saxviti da gamoyenebiti xelovneba 8 maswavleblis wigni

69
nana kunWulia maia mexaSiSvili nino miqaberiZe saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni saxelmZRvanelo grifirebulia ganaTlebis xarisxis ganviTarebis erovnuli centris mier (brZ. #375, 18. 05. 2012 weli)

Upload: vuongdang

Post on 02-Jan-2017

418 views

Category:

Documents


29 download

TRANSCRIPT

Page 1: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

nana kunWuliamaia mexaSiSvilinino miqaberiZe

saxviTi da gamoyenebiTixelovneba 8

maswavleblis wigni

saxelmZRvanelo grifirebulia ganaTlebis xarisxis

ganviTarebis erovnuli centris mier

(brZ. #375, 18. 05. 2012 weli)

Page 2: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

nana kunWulia, maia mexaSiSvili, nino miqaberiZe

saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba

VIII klasi

maswavleblis wigni

redaqtorebi lali baqraZe, solomon nozaZe, ana WabaSvili

© gamomcemloba `diogene~, 2012

yvela ufleba daculia

Nana Kunchulia, Maya Mekhashishvili, Nino Mikaberidze

FINe & ApplIed Arts 8

Teachers book

Editors Lali Bakradze, Solomon Nozadze, Ana Chabashvili © Diogene Publishers, 2012

All rights reserved.

ISBN 978-9941-11-303-1

gamomcemloba `diogene~, Tbilisi, afaqiZis q. 9, telefoni 221 33 21

www.diogene.ge

Page 3: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

sarCevi

Sesavali ............................................................................................................................................5

saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba standarti ............................................................................8

miznebisa da Sinaarsis ruka ..........................................................................................................13

gakveTilebis scenarebi da Sesabamisoba erovnul saswavlo gegmasTan ................................18

gakveTilebis komentarebi da Sesabamisoba erovnul saswavlo gegmasTan ..............................29

damatebiTi masala maswavleblebisaTvis .....................................................................................48

saswavlo masalis warmodgenis fazebis axsna-ganmarteba ..........................................................63

Sefaseba saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi ..............................................................................64

damatebiTi literatura maswavleblebisaTvis ...........................................................................69

Page 4: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni
Page 5: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

5

Sesavali

warmogidgenT VIII klasis saxelmZRvanelos `saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba~. am saxelmZRvaneloTi moswavleebi gaecnobian xelovnebis istorias, ganiviTareben SemoqmedebiT unarebs. migvaCnia, rom kacobriobis esTetikur-emociuri saganZuris codnis gareSe Znelia srulyofilad aRqma ama Tu im epoqis, Tu qveynis kulturisa. mag., rogor gaiTavisebs adamiani Zvel berZnul kulturas, Tu ar eqneba warmodgena antikuri saberZneTis xelovnebaze, an aRorZinebis epoqas, am epoqis xelovnebis codnis gareSe. garda amisa, xelovnebis Seswavla xels uwyobs SemoqmedebiTi da analitikuri unarebis ganviTarebas, rac moswavles gamoadgeba mis momaval nebismier saqmianobaSi.

saxelmZRvanelos struqtura

saxelmZRvanelo Sedgeba 6 Tavisagan. TiToeuli Tavi moicavs mimdinare, e.w. `saxaliso~ tipis da Semajamebel gakveTilebs. gakveTilebSi mocemulia rogorc Teoriuli, aseve praqtikuli saxis davalebebi. gakveTilebSi aris rubrikebi ̀ daakvirdi da upasuxe~, ̀ dafiqrdi da upasuxe~, ̀ praqtikuli samuSao~ da ̀ ase saubroben xelovnebaze~. rubrikebSi ̀ daakvirdi da upasuxe~ da ̀ dafiqrdi da upasuxe~ moswavleebs saSualeba eZlevaT, ilustraciebze dakvirvebis gziT an garkveuli naswavli masalis gaxsenebiT, gamoTqvan sakuTari mosazreba, imsjelon, Seafason da a. S xelovnebis esa Tu is nimuSi. rubrikaSi `praqtikuli samuSao~ moswavles mocemuli aqvs davalebebi praqtikuli unar-Cvevebis gansaviTareblad. maT unda xaton, Zerwon, gaakeTon maketi, aplikacia da a.S. rac moswavleebSi SemoqmedebiTi, analitikuri, kritikuli unarebis ganviTarebas Seuwyobs xels. rubrikaSi `ase saubroben xelovnebaze~ gakveTilSi gamoyenebuli terminebis ganmartebaa mocemuli. imisaTvis, rom wigni ufro advilad iyos aRsaqmeli, yoveli Tavi iwyeba konkretuli epoqisaTvis damaxasiaTebeli xelovnebis nimuSis ilustraciiT. iqve mocemulia informacia am TavSi ganxiluli masalis Sesaxeb. `daakvirdi da upasuxe~, `dafiqrdi da upasuxe~ wiTeli SriftiTaa gamoyofili. Tav-Tavisi logoebi aqvs `praqtikul samuSaos~ da rubrikas `ase saubroben xelovnebaze~. saxelmZRvanelos erTvis maketebis gasakeTebeli da suraTebis `asawyobi~ specialuri furclebi, agreTve CD, romelzec Cawerilia saxelmZRvaneloSi mocemuli ilustraciebi, raTa, saWiroebis Sem Txve-vaSi, maswavlebelma proeqtoris meSveobiT uCvenos isini moswavleebs.

saxelmZRvanelos Sinaarsi

VIII klasSi moswav leebi swavloben sxvadasxva epoqis xelovnebis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs. xelovnebis Seswavla xdeba qronologiuri TvalsazrisiT, raTa moswav leebs mieceT saSualeba, garkveulwilad `moawesrigon~ TavianTi codna xelovnebis Sesaxeb da mTlianobaSi warmoidginon xelovnebis ganviTarebis gza.

swored amis gamo, saxelmZRvanelos yovel TavSi garkveuli epoqaa ganxiluli. aqedan gamomdinareobs Tavebis saTaurebi: uZvelesi samyaros xelovneba, antikuri epoqis xelovneba, Sua saukuneebis xelovneba, renensansis epoqis xelovneba, XVII-XVIII saukuneebis xelovneba, XIX-XX saukuneebis xelovneba.

garda amisa, imisTvis, rom moswavlem gaiazros qarTuli kulturis, xelovnebis adgili mocemul epoqaSi, I, II da III Tavebi iwyeba qarTuli xelovnebis nimuSebis ganxilviT. sxva TavebSi, sadac ki SesaZlebelia, gavlebulia paralelebi qarTul xelovnebasTan. saxelmZRvanelo mTavrdeba gak veTiliT, romelSic XX saukunisa da Tanamedrove qarTvel xelovanTa Semoq-medebaa warmodgenili.

epoqis Taviseburebis ukeT aRsaqmelad, praqtikul davalebebSi moswavleebs xSirad vTavazobT, Seqmnan namuSevrebi mocemuli epoqis stilSi.

`saxaliso~ gakveTilebSi mocemulia rogorc Teoriuli informacia, ise praqtikuli da-va lebebi. magram am tipis gakveTilebSi mTavari isaa, rom konkretuli istoriuli piris an istoriuli garemos warmodgeniT, moswavles saSualeba eZleva, ufro gaiTavisos, mkafiod aRiqvas am epoqis kulturuli garemo.

Page 6: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

6

Cven SevecadeT, iseTi formiT mogvewodebina saswavlo masala, rom igi gasagebi iyos nebismieri merveklaselisaTvis. Cveni mizania, am saxelmZRvaneloTi swavlis Sedegad moswavlem Tavisuflad SeZlos xelovnebis nimuSis ama Tu im epoqisadmi Tu stilisadmi mikuTvneba.

rogor asrulebs saxelmZRvanelo erovnuli saswavlo gegmis amocanebs saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi

Tanamedrove swavlebis mTavari amocanebia, moswavles Camouyalibdes saWiro unar-Cvevebi da damokidebulebebi, mieces saTanado codna.

faseulobebi da damokidebulebebi: saxelmZRvaneloSi uxvadaa mocemuli maRalmxatvruli nimuSebi, rogorc qarTuli, ise sxva qveynebis xelovnebidan, warmoCenilia ama Tu im eris Rvawli xelovnebis ganviTarebis istoriaSi. es TavisTavad ganapirobebs pativiscemis grZnobis Camoyalibebas sakuTari da sxva erebis kulturaTa mimarT.

unar-Cvevebi: saxelmZRvaneloSi mocemuli davalebebi xels uwyobs SemoqmedebiTi azrov-nebis, warmosaxvis, gemovnebis, kritikuli azrovnebis, dakvirvebis, sakomunikacio, xe lis motorikis, SromiTi unar-Cvevebis gamomuSavebas.

codna: saxelmZRvaneloSi moswavleebi gaecnobian sxvadasxva qveynisa da epoqis xelovanTa mxatvrul nawarmoebebs da ama Tu im epoqis xelovnebis gamomsaxvelobiTi saSualebebisa da mxatvruli analizis principebis Seswavlas.

rogoraa ganxorcielebuli saxelmZRvaneloSi saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebis standartis sami mimarTuleba

I. SemoqmedebiTobisa da praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba.praqtikuli davalebebi iTvaliswinebs rogorc xatvis, Zerwvis ZiriTadi principebis dauflebas, aseve SromiTi unar-Cvevebis (kerva, gamoWra, garkveuli sagnebis, aqsesuarebis gakeTeba) gamomuSavebas. micemulia jgufuri samuSaoebi (konferenciis mowyoba, panos Seqmna, kedlis moxatva da a.S.), romlebic moswavleebs exmareba, iswavlon Sromis danawi-leba da organizeba.

II. komunikacia da interpretaciakomunikaciisa da interpretaciis unar-Cvevebis gamomuSavebas xels uwyobs rubrikebi: `daakvirdi da upasuxe~ da `dafiqrdi da upasuxe~. am rubrikebis daxmarebiT moswavlem TviTon unda imsjelos garkveul sakiTxebze. `saxaliso~ da sxva tipis gakveTilebSi mocemuli jgufuri davalebebi moswavleebs aswavlis diskusiis warmarTvas, konsensusis monaxvas da a. S.

III. xelovnebis aRqma konteqstSisaxelmZRvaneloSi ganxiluli da axsnilia is religiuri da istoriuli motivebi, romlebic ama Tu im epoqis mxatvruli nawarmoebebis saxes gansazRvravda. amitom sa xelmZRvanelos Seswavlis procesSi moswavles ar unda gauWirdes sxvadasxva epoqisa da kulturis xelovnebis nimuSebis amocnoba da im konteqstis daxasiaTeba, romelmac ganapiroba am nimuSis Seqmna. qarTuli xelovnebidan warmodgenili masalis meSveobiT moswavle SeZlebs, gaiazros qarTuli xelovnebis adgili msoflio xelovnebis ganviTarebis procesSi.

saxelmZRvaneloSi gamoyenebuli interaqtiuli meTodebi

saxelmZRvanelo mTlianad dagegmilia interaqtiuli meTodikis gaTvaliswinebiT. gakveTili isea `awyobili~, rom TavisTavad iwvevs moswavlis gaaqtiurebas. moswavle xdeba `mkvlevari~, romelic Tvi Ton midis saTanado daskvnebamde. saxelmZRvanelos teqsti dayofilia patar-patara nawilebad. dasmulia kiTxvebi, romelsac moswavlem ilustraciebze dayrdnobiT pasuxi TviTon unda gasces, an SeTavazebulia garemoze dakvirveba, anda raimes

Page 7: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

7

warmodgena, rac TavisTavad ukve iwvevs moswavlis dainteresebas. yoveli gakveTilis bolos mocemuli kiTxvebiT moswavles TviTon gamoaqvs daskvna, Tu ramdenad SeiTvisa mocemul paragrafSi ganxiluli masala.

praqtikul gakveTilebSi xSirad mocemulia instruqciebi konkretuli namuSevris Sesaqmnelad da mere SeTavazebulia, rom am instruqciebis gamoyenebiT moswavlem Tavisi fantaziiT Seqmnas raime namuSevari. zogierT gakveTilSi mxolod mxatvruli ideaa ganxiluli da moswavles eZleva sruli Tavisufleba, TviTon monaxos am ideis ganxorcielebis gzebi.

ilustraciebi

saxelmZRvaneloSi ilustraciebs udidesi mniSvneloba eniWeba. ilustraciebiT xde-ba yoveli gamoTqmuli mosazrebis gaTvalsaCinoeba. Cven vcdilobT, maTi meSveobiT ukeT gavagebinoT, dava naxoT moswavleebs ama Tu im epoqis xelovnebis ZiriTadi niSnebi. ga di-debulia mxatvruli nawar moebebis garkveuli fragmentebi, gamoyofilia qandakebebis si-luetebi, wyvetili xaziT suraTze mivaniSnebT kompoziciur agebasa an sxva mniSvnelovan detalebze.

gasagebi ena

saxelmZRvanelo dawerilia VIII klaselisaTvis gasagebi, martivi eniT. yoveli mosazreba konkretuladaa gamoTqmuli.

saxaliso wigni

Cven SevecadeT, rom am saxelmZRvaneloTi swavla saxaliso iyos moswavlisaTvis.vimedovnebT, rom iseTi gakveTilebi, sadac moswavle Tavad xdeba nefertiti an Tavs

warmoidgens arqeologad, an Sua saukuneebis qalaqis viwro quCebSi moseirned, agreTve renesansis epoqis moduri aqsesuarebis gakeTeba da kidev mravali sxva saintereso davaleba, Cvens saxelmZRvanelos nebismieri bavSvisaTvis saintereso da sayvarel wignad gadaaqcevs.

rekomendaciebi maswavlebels

• aqtiurad gamoiyeneT Sefasebis iseTi komponenti, rogoricaa saSinao davaleba, rac saSualebs mogcemT, miaRwioT maqsimalur Sedegebs. saSinao davalebis micema SeiZleba Semdegnairad: auxsnaT da daiwyoT moswavleebTan erTad praqtikuli davalebis keTeba, xolo namuSevrebis dasruleba daavaloT saxlSi. moswavleebs skolaSi moaqvT ukve dasrulebuli namuSevrebi, romlebsac erTad ganixilavT, awyobT gamofenas da a.S. imisaTvis, rom sagakveTilo procesSi SeitanoT mravalferovneba, SegiZliaT, garkveuli periodis Semdeg, gakveTilze gaakeToT praqtikuli samuSao, xolo Teoriuli masala misceT saSinao davalebad da a.S.

• vimedovnebT, rom maswavleblis wignSi mocemuli saswavlo masalis warmodgenis fazebis axsna-ganmartebebi, scenarebi da SemoqmedTa biografiebi, TqvenTvis erTgvari impulsi iqneba gakveTilebis efeqturad Casatareblad.

