7

แบบฝกหดท 2.1เรอง การเขยนสญลกษณวสดอปกรณในงานชางไฟฟา

ทฤษฎ

ในการเขยนแบบแปลนไฟฟาโดยสวนใหญแลว วศวกรไฟฟาจะเปนผออกแบบตลอดจนการออกแบบการตดตงอปกรณไฟฟาซงสญลกษณทใช จะใชสญลกษณพนฐานทางไฟฟาทวไป ดงนนผเรยนชางอเลกทรอนกสจงตองมความรทางดานสญลกษณพนฐานทางไฟฟาเพอใชเปนแนวทางในการอานแบบแปลนไฟฟาได

การเขยนแบบสญลกษณทางไฟฟาสญลกษณทางไฟฟาเปนสญลกษณมาตรฐานสากล มลกษณะเปน

ลายเสน ตวอกษร และเครองหมายกากบตางๆ เพอชหรอแสดงขอกาหนดใหถกตองแนนอนตามตองการ และใชเปนสอกลางในการเขยนแบบ และอานแบบไฟฟาไมวาจะเปนแบบวงจรไฟฟา แบบงานควบคมเครองกลไฟฟา หรอ แบบงานตดตงไฟฟากตาม ผเขยนแบบและผอานแบบจาเปน จะตองมความรเรองสญลกษณ มาตรฐานสากลของสญลกษณทางไฟฟามหลายมาตรฐาน แตในบทนจะกลาวเพยง 4 มาตรฐาน ดงน

1. มาตรฐาน DIN (Duetsche Industrie Normen)2. มาตรฐาน ANSI (American National Standard

Institute)3. มาตรฐาน IEC (International Electrotechnical

Commission)4. มาตรฐาน JIS (Japanese Industrial Standard)

ตวอยางอปกรณทใชในงานไฟฟา ทควรร (ไมมสญลกษณ)

8

รปท 2.1 ขวตอสายไฟ

ชออปกรณ รปอปกรณจรง ชออปกรณ รปอปกรณจรง

หางปลากลมเปลอย

หางปลาทองแดงรนหนา LIB

หางปลาแฉกเปลอย

หางปลาแฉกหม

หวเสยบกานไมขดชนดเปลอย

หางปลากลมหม

9

หวเสยบตวเมยรนแบนหม

หวเสยบตวผรนแบนหม

หวเสยบตวเมยรนแบนหมเตม

หวเสยบหวระเบดตวผ

หวเสยบตวผ ตวเมยชนดหม

หวเสยบหวระเบดตวเมย

ขวตอสายแบบยาหม

หวเสยบกานไมขดชนดหม

หางปลาเขมแบนชนดหม

หางปลาเขมแบนชนดเปลอย

ชออปกรณ รปอปกรณจรง ชออปกรณ รปอปกรณจรง

วายนทพลาสตกคอรดเอน เทอรมนอล แบบเปลอย

หางปลาแรงสงชนดรเดยว

หางปลาแรงสงชนดรค

ขวตอสายแบบยาเปลอย ยาวพเศษ

หางปลาเขมแบนหนา

10

ความรเพมเตมหลอดไฟแอลอด (LED Lamp) ปจจบนหลอดไฟ LED ถกนามาพฒนาใหใชงานไดแตกตางกนไป ไมวาจะเปน หลอดไฟรถยนต, หลอดไฟโทรศพทมอถอ, หลอดไฟฉาย, ปายไฟ, จอโทรทศน, จอคอมพวเตอร เปนตน นอกจากนยงม หลอดไฟ LED สาหรบบาน โดยจะสามารถแบงออกเปนประเภทใหญ ๆ ได 3 ชนด ดงน 1. หลอดไฟ LED ใชภายในอาคาร 2. หลอดไฟ LED ใชภายนอกอาคาร 3. หลอดไฟ LED ตกแตง

ขอดของหลอด LED

- อายการใชทงานยาวนาน หลอด LED มอายการใชงานทยาวนาน ถง 100,000 ชวโมง หรอประมาณ 11 ป เมอเทยบกบหลอดไสทวๆไป ซงมอายการใชงานทราวๆ 1,000 ชวโมงเทานน - สสนจดจาน หลอด LED ใหสสนจดจานมากกวาหลอดไส - มความทนทานสง เพราะหลอด LED เปนอปกรณ Solid State ซงไมมชนสวนใดทเคลอนไหว ไมมสวนใดทเปนกระจก ไมมไสหลอดซงอาจจะขาดไดงาย - ประหยดพลงงาน หลอด LED ใชพลงงานนอยกวาหลอดไสทวไปถง 80-90% - หลอด LED ไมมสวนประกอบดวยสารปรอท ทาใหเปนมตรกบสงแวดลอม - หลอด LED สามารถเปดใชงานไดอยางรวดเรว เปดแลวหลอดตดทนท ไมตองรอกระพรบขอจำากดของหลอด LED - ราคาหลอด LED ยงแพงกวาหลอดฟลออเรสเซนต และหลอดไส

