSirad `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxlis Sesabamisi punqtebis asls warmoadgens, rac ar gvaZlevs saSualebasdawvrilebiTi informacia miviRoT am institutis sa-marTlebrivi bunebis detalebze.

calke msjelobis sakiTxia Tavad studentTa TviTmmarTvelobebis debulebebi, romelTa meSveobiTac ganisazRvreba TviTmmarTvlobebis saqmianobis ganxor-cielebis wesi da pirobebi, aseve misi detaluri struqtura da marTva-gamgeobis organoTa ufleba-movaleobebi. Sesabamisad, swored debulebebia ZiriTadi

16 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #473 sajaro samarTlis iuridiuli piris – umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis reqtoris movaleobis Semsruleblisa da fakultetis dekanis movaleobis Semsruleblis ufle-bamosilebis gansazRvrisa da prezidentis zogierTi brZanebulebis nawilobriv Zaladakargulad gamocxadebis Sesaxeb, me-2 punqtis Z1 qvepunqti, saqarTvelos saka-nonmdeblo macne - #69, 10.06.2005

Page 21: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

aqtebi, romelTa mixedviTac SegviZlia vimsjeloT konkretul studentTa TviTmmarTvelobaze, Tumca aqve unda aRvniSnoT, rom maT mier miRebuli nebismieri samarTlebrivi aqti da wesi srul SesabamisobaSi unda iyos `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonTan da umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis wesdebasTan.

Page 22: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi II – studentTa TviTmmarTvelobis miznebi

$1. zogadi miznebi

yvela samarTlebrivi institutis arsebobas Tavi-seburi gamarTleba da dasabuTeba gaaCnia. maT qmnian konkretuli miznebis Sesasruleblad, rac, TavisTavad, ar gamoricxavs aseve sxva fakultaturi miznebis arsebobas, romelic Tavad institutma SeiZleba SeiTvisos da gaiTavisos.

studentTa TviTmmarTvelobis ZiriTadi miznebi SeiZleba CamovayaliboT `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxlis me-3 punqtis Sesabamisad. aRniSnuli norma gansazRvravs TviTmmarTvelobis ufleba-mosilebebs. ra Tqma unda, srulebiTac ar igulisxmeba, rom TviTmmarTvelobebs CamoTvlili uflebamosilebebis garda ar gaaCniaT sxva gansxvavebuli uflebebi. aq ar moqmedebs numerus clausus principi17.

xsenebuli normisa da studenturi TviTm-marTvelobebis debulebebis analizis Sedegad SesaZloa CamovayaliboT is ZiriTadi da zogadi miznebi, romelTa aRsasruleblad (misaRwevad) TviTmmarTvelobebi axor-cieleben TavianT saqmianobas:

a) studentTa warmodgena umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis administraciasa da mesame pirebTan urTi-erTobebSi;

b) studentTa uflebebis dacva;

g) monawileoba umaRlesi saganmanaTleblo dawe-sebulebis marTvaSi;

d) studentTaTvis kvalificiuri ganaTlebis misaRebad aucilebeli garemos Seqmnis xelSewyoba;

17 daxurul ricxvTa principi

Page 23: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

e) studentTa SromiTi moRvaweobis, inteleqtualuri ganviTarebisa da dasvenebisaTvis Sesabamisi pirobebis Seqmna, studenturi cxovrebis gamravalferovneba;

v) ganaTlebis sferoSi sxvadasxva saxelmwifoebrivi miznebis dasaxvasa da SesrulebaSi monawileobis miReba.

studentTa TviTmmarTvelobis saqmianobis an Tundac, zogadad arsebobis miznebi studentTa uflebebis dacvisa da sakuTari Tavis maqsimaluri realizaciiskenaa mimar-Tuli da yovelive sxva, damatebiTi mizani Tu amocana am ZiriTadi miznebidan unda gamomdinareobdes da maTdami unda iyos mimarTuli.

studenturi TviTmmarTvelobebi absoluturi Tavi-suflebiT sargebloben TavianTi saqmianobis miznebis gansazRvris procesSi, isini sruliad damoukideblad, Seqmnili sinamdvilidan gamomdinare, Tavad wyveten damatebiT ra miznebi daisaxon.

$2. studentTa warmodgena umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis administraciasa da mesame pirebTan

urTierTobebSi

studentsa da universitets Soris arsebuli urTi-erTobebi mravali xelSekrulebiTa Tu samarTlebrivi aqtiT aris mowesrigebuli, romlebic erTmaneTs avseben da ganapirobeben erTmaneTs Soris SeZlebisdagvarad hori-zontalur urTierTobebs.

miuxedavad imisa, Tu ramdenadaa studenti integri-rebuli sauniversiteto garemosa da mis saqmianobaSi, aucilebelia arsebobdes gamarTuli sistema da specialuri samarTlebrivi instituti, raTa man SeZlos warmomadenlobiTi uflebamosilebis jerovani ganxor-cieleba.

Sidasauniversiteto urTierTobebSi SedarebiT nak-lebad problemuria studentsa da administracias Soris

Page 24: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

uSualo urTierTobebis damyareba, vinaidan nebismieri umaRlesi saganmanaTleblo dawesebuleba orientirebuli unda iyos xarisxiani ganaTlebis gacemaze, rac pirdapirproporciulia studentis uflebisa - miiRos es ganaTleba. amitomac universiteti unda cdilobdes aRmofxvras nebismieri dabrkoleba massa da studentebs Soris urTierTobaSi.

Tumca saWiroebis SemTxvevaSi, studentebs unda hyavdeT uflebamosili warmomadgeneli, romelic maTi saxeliT gamova universitetis administraciasa da mesame pirebTan urTierTobebSi. sirTuleebis warmoSobisas studentebs ar unda hqondeT safiqrali, Tu vin da rogor, ra gzebiT unda aRWurvon warmomadgenlobiTi uflebamosilebebiT.

universiteti, ra Tqma unda, upirveles yovlisa Ta-vadaa aRWurvili studentebis saxeliT gamosvlis uflebiT, Tumca igi, rogorc dawesebuleba yovelTvis sxva meTodebiTa da saSualebebiT moqmedebs. rac Seexeba studentTa TviTmmarTvelobas, maTi warmomadenlobiTi uflebamosileba uSualod studentebidan modis, rasac isini pirdapiri arCevnebis, rogorc demokratiis uSualo formis18, meSveobiT axorcieleben.

studentTa TviTmmarTveloba Tavad warmoadgens umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis yvela stu-dentis warmomadgenlobas.19 misi arsebobis erT-erTi ZiriTadi safuZveli swored misi mizani - studentTa interesebis warmodgenaa.20

studentTa TviTmmarTvelobebi warmomadgenlobiT uflebamosilebebs specialuri nebarTvisa da rwmune-bulebis gareSe axorcieleben.

18 uSualo demokratiis formebTan dakavSirebiT, ix: o.melqaZe, konstitucionalizmi, Tbilisi, 2006, 196-19719 Universities Act of Finland, Section 40. 27 June 1997/64520 P. Georgieva, Higher education in Bulgaria, with the contributions of L. Todorova and D. Pilev, Monographs on Higher Education Bucharest, 2002, 80

Page 25: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

studentTa TviTmmarTvelobis Sesabamis Tanamdebobis pirs SeuZlia Tavisi universitetis studentebis saxeliT gamovides mesame pirebTan urTierTobebSi, Tan amisaTvis mas ar sWirdeba specialuri rwmunebuleba an misi uflebamosilebis aRiareba. sakmarisia utyuari cnoba imisa, rom is warmoadgens studenturi TviTmmarTvelobis Sesabamis Tanamdebobis pirs, romelic Tavis mxriv uflebamosilia TviTmmarTvelobis saxeliT gamovides (imoqmedos).

$3. studentTa uflebebis dacva

studentTa uflebebis dacva pirdapir kavSirSia TviTmmarTvelobis mier warmomadenlobiTi ufleba-mosilebis ganxorcilebasTan. amasTan aRniSnuli principi upirveles yovlisa zogadad studenturi TviTm-marTvelobis arsebobis mTavar mizans warmoadgens.

TviTmmarTvelobis mier studentTa uflebebis dacvis funqciebis SeTavazeba ar niSnavs imas, rom umaRlesi saanmanaTleblo dawesebuleba Tavisufldeba misi studentebis uflebebis dacvisagan, piriqiT misi yvela organo Tu struqturuli erTeuli valdebulia maqsi-malurad uzrunvelyos am valdebulebis praqtikuli realizacia.

kanonmdebelma calke gamoyo aRniSnuli mizani, ro-desac studentTa TviTmmarTvelobis ZiriTad saqmianobaSi CarTo igi21 da amiT mas gansakuTrebuli mniSvneloba mi-aniWa.

mizani, marTalia, gansazRvrulia, Tumca sakmaod rTulia misi aRsruleba da ganxorcieleba, studentTa

21 saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, 45-e muxlis me-3 punqtis `b~ qvepunqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

Page 26: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

uflebebis darRvevaze zedamxedvelobis arasistemurobis gamo. efeqturi organos paralelurad unda arsebobdes universitetis mxridan mzaoba TanamSromlobaze.

studentTa TviTmmarTveloba valdebulia uzrun-velyos studentTa uflebebisa da kanonieri interesebis dacva, darRveuli uflebebis aRdgena, ganaxorcielos studentTa uflebebisa da kanonieri interesebis dacvisaTvis kanoniT nebadarTuli nebismieri aucilebeli RonisZieba.22

studentTa uflebebze monitoringis ganxorcieleba, sasurvelia, SeTanxmebuli iyos umaRles saganmanaTleblo dawesebulebasTan raime specialuri samarTlebrivi aqtis safuZvelze. winaaRmdeg SemTxvevaSi, yovelTvis gaCndeba eWvi studentTa mier maTi kolegis (studentis) uflebis darRvevaze gamoTqmuli SeniSvnisa Tu daskvnis obieqturobaze. sasurvelia, koordinacia da monitoringi ganxorcieldes erToblivad.

erToblivi komisiebisa Tu jgufebis ararseboba ar aTavisuflebs sakuTriv TviTmmarTvelobas val-debulebisagan, moaxdinos darRvevebis aRmoCena da Semdgomi prevencia. igi valdebulia SesaZleblobis farglebSi moiZios informacia, Seiswavlos uflebis darRvevis faqti da Sesabamis organoebs acnobos mis Sesaxeb.

mxolod SetyobinebiT ar unda Semoifarglos studentTa TviTmmarTvelobis moqmedeba, aucilebelia man administracias mosTxovos Sesabamisi, proporciuli reagireba darRvevaze, vinaidan nebismieri Careva ufle-bebiT dacul sferoSi, romelsac ar mosdevs proporciuli pozitiuri moqmedeba, darRvevaTa Semdgomi ganmeorebis potenciuri safrTxea.

22 ix: ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis studenturi TviTmmarTvelobis debulebis 50-e muxli

Page 27: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

studentTa TviTmmarTveloba valdebulia imgvarad moawyos Tavisi struqtura, rom uzrunvelyos aRniSnuli miznis jerovani aRsruleba. sasurvelia calke gamoiyos raime samsaxuri, departamenti an komisia, romlis amocanac iqneba swored studentis uflebis darRvevaTa faqtebis aRmoCena, aRmofxvra da Semdgomi prevencia.23

$4. monawileoba umaRlesi saganmanaTleblo

dawesebulebis marTvaSi

studentTa monawileoba savaldebuloa umaRlesi saganamanaTleblo dawesebulebis marTvasa da gada-wyvetilebis miRebis procesSi, umaRlesi ganaTlebis yvela donesa Tu safexurze.24 swored es warmoadgens erT-erT im fuZemdeblur mizans, ris gamoc iqmneba studentTa erToblivi sabWoebi, TviTmmarTvelobebi Tu asociaciebi.

axalgazrdobis CarTuloba gadawyvetilebebis miRebis procesSi Tanamedrove, liberaluri da Tavisufali sazogadoebis monapovaria, vinaidan misTvis aucilebelia axali, SeuboWavi azri, romelic modis ganaTlebis mimRebisagan, ganaTlebis gacemis uSualo adresatebisagan.

arsebobs sxvadasxva midgoma da praqtika, Tu ra doneze da romeli organoebis saqmianobaSi erTvebian studentebi.

23 magaliTisTvis - ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis studenturi TviTmmarTvelobis struqturaSi Sedis studentTa uflebebis dacvis departamenti, romelsac specialuri warmomadgenlebi (kuratorebi) hyavs fakultetebze. (Tsu studenturi TviTmmarTvelobis debulebis 46-e muxlis `d~ qvepunqti)24

V. Kremen, S. Nikolajenko, M. Stepko, V. Bolyubash, A. Gurjiy, M. Zgurovsky, K. Levkivskyi, V. Petrenko, Higher Education in Ukraine, Bucharest, 2006, 66

Page 28: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

zogadi wesiT, warmomadgenlobiT organoebSi studentTa raodenoba gamoiTvleba administraciuli da akademiuri personalis raodenobis proporciulad, gan-sazRvruli odenobebiT.25

aucilebelia studentebis CarTva universitetis mTavar warmomadgenlobiT organoebSi, rogorc cen-tralur, ise safakulteto doneze. warmomadgenlobiT organoebSi studentebis monawileobis valdebulebaspecialuri kanonis safuZvelze unda arsebobdes.

saberZneTis sajaro universitetebSi studentebi mona-wileoben TiTqmis yvela warmomadgenlobiTi organos muSaobaSi, dawyebuli reqtoris sabWodan, damTavrebuli warmomadgenlobiTi, fakultetis da administraciuli sabWoTi.26

SeiZleba gamoiyos studentebis ramdenime jgufi, rom-lebic TavianTi statusis Sesabamisad unda warmoadgendnen studentobas. daniaSi moqmedi wesis mixedviT, akademiur sabWoSi reqtoris, sabWos Tavmjdomarisa da akademiuri personalis warmomadgenlebis garda unda iyvnen rogorc arCeuli doqtoraturis saganamanaTleblo safexuris studentebi, romelTac universitetTan SromiTi xel-Sekruleba akavSirebT, ise qveda safexuris (bakavriati, magistratura) studentebi.27

yvelaze gavrcelebuli warmomadgenlobebi studen-tebsa da studentTa TviTmmarTvelobebs gaaCniaT warmomadgenlobiT sabWoSi (senati), fakultetis sabWosa da administraciul sabWoSi.28

25 A. Kyriazis, F. Asderaki, Higher Education in Greece, Translation and proof reading by A. Gouseti, Eirini Ageli, Monographs on Higher Education, Bucharest, 2008, 11826 iqve, 113-11727

Act on Universities (the University Act) of Denmark, Art. 15, Act no. 403 of 28 May 200328 ix: A. Kyriazis, F. Asderaki, Higher Education in Greece, Translation and proof reading by A. Gouseti, Eirini Ageli, Monographs on Higher Education,

Page 29: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

studentebi SesaZlebelia airCion rogorc pirdapiri keWisyris meSveobiT uSualod studentebma, ise Tavad studentTa TviTmmarTvelobebs mieceT uflebamosileba wilisyriT daadginon sakuTari Semadgelobidan an sxva studentebidan vin warmoadgens maT da zogadad stu-dentebs warmomadenlobiT organoebSi. orive SemTxvevaSi studentebis mier uSualod arCeuli piri daikavebs adgils sabWoSi.

$5. studentTaTvis kvalificiuri ganaTlebis misaRebad aucilebeli garemos Seqmnis xelSewyoba

studentTa TviTmmarTvelobebi arCeuli studentebi-sagan Sedgeba, romlebic delegatis statusTan erTad, upirveles yovlisa studentebi arian da isini umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis ama Tu im programaze arian registrirebulni, Sesabamisad arcaa gasakviri, rom Tavad studentTa TviTmmarTvelobis erT-erT umTavres mizans studentis mier kvalificiuri ganaTlebis miRebis xelSewyoba warmoadgendes.

dResdReobiT damkvidrebulia praqtika, romlis mi-xedviTac TviTmmarTvelobebi aqtiurad monawileoben sxvadasxva saganmanaTleblo programis SemuSavebasa da Semdgom am programebis marTvaSi, ganxorcielebaSi.29

evropis saxelmwifoebSi TviTmmarTvelobebis CarTuloba saganmanaTleblo programebis SemuSavebaSi, aseve misi

Bucharest, 2008, 113-117; Act on Universities (the University Act) of Denmark, Articles 12(1) and 15, Act no. 403 of 28 May 2003; Universities Act of Finland, Section 12, 27 June 1997/645; saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, me-17 da 27-e muxlebi, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs29 ix: P. Georgieva, Higher education in Bulgaria, with the contributions of L. Todorova and D. Pilev, Monographs on Higher Education Bucharest, 2002, 80

Page 30: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Semdgomi daxvewis procesSi, mzardia da ufro da ufro met mniSvnelobas iZens.30

TviTmmarTvelobebs SeuZliaT aseve dadebiTad imoqmedon saswavlo grantebis, stipendiebisa da dafinansebebis gacemisa da gankargvis procesSi.31 zogierT universitetSi swored TviTmmarTvelobasTan konsul-taciebis Sedegad xdeba sxvadasxva stipendiis gacema32, gansakuTrebiT iseT universitetebSi, sadac calke arsebobs doqtoranturis studentTa TviTmmarTvelobebi, romlebic swored samecniero saqmianobis sistematizaciis mizniT arian Seqmnili.

poloneTSi TviTmmarTvelobebi monawileoben dis-ciplinuri pasuxismgeblobis normebis rogorc SemuSavebaSi, ise mis Semdgom danergvasa da ganxor-cielebaSi.33

studentTa TviTmmarTveloba aucileblad unda iyos mimarTuli saswavlo garemos gaumjobesebisken, rasac igi universitetis administraciasTan erTad unda axorci-elebdes. Tumca, aqve unda davsZinoT, rom mis muSaobas am mxriv mxolod sarekomendacio xasiaTi unda gaaCndes da ar unda gascdes rCevebsa da winadadebebs, vinaidan yovelTvis arsebobs safrTxe imisa, rom studentebi moeqcevian subieqturi azris gavlenis qveS da SesaZloa maTTvis subieqturad xelsayreli pirobebi Camoayalibon, rac saboloo jamSi saswavlo garemos araTu daxvews, aramed piriqiT - daakninebs.

30 iqve31 iqve, 8132

Law on Higher Education of Poland, Art. 104 (2) Act of 27 July 200533 iqve, Art. 161 (2)

Page 31: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$6. studentTa SromiTi moRvaweobis, dasvenebisaTvis Sesabamisi pirobebis Seqmna, studenturi cxovrebis

gamravalferovneba

universiteti saganmanaTleblo, samecniero-kvleviTi dawesebulebaa, Tumca mas mxolod swavleba da student-TaTvis kvalificiuri codnis micema ar evaleba. igi aseve valdebulia am miznis ganxorcielebisaTvis Seqmnas Sesabamisi garemo, romelSic studenti moaxerxebs saTanadod ganewyos swavlisaTvis, swavla da dasveneba SeuTavsos erTmaneTs.

studentTa TviTmmarTvelobas aseve evaleba student-Ta SromiTi moRvaweobis, inteleqtualuri ganviTarebisa da dasvenebisaTvis Sesabamisi pirobebis Seqmna. maTi dafinansebac am kuTxiT unda iyos mimarTuli.34 Tumca aRniSnuli rodi gulisxmobs, rom universiteti amiT delegirebas axdens masze dakisrebuli uflebamosilebisa. aq saqme gvaqvs ormag valdebulebasTan: erTi mxriv -studenturi TviTmmarTveloba, meore mxriv - sakuTriv universiteti Sesabamisi struqturuli erTeuliT, vTqvaT kulturis, sportis, turizmis da a.S. ganyofilebebi, samsaxurebi, departamentebi da sxv.

studentTa TviTmmarTveloba SesaZloa aqtiurad iyos Cabmuli studentTa saerTo sacxovreblebis (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), oTaxebis administrirebasa da keTilmowyobaSi.35

TviTmmarTvelobam unda uzrunvelyos sxvadasxva saganmanaTleblo, kulturuli, sportuli xasiaTis pro-eqtebis ganxorcieleba, romlebSic monawileobis miReba unda SeeZlos Tanasworobis principis safuZvelze universitetis nebismier students. aRniSnulis dacva

34 ix: P. Georgieva, Higher education in Bulgaria, with the contributions of L. Todorova and D. Pilev, Monographs on Higher Education Bucharest, 2002, 80; Law on Higher Education of Poland, Art. 202 (5) Act of 27 July 200535 iqve, 80-81

Page 32: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

aucilebelia, vinaidan misi darRvevisTvis pasuxi Tavad universitets moeTxoveba, romelmac ver SeZlo Tanas-worobis uzrunvelyofa.

kulturul, inteleqtualur da sportul proeqtebad SeiZleba miviCnioT sxvadasxva saxis inteleqtualuri, sportuli Sejibrebebi, samecniero konferenciebi, sajaro leqciebi, SemoqmedebiTi da gasarTobi saRamoebi, saqvelmoqmedo, socialuri aqciebi da a.S.

Page 33: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi III. saqmianoba da misi ganxorcielebis wesi

$1. saqmianobis ZiriTadi mimarTulebebi da ganxorcielebis wesi

studentTa TviTmmarTveloba saqmianobas axorcielebs misi miznebis Sesabamisad, Tumca ganxorcielebis procesSi aucilebelia wesebisa da dadgenili moTxovnebis dacva da maT Sesabamisad moqmedeba.

SesaZlebelia movixmoT is samarTlebrivi safuZvlebi ierarqiis mixedviT, romelTa safuZvelzec studentTa TviTmmarTvelobebi saqmianoben. upirveles yovlisa, TviTmmarTvelobis nebismieri moqmedeba unda Se-esabamebodes saqarTvelos konstituciasa da qarTul kanonmdeblobas. aucilebelia is iTvaliswinebdes yvela ZiriTad moTxovnas, gansakuTrebiT adamianis ZiriTad uflebaTa da TavisuflebaTa sferoSi.

marTalia, cnebaSi - `qarTuli kanonmdebloba~ umaR-lesi saganmanaTleblo dawesebulebis wesdebac igu-lisxmeba, Tumca upriani iqneba, Tuki mas calke gamovyofT, rogorc ZiriTad samoqmedo dokuments universitetis sivrceSi. aqve aRsaniSnavia universitetis Sesabamisi samarTlebrivi aqtebi, romlebic awesrigeben saganma-naTleblo dawesebulebaSi sxvadasxva urTierTobas. studentTa TviTmmarTveloba da misi wevrebi mudmivad arian amgvar urTierTobaTa monawileebi.

rac Seexeba ierarqiiT yvelaze dabal safexurzemdgoms, Tumca TviTmmarTvelobis SigniT arsebul urTi-erTobaTa mowesrigebisaTvis umniSvnelovaness. es aris Tavad TviTmmarTvelobis debuleba, romelic faq-tobrivad warmoadgens TviTmmarTvelobis Sesaxeb arsebuli yvela danawesis erTobliobas. aqve unda aRv-niSnoT debulebis Sesabamisad gamocemuli samarTlebrivi aqtebi, maT Soris saerTo krebis dadgenilebebi, xel-mZRvanelobaze uflebamosil pirTa brZanebebi, gan-kargulebebi da sxv.