Page 8: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

8

saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebastandarti

wlis bolos misaRwevi Sedegebi mimarTulebebis mixedviT

SemoqmedebiTobisa da praqtikuli unar-Cvevebis

ganviTareba

komunikacia da interpretacia xelovnebis aRqma konteqstSi

s.g.VIII.1. moswavles SeuZlia SemoqmedebiTad gamoiyenos saxviTi xelovnebis element-ebisa da principebis codna konkretuli problemis gada-saWrelad namuSevris Seqmnisas.

s.g.VIII.2. moswavle iCens inicia-tivas da aviTarebs sxvadasxva masalis, teqnikis da pro-ceduris gamoyenebis unars namuSevris Seqmnisas.

s.g.VIII.3. moswavles SeuZlia asax-os namuSevarSi garemoze dak-virvebis Sedegebi, ganaviTaros gamomsaxvelobiTi xerxebi.

s.g.VIII.4. moswavle acnobierebs samyaros, rogorc mraval-ferovani grZnobebisa da idee-bis wyaros da afarToebs maTi asaxvis gzebs namuSevarSi.

s.g.VIII.5. moswavles SeuZlia dagegmos da Seasrulos sx-vadasxva saxis samuSao.

s.g.VIII.6. moswavles SeuZlia mimarTos individualuri da jgufuri muSaobis sxvadasxva strategias.

s.g.VIII.7. moswavles SeuZlia gamoiyenos saxviTi xelov-nebis elementebisa da prin-cipebis codna xelovnebis konkretuli nimuSis anal-izis dros.

s.g.VIII.8. moswavles esmis da SeuZlia warmoaCinos, rom xelovneba aris komunikaciis da kulturis TviTgamoxat-vis saSualeba.

s.g.VIII.9. moswavles SeuZlia da-gegmos da monawileoba miiRos sxvadasxva saxis Ronis ZiebaSi.

s.g.VIII.10. moswavles SeuZ lia amoicnos da Se adaros erTmaneTs sxva dasxva epoqisa da kul turis xelovnebis nimu Sebi.

s.g.VIII.11. moswavles SeuZlia sxvadasxva konteq stSi ganixilos xelovnebis nimuSi.

s.g.VIII.12. moswavle ec-noba qarTul xelovne-bas da xelovnebis moRvaweebs.

s.g.VIII.13. moswavle ikv-levs, ra rols asru-lebs xelovneba sazo-gadoebis cxovrebaSi.

wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebimimarTuleba: SemoqmedebiTobisa da praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba

s.g.VIII.1. moswavles SeuZlia SemoqmedebiTad gamoiyenos saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis codna konkretuli problemis gadasaWrelad namuSevris Seqmnisas. Sedegi TvalsaCinoa, Tu mosw avle:• iyenebsferisgradacias,sxvadasxvatonalobasnamuSevarSimoculobis,sivrcisgadmo-

sacemad;• qmnisdekoratiulnamuSevarsgrafikulixerxebiT(mag.konturiT,xaziT,StrixiT);• qmnisstilizebulmxatvrulsaxeebs;• mizanmimarTuladiyenebskontrastuldamonaTesaveferebs;• iyenebsefeqtebsasociaciebisadagrZnobebisgadmosacemad.

s.g.VIII.2. moswavle iCens iniciativas da aviTarebs sxvadasxva masalis, teqnikis da proceduris gamoyenebis unars namuSevris Seqmnisas. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• SereuliteqnikiTqmnisgrafikuldaferwerulnamuSevrebs;• amzadebsdekoratiul-gamoyenebiTsagnebsTixis,xis,liTonisdasxvamasalisTvisebebis

gaTvaliswinebiT;• irCevsTematikas,teqnikas,SesabamisgamomsaxvelobiTxerxebsdamasalasganwyobilebis

gadmosacemad;• kompiuterisgamoyenebiTqmnisgamosaxulebebs,efeqtebs,sxvadasxvasagnisdizains,wignismakets.

Page 9: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

9

s.g.VIII.3. moswavles SeuZlia asaxos namuSevarSi garemoze dakvirvebis Sedegebi, ganaviTaros ga-momsaxvelobiTi xerxebi.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• akvirdebadaasaxavsnamuSevarSi,Turogoricvlebasagnisgamosaxulebadamkvirveblis-

gan daSorebis mixedviT; • gamosaxavssaxasiaTodetalebspeizaJis,portretisdanaturmortisxatvisdros;• iyenebs sxvadasxva gamomsaxvelobiT xerxs (SuqCrdili, feri, kompoziciuri ganawileba,

sxvadasxvagvari monasmi) namuSevarSi bunebis movlenebis gadmosacemad;• xatavsnaturidandamexsierebiT.

s.g.VIII.4. moswavle acnobierebs samyaros, rogorc mravalferovani grZnobebisa da ideebis wy-aros da afarToebs maTi asaxvis gzebs namuSevarSi. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• gadmoscemsgrZnobebiTadaemociebiTgamowveulasociaciebs,STabeWdilebebsdaideebs

namuSevarSi;• iyenebssxvasagnebSiganvlilmasalasnamuSevrebissiuJetisaTvis;• iyenebsmimikas,Jestikulaciasadadetalebs(kostiumi,aqsesuarebi)portretSixasiaTis

gadmosacemad.• iyenebssxvadasxvakulturisadaperiodisSemoqmedTanamuSevrebs,rogorcwyarossaku-

Tari namuSevris Sesaqmnelad.

s.g.VIII.5. moswavles SeuZlia dagegmos da Seasrulos sxvadasxva saxis samuSao.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• konkretuliamocanisgadasaWreladgegmavsSesasrulebelisamuSaosTanmimdevrobas;• gansazRvravsimmoqmedebebs,romlebicaucilebeliadasaxulimiznismisaRwevad;• qmniswarmosaxviTisaxelmwifosgerbs,droSas,aseve,skolis,klasislogos;• qmnisgaremosdizainiseskizebs(interieri,eqsterieri,skolisezo,parkidasxv.);• aRadgenssaskolobiblioTekiswignebs;• xatavsdaamzadebssaskolowarmodgeniskostiumebisadadekoraciisdetalebs;• kompiuteruliteqnikis gamoyenebiT qmnis zeimebisa daTeatraluri warmodgenebis af-

iSebs, mosawvev da misaloc baraTebs;• rgavsdauvlismcenareebsskolismimdebareteritoriaze;• qmnislandSaftis(parki,skveridasxv.)dizainismartiveskizs.

s.g.VIII.6. moswavles SeuZlia mimarTos individualuri da jgufuri muSaobis sxvadasxva strategias. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• moiZiebsdaazustebsinformaciasmomavaliproeqtisdasagegmad;• anawilebsgundSisamuSaos/funqciebs/movaleobebs;• iTvaliswinebsdaiyenebsgundelis/ebisSesaZleblobebs(potencials);• exmarebaklaselebsSemoqmedebiTidasaorganizaciosiZneleebisgadalaxvaSi;• exmarebasxvebskonkretuliamocanisSesrulebaSidasaWiroebisSemTxvevaSimaTganiTxovs

daxmarebas.

mimarTuleba: komunikacia da interpretacia

s.g. VIII.7. moswavles SeuZlia gamoiyenos saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis codna xelovnebis konkretuli nimuSis analizis dros.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle: • msjelobsnaxatSigamosaxuliobieqtebiskompoziciurganawilebaze;• afasebsnamuSevarsmasSigamoyenebulimxatvrulixerxebismixedviT;• msjelobsxelovnebisnimuSisJanrze,Temaze,masalaze,teqnikaze;• msjelobsxelovnebisnimuSiskoloritze;• amoicnobsxelovnebisnimuSisepoqalurniSnebs;• adarebserTmaneTssxvadasxvaxelovnebisnimuSs,saubrobsromeliufromoswonsdaasab-

uTebs, ratom aZlevs mas upiratesobas.

Page 10: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

10

s.g.VIII.8. moswavles esmis da SeuZlia warmoaCinos, rom xelovneba aris komunikaciis da kultu-ris TviTgamoxatvis saSualeba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• adarebs erTmaneTs sxvadasxva kulturis xelovnebis nimuSebs: Tematikis, stilis, kom-

poziciuri wyobis, kolori¬tis mixedviT;• asaxelebs konkretuli kulturis ramdenime maxasiaTebels, romlebic asaxulia namuSe-

varSi (samosi, arqiteqtura, WurWeli, aveji da sxv.); • moiZiebsmasalasromelimemisTvissainteresoqveyniskulturisZeglebzedawarudgens

Tanaklaselebs moxsenebis da TvalsaCino masalis saxiT;• msjelobs,ragaigoamaTuimerisSesaxebmisixelovnebisnimuSebisgacnobiT.

s.g.VIII.9. moswavles SeuZlia dagegmos da monawileoba miiRo sxvadasxva saxis RonisZiebaSi.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• gansazRvravssxvadasxvaRonisZiebisTemasdamizans;• awyobsgamofenas(TavadSearCevsnamuSevrebs,awyobseqspozicias);• monawileobsspeqtaklisdagegmvaSi;• awyobsdamonawileobssxvadasxvasaxisaqciaSi(mag.garemosdacva);• awyobsSexvedrebsxelovnebisgamoCenilmoRvaweebTan.

mimarTuleba: xelovnebis aRqma konteqstSi

s.g.VIII.10. moswavles SeuZlia amoicnos da Seadaros erTmaneTs sxvadasxva epoqisa da kulturis xelovnebis nimuSebi. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• adarebserTmaneTssxvadasxvaepoqisadakulturisxelovnebisnimuSebsdamsjelobsmaT

saerTo da ganmasxvavebel niSnebze;• adarebserTmaneTsrealisturdapirobiTgamosaxulebebs;• msjelobs,TurogoricvlebodasaxviTixelovneba(Tematika,stili,teqnologia,proce-

dura) drosTan erTad;• adarebserTmaneTserTikulturiscnobilZeglebs.

s.g.VIII.11. moswavles SeuZlia sxvadasxva konteqstSi ganixilos xelovnebis nimuSi.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• moswavlemiakuTvnebsxelovnebisnimuSskonkretulepoqasaTukulturasdaasabuTebs

Tavis mosazrebas; • moswavlexelovnebisnimuSsganixilavsistoriuli,religiuri,ekonomikuri,Tupoliti-

kuri kuTxiT;• moswavlemsjelobs,Turogoraisaxasxvadasxvakonteqsti(istoriuli,religiuri,eko-

nomikuri Tu politikuri) xelovnebis nimuSis mxatvrul mxareze.

s.g.VIII.12. moswavle ecnoba qarTul xelovnebas da xelovnebis moRvaweebs.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• agrovebs informacias misTvis saintereso istoriuli periodis qarTuli xelovnebis

Zeglebze da acnobs Tana¬klaselebs moxsenebis da TvalsaCino masalis saxiT; • msjelobsqarTulikedlismxatvrobisramdenimecnobilnimuSze;• agrovebsinformaciasmisTvissainteresoxelovnebisdargis(minanqari,oqromWedloba,

Weduroba, xatwera da sxv.) ramdenime nimuSis Sesaxeb da acnobs Tanaklaselebs moxsenebis da TvalsaCino masalis saxiT;

• amoicnobsramdenimeqarTvelimxatvrisnamuSevarsdaadarebserTmaneTsSesrulebisma-neris mixedviT.

s.g.VIII.13. moswavle ikvlevs, ra rols asrulebs xelovneba sazogadoebis cxovrebaSi.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• moiZiebsinformaciasramdenimecnobilkulturulZeglzedamsjelobsmaTigavlenis

Sesaxeb sazogadoebriv cxovrebaze (mag. eifelis koSki, niu-iorkis savaWro centri, Tavi-

Page 11: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

11

suflebis qandakeba da a.S.);• moiZiebsinformaciassxvadasxvaqveynislandSafturidizainiscnobilnimuSebzedaac-

nobs Tanaklaselebs;• moiZiebsmasalasromelimecnobiliSemoqmediscxovrebasTananmiskonkretulnawarmoe-

bebTan dakavSirebiT da msjelobs, ra gavlena iqonia sazogadoebis cxovrebaze.

programis Sinaarsi

saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi:sxvadasxva tipis xazi, monasmi; feri, forma; SuqCrdili, faqtura, moculoba; mTliano-ba, proporciebi; sivrce; perspeqtiva; ukuperspeqtiva, simetria, ritmi, wonasworoba, kontrasti, dinamika (ganwyobilebis, asociaciebis, emociebis gadmocema sxvadasxvagvari efeqtebis saSualebiT).

rekomendebuli vizualuri masala: miqelanjelo merizi de karavajo (mag., `vaxSami emausSi~ da sxv.), antonio alegri korejo (mag., `Soba~), piter breigeli ufrosi (mag., `glexuri qorwili~ da sxv.), ian vermeeri (`sasiyvarulo baraTi~, `mosamsaxure rZis doqiT~, `oficeri da momRimari qaliSvili~, `ferweris xelovneba~, `geografi~, `astronomi~, `qaliSvili weriliT~ da sxv.), rembrandt harmensvanreini(mag.,`RamisguSagi~,`uZRebivaJisdabruneba~dasxv.),fransiskogoia(mag., `mefekarlos IV-isojaxi~dasxv.),JorJsera (mag., `banaobaanierSi~, `kviraSua-dRekunZulgrand-Jatze~dasxv.)(kompoziciuriganawileba,SuqCrdili,koloriti);vaneiki (`kancler rolenis madona~ (kompoziciuri ganawileba); ogiust dominik engri (civi koloriti); pablo pikasos `motirali qali~, ieronimus bosxi (mag., `iluzionisti~), piter breigeli ufrosi (mag., `brmebi~ da sxv.), diego velaskesisa da pablo pikasos `meninebi~; amadeo modilianis, kis van dongenis da mari loransenis portretebi, (stilizebuli mx-atvruli saxeebi); uiliam terneri (koloriti, tonaloba sivrcis gadmosacemad); tician veCelio (mag., `papi pavle III alesandro da otavio farnezesTan erTad~), piter paul ru-bensi (mag., `elena fourmani SvilebiT~ da sxv.) (koloriti); anri tuluz lotrekis, aris-tidbruianisadaJanaavrilisafiSebikabaresTvis(kontrasti);albrextdiureri(mag.,Canaxati `Cemi agnesa~ da sxv.), raul diufi (mag., Canaxati `navebi~) (xazi); pit mondriani `xrizantema’’ (grafika); alfred sislei (mag., `batebis mwyemsi~) (wriuli monasmebi); vasili kandinski(dekoratiuli,ritmulikompozicia);jovaniantoniokanaletospeizaJebi,al-fredsislei(mag.,`xidiarJanteiSi~,`gzaluvesienSi~),jorjodekiriko(`melanqoliada quCis saidumlo~ (perspeqtiva); mark Sagali (mag., `mevioline~, `dabadebis dRe~ da sxv.) (asociaciebis gadmocema, simboloebi); iliarepini (mag., `zaporoJielebi werils werenTurqeTis sulTans~, `ar elodnen~ da sxv.), ogiust renuaris `mindorSi~ da sxva) (emo-ciebis gadmocema).

arqiteqtura da qandakeba: romanuli, guTuri, renesansuli (reimsis, Sartris, kelnis kaTedralebi; santa-maria del fiores taZari florenciaSi; wm. petres taZari romSi. donatelos, miqelanjelo buon-arotisa da jan lorenco berninis qandakebebi; gibertis karibWe, rodeni (mag. ̀ jojoxeTis karibWe~, `kales moqalaqeebi~ da sxv.); konstantin brankuzi; aristid maioli, ernst bar-laxi, alberto jakometi, pablo pikaso da sxv.landSaftis dizainis istoriidan (Cinuri, franguli, inglisuri parkebi da sxva).

masala da iaraRi: tuSi, melani, fanqari, pasteli, guaSi, akvareli, tempera, naxSiri, muyao, Tixa, xe, qso-vili, liToni, mavTuli, bunebrivi da xelovnuri masala; eqsperimenti sxvadasxva masaliT.

teqnika da procedura: ferweris,grafikissxvadasxvateqnika,anabeWdi,Zerwva,qaRaldisplastika,kolaJi,kon-struqcia, kompiuteruli teqnologiebi.

Page 12: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

12

ideebis gamoxatva: sagnebsa da maT funqciebs Soris kavSirebis, asociaciebis gadmocema, mravali detalis amocnoba da asaxva; ideebis wyaroebi: sxvadasxva kulturis, periodis xelovnebis nimuSebi, cnobilimxatvrebisnamuSevrebi(albrextdiureri,eJendelakrua,onoredomie,ogiustrodeni, tuluz lotreki, pablo pikaso da sxv.); bunebis movlenebi, cxovrebaSi nanaxi scenebi, warmosaxva, istoriuli faqtebi, mxatvruli literatura, filmi, warmodgena (Teatraluri, sabaleto, saopero dadgma, koncerti da sxv.), sainformacio saSualebebi.

savaraudo Temebi: religiuridResaswaulebi, `siyvaruli~, `gmiroba~, `sayvarelimiTologiuri/istoriuli/literaturulipersonaJi~,TavisufaliTemebi;TemebisakuTarifantaziismixedviTdasxv.