11

หลอดไฟแอลอด (LED Lamp) ทนยมใชในปจจบน หลอดแอลอด Bulb คณสมบต • เตมประสทธภาพความคมคา ประหยดไฟกวา 85% อายการใชงานยาวนาน 15 ป • ใชทดแทนหลอดไสแบบเดม โดยไมตองเปลยนโคม • ใหแสงนมนวลไมแยงตา • ไมสามารถหรไฟได • เปด/ปด ไดบอยครง การใชงาน LED Blub 3W • เหมาะสมกบการใชงานในทอยอาศย และสานกงาน • เหมาะสมกบการใชงานภายในอาคาร

หลอดเอสเซนเชยล แอลอด MR16 คณสมบต • เตมประสทธภาพความคมคา ประหยดไฟกวา 80% อายการใชงานยาวนานกวา 10 ป • ใชทดแทนหลอดฮาโลเจน ขว GU5.3 แรงดน 12 โวลต ไดทนทโดยไมตองเปลยนโคม • ใชกบหมอแปลงอเลกทรอนกส หรอ หมอแปลงขดลวด ได • อณหภมใชงาน 0 ถง 35 องศาเซลเซยส

12

• ไมสามารถหรไฟได • ลาแสงเยน เพราะไมม UV และ IR • ใชงาย จดตดทนท • ใหแสงสวางนง นมนวล • เปนมตรตอสงแวดลอม (ไมมสารปรอท)

หลอดมาสเตอร แอลอด MR16 คณสมบต • เตมประสทธภาพความคมคา ประหยดไฟกวา 80% อายการใชงานยาวนานกวา 10 ป ขนาดเทาหลอดเดม เปลยนแทนไดทนท • ใชทดแทนหลอดฮาโลเจน ขว GU5.3 แรงดน 12 โวลท ไดทนท โดยไมตองเปลยนโคม • ใชกบหมอแปลงอเลกทรอนกส หรอ หมอแปลงขดลวด ได • อณหภมใชงาน -20 ถง 40 องศาเซลเซยส • รน LED MP16 dim สามารถปรบความสวางไดโดยใช กบสวตซดมเมอรทวไป • ลาแสงเยน เพราะไมม UV ไมม IR • ใชงาย จดตดทนท • ใหแสงสวางนง นมนวล

• เปนมตรตอสงแวดลอม (ไมมสารปรอท)

13

หลอด Essential LEDtube คณสมบต • ประหยดไฟกวา 50% อายการใชงานยาวนาน 6 ป • ใชทดแทนหลอดฟลออเรสเซนตขว G13 โดยไมตอง เปลยนโคมเดม • ควรถอดบลลาสตเดมออกเมอใชงาน • อณหภมใชงาน -20 ถง 45 องศาเซลเซยส • ลาแสงเยน เพราะไมม UV, IR • ใชงายจดตดทนท • ใหแสงสวางนง นมนวล • เปนมตรตอสงแวดลอม ไมมสารปรอท • อายการใชงาน 30,000 ชวโมงการใชงาน • เหมาะสาหรบสานกงาน, โรงงาน, บาน, คอนโดมเนยม,

ทจอดรถ

14

คำาชแจง จงเขยนสญลกษณทใชในงานไฟฟาตามแบบทกาหนดลงในชองวางใหครบทกชองโดยมขนาดและความหนาของเสน เทากบตนแบบและอยกงกลางระหวางชอง สญลกษณทเขยนตองสวยงามไมมรอยสกปรก

ชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดนสาย

แบบแสดงการทำางาน

แบบวงจรสายเดยว

สายไลน (Line : L1 ; L2 ; L3) และสายนวตรอน (Neutral : N) L1 : สนาตาล L2 : สดา L3 : สเทา N : สนาเงน

15

สายปองกนตอลงดน (PE : Protection Earth)

ระบบสายไฟฟา 1 เฟส 3 สาย220V ; 1/ N / PE ~ 50 Hz

ชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดนสาย

แบบแสดงการทำางาน

แบบวงจรสายเดยว

จดตอสายไฟฟาบดกร

16

จดตอสายไฟฟา

จดตอแยกสายไฟฟา

กลองตอแยกสายไฟฟา

ชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดนสาย

แบบแสดงการทำางาน

แบบวงจรสายเดยว

สวตชปด เปดทาง–เดยว

17

หลอดแสงสวาง

สวตชปด เปดสองทาง–

เตารบไฟฟา

ชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดนสาย

แบบแสดงการทำางาน

แบบวงจรสายเดยว

18

สวตชตดตอนอตโนมต

หมอแปลงไฟฟา

ฟวส

หลอดฟลออเรสเซนต

ชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดน แบบแสดงการ แบบวงจรสาย

19

สาย ทำางาน เดยว

สตารทเตอร

กลอนประตไฟฟา

รเลย

รเลยหนวงเวลา

20

ชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดนสาย

แบบแสดงการทำางาน

แบบวงจรสายเดยว

ขดลวดความรอน

กระดงไฟฟา

ไมโครโฟน

21

ตวรบสญญาณเสยงชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดน

สายแบบแสดงการ

ทำางานแบบวงจรสาย

เดยว

สวตชปมกด

โวลทมเตอร

แอมมเตอร

22

บาลาสต

ชอและอปกรณจรง แบบวงจรเดนสาย

แบบแสดงการทำางาน

แบบวงจรสายเดยว

คอยลแมเหลกหรอรเลย

คอนแทคเตอร