Page 34: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

TviTmmarTvelobis saqmianoba SesaZlebelia davyoT ramdenime mimarTulebad, romlebic Tavad am institutis miznebs Seesabameba, esenia: a) studentTa uflebebisa da interesebis dacva; b) universitetis marTvaSi monawileoba; g) samecniero, saganmanaTleblo, kulturuli, sportuli da gasarTobi RonisZiebebis organizeba.

miznebze saubrisas dawvrilebiT ganvixileT pirveli ori maTgani, amitomac amjerad SevexebiT mesames.

samecniero da saganmanaTleblo RonisZiebebi -universitetSi swavla da codnis miReba Tavad gaxlavT mecnierebis safuZvlebTan ziareba, Tumca igi unda iyos daxvewili da iZleodes pirovnebis ganviTarebis maq-simalur Tavisuflebas.

studentebis samecniero potencialis gaRviveba da Semdgomi ganviTareba SesaZlebelia kvalificiuri samec-niero proeqtebis organizebiT, rogorica: samecniero konferenciebi, sajaro leqciebi, treningebi, publi-kaciebi, SesaZleblobis farglebSi samecniero-Semecne-biTi Jurnalebi, konkretul problemebze Catarebuli sa-mecniero kvlevebi, eqspediciebi, imitirebuli sasamarTlo procesebi, debatebi, olimpiadebi, universiadebi, sazaf-xulo skolebi da a.S.

TiToeuli msgavsi samecniero RonisZieba sasurvelia, SeTanxmebuli iyos akademiur personalTan, romlebic kvalificiur rCevebs da miTiTebebs miscemen studentebs, e.w. akademiur zedamxedvelobas gauweven maT.

TviTmmarTvelobas unda hqondes Zalzed mWidro kav-Siri studentobasTan, raTa ukeT SeZlos misi uflebebis dacva, gaigos studentebis azri, maT Soris, saganmanaTleblo programebze. amgvari gamokvlevebis Semdeg studetentTa TviTmmarTvelobam unda SeimuSavos studentobisa da universitetisaTvis obieqturad sasargeblo winadadebebi da SesTavazos isini univer-sitetis administracias.

Page 35: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

kulturuli, sportuli da gasarTobi RonisZiebebi -studentebis Tavisufali ganviTarebisaTvis aucilebelia swavlas Tanazomierad hqondes SeTavazebuli dasveneba da garToba. Tumca es yovelive ar unda iyos damRleli da xels ar unda uSlides xarisxiani ganaTlebis miRebas.

kultura da sporti jansaRi cxovrebis wesis popularizaciaa, rac xels uwyobs adamianis inteleq-tualur, sulier da fizikur ganviTarebas.

kulturuli RonisZiebebidan TviTmmarTvelobam SesaZloa uzrunvelyos cnobil adamianebTan Sexvedrebi da diskusiebi, gamofenebi, sxvadasxva konkursi, Teatraluri warmodgenebi, koncertebi, inteleqtualuri TamaSebi da sxv.

sportuli RonisZiebebis Catareba Tavis mxriv sirTuleebTanaa dakavSirebuli, vinaidan saWiroa dama-tebiT specialistebisa da profesionalebis mowveva, daxmareba, winaaRmdeg SemTxvevaSi warmoudgenelia saTanado xarisxis uzrunvelyofa. TviTmmarTveloba am mimarTulebiT awyobs Sejibrebebs sportis sxvadasxva sferoSi, amyarebs kavSirs sportis saxeobaTa fede-raciebTan, cdilobs am kavSirebis gamoyenebiT studen-tobisaTvis moipovos SeRavaTebi, fasdaklebebi da sxv.

rac Seexeba gasarTob RonisZiebebs, es ukanaskneli sakmaod farTo cnebaa da Tavisuflad SeiZleba mivakuTvnoT mas rogorc sportuli, ise kulturuli proeqtebi, Tumca, Tuki davaviwrovebT, maSin masSi SesaZloa moviazroT saklubo saRamoebi, socialuri aqciebi, laSqrobebi, eqskursiebi da sxva msgavsi RonisZiebebi.

$2. dafinanseba

nebismieri gaerTianebisa da warmonaqmis gamarTuli funqcionirebisaTvis aucilebelia Sebamisi dafinanseba da Semosavlebi. nebismieri dakisrebuli miznis Sesrule-

Page 36: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

bisaTvis saWiroa materialur-teqnikuri uzrunvelyofa da xelSewyoba, winaaRmdeg SemTxvevaSi nebismieri mizani mxolod fiqciaa da ara realurad Sesasrulebeli misia.

studentTa TviTmmarTveloba ar warmoadgens gamonakliss da misTvis dafinanseba gadamwyveti mniSv-nelobis matarebelia. kulturuli, sportuli Tu saganmanaTleblo-samecniero proeqtebis ganxorcielebi-saTvis aucilebelia Sesabamisi finansuri saxsrebi da SesaZleblobebi adamianur resursebTan erTad, rac sinTezurad avsebs pirvels da erToblivad uzrunvelyofs dakisrebuli miznebis ganxorcielebas.

arsebobs sxvadasxva mosazreba dafinansebis propor-ciebsa da odenobasTan dakavSirebiT. yvela saxelmwifo da saganmanaTleblo sistema Tavad wyvets rogor meqanizms airCevs da gahyveba. miuxedavad amgvari gansxvavebebisa da TviTmyofadobisa, mainc SeiZleba gamoviyvanoT zogadi danawesi da CamovayaliboT dafinansebis gansazRvris zogadi principi.

saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ arafers ambobs studentTa TviTmmarTvelobebis dafinan-sebasTan dakavSirebiT, miT umetes ar gansazRvravs raime wilobriv monacems universitetis biujetidan an saxelm-wifo grantidan.

dafinansebis gansazRvrisaTvis aucilebelia Tavad dafinansebis wyaros gansazRvra. gavrcelebul model-Tagan mniSvnelovania aRvniSnoT dafinansebis ori mTavari wyaro, esenia: umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis biujeti da saswavlo grantebidan Semosuli Tanxa.36 orive

36 Sead: P. Georgieva, Higher education in Bulgaria, with the contributions of L. Todorova and D. Pilev, Monographs on Higher Education Bucharest, 2002, 80; ssip ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis wesdebis 58-e muxlis me-5 punqti, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2008 wlis 29 maisis brZaneba #490-iT.

Page 37: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

midgomas Tavisi momxreebi hyavs da safuZvliani dasa-buTeba gaaCnia.37

rac Seexeba Tanxis odenobas, TiTqmis mTel evropaSi rekomendebulia, rom igi ar iyos dafinansebis wyaros saerTo odenobis 1%-ze naklebi, miuxedavad imisa Tu sa-idan gamoiTvleba igi, iqneba es universitetis biujeti TubiujetSi Semavali swavlis safasuris saerTo odenoba.38

rac Seexeba sxva saxis Semosavlebs, romelic SeiZleba TviTmmarTvelobas gaaCndes, aq SesaZlebelia moviazroT sxvadasxva granti, nebayoflobiTi Semowiruloba da kanonmdeblobiT daSvebuli nebismieri sxva saxis Semo-savali. Tumca nebismieri Semosavali, romelic ar ukavSirdeba saganmanaTleblo dawesebulebis biujetidan gamomaval saxsrebs, mainc unda iyos SeTanxmebuli universitetis administraciasTan da Sesabamis organo-ebTan, romlebic uflebamosilni arian moiTxovon dawvri-lebiTi angariSis wardgena damatebiTi Semosavlebis xar-jvasTan dakavSirebiT.

37 saqarTvelos SemTxvevaSi, umjobesi iqneba, Tuki upi-ratesobas mivaniWebT pirvel models. vinaidan gacilebiT gamarTlebulia studentebis warmomadgenlobiT organos gaaCndes dafinanseba swored studentebis mier gadaxdili swavlis safasurisa da studentTa saxelmwifo grantebis proporciulad. Sedegad miviRebT studentebis swav-lebisaTvis Semosuli Tanxebidan Tavad studentTa ganvi-TarebisaTvis gamoyofil resursebs.38 aqve unda aRvniSnoT is garemoebac, rom kerZo samarTlis iuridiul pirebad arsebuli umaRlesi saganamanaTlebl dawesebulebebisaTvis amgvari minimaluri zRvris dadgena sakmaod delikaturi da problemuri sakiTxia. aRniSnuli zogadad saxelmwifos axalgazrduli politikis mier dasadgenia, radganac aucilebelia gvaxsovdes amgvari orga-nizaciul-samarTlebrivi formiT arsebul dawesebulebaTamogebaze orientirebuloba da gansxvavebuli miznebi. Tumca meores mxriv, saqme stu-dentTa uflebebis dacvasa da realizacias exeba, rac ara-nakleb mniSvnelovani sakiTxia da isic seriozul dafiqrebasa da gansjas moiTxovs.

Page 38: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$3. TviTmmarTvelobis saqmianobaze

zedamxedveloba da kontroli

studentTa TviTmmarTveloba, miuxedavad imisa, rom demokratiulobisa da warmomadgenlobis arsebobis maRal dones warmoadgens, mainc studentebiT dakompleqtebuli gaerTianebaa. studentebi ki Tavis mxriv ver iqnebian didi gamocdilebis mqone pirebi, romlebsac SeuZliaT damoukideblad, sruli pasuxismgeblobiT gadawyviton TviTmmarTvelobis uflebamosilebas mikuTvnebuli rigi sakiTxebi. amitomac aucilebelia arsebobdes misi saqmianobis marTlzomieri zedamxedvelobisa da kontro-lis raime meqanizmi.

saqarTvelos SemTxvevaSi, pirdapiri kontroli da zedamxedveloba akrZalulia, rac gamoixateba studentTa TviTmmarTvelobis saqmianobaSi umaRlesi saganmanaTleb-lo dawesebulebis administraciis Caurevlobis moTxov-naSi.39

TavisTavad aRniSnuli danawesi srulebiT ar gulisxmobs imas, rom TviTmmarTvelobas SeuZlia sruliad damoukideblad, arapirdapiri zedamxedvelobis gareSec imoqmedos. marTalia, aRniSnuli wesi moqmedebs yvela sferoze, Tumca universitets unda hqondes saSualeba misi biujetidan gamavali Tanxis xarjva da gacema akontrolos, aseve daitovos saSualeba aramiznobrivi xarjvis Tavidan asacileblad. amitomac universitetis administracia, rogorc wesi, mimarTavs Semdeg meqanizms: studentTa TviTmmarTveloba gankargavs misTvis gamoyofil Tanxas universitetis biujetidan, Tumca amas axorcielebs administraciasTan SeTanxmebiT, igi sargeblobs Tavisuf-lebiT gonivrul farglebSi. mis mier moTxovnili Tanxis

39 `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxlis me-5 punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

Page 39: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

gacemas unda daeTanxmos umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis Sesabamisi organoebi da Tanamdebobis pirebi.

aRniSnuli erTgvarad arapirdapiri kontrolis saSualebaa, Tumca mas ver ganvixilavT TviTmmarTvelobis saqmianobaSi Carevad, vinaidan dawesebuleba akontrolebs ara Tavad saqmianobas, aramed misi biujetis xarjviT nawils, romelic Tavis mxriv Sesabamisi saxelmwifo uwyebebis mier sistematurad mowmdeba. amasTan Tavad universitetia pasuxismgebeli dafinanseba gasces miz-nobrivad.40

evropaSi gavrcelebulia sxvagvari midgomac da arsebobs pirdapiri Tu arapirdapiri kontrolisa da zedamxedvelobis mTeli rigi saSualebebi. amgvari kontrolis meqanizmi SesaZloa gamoixatos rogorc universitetis Sesabamisi organoebis mier TviTm-marTvelobis saqmianobis SemowmebaSi, ise TviTm-marTvelobis Sesabamisi samarTlebrivi aqtebis pirdapir kontrolSi, maT Soris aqtis SeCerebasa da gauqmebaSi.41

nebismieri saxe studentTa TviTmmarTvelobis saqmianobis zedamxedvelobisa da kontrolisa, unda iyos aucilebuli, relevanturi da drouli, amasTan igi miznad unda emsaxurebodes Tavad TviTmmarTvelobis gamarTul muSaobas, masze dakisrubuli misiisa da amocanis Sesrulebas. Tuki zedamxedveloba gascdeba aRniSnul mizans, igi iqneba pirdapiri Careva TviTmmarTvelobis saqmianobaSi, rac akrZalulia kanoniT.

40 Law on Higher Education of Poland, Art. 202 (7) Act of 27 July 200541 mag: poloneTSi sajaro universitetis reqtors ufleba aqvs gaauqmos an SeaCeros studenturi TviTmmarTvelobis nebismieri dadgenileba, Tuki igi ewinaaRmdegeba kanons, sas-wavleblis wesdebas, saswavlo procesis momwesrigebels normebs an studenturi TviTmmarTvelobis debulebas. ix: Law on Higher Education of Poland, Art. 202 (8) Act of 27 July 2005

Page 40: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$4. saqmianobis sajarooba da informaciis Tavisufleba

marTalia, calke aRebuli, TviTmmarTveloba ar warmoadgens administraciul organos, Tumca es ar aTavisuflebs mas Tavisi saqmianobis sajarooba-saq-veynoobis principis dacvisagan. igi ar gaxlavT sajaro dawesebuleba,42 romelsac evaleba informaciis sajarooba, Tumca mTeli rigi sxva garemoebebi ganapirobebs misi saqmianobis sajaroobis dacvis moTxovnas.

studentTa TviTmmarTveloba umaRlesi saganma-naTleblo dawesebulebis ganuyofeli nawilia da mis mTlianobas warmoadgens. universiteti ki Tavad warmoadgens sajaro dawesebulebas, mTeli rigi valde-bulebebiTa da pasuxismgeblobiT, maT Soris saqmianobisa da informaciis sajaroobiT. Sesabamisad igi Tavadaa valdebuli uzrunvelyos mis SemadenlobaSi Semavali ne-bismieri erTeulisa Tu gaerTianebis saqveynooba.

studentTa TviTmmarTveloba finansdeba umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis biujetidan, Sesabamisad igi valdebulia uzrunvelyos am finansebis xarjvis Sesaxeb informaciis xelmisawvdomoba nebismieri dainte-resebuli pirisaTvis.43

saqarTvelos kanonmdebloba adgens sajaro dawesebu-lebebis mimarT moTxovnebs, romelTa dacvac savalde-

42 ix: saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis 27-e muxlis `a~ qvepunqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne, 1999, #32(39), 2181-IIs43 mag: Tuki pirs ainteresebs studentTa TviTmmarTvelobis mier finansebis gankargvasTan dakavSirebuli informaciis miReba, man unda mimarTos Tavad universitets da ara TviTmmarTvelobas, vinaidan universiteti valdebulia gaaCndes dawvrilebiTi informacia xarjvasTan dakavSirebiT. am SemTxvevaSi universitetia pasuxismgebeli daicvas infor-maciis sajaroobis principi da uzrunvelyos saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT informaciis drouli miwodeba.

Page 41: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

buloa maTi saqmianobis gamWvirvaleobis uzrunvel-yofisTvis, Tumca aRniSnuli mowesrigeba TavisTavad sajaro dawesebulebebze vrceldeba da ara sxva tipis gaerTianebebsa Tu organoebze.

studentTa TviTmmarTveloba sistematurad unda awv-dides informacias umaRles saganmanaTleblo dawese-bulebas dagegmili RonisZiebebis, proeqtebis, aseve maTi Sedegebis Sesaxeb. miuxedavad imisa, rom Tavad araa valdebuli gasces raime saxis informacia dainteresebul pirebze, igi valdebulia garkveul angariSs abarebdes universitetis administracias, romelic arapirdapir monitorings unda axorcielebdes.

SesaZlebelia gaCndes logikuri SekiTxva: Tuki studentTa TviTmmarTveloba araa valdebuli gasces infromacia, maSin rogor unda daikmayofilos dainte-resebulma pirma misi kanonieri interesi? amis pasuxad SeiZleba iTqvas, rom ufleba ar SeiZleba iyos daucveli da misi ganxorcieleba unda iyos uzrunvelyofili, amitomac pirma unda mimarTos umaRles saganmanaTleblo dawesebulebas da SesaZleblobis farglebSi moiTxovos informacia TviTmmarTvelobis saqmianobasTan dakav-SirebiT. universiteti ukve kanonmdeblobiT dadgenili wesiT, ganaxorcielebs mis xelT arsebuli informaciis gacemas dainteresebuli pirisaTvis.

universiteti valdebulia flobdes studentTa TviTm-marTvelobis Sesaxeb informacias:

a) studentTa TviTmmarTvelobis biujetisa da misi xarjvis Sesaxeb;

b) TviTmmarTvelobis wevrTa da Tanamdebobis pirTa Se-saxeb;

g) TviTmmarTvelobis arCevnebis mimdinareobisa da Sedegebis Sesaxeb;

Page 42: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi IV. Semadgenloba

$1. dakompleqteba

studentTa TviTmmarTvelobebis dakompleqtebisa da misi Semadgenlobis sakiTxi erT-erTi sakvanZo Temaa zogadad TviTmmarTvelobebze saubrisas. rogorc wesi, umaRlesi ganaTlebis momwesrigebeli normebi iSviaTad Tu gansazRvraven amgvar wvrilmanebs, miuxedavad am uka-nasknelTa Zalzed didi mniSvnelobisa. amis mizezad SesaZloa ganvixiloT rogorc universitetebis Sida struqturis, ise studentTa raodenobis gansxvaveba.

miuxedavad imisa, Tu rogor iqneba dakompleqtebuli TviTmmarTveloba, unda iyos daculi sabaziso da sacicocxlo principebi: Tanasworoba da proporciuloba. marTalia, es ori principi TavisTavad kveTs erTmaneTs da faqtobrivad upirispirdeba kidevac, Tumca aucilebelia oqros Sualedis povna, kerZod aRniSnuli principebi daculi iqneba Tuki proporciulobis gamoyenebis Sedegebi Tanaswori da samarTliania.

ganvixiloT dakompleqtebis sakiTxi fakultetisa da saganmanaTleblo programebis warmomadgenlobis mixed-viT.

zogadad miRebulia fakultetebis mixedviT Tanabari warmomadgenlobis arseboba TviTmmarTvelobaSi, raTa Tavad fakultetebisa da misi studentebis Tanasworoba iyos daculi, Tumca meore mxriv sakiTxavia, ramdenadaa mizanSewonili xsenebuli moTxovnis Sesruleba, rodesac aSkaraa gansxvaveba ama Tu im fakultetis studentTa raodenobaSi. am SemTxvevaSi, upriani iqneba Tuki moxdeba warmomadgenelTa gansxvavebuli raodenobis dadgena, vinaidan delegati, pirvel rigSi, warmoadgens ara fakultets, aramed fakultetis studentobas. swored am mizniT iqmneba jer fakultetis studenturi TviTm-

Page 43: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

marTveloba da Semdgom sauniversiteto.44 Tumca aRniS-nuli ar gamoricxavs SesaZleblobas yvela fakultets Tanabari warmomadgenloba hyavdes. saboloo jamSi aRniS-nuli Tavad TviTmmarTvelobis gadasawyvetia.

saganmanaTleblo programebis mixedviT studentTa raodenobis gansazRvra aseve emsaxureba yvela studentis aqtiuri warmodgenisa da sauniversiteto cxovrebasa da sazogadoebriv aqtiurobaSi CarTvis mizans. es problema ar dgas iseT garemoSi, sadac arsebobs studentTa danawevrebuli TviTmmarTveloba: dabali safexuris stu-dentTa da doqtorantTa TviTmmarTvelobebi.45 am SemTxve-vaSi kompetenciebic gayofilia da ukeT xorcieldeba ama Tu im safexuris studentTa uflebebis realizacia, Tumca es ar gulisxmobs am sistemis udavo upiratesobas studentTa TviTmmarTvelobebis erTdonian modelTan mi-marTebaSi.

erTian modelSi aucilebelia yvela saganmanaTleblo safexuris studentebis interesebi iyos daculi da warmo-dgenili. bakalavriats, magistraturasa da doqtoran-turas unda gaaCndes specialurad gamoyofili kvotebi TviTmmarTvelobaSi, raRa Tqma unda, studentTa raodeno-bis proporciulad. Sedegad miviRebT TviTmmarTvelobaSi studentTa Semdeg proporciul gadanawilebas: I -bakalaviatis studentebi; II - magistraturis studentebi; III - doqtoranturis studentebi. arsebuli ganlagebiT warmoCenilia warmomadgenlobis raodenoba Sesabamis saganmanaTleblo programaze registrirebul studentTa raodenobis Sesabamisad.

naklebad savaraudoa, saganmanaTleblo programis spe-cifikidan gamomdinare, bakavriatis an Tundac magistra-turis studentma srulyofilad warmoaCinos doqtoran-

44 ix: `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxlis pirveli punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs45 Law on Higher Education of Poland, Act of 27 July 2005

Page 44: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

tis uflebebi da interesebi, rac sakmaod rTulia, Tuki gaviTvaliswinebT, rom sxvadasxva safexuris saganma-naTleblo programebi arsobrivad da Tvisobrivad gan-sxvavdeba erTmaneTisagan.

fakultetis studentur TviTmmarTvelobaSi stu-dentTa warmomadgenloba unda ganisazRvros Sesabamis saganamanTleblo programaze registrirebul studetTa raodenobis Sesabamisad, proporciulad.

$2. arCevnebi

studentTa TviTmmarTvelobis arCevnebi mxolod Sem-cirebuli modelia saxelmwifo arCevnebisa, romelic ama Tu im organosa Tu Tanamdebobis piris arCevis mizniT ewyoba. TviTmmarTvelobis arCevnebze saubrisas unda gamovyoT ramdenime mniSvnelovani detali, romelsac unda SevexoT da dawvrilebiT ganvixiloT, esenia: principebi, arCevnebis perioduloba, saarCevno administracia, vadebi, kenWisyra, Sedegebi, Sedegebis gasaCivreba, Sualeduri arCevnebi.