SromiTi saqmianoba: dekoratiuli da gamoyenebiTi sagnebi, wignebis akinZva, maketis Seqmna, Teatraluri rekviziti (kostiumisa da dekoraciis detalebi); interieris eskizebi, inventaris SekeTe-ba, skolis ezos dekoratiuli gaformeba, mcenareebis dargva-movla.

muSaobis strategia: muSaoba damoukideblad, mewyvilesTan, gundurad.

komunikacia:namuSevris wardgena farTo auditoriis winaSe, (msjeloba Canafiqrze, emociaze, miznebze, amocanebze), STabeWdilebebis, dakvirvebis, gamocdilebis gaziareba, Sefaseba da misi das-abuTeba, saTanado terminebis gamoyeneba; saubari namuSevris Seqmnis motivebze, jgufis mier dasaxul miznebze; namuSevris Sefaseba mxatvruli xerxebis mixedviT; saubari sxvadasxva kulturis damaxasiaTebel niSnebze, na-muSevridan miRebul informaciaze;gamofena, speqtakli, aqcia, Sexvedrebi xelovnebis moRvaweebTan, eqskursiebi.

xelovnebis aRqma konteqstSi:saxviTi xelovnebis cnobili namuSevrebis daTvaliereba, amocnoba da dakavSireba epoqas-Tan da kulturasTan; pirobiTi da realisturi namuSevrebis Sedareba; xelovnebis nimuSis kvleva religiur, socialur, ekonomikur da politikur aspeqtSi; informacia xelovnebis qarTvel moRvaweebze da maT Semoqmedebaze; qarTuli xelovnebis dargebi: kedlis mxatvroba, arqiteqtura, minanqari, oqromWedloba, Weduroba;informacia qarTuli da msoflio arqeologiuri artefaqtebis aRmoCenebis mniSvnelo-baze.

Page 13: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

13

miznebisa da Sinaarsis ruka

Tema gakveTiliSemoqmedebiToba da praq-

tikul unar-Cvevakomunikacia

interpretaciaxelovnebis

aRqma konteqstSi

1 2 3 4

I Tavi _ Zveli samyaros xelovneba

§1. sad? rodis? xelovnebis nimuSebis epoqaluri niSnebi. 45 wT.

•moswavleTa dainteresdes xelovnebis istoriis SeswavliT; •moswavlem SeZlos imis danaxva, rom sxvadasxva epoqisa da qveynis xelovnebis

nimuSebs gansxvavebuli niSnebi aqvs. •moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebis unari;

sg.VIII 5 sg.VIII 8 sg.VIII 11

§2. tulefia _ melia Zveli samyaros xelovneba.45 wT.

•moswavle gaecnos Zveli samyaros qarTuli xelovnebis nimuSebs;•moswavlem SeZlos qarTuli xelovnebis Zveli samyaros sxva qveynebis xe-

lovnebasTan SedarebiTi analizis gakeTeba;•SeZlos xelovnebis nimuSebis religiur konteqstTan dakavSireba. •moswavlem SeZlos Teatraluri kostiumisa da dekoraciis detalebis damzadeba.sg.VIII 5 sg.VIII 8 sg.VIII 10

§ 3. ucnauri figurebi Zveli samyaros xelovneba. 45 wT.

•moswavlem gaigos Zveli smyaros xelovnebis ZiriTadi daniSnuleba.•moswavlem SeZlos pirvelyofili periodis, Zveli Suamdinaruli da

egvipturi gamosaxulebebis amocnoba.•egvipturi kedlis mxatvrobis nimuSze dakvirvebiT martivi naxatis Sesruleba.

sg.VIII 3 sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

§ 4. Zveli samyaros gamosaxulebebi Zveli samyaros xelovneba. 45 wT.

•moswavlem SeZlos sxvadasxva epoqisaTvis (egvipte, SuamdinareTi) damaxasiaTebeli niSnebis amocnoba-;

•moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa da maTi analizis unari. •moswavlem SeZlos plastilinisagan, Tixisgan figurebis gamoZerwva.

sg.VIII 4 sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 12

§ 5. idumalebiT moculi nagebobebi Zveli samyaros xelovneba.45 wT.

•moswavlem SeZlos Zveli samyaros arqiteqturuli Zeglebis daniSnulebisa da ZiriTadi mxatvruli niSnebis amocnoba da sxva epoqis nagebobebTan Sedareba.

•moswavlem SeZlos dekoratiuli sagnebis damzadeba liTonis da sxva masalis gamoyenebiT.

sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 10, sg.VIII 11§ 6. dedofali nefertiti Zveli samyaros xelovneba.45 wT. + 45 wT.

•moswavlem SeZlos Zveli egviptis kulturuli garemos warmodgena, ganuvi-Tardes warmosaxvis unari.

•moswavlem SeZlos jgufebSi samuSaos ganawileba da Sesruleba;•moswavlem SeZlos SemoqmedebiTi unaris gamoyeneba namuSevris wardgenisas.

sg.VIII 2, sg.VII 4, sg.VIII 5 VIII 8 sg.VIII 13

§ 7 Semajamebeli gak ve-Tili Zveli sam yaros xelovneba. 45 wT.

•Zveli samyaros xelovnebis nimuSebis amocnoba da maTi mxatvruli analizi.

sg.VIII 7 sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

II Tavi _ antikuri xelovneba

§ 8. imperator adrianes saCuqari antikuri periodis qarTuli xelovneba. 45 wT.

•moswavlem SeZlos msgavsebisa da gansxvavebis aRmoCena antikuri periodis qarTul da sxva qveynebis xelovnebis nimuSebs Soris.

•moswavlem gaiazros antikur periodSi qarTuli xelovnebis mimarTeba antikuri kulturisadmi.

•ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa moswavles da maTi analizis, fantaziisa da warmosaxviTi unari.

•moswavlem SeZlos ornamentis gamoyeneba samkaulis Sesaqmnelad.sg.VIII 1; sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 11, sg.VIII 12

§ 9. adamianis ZiebaSi antikuri samyaros xelovneba.45 wT.

•moswavlem SeZlos Zveli berZnuli xelovnebis ZiriTadi arsis gaazreba.•moswavlem SeZlos Zveli samyarosa da berZnul xelovnebaSi adamianis

gamosaxulebis Sedareba-analizi.•moswavlem SeZlos Tavis namuSevarSi antikuri arqiteqturuli detalebis

daxatva.

sg.VIII 2, sg.VIII 4 sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg. VIII 11

Page 14: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

14

§ 10. idealuri da realuri antikuri xelovneba45 wT.

•moswavlem SeZlos antikuri periodis berZnuli da romauli xelovnebis nimuSebis amocnoba, erTmaneTisagan gansxvaveba.

•moswavlem SeZlos SuqCrdilis gamoxatva;•gamoiyenos kompoziciis agebis wesi naxatis Seqmnisas.

sg.VIII 3 sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

§ 11. arqeologiuri eqspedicia antikuri xelovneba. Zveli berZnuli laranakebi da larnakebis mxatvroba. 45 wT

•moswavlem SeZlos larnakebze mxatvrobis mixedviT Zveli berZnuli larna-kebis daTariReba.

•moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa da maTi analizis unaris ganviTareba.

sg.VIII 4, sg.VIII 5 sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

§ 12. romi _ maradiuli qalaqi antikuri samyaros xelovneba. 45 wT.

•moswavlem SeZlos Zveli romauli arqiteqturisaTvis damaxasiaTebeli niS-nebis amocnoba.

•sxvadasxva epoqis arqiteqturuli Zeglebis Sedareba-analizi.

sg.VIII 2 sg.VIII 10, sg.VIII 11

§ 13. aleqsandre makedoneli antikuri samyaros xelovneba.45 wT.

•moswavlem SeZlos antikuri samyaros kulturuli garemos warmodgena.•SeZlos jgufSi samuSaos Sesruleba da ganawileba;•SeZlos SemoqmedebiTi unaris gamoyeneba namuSevris Seqmnisas.•moswavlem SeZlos maketis gakeTeba.

sg.VIII 4, sg.VIII 5 sg.VIII 13

§ 14 Semajamebeli gak veTili antikuri sam yaros xelovneba. 45 wT.

•antikuri samyaros xelovnebis nimuSebis amocnoba da maTi mxatvruli ana lizi.•moswavleebSi TviTSefasebis unaris ganviTareba.

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VII 11

III Tavi _ Sua saukuneebis xelovneba§ 15. muzeumis mSveneba Sua saukuneebis xelovneba45 wT.

•moswavle gaecnos qarTuli minanqris xelovnebas da am dargis Sedevrs _xaxulis xats.

•moswavlem SeZlos Sua saukuneebis qarTuli xelovnebis ZiriTadi niSnebis amocnoba;

•moswavlem SeZlos zogierTi ikonografiuli kompoziciis amocnoba.•moswavlem SeZlos samuSaos dagegmva da Sesruleba, gaakeTos CarCo Tavisi

namuSevrisaTvis, SeZlos ornamentis gamoyeneba namuSevris Seqmnisas.

sg.VIII 5, sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 12§ 16. xatebi da suraTebi Sua saukuneebis xelovneba45 wT.

• moswavle gaecnos aRmosavlurqristianul xelovnebaSi SemuSavebuli xatisa da freskis gamosaxvis kanonebs;

• gaiazros, Tu rogor moqmedebs religiuri Sexedulebebi gamomsaxvelobiTi sauSalebebis Taviseburebaze;

• SeZlos xatisa da suraTis erTmaneTisagan garCeva.• moswavlem SeZlos kompozituri ganawilebis, SuqCrdilis da sxva mxatvru-

li xerxebis gamoyeneba namuSevris Seqmnisas.

sg.VII 1 sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 12§ 17. eklesiebi da freskebi qristianuli taZrebis interierSi freskebis ganlagebis kanonika. 45 wT.

•moswavlem gaiazros sakulto xelovnebis roli Sua saukuneebSi.•moswavlem gaigos qristianuli taZrebSi freskebis ganlagebis kanonika da

SeZlos taZarSi maTi amocnoba.•SeZlos taZris gegmis wakiTxva.•moswavlem SeZlos mozaikuri naxatis gakeTeba.

sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 12

§ 18. qristianuli salocavebi Sua saukuneebis xelovneba.45 wT.

•moswavlem SeZlos, mxatvruli analizis meSveobiT ganasxvaos erTmaneTisagan qristianuli epoqis qarTuli da sxva qveynebis arqiteqturis nimuSebi.

•moswavlem SesZlos frizuli kompoziciis Seqmna qarTuli ornamentis gamoyenebiT

sg.VIII 4 sg.VIII 8 sg.VIII 12

Page 15: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

15

§ 19. mravalferovani samyaro Sua saukuneebis xelovneba 45 wT.

•moswavle gaecnos sxvadasxva qveynis sakulto nagebobebs;•garegnuli formebis mixedviT, moswavlem ganasxvaos sakulto taZrebi erTmaneTisagan

da amoicnos, Tu romeli religias ekuTvnis esa Tu is sakulto nageboba.

sg.VIII 1, sg.VIII 2 sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

§ 20. mogzauroba warsulSi Sua saukuneebis evropuli qalaqi (arqiteqtura, kostiumi, yofa). 45 wT.

•moswavles ganuviTardes warmosaxvis unari, raTa SeigrZnos Sua saukuneebis kulturuli garemo;

•moswavlem SeZlos Sua saukuneebis xelovnebisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis amocnoba;•xelovnebis nimuSebze dayrdnobiT SeZlos Sua saukuneebis arqiteqturisa da

kostiumis amsaxveli maketis gakeTeba.•moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba da sakuTari namuSevris prezentacia.

sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 11

§ 21. Semajamebeli gakveTili Sua saukuneebis xelovneba 45 wT.

•moswavlem SeZlos Sua saukuneebis xelovnebis nimuSebis amocnoba;•sxvadasxva epoqisaTvis damaxasiaTebeli detalebi amocnoba.

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

IV Tavi _ renesansis (aRorZinebis) xelovneba

§ 22. warsulis gaxseneba aRorZinebis xanis xelovneba 45 wT.

•moswavlem SeZlos, aRorZinebis xanisa da antikuri xelovnebis nimuSebs Soris msgavsi da gansxvavebuli niSnebis aRmoCena.

•moswavlem SeZlos plastilinisagan an Tixisagan namuSevris gamoZerwva.

sg.VIII 2, sg.VIII 3 sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

§ 23. im dros mis gverdiT aRorZinebis xanis xelovneba 45 wT.

•moswavlem SeZlos mxatvrul nawarmoebebze dakvirvebis meSveobiT aRorZinebis xelovnebis ZiriTadi niSnebis gansazRvra.

•moswavlem SesZlos mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis (SuqCrdilis, kompoziciuri agebis, perspeqtivis) gamoyenebiT namuSevris Seqmna.

sg.VIII 3 sg.VIII 7 sg.VIII 10, sg.VIII 11

§ 24. leonardo da rafaeli aRorZinebis xanis xelovneba45 wT.

•moswavlem SeZlos sxvadasxva epoqis mxatvrul nawarmoebebs Soris aRor Zi-nebis xanis nimuSis amocnoba;

•gaecnos leonardosa da rafaelis namuSevrebs.•SeZlos suraTis mxatvruli analizis gakeTeba.•moswavlem SeZlos avtoportretis an sxva adamianis portretis martivad daxatva

sgVIII 3, sg.VIII 4 sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 10

§ 25. romi da miqelanjelo renesansis periodis romis arqiteqtura da miqelanjelos Semoqmedeba. 45 wT.

•moswavlem SeZlos romis arqiteqturuli Zeglebis da miqelanjelos qandakebis mxatvruli analizis meSveobiT aRorZinebis xelovnebis epoqaluri niSnebis amocnoba.

•moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebze dakvirveba da maTi analizi.•moswavlem SeZlos samuSaos dagegmva da Sesruleba. gaakeTos ilustrirebuli

`wigni~ aRorZinebis epoqis ostatTa namuSevrebis ilustraciebis gamoyenebiT.sg.VIII 2, sg.VIII 3 sg.VIII 7 sgVIII 11

§ 26. renesansis moda aRorZinebis xanis xelovneba 45 wT. + 45 wT.

•moswavlem SeZlos renesansis periodis kostiumisa da varcxnilobis meS-veobiT epoqis amocnoba.

•moswavlem SeZlos renesansis stilis kostiumis aqsesuarebis damzadeba.

sg.VIII 2, sg.VIII 5, sg.VIII 6 sg.VIII 7

§ 27. Semajamebeli gakveTili aRorZinebis xanis xelovneba 45 wT.

•moswavlem SeZlos aRorZinebis epoqis xelovnebis nimuSebis amocnoba;•sxvadasxva epoqisaTvis damaxasiaTebeli detalebis amocnoba.

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 10 sg.VIII 11

V Tavi _ XVII-XVIII saukuneebis xelovneba

§ 28. emociuri saxeebi XVII saukunis xelovneba 45 wT.

• karavajos suraTze dakvirvebiTa da analiziT moswavlem SeZlos XVII sauku-nis xelovnebisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis amocnoba.

sg.VIII 7 sg.VIII 10, sg.VIII 13

Page 16: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

16

§ 29. ori Sedevri XVII saukunis xelovneba45 wT.

•moswavlem SeZlos suraTSi gamoyenebuli mxatvruli xerxebze dakvirvebis meSveobiT, Semoqmedis mxatvruli maneris amocnoba.

•moswavlem SeZlos anabeWdiT namuSevris Sesruleba

sg.VIII 2, sg.VIII 4 sg.VIII 7 sg.VIII 10

§ 30. klasicizmi, baroko da rokoko XVII-XVIII saukuneebis xelovneba45 wT.

•moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebis mxatvruli analizis meSveobiT klasicizmis, barokos da rokokos stilisturi niSnebis amocnoba.

• moswavlem SeZlos rokokos stilis amocnoba arqiteqturaSi, kostiumsa da yofiT sagnebSi;•SeZlos am stilSi martivi sagnis gakeTeba.

sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 11

§ 31. stumrad Zvel holandiur ojaxSi XVII-XVIII saukuneebis xelovneba45 wT.

• moswavlem SeZlos mcire holandielebis suraTebze dakvirvebiT XVII saukunis holandiis kulturuli garemos warmodgena;

• dawnuli kalaTis gakeTeba.

sg.VIII 2, sg.VIII 5 sg.VIII 7 sg.VIII 11

§ 32. Semajamebeli gakveTili XVII-XVIII saukuneebis xelovneba 45 wT.

•moswavlem SeZlos XVII-XVIII saukuneebis xelovnebis analizi.•moswavles ganuviTardes TviTSefasebis unari

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 10, sg.VIII 11

VI Tavi _ XIX-XX saukuneebis xelovneba

§ 33. Ria cis qveS impresionisti mxatvrebis Semoqmedeba. 45 wT.

•moswavlem SeZlos impresionistuli namuSevrebis amocnoba da maTi mxatvruli analizi.

•moswavlem SeZlos gaecnos puantilistur maneras da SeZlos am xerxiT naxatis Seqmna.

•SeZlos, sxvadasxva gamomsaxvelobiTi saSualebiT gadmosces emocia da ganwyobileba namuSevarSi.

sg.VIII 1, sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 11

§ 34. feradi emociebi XIX-XX saukuneebis xelovneba45 wT.

•moswavlem ipovos gansxvaveba impresionist da postimpresionist mxatvarTa na-muSevrebSi.

•moswavlem SeZlos mocemul Temaze informaciis moZieba da konferenciis or ga-nizeba;

•konferenciisaTvis afiSisa da mosawvevi baraTebis gakeTeba.

sg.VIII 5, sg.VIII 6 sg.VIII 7 sg.VIII 11, sg.VIII 12

§ 35. viswavloT

suraTSi emociis

amocnoba XX sauku-

nis xelovneba.

45 wT.

•SeZlos sxvadasxva stilis namuSevrebSi garkveuli ganwyobisa da emociis amocnoba.

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 11

§ 36. fovizmi XX

s-is xelovneba

_ mxatvruli

mimdinareoba

fovizmi.

45 wT.

•moswavle gaecnos fovizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•moswavlem SeZlos fovisturi stilis namuSevrebis amocnoba, ganuviTardes

analizis, sakuTari mosazrebis gadmocemis unari.•SeZlos fovistur stilSi namuSevris daxatva.

sg.VIII 1. sg.VIII 2. sg.VIII 3, sg.VIII 4

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 11

§ 37. eqspresionizmi.

45 wT.

•moswavle gaecnos eqspresionizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•moswavlem SeZlos daxatos eqspresionistuli stilis naturmorti.sg.VIII 1, sg.VIII 2, sg.VIII 3, sg.VIII 4

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 11

§ 38. kubizmi.

45 wT.

•moswavle gaecnos kubizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•moswavlem SeZlos aplikaciis meSveobiT Seqmnas kubisturi kompozicia.

Page 17: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

17

§ 39. siurrealizmi.

45 wT.

•moswavle gaecnos siurrealizmis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•moswavlem SeZlos siurrealisturi kompoziciis daxatva.

sg.VIII 1, sg.VIII 2, sg.VIII 3, sg.VIII 4

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 11

§ 40. abstraqcionizmi.

45 wT.

•moswavle gaecnos abstraqcionizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•moswavlem SeZlos martivi saintereso meTodiT abstraqtuli naxatis

daxatva.sg.VIII 1, sg.VIII 2, sg.VIII 3, sg.VIII 4

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 11

§ 41. pop-arti. 45 wT. •moswavle gaecnos pop-arts da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•gaakeTospop-artisstiliskolaJi.

sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 11

§ 42. hiperrealizmi.

45 wT.•moswavle gaecnos hiperrealizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos mxatvruli fotoebis gadaReba.

sg.VIII 2 sg.VIII 7. sg.VIII 8 sg.VIII 11

§ 43. Zveli Tbilisi XX saukunis xelovneba45 wT.

•moswavlem SeigrZnos Zveli Tbilisis kulturli garemo, gaecnos XX saukunis qarTvel xelovanTa Semoqmedebas.

•moswavlem gaiazros erovnuli faseulobebis mniSvneloba, Seqmnas dekoratiuli pano mocemul Temaze.

sg.VIII 2 sg.VIII 7 sg.VIII 11, sg.VIII 12

§ 44. suraTi, rogorc

leqsi Tanamedrove

qarTuli xelovneba.

45 wT.

•moswavlem SeZlos Tavisi namuSevrisaTvis Temis arCeva sakuTari ideebisa da ganwyobilebebis gamosaxatavad;

•moswavles ganuviTardes warmosaxvisa da interpretaciis unari.

sg.VIII 4 sg.VIII 7 sg.VIII 12, sg.VIII 13

§ 45. Semajamebeli gakveTili XX-XXI saukuneeibs xelovneba45 wT.

•moswavlem amoicnos mocemuli mxatvruli nawarmoebebis avtori, saxelwodeba da mxatvruli mimdinareoba;

•moswavlem SeZlos sxvadasxva epoqisTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi mxat-vruli niSnebis amocnoba.

•moswavlem SeZlos SemoqmedebiTi unarebis gamovlena.

sg.VIII 7, sg.VIII 8 sg.VIII 11

Page 18: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

18

gakveTilebis scenarebi da Sesabamisoba erovnul saswavlo gegmasTan

warmogidgenT saxelmZRvanelos yvela TavSi mocemuli12 tipuri gakveTilis scenars

§1. sad? rodis?

gakveTilis Tema: xelovnebis nimuSebis epoqaluri niSnebi.gakveTilis mizani: •moswavle dainteresdes xelovnebis istoriis SeswavliT; •moswavlem SeZlos imis danaxva, rom sxvadasxva epoqisa da qveynis xelovnebis nimuSebs

gansxvavebuli niSnebi aqvs. •moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebis unari;kavSiri erovnuli saswavlo gegmasTan: sgVIII 5; sg VIII 8; sg VIII 11.

saswavlo resursebi: •saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis VIII klasis saxelmZRvanelo.•sxvadasxva epoqaSi Seqmnili xelovnebis nimuSebis reproduqciebi an proeqtori.•sxvadasxva dros gadaRebuli fotoebi.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 10 wT.)maswavlebeli aCvenebs moswavleebs cnobil mxatvarTa namuSevrebs maTi reproduqciebis

an proeqtoris meSveobiT. moswavleebma unda daasaxelon epoqa, Tu rodis Seiqmna esa Tu is namuSevari.

Semdeg maswavlebeli uCvenebs moswavleebs sxvadasxva dros gadaRebul fotoebs da alagebs maT magidaze qronologiuri TanamimdevrobiT.

amis Semdeg maswavlebeli SearCevs or reproduqcias da or fotosuraTs da sTxovs moswavleebs, Seadaron isini erTmaneTs (reproduqciebi erTmaneTs da fotoebi erTmaneTs).

savaraudo kiTxvebi:•ra gansxvavebaa maT Soris?•riT gansxvavdeba adamianTa Cacmuloba am suraTze?•ra detalebiT SegiZliaT amoicnoT dro, romelic fotoze an reproduqciazea gamo-

saxuli? •romeli ufro adrea Seqmnili?aqtivoba II (dro 10 wT.)moswavleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts da pasuxebs scemen iq dasmul kiTxvebs.

maswavlebeli sTxovs maT, daasabuTon sakuTari mosazreba. maswavlebeli moswavleebTan erTad ganixilavs bolo kiTxvis pasuxebs, uxsnis moswavleebs, rom, savaraudod, maT mier daSevebuli Secdomebi miuTiTebs imaze, rom maT guldasmiT unda Seiswavlon is niSnebi, romlebic damaxasiaTebelia ama Tu im epoqis xelovnebisaTvis.

aqtivoba III (dro 25 wT.)imisaTvis, rom moswavleebs xelovnebis nimuSebze dakvirvebis unari gamoumuSavdeT

maswavlebeli sTavazobs maT, gaakeTon saxelmZRvaneloSi mocemuli praqtikuli davaleba: danarTi # 1-dan amoWran detalebi da maTgan ori sxvadasxva cnobili mxatvris suraTi aawyon. moswavleebi davalebas akeTeben.

moswavleTa Sefaseba:moswavleebi imis mixedviT unda SevafasoT, Tu ramdenad gaiges maT is, rom sxvadasxva

epoqis xe lovnebis nimuSebs gansxvavebuli niSnebi aqvs da ramdenad gamoavlines unari, isaubron xe lovnebis nimuSTa msgavseba-gansxvavebaze da ramdenad gamoavlines dakvirvebis unari praqtikuli davalebis gakeTebis dros.

Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi.

Page 19: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

19

§3. ucnauri figurebi

gakveTilis Tema: Zveli samyaros xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem gaigos Zveli samyaros xelovnebis ZiriTadi daniSnuleba.•moswavlem SeZlos pirvelyofili periodis, Zveli Suamdinaruli da egvipturi gamo-

saxulebebis amocnoba.•egvipturi kedlis mxatvrobis nimuSze dakvirvebiT martivi naxatis Sesruleba.kavSiri erovnuli saswavlo gegmasTan: sgVIII 3, sgVIII 8, sg.VIII 10, sg.VIII 11.

saswavlo resursebi: saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis VIII klasis saxelmZRvanelo,egvipturi kedlis mxatvrobis nimuSebis reproduqciebi an proeqtori, saxatavi albomi,

feradi fanqrebi an guaSis saRebavebi.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 15 wT.)maswavlebeli proeqtoriT an reproduqciebiT aCvenebs moswavlebs Zveli samyaros xe-

lovnebis nimuSebs da ekiTxeba maT, Tu ra aris ucnauri, maTi azriT, Zvel samyaroSi Seqmnil gamosaxulebebSi. moswavleebi pasuxoben. Semdeg moswavleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts da msjeloben iq dasmuli kiTxvebis Sesaxeb.

aqtivoba II (dro 30 wT.)maswavlebeli: `ra ecodinebaT Cveni dRevandelobis Sesaxeb momaval saukuneebSi? rogor

Seityoben, rogor gamoviyurebiT, rogor garemoSi vcxovrobT?~ moswavleTa savaraudo pasuxebi: dokumenturi da mxatvruli filmebiT, fotoebiT, xe-

lovnebis nimuSebiT da a.S.maswavlebeli: ̀ saidan viciT, rogori iyo Zveli egvipte? Zvel egvipteSi arc kinoxelovneba

arsebobda da arc fotografia: Zveli samyaros mxatvrebi naxatebSi aRbeWdavdnen TavianT TanamedroveTa cxovrebas.

amitom samarxebis kedlebze ulamazesi freskebi iyo gamosaxuli, romelTa daTvalierebiT, rogorc kinofilmSi, SegviZlia Zvel egviptelTa cxovreba davinaxoT.

dRes Tqven saSualeba geZlevaT, daxatoT ufliswul seneferisa da misi meuRlis set-neferis mogzauroba nilosze _ isini faraon amenofis II-is dros cxovrobdnen.

ufliswuli da misi meuRle saCrdilobelis qveS sxedan, msaxuri ki maT tkbileuls sTavazobs. rogorc xedavT, msaxurisa da, gansakuTrebiT, meniCbis figura gacilebiT pataraa, vidre uf-liswulisa da misi meuRlis. adamianis figuris gamosaxvisas Zveli egvipteli mxatvrebi mkacr wesebs icavdnen: faraonis figura yvelaze didi unda yofiliyo, figuris saxe, xelebi da fexebi xSirad profilSi iyo daxatuli, xolo torsi da Tvali _ anfasSi. es adamianis bunebrivi poza ar aris, magram, rogorc iciT, Zvel egvipteSi adamianis gamosaxvis aseTi kanoni iyo miRebuli.

gaimeoreT Zveli egvipteli mxatvris namuSevari. kargi iqneba, Tu gaiTvaliswinebT Semdeg rCevebs:

jer daxateT navi, romelsac boloebi lotosis yvavils miugavs. daakvirdiT navis wina nawilSi gamosaxul simbolur niSans; naxeT, rogor gamoxata mxatvarma mdinaris talRebi _ lurj fonze TeTri texili xazebiT; Semdeg navze daxateT saCrdilobeli, oTxi figura _ ufliswuli da misi meuRle, msaxuri da meniCbe; bolos, tkbileuliT savse magida daakvirdiT ferebs da gaaferadeT naxati~. moswavleebi xataven.

moswavleTa Sefaseba: moswavleebi unda SevafasoT im miznidan gamomdinare, romelic gak-veTilis dasawyisSi davisaxeT, anu vafasebT imas, Tu ramdenad SeuZliaT maT Zveli sam yaros xelovnebis Taviseburebebze msjeloba, Zveli egvipturi naxatis damaxasiaTebeli niSnebis gamosaxva, ramdenad gamoavlines dakvirvebis unari.

Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi, moswavlis namuSevris ganxilva.

Page 20: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

20

§8. imperator adrianes saCuqari

gakveTilis Tema: antikuri periodis qarTuli xelovneba.gakveTiTlis mizani: •moswavlem SeZlos msgavsebisa da gansxvavebis aRmoCena antikuri periodis qarTul da

sxva qveynebis xelovnebis nimuSebs Soris. •moswavlem gaiazros antikur periodSi qarTuli xelovnebis mimarTeba antikuri kultu-

risadmi.• moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa da maTi analizis fantaziisa

da warmosaxviTi unari.•moswavlem SeZlos ornamentis gamoyeneba samkaulis Sesaqmnelad.kavSiri erovnuli saswavlo gegmasTan: sg VIII 1; sg. VIII 2; sgVIII 7, sgVIII 11, sgVIII 12.

saswavlo resursebi:VIII klasis saxelmZRvanelo, antikur periodSi Seqmnili xelovnebis nimuSebis ilustraciebi

(romauli, berZnuli, sparsuli, induri, saqar TveloSi aRmoCenili antikuri xelovnebis nimuSebi), an proeqtori, tyavi an qsovili, feradi mZivebi, nemsi, webo, makrateli.

gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 5 wT.)maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, masTan erTad imogzauron droSi da II saukunis

Zveli iberiis samefoSi warmoidginon Tavi. savaraudod, maswavlebelma SeiZleba ase mimarTos moswavleebs: `Tqven iberiis saxelganTqmuli mefis, farsman II-is sasaxleSi didebul nadimze imyofebiT. darbazSi uamravi xalxi Sekrebila, didebulebi Zvirfas, oqromkediT naqarg tansacmelSi arian gamowyobili, maT ulamazesi samkaulebi amSvenebT. sufraze Semoitanes vercxlis Tasi, romlis SuagulSic romis imperator adrianes biustia moTavsebuli~. amis Semdeg maswavlebeli svams kiTxvebs: `gaixseneT saqarTvelos istoriidan farsman mefis moRvaweobis periodi. rogori urTierToba hqonda mas romis imperatorTan?~ da a. S. mos-wavleebi pasuxoben.

aqtivoba II (dro 15 wT.)moswavleebi ecnobian teqsts, scemen pasuxebs gakveTilSi dasmul kiTxvebs. maswavlebeli

exmareba maT, Tavad gamoitanon garkveuli daskvnebi mag. ra niSnebi axasiaTebs antikur qandakebas, ratom hgavs am epoqis bevri qveynis da, maT Soris, saqarTvelos xelovnebis nimu-Sebi erTmaneTs da a.S.

maswavlebeli mianiSnebs imaze, rom aleqsandre makedonelis moRvaweobis Sedegad, msof-lios mraval qveyanaSi gavrcelda berZnuli kultura. SemdgomSi ki romis imperiaSi Semaval da misi gavlenis myof qveynebSi didi iyo antikuri xelovnebis gavlena.

aqtivoba III (dro 25 wT.)gakveTilze maswavlebeli aCvenebs moswavleebs vanSi arqeologiuri gaTxrebisas aRmo-

Cenil oqros samkaulebs, proeqtoriT an reproduqciebiT; uxsnis, Tu raSi mdgomareobs maTi unikaluroba. amis Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaecnon saxelmZRvaneloSi mocemul antikuri xelovnebis nimuSebisaTvis damaxasiaTebel ornamentis tipebs da aq mo-cemuli instruqciebis mixedviT Tavadac gaakeTon samajurebi. moswavleebi iwyeben muSaobas. Tu samajurebis gakeTeba ver moaswres, maswavlebeli sTxovs moswavleebs, saxlSi daasrulon muSaoba.

rekomendaciebi maswavlebels:kargi iqneba, Tu am gakveTilis Catarebis Semdeg maswavlebeli moswavleebs waiyvans

saqarTvelos s. janaSias saxelobis muzeumSi an adgilobrivi mxareTmcodneobis muzeumSi da daaTvalierebinebs qarTuli gamoyenebiTi xelovnebis unikalur nimuSebs.

moswavleTa Sefaseba: vafasebT imas, Tu ramdenad gaiges maT Tu rogori iyo antikuri periodis qarTuli xelovnebis nimuSebi da ra gavlena hqonda masze antikur (berZnul, ro-maul) kulturas.

am gakveTilze mimdinare Sefasebis obieqtia Semdegi unar-Cvevebi:

Page 21: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

21

•xelovnebis nimuSTa Soris msgavseba-gansxvavebis amocnoba.•xelovnebis nimuSebSi epoqaluri niSnebis amocnoba.•fantaziisa da warmosaxvis unaris ganviTareba.•ornamentis daxatvis, gamoWris, samkaulis gakeTebis unar-Cvevebi.Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi, moswavlis namuSevris ganxilva.