1. principebi - studentTa TviTmmarTvelobis arCev-nebi unda emyarebodes im aRiarebul principebs, romleb-sac emyareba nebismieri demokratiuli da samarTliani arCevnebi.46

studentTa TviTmmarTveloba unda airCes faruli ken-WisyriT, sayovelTao, Tanaswori, pirdapiri arCevnebis safuZvelze.47

46 ix: adaminis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis pirveli damatebiTi oqmis me-3 muxli; saqarTvelos konstituciis 49-e muxlis pirveli punqti, 70-e muxlis pirveli punqti.47 ix: `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxlis pirveli punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

Page 45: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

faruli kenWisyra uzrunvelyofs studentis mier gakeTebuli arCevanis farulobas. arCevnebi realurad unda uqmnides amomrCevel students imis gancdas, rom mismier gakeTebuli arCevani ar gacxaddeba, ar gaxdeba cnobili nebismieri sxva pirisaTvis. nebismieri qmedeba mimarTuli arCevnebis farulobis winaaRmdeg aris Sesa-bamisi saarCevno ubnis Sedegebis baTilobis absoluturi safuZveli.

sayovelTaooba gulisxmobs imgvari arCevnebis Cata-rebis uzrunvelyofas, rodesac yvela students, SeZlebis-dagvarad, gaaCnia saSualeba monawileoba miiRos arCevnebSi da flobs saWiro informacias.

arCevnebis Tanasworobis principi gulisxmobs imas, rom yvela students - amomrCevels unda hqondes Tanabari SesaZlebloba arCevnebis Sedegebze moaxdinos gavlena.48

aqve unda aRvniSnoT, rom yvela students unda gaaCndes xmaTa Tanabari raodenoba, raTa Tanasworobis principi iyos uzrunvelyofili. arCevnebis Sedegebis dadgenis dros yoveli xma Tavidanve erTnairi SesaZleblobiT unda iyos gaTvaliswinebuli.49

pirdapiri arCevnebi gulisxmobs amomrCevlis mier uSualo, pirdapir monawileobas arCevnebSi, rodesac igi Tavad irCevs mis warmomadgenels da ara iribad, anu Tavisi warmomadgenlebis meSveobiT.

2. arCevnebis perioduloba - arCevnebis perioduloba pirdapir kavSirSia studenturi TviTmmarTvelobis erTi mowvevis uflebamosilebis vadasTan. amitomac igi gan-sazRvruli unda iyos studenturi TviTmmarTvelobis

48 ix: a. demetraSvili, i. kobaxiZe, konstituciuri samarTali, Tbilisi, 2008, 145-14649 sloveniis sakonstitucio sasamarTlos 09.03.2000 wlis gadawyvetileba, evropis qveynebis sakonstitucio sasamarTloebis gadawyvetilebebi adamianis ZiriTad uflebebTan da TavisuflebebTan dakavSirebiT, Tbilisi, 2004, 318

Page 46: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

debulebiT, Tumca umjobesi iqneba, Tuki igi asaxvas hpovebs umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis wes-debaSi. upirveles yovlisa, igi unda iyos mocemuli umaR-lesi ganaTlebis Sesaxeb kanonmdeblobaSi, rac saqar-Tvelos sinamdvileSi jer ar ganxorcielebula.50

studentTa TviTmmarTvelobaSi warmodgenili unda iyos yvela saganmanaTleblo safexuris studenti da aseve arCevnebSi monawileobas unda iRebdes universitetis yvela studenti. amitomac arCevnebis perioduloba unda iyos samive saganmanaTleblo programis xangrZlivobis proporciuli, raTa sxvadasxva safexuris studentebis umravlesobas hqondes saSualeba Tavisi warmomadgeneli airCios TviTmmarTvelobaSi an Tavad iyaros kenWi.

saqarTvelos SemTxvevaSi, rogorc wesi, studenturi TviTmmarTveloba airCeva 2 weliwadSi erTxel, rac sru-liad gonivruli vadaa, vinaidan bakalavriatis, magistra-turisa da doqtoraturis stdentebs eZlevaT SesaZ-lebloba erTxel mainc airCion an iyvnen arCeulni stu-dentTa warmomadgenlobiT organoSi.

3. saarCevno administracia - studenturi TviTm-marTvelobis saarCevno administracia pirobiTad SeiZleba davyoT or nawilad: centraluri da safakulteto. TiToeul maTgans Tavisi saqmianobis sfero da ufleba-movaleobebi gaaCnia. isini funqciurad erTmaneTisagan gansxvavdebian, Tumca saerTo principebs emyarebian, ker-Zod, orive maTgani saarCevno administraciis droebiT or-ganoebs warmoadgenen, romlebic iqmneba arCevnebis orga-nizebisa da CatarebisaTvis da asrulebs muSaobas arCev-nebis Semajamebeli oqmis warmodgenisTanave.

centralur saarCevno administracias warmoadgens studenturi TviTmmarTvelobis centraluri saarCevno komisia (cesko), romelic uzrunvelyofs arCevnebis

50 Sead: `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxli, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

Page 47: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

organizebasa da Catarebas. cesko unda iyos dakompleq-tebuli profesionali da gamocdili kadrebiT, Tumca amavdroulad masSi unda Sediodnen aseve studentebic, romelTaTvisac ucxo araa studenturi garemo, vinaidan cesko ar unda iyos ganyenebuli, realobas mowyvetiliorgano.

ceskos dakompleqteba sakmaod sapasuxismgeblo saqmes warmoadgens, vinaidan maszea damokidebuli arCevnebis warmarTva kenWisyris TariRis gamocxadebidan, arCevnebis Sedegebis gamocxadebamde. umjobesi iqneba, Tuki mis Semadgenlobas ar gansazRvravs studenturi TviTm-marTveloba damoukideblad, aucilebelia gamWvirvalo-bisaTvis cesko dakompleqtdes paritetul sawyisebze, kerZod, studenturi TviTmmarTvelobis prezidentma da universitetis administraciam waradginon Tanabari raodenobis warmomadgenlebi ceskoSi, romlebic Tavis mxiv erTmaneTTan SeTanxmebiT airCeven ceskos Tavmjdo-mares. am SemTxvevaSi daculi iqneba universitetis, ro-gorc arCevnebis damfinanseblis interesebi, rogorc ekonomikuri, ise aramaterialuri TvalsazrisiT, vinaidan arCevnebis dabali done pirvel rigSi Tavad universitetis prestiJs uqmnis safrTxes.

ceskos wevrTa raodenoba sasurvelia iyos kenti, xolo rac Seexeba mis zust odenobas, igi unda ganisazRvros studentTa raodenobisa da saarCevno datvirTvis Sesaba-misad, Tumca saSualo raodenoba meryeobs 5-dan 7-mde.

cesko awesrigebs saarCevno debulebiT, normebiT ganu-sazRvrel saarCevno procedurebs, ganmartavs da azustebs normebs.

SesaZlebelia CamovayaliboT zogadi uflebamo-silebebi, romlebic saerToa nebismieri studenturi TviTmmarTvelobis centraluri saarCevno komisiisaTvis: uzrunvelyofs arCevnebis Catarebas, gamarTvas, axdens sxvadasxva procedurul sakiTxTa reglamentacias, akompleqtebs saubno komisiebs, uzrunvelyofs saarCevno

Page 48: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

dokumentaciis, biuletenebis sisworesa da gamarTulobas, ganixilavs arCevnebTan dakavSirebul gancxadebebs, saCiv-rebs, adgens da azustebs amomrCevelTa siebs, adgens ken-Wisyris Semajamebel oqms da a.S.51

safakulteto doneze centralur saarCevno komisias warmoadgens saubno saarCevno komisia. komisia SesaZ-lebelia erTi an ramdenime iyos erT fakultetze, amas fakultetze studentebis raodenoba ganapirobebs. saubno saarCevno komisiebis ZiriTadi sazrunavi uSualod kenWis-yris dRea, vinaidan yvela sxva saorganizacio sakiTxs uz-runvelyofs cesko kenWisyris dawyebamde.

saubno saarCevno komisia unda dakompleqtdes wevrTa im raodenobiT, rac aucilebelia arCevnebis gamarTulad CatarebisaTvis. wevrTa raodenoba ar unda iyos xelov-nurad, aramiznobrivad gazrdili. rogorc wesi, saubno sa-arCevno komisiis wevrTa raodenoba meryeobs 5-dan 11-mde, rasac uSualod ubanze arsebul studentTa raodenoba ganapirobebs. komisiis muSaobis efeqturobisTvis umjo-besia rac SeiZleba kompaqturad, miznobrivad iqnes dakom-pleqtebuli.

safakulteto doneze saubno saarCevno komisia uzrunvelyofs mis ubanze kenWisyris proceduris gamar-Tvasa da saTanado pirobebis Seqmnas, iTvlis xmaTa rao-denobas, adgens kenWisyris Semajamebel oqms, uzrun-velyofs kenWisyris oTaxis saTanadod mowyobas, saarCevno atributikis mwyobrSi yofnas, informaciis gamokvras saarCevno ubanze, kenWisyris ubanze wesrigis dacvas da a.S.52

4. vadebi - saarCevno TematikaSi vadebi sakvanZo sakiT-xia, vinaidan nebismieri saarCevno kodeqsi Tu kanoni, rome-

51 ix: ssip ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis studenturi viTmmarTvelobis arCevnebis debulebis me-20 muxli.52 iqve, 24-e muxlis me-2 punqti.

Page 49: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

lic arCevnebis procedurebs awesrigebs TiTqmis mTlianad vadebs eTmoba.

vadebis mravali saxe arsebobs, dawyebuli arCevnebis TariRidan, nebismieri martivi proceduris xangrZli-vobiT dasrulebuli.

upirveles yovlisa, aucilebelia aRvniSnoT arCevnebis xangrZlivoba, ra vadaSi unda Catardes igi da rogor SeiZleba vadebis mowesrigeba gonivrul farglebSi. gasaTvaliswinebelia studenturi TviTmmarTvelobis ar-Cevnebis individualuroba da specifika, rasac misi stu-denturi xasiaTi ganapirobebs. amitomac nebismieri gaWi-anurebuli vada da gadamatebuli proceduruli wina-aRmdegobebi xelovnurad Seqmnilis statuss iZens.

saorientacio moculobad SesaZlebelia 1 Tve miviC-nioT, vinaidan aRniSnul periodSi sruliad SesaZlebelia gamarTuli, daxvewili da demokratiuli arCevnebis orga-nizeba da Catareba.

nebismieri procedurisaTvis unda iyos dadgenili gonivruli da miznobrivi vada. kandidatTa registra-ciisaTvis vada unda meryeobdes 5-dan 10 dRemde, raTa pasi-uri saarCevno uflebis gamoyenebis msurvelebma moaswron am uflebis jerovani da sruli ganxorcieleba.

arCevnebis Sedegebisa da nebismieri qmedebis gasaCiv-rebisaTvis sakmarisia 2 dRiani (igulisxmeba samuSao dReebi) vadac. xarvezis aRmosafxvrelad, Tuki aseTs da-adgens cesko, pirs unda mieces garkveuli periodi, rome-lic ar SeiZleba erT samuSao dReze naklebi iyos.

5. registracia - kandidatTa registracia sakmaod rTuli da saWirboroto sakiTxia. mas ukavSirdeba Semdgom-Si kenWisyris monawileTa raodenoba da vinaoba. registra-ciis msvlelobisas nebismierma, Tundac umniSvnelo dar-Rvevam, SesaZloa gamoiwvios mniSvnelovani Sedegebi, maT Soris gadamwyveti gavlena iqonios Tavad arCevebis Sede-gebzec.

Page 50: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

registraciis saorientacio vada ganisazRvreba 5-10 dRiani periodiT, Tumca SesaZloa Segvxvdes gansxvavebuli vadebic. registracias axorcielebs centraluri saarCev-no komisia, igi iRebs gadawyvetilebas kandidatis re-gistraciaSi gatarebis an xarvezis arsebobis gamo, mis registraciaze uaris Tqmis Sesaxeb.

kandidatTa registraciis ori ZiriTadi meTodi arsebobs da isini erTmaneTisagan gansxvavdeba kandidatis organizaciuli kuTvnilebidan gamomdinare. erTmane-Tisgan ganasxvaveben damoukidebel kandidats, romelic damoukideblad, maJoritaruli wesiT iyris kenWs da organizaciis warmomadgenels. es ukanaskneli registrir-deba konkretuli axalgazrduli moZraobis, arasamewarmeo iuridiuli piris an araregistrirebuli kavSiris saxeliT.

saarCevno debulebiT (momwesrigebeli normebiT) Se-iZleba dadgindes kriteriumebi daregistrirebis msur-velTaTvis. garda teqnikuri sakiTxebisa (studentis statusis Sesaxeb cnoba, gacemuli uflebamosili piris mier; piradobis damadasturebeli mowmobis asli; foto-suraTi da a.S.), rogorc wesi, dgindeba Sinaarsobrivi moTxovnebi, magaliTisTvis: mxardamWerTa siebis war-modgena.

organizaciis warmomadgenlisa da damoukidebeli kandidatis mimarT SesaZlebelia gansxvavebuli moT-xovnebis gansazRvra, rac kompensirdeba Tavad organi-zaciis registraciisas damatebiTi winapirobebis dadge-niT. damoukidebeli kandidatisaTvis savaldebulo mxar-damWerTa raodenoba siebSi ganisazRvreba fakultetze registrirebul studentTa saerTo raodenobis 1-dan 5%-mde.

rac Seexeba organizaciebsa da maTi kandidatebis registracias, am SemTxvevaSi mxardamWerTa raodenoba gansxvavebulia. amgvar registracias Tavisi maxasiaTebe-lic gaaCnia, kerZod arCevnebisTvis registrirdeba jer Tavad organizacia, romelic Semdgom warmoadgens Tavis

Page 51: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

kandidatTa siebs Sesabamis fakultetsa da kursebze. organizacia registrirdeba fakultetebis mixedviT, risTvisac mxardamWerTa raodenobis minimaluri zRvari fakultetis studentTa saerTo raodenobis 10-dan 20%-mde meryeobs.

calke unda ganvixiloT damkvirvebelTa da warmoma-genelTa registracia, romelic kandidatTa registracias mosdevs.

warmomadgenelTa registracia ufro simbolur xasiaTs atarebs, vinaidan igi araa damokidebuli ceskos mier miRebul Tu misaReb gadawyvetilebaze. cesko val-debulia daaregistriros kandidatis mier Sesabamisi gancxadebis safuZvelze wamoyenebuli warmomadgeneli. nebismieri saxis SezRudva am uflebisa warmoadgens pirdapir Carevas saarCevno proceduraSi kandidatis sawinaaRmdegod da aris Sesabamis ubanze kenWisyris Sedegebis gauqmebis absoluturi safuZveli.

damkvirveblebi iyofa individualur da organizaciul damkvirveblebad. SesaZlebelia TviTmmarTvelobam dauS-vas mxolod erTi saxe damkvirveblobisa, Tumca igi araa uflebamosili damkvirveblis instituti mTlianad ga-auqmos.

damkvirveblebis mimarT saarCevno normebiT dgindeba savaldebulo moTxovnebi registraciisaTvis, romelTa dacvac savaldebuloa. cesko uflebamosilia SezRudos damkvirvebelTa raodenoba kenWisyris oTaxis mocu-lobidan, zomebidan gamomdinare, Tumca aRniSnulis daweseba warmomadgenlis mimarT dauSvebelia.

6. kenWisyra - kenWisyris procedurebis Sesrulebasa da dacvaze kontroli akisria saubno saarCevno komisias.

komisia uSualod zedamxedvelobs kenWisyris oTaxSi arsebul garemos, aseve awesrigebs amomrCevelTa nakads, xels uwyobs yvela studentisaTvis Tanabari pirobebis mqone garemos Seqmnas.

Page 52: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

kenWisyris dawyebisa da dasrulebis dro maqsimaluri sizustiT unda iyos daculi, dauSvebelia kenWisyrisaTvis dadgenili drois gazrda an Semcireba. nebismieri darRveva Tu gadacdoma saarCevno normebidan unda aRiniSnos oqmSi, amasTan damkvirveblebsa da warmomadgenlebs unda mieceT saSualeba daubrkoleblad gaakeTon aRniSvnebi.

saubno saarCevno komisia valdebulia saarCevno ubani daxuros iseTi mniSvnelovani darRvevis aRmoCenisas, ro-desac faqtiurad SeuZlebelia kenWisyris proceduris Semdgomi gagrZeleba.

kenWisyris procedurebi dawvrilebiT unda iyos gawe-rili Sesabamis saarCevno debulebaSi da isini unda awes-rigebdnen nebismier, Tundac umniSvnelo sakiTxs, amasTan maTSi unda iyos gaTvaliswinebuli yvela ZiriTadi prin-cipi da debuleba saxelmwifo arCevnebis kenWisyris proce-durisa.

7. Sedegebi - arCevnebis Sedegebs ajamebs, adgens da ac-xadebs centraluri saarCevno komisia. mas Semdeg rac dasruldeba kenWisyris procedura, cesko iRebs da aja-mebs monacemebs, romlebic yvela saarCevno ubnidan Semo-dis.

arCevnebis Semajamebeli oqmi yvelaze mniSvnelovani dokumentia studenturi TviTmmarTvelobis arCevnebSi, vinaidan swored am dokumentis safuZvelze ganisazRvreba TviTmmarTvelobis wevrTa vinaoba, aseve universitetis fakultetebis sabWoebis potenciuri wevrebi.

arsebobs savaldebulo monacemebi, romlebic auci-leblad unda aisaxos Semajamebel oqmSi, rogorc arCev-nebis daskvniT, dawvrilebiTi informaciis Semcvel doku-mentSi. rogorc wesi, Semajamebel oqmSi unda aRiniSnos minimum Semdegi saxis informacia: a) arCevnebis dasaxeleba; b) amomrCevelTa saerTo raodenoba; g) amomrCevelTa ra-odenoba fakultetebze; d) arCevnebze gamocxadebul amomrCevelTa raodenoba; e) dabeWdil biuletenTa saerTo raodenoba; v) fakultetebze miRebul biuletenTa ra-

Page 53: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

odenoba; z) gamoyenebul, gafuWebul da baTilad cnobil biuletenTa raodenoba; T) saarCevno ubnisa da fakul-tetis dasaxeleba; i) oqmis damtkicebis TariRi da dro.53

Semajamebeli oqmi unda daamtkicos ceskom, aranakleb ceskos sruli Semadgenlobis 2/3-is odenobiT. aseve auci-lebelia oqms xels awerdes ceskos yvela wevri, miuxedavad imisa eTanxmeba Tu ara igi Semajamebeli oqmis Sinaarss.54

Semajamebeli oqmi unda gamoqveyndes. sasurvelia igi gamoikras rogorc TvalsaCino adgilas, ise xelmisawvdomi iyos eleqtronuli saSualebebis (universitetis, studen-turi TviTmmarTvelobis oficialuri veb-gverdi da a.S.) gamoyenebiT.

8. Sedegebis gasaCivreba - saarCevno normebi unda gansazRvravdnen rogorc arCevnebis Sedegebis gasaCiv-rebis SesaZleblobas, aseve masTan dakavSirebul proce-durul sakiTxebs.

aucilebelia saCivarSi mieTiTos Tu Semajamebeli oqmis konkretulad ra nawili saCivrdeba, ras eyrdnoba moTxovna, aseve arsebobs Tu ara raime mtkicebuleba. saCivris Setanis vada ar unda iyos Semajamebeli oqmis gamocxadebidan erT samuSao dReze naklebi.

Semajamebeli oqmi, oqmis nawili saCivrdeba ceskoSi, romelic valdebulia operatiulad, gonivrul vadebSi ganixilos saCivari da gamoitanos Sesabamisi gadawyve-tileba. ceskom dawvrilebiT unda Seiswavlos saqmis garemoebebi, saWiroebisamebr sTxovos Sesabamis pirebs gamocxadeba, Caataros Ria sxdomebi da a.S.

ceskos mier miRebuli gadawyvetileba sabolooa da ar saCivrdeba.

53 Sead: iqve, 46-e muxli me-4 punqti.54 Tuki ceskos wevri ar eTanxmeba oqmSi arsebuls raime monacems da gaaCnia gansxvavebuli azri, aucilebelia oqmis grafaSi, romelic specialurad am miznisTvis iqneba gamo-yofili, Caiweros gansxvavebuli azri da komisiis wevrma aRniSnuli daadasturos xelmoweriT.

Page 54: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

9. Sualeduri arCevnebi - Sualeduri arCevnebi arcTu ise gavrcelebulia studentur TviTmmarTvelobebSi, vinaidan erTi mowvevis TviTmmarTvelobis uflebamo-silebis vada saSualod 2 welia. am periodSi damatebiT arCevnebis organizeba gaumarTlebeli xarjia, Tumca ar SeiZleba amgvari midgoma erTgvarovnad gavavrceloT yvela SemTxvevaze.

studenturi TviTmmarTveloba fakultetebis mixed-viT kompleqtdeba da upirveles yovlisa, TviTmmarTve-lobis gageba dakavSirebulia swored fakultetis TviTm-marTvelobasTan. amitomac Tuki fakultetis TviTm-marTvelobis delegatTa umravlesobas uflebamosileba Sewyvetili aqvs da ar arseboben maTi uflebamonacvleebi, SesaZlebelia Catardes Sualeduri arCevnebi gamoklebuli delegatebis Sesavsebad. aqve unda aRvniSnoT, rom Sualedur arCevnebSi gamarjvebuli pirebi delegatis statuss iReben Tavad moqmedi mowvevis studenturi TviTmmarTvelobis uflebamosilebis darCenili vadiT.

Sualeduri arCevnebi mniSvnelovnad gansxvavdeba morigi arCevnebisagan. Tuki mxolod erT fakultetze tar-deba Sualeduri arCevnebi, an ramdenime iseT fakultetze, sadac studentTa raodenobebis dajamebis Sedegad Se-saZlebelia maTi erTobliv saarCevno ubanze gamweseba, arCevnebs organizebas uwevs da saubno doneze atarebs Tavad cesko. amasTan vadebi gacilebiT mokle unda iyos morig arCevnebTan SedarebiT.