§ 11. arqeologiuri eqspedicia

gakveTilis Tema: antikuri xelovneba. Zveli berZnuli laranakebi da larnakebis mxatvroba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos larnakebze mxatvrobis mixedviT Zveli berZnuli larnakebis daTari Reba.•moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa da maTi analizis unari.kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgVIII 4, sgVIII 5, sgVIII 8, sgVIII 10, sgVIII 11.saswavlo resursebi: saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis VIII klasis saxelmZRvanelo,

saxelmZRvanelos danarTi #2. webo, makrateli, Tabaxis furceli.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 20 wuTi)maswavlebeli uxsnis moswavleebs, Tu ra mniSvneloba hqonda Zvel saberZneTSi larnakebis

mxatvrobas da rogor SeiZleba mxatvrobis mixedviT larnakebis daTariReba. moswavleebi ecnobian gakveTilis teqts, maswavlebeli xels uwyobs, rom moswavleebma gaiTavison Zveli berZnuli larnakebis mxatvrobisa da Zveli romis mxatvrobis ZiriTadi damaxasiaTebeli niS-nebi. igi aqcents akeTebs agreTve Zveli berZnuli larnakebis formis mravalferovnebaze. maswavlebeli uCvenebs moswavleebs saxelmZRvaneloSi mocemul ilustraciebs. maswavlebeli: `berZnebi, Zalian did mniSvnelobas aniWebdnen WurWlis formas, zomas... cnobilia sxvadasxva dasaxelebis WurWeli. yvelaze cnobili berZnuli amforaa, romelSic Rvinos da wyals er-TmaneTSi urevdnen. es ki kiafaa, lamazi saxeluri rom amSvenebs. aseTi saxeluris saSualebiT Zveli ber Znebi nadimis dros wamowolilebic moxerxebulad iWerdnen mas~.

aqtivoba III (dro 25 wuTi)maswavlebeli esaubreba moswavleebs arqeologiaze: ras Seiswavlis es mecniereba, rogoria

misi kvlevis meTodebi, uyveba legendarul arqeologebze, mag. XIX s-s germanel arqeologze hainrix Slimanze, romelmac miTuri qalaqi troa aRmoaCina.

maswavlebeli sTavazobs moswavleebs warmoidginon Tavi arqeologebad, romlebic saberZneTSi awarmoeben gaTxrebs. maswavlebeli: ̀ warmoidgineT, rom Tqven win Zveli berZnuli WurWlis natexebia. Tqven unda aawyoT es natexebi da daaTariRoT isini. gamoWeriT danarTze mocemuli detalebi da TeTr an ferad furcelze daawebeT Sesabamisi TanmimdevrobiT. amis Semdeg daaTariReT orive antikuri WurWeli~.

moswavleTa Sefaseba:moswavleebi unda SevafasoT im miznidan gamomdinare, romelic gakveTilis dasawyisSi

davisaxeT, anu vafasebT imas, Tu ramdenad SeuZliaT antikuri xelovnebis nimuSis amocnoba da antikuri WurWlis `aRdgena-daTariReba~.

Sefasebis sagania moswavleTa unari, amoicnon da isaubron antikuri xelovnebis nimuSis Taviseburebaze. dakvirvebis da analizis unari.

Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi. moswavlis namuSevris ganxilva.

§ 17. eklesiebi da freskebi

gakveTilis Tema: qristianuli taZrebis interierSi freskebis ganlagebis kanonika.gakveTilis mizani:•moswavlem gaiazros sakulto xelovnebis roli Sua saukuneebSi.•moswavlem gaigos qristianuli taZrebSi freskebis ganlagebis kanonika da SeZlos

taZarSi maTi amocnoba.

Page 22: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

22

•SeZlos taZris gegmis wakiTxva.•moswavlem SeZlos mozaikuri naxatis gakeTeba.kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg VIII 2, sgVIII 7, sgVIII 12.

saswavlo resursebi:VIII klasis saxelmZRvaneli, qarTuli marTlmadidebluri taZrebis gegmebisa da freskebis

ilustraciebi (mag., sveticxovelisa, kievis wm. sofiis taZris da sxva taZarTa gegmebis, daviTgarejis, gelaTis, ubisas, nikorwmindis, yinwvisis, bugeulis freskebis ilustraciebi), proeqtori. plastilini, feradi mZivebi, xis an muyaos firfita.

gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 15 wuTi)maswavlebeli saubrobs imaze, Tu ramdenad didi iyo qristianuli religiis gavlena Sua

saukuneebSi, ramdeni monasteri da eklesiaa agebuli am periodSi saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi. maswavlebeli mimarTavs moswavleebs: `gaixseneT Tqveni qalaqis, soflis eklesiebi, rogoria isini? gumbaTiani Tu ugumbaTo? es taZrebi Signidan moxatulia freskebiT? SegimCneviaT raime kanonzomiereba freskaTa ganlagebaSi?~. Semdeg maswavlebeli esaubreba moswavleebs imis Sesaxeb, Tu rodis SemoiRes saqarTveloSi freskebis ganlagebis kanoni da ramdenad mniSvnelovania igi imis dasadgenad, Tu rodisaa Seqmnili moxatuloba am Tu im taZarSi.

maswavlebeli saubrobs gumbaTis, sakurTxevlis da a.S. simbolikasa da moxatulobaze. gakveTilSi mocemul ilustraciebze dakvirvebiT acnobs moswavleebs afsidis zeda nawilSi moTavsebul kompoziciebs (mag.: `qristes gandideba~, `wminda mariamis gandideba~, `vedreba _ de isu si~). aqve uxsnis, rom am kompoziciebis ukeT damaxsovrebis mizniT, yuradReba miaqcion wmindanTaJestebs.maswavlebelisvamsSekiTxvas:̀ gaixseneT,TqvenmiernanaxtaZarSiromelikompoziciebia gamosaxuli sakurTxevelSi da gumbaTze?~

amis Semdeg maswavlebeli saubrobs imis Sesaxeb, Tu taZris romel nawilSia ganTavsebuli maxarebelTa gamosaxulebebi.

Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen taZris gegmas, romelsac jvris forma aqvs da aqve CamoTvlis im kompoziciebs, romlebic jvris mklavebSi gamoisaxeba.

aqtivoba II (dro 10 wuTi)aqtivoba III (20 wT.)maswavlebeli esaubreba moswavleebs mozaikur freskebze qristianul xelovnebaSi. aCvenebs

aia sofias, gelaTis da a.S. mozaikuri freskebis nimuSebs. Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs saxelmZRvaneloSi mocemuli instruqciis mixedviT gaakeTon mozaikuri naxati. Tu moswavleebma praqtikuli samuSao ver moaswres, maswavlebeli sTxovs maT namuSevrebi saxlSi daasrulon.

rekomendaciebi maswavlebels:kargi iqneba, Tu am gakveTilis Semdeg maswavlebeli moswavleebs waiyvans taZarSi da

adgilze ganixilavs moswavleebTan erTad taZris mniSvnelovani arqiteqturuli nawilebis simbolikas da freskebis ganlagebas.

moswavleTa Sefaseba:vafasebT imas, Tu ramdenad gaiges maT qristianuli taZris simbolika da freskebis

ganlagebis wesi, rogor SeZles mozaikuri naxatis gakeTeba. e. i. am gakveTilze mimdinare Sefasebis obieqtia Semdegi unar-Cvevebi:•xelovnebis nimuSebSi epoqaluri nimuSebis amocnoba.•xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa da maTi analizis unaris ganviTareba.•simboluriniSnebisadareligiurisiuJetebisdamaxsovreba,amocnoba.•SemoqmedebiTi unarebi.Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi, msjeloba klasSi, namuSevris ganxilva.rekomendaciebi maswavlebels:Semajamebeli kiTxvis pasuxi:kiTxva: ilustraciaze mocemulia gumbaTovani taZris gegma. miuTiTe is kompoziciebi,

ro melic am arqiteqturul nawilSi unda iyos ganTavsebuli.pasuxi: jvris an uflis amaRleba, sakurTxevelSi uflis gandideba an wm. mariamis gan dideba an

deisusi. misi ziarebis kompozicia. arqiteqturuli jvris mklavebSi _ aTTormeti dResaswauli.

Page 23: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

23

§ 20. mogzauroba warsulSi

gakveTilis Tema: Sua saukuneebis evropuli qalaqi (arqiteqtura, kostiumi, yofa)gakveTilis mizani: •moswavles ganuviTardes warmosaxvis unari, raTa SeigrZnos Sua saukuneebis kulturuli

garemo;•moswavlem SeZlos Sua saukuneebis xelovnebisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis amocnoba;•xelovnebis nimuSebze dayrdnobiT SeZlos Sua saukuneebis arqiteqturisa da kostiumis

amsaxveli maketis gakeTeba.•moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba da sakuTari namuSevris prezentacia.kavSiri saswavlo gegmis SedegebTan: sg. VIII 2, sg.VIII 7, sgVIII 11

saswavlo resursebi: VIII klasis saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis saxelmZRvanelo da danarTi. Sua saukuneebis evropuli qalaqebis (briuges, talinis, praRis, bremenis da sxvaTa) arqiteqturis amsaxveli suraTebi, proeqtori.

gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 10 wuTi)maswavlebeli sTavazobs moswavleebs warmoidginon, rom isini Sua saukuneebis evropul

qalaqSi cxovroben. igi moswavleebTan erTad ecnoba gakveTilSi mocemul teqsts. Semdeg hyofs klass ramdenime jgufad da urigebs maT Sua saukuneebis arqiteqturis amsaxvel albomebs da reproduqciebs, an proeqtoriT uCvenebs.

maswavlebeli: `daaTvaliereT es albomebi. SegiZliaT aRweroT, rogori adamianebi cxov-robdnen am saxlebSi, rogori tansacmeli ecvaT maT, ras saqmianobdnen?.. SegiZliaT war-moidginoT Tavi Sua saukuneebis qalaqSi?~

aqtivoba II (dro 25 wuTi)maswavlebeli sTxovs jgufebs, gamoiyenon danarT #2-Si mocemuli naxatebi da gaakeTon

Suasaukuneebis qalaqis amsaxveli maketi, agreTve daweron patara moTxroba am maketis mixedviT. aqtivoba III (dro 10 wuTi)jgufebi waradgenen sakuTar namuSevrebs.moswavleTa Sefaseba:vafasebT imas, Tu ramdenad SeuZliaT maT Sua saukuneebis qalaqis arqiteqturisa da

kostiumis amocnoba, daxasiaTeba, maketis gakeTeba, ramdenad gamoavlines warmosaxvis unari.maSasadame, am gakveTilze mimdinare Sefasebis obieqtia Semdegi unar-Cvevebi:•epoqisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis amocnoba, maketis gakeTeba.Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi, Txroba, prezentacia.

§ 25. romi da miqelanjelo

gakveTilis Tema: renesansis periodis romis arqiteqtura da miqelanjelos Semoqmedeba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos romis arqiteqturuli Zeglebis da miqelanjelos qandakebis

mxatvruli analizis meSveobiT aRorZinebis xelovnebis epoqaluri niSnebis amocnoba.•moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebze dakvirveba da maTi analizi.•moswavlem SeZlos plastilinisagan an Tixisagan namuSevris gamoZerwva.kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg. VIII 2, sg. VIII 3, sg. VIII 7. sg VIII 11. saswavlo resursebi: renesansis epoqaSi Seqmnili xelovnebis nimuSebi (mag.: wm. petres da

santa maria del fiores taZrebis, miqelanjelos qandakebebis, aseve siqstis kapelis freskebis ilustraciebi), proeqtori, plastilini an Tixa.

gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

Page 24: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

24

aqtivoba I (20 wuTi)maswavlebeli iwyebs saubars qalaq romze da sTavazobs moswavleebs, cota xniT Tavi

tu ristebad warmoidginon da gakveTilSi mocemul ilustraciebze dakvirvebiT, agreTve proeqtoriT an reproduqciebze aRbeWdili romis xedebiT, masTan erTad `imogzauron~ am saocar, ulamazes qalaqSi. moswavleebma warmoidginon, rom imyofebian romSi da sxva Zeglebs Soris wm. petres taZaric moinaxules. maswavlebeli gidis rolSia da acnobs maT wm. petres taZars, esaubreba taZris mSenebel arqiteqtorebze. aqve mocemulia santa maria del fiores taZris ilustracia. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen wminda petresa da am taZris ilustraciebs da aRmoaCinon saerTo da ganmasxvavebeli niSnebi maT gumbaTebSi. Semdeg maswavlebeli sTavazobs moswavleebs `moinaxulon~ wminda petres taZarSi miqelanjelos Sedevri `pieta~. maswavlebeli saubrobs miqelanjelos Semoqmedebis Sesaxeb. igi uxsnis moswavleebs, rom es didi Semoqmedi ara marto moqandake da arqiteqtori, aramed SesaniSnavi mxatvaric iyo, werda sonetebs. SemoqmedTa aseTi mravalmxrivoba swored renesansis epoqisaTvis iyo damaxasiaTebeli. amasTan dakavSirebiT maswavlebeli axsenebs moswavleebs leonardo da vinCisa da sxvaTa Semoqmedebas. Semdeg maswavlebeli moswavleebTan erTad ganixilavs gakveTilSi mocemul ilustraciebs, moswavleebi msjeloben ilustraciebTan dasmul kiTxvebze.

aqtivoba II (dro 25 wT)maswavlebeli avalebs moswavleebs TviTnakeTi wignis gakeTebas. am davalebis warmatebiT

SesrulebisaTvis aucilebelia, moswavleebma zustad daicvan samuSaos Tanmimdevroba.aseve SeiZleba wignSi Seitanon maT mier moZiebuli ufro meti informacia aRorZinebis xanis

SemoqmedTa Sesaxeb. moswavleebs davalebis Sesruleba saxlSic SeuZliaT.moswavleTa Sefaseba:vafasebT imas, Tu ramdenad gaiges maT renesansis periodSi Seqmnili romis arqiteqturisa

da miqelanjelos SemoqmedebisaTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi mxatvruli niSnebi da rogor SeZles plastilinisagan namuSevris gakeTeba.

maSasadame, am gakveTilze mimdinare Sefasebis obieqtia Semdegi unar-Cvevebi:•xelovnebis nimuSebSi epoqaluri niSnebis amocnoba.•warmosaxvis, fantaziis unaris ganviTareba.•xelovnebis nimuSebis erTmaneTTan Sedareba da maT Soris msgavseba-gansxvavebis amoc-

noba.Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi. msjeloba klasSi, namuSevris ganxilva.

gTavazobT, am gakveTilis warmarTvis alternatiul scenars

gakveTili rom ufro saxalisod Catardes, gamoacxadeT turistuli firmebis konkursi.konkursi Semdegnairad SegiZliaT CaataroT:•moswavleebs daavaleT, winaswar gaecnon paragrafs.•amis Semdeg gakveTilis dasawyisSi klasi dayaviT sam jgufad. 2 jgufi warmoadgens

turistul firmebs, danarCeni moswavleebi ki _ `turistebs~.•turistul firmas warmoadgenen: firmis direqtori, romelsac firmis saxelwodebis

Ser Ceva da saqmis organizeba evaleba.gidi, romelic warmoadgens romis daTvalierebis gegmas.firmis TanamSromlebi, romelTac sareklamo furclis teqstis Sedgena da dizaini eva-

le baT.konkursis msvleloba:orive jgufi arigebs sareklamo furclebs da waradgens romSi eqskursiis sakuTar

variants.`turistebi~ irCeven, Tu romeli firmis momsaxurebiT isargeblon. imisda mixedviT, Tu

romeli kompania ramden `turists~ miizidavs, gamarjvebulic gamovlindeba.

Page 25: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

25

§ 27. Semajamebeli gakveTili

gakveTilis Tema: aRorZinebis epoqis xelovnebagakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos sxvadasxva epoqis mxatvruli niSnebis amocnoba.•moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa da maTi analizis unari;•moswavles ganuviTardes TviTSefasebis unari.kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg.VIII 7, sg.VIII 8, sg.VIII 10, sgVIII 11.

saswavlo resursebi:VIII klasis saxelmZRvanelo, formatze daxazuli (SeiZleba dafac gamoiyenoT) sqema

viqtorinisaTvis.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 25 wuTi)maswavlebeli: ̀ sanam IV Tavis bolos mocemul kiTxvebs upasuxebT, CavataroT blic-viqtorina~.amisaTvis maswavlebeli moswavleebs hyofs ramdenime jgufad (winaswar urigebs feradi

qaRaldis patara wreebs. visac erTnairi feris wre Sexvdeba, erT jgufad gaerTiandes. SeiZleba ufro martivad _ gaTvlis principiT dayofac.

viqtorinis msvleloba: IV TavSi mocemuli masalis mixedviT maswavlebeli adgens sami tipis _ martivi saSualo da rTul kiTxvebs.

Camowers kiTxvebs sqemis mocemul grafebSi (es samuSao sjobs gakveTilis dawyebamde gakeTdes).amis Semdeg moswavleTa jgufi irCevs SekiTxvas da pasuxis Semdeg iRebs Sesabamis Sefasebas.drois amowurvis Semdeg jamdeba qulebi da cxaddeba gamarjvebuli gundi.aqtivoba II (dro 20 wT.)maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Seasrulon Semajamebel gakveTilSi mocemuli davalebebi.maswavlebeli akontrolebs, rom moswavleebma samuSao damoukidebulad Seasrulon.

samuSaos dasrulebis Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs Tavad Seafason garkveuli quliT sakuTari namuSevari, Semdeg Tavad amowmebs maT pasuxebs. sainteresoa, ramdenad daemTxveva moswavlisa da maswavleblis Sefasebebi erTmaneTs.

moswavleTa Sefaseba: Sefasebis sagania is, Tu rogor aiTvises moswavleebma IV TavSi mocemuli masala da ramdenad gamoimuSaves mxatvruli analizis unari. maSasadame, am gakveTilze mimdinare Sefasebis obieqtia Semdegi unar-Cvevebi: erTi epoqis damaxasiaTebeli niSnebisa da xelovnebis nimuSebis amocnoba; mxatvruli analizis unari.

Sefasebis xerxi: viqtorina, kiTxvebze pasuxi.

§ 33. Ria cis qveS

gakveTilis Tema: impresionisti mxatvrebis Semoqmedeba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos impresionistuli namuSevrebis amocnoba da maTi mxatvruli analizi.•moswavlem SeZlos gaecnos puantilistur maneras da SeZlos am xerxiT naxatis Seqmna.•SeZlos, sxvadasxva gamomsaxvelobiTi saSualebiT gadmosces emocia da ganwyobileba

namuSevarSi.kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgVIII 1, sg.VIII 2, sg VIII 7, sg VIII 11.

saswavlo resursebi: VIII klasis saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis saxelmZRvanelo, aRorZinebis epoqis mxatvrebis da impresionistebis namuSevarTa reproduqciebi an proeqtori, saxatavi furceli, guaSis an akvarelis saRebavebi, funjebi.

gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

Page 26: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

26

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro 20 wT.)maswavlebeli reproduqciebis an proeqtoris meSveobiT uCvenebs moswavleebs aRorZinebis

periodis da impresionisti mxatvrebis namuSevrebs da ekiTxeba, ra gansxvavebas amCneven isi-ni am namuSevrebis mxatvrul formebs Soris da ra ganwyoba euflebaT maT erT da meore SemTxvevaSi. moswavleebi pasuxoben. Semdeg maswavlebeli moswavleebTan erTad ganixilavs gakveTilis teqsts. moswavleebi pasuxebs scemen iq dasmul kiTxvebs.

aqtivoba II (20 wuTi)maswavlebeli proeqtoriT anreproduqciebiTuCvenebs moswavleebs JorJ seras namu-

Sevrebs. maswavlebeli: ̀ Tqven albaT iciT, rom mxatvrebi muSaobis dros ferebis SerCevisaTvis specialur dafas _ palitras iyeneben. fers jer palitraze miiReben (sxvadasxva ferebis SereviT), Semdeg ki tiloze gadaitanen. me minda, giCvenoT suraTi, romelzec feradi laqebi patar-patarasxvadasxvaferiswertilebiTmiiReba.daakvirdiTaxlomanZilidanJorJserasnamuSevars naxeT, rogor ireva erTmaneTSi patara-patara feradi wertilebi. axla gaswieT suraTi gaSlili xelis manZilze _ patara feradi wertilebi TiTqos erT laqad gaerTianda. SeiZleba iTqvas, rom imas, rasac mxatvari palitraze akeTebs _ iRebs axal fers sxvadasxva ferebis SereviT, axla Tqveni Tvali akeTebs _ Sor manZilze sxvadasxva feris wertilebs erT ferad laqad aRiqvams. daakvirdiT, ramdeni feradi wertiliT aris gadmocemuli mwvane buCqi, ca... daasaxeleT ferebi, romliTac romelime feradi laqa aris gamosaxuli. frangi impresionistiJorJseraferTandakavSirebulmecnierulTeoriebsikvlevda.TqvenSegiZliaTdaaTvalieroT misi namuSevrebi. es suraTebi `puantilizmis~ anu feradi wertilebiT xatvis teq nikiT aris Sesrulebuli~. maswavlebeli sTxovs moswavleebs waikiTxon saxelmZRvaneloSi mocemuli instruqciebi da daiwyon muSaoba. moswavleebi xataven.

aqtivoba III (dro 5 wuTi)moswavleebi warmoadgenen Tavis namuSevrebs. TiToeuli maTgani akravs naxats klasSi

kedelze specialurad gamoyofil adgilas. SemdgomSi SegiZliaT, moawyoT am namuSevrebis gamofena.

moswavleTa Sefaseba: moswavleebi unda SevafasoT imis mixedviT, Tu ramdenad SeuZliaT impresionistuli namuSevrebis amocnoba da maTze msjeloba. ramdenad SeZles emociisa da ganwyobilebis gadmocema sakuTar namuSevarSi.

am gakveTilze mimdinare Sefasebis obieqtia Semdegi unar-Cveva:suraTis analizis unari, sakuTari STabeWdilebisa da emociis gadmocema namuSevarSi;

sxvadasxva teqnikis gamoyeneba namuSevris Seqmnisas.Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi, namuSevris ganxilva, gamofena.

§ 35. viswavloT suraTSi emociis amocnoba

gakveTilis Tema: XX saukunis xelovnebagakveTilis mizani: SeZlos sxvadasxva stilis namuSevrebSi garkveuli ganwyobisa da emociis

amocnoba.kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 11.saswavlo resursi: saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis VIII klasis saxelmZRvanelogakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro _ 15 wT.)maswavlebeli iwyebs gakveTils.maswavlebeli: `daasaxeleT adamianis sxvadasxva emociuri mdgomareoba (risxva, SiSi,

yvirili, Rimili, sicili...) SeiZleba gamovxatoT emocia feriT? gTavazobT aqtivobas, romel-sac pirobiTad SeiZleba vuwodoT `amoicani emocia da SeurCie mas feri~.

moswavleebi muSaoben wyvilebad. TiToeuli moswavle irCevs erT konkretul emociur mdgomareobas da aRwers mas ise, rom ar asaxelebs, Tu ra emociaa es. mag., `adamiani yviris,

Page 27: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

27

xelebs iqnevs, saSinel xasiaTzea, aravin ar uyvars... es emocia TiTqos Savi an wiTeli ferisaa~.aseTi tipis Canawerebs moswavleebi erTmaneTs gaucvlian. maT unda amoicnon, Tu ra emocia

igu lisxmeba am CanawerSi da miuTiTon, eTanxmebian Tu ara SerCeul fers. Cvens SemTxvevaSi, moswavlis pasuxi Canawerze SeiZleba iyos aseTi: `es aris siZulvili da me veTanxmebi, rom igi SeiZleba gadmovceT Savi an muqi wiTeli feriT~.

aqtivoba III (dro _ 10 wT.)imuSaveT saxelmZRvaneloSi mocemul teqstze.moswavleebi ecnobian gakveTilis dasawyisSi mocemul ilustaciebs da gamoTqvamen Ta-

vianT mosazrebas iq dasmul kiTxvebze.mos wavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, rac gakveTilis dasawyisSi da-

visaxeT, e. i. vafasebT imas, Tu ramdenad SeZleben moswavleebi mxatvruli nawarmoebebidan miRebul emo ciaze saubars.

Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi.rekomendaciebi maswavlebels: gakveTilSi dasmuli kiTxvebis savaraudo pasuxebi, SeiZleba sruliad sxvadasxvagvari iyos.mxatvrulma nawarmoebebma sxvadasxva adamianSi SeiZleba sruliad gansxvavebuli ganwyo ba

Seqmnas. unda gaviTvaliswinoT, rom suraTis aRqma Zalzed individualuria, mTavaria, mos-wavle dainteresdes da Seecados, Tavisi ganwyobileba gamoxatos.

§ 36. fovizmi

gakveTilis Tema: XX s-is xelovneba _ mxatvruli mimdinareoba fovizmi.gakveTilis mizani: •moswavle gaecnos fovizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•moswavlem SeZlos fovisturi stilis namuSevrebis amocnoba, ganuviTardes analizis,

sakuTari mosazrebis gadmocemis unari.•SeZlos fovistur stilSi namuSevris daxatva.kavSiri erovnuli saswavlo gegemis SedegebTan: sgVIII 1. sgVIII 2. sgVIII 3, agVIII 4, sgVIII 7, sgVIII

8, sgVIII 11.saswavlo resursebi: saxelmZRvanelo, ilustraciebi, pasteli, akvareli, TeTri furclebi, fan-

qrebi, proeqtori.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro _20 wT.)maswavlebeli uCvenebs moswavleebs fovistur namuSevrebs proeqtoriT an reproduqciebiT

da ekiTxeba, ra STabeWdilebas axdens maTze es namuSevrebi, maTi azriT, risi Tqma undoda mxatvars amgvari suraTebiT. moswavleebi pasuxoben. Semdeg maswavlebeli xsnis gakveTils. moswavleebi ecnobian teqsts. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, yuradRebiT daakvirdnen matisis da sxva fovisti mxatvrebis namuSevrebs. detalurad ganixilaven gakveTilSi mocemul ilustraciebs.

aqtivoba II (dro _ 25 wT.)moswavleebi asruleben gakveTilSi mocemul davalebas. maT realisturi stilis natur-

morti fovisturi stiliT unda daxaton. maswavlebeli uxsnis mos wavleebs, rom am davalebis Sesruleba ar gauWirdebaT, Tu muSaobis Tan mim devrobas daicaven. jer unda daxaton martivi gamosaxulebebi da Semdeg gamoiyenon kon t rastuli ferebi. gakveTilis bolos gamofineT fovisturi stilis namuSevrebi.

moswavleTa Sefaseba: moswavleebi unda SevafasoT im miznis mixedviT, rac gakveTilis dasa-wyis Si davi saxeT, anu vafasebT, rogor gaiges fovizmi da SeZleben Tu ara am stilis namuSevrebis amocnobas daxatvas.

Sefasebis xerxi: kiTxva-pasuxi.

Page 28: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

28

rekomendaciebi maswavlebels: gakveTilSi dasmuli kiTxvebis swori pasuxebi:ilustraciebi: marke. dereni. matisi.Seadare erTmaneTs ilustraciaze mocemuli suraTebi da gaeci pasuxi Semdeg kiTxvebs:1. ra ganwyobas giqmnis es namuSevrebi? pasuxi: am kiTxvaze pasuxi sxvadasxvanairi SeiZleba iyos.2.yvelaze metad romel maTganSia gamoyenebuli kontrastuli ferebi?pasuxi: derenis namuSevari yvelaze meti kontrastuli feriTaa Seqmnili.3. rogori formebia am suraTebze?pasuxi: am suraTebze gamosaxulebebi sibrtyobrivi formebiTaa Seqmnili.4. ra saerTo niSnebi aRmoaCine am namuSevrebSi?pasuxi: es namuSevrebi sibrtyobrivi formebiTa da kontrastuli ferebiTaa Seqmnili.5. romeli suraTi ufro metad mogwons da ratom?am kiTxvis pasuxi uSualod moswavlis gemovnebazea damokidebuli.

§ 44. suraTi, rogorc leqsi

gakveTilis Tema: Tanamedrove qarTuli xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos Tavisi namuSevrisaTvis Temis arCeva sakuTari ideebisa da ganwyo-

bilebebis gamosaxatavad;•moswavles ganuviTardes warmosaxvisa da interpretaciis unari.kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 12, sgVIII 13.saswavlo resursi: qarTvel poetTa krebulebi, Tanamedrove qarTvel mxatvarTa reproduq-

ciebi an proeqtori.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.gakveTilis msvleloba:

aqtivoba I (dro _ 10 wT.)waukiTxeT moswavleebs romelime TqvenTvis saintereso qarTveli poetis leqsi da

sTxoveT aR we ron suraTi, romelic am leqsis mosmenisas warmoidgines (moismineT ramdenime mosazreba).

aqtivoba II (dro _ 15 wT.)15 wuTis ganmavlobaSi moswavleebi Seasruleben wignSi mocemul davalebas: qarTvel

mxatvarTa namuSevrebs sakuTari gemovnebiT SeurCeven nawyvetebs leqsebidan. moswavleebma unda daasabuTon sakuTari mosazreba.

aqtivoba III (dro _ 20 wT.)moswavleebs SeuZliaT SearCion aq mocemuli ori davalebidan erT-erTi: an daweron ese

levan laRi Zis da gogi CageliSvilis naxatebis mixedviT an nino feraZis `weroebis~ gavleniT daweron leqsi. Semdeg moswavleebi waradgenen sakuTar namuSevrebs.

Page 29: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

29

gakveTilebis komentarebi da Sesabamisoba erovnul saswavlo gegmasTan

I Tavi _ Zveli samyaros xelovneba

am TavSi ganxilulia Zveli samyaros qarTuli, Sumeruli, egvipturi xelovnebis nimuSebi.I Tavis gakveTilebSi mocemuli teqstebis gacnobiTa da ilustraciebze dakvirvebiT

moswavlem unda g aigos, Tu ra niSnebi axasiaTebs Zveli samyaros xelovnebas. gakveTilebSi mocemuli masalis aTvisebiT mos wavle SeZlebs amoicnos da ganasxvaos erTmaneTisagan Sumeruli, egvipturi da sxva qveynis xelovnebis ni muSebi, agreTve gaiazros, Tu ramdenad exmianeba qarTuli xelovneba im periodSi mimdinare mxatvrul procesebs.

praqtikuli gakveTilebi moswavles daexmareba, SeigrZnos Zveli samyaros xelovneba. praqtikuli davalebis gakeTebisas moswavle gamoiyenebs Zveli epoqisaTvis damaxasiaT ebel mxatvrul saxeebsa da gamomsaxvelobiT saSualebebs.

§ 1. sad? rodis?

ix. am gakveTilis scenari amave wignSi.