Sualeduri arCevnebis arsebobis SemTxvevaSi, yvela wvrilmani, saarCevno procedurebi da uflebamosilebebi unda ganisazRvros an erTian saarCevno debulebaSi, morig arCevnebTan erTad, an ierarqiiT imave samarTlebrivi aqtiT, riTac morigi arCevnebis wesebia dadgenili.

nebismier iseT sakiTxze, rac gansxvavebulad ar wesrigdeba Sualeduri arCevnebis momwesrigebeli nor-mebiT, vrceldeba morigi arCevnebis wesebi.

Page 55: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$3. wevroba

$3.1. wevris statusis mopoveba

studenturi TviTmmarTvelobis wevri SeiZleba ram-denime terminiT iyos moxseniebuli, rasac konkretuli universiteti da misi TviTmmarTvelobis midgoma gana-pirobebs. studenturi TviTmmarTvelobis wevri aseve SesaZlebelia moixseniebodes ubralod `wevrad~, `delegatad~, `deputatad~ da a.S. erTmaneTTan arsobrivad da institucionalurad yvelaze axlos mdgomi terminebi mainc wevri da delegatia.

studenturi TviTmmarTvelobis wevris statusis mopovebis erTaderTi da aucilebeli gza arCevnebia, Tumca gansxvavebulia Tavad arCevnebisa da statusis mopo-vebis uSualo meTodika.

tradiciuli gza arCevnebSi gamarjveba, kerZod ki konkretul kursze - saarCevno olqSi gamoyofil manda-tebis raodenobaSi moxvedraa. aRniSnuli pirdapiri saSua-lebaa imisa, rom pirma moipovos TviTmmarTvelobis wevris statusi.

studenturi TviTmmarTvelobis wevrTa Canacvlebisas aseve xdeba delegatis statusis mopoveba, Tumca nebismier SemTxvevaSi Canacvleba xorcieldeba arCevnebSi monawile im piris meSveobiT, romelmac ver daagrova gamar-jvebisTvis sakmarisi xmaTa raodenoba. konkretuli TviTm-marTveloba Tavad wyvets rogori wesi daadginos Cana-cvlebisTvis, Tumca erTi ram yvelasTvis savaldebulo da saerToa: pirTa wre, romelTaganac unda ganxorcieldes Canacvleba, unda ganisazRvros Sesabamisi fakultetis arCevnebSi monawile studentebiT da wesi unda iyos erT-gvarovani.

wevris statusis mopoveba SesaZlebelia Sualeduri arCevnebis saSualebiT, Tumca am SemTxvevaSi xorcieldeba morigi arCevnebis msgavsi procedura. gansxvavebulia

Page 56: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

mxolod uflebamosilebis vada, romelic ar unda aRe-matebodes moqmedi mowvevis studentTa TviTmmar-Tvelobis uflebamosilebis darCenil vadas.

$3.2. wevris statusis Sewyveta

wevrobis Sewyveta ramdenime safuZvels SesaZloa ukavSirdebodes, maTgan umravlesoba saerToa nebismieri sxva warmomadgenlobiTi organos wevris uflebamosilebis Sewyvetis safuZvlebTan.

SesaZlebelia CamovayaliboT uflebamosilebis Sewyve-tis ZiriTadi safuZvlebi (maT Soris vadamde Sewyvetisac):

a) uflebamosilebis vadis amowurva;

b) piradi gancxadeba;

g) studentis statusis Sewyveta;

d) umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis adminis-traciaSi muSaobis dawyeba;

e) disciplinuri pasuxismgebloba;

v) sasamarTlos mier qmeduunarod, ugzoukvlod dakar-gulad an gardacvlilad gamocxadeba;

z) gardacvaleba.

uflebamosilebis Sewyvetis safuZvlebidan unda gamovyoT uflebamosilebis vadis amowurvis SemTxveva, vinaidan aRniSnulis garda yvela zemoTxsenebuli Sem-Txveva uflebamosilebis vadamde Sewyvetis safuZvels warmoadgens.

piradi gancxadebis safuZvelze uflebamosilebis Sewyveta gavrcelebuli safuZvelia rogorc sajaro, ise kerZo dawesebulebebSi. pirs unda hqondes saSualeba sakuTari Tavisufali nebis farglebSi miiRos damou-kidebeli gadawyetileba. aseve tipuri da sayovelTao garemoebebia uflebamosilebis vadamde Sewyveta garda-cvalebis, sasamarTlos mier qmeduunarod, ugzoukvlod dakargulad da gardacvlilad gamocxadeba, amitomac

Page 57: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

maTze yuradRebas aRar gavamaxvilebT. gacilebiT mniSvnelovania TviTmmarTvelobis specifikis gaTvalis-winebiT sxva safuZvlebi ganvixiloT dawvrilebiT.

studentis statusis Sewyveta - am safuZvliT dele-gatis uflebamosilebis Sewyveta pirdapir kavSirSia Tavad TviTmmarTvelobis, rogorc samarTlebrivi institutis arsobasTan. delegati warmoadgens Sesabamisi fakultetis studentebs, igi (studenti) arCeuli iyo delegatis ufle-bamosilebebis gasaxorcileblad, Sesabamisad, Tuki mas aRar eqneba studentis statusi, sruliad logikuria, romSeuwydes delegatis statusic.

studentis statusis Sewyveta mowesrigebulia sakanon-mdeblo doneze, amitomac swored dadgenili wesiTa da va-debSi unda ganxorcieldes nebismieri moqmedeba, romelic masTan iqneba dakavSirebuli.

disciplinuri pasuxismgebloba - disciplinuri pasu-xismgebloba dadgenilia rogorc universitetis wesdebiTa da Sesabamisi aqtebiT, ise sakuTriv studenturi TviTm-marTvelobis debulebiT, Tumca mxolod am ukanasknelma unda gansazRvros Tu ra SemTxvevebs mohyveba dele-gatisTvis statusis Sewyveta.

debulebiT SesaZlebelia dadgindes delegatis mier TviTmmarTvelobis saqmianobaSi monawileobis armiReba, dakisrebuli ufleba-movaleobebis arajerovani Sesru-leba, debulebisa da universitetis wesdebis darRveva, rogorc delegatis uflebamosilebis vadamde Sewyvetis safuZveli. Tumca am SemTxvevaSi aucilebelia faqti dadasturdes formaluri TvalsazrisiT, kerZod, nebis-mieri darRveva unda Seafasos studenturi TviTm-marTvelobis umaRlesma organom - saerTo krebam, romelic gadawyvets darRvevis simZimes da mis Sedegebs. krebam kenWi unda uyaros delegatisTvis uflebamosilebis Sewyvetis sakiTxs da mxolod dadebiTi gadawyvetilebis miRebis SemTxvevaSi, TviTmmarTvelobis wevrs uwydeba ufleba-mosileba vadaze adre.

Page 58: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis administr-aciaSi muSaobis dawyeba - msgavsi safuZvlis arseboba studenturi TviTmmarTvelobis saqmianobis damouki-deblobidan gamomdinareobs.

studenturi TviTmmarTveloba studentTa erTob-liobaa, romlebic studentebs warmoadgenen da Sesabamis gadawyvetilebebs damoukideblad, sakuTari pirovnuli Sexedulebisamebr iRebs. Tuki studenti muSaobas iwyebs umaRles saganmanaTleblo dawesebulebaSi, Cndeba safr-Txe, rom misi saxiT zegavlena ganxorcieldeba TviTm-marTvelobis mier miRebul gadawyvetilebebze.

zogadi principis Tanaxmad, universitetis administra-ciaSi muSaobis dawyebisTanave delegats avtomaturad uwydeba uflebamosileba, amasTan mniSvneloba ara aqvs ra kompetencia gaaCnia da ra Tanamdeboba ukavia pirs.55

studenturi TviTmmarTveloba Tavad wyvets, Tu ro-mel midgomas airCevs am sakiTxTan dakavSirebiT. igi saku-Tar debulebaSi gansazRvravs, azustebs Tanamdebobebsa da kompetenciebs, rasac ukavSirebs delegatis ufleba-mosilebis vadamde Sewyvetas.

$3.3. mandati

studenturi TviTmmarTvelobis wevris statusi ar gulisxmobs gansakuTrebuli privilegiebis arsebobas umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis sxva studen-tebTan SedarebiT. erTaderTi upiratesoba rac TviTm-marTvelobis wevrs gaaCnia, aris ufleba monawileoba

55 arsebobs gansxvavebuli midgomac, kerZod SesaZlebelia moxdes Tanamdebobis dakonkreteba, cenzi dawesdes adminis-traciuli Tanamdebobis saxiT da a.S.; Sead: Tsu studenturi TviTmmarTvelobis debulebis me-12 muxlis me-2 punqtis `b~ qvepunqti.

Page 59: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

miiRos universitetis marTvis organoebis saqmianobaSi da zogadad, universitetis marTvaSi.

TviTmmarTvelobis wevris mimarT dauSvebelia dadgindes raime saxis SeRavaTi, Sidasauniversiteto privilegia da sxv. delegati ver isargeblebs ramenairi imunitetiTa da indemnitetiT. nebismieri msgavsi SeRa-vaTis dadgena da gansazRvra aris uflebamosilebis gada-meteba da araa Sesasruleblad savaldebulo.

Page 60: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi V. struqtura da debuleba

$1. warmomadgenlobiTi organoebi

studentTa TviTmmarTveloba Tavisi bunebiT warmomadgenlobiTi xasiaTis matarebelia da studentebis warmomadgenlobazea dafuZnebuli, Tumca Sida struq-turaSi mas Tavadac gaaCnia warmomadgenlobiTi organoebi.

miuxedavad imisa, Tu rogori Sida struqtura gaaCnia ama Tu im universitetis studentur TviTmmarTvelobas, SesaZlebelia gamovyoT ori ZiriTadi warmomadgenlobiTi organo, romelic saerToa nebismieri maTganisaTvis: centralur doneze - saerTo kreba, xolo safakulteto doneze - safakulteto sabWo.

1. saerTo kreba studenturi TviTmmarTvelobis uma-Rlesi warmomadgenlobiTi organoa da mis gadawyve-tilebebs yvelaze didi samarTlebrivi Zala gaaCnia TviTm-marTvelobaSi. saerTo kreba aerTianebs studenturi TviTmmarTvelobis absoluturad yvela wevrs. saerTo kreba swored is organoa, romelic naTlad gamoxatavs TviTmmarTvelobis azrs, midgomas Tu raime pozicias, Sesabamisad mis mier miRebuli gadawyvetileba yvelaze mniSvnelovani da Sida ierarqiaSi umaRlesia.

saerTo krebis Catarebasa da organizebaze pasuxis-mgebelia TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organoebi, Tumca pirvel sxdomis Catarebas, rogorc wesi, uzrun-velyofs studenturi TviTmmarTvelobis cesko wina mowve-vis TviTmmarTvelobis xelmZRvanelobasTan erTad.

krebis sxdomebs uZRveba sxdomis Tavmjdomare, rome-lic SesaZlebelia airCion yoveli sxdomisTvis, an gavrce-lebuli wesis Tanaxmad, TviTmmarTvelobis warmo-madgenlobaze uflebamosilma pirma (prezidenti, Tav-mjdomare) SeiTavsos aRniSnuli funqciis ganxrcielebac. sxdomaze xdeba aseve mdivnis arCeva, romelsac evaleba

Page 61: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

konkretuli sxdomis oqmis warmoeba da sxdomis Tavmjdo-maris daxmareba Seabamis procesualur sakiTxebSi.

sxdomis gamarTvisa da savaraudo dRis wesrigis Sesaxeb delegatebs unda ecnoboT sxdomis Catarebamde gonivruli vadiT adre, raTa wevrebma droulad SeZlon momzadeba da sakiTxebis gacnoba. sxdomis gamarTvis vadebi SesaZle-belia dadgindes rogorc debulebiT, ise sxva specialuri aqtiT, vTqvaT saerTo krebis reglamentiT da a.S.

gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba sxdomis Catare-baTa periodulobas, romelic ZiriTad SemTxvevaSi merye-obs weliwadSi erTidan sam sxdomamde, Tumca TviTm-marTvelobis debulebiT SesaZlebelia dadgindes gansxva-vebuli perioduloba, magram aranakleb weliwadSi erTi sxdomisa. debulebiTa da reglamentiT dgindeba aseve riggareSe sxdomebis mowvevis iniciatorebis wre da pirobebi.

sxdomis oqmSi Seitaneba yvela mniSvnelovani infor-macia, maT Soris: sxdomis gamarTvis TariRi, saerTo krebis sruli Semadgenlobis odenoba, sxdomaze damswre wevrTa raodenoba, dRis wesrigi, kenWisyraze gatanili sakiTxebi, kenWisyris Sedegebi da sxv. oqms xels unda awerdes sxdomis Tavmjdomare da mdivani, Tumca aucilebelia oqms Tan erTvodes an uSualod masSi iyos dafiqsirebuli sxdomaze damswre wevrTa vinaoba da Sesabamisi dadastureba xelmoweriT.

saerTo kreba gadawyvetilebebs iRebs damswreTa Semadgenlobis umravlesobiT. TviTmmarTvelobis debule-biT SesaZlebelia ganisazRvros sxvadasxva qvorumi konkretul sakiTxebze gadawyvetilebis miRebisas. Tavad debulebis miRebisa da masSi cvlilebebisa da damatebebis Setana xorcieldeba sruli Semadgenlobis aranakleb 2/3-is umravlesobiT, rac ganpirobebulia Tavad debulebis samarTlebrivi bunebiTa da mniSvnelobiT.

aucilebelia SevexoT sakiTxTa wres, romlis gadawyvetac saerTo krebis uflebamosilebas ganekuTv-

Page 62: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

neba, Tumca amasTan unda aRvniSnoT, rom mizanSewonili araa saerTo krebis uflebamosilebaTa Zalzed gada-tvirTva da praqtikul sakiTxTa mikuTvneba misi kompe-tenciis sferosaTvis.

saerTo kreba kolegiuri organoa, romelic yvela de-legats aerTianebs, maTi xSirad Sekreba da amasTan, saWiro qvorumis arseboba ki sakmaod problemuria. delegatebi studentebi arian da isini ar unda moswydnen saswavlo process, miTumetes, rom msgavsi Sekrebebi ara mxolod monawileobas, aramed karg organizaciul uzrunvel-yofasac moiTxoven, rac kvlavac studentebis (delega-tebis) kompetencias ganekuTvneba.

saerTo krebis uflebamosileba moicavs studenturi TviTmmarTvelobis yvelaze mniSvnelovan da sakvanZo sakiTxebs, romlebic sasicocxlo mniSvnelobas atarebs TviTmmarTvelobisa da misi saqmianobisaTvis.

uflebamosilebaTagan pirvel rigSi aRsaniSnavia TviTmmarTvelobis ZiriTadi samoqmedo dokumentis – de-bulebis miReba, aseve masSi cvlilebebisa da damatebebis Setana. saerTo kreba sruli Semadgenlobis aranakleb 2/3-is umravlesobiT iRebs gadawyvetilebebs aRniSnul sakiT-xebTan dakavSirebiT, Tumca konkretul TviTmmarTve-lobas SesaZloa naklebi qvorumi hqondes dadgenili, rac namdvilad araa misaRebi.56

TviTmmarTvelobis xelmZRvanelobasa da warmomad-genlobaze uflebamosili piris, iqneba es prezidenti, Tu Tavmjdomare, arCevis sakiTxi aseve saerTo krebis uflebamosilebebs ganekuTvneba. saerTo kreba pirvelsave sxdomaze irCevs TviTmmarTvelobis xelmZRvanels. arCev-nebis procedura da qvorumi dadgenilia TviTmmarTve-lobis debulebiT. prezidentis (Tavmjdomare) arCevasTan

56 erTaderTi dasaSvebia raodenobis gamoTvlisas siiTi Semadgenlobis gaTvaliswineba, Tumca araa mizanSewonili TviTmmarTvelobis mTavari samarTlebrivi aqti damswreTa Semadgenlobis umravlesobiT iyos miRebuli.

Page 63: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

erTad saerTo kreba Tavadvea uflebamosili ganixilos prezidentis impiCmentis sakiTxi da saWiroebis SemTxvevaSi, vadamde Seuwyvitos mas uflebamosileba.

TviTmmarTvelobas SeiZleba hyavdes erTi an ramdenime vice-prezidenti (Tavmjomaris moadgile), romelTa Ta-namdebobaze arCevac aseve saerTo krebis uflebamosi-lebaa, Tumca misi ganxorcieleba aucileblad prezident-Tan (TavmjdomaresTan) SeTanxmebiT unda moxdes.

studenturi TviTmmarTvelobis biujetis formireba da damtkiceba aseve xorcieldeba saerTo krebis mier, Tumca es sakmaod problemuri sakiTxia, vinaidan igi pirdapir umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis biujetTanaa mibmuli da xSir SemTxvevaSi SesaZloa praqti-kaSi verc moxdes realuri biujetis miReba, am ukanaskne-lis tradiciuli mniSvnelobiT. am SemTxvevaSi xdeba biujetis xarjviTi nawilis gawera da ara mTlianad misi SemuSaveba.

Tuki Sida struqturaSi TviTmmarTvelobas gan-sazRvruli aqvs makontrolebeli organos arseboba, aucilebelia misi xelmZRvaneloba arCeuli iyos saerTo krebis mier, vinaidan swored aRmasruleblebisgan damo-ukidebelma subieqtma unda ganaxorcielos saerTo krebis saxeliT maTze kontroli da zedamxedveloba.

saerTo krebas SesaZloa gaaCndes mTeli rigi sxva uflebamosilebebi, Tumca isini unda iyos realurad Sesrulebadi da ara zedmetad abstraqtuli, zogadi, amasTan maTma arsebobam ar unda ganapirobos saerTo krebis umiznod xSiri sxdomebis Catareba. kreba nebismier Tavis gadawyvetilebas aformebs Sesabamisi samarTlebrivi aqtis saSualebiT.

2. safakulteto sabWo57 – studenturi TviTmmarTve-loba fakultetebzea mibmuli da misi dakompleqtebac

57 fakultetis sabWo hqvia umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis Sesabamisi fakultetis warmomadgenlobiT

Page 64: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

swored jer safakulteto da Semdgom centralur doneze xdeba, aseTive qronologiuri principis gaTvalis-winebiT.58

fakultetidan arCeuli delegatebi qmnian safakul-teto sabWos, romelic adgilobriv, safakulteto doneze warmoadgens umaRles warmomadgenlobiT organos. mas gaaCnia sakuTari struqtura da uflebamosilebebi, raTa jerovnad ganaxorcielos is mizani, romlisTvisac aris Seqmnili.

safakulteto sabWos xelmZRvanelobs safakulteto sabWos Tavmjdomare, xolo misi aryofnis SemTxvevaSi –Tavmjdomaris moadgile. isini airCevian sabWos mier pirvelive sxdomaze. Tavmjdomaris kandidaturis war-dgenis ufleba aqvT TviTmmarTvelobis prezidents da safakulteto sabWos wevr delegatTa garkveul rao-denobas, romelic dadgenili unda iyos Sesabamisi TviTmmarTvelobis debulebiT. kenWisyris Sedegad arCeuli Tavmjdomare asaxelebs misi moadgilis kandi-daturas, romelsac aseve eyreba kenWi. TviTmmarTvelobis debuleba unda adgendes safakulteto sabWos Tanamdebobis pirTa arCevisaTvis xmaTa savaldebulo raodenobas.

safakulteto sabWos sxdomebis gamarTvisas esaWi-roeba sxdomis mdivani, romelic awarmoebs Sesabamisi sxdomis oqmebs, uzrunvelyofs safakulteto sabWos dokumentaciis gamarTulobas da Sesabamisobas kanonmdeb-lobasTan da TviTmmarTvelobaSi moqmed wesebTan. mdivani SesaZloa airCes rogorc konkretuli sxdomisTvis, ise zogadad safakulteto sabWos uflebamosilebis vadiT. mdivnis kandidaturis dasaxeleba SeuZlia sxdomis Tav-

organos. amitomac terminTa aRrevis Tavidan acilebis mizniT, TviTmmarTvelobis safakulteto organo safakul-teto sabWod iwodeba.58 saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, 45-e muxli, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

Page 65: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

mjdomares an nebismier sxva delegats, romelic eswreba sxdomas. mdivnis arCevisaTvis xmaTa savaldebulo raodenobas SesaZloa gansazRvravdes debuleba, Tumca Tuki aRniSnuli monacemebi ar aris mocemuli, unda mivmarToT zogad wess, romlis safuZvelzec miiReba Cveulebrivi gadawyvetilebebi.

Tavmjdomare, Tavmjdomaris moadgile da mdivanic, aseve nebismieri Tanamdebobis piri, romlis ufleba-mosilebac safakulteto sabWos ukavSirdeba, unda warmo-adgendes Sesabamisi safakulteto sabWos wevrs, delegats.

safakulteto sabWos sxdomis mowvevaze uflebamo-silia safakulteto sabWos Tavmjdomare, TviTmmarTve-lobis prezidenti, safakulteto sabWos delegatTa garkveuli odenoba, rac debulebiT dgindeba. Tumca es raodenoba ZiriTadad meryeobs safakulteto sabWos sruli Semadgenlobis 1/5-sa da 1/3-s Soris. savaldebulo minimumi ar unda iyos Zalzed maRali, vinaidan maRali zRvari ganapirobebs nebis gamovlebis Tavisuflebis mniSvnelovan SezRudvas.

sxdomaTa sixSire (minimaluri raodenoba) gani-sazRvreba TviTmmarTvelobis debulebiT, Tumca aRniS-nuli zRvari mxolod minimums awesebs, rac ar gamoricxavs saWiroebis SemTxvevaSi sxdomaTa gacilebiT met rao-denobas. saSualod safakulteto sabWo ikribeba TveSi erTxel mainc, vinaidan sxva SemTxvevaSi warmoudgeneli iqneba misi mxridan qmediTi saqmianoba.

safakulteto sabWos uflebamosilebebi, rogorc ukve aRvniSneT, ZiriTadad moicavs safakulteto mniSvnelobis sakiTxTa wres. sabWo irCevs safakulteto sabWos Tavmjdo-mares, mis moadgileebsa da sxdomis mdivans. maT mier uflebamosilebis arajerovani ganxorcielebis, debule-bis, universitetis wesdebis an saqarTvelos kanonmdeblo-bis uxeSi darRvevis SemTxvevaSi kenWs uyris maT uflebamosilebis vadamde Sewyvetis sakiTxs. aRsaniSnavia TviTmmarTvelobis debulebis SemuSavebis procesSi

Page 66: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

safakulteto sabWos CarTuloba, romelic ixilavs proeqts da gamoTqvams Tavis SeniSvnebsa da winadadebebs. sasurvelia analogiuri proceduris ganxorcieleba maSinac, rodesac xdeba ara axali debulebis miReba, aramed moqmed debulebaSi cvlilebebisa da damatebebis Setana.

studentTa proeqtebisa da winadadebebis ganxilva aseve Sedis safakulteto sabWos uflebamosilebaSi, Tumca mxolod im moculobiT, rasac TviTmmarTvelobis debu-leba adgens, vinaidan SesaZlebelia mas hqondes, rogorc saboloo gadawyvetilebis miRebis, ise misi mowonebisa da sakiTxis saboloo gadawyvetaze uflebamosili pirisaTvis (organosaTvis) gadagzavnis ufleba. decentralizebuli biujetis SemTxvevaSi safakulteto sabWo Tavad wyvets da-finansdes an ganxorcieldes Tu ara konkretuli proeqti.59

sabWo uflebamosilia Tavad iyos raime RonisZiebis orga-nizatori. proeqtis ganxorcielebis SemTxvevaSi igi gan-sazRvravs saorganizacio jgufis Semadgenlobas, romelic uzrunvelyofs RonisZiebis organizebasa da Catarebas.

nebismieri safakulteto mniSvnelobis problemis arsebobis, wamoWris SemTxvevaSi safakulteto sabWo araTu uflebamosilia, aramed valdebulicaa uzrun-velyos misi uswrafesi gadawyveta, aseve misi Semdgomiprevencia, Tuki aRniSnuli studenturi TviTmmarTve-lobis zogadi uflebamosilebidan da saqmianobis mizne-bidan gamomdinareobs.