§ 2. tulefia _ melia

gakveTilis Tema: Zveli samyaros xelovnebagakveTilis mizani:•moswavle gaecnos Zveli samyaros qarTuli xelovnebis nimuSebs;•moswavlem SeZlos qarTuli xelovnebis Zveli samyaros sxva qveynebis xelovnebasTan

SedarebiTi analizis gakeTeba;•SeZlos xelovnebis nimuSebis religiur konteqstTan dakavSireba. •moswavlem SeZlos Teatraluri kostiumisa da dekoraciis detalebis damzadeba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sg VIII 5, sg VIII 8, sg VIII 10.

rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze. kiTxvaze, imeorebs Tu ara Tri aleTis Tasis figura egviptur xelovnebaSi SemuSavebuli

figuris gamosaxvis wess, pasuxi Semdegia: gamosaxulebebi msgavsia, magram TrialeTis reliefze gamosaxul figurebs xelebic da fexebic profilSi aqvT.

kiTxva: aRmoaCine detali, romelic mianiSnebs cxovelis Tavis niRabs. pasuxi: es aris kiserTan gadaWerili samagri. Semdeg kiTxvaze, ra msgavsebaa ilustraciaze mocemul Suamdinarul Tasis reliefebsa da

TrialeTis Tasis reliefebss Soris, pasuxi aseTia: oriveze gamosaxuli kompozicia frizulia da oriveze ritualuri scenaa asaxuli.

gakveTilis bolos mocemuli kiTxvebi saSualebas mogcemT, gaigoT, Tu rogor aiTvises moswavleebma masala.

Semajamebeli kiTxvis pasuxi: Zvel samyaroSi qarTuli da sxva qveynis xelovnebis nimuSebi saerTo niSnebiT xasiaTdeba: msgavsi figurebiT, frizuli kompoziciiT, ritualuri scenebiT. es faqti imaze metyvelebs, rom qarTuli xelovneba ar iyo izolirebuli da sxva qveynebis kulturasTan mimarTebaSi viTardeboda.

§ 3. ucnauri figurebi

ix. am gakveTilis scenari amave wignSi.

Page 30: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

30

§ 4. Zveli samyaros gamosaxulebebi

gakveTilis Tema: Zveli samyaros xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos sxvadasxva epoqisaTvis (egvipte, SuamdinareTi) damaxasiaTebeli niS-

nebis amocnoba-;•moswavles ganuviTardes xelovnebis nimuSebze dakvirvebisa da maTi analizis unari. •moswavlem SeZlos plastilinisagan, Tixisgan figurebis gamoZerwva.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 4, sgVIII 8, sg VIII 10, sgVIII 12.

rekomendaciebi maswavlebels:pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze. kiTxvaze, Tu ra gansxvavebaa Suamdinarul da berZnul reliefebze xelis gamosaxulebebs

Soris, pasuxi Semdegia: Sumerul da egviptur reliefSi sxeulis formebze miniSneba umetesad sqematuri xazebis meSveobiT xdeba, xolo berZnul reliefSi formebi moculobiTia da ufro realisturi _ xelis ZarRvebic ki gamosaxulia.. kiTxvaze, Tu ra msgavsebaa pikasos qa lis portretsa da Suamdinarul Standartze gamosaxudl figuras Soris, pasuxi Semdegia: orive figura profilSia gamosaxuli. maT msgavsi saxis nakvTebi aqvT, garda amisa, arc er-Ti gamosaxuleba ar aris realisturi, magram Seqmnilia msgavsi mxatvruli saxeebi.

Semajamebeli kiTxvis pasuxi: egvipturi da Suamdinaruli qandakebebi ar aris sivrceSi gaSlili. Seqmnilia erTiani da daunawevrebeli formebiT. mxatvrobaSi xSirad erTi romelime konkretuli feria gamoyenebuli.

§ 5. idumalebiT moculi nagebobebi

gakveTilis Tema: Zveli samyaros xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos Zveli samyaros arqiteqturuli Zeglebis daniSnulebisa da ZiriTadi

mxatvruli niSnebis amocnoba da sxva epoqis nagebobebTan Sedareba.•moswavlem SeZlos dekoratiuli sagnebis damzadeba liTonis da sxva masalis gamoyenebiT.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 2, sg VIII 7, sg VIII 10, sg VIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels:kiTxva: ilustraciaze mocemuli fragmentebidan romeli ekuTvnis Zveli samyaros na-

gebobas?am kiTxvis swori pasuxi Semdegia: Zveli samyaros nagebobis fragmentia ilustracia # 2.kiTxvaze ratom tovebs los-anjelesis `transamerikis~ piramida ufro msubuqis STabeW-

dilebas, vidre egvipturi, pasuxi Semdegia: gansxvavebaa piramidebis formebsa da masalas Soris. transamerikis piramidas simsubuqes aniWebs sarTulebad dayofa, minis fanjrebi da a.S.

kiTxvaze, Tu ra msgavseba da gansxvavebaa redklifis biblioTekis Senobasa da babilonis ziquraTs Soris, pasuxi Semdegia: gansxvaveba am nagebobaTa formebSia (redklifis biblioTekaSi ufro danawevrebuli formebia), msgavseba ki terasul ganlagebaSi.

Semajamebeli kiTxvis pasuxi: uZvelesi samyaros didi nagebobebi religiuri daniSnulebisa iyo. am nagebobebs erTiani monumenturi formebi aqvs.

rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosTvis: winaswar moimarageT masala dekoratiuli xis dasamzadeblad. sa xelmZRvaneloSi mocemulia zusti instruqcia. feradi mZivebis garda, SeiZleba sxva mosarTavebic gamoiyenoT (patara zarebi, mcire zomis burTulebi, patara saTamaSoebi, feradi qvebi da sxva).

aseTi xeebis damzadeba SeiZleba sxvadasxva Temaze: saaxalwlo, gazafxulis, Semodgomis, dabadebis dRis aRsaniSnavi da sxva, es Tqvens fantaziaze damokidebuli.

Page 31: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

31

§ 6. dedofali nefertiti

gakveTilis Tema: Zveli samyaros xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos Zveli egviptis kulturuli garemos warmodgena, ganuviTardes war-

mosaxvis unari.•moswavlem SeZlos jgufebSi samuSaos ganawileba da Sesruleba;•moswavlem SeZlos SemoqmedebiTi unaris gamoyeneba namuSevris wardgenisas.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sg VIII 2, sgVII 4, sg VIII 5, VIII 8, sg VIII 13.

rekomendaciebi maswavlebels:maswavlebeli: `bavSvebo, Tqven albaT gaxsovT istoriis gakveTilebidan Zveli egviptis

ulamazesi dedofali nefertiti. gainteresebT, Tu rogor cxovrobda igi, rogori tan-sacmeliecvaanTundacrogormakiaJsikeTebda?amisaTvisTqvenamparagrafsundagaec-noT~. amis Semdeg gaacaniT moswavleebs faraon exnatonisa da dedofal nefertitis istoria. (gamoiyeneT wignSi mocemuli teqsti).

klasSi SearCieT gogona, romelsac dedofal nefertitis daamsgavsebT.samuSao daiwyeT dedoflis qudis gakeTebiT. igi gakveTilSi mocemuli instruqciis

mixedviT SeqmeniT.yelabamis gakeTebis dros SegiZliaT Tqveni fantaziiT daumatoT sxvadasxva masala

(feradi wvrili mZivebi _ `biseri~, tyavi, lamazi feradi qvebi da a. S.).dedoflis samosisaTvis gamoiyeneT TeTri tilos qsovili: Sesaferisi zomebis mixedviT

gamoWeriT Targi da SekereT ilustraciaze mocemuli nimuSis msgavsi kaba. imis Semdeg, rac gogonaskabasCaacmevT,morTeTqudiTdasayelo-yelsabamiT,gaukeTeTSesabamisimakiaJi.

sasurvelia gaakeToT lamazi dekoraciac (qaRaldis an muyaosagan gamoWeriT lotosis yvavi lebi, palmis totebi da sxva). raTa dedofalma nefertitim Tavisi ambavi Sesaferis garemoSi uambos Tanaklaselebs.

SegiZliaT am gakveTils misceT konkursis saxe klasi gayoT jgufebad da TiToeulma jgufma moifiqros dedoflis wardgenis scenari da dadgas patara warmodgena.

§ 7. Semajamebeli gakveTili

gakveTilis Tema: Zveli samyaros xelovneba.gakveTilis mizani: •Zveli samyaros xelovnebis nimuSebis amocnoba da maTi mxatvruli analizi. kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 7 sg VIII 8, sgVIII 10, sg VIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels:gakveTilis ukeT warmarTvisaTvis ixileT amave wignSi § 27-is scenari.

rekomendaciebi maswavlebels:

kiTxvis swori pasuxebia: 1 _ modiliani, 2 _ espaneli, 3 _ tulefia-melia, 4 _ STandartze, 5 _

dolmeni, 6 _ Tutmosi, 7 _ xe cxovrebisa, 8 _ frizuli, 9 _ lado gudiaSvili, 10 _ Zveli Suamdi-

nareTi, 11 _ ziqurati, 12 _ RTaeba hori, 13 - Senken momavali lamazi qali, 14 _ pablo pika so.

kiTxva: daakavSire fragmentebi Sesabamis nagebobebTan.

pasuxi: 2 _ 10, 3 _ 7, 1 _ 9, 6 _ 4, 5 _ 8.

kiTxva: am qandakebebidan romelia sivrceSi gaSlili?

pasuxi: sivrceSi gaSlilia 1, 3.

kiTxva: qvemoT mocemuli suraTebidan, romelSia gamoyenebuli lokaluri ferebi

pasuxi: 2-joto, 3-egvipturi RvTaebis xnumis freska.

kiTxva: daadgine am ori qandakebidan romeli ekuTvnis Zvel samyaros, daasabuTe Seni

mosazreba.

pasuxi: il. 2 Zvel samyaros ekuTvnis, silueti Caketilia, formebi ganzogadebuli.

Page 32: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

32

Tavi II _ antikuri samyaros xelovneba

am TavSi ganxilulia saqarTveloSi aRmoCenili antikuri xelovnebis nimuSebi da am pe-riodis berZnuli da romauli xelovneba. gakveTilebSi mocemuli teqstebis SeswavliTa da ilustraciebze dakvirvebis Sedegad moswavle gaigebs, Tu ra niSnebi axasiaTebs antikuri periodis berZnul da romaul xelovnebas.

rubrikebi: ̀ dafiqrdi da upasuxe~, ̀ daakvirdi da upasuxe~, moswavleebs saSualebas miscems, erTmaneTisagan ganasxvaon antikuri periodis berZnuli da romauli xelovnebis nimuSebi.

am masalis SeswavliT moswavleebi gaiazreben, Tu ra didi iyo antikuri periodis berZnuli da romauli kulturis gavlena qarTul da sxva qveynebis xelovnebaze.

praqtikuli gakveTilebi moswavleebs saSualebas miscems, TviTonve Seqmnan antikuri xelovnebis nimuSebis msgavsi namuSevrebi. amiT isini ukeT gaigeben da daimaxsovreben im Ta-viseburebebs, rac am periodis xelovnebas axasiaTebs.

§ 8. imperator adrianes saCuqari

am gakveTilis scenari ixileT amave wignSi.

§ 9. adamianis ZiebaSi

gakveTilis Tema: antikuri samyaros xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos Zveli berZnuli xelovnebis ZiriTadi arsis gaazreba.•moswavlem SeZlos Zveli samyarosa da berZnul xelovnebaSi adamianis gamosaxulebis

Sedareba-analizi.•moswavlem SeZlos Tavis namuSevarSi antikuri arqiteqturuli detalebis daxatva.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi: sgVIII 2, sgVIII 4, sgVIII 7, sg VIII 8, sg 11.saswavlo resursebi: moswavlis wigni, fanqari, makrateli da webo.rekomendaciebi maswavlebels:pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze:moswavleebma ilustraciebze mocemuli Zveli berZnuli taZrebidan unda amoicnon, Tu

romeli maTgani romel orderSia agebuli. am kiTxvis swori pasuxia: ilustracia I _ doriuli, II _ korinTuli, III _ ioniuri. kiTxvaze, aRmoaCine ilustraciaze mocemul nagebobaSi berZnuli taZris arqiteqturuli detalebi, swori pasuxia: raixstagis nagebobaSi gamoyenebulia berZnuli arqiteqturuli detalebi _ frontoni da svetebi.

kiTxvaze, ilustraciaze mocemuli qandakebebidan romeli maTganis pirovnul xasiaTze SeZleb saubars, swori pasuxi iqneba: gudonis `volteris~ qandakebaze.

Semajamebeli kiTxvis pasuxi: berZnuli xelovnebis mTavari Tema adamiani iyo.berZeni moqandakeebi konkretul pirovnebas ki ara, aramed zogadad, idealur adamians

gamoxatavdnen.rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosTvis::am gakveTilis sainteresod warmarTvisaTvis moswavleebs mieciT amocana _ Seqmnan naxati

antikur stilSi.aseTi naxatis Sesaqmnelad maT wignSi mocemuli davaleba daexmareba.maswavlebeli: `Tu saxelmZRvaneloSi mocemuli berZnuli svetebis xatvas iswavliT,

SegiZliaT isini sxvadasxva namuSevarSi gamoiyenoT: SeiZleba daxatoT peizaJi berZnulitaZriT, aseve es svetebi Senobis Sida nawilis gasaformeblad gamoiyenoT~.

kargi iqneba, Tu moawyobT gamofenas saxelwodebiT ̀ Zveli saberZneTi~ an ̀ antikuri samyaro~.SeiZleba gamoiyenoT rogorc bavSvebis naxatebi, ise fotoebi.sasurvelia, aseTi namuSevrebi jgufma Seasrulos _ zogi daxatavs, zogi suraTebs mo-

iZiebs, zogi dawers da a. S.).am gakveTilze aseve SegiZliaT gamoiyenoT danarTi # 2 da berZnuli taZris maketi

gaakeToT.

Page 33: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

33

§ 10. idealuri da realuri

gakveTilis Tema: antikuri xelovnebagakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos antikuri periodis berZnuli da romauli xelovnebis nimuSebis amoc-

noba, erTmaneTisagan gansxvaveba.•moswavlem SeZlos SuqCrdilis gamoxatva;•gamoiyenos kompoziciis agebis wesi naxatis Seqmnisas.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 3, sg VIII 8, sg VIII 10, sgVIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels:pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze:kiTxva: ilustraciaze mocemuli qandakebebidan `kurosi~ da praqsitelis `hermesi da

dionise~, romeli hgavs Zveli samyaros qandakebebs da ratom? am kiTxvis swori pasuxi aseTia: kurosis poza imeorebs Zvel egviptur xelovnebaSi SemuSavebuli figuris gamosaxvis wess da misi formebi naklebad moculobiTia.

kiTxva: ilustraciaze mocemuli reliefiebidan romelSia gamoyenebuli sibrtyobrivi da romelSi _ moculobiT formebi? am kiTxvis pasuxi Semdegia: berZnuli reliefi moculobiTi formebiT aris Seqmnili, xolo Sumeruli _ sibrtyobrivi formebiT.

Semajamebeli kiTxvis pasuxi: rogorc berZnuli, ise romauli qandakebebi moculobiTi formebiTaa Seqmnili, sivrceSi gaSlilia, formebi realisturadaa gamosaxuli. gansxvaveba imaSia, rom berZnebi adamians idealuri saxis nakvTebiT gamosaxavdnen, romaelebi ki, piriqiT, gadmoscemdnen adamianis pirovnul Tvisebebs, mis xasiaTs.

saswavlo resursebi: fanqari, furceli, saSleli.rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosaTvis: waaxaliseT moswavleebi naxatis Sesaqmnelad: ̀ bavSvebo, Tqven SesZlebT naxatSi moculobis

iluziis Seqmnas. daakvirdiT sagnebs Tqven garSemo da gaixseneT, rogor iqneba moculobiTi (samganzomilebiani) forma. amisaTvis SuqCrdilis gadmocemis efeqti unda gamoiyenoT. ga-ixseneT, ra aris aTinaTi, refleqsi, dacemuli Crdili, naxevartoni, Crdili.

•aTinaTi sagnis yvelaze ganaTebuli adgilia;•refleqsi Crdilovan mxares gamonaTebaa. •dacemuli Crdili, rogorc sityvebidan Cans, aris Crdili, romelic zedapirze am sagnis axlos

ecema;naxevartoniT muqi Crdilebi mxatvars TandaTan gadahyavs sinaTleSi (StrixiT an monasmebiT);Crdili aris naxatSi muqi adgili.SeusworeT bavSvebs naxati _ sworad aris Tu ara aRniSnuli ZiriTadi Crdilebi, ganaTebuli

adgilebi, rogor iyeneben refleqsis efeqts da a. S.

§ 11. arqeologiuri eqspedicia

am gakveTilis scenari ixileT amave wignSi.