59 gacilebiT gamarTlebulia studentTa TviTmmarTvelobis biujeti iyos centralizebuli da sabolood mxolod erT pirs SeeZlos universitetis administraciasTan Sesabamisi molaparakebebis warmarTva da urTierTobebis damyareba finasnebis gamoyofasTan dakavSirebiT. es ganapirobebs ufro met gamWvirvaleobasa da sistemis efeqturad, gamarTulad saqmianobas.

Page 67: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$2. aRmasrulebeli organoebi

studentTa TviTmmarTveloba, rogorc organizaciul-struqturuli warmonaqmni TavisTavad warmomadgen-lobiTi bunebis arsebobas gulisxmobs, Tumca im miznebis praqtikuli ganxorcilebisaTvis, romlebic TviTmmarTve-lobas aqvs sakanonmdeblo doneze dasaxuli,60 aucile-belia qmediTi organoebis Seqmna Tavad TviTmmarTvelobis SigniT.

TviTmmarTvelobis aRmasrulebel organoebSi igulisxmeba nebimismieri is organo Tu Tanamdebobis piri, romlis ufleba-movaleobebic TviTmmarTvelobis saqmi-anobis praqtikuli ganxorcielebaa. ra Tqma unda, aqve unda vigulisxmoT TviTmmarTvelobis prezidentic, Tumca amas qvemoT dawvrilebiT ganvixilavT.

aRmasrulebeli organoebi sxvadasxva saxeliT moixse-nieba, rac damokidebulia Tavad TviTmmarTvelobis ar-Cevanze. zogadad gvxvdeba `departamenti~, `ganyofileba~, `samsaxuri~, `palata~, `klubi~, `komiteti~ da a.S. calke aRniSvnis Rirsia kolegiuri organoebi, romlebic iSvi-aTad, Tumca mainc SeiZleba zogierTi TviTmmarTvelobis struqturaSi aRmovaCinoT. es ukanaskneli ZiriTadad gvxvdeba maSin, rodesac Tavad aRmasrulebeli organoebis xelmZRvaneli Tanamdebobis pirebi erTiandebian saerTo samoqmedo gegmisa da principebis SesamuSaveblad. Tumca yovelive amis ganxorcieleba SexvedriT, araoficialuri krebis meSveobiTac SesaZlebelia.61

60 ix: iqve, 45-e muxlis me-2 punqti61 amgvari midgoma gacilebiT gamarTlebulia, vinaidan mizanSewonili namdvilad araa zedmeti, ufunqcio organoebis Seqmna. sirTules ar warmoadgens aRmasrulebel organoTa xelmZRvanelebis saqmiani Sexvedrebis mowyoba, romelic atarebs ara oficialuri kolegiuri, aramed saTaTbiro organos xasiaTs.

Page 68: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

departamentebi, samsaxurebi, ganyofilebebi da a.S. iqmneba studentTa uflebebis dacvis, kulturul-SemecnebiTi, gasarTobi, inteleqtualuri RonisZiebebis Catarebisa da ganxorcielebis mizniT, agreTve TviTm-marTvelobis saqmianobis Sidaorganizaciuli mxaris or-ganizebisa da gamarTvisaTvis.

aRmasrulebeli organoebi SesaZlebelia davyoT sam ZiriTad jgufad. amgvar dayofas Tavad organoTa saqmi-anobis miznobrioba ganapirobebs. es jgufebia:

- studentTa uflebebis dacva

- RonisZiebebis organizeba

- TviTmmarTvelobis saqmianobis Sidaorganizaciuli uzrunvelyofa

pirveli ori jgufi erT konteqstSi SegviZlia gaviyva-noT, vinaidan isini TviTmmarTvelobis ZiriTadi miznebis ganxorcielebas emsaxureba. rac Seexeba mesame jgufs, igi ukve pirveli ori maTganis daubrkoleblad ganxor-cielebas uzrunvelyofs. terminologiuri TvalsazrisiT swored am jgufebis funqciuri datvirTvidan gamomdinare SesaZloa daiyos organoTa saxelwodebebi, Tumca amas mxolod lingvisturi da ara Sinaarsobrivi datvirTva eqneba.62 pirveli ori jgufis organoebis aRsaniSnad pirobiTad gamoviyenebT `ganyofilebas~, xolo mesame jgu-fis organoebisaTvis ki - `samsaxurs~.

ganyofilebebi SesaZlebelia davyoT Semdegi sferoebis mixedviT, (Tumca es ar gamoricxavs praqtikaSi ramdenime maTganis erTobliobas, an piriqiT erTSi ram-denimes arsebobas):

- studentTa uflebebis dacva

62 ase magaliTad: pirveli or jgufi – departamenti, gan-yofileba an centri, xolo mesame jgufi – komiteti an samsaxuri. ara aqvs arsebiTi mniSvneloba romel maTgans ra erqmeva, sasurvelia fuqciuri datvirTvidan gamomdinare mesame jgufs gansxvavebuli saxelwodeba gaaCndes.

Page 69: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

- kultura

- ganaTleba da mecniereba

- turizmi

- sporti

ganyofileba Sedgeba Tavmjdomaris, Tavmjdomaris moadgilisa da ganyofilebis wevrebisagan. gansxvavebiT warmomadgenlobiTi organoebisagan, aRmasrulebel orga-noebSi araa savaldebulo mxolod delegatebisagan iyos dakompleqtebuli, Tavad ganyofilebis gadawyvetilebiT SesaZlebelia nebismieri dainteresebuli piri CaerTos mis muSaobaSi. ganyofilebas Tavisi kuratorebi (warmo-madgenlebi) hyavs fakultetebze, romlebic uzrunvel-yofen sxvadasxva proeqtis organizebas da kontaqts centrTan (ganyofilebasTan) safakulteto doneze.

ganyofilebis uflebamosilebebs mikuTvnebul sakiTx-Ta nawili SesaZloa kolegiurad iyos gadasawyveti, aseT SemTxvevaSi ganyofilebaSi Semaval studentTa xmebis mi-marT moqmedebs ori midgoma. zogierT SemTxvevaSi saTaTbiro xmis ufleba gaaCniaT ganyofilebis im wevrebs, romlebic TviTmmarTvelobis delegatebi arian63, xolo zogjer ki – ganyofilebis nebismier wevrs, miuxedavad ma-Ti statusisa TviTmmarTvelobaSi. ganyofilebis sxdomebis Catarebasa da mis saqmianobasTan dakavSirebul wvrilmanebs SesaZlebelia gansazRvravdes TviTmmarTve-lobis debuleba, Tumca dasaSvebia Tuki es praqtikiT an TviTmmarTvelobis mier specialurad dadgenili wesiT mowesrigdeba.

dasaSvebia konkretuli proeqtis, an viwro profilis saqmianobis, RonisZiebisaTvis, romelTa ganmeorebiT gan-xorcielebac SemdgomSi kvlavacaa dagegmili, Seiqmnas

63 ix: ssip ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis studenturi TviTmmarTvelobis debulebis 44-e muxli pirveli punqti

Page 70: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

centri an klubi.64 am SemTxvevaSi klubi (centri an nebis-mieri sxva) daeqvemdebareba im ganyofilebas, romlis saqmi-anobasac miekuTvneba klubis proeqti Tu RonisZieba, Tumca es ar gamoricxavs mis damoukidebel Sida-organizaciul mowyobas – struqturas, rac misi Seqmnis Se-saxeb specialur aqtSi unda iyos aRniSnuli.

studentTa TviTmmarTvelobis saqmianobis Sidaorga-nizaciuli uzrunvelyofisaTvis iqmneba erTi an ramdenime samsaxuri. umravles SemTxvevaSi iqmneba Semdegi samsa-xurebi:

- iuridiuli (samarTlebriv sakiTxTa)

- safinanso

- sazogadoebasTan urTierTobis

ZiriTadad am sami mimarTulebiT xdeba TviTmmarTve-lobis saqmnianobis organizaciuli mxardaWera, Tumca SesaZlebelia maTi funqciebi kidev ramdenime an piriqiT –mxolod erT samsaxurze iyos gadanawilebuli.

aucilebelia TviTmmarTvelobis saqmianoba iyos gamar-Tuli rogorc samarTlebrivi, ise finansuri kuTxiT, Tumca am ukanasknels isedac uzrunvelyofs umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis Sesabamisi samsaxuri, amitomac SesaZlebelia finansuri sakiTxebi iuridiuli samsaxuris kompetencias miakuTvnon, rac sruliad logi-kuria.

garda uSualod organizaciuli kuTxisa, mizanSe-wonilia ganxorcilebuli proeqtebisa da RonisZiebebis Sesaxeb sazogadoebam, gansakuTrebiT ki studentobam –potenciurma amomrCevelma, uwyodes. am SemTxvevaSi amas ufro sakuTari amomrCevlisaTvis maqsimalurad dawvri-lebiTi da amomwuravi informaciis miwodebis motivacia udevs safuZvlad, Tumca RonisZiebaTa reklamirebisa da

64 magaliTad: inteleqtualuri TamaSebis organizeba-Cata-rebisaTvis – inteleqtklubi; debatebis CempionatisaTvis –debatklubi da a.S.

Page 71: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavad TviTmmarTvelobis popularizaciis daniSnulebis mizanic araa meorexarisxovani.

$3. xelmZRvaneloba da mesame pirebTan urTierToba

studentTa TviTmmarTvelobis xelmZRvaneloba da mesame pirebTan urTierToba TviTmmarTvelobis prezi-dentis uflebamosilebaa.65 igi studentTa TviTmmarTve-lobis umaRlesi Tanamdebobis piria,66 romelic angariSvaldebulia TviTmmarTvelobis saerTo krebis winaSe.

TviTmmarTvelobis prezidenti airCeva saerTo krebis mier, axali mowvevis TviTmmarTvelobis pirvelive sxdomaze, faruli kenWisyriT. amas arsebiTi mniSvneloba aqvs, vinaidan kenWisyris faruloba meti demokratiu-lobisa da nebis Tavisuflad gamovlenis uzrunvelyofis erT-erTi saSualebaa. faruli kenWisyra Tavis mxriv gulisxmobs kandidatTa winaswar registraciasa da biuletenebis momzadebas, Tumca amis gamo ar SeiZleba zedmeti vadebi dawesdes registraciisaTvis. kandidatTa registracia ceskos mier arCevnebis Semajamebeli oqmis gamoqveynebisTanave unda daiwyos da pirvel sxdomamde araugvianes erTi dRisa unda damTavrdes. oqmis gamoqveynebamde registraciis dawyeba fizikurad ver ganxorcieldeba, vinaidan daregistrirebis msurveli studenti axali mowvevis delegati unda gaxldeT. re-

65 prezidentis nacvlad SesaZlebelia xelmZRvaneli iwodebodes rogorc `Tavmjdomare” an `xelmZRvaneli~, aRniSnuli Tavad studenturi TviTmmarTvelobis gada-sawyvetia, vinaidan amis Taobaze `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT raime SezRudva dadgenili araa.66 ix: ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis studenturi TviTmmarTvelobis debulebis 23-e muxli.

Page 72: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

gistraciis procedurebi unda iyos gansazRvruli arCev-nebis debulebiT.67

prezidentad arCevis msurveli pirisaTvis SesaZlebelia TviTmmarTvelobis debulebiT ganisazRvros sxvadasxva cenzi. aqve unda aRvniSnoT saarCevno samar-TalSi zogadad gavrcelebuli ramdenime cenzi, romelTa gamoyenebac studentTa TviTmmarTvelobis SenTxvevaSi aramizanSewonili da gaumarTlebeli iqneba, esenia asakob-rivi, da ganaTlebis cenzebi.

kandidatad daregistrirebis msurvelisTvis dauSve-belia raime asakobrivi cenzis gansazRvra. vinaidan stu-dentTa asaki ZiriTadad 16-17 wlidan iwyeba, Sesabamisad Tuki am wlovanebis piri delegati gaxdeba, mas ar unda Se-ezRudos prezidentis arCevnebisaTvis pasiuri saarCevno ufleba. winaaRmdeg SemTxvevaSi es Tanasworobis uflebis pirdapiri darRvevaa.

analogiuri SemTxveva gveqneba saxeze, Tuki dawesdeba ganaTlebis cenzi, vTqvaT bakalavris xarisxis savalde-bulooba, an magistraturis studentebis arCevis akrZalva da ase Semdeg, vinaidan msgavsi akrZalvebic pirdapir xelyofs Tanasworobis ZiriTad uflebas.

gavrcelebuli wesis Tanaxmad, TviTmmarTvelobis pre-zidentad SesaZlebelia airCes TviTmmarTvelobis qmedu-nariani, nasamarTleobis armqone delegati, romelic ar ikavebs raime Tanamdebobas umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis administraciaSi.68

67 Tumca SesaZlebelia TviTmmarTvelobis prezidentis arCev-nebis procedurebs awesrigebdes TviTmmarTvelobis debule-bac.68 SesaZlebelia TviTmmarTvelobis debuleba awesebdes damatebiT moqalaqeobis cenzs, universitetSi SesaZloa moqalaqeobis armqone pirebi an ucxoeTis moqalaqeebic swavlobdnen, amitomac upriani iqneba Tuki amgvari akrZalva ar iarsebebs. Tumca es Tavad TviTmmarTvelobis gada-sawyvetia da universitetis internaciolizacizea damoki-debuli.

Page 73: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

qmedunarianoba69 sayovelTaod gavrcelebuli moTxov-naa Tanamdebobaze asarCevi piris mimarT, radganac aucilebelia igi damoukidebel, gacnobierebul da srul-fasovan gadawyvetilebebs iRebdes. rac Seexeba nasamarT-lobas70, esec logikuri moTxovnaa, vinaidan prezidenti saubrobs studenturi TviTmmarTvelobis saxeliT, rome-lic universitetis mTeli studentobis arCeulia da Sesa-bamisad Tavis mxriv warmoadgens kidevac am ukanasknels. ra Tqma unda, aucilebelia msgavsi datvirTvis mqone piri umwikvlo reputaciiT gamoirCeodes. nasamarTleoba ki Tavis mxriv danaSaulTanaa dakavSirebuli da aucilebelia garkveuli periodis gasvla, raTa moxdes piris sruli dabruneba – reintegracia sazogadoebaSi (resocializa-cia).

Tanamdebobrivi SeuTavsebloba msgavsia delegatis SemTxvevaSi, razec zemoT ukve gvqonda saubari, Tumca gansxvavebiT rigiTi delegatisagan, TviTmmarTvelobis prezidents gacilebiT meti pasuxismgebloba akisria. Sesabamisad metia riski imisa, rom Tuki prezidenti administraciis TanamSromeli iqneba, administraciis Sesa-Zlebloba miecema Caerios TviTmmarTvelobis saqmianobaSi.

prezidentis uflebamosileba iwyeba misi arCevis-Tanave. arCevad miiCneva ceskos mier saerTo krebisadmi prezidentis arCevnebis Semajamebeli oqmis gacnoba. rac Seexeba uflebamosilebis Sewyvetas, aq ramdenime safu-Zveli unda gamovyoT:

69 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis me-12 muxli, saparlamento uwyebani #31, 1997 w, #786-IIs; saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentarebi, wigni I, l. Wanturias redaqtorobiT, Tbilisi, 2002, 43-46; l. Wanturia, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogadad nawilSi, Tbilisi, 2000, 150-15670 ix: saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 79-e muxli, saqarTvelos sakanonmdeblo macne # 4 (48) , 1999w, #2287-rs; m. turava, sisxlis samarTali, zogadi nawili, Tbilisi, 2010, 300-310; sisxlis samarTlis zogadi nawili, g. naWyebiasa da i. dvaliZis redaqtorobiT, Tbilisi, 2007, 42-427

Page 74: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

- uflebamosilebis vadis amowurva, rac dakavSirebu-lia axali prezidentis arCevasTan.

- delegatis statusis Sewyveta

- impiCmentis proceduriT misi Tanamdebobidan gadaye-neba

delegatis statusis Sewyvetis safuZvlebi, romlebzec ukve gvqonda saubari, avtomaturad prezidentis ufleba-mosilebis vadamde Sewyvetis safuZvelicaa, vinaidan prezidentis statusi pirdapir dakavSirebulia delega-tobasTan.

rac Seexeba impiCmentis proceduras, am SemTxvevaSi TviTmmarTvelobis saerTo kreba, debulebis Sesabamisad, ganixilavs prezidentis mier uflebamosilebis gadacdo-mis sakiTxs da kenWs uyris misTvis uflebamosilebis vadamde Sewyvetis sakiTxs. Tuki TviTmmarTvelobas gaaCnia Sidaorganizaciul struqturaSi makontrolebeli orga-no, rogorc wesi, isic CarTulia impiCmentis proceduraSi da debs kvalificiur daskvnas prezidentis gadacdomasTan dakavSirebiT. impiCmentis proceduruli sakiTxebi Tavad TviTmmarTvelobis mosawesrigebelia, Tumca aucilebelia gaTvaliswinebuli iyos sayovelTaod aRiarebuli princi-pebi da Tavad procedura ar iyos warmoudgenlad rTuli, faqtobrivad ganuxorcielebadi.

prezidentisaTvis uflebamosilebis vadamde Sewyve-tisas Canacvlebis ori modeli arsebobs: pirvelis Tanax-mad, iqmneba droebiTi komisia da umokles vadebSi tardeba prezidentis axali arCevnebi, xolo meoris Tanaxmad, prezidentis Tanamdebobas ikavebs vice-prezidenti, rome-lic aseve arCeulia saerTo krebis mier. am SemTxvevaSi adgili ara aqvs wyvetas, vinaidan xdeba avtomaturi Cana-cvleba, xolo es ukanaskneli saerTo krebas warudgens vice-prezidentobis axal kandidats. meore modeli gaci-lebiT efeqturi da moqnilia, ris gamoc swored mas aniWebs upiratesobas studetTa TviTmmarTvelobebis umravleso-ba.

Page 75: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

TviTmmarTvelobis prezidenti aRWurvilia aRmasru-lebeli uflebamosilebebiT, raTa uzrunvelyos TviTm-marTvelobis saqmianobis gamarTuloba da sxvadasxva orga-noTa muSaobis koordinacia. debulebis mixedviT prezi-dents sxvadasxva TviTmmarTvelobaSi gansxvavebuli ufle-bamosilebebi SeiZleba gaaCndes, Tumca arsebobs sayovel-Tao uflebebi, romlebic saerTo maxasiaTebelia yvela-saTvis: saerTo krebis Tavmjdomareoba da misi sxdomebis mowveva, xelmZRvaneloba-warmarTva, mesame pirebTan urTi-erTobaSi TviTmmarTvelobis warmodgena, oficialur do-kumentaciebze, xelSekrulebebsa da saerTo krebis samar-Tlebriv aqtebze xelis mowera, sapatio wevris statusis miniWeba da a.S.

prezidentzea mibmuli aRmasrulebeli organoebis saqmianobis warmarTva, aseve maTi dakompleqteba, Tumca mniSvnelovania samsaxurebisa da ganyofilebebis ufro-sebTan konsultacia, raTa ar moxdes uflebamosilebaTa sruli centralizacia, Tavmoyra erTi piris xelSi. prezi-denti uflebamosilia gaaTavisuflos Tanamdebobidan ne-bismieri piri, romelic daniSnulia mis mier. aucilebelia arsebobdes raime Semakavebeli meqanizmi, romelic Cade-buli iqneba debulebaSi da realurad qmediTi nabijebis gadadgmis saSualebas miscems pirs sakuTari uflebebis dasacavad.

finansebis gankargvisa da Semosul winadadebaTa, proeqtTa dafinansebaze saboloo gadawyvetilebas swo-red prezidenti iRebs, TviTmmarTvelobis kompetentur organoebTan kosultaciebis Semdeg. igi warudgens saerTo krebas TviTmmarTvelobis biujetis proeqts, aseve misi Sesrulebis angariSs. saWiroebis SemTxvevaSi, prezidenti uflebamosilia Seqmnas droebiTi komisiebi, saorga-nizacio jgufebi, romlebic maTze dakisrebuli movale-obis SesrulebisTanave wyveten arsebobas, vinaidan nebis-mieri mudmivmoqmedi organos Seqmna, Tuki es pirdapir debulebiT araa gaTvaliwinebuli, saerTo krebis gansa-kuTrebul uflebamosilebebs ganekuTvneba.

Page 76: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

sakuTar uflebamosilebas mikuTvnebul sakiTxebTan dakavSirebiT prezidenti gamoscems brZanebas an gankargu-lebas.

prezidents SesaZloa gaaCndes gacilebiT meti an piriqiT - naklebi uflebamosileba, sruliad SesaZlebelia rom maTi amomwuravi CamonaTvali arc iyos mocemuli debulebaSi. prezidenti damatebiT uflebamosilia gana-xorcielos nebismieri qmedeba, romelic, marTalia, debulebaSi mocemuli araa, Tumca ar ewinaaRmdegeba sa-xelmwifos kanonmdeblobas, umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis wesdebasa da studentTa TviTmmarTvelobis debulebas.

uflebamosilebebis sapirwoned TviTmmarTvelobis umaRlesi Tanamdebobis piri aseve valdebulebebiTaa aR-Wurvili. igi, rogorc primus inter pares,71 sxva delegatebis msgavsad aseve valdebulia icavdes yvela im moTxovnass, romelic rigiTi wevrisTvisaa debulebiT gansazRvruli. Tumca swored gansxvavebuli statusi ganapirobebs misTvis damatebiTi valdebulebis dawesebas, romelic Zi-riTadad saerTo krebisadmi sistematuri moxsenebebisa da angariSis wardgenas gulisxmobs.

$4. debuleba

studentTa TviTmmarTvelobis debuleba TviTmmarTve-lobisTvis umaRlesi iuridiuli Zalis mqone aqtia, romelsac amtkicebs saerTo kreba. `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni, marTalia zogad ufleba-mosilebebs udgens studentTa TviTmmarTvelobebs, Tumca iqve aRniSnulia, rom yovelive es unda ganxorcieldes debulebis Sesabamisad. swored am samoqmedo dokumentiT

71 pirveli TanasworTa Soris - gavrcelebuli aRniSvna samarTlebrivi mdgomareobisa, romelic Zvel romSi prince-sis mimarT arsebobda.

Page 77: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

unda iyos gansazRvruli da dawvrilebiT mocemuli TviTm-marTvelobis uflebamosilebaTa ganxorcilebis gzebi.

debulebis miRebaSi aqtiurad unda monawileobdes studentTa TviTmmarTvelobis yvela wevri. saerTo kreba SeimuSavebs studenturi TviTmmarTvelobis debulebas72, aseve masSi Sesatani cvlilebebisa da damatebebis proeqts. aRniSnuli wesi ar unda gavigoT ise, TiTqos yoveli axali mowvevis TviTmmarTveloba axal debulebas iRebs, ubra-lod kanonis amgvari danawesi xazs usvams debulebis miRe-baze uflebamosil organos saerTo krebas, romelSic abso-luturad yvela delegati erTiandeba.

debulebis proeqtis SemuSavebisTvis saerTo krebam SesaZloa Seqmnas speciluri komisia, aseve moiwvios eqsper-tebi, Tumca aucilebelia delegatebic uSualod Rebu-lobdnen am procesebSi monawileobas. proeqti waredgineba saerTo krebas dasamtkiceblad. rac Seexeba savaldebulo votums, romliTac debuleba mtkicdeba, mis Sesaxeb erTiani midgoma ar arsebobs. TviTmmarTveloba Tavad ad-gens xmaTa savaldebulo raodenobas, Tumca, rogorc wesi, igi saerTo krebis sruli Semadgenlobis 2/3-ze naklebi araa, rac ganpirobebulia Tavad dokumentis mniSvnelobiT.

debuleba damtkicebis Semdeg gadaecema TviTmmarTve-lobis prezidents, romelic xels awers mas. sasurvelia, damtkicebuli debuleba gamoqveyndes.73 zogierT saxelmwi-foSi dadgenilia studentTa TviTmmarTvelobis debule-bis damtkicebis wesi universitetis umaRlesi warmomad-

72 saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, 45-e muxlis me-2 punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs73 am SemTxvevaSi misaRebia damtkicebuli debuleba gamoikras universitetSi TvalsaCino adgilas, aseve ganTavsdes universitetis oficialur veb-gverdze, raTa sazogadoebas, upirveles yovlisa ki studentebs hqondeT saSualeba gaecnon mas.

Page 78: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

genlobiTi organos – senatis mier,74 raTa debuleba gavrceldes ara mxolod TviTmmarTvelobis SigniT, aramed mTels universitetSi Sesabamis urTierTobebze.75

debuleba unda iyos gamarTuli, advilad aRsaqmeli da yvelasaTvis gasagebi, marTalia masze ver gavrceldeba normatiuli aqtebis mimarT moqmedi saxelmwifo standar-tebi,76 Tumca, sasurvelia igi akmayofilebdes zogad moTxovnebs.77 rogorc TviTmmarTvelobis ZiriTadi doku-menti, is unda moicavdes nebismier arsebul Tu SesaZlo urTierTobaTa mowesrigebis samarTlebriv saSualebebs,

74 P. Georgieva, Higher education in Bulgaria, with the contributions of L. Todorova and D. Pilev, Monographs on Higher Education Bucharest, 2002, 8075 am mxriv umjobesi iqneba Tuki `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamis muxlSi gakeTdeba danawesi, romlis safuZvelzec studenturi TviTmmarTvelobis debulebasa da misi arCevnebis momwesrigebel samarTlebriv aqts (saarCevno debuleba) studenturi TviTmmarTvelobis saerTo krebis Semdeg ganixilavs universitetis warmomadgenlobiTi sabWo, romelic universitetis umaRlesi warmomadgenlobiTi orga-noa. am ukanasknelis mier debulebebis damtkiceba gamoiwvevs misi savaldebulo Zalis gavrcelebas mTlianad univer-sitetze, maT Soris administraciazec. winaaRmdeg SemTxve-vaSi, hipoTeturad, universitetis administracias SeuZlia studenturi TviTmmarTvelobis arCevnebis sruli para-lizeba, radganac mxolod saerTo krebis mier damtkicebuli saarCevno wesebi misTvis savaldebulo xasiaTis matarebeli araa, Sesabamisad igi uflebamosilia nebismier dros uari ganacxados arCevnebis dafinansebaze, rac Tavis mxriv sruliad umarTav situacias Seqmnis administraciasa da studentebs Soris.76 ix: `normatiuli aqtebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #33, 2009w, #1876-IIs77 p. cnobilaZe, g. xubua, v. xmalaZe, n. metreveli, o. kapanaZe,rogor iqmneba kanoni, Tbilisi, 2000, 293; g. xubua, samarTlis Teoria, Tbilisi, 2004, 125-129; d. gegenava, samarTlebrivi ena -qarTuli samarTlebrivi kulturis katalizatori, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis daarsebidan 92 wlisTavisadmi miZRvnili 70-e sauniversiteto samecniero konferenciaSi gamarjvebul studentTa Sromebi, Tbilisi, 2010, 13-14

Page 79: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

aseve TviTmmarTvelobis organoTa uflebamosilebebsa da maT ganxorcielebasTan dakavSirebul sakiTxebs.

studentTa TviTmmarTvelobis gamarTuli debuleba sasurvelia Sedgebodes Semdegi Sinaarsis Tavebisgan78:

- Tavi I – mocemulia zogadi debulebebi, Camoyalibebu-lia studentTa TviTmmarTvelobis cneba, statusi, is saxelmZRvanelo principebi, romelsac es instituti eyrdnoba, aseve misi zusti misamarTi, damokidebuleba umaRles saganamanaTleblo dawesebulebasTan. survilis SemTxvevaSi SesaZlebelia amave TavSi ganTavsdes terminTa gansazRvrebebi, rac mizaSewonilicaa, vinaidan debuleba gankuTvnili araa mxolod iuristebisaTvis, amitomac masSi mocemuli cnebebi yvelasaTvis iolad aRqmadi unda iyos.

- Tavi II – momdevno TavSi aucilebelia Tavad student-Ta TviTmmarTvelobis miznebi da ufleba-movaleobebi iyos gansazRvruli. marTalia, `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni ayalibebs zogad uflebamo-silebebs, Tumca TviTmmarTvelobam unda Camoayalibos da-matebiTi miznebi, romlebic mas, rogorc konkretuli universitetis studentTa warmomadgenlobas SeiZleba hqondes dasaxuli. aqve unda iyos aRniSnuli dafinansebis saSualebebi da saqmianobis ganxorcielebis gzebi.

- Tavi III – studentTa TviTmmarTvelobis wevris – de-legatis statusi, misi uflebebi, valdebulebebi, aseve uflebamosilebis warmoSobisa da vadamde Sewyvetis safuZvlebi, uflebamosilebis vada, sapatio wevris (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) statusis miniWebis wesi.

- Tavi IV – studentTa TviTmmarTvelobis Sida-organizaciuli mowyoba – struqtura. aucilebelia

78 amgvari struqtura iuridiuli teqnikis moTxovnebiTa da standartebiTaa ganpirobebuli, Tumca maTi ardacva ar akninebs debulebis, rogorc ZiriTadi samarTlebrivi doku-mentis mniSvnelobas, radgan is, Tu rogor moawyobs Tavis struqturas da risi gaTvaliswinebiT Seadgens debulebas, Tavad studentTa TviTmmarTvelobis gadasawyvetia.

Page 80: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

aRniSnuli iyos warmomadgenlobiTi da aRmasrulebeli organoebis saxelwodebebi da maTi funqciuri gamijvna, aseve TviTmmarTvelobis umaRlesi Tanamdebobebi da xelmZRvanelobaze pasuxismgebeli pirebis oficialuri titulatura.

- Tavi V – TviTmmarTvelobis organoTagan upirveles yovlisa yuradReba unda gamaxvildes saerTo krebaze, romelic umaRlesi warmomadgenlobiTi organoa TviTm-marTvelobaSi. TavSi unda aRiniSnos misi Sida struqtura, dakompleqtebis wesi, sxdomebis mowvevis sixSire, morigi da riggareSe sxdomebis mowvevaze uflebamosili pirebi, mimdinareoba, gadawyvetilebis miRebis procedura da qvorumi, saerTo krebis uflebamosilebebi, aseve valdebulebebi, Tuki am ukanasknels gaiTvaliswinebs de-buleba.

- Tavi VI – saerTo krebis momdevno TavSi ganisazRvreba TviTmmarTvelobis prezidentTan dakavSirebuli sakiT-xebi: prezidentis arCeva, cenzebi, uflebamosilebis vada da vadamde Sewyvetis safuZvlebi, Canacvlebis gzebi, uf-lebamosilebebi, valdebulebebi, urTierToba TviTm-marTvelobis warmomadgenlobiT da aRmasrulebel orga-noebTan, prezidentis moadgilis (vice-prezidentis) fun-qciebi, aseve impiCmentis procedura.

- Tavi VII – fakultetis sabWos uflebamosilebebi, sxdomebis mowveva, warmarTva da gadawyvetilebebis miRe-basTan dakavSirebuli proceduruli sakiTxebi, aseve safa-kulteto sabWos Tavmjdomaris ufleba-movaleobebi, urTierToba TviTmmarTvelobis centralur organoebTan, kompetenciaTa gamijvna centralur da safakulteto do-neze da sxv.

- Tavi VIII – calke TaviT unda iyos mowesrigebuli TviTmmarTvelobis aRmasrulebel organoTa saqmianoba. ganyofilebebi, samsaxurebi, centrebi, klubebi – maTi uf-lebamosilebebi, valdebulebebi, dakompleqtebisa da da-Txovnis wesi, maTze dakisrebuli misia da amocanebi. aqve

Page 81: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

unda ganisazRvros droebiT organoTa Seqmnisa da maTTvis samoqmedo programis gansazRvris wesi.

- Tavi IX – Tuki TviTmmarTvelobas gaaCnia Sida kon-trolis meqanizmi da misi ganmaxorcielebeli organo, aucilebelia misTvis gankuTvnili iyos calke Tavi, romelic gansazRvravs masTan dakavSirebul sakiTxebs zedmiwevniT dawvrilebiT, gansakuTrebiT ki TviTm-marTvelobis organoTa saqmianobis Semowmebisa da Sesa-bamisi daskvnis momzadebis wess.

- Tavi X – ukanaskneli Tavi unda eTmobodes gardamaval da daskvniT debulebebs, romlebiTac ganisazRvreba debu-lebis amoqmedebasTan, aseve SesaZlo cvlilebebsa da gardaqmnebTan dakavSirebuli sakiTxebi.

rogorc ukve aRiniSna, debuleba studenturi TviTm-marTvelobis mTavari dokumentia. misi Sesruleba saval-debuloa rogorc TviTmmarTvelobis wevrebisTvis, ise masTan urTierTobaSi myofi nebismieri pirisaTvis. Sesabamisad, araTu sasurveli, aramed savaldebuloa misi proeqtis SemuSavebasa da Semdgom damtkicebaSi mTlianad universitetis studentoba iyos CarTuli. debuleba, rogorc TviTmmarTvelobis ierarqiiT umaRlesi iuri-diuli dokumenti, rogorc Sinaarsobrivi, ise teqnikuri TvalsazrisiT unda akmayofilebdes umaRles standar-tebs, iyos gamarTuli da daxvewili.

$5. samarTlebrivi aqtebi

studentTa TviTmmarTvelobis debuleba SesaZlebelia iTvaliswinebdes misi organoebis mxridan Sidaorga-nizaciuli mniSvnelobis mqone samarTlebriv aqtTa gamo-

Page 82: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

cemas. TviTmmarTvelobazea damokidebuli konkretul or-ganos mianiWebs Tu ara uflebamosilebas gamosces aqti.79

nebismier studentur TviTmmarTvelobaSi samar-Tlebrivi aqtis gamocemaze uflebamosilia saerTo kreba, prezidenti da safakulteto sabWo, vinaidan swored am organoebis saqmianobaSi gamoixateba TviTmmarTvelobaze dakisrebuli amocanebis Sesruleba, Tumca aRniSnuli ar gamoricxavs samsaxurebis, ganyofilebebis mxridan aqtis gamocemis SesaZleblobas, Tuki amgvars iTvaliswinebs debuleba.

saerTo kreba iRebs dadgenilebebs. dadgenilebis miznidan da funqciidan gamomdinare, debulebiT gani-sazRvreba qvorumi. rigiTi dadgenilebebi, romlebic saerTo krebis tipur uflebamosilebaTa ganxor-cielebisTvis miiReba, saWiroebs damswreTa xmaTa umrav-lesobas, Tumca, rogorc wesi, aranakleb sruli Semadgen-lobis 1/3-sa. prezidentis, vice-prezidentis, makontro-lebeli organos Tavmjdomaris arCevis Sesaxeb dadgeni-leba moiTxovs gacilebiT maRal qvorums, iseve, rogorc impiCmentis sakiTxi, debulebaSi cvlilebebisa da damate-bebis Setana da a.S.

msgavsia safakulteto sabWos mier dadgenilebis miRebis wesi, gansxvavebulia mxolod sakiTxTa wre, romel-Ta Taobazec miiReba dadgenileba da amisTvis aucilebeli xmaTa savaldebulo raodenobis minimaluri zRvari.

prezidenti gamoscems brZanebebs an gankargulebebs. umravles SemTxvevaSi misi samarTlebrivi aqti brZanebad iwodeba, Tumca ar arsebobs aranairi SezRudva saxelwo-debasTan dakavSirebiT, es Tavad TviTmmarTvelobis mier

79 ra Tqma unda, am SemTxvevaSi saubari araa individualur administraciul-samarTlebriv an normatiul administra-ciul-samarTlebriv aqtze, ubralod cneba `samarTlebrivi aqti~ krebiTi saxelis mniSvnelobiT gamoiyeneba TviTm-marTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa werilobiTi aqtebis mimarT.

Page 83: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

gadasawyvetia konkretul saxelmwifoSi arsebuli enob-riv-samarTlebrivi kulturis gaTvaliswinebiT.

rac Seexeba sxva organoebsa da Tanamdebobis pirebs, umjobesia maT ar hqondeT samarTlebrivi aqtebis gamoce-mis uflebamosileba da es ganxorcieldes prezidentis brZanebis gamocemis gziT. nebismieri zedmeti aqti gadatvirTavs da aramiznobrivad gaarTulebs TviTm-marTvelobis saqmianobas.

sasurvelia TviTmmarTvelobaSi konkretuli organo asrulebdes e.w. aqtebis reestris funqcias, raTa moxdes yvela dokumentis sistematizacia, samarTlebrivi Semowme-ba, danomvra da saTanado wesiT daxarisxeba.

TviTmmarTvelobis aqtebis gasaCivreba sakmaod rTuli sakiTxia, vinaidan, amas unda gansazRvravdes `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb kanoni~, universitetis wesdeba an Tavad misi debuleba. Tumca wesdeba da debuleba ver mova winaaRmdegobaSi kanonTan, amitomac gasaCivrebis safuZve-li upirveles yovlisa kanonSi unda iyos mocemuli. evropis zogierT saxelmwifoSi kanonmdebloba universi-tetis administracias aRWuravs TviTmmarTvelobis samar-Tlebrivi aqtebze zedamxedvelobisa da kontrolis funq-ciiT, maT Soris maTi SeCerebisa da gauqmebis ufleba-mosilebiT.80

gansxvavebuli mdgomareobaa saqarTveloSi, vinaidan universitetis administraciis mxridan amgvari uflebamo-silebis gamoyeneba niSnavs TviTmmarTvelobis saqmianobaSi Carevas, rac pirdapiraa akrZaluli kanoniT.81

debulebiT SesaZlebelia ganisazRvros gasaCivrebis Sida meqanizmi, am SemTxvevaSi nebismieri gadawyvetilebis gasaCivreba SesaZlebeli iqneba saerTo krebaSi, rogorc

80

ix: Law on Higher Education of Poland, Art. 202 (7), Act of 27 July 200581 saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, 45-e muxlis me-4 punqti , saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

Page 84: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

umaRles warmomadgenlobiT organoSi, maT Soris im dadgenilebebisa, romlebsac Tavad saerTo kreba iRebs. Tuki dadgindeba gasaCivrebis Sida meqanizmi, aucilebelia dawvrilebiT ganisazRvros gasaCivrebis vadebi da ufleba-mosili organo(ebi), aseve sxva proceduruli sakiTxebi.

Page 85: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi VI. TviTmmarTvelobis monawileoba umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis marTvaSi

TviTmmarTvelobis miznebze saubrisas ori ZiriTadi mizani gamovyaviT, romelTagan erT-erTi swored student-TaTvis umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis marTva-Si monawileobis miRebis xelSewyoba gaxldaT.82 organiza-ciuli mowyobis mxriv, studenturi TviTmmarTveloba swored studentebis warmomadgenelTa iseT gaerTianebas gulisxmobs, romlebic imavdroulad Sedian umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis warmomadgenlobiT orga-noebSi.83

studenturi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi mo-nawileobas iReben universitetis marTvaSi rogorc cen-tralur, ise safakulteto doneze. kanonmdebloba, ro-gorc wesi, adgens marTvaSi studentTa monawileobis Ziri-Tad princips,84 xolo is, Tu rogor unda ganxorcieldes igi praqtikulad, unda iyos gansazRvruli konkretuli univesitetis wesdebiTa da Sesabamisi aqtebiT, Tumca kanonmdeblobis sruli dacviT.

msoflioSi gavrcelebulia gansxvavebuli midgomebi, Tu ra doziT unda iyvnen studentebi warmodgenilebi universitetis mmarTvel organoebSi, Tumca yvela Tanxmdeba imaze, rom maTi raodenoba ar unda iyos umniSv-nelo da mxolod formaluri monawileobisaTvis dadge-nili. amgvar zRvars adgens ZiriTadad kanonmdebloba, Tumca iSviaT SemTxvevebSi umaRles ganaTlebaze pasuxis-mgebeli ministri.

82 iqve, 45-e muxlis me-3 punqtis `a~ qvepunqti83 ix: P. Georgieva, Higher education in Bulgaria, with the contributions of L. Todorova and D. Pilev, Monographs on Higher Education Bucharest, 2002, 8084 ix: Act on Universities (the University Act) of Denmark, Art. 12 (1), Art. 15, Act no. 403 of 28 May 2003; Universities Act of Finland, Section 12, 27 June 1997/645

Page 86: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

$1. safakulteto done

fakultetis marTvaSi studenturi TviTmmarTve-lobisa da studentTa CarTulobis done ganisazRvreba imis mixedviT, Tu rogoraa Tavad fakultetis sabWo mowyobili. kerZod, rogoria misi dakompleqtebis wesi, ra proporciebiTaa warmodgenili masSi fakultetis admi-nistraciuli, akademiuri personali da studentebi. realurad gaaCniaT Tu ara studentebs SesaZlebloba imisa, rom TavianTi wvlili Seitanon konkretuli gada-wyvetilebis miRebaSi, realurad imoqmedon gadawyve-tilebaze.

studentTa warmomadgenlobis TvalsazrisiT, SesaZle-belia ganvasxvavoT ori tipis fakultetis sabWo: fa-kultetis sabWo, romelSic studenturi qvotiT warmodge-nilni arian mxolod studenturi TviTmmarTvelobis de-legatebi da fakultetis sabWo, romelSic zemoTxsenebul qvotas ikaveben aramxolod delegatebi, aramed studen-turi TviTmmarTvelobis warmomadgeneli sxva studen-tebic. TiToeuli maTganis arseboba damokidebulia fa-kultetis sabWos wevrTa odenobaze, vinaidan pirvel Sem-TxvevaSi, roca gvaqvs SedarebiT mcirericxovani fakul-tetis sabWo, masSi SesaZlebelia studenturi TviTm-marTvelobis fakultetis sabWos araTu sruli Semad-genloba, aramed delegatTa mxolod nawili iyos warmod-genili. gansxvavebulia meore tipi, romlis wevrTa raode-noba saSualebas iZleva ara mxolod safakulteto sabWos delegatebi, aramed am sabWos mier arCeuli sxva warmo-madgenlebic CaerTon fakultetis sabWos saqmianobaSi.

saqarTveloSi gvaqvs orive tipis fakultetis sabWos magaliTebi, rac ganpirobebulia imiT, rom `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni konkretulad ar ganusazRvravs umaRles saganmanaTleblo dawesebulebebs sabWos wevrTa raodenobas, aramed aZlevs saSualebas uni-versitets – Tavad gadawyvitos Tu warmomadgenlobis ro-mel princips airCevs.

Page 87: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

kanonis Tanaxmad: 1. fakultetis sabWoSi Sedis fakul-tetis akademiuri personalis yvela wevri da studentTa TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi an 2. akademiuri personalisa da studenturi TviTmmarTvelobis arCeuli warmomadgenlebi.85 universitetebis gadasawyvetia konkre-tulad romel wess airCeven da gansazRvraven TavianT wes-debebsa da fakultetebis debulebebSi.

fakultetis sabWoSi srulad hyavT warmodgenili akademiuri personali da studenturi TviTmmarTveloba ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uni-versitets86, saqarTvelos saxelmwifo agrarul univer-sitets87, ilias saxelmwifo universitets88 da sxv. Tbili-sis saxelmwifo samedicino universiteti mimarTavs erTdroulad warmomadgenlobis orive meTods da fakul-tetis akademiuri personalis raodenobis mixedviT gansaz-Rvravs fakultetis sabWos dakompleqtebis wess.89

miuxedavad imisa, Tu romel meTods mimarTavs esa Tu is universiteti, arsebobs kanonis imperatiuli moTxovna, romliTac ganisazRvreba studentebisa da akademiuri personalis proporcia fakultetis sabWoSi. fakultetis sabWoSi studentTa TviTmmarTvelobis warmomadgenlebis

85 saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, 27-e muxlis me-2 punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs86 ssip ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis wesdebis 39-e muxlis me-2 punqti, damtki-cebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2008 wlis 29 maisis brZaneba #490-iT.87 ssip saqarTvelos saxelmwifo agraruli universitetis wesdebis 26-e muxlis me-2 punqti, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2010 wlis 1 oqtombris brZaneba #100/n-iT.88 ssip ilias saxelmwifo universitetis wesdebis me-6 muxlis me-4 punqti, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2010 wlis 20 aprilis brZaneba #27/n-iT. 89 ssip Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis wes-debis me-19 muxli, damtkicebuli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2007 wlis 13 agvistos brZaneba #646-iT.

Page 88: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

raodenoba ar unda iyos sabWos Semadgenlobis 1/4-ze naklebi.90 marTalia es ukanaskneli kanonis imperatiuli moTxovnaa da awesebs minimalur standarts, Tumca araa gamoricxuli universiteti Tavisi wesdebiTa da fakul-teti Sesabamisi debulebiT awesebdes gacilebiT maRal standarts, vTqvaT, sabWos Semadgenlobis aranakleb 1/3-s, ra Tqma unda, am SemTxvevaSi upiratesoba mieniWeba universitetis Sida mowesrigebas. kanonis moTxovnaa -daculi iyos minimaluri zRvari, romliTac uzrunvel-yofili iqneba studentebis uflebebi, Sesabamisad am prin-cipis dacviT ganxorcielebuli nebismieri sxva qmedeba universitetebis mxridan mxolod misasalmebelia.

fakultetis sabWos wevr studentebs nebismier Sem-TxvevaSi irCevs studenturi TviTmmarTvelobis safa-kulteto sabWo. aRniSnuli gadawyvetileba unda iyos Sesabamis sxdomis oqmSi mocemuli da werilobiTi formiT gadaegzavnos fakultetis sabWos.

fakultetis wevr akademiuri personalisa da stu-dentTa TviTmmarTvelobebis warmomadgenlebs gaaCniaT erTi da igive samarTlebrivi statusi, Tanabari ufleba-movaleobebi. dauSvebelia nebismieri saxis ganmasxva-vebeli barierisa Tu winapirobis dadgena. fakultetis sabWos saqmianoba unda xorcieldebodes Tanasworobisa da kolegiurobis principebis safuZvelze.

$2. centraluri (sauniversiteto) done

studentTa monawileoba universitetis mmarTvelobaSi gulisxmobs aseve centralur - sauniversiteto dones.

90 saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, 27-e muxlis me-3 punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

Page 89: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

sauniversiteto doneze mmarTvelobis ganmaxorcielebeli organoebia akademiuri da warmomadgenlobiTi sabWoebi.91

saerTo principis Tanaxmad, universitetis warmo-madgenlobiT organoSi aucileblad unda iyvnen warmodgenilni studentebi, rogorc universitetis mniSv-nelovani Semadgeneli nawili. am SemTxvevaSi mTavari araa ra erqmeva organos, dafiqsirdeba Tu ara masSi warmomadgenlobis idea, mTavaria aRniSnuli idea praq-tikulad iyos ganxorcielebuli.92

studentebis arCeva sabWoSi xdeba studentebisa da akademiuri personalis raodenobis proporciulad.93

`umaRlesi ganaTlebis~ Sesaxeb kanoni adgens zo-gad wess, Tumca konkretuli wesi studentebis arCevisa sabWoSi ganisazRvreba umaRlesi saganamanaTleblo dawesebulebis wesdebiT, an Sesabamisi Sidasauniversiteto samarT-lebrivi aqtebiT, romelTa SemuSavebaSi an damtkicebaSi aucileblad monawileobs Tavad sabWo.

kanonis Tanaxmad, Tavad universiteti wyvets studen-tebisa da profesorebis konkretul raodenobas sabWoSi, Tumca igi awesebs zogad debulebebs, romelTa dacvac aucilebelia amgvar danawesTa SemuSavebisas: 1. studentTa raodenoba sabWoSi ar unda iyos erT mesamedze naklebi;94 2.

91 saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs92 yvela qveyanaSi sxvadasxva saxeliTaa warmomadgenlobiTi organoebi cnobili: daniaSi – sabWo, fineTi – senati, saberZneTi – reqtoris sabWo, saqarTvelo – warmomadgen-lobiTi sabWo da sxv. ix: Act on Universities (the University Act) of Denmark, Art. 12 (1), Act no. 403 of 28 May 2003; Universities Act of Finland, Section 12. 27 June 1997/645; A. Kyriazis, F. Asderaki, Higher Education in Greece, Translation and proof reading by A. Gouseti, Eirini Ageli, Monographs on Higher Education, Bucharest, 2008, 117; saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, me-17 muxlis 1-li punqti, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #2,10.01.2005, #668-rs93 iqve, me-17 muxlis 1-li punqti 94 iqve, me-17 muxlis me-4 punqti

Page 90: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

is asistent-profesorebi, romlebic imavdroulad doq-torantebi arian, arCevnebSi monawileobas iReben rogorc studentebi.95

es moTxovnebi imperatiulia da aucileblad unda gaiTvaliswinos yvela universitetma, romelic gadawyvets konkretulad moawesrigos warmomadgenlobiTi sabWos wevrTa arCevis sakiTxi. studentTa monawileoba da warmomadgenloba sabWoSi ar unda iyos simboluri da mxolod formalizmi. studentebs realurad unda gaaCndeT saSualeba zegavlena moaxdinon gadawyvetilebis miRebaze, kenWisyris Sedegebze – aqtiuri monawileoba miiRon sabWos muSaobaSi. amitomac dadgenilia minimaluri raodenoba – sabWos 1/3, rasac unda Seadgendnen studentebi.96 aqve unda aRvniSnoT is garemoebac, rom swored es minimumia dadgenili warmomadgenlobiTi sabWos sxdomis mowvevisaTvis,97 rac universitetis marTvaSi studentTa namdvili CarTulobisa da uflebamosilebebis praqtikuli ganxorcielebis kidev erTi gamovlinebaa.

asistent-profesorebis akademiuri Tanamdeboba Se-iZleba daikavos doqtoris akademiuri xarisxis mqone pirma an doqtorantma.98 doqtoris SemTxvevaSi yvelaferi naTe-lia, igi mxolod akademiuri personalis statusis matare-belia, Tumca problemuria doqtoranti asistent-profe-sori, vinaidan akademiuri personalis statusTan erTad igi imavdroulad studentis statussac iTavsebs, radganac doqtoranti doqtoranturis saganamanaTleblo programis studentia. am SemTxvevaSi kanonmdebelma gamoZebna zusti mowesrigeba da daadgina, rom amgvari statusis mqone asistent-profesorebi warmomadgenlo-biTi sabWos arCevnebSi monawileobas iReben, rogorc

95 iqve96 iqve97 iqve, me-18 muxlis me-2 punqti98 iqve, 35-e muxlis me-3 punqti

Page 91: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

studentebi – anu rogorc studentebi gamoiyeneben Tavi-anT aqtiur da pasiur saarCevno uflebas.

Page 92: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis

studenturi TviTmmarTvelobis debuleba

Tavi I

zogadi debulebebi

muxli 1.

1. universitetis studenturi TviTmmarTveloba (Sem-dgomSi `studenturi TviTmmarTveloba~) universitetis SemadgenlobaSi arsebuli studentTa warmomadgenlobiTi organoa, damoukidebeli struqturuli erTeulebiTa da marTvis organoebiT, romelic axorcielebs `umaRlesi ganaTlebis~ Sesaxeb saqarTvelos kanoniT, universitetis wesdebiTa da winamdebare debulebiT gaTvaliswinebul uflebamosilebebs, rogorc universitetis SigniT, ise mis gareT.

2. studenturi TviTTmmarTveloba ar warmoadgens iuridiul pirs.

muxli 2.

studenturi TviTTmmarTveloba Sedgeba sayovelTao, Tanaswori da pirdapiri saarCevno uflebis safuZvelze, faruli kenWisyriT, 2 wlis vadiT arCeuli (X) dele-gatisagan.

muxli 3.

studenturi TviTmmarTveloba uflebamosilebis gan-xorcielebisas damoukidebelia da mis saqmianobaSi Careva an masze raime saxis zemoqmedebis moxdena universitetis administraciis an nebismieri sxva piris mxridan

Page 93: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

dauSvebelia, garda kanoniT gaTvaliswinebuli Sem-Txvevebisa.

muxli 4.

studenturi TviTmmarTvelobis adgilsamyofelia sa-qarTvelo, (TviTmmarTveli erTeuli), (quCa, gamziri) (universitetis Sesabamisi korpusi da oTaxi).

muxli 5.

studentur TviTmmarTvelobas, universitetis admi-nistraciasTan SeTanxmebiT, SesaZlebelia gaaCndes saku-Tari beWedi, Stampi, saangariSgebo, savaluto da sxva angariSebi sabanko dawesebulebebSi da debulebiT gaTvaliswinebuli sxva atributika.

muxli 6.

1. winamdebare debuleba Sesasruleblad savalde-buloa studenturi TviTmmarTvelobis yvela wevrisa da TviTmmarTvelobasTan dakavSirebuli nebismieri piri-saTvis.

2. studenturi TviTmmarTvelobis nebismieri samarT-lebrivi aqti unda Seesabamebodes winamdebare debulebas.

Tavi II

studenturi TviTmmarTvelobis miznebi da ufleba-movaleobebi

muxli 7.

studenturi TviTmmarTvelobis miznebia:

Page 94: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

a) Tavisi uflebamosilebis farglebSi, daicvas da warmoadginos studentebis uflebebi da kanonieri inte-resebi rogorc universitetSi, ise mis farglebs gareT;

b) Tavisi uflebamosilebis farglebSi, xeli Seuwyos studentebs uflebebis praqtikul realizaciaSi;

g) daexmaros studentebs maRalkvalificiuri ganaT-lebis miRebaSi, TviTrealizebasa da damoukidebeli azrovnebis CamoyalibebaSi;

d) daxmareba gauwios studentebs swavlis periodSi, profesiuli unar-Cvevebisa da konkurentunarian profe-sionalad CamoyalibebaSi;

e) xeli Seuwyos universitetis integracias evropul saganmanaTleblo sivrceSi da maqsimalurad uzrunvelyos am procesSi studentTa monawileoba;

v) xeli Seuwyos studentebSi samarTlebrivi TviT-Segnebis donisa da kanonisadmi pativiscemis amaRlebas, daxmareba gauwios saxelmwifoSi demokratiuli Rirebu-lebebis damkvidrebasa da samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebas;

z) Seqmnas optimaluri pirobebi studentTa dasvenebis, SromiTi moRvaweobis an sxva moTxovnilebebis dasakma-yofileblad gaamravalferovnos studenturi cxovreba.

muxli 8

studenturi TviTmmarTveloba Tavisi uflebamo-silebis farglebSi:

a) icavs universitetis studentTa uflebebsa da kano-nier interesebs da warmoadgens maT mesame pirebTn urTi-erTobaSi;

b) uzrunvelyofs universitetis studentTa uflebe-bisa da kanonieri interesebis ganxorcielebas;

g) universitetis administraciasTan Tanasworuf-lebiani TanamSromlobis safuZvelze wyvets saswavlo

Page 95: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

procesTan da materialur mxaresTan dakavSirebul sakiT-xebs;

d) SeimuSavebs winadadebebs fakultetis an umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis marTvis sistemisa da swavlebis xarisxis gasaumjobeseblad, romelTac warud-gens fakultetis sabWos, warmomadgenlobiT sabWos an/da akademiur sabWos;

d) periodulad axdens universitetis akademiuri personalis muSaobis Sefasebas studentebTan urTierTo-bis mimarTulebiT da Sedegebs warudgens fakultetis sabWosa an/da warmomadgenlobiT sabWos;

e) gegmavs, organizebas uwevs da axorcielebs studentTa dasvenebis, SromiTi moRvaweobisa da sxva moTxovnilebebis dasakmayofileblad Sexvedrebs, deba-tebs, diskusiebs, treningebs, inteleqtualur TamaSebs, saganmanaTleblo-samecniero, kulturul, sportul, ga-sarTob da kanoniT nebadarTul sxva saxis RonisZiebebs;

v) uzrunvelyofs universitetis studentebis aqtiur monawileobas saxelmwifo interesebis ganxorcielebis procesSi;

z) TanamSromlobs sxva sauniversiteto, samTavrobo da arasamTavrobo, saxelmwifo da saerTaSoriso organi-zaciebTan, agreve gaerTianebebTan;

T) gaaCnia kavSiri saqarTvelosa da ucxoeTis umaRlesi saswavleblebis studentur organizaciebTan da saerTa-Soriso studentur gaerTianebebTan;

i) studenturi TviTmmarTvelobis miznebis misaRwevad axorcielebs `umaRlesi ganaTlebis~ Sesaxeb saqarTvelos kanoniT, universitetis wesdebiTa da am debulebiT gauTvaliswinebel sxva uflebamosilebebs, romelTa ganxorcielebac ar ewinaaRmdegeba kanons.

muxli 9.

studenturi TviTmmarTvelobis dafinansebis wyaroe-bia:

Page 96: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

a) universitetis biujeti da spec-saxsrebidan miRebuli Semosavali;

b) nebayoflobiTi Semowirulobebi;g) mesame piris mier gadmocemuli qoneba, romlis

marTvac xorcieldeba universitetis administraciasTan SeTanxmebiT;

d) sxva kanoniT nebadarTuli Semosavlebi.

Tavi III

studenturi TviTmmarTvelobis delegati

muxli 10.

1. studenturi TviTmmarTvelobis delegati aris saarCevno debulebiT dadgenili wesiT studentur TviTmmarTvelobaSi arCeuli studenti.

2. studenturi TviTmmarTvelobis delegati aris Tavisi fakultetis warmomadgeneli, romelic Tavis uflebamosilebas axorcielebs piradad da misi gawveva dauSvebelia.

3. studenturi TviTmmarTvelobis delegatad SeiZleba airCes mxolod universitetis studenti, romelic imavdroulad ar ikavebs universitetSi raime admi-nistraciul Tanamdebobas.

muxli 11.

studenturi TviTmmarTvelobis delegatis ufleba-mosilebis vada ganisazRvreba 2 wliT.

muxli 12.

1. studenturi TviTmmarTvelobis delegatis ufleba-mosileba iwyeba misi arCevis momentidan da mTavrdeba axalarCeuli saerTo krebis pirveli SekrebisTanave.

Page 97: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

2. studenturi TviTmmarTvelobis delegatis ufleba-mosilebis vadamde Sewyvetis safuZvelia:

a) piradi gancxadeba;b) universitetSi administraciuli Tanamdebobis daka-

veba;g) studentis statusis Sewyveta;d) universitetis wesdebis an studenturi TviTm-

marTvelobis debulebiT gaTvaliswinebuli wesebis darRveva;

e) arasapatio mizeziT, studenturi TviTmmarTvelobis saqmianobaSi zedized sami Tvis ganmavlobaSi monawileobis miuRebloba;

v) sasamarTlos mier qmeduunarod, ugzoukvlod dakar-gulad an gardacvlilad gamocxadeba;

z) gardacvaleba.

muxli 13.

delegatis uflebamosilebis vadamde Sewyvetis SemTxvevaSi, mis adgils ikavebs piri, romelmac Sesabamis saarCevno ubanze ver miiRo arCevisTvis xmaTa sakmarisi raodenoba da romlis Sedegebic aRemateba sxva kandi-datTa Sedegebs.

muxli 14.

1. studenturi TviTmmarTvelobis delegati ufleba-mosilia:

a) monawileoba miiRos studenturi TviTmmarTvelobis marTvis organoebis muSobaSi;

b) iqonios saTaTbiro xmis ufleba;g) airCios da Tavad airCion studenturi TviTm-

marTvelobis marTvis organoebSi;d) daikavos studentur TviTmmarTvelobaSi nebismieri

Tanamdeboba, amisaTvis dadgenili wesiT;

Page 98: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

e) debulebiT gansazRvruli miznebis gansa-xorcieleblad winadadebebiT mimarTos studenturi TviTmmarTvelobis marTvis organoebs;

v) miiRos monawileoba studenturi TviTmmarTvelobis mier organizebul RonisZiebebSi an Tavad SeimuSavos da ganaxorcielos isini;

z) miiRos yovelgvari informacia studenturi TviTmmarTvelobis organoebidan maTi saqmianobis Sesaxeb;

T) ganaxorcielos saqarTvelos moqmedi kanonmdeb-lobiTa da am debulebiT gaTvaliswinebuli sxva ufle-bamosilebani.

2. studenturi TviTmmarTvelobis delegati valde-bulia:

a) Seasrulos studenturi TviTmmarTvelobis debu-lebiT masze gaTvaliswinebuli valdebulebebi;

b) daicvas universitetisa da studenturi TviTm-marTvelobis saxeli, avtoriteti da qoneba;

g) xeli Seuwyos studentsa da universitetis marTvis organoebs Soris jansaRi urTierTobebis Camoyalibebas;

d) miiRos monawileoba studenturi TviTmmarTvelobis saqmianobaSi;

e) daeswros studenturi TviTmmarTvelobis saerTo krebis, fakultetisa da safakulteto sabWoebis sxdomebs.

muxli 15.

1. studentur TviTmmarTvelobas SeiZleba hyavdes sapatio wevri, romelsac ar gaaCnia saTaTbiro xmis uf-leba.

2. sapatio wevris wodebas aniWebs studenturi TviTm-marTvelobis prezidenti.

Page 99: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi IV

studenturi TviTmmarTvelobis struqtura

muxli 16.

studenturi TviTmmarTvelobis marTvis organoebia:a) studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba;b) studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti;g) studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sab-

Woebi;d) studenturi TviTmmarTvelobis samsaxurebi.

muxli 17.

1. studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba da safakulteto sabWoebi studenturi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebia.

2. studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti, da sam-saxurebi studenturi TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organoebia.

3. studenturi TviTmmarTvelobis monitoringis samsaxuri studenturi TviTmmarTvelobis marTvis orga-noebis makontrolebeli organoa.

Tavi V

studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba

muxli 18.

studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba warmoadgens studenturi TviTmmarTvelobis mmarTve-

Page 100: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

lobis umaRles organos, romelic Sedgeba studentur TviTmmarTvelobaSi arCeuli yvela delegatisagan.

muxli 19.

1. studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba ikribeba weliwadSi orjer mainc.

2. studenturi TviTmmarTvelobis saerTo krebis mowvevis TariRs gansazRvravs da Sesabamis dRis wesrigs adgens studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti.

3. studenturi TviTmmarTvelobis saerTo krebis Catarebis TariRisa da Sesabamisi dRis wesrigis Sesaxeb studenturi TviTmmarTvelobis delegatebs ecnobeba sa-erTo krebis Catarebamde araugvianes ori dRiT adre.

muxli 20.

studenturi TviTmmarTvelobis saerTo krebis riggareSe sxdomas moiwvevs:

a) studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti sakuTari iniciativiT;

b) studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti, dele-gatebis aranakleb 1/4-is moTxovniT.

muxli 21.

1. studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba uflebamosilia, Tu mas eswreba saerTo krebis sruli Se-madgenlobis naxevarze meti.

2. studenturi TviTmmarTvelobis saerTo krebis sxdomebs Tavmjdomareobs studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti.

3. saerTo kreba gadawyvetilebebs iRebs damswreTa Se-madgenlobis umravlesobiT, magram aranakleb sruli Se-madgenlobis 1/3-isa.

Page 101: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

muxli 22.

studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba:a) sruli Semadgenlobis 2/3-is umravlesobiT iRebs

studenturi TviTmmarTvelobis debulebas, amave umrav-lesobiT Seaqvs masSi cvlilebebi da damatebebi;

b) sruli Semadgenlobis umravlesobiT irCevs studen-turi TviTmmarTvelobis prezidents;

g) amtkicebs studenturi TviTmmarTvelobis prezi-dentis mier warmodgenil studenturi TviTmmarTvelobis biujets;

d) studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis wardginebiT, damswreTa Semadgenlobis umravlesobiT amtkicebs studenturi TviTmmarTvelobis vice-prezi-dentebs;

e) studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis wardgi-nebiT, damswreTa Semadgenlobis umravlesobiT amtkicebs studenturi TviTmmarTvelobis monitoringis samsaxuris Tavmjdomares;

v) am debulebiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi wyvets studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis impiCmentis sakiTxs;

z) Tavis kompetencias mikuTvnebul sakiTxebTan dakav-SirebiT damswreTa Semadgenlobis umravlesobiT iRebs dadgenilebebs, romlebsac xels awers studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti;

T) axorcielebs studenturi TviTmmarTvelobis mizne-bis misaRwevad `umaRlesi ganaTlebis~ Sesaxeb saqarTvelos kanoniT, universitetis wesdebiTa da am debulebiT gauTvaliswinebel sxva uflebamosilebebs, romlebic ar ewinaaRmdegeba saqarTvelos moqmed kanonmdeblobasa da am debulebas.

Page 102: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi VI

studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti

muxli 23.

studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti aris stu-denturi TviTmmarTvelobis umaRlesi Tanamdebobis piri, romelic uZRveba saerTo krebis sxdomebs da warmoadgens studentur TviTmmarTvelobas mesame pirebTan urTi-erTobebSi.

muxli 24.

1. studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti airCeva saerTo krebis mier 2 wlis vadiT sruli Semadgenlobis umravlesobiT, faruli kenWisyris safuZvelze.

2. studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis kandi-daturis dayenebis ufleba aqvs studenturi TviTmarTve-lobis delegatebis aranakleb 1/5-s.

muxli 25.

1. im SemTxvevaSi, Tu vercerTma kandidatma ver daagrova arCevisTvis xmaTa sakmarisi raodenoba, imave dRes iniSneba meore turi, romelSic kenWi eyreba or saukeTeso Sedegebis mqone kandidats.

2. im SemTxvevaSi, Tu meore turSic vercerTma kandidatma ver daagrova arCevisTvis xmaTa sakmarisi rao-denoba, xuTi dRis vadaSi tardeba xelaxali arCevnebi.

3. im SemTxvevaSi, Tu arCevnebSi monawileobs erTi kandidati, romelic ver daagrovebs arCevisTvis xmaTa sakmaris raodenobas, xuTi dRis vadaSi tardeba xelaxali arCevnebi.

Page 103: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

muxli 26.

studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti SeiZleba iyos studentur TviTmmarTvelobaSi arCeuli delegati, romelic aris saqarTvelos moqalaqe, qmedunariani, ar ikavebs universitetis administraciaSi raime Tanamdebobas da ar aris nasamarTlevi.

muxli 27.

1. studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis ufle-bamosileba iwyeba misi arCevis momentidan da wydeba axali prezidentis arCevisTanave.

2. axali prezidentis arCevisTanave wina mowvevis studenturi TviTmmarTvelobis yvela organosa da Tanam-debobis pirs uwydeba uflebamosileba.

muxli 28.

1. studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis ufle-bamosilebis vadamde Sewyvetis safuZvelia:

a) piradi gancxadeba;b) studentis statusis Sewyveta;g) impiCmentis wesiT Tanamdebobidan gadayeneba;d) sasamarTlos mier qmeduunarod, ugzoukvlod dakar-

gulad an gardacvlilad gamocxadeba;e) gardacvaleba.2. prezidentis uflebamosilebis vadamde Sewyvetis

SemTxvevaSi, mis adgils ikavebs pirveli vice-prezidenti.

muxli 29.

1. saqarTvelos kanonmdeblobis, universitetis wesdebis an/da am debulebis uxeSi darRvevis SemTxvevaSi, studenturi TviTmmarTvelobis delegatTa aranakleb 1/3-s SeuZlia daiwyos studenturi TviTmmarTvelobis prezi-

Page 104: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

dentis impiCmentis procedura da darRvevis faqtebi gadaugzavnos monitoringis samsaxurs. monitoringis samsaxuri 10 dRis vadaSi ikvlevs faqtebs, wers daskvnas da 5 dRis vadaSi moiwvevs saerTo krebas, romelsac acnobs miRebul daskvnas.

2. saerTo kreba kenWs uyris prezidentis gadayenebis sakiTxs. prezidenti gadayenebulad CaiTvleba, Tu sakiTxs mxars dauWers saerTo krebis Semadgenlobis aranakleb 2/3.

muxli 30.

studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti:a) xelmZRvanelobs studentur TviTmmarTvelobas;b) debulebiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi iwvevs sa-

erTo krebas;g) uZRveba saerTo krebis sxdomebs;d) warmoadgens studentur TviTmmarTvelobas univer-

sitetis xelmZRvanel organoebsa da mesame pirebTan urTi-erTobebSi;

e) studenturi TviTmmarTvelobis saxeliT xels awers oficialur finansur da iuridiul dokumentebs;

v) xels awers saerTo krebisa da aRmasrulebeli pala-tis samarTlebriv aqtebs;

z) niSnavs studenturi TviTmmarTvelobis arCevnebis TariRs moqmedi TviTmmarTvelobis uflebamosilebis vadis amowurvamde araugvianes erTi Tvisa;

T) SeimuSavebs da saerTo krebas dasamatkiceblad wa-rudgens studenturi TviTmmarTvelobis biujetis pro-eqts;

i) ganixilavs proeqtebs da maTi dafinansebis sakiTs;k) ganixilavs calkeul studentTa winadadebebs da maTi

dafinansebis sakiTxs;l) koordinacias uwevs studenturi TviTmmarTvelobis

organoTa saqmianobas;

Page 105: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

m) saerTo krebas dasamtkiceblad warudgens vice-prezidentebis kandidaturebs;

n) saerTo krebas dasamtkiceblad warudgens moni-toringis samsaxuris Tavmjdomaris kandidaturas;

o) uflebamosilia gadaayenos vice-prezidentebi da prezidentis mier daniSnuli sxva pirebi dakavebuli Tanam-debobebidan;

p) akompleqtebs samsaxurebis Semadgenlobas, niSnavs da aTavisuflebs samsaxurebis ufrosebs;

J) akompleqtebs prezidentis mrCevelTa sabWos da niS-navs mis Tavmjdomares;

r) gansakuTrebul SemTxvevebSi, konkretuli sakiTxebis gadasaWrelad qmnis komisiebs, romlis wevrebsa da Tavmjdomareebs niSnavs Tavad;

s) Tavis kompetencias mikuTvnebul sakiTxebTan dakavSirebiT gamoscems brZanebebs;

t) aniWebs studenturi TviTmmarTvelobis sapatio wevris wodebas;

u) axorcielebs am debulebiT gauTvaliswinebel sxva uflebamosilebebs, romlebic ar ewinaaRmdegeba saqar-Tvelos kanonmdeblobas an/da studenturi TviTm-marTvelobis debulebas.

muxli 31.

studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti valdebu-lia:

a) 6 TveSi erTxel saerTo krebas warudginos angariSi studenturi TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis Sesaxeb;

b) daicvas studenturi TviTmmarTvelobis delega-tisTvis aucilebeli moTxovnebi.

muxli 32.

Page 106: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

1. uflebamosilebis ukeT ganxorcielebis xelSewyobis mizniT studenturi TviTmmarTvelobis prezidents hyavs ori vice-prezidenti.

2. pirveli vice-prezidenti xels uwyobs studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis uflebamovaleobebis gan-xorcielebas safakulteto sabWoebis doneze da uzrun-velyofs safakulteto sabWoebis koordinacias. prezi-dentis Tanxmobis SemTxvevaSi pirvel vice-prezidents ufleba aqvs studenturi TviTmmarTvelobis saxeliT xeli moaweros da gaaformos oficialuri finansuri da iuri-diuli dokumentebi.

3. meore vice-prezidenti xels uwyobs studenturi TviTmmarTvelobis prezidentis uflebamovaleobebis gan-xorcielebas samsaxurebis doneze da uzrunvelhyofs sam-saxurebis saqmianobis koordinacias.

Tavi VII

studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWo

muxli 33.

1. studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWo aris studenturi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organo, romelic Sedgeba am fakultetidan studentur TviTmmarTvelobaSi arCeuli yvela delegatisagan.

2. studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWos xelmZRvanelobs safakulteto sabWos Tavmjdomare, romelic airCeva prezidentis wardginebiT safakulteto sabWos sruli Semadgenlobis umravlesobiT.

muxli 34.

1. safakulteto sabWo ikribeba aranakleb TveSi er-Txel.

Page 107: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

2. safakulteto sabWo uflebamosilia, Tu mas eswreba sruli Semadgenlobis naxevarze meti mainc.

3. safakulteto sabWo gadawyvetilebas iRebs dams-wreTa Semadgenlobis umravlesobiT.

4. safakulteto sabWos sxdomebs uZRveba safakulteto sabWos Tavmjdomare, xolo misi aryofnis SemTxvevaSi –Tavmjdomaris erT-erTi moadgile.

5. xmebis gayofis SemTxvevaSi, gadamwyvetia safakul-teto sabWos Tavmjdomaris xma.

muxli 35.

studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWos moiwvevs:

a) studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWos Tavmjdomare Tavisi iniciativiT;

b) studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWos Tavmjdomare safakulteto sabWos sruli Semadgenlobis 1/3-is moTxovniT.

g) TviTmmarTvelobis prezidenti an masTan SeTanxmebiT pirveli vice prezidenti.

muxli 36.

studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWo:a) amtkicebs studenturi TviTmmarTvelobis safa-

kulteto sabWos Tavmjdomaris mier wardgenil Tavmjdo-maris 2 moadgiles;

b) amtkicebs Tavmjdomaris mier wardgenil studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWos sxdomaTa mdivans;

g) irCevs da aTavisuflebs Tavmjdomares, Tavmjdomaris moadgileebsa da sxdomaTa mdivans dakavebuli Tanamde-bobebidan, sruli Semadgenlobis umravlesobiT;

d) ganixilavs studenturi TviTmmarTvelobis debule-bis proeqts;

Page 108: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

e) iRebs studentTa proeqtebsa da winadadebebs, gani-xilavs da mizanSewonilobis SemTxvevaSi ugzavnis maT stu-denturi TviTmmarTvelobis prezidents;

v) operatiulad wyvets studenturi TviTmmarTvelobis kompetencias mikuTvnebul sakiTxebs, romlebic wamo-iWreba fakultetze da romlebic iTxovs swraf reagirebas;

z) axorcielebs sxva uflebamosilebebs, romlebic ar ewinaaRmdegebeba am debulebas.

muxli 37.

1. studenturi TviTmmarTvelobis safakulteto sabWos Sekreba formdeba sxdomis oqmiT, romelsac xels awers Tavmjdomare da sxdomis mdivani.

2. SesaZlebelia sxdomis Catareba oqmis Sedgenis gareSe,Tuki sabWo ar miiCnevs aucileblad mis gaformebas.

Tavi VIII

studenturi TviTmmarTvelobis samsaxurebi

muxli 38.

studenturi TviTmmarTvelobis samsaxuri aris konkre-tul sferoSi dasaxuli miznebis aRsrulebisaTvis Seqmni-li studenturi TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli orga-no.

muxli 39.

1. samsaxuri Sedgeba samsaxuris ufrosis, ufrosis mo-adgilisa da delegatebisagan, romlebic axorcieleben samsaxuris marTvas da romelTac samsaxurSi saTaTbiro xmis ufleba gaaCniaT, agreTve, sxva studentebisagan,

Page 109: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

romlebic ar warmoadgenen studenturi TviTmmarTve-lobis delegatebs.

2. samsaxuris ufross, ufrosis moadgilesa da samsax-urSi Semaval delegatebs niSnavs studenturi TviTm-marTvelobis prezidenti.

3. samsaxuri uflebamosilia, Tu mas eswreba sruli Semadgenlobis naxevarze meti.

4. samsaxuri gadawyvetilebebs iRebs damswreTa Semad-genlobis umravlesobiT.

muxli 40.

1. studenturi TviTmmarTvelobis samsaxuris sxdomaTasixSires gansazRvravs Tavad samsaxuri da mas uZRveba sam-saxuris ufrosi, misi aryofnis SemTxvevaSi ki – ufrosismoadgile.

2. samsaxuris riggareSe sxdomas moiwvevs:a) samsaxuris ufrosi Tavisi iniciativiT;b) studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti an masTan

SeTanxmebiT meore vice prezidenti.

muxli 41.

studentur TviTmmarTvelobaSi dasaxuli miznebis aR-srulebisaTvis Seqmnilia Semdegi samsaxurebi:

a) ganaTlebisa da mecnierebis;b) iuridiuli;g) kulturis;d) sazogadoebasTan urTierTobis;e) sportis;v) studentTa uflebebis dacvis;z) turizmis.

Page 110: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

muxli 42.

ganaTlebisa da mecnierebis samsaxuri gegmavs da awyobs debatebs, diskusiebs, treningebs, inteleqtualur Tama-Sebs, konferenciebs da sxva saganmanaTleblo-samecniero RonisZiebebs.

muxli 43.

kulturis samsaxuri gegmavs da awyobs Teatralur, kulturul, SemoqmedebiT da kanoniT nebadarTul sxva RonisZiebebs, agreTve Sexvedrebs studenturi sazoga-doebisaTvis sasurvel pirovnebebTan.

muxli 44.

1. studenturi TviTmmarTvelobis iuridiuli samsa-xuri organizebas uwevs studenturi TviTmmarTvelobis organoTa samarTlebrivi aqtebis momzadebas, maT sistema-tizaciasa da sajaroobas, konsultacias uwevs studen-turi TviTmmarTvelobis organoebs samarTlebrivi aqte-bisa da sxva saxis dokumentebis momzadebaSi, sxvadasxva samarTlebriv sakiTxebSi garkvevaSi. Tavis kompetencias mikuTvnebul sakiTxebTan dakavSirebiT, TaanamSromlobs universitetis administraciasTan.

2. studenturi TviTmmarTvelobis samsaxurs akompleq-tebs da mis ufross niSnavs studenturi TviTmmarTve-lobis prezidenti.

muxli 45.

1. studenturi TviTmmarTvelobis sazogadoebasTan urTierTobis samsaxuri studenturi TviTmmarTvelobis saxeliT akeTebs oficialur gancxadebebs, saWiroebis SemTxvevas mobilizebas uwevs JurnalistTa korpuss, studentur sazogadoebasa da dainteresebul pirebs ac-

Page 111: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

nobs da reklamirebas uwevs studenturi TviTmmarTve-lobis saqmianobas, dagegmil da Casatarebel RonisZiebebs.

2. studenturi TviTmmarTvelobis sazogadoebasTan urTierTobis samsaxurs akompleqtebs da mis ufross niS-navs studenturi TviTmmarTvelobis prezidenti.

muxli 46.

sportis samsaxuri awyobs Sejibrebebs, Cempionatebs sportis sxvadasxva saxeobebSi, TanamSromlobs sportis deparTamentTan, agreTve calkeul sportis saxeobaTa federaciebTan da axorcielebs kanoniT nebadarTul sxva RonisZiebebs.

muxli 47.

studentTa uflebebis dacvis samsaxuri uzrunve-lyofs studentTa uflebebisa da kanonieri interesebis dacvas, darRveuli uflebebis aRdgenas, periodulad axdens akademiuri personalis Semowmebas, axorcielebs studentTa uflebebisa da kanonieri interesebis dac-visaTvis sxva aucilebel RonisZiebebs.

muxli 48.

turizmis samsaxuri gegmavs da awyobs eqspediciebs, laSqrobebs, eqskursiebs, studentTa dasvenebisa da gantvirTvisaTvis saWiro, kanoniT nebadarTul sxva RonisZiebebs.

Page 112: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

Tavi IX

studenturi TviTmmarTvelobis monitoringis samsaxuri

muxli 49.

studenturi TviTmmarTvelobis monitoringis samsa-xuri aris studenturi TviTmmarTvelobis organoTa ma-kontrolebeli organo, romelic Sedgeba Tavmjdomaris, Tavmjdomaris moadgilisa da eqvsi delegatisagan (yoveli fakultetidan TiTo) da angariSvaldebulia mxolod saerTo krebis winaSe.

muxli 50.

monitoringis samsaxuris wevrs ar SeiZleba ekavos studentur TviTmmarTvelobaSi raime sxva Tanamdeboba.

muxli 51.

1. monitoringis samsaxuris Tavmjdomares prezidentis wardginebiT amtkicebs studenturi TviTmmarTvelobis saerTo kreba.

2. monitoringis samsaxuris Tavmjdomaris moadgiles gankargulebiT niSnavs monitoringis samsaxuris Tavmjdo-mare.

3. monitoringis samsaxuris Tavmjdomare TiToeuli fakultetidan niSnavs TiTo delegats studenturi TviTm-marTvelobis monitoringis samsaxuris wevrebad.

muxli 52.

1. monitoringis samsaxuri ikribeba 2 TveSi erTxel ma-inc.

Page 113: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

2. monitoringis samsaxuri uflebamosilia, Tu mas eswreba sruli Semadgenlobis aranakleb 2/3.

3. monitoringis samsaxuri gadawyvetilebas iRebs damswreTa Semadgenlobis umravlesobiT. xmaTa gayofis SemTxvevaSi, gadamwyvetia monitoringis samsaxuris Tavmjdomaris xma.

muxli 53.

gansakuTrebul an am debulebiT gaTvaliswinebul Sem-TxvevebSi monitoringis samsaxuris sxdomas moiwvevs:

a) monitoringis samsaxuris Tavmjdomare Tavisi ini-ciativiT;

b) monitoringis samsaxuris Tavmjdomare, sabWos wevrTa aranakleb 1/3-is an saerTo krebis moTxovniT.

muxli 54.

studenturi TviTmmarTvelobis monitoringis samsaxuri:

a) axorcielebs finansur da samarTlebriv kontrols;b) amowmebs winadadebebisa da proeqtis aRsrule-

bisaTvis gaTvaliswinebuli xarjebis aucileblobas;g) zedamxvedvelobs dafinansebuli winadadebis an/da

proeqtisa mimdinareobas;d) amowmebs studenturi TviTmmarTvelobis biujetis

proeqtSi arsebuli xarjebis mizanSewonilobas;e) zedamxedvelobs studenturi TviTmmarTvelobis bi-

ujetidan saxsrebis miznobriv gadinebasa da xarjvas;v) ajamebs dafinansebuli winadadebis an/da proeqtis

saboloo Sedegebs;v) zedamxedvelobs delegatebis mier am debulebis

dacvas da maTze dakisrebuli ufleba-movaleobebis Ses-rulebas;

Page 114: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

z) zedamxedvelobs marTvis organoebis mier maTze dakisrebuli ufleba-movaleobebisa da am debulebis Sesrulebas;

T) ganixilavs prezidentis impiCmentis proceduris mimdinareobisas, prezidentis mier saqarTvelos kanon-mdeblobis an/da studenturi TviTmmarTvelobis debu-lebis darRvevis faqtebs;

i) 6 TveSi erTxel awarmoebs studenturi TviTmmarTve-lobis marTvis organoebis samarTlebrivi aqtebisa da sxvadokumentaciis Semowmebas;

muxli 55.

1. monitoringis samsaxuri Tavis kompetencias mikuTv-nebul sakiTxebTan dakavSirebiT, iRebs dadgenilebebsa da daskvnebs, romelTac xels awers monitoringis samsaxuris Tavmjdomare, xolo misi aryofnis SemTxvevaSi monitorin-gis samsaxuris Tavmjdomaris moadgile.

2. monitoringis samsaxuris Tavmjdomare Tavis kompe-tencias mikuTvnebul sakiTxebTan dakavSirebiT gamoscemsgankargulebebs.

Tavi X

gardamavali da daskvniTi debulebani

muxli 56.

debulebis ZalaSi Sesvla

studenturi TviTmmarTvelobisprezidentis saxeli, gvari, xelmowera

TariRi

Page 115: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

bibliografia

normatiuli baza

1. saqarTvelos konstitucia, saqarTvelos parlamentis uw-yebebi, #31-33, 1995 w.

2. saqarTvelos kanoni `umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb~, saqar-Tvelos sakanonmdeblo macne #2, 10.01.2005, #668-rs

3. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi, saqarTve-los sakanonmdeblo macne #32(39), 1999 w, #2181 Iis

4. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, saparlamento uwyebani #31, 1997 w, #786-IIs

5. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #4(48), 1999w, #2287-rs

6. saqarTvelos kanoni `normatiuli aqtebis Sesaxeb~, saqarTvelos sakanonmdeblo macne #33, 2009w, #1876-IIs

7. saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #473 sajaro samarTlis iuridiuli piris – umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis reqtoris movaleobis Semsruleblisa da fakultetis dekanis movaleobis Semsruleblis ufleba-mosilebis gansazRvrisa da prezidentis zogierTi brZane-bulebis nawilobriv Zaladakargulad gamocxadebis Sesa-xeb, saqarTvelos sakanonmdeblo macne - #69, 10.06.2005

8. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2008 wlis 29 maisis brZaneba #490 ssip ivane javaxiSvilis saxe-lobis Tbilisis saxelmwifo universitetis wesdebis dam-tkicebis Sesaxeb.

9. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2010 wlis 1 oqtombris brZaneba #100/n ssip saqarTvelos saxelm-wifo agraruli universitetis wesdebis damtkicebis Sesa-xeb.

10. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2010 wlis 20 aprilis brZaneba #27/n ssip ilias saxelmwifo uni-versitetis wesdebis damtkicebis Sesaxeb.

Page 116: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

11. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2007 wlis 13 agvistos brZaneba #646 ssip Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis wesdebis damtkicebis Sesaxeb.

12. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris 2008 wlis 26 ivnisis brZaneba #581 saqarTvelos teqnikuri un-iversitetis wesdebis damtkicebis Sesaxeb.

13. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis studenturi TviTmmarTvelobis debuleba

14. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis studenturi TviTmmarTvelobis saarCevno debuleba

15. Act on Universities (the University Act) Act no. 403 of 28 May 2003 Denmark

16. Universities Act of Finland, 27 June 1997/645

17. Law on Higher Education of Poland, Act of 27 July 2005

samecniero literatura

1. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis daarsebidan 92 wlisTavisadmi miZRvnili 70-e sauniversiteto samecniero konferenciaSi gamarjve-bul studentTa Sromebi, Tbilisi, 2010

2. o. melqaZe, konstitucionalizmi, Tbilisi, 2006, gamomcem-loba `universali~

3. a. demetraSvili, i. kobaxiZe, konstituciuri samarTali, Tbilisi, 2008, gamomcemloba `inovacia~

4. o. melqaZe, z. ezugbaia, municipaluri samarTali, Tbilisi, 2002, gamomcemloba `favoriti~

5. m. turava, sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, Tbilisi, 2010, gamomcemloba ` ~

6. p. cnobilaZe, g. xubua, v. xmalaZe, n. metreveli, o. kapanaZe,rogor iqmneba kanoni, Tbilisi, 2000, gamomcemloba `azri~

Page 117: saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/145573/1/Student... · saqarTvelos axalgazrda mecnierTa sazogadoebis sajaro samarTlis kvleviTi

7. g. xubua, samarTlis Teoria, Tbilisi, 2004, gamomcemloba `meridiani~.

8. sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, guram naWyebiasa da irakli dvaliZis redaqtorobiT, Tbilisi, 2007, gamomcemloba `meridiani”

9. l. Wanturia, Sesavali saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, Tbilisi, 2000, gamomcemloba `samarTali~

10. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentarebi, wigni I, l.Wanturias redaqtorobiT, Tbilisi, 2002, gamomcemloba `samarTali~

11. Patricia Georgieva, Higher education in Bulgaria, with the contributions of Lucy Todorova and Deyan Pilev, Monographs on Higher Education Bucharest, UNESCO, 2002

12. Athanasios Kyriazis, Foteini Asderaki, Higher Education in Greece,Translation and proof reading by Anastasia Gouseti, Eirini Ageli,Monographs on Higher Education, Bucharest, UNESCO, 2008

13. Vasyl Kremen, Stanislav Nikolajenko Michael Stepko, Vyacheslav Bolyubash, Andrey Gurjiy, Michael Zgurovsky, Kazimir Levkivskyi, Volodymyr Petrenko, Higher Education in Ukraine, Bucharest, UNESCO, 2006

14. Bryan Bix, Law, Language and Legal Determinacy, Oxford-New York, 1993 (2003)

15. Старцев Я.Ю, Государственное и муниципальное управление в

зарубежных странах, Курс лекций, 16. Муниципальное Право, Под редакцией A. M. Никитина, Москва,

2000, Юнити-Дана, Закон и право