§ 12. romi _ maradiuli qalaqi

gakvTilis Tema: antikuri samyaros xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos Zveli romauli arqiteqturisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis amocnoba.•sxvadasxva epoqis arqiteqturuli Zeglebis Sedareba-analizi.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 2, sg VIII 10, sg VIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels:pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze: kiTxva: ilustraciebze moswavleebma unda amoicnon, Tu romeli TaRovani nageboba romlis

Page 34: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

34

Semdeg aris agebuli. swori pasuxi: nagebobaTa Tanmimdevroba aseTia: ilust. # 2, # 4, # 1, # 3.kiTxva: riTaa Seqmnili ritmi ilustraciaze mocemul nagebobaSi? am kiTxvis swori

pasuxia: saxuravis TaRebiT da ganaTebiT..kiTxva: romeli gumbaTi mogagonebs panTeonis gumbaTs da ratom? am kiTxvis pasuxi uSualod moswavlis xedvazea damokidebuli.Semajamebeli kiTxvispasuxi: panTeoni _ gumbaTikolizeumi _ TaRitriumfaluri TaRi _ TaRi.

§ 13. aleqsandre makedoneli

gakveTilis Tema: antikuri samyaros xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos antikuri samyaros kulturuli garemos warmodgena.•SeZlos jgufSi samuSaos Sesruleba da ganawileba;•SeZlos SemoqmedebiTi unaris gamoyeneba namuSevris Seqmnisas.•moswavlem SeZlos maketis gakeTeba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sg VIII 4, sg VIII 5, sgVIII 13.

rekomendaciebi maswavlebels:am paragrafis pirveli gverdis swavla winaswar daavaleT romelime moswavles, romelic

mxatvrulad uambobs auditorias aleqsandre makedonelis Sesaxeb.SegiZliaT dadgaT aleqsandre makedoneli epoqis amsaxveli patara warmodgena.rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosTvis:moswavleebi danarTSi mocemuli naxatebis meSveobiT SeZleben aleqsandriis Suquris

maketis gakeTebas: gaaferadeben detalebs, gamoWrian da daawebeben ferad fonze.am Temaze saintereso kvleviTi samuSaos Catarebac SeiZleba: daavaleT moswavleebs,

moiZion informacia aleqsandriis Suquris ufro zusti aRwerilobis Sesaxeb (arsebobs sxva-dasxva versia).

§ 14 Semajamebeli gakveTili

gakveTilis Tema: antikuri samyaros xelovneba.gakveTilis mizani: •antikuri samyaros xelovnebis nimuSebis amocnoba da maTi mxatvruli analizi.•moswavleebSi TviTSefasebis unaris ganviTareba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 7, sgVIII 8, sg.VIII 10, sgVII 11.

rekomendaciebi maswavlebels:uzrunvelyaviT moswavleTa damoukidebel muSaoba. mieciT gansazRvruli dro davalebis

Sesasruleblad. gakveTilis bolos daitoveT dro Sedegebis Sesajameblad. qulebis rao de-nobis mixedviT SeadgineT moswavleTa reitingi.

rekomendaciebi maswavlebels:kiTxva: gaeci pasuxebi ilustraciebTan dasmul kiTxvebs.pasuxebi: 1 _ doriuli, 2 _ mironi `menada”, 3 _ armazi, 4 _ qalis, 5 _ alkamene, 6 _amfora,

7 _ cvara, 8 _ aleqsandre makedoneli, 9 _ berZnuli, 10 _ panTeoni, 11 _ adriane, 12 - Sav-figuriani keramika, 13 _ praqsitele.

kiTxva: qvemoT mocemul qandakebaTagan romelia Seqmnili sibrtyobrivi da romeli mocu-lobiTi formebiT

pasuxi: il. 1 da il. 3 _ moculobiTi formebTaa Seqmnili, il. 2 _ sibrtyobrivi formebiT.kiTxva: amoicani, am figuraTagan romelia Zveli aRmosavluri da antikuri xelovnebis nimuSi.pasuxi: il. 1 _ Zveli aRmosavluri, il. 2 _ antikuri.

Page 35: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

35

kiTxva: ganasxvave erTmaneTisagan romauli da berZnuli biustebi.pasuxi: il. 1 _ romauli, il. 2 _ berZnuli.kiTxva: ilustraciis mixedviT unda daadgino aleqsandre makedonelis laSqrobis gza.pasuxi: saberZneTi, egvipte, SuamdinareTi, indoeTi, SuamdinareTi.kiTxva: mocemul nagebobze ipove antikuri arqiteqturisaTvis damaxasiaTebeli elementebi.pasuxi: frontoni, ioniuri orderis svetebi.

Tavi III _ Sua saukuneebis xelovneba

am TavSi ganxilulia Sua saukuneebis qarTuli xelovnebis nimuSebi (xatebi, minanqari, freskebi, xuroTmoZRvreba) da sxvadasxva qveynis sakulto nagebobebi. aq warmodgenili masala moswavleebs saSualebas miscems, erTmaneTisagan ganasxvaon xatebi da suraTebi, sxvadasxva religiis mimdevarTa sakulto nagebobebi. gaigeben freskaTa ganlagebis wess marTlmadideblur taZrebSi, SeZleben qristianuli taZrebis gegmis wakiTxvas, gaecnobian Sua saukuneebis kulturul garemos.

praqtikuli davalebebis SesrulebiT moswavleebi daeuflebian mxatvrul unar-Cvevebs:•SeZleben lamazi CarCos gakeTebas;•daxataven naturmorts;•gaimeoreben qarTuli CuqurTmis grafikul naxats;•gaakeTeben lamaz mozaikas;•daxatavenpeizaJsCinuripagodiT;•gaakeTeben Sua saukuneebis qalaqis makets.

§ 15. muzeumis mSveneba

gakveTilis Tema: Sua saukuneebis xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavle gaecnos qarTuli minanqris xelovnebas da am dargis Sedevrs _ xaxulis xats.•moswavlem SeZlos Sua saukuneebis qarTuli xelovnebis ZiriTadi niSnebis amocnoba;•moswavlem SeZlos zogierTi ikonografiuli kompoziciis amocnoba.•moswavlem SeZlos samuSaos dagegmva da Sesruleba, gaakeTos CarCo Tavisi namuSev-

risaTvis, SeZlos ornamentis gamoyeneba namuSevris Seqmnisas.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 5, sgVIII 8, sgVIII 10, sgVIII 12.rekomendaciebi maswavlebels:pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze:kiTxvaze, ilustraciebze mocemul nimuSebSi romeli gamoxatavs vedrebas, romeli _ oran-

tas da romeli odigitras, pasuxi Semdegia: 1. ilustraciaze gamosaxulia locva _ `oranta~, II-ze gzis maCvenebeli, xolo III-ze _ `odigitra~ _ vedreba _ `deisusi~.

kiTxva: daaxasiaTe ilutraciaze mocemuli qarTuli da bizantiuri tixruli minanqris nimuSebi. am kiTxvis swori pasuxia: bizantiur minanqaris tixrebi axlo-axlosaa ganlagebuli, amitom maTSi Casxmuli ferebi TiTqos tonalur gadasvlebs qmnis, bizantiuri minanqari ufro ferwerul STabeWdilebas qmnis. qarTul minanqars tixrebi SedarebiT Sori-Sors aqvs gakeTebuli. ferebi laqebad aRiqmeba, qarTuli ufro dekoratiulia.

pasuxebi Semajamebel kiTxvebze:1. yvelaze didi tixruli minanqris nimuSi saqarTveloSia Seqmnili;2. xaxulis karedis wm. RvTismSoblis gamosaxuleba X saukunisaa;3. RvTismSoblis marjvniv gawvdili xelebi gamoxatavs vedrebas.4. qarTul qristianul minanqarSi iseTive mxatvrul xerxebs iyenebdnen, rogorsac

qristianul freskebsa da xatebSi.

Page 36: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

36

§ 16. xatebi da suraTebi

gakveTilis Tema: Sua saukuneebis xelovnebagakveTilis mizani:•moswavle gaecnos aRmosavlur qristianul xelovnebaSi SemuSavebuli xatisa da freskis

gamosaxvis kanonebs;•gaiazros, Tu rogor moqmedebs religiuri Sexedulebebi gamomsaxvelobiTi sauSalebebis

Taviseburebaze;•SeZlos xatisa da suraTis erTmaneTisagan garCeva.•moswavlem SeZlos kompoziciuri ganawilebis, SuqCrdilis da sxva mxatvruli xerxebis

gamoyeneba namuSevris Seqmnisas.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVII 1, sgVIII 7, sg VIII 8, sg VIII 10, sg VIII 12.saswavlo resursebi: moswavlis wigni, fanqari, furceli, saSleli.rekomendaciebi maswavlebels:.kiTxva: ilustraciaze mocemulia detalebi xatidan da suraTidan. amoicani, romeli

ekuT vnis xats da romeli _ suraTs.am kiTxvis swori pasuxia: zeda nawilSi moTavsebuli fragmenti ekuTvnis suraTs, xolo

qveda _ xats. moswavleebi asruleben davalebas `dafiqrdi da upasuxe~; am kiTxvis swori pasuxi Semdegia: TeTri feri asaxavs sikeTes. Savi _ borotebas. cisferi _ zeciurs, wiTeli _ adamianurs.

kiTxva: amoicani ilustraciaze mocemul suraTebSi, romelzea miniSneba ganaTebis buneb-riv wyaroze.

swori pasuxia: ganaTebis bunebrivi wyaro am ori nawarmoebidan aris adrian van ostades suraTze.

kiTxvaze: am nawarmoebebidan, romelSia gamoyenebuli Sebrunebuli perspeqtiva?swori pasuxia: bunebrivi perspeqtiva wm. nikolozis xelzea gamoyenebuli, il. # 1. pasuxi Semajamebel kiTxvaze:xatSi forma sibrtyobrivia, feri simboluri, perspeqtiva _ Sebrunebuli, ar aris gamo-

sa xuli dacemuli Crdili. suraTSi forma ufro moculobiTia, perspeqtva _ swori, ferebi _ garemos amsax veli.

rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosTvis: gakveTili daiwyeT kiTxviT: ra gansxvavebaa sibrtyobriv da moculobiT naxats Soris?gaaxseneT moswavleebs is gamomsaxvelobiTi saSualebebi, romlebic moculobiTi naxatis

SeqmnisTvisaa saWiro: SuqCrdili, kompoziciuri ganawileba, perspeqtivis kanonebi (wina, Sua da ukana planebi).

Semdeg maT unda upasuxon kiTxvebze: rogor gamovsaxoT sibrtyobrivi naxati? ra gamom-saxvelobiTi saSualebebia saWiro? aseTi naxatis Seqmnisas unda gamoiyenoT xazebi, feradi laqebi da, ra Tqma unda, kompoziciuri ganawilebis kanonebi. aseTi naxatis Seqmnis dros SuqCrdilis gamosaxva ar aris saWiro. sasurvelia, moswavleebs uCvenoT orive saxis naxatebi.

§ 17. eklesiebi da freskebi

am gakveTilis scenari ixileT amave wignSi.

§ 18. qristianuli salocavebi

gakveTilis Tema: Sua saukuneebis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos, mxatvruli analizis meSveobiT ganasxvaos erTmaneTisagan qristianuli

epoqis qarTuli da sxva qveynebis arqiteqturis nimuSebi.•moswavlem SesZlos frizuli kompoziciis Seqmna qarTuli ornamentis gamoyenebiTkavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sg VIII 4, sg VIII 8, sg VIII 12.

Page 37: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

37

rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze.kiTxva: ris simboloa qristianuli taZris arqiteqturuli nawilebi?pasuxi: gumbaTi _zeciuri samyarosi, sakurTxeveli _ wminda bagis, navi _ im navis, romelSic

qristianebma meored mosvlamde unda Seafaron Tavi. daasaxele is saerTo arqiteqturuli elementebi, romlebic san apolinare nuovosa da

bolnisis taZris gegmebSi aRmoaCine.pasuxi: afsida gamoweulia kedlis sibrtyidan, svetebi ori rigi.kiTxva: daasaxele is saerTo arqiteqturuli elementebi, romlebic aRmoaCine mcxeTis

jvrisa da wm. rifsimes taZris gegmebSi.pasuxi: 4 afsida, afsidebis gverdiTa 4 oTaxi.kiTxvaze wm. rifsimesa da jvris taZris Sesaxeb pasuxi aseTia: taZrebi msgavsia. gansxva-

vebulia gumbaTi, proporciebi.kiTxva: daasaxele is saerTo arqiteqturuli elementebi, romlebic beTaniisa da wm.

lukas taZris gegmebSi SeniSne.pasuxi: aRmosavleTi afsida, sakurTxevlis gverdiT samkveTlo da sadiakvne, gumbaTi,

gumbaTqveSa svetebi. orive gegmaSi ikiTxeba jvari.kiTxvaze wm. lukas taZrisa da beTaniis taZris Sesaxeb pasuxi aseTia: miuxedavad msgavsi

gegmisa, gansxavebulia maTi arqiteqturuli formebi da proporciebi fasadebis gaformeba.pasuxi Semajamebel kiTxvaze:ra niSnebi axasiaTebs qarTul qristianul arqiteqturas?qarTul qristianul taZrebSi formebi zeazidulia, ganaTeba _ zomieri, mor Tuloba _

Tav Sekavebuli, feri _ sada.rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosaTvis: Sua saukuneebis qarTuli xu-

roT moZRvrebis nimuSebis gacnoba taZrebis fasadebis morTulobis SeswavliTac SeiZle ba. moawyveT eqskursia romelime taZris mosanaxuleblad. moswavleebs daavaleT, gaakeTon am taZris CuqurTmebis Canaxatebi.

§ 19. mravalferovani samyaro

gakveTilis Tema: Sua saukuneebis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavle gaecnos sxvadasxva qveynis sakulto nagebobebs;•garegnuli formebis mixedviT, moswavlem ganasxvaos sakulto taZrebi erTmaneTisagan

da amoicnos, Tu romeli religias ekuTvnis esa Tu is sakulto nageboba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 1, sg VIII 2, sg VIII 7, sgVIII 8, sgVIII 10, sgVIII 11.rekomendaciebi maswavlebels::gakveTilis pirvel kiTxvaze pasuxi aseTia: ilustracia # 1 _ qristianuli taZari, 2

_ islamuri, 3 _ induisturi. `daakvirdi da upasuxes~ kiTxvis swori pasuxia: rusuli da qarTuli taZrebis arqiteqturuli nawilebi erTmaneTis msgavsia. esenia gumbaTi da afsida.

Semdgom moswavleebma unda upasuxon kiTxvas: riTaa Seqmnili wesrigisa da ritmis SegrZneba ilustraciaze mocemul meCeTis interierSi?

pasuxia: wesrigisa da ritmis SegrZneba ilustraciaze mocemul interierSi Seqmnilia TaRebis da svetebis mwkriviT.

pasuxi kiTxvaze induisturi taZris Sesaxeb aseTia: induri taZari reliefuri, dana-wevrebuli formebiTaa Seqmnili da bunebriv warmonaqmnis mTas mogvagonebs.

kiTxva: ra msgavseba da gansxvavebaa stupasa da pagodas Soris?pasuxi: stupa da pagoda orive vertikaluri nagebobaa. orive danawevrebulia arqiteqturuli

formebiT.gansxvaveba proporciebSia. stupa ufro hgavs sakulto nagebobas, pagoda koSkiviTaa da

Cinur saero nagebobebs hgavs.pasuxi Semajamebel kiTxvaze:eklesia _ qristianobis sakulto nagebobaa, meCeTi _ mahmadianobis, stupa _ budizmis

(indoeTSi), pagoda budizmis (CineTSi).

Page 38: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

38

§ 20. mogzauroba warsulSi

am gakveTilis scenar ixileT amave wignSi.

§ 21. Semajamebeli gakveTili

gakveTilis Tema: Sua saukuneebis xelovnebagakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos Sua saukuneebis xelovnebis nimuSebis amocnoba;•sxvadasxva epoqisaTvis damaxasiaTebeli detalebis amocnoba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sg VIII 7, sg VIII 8, sgVIII 10, sg VIII 11.rekomendaciebi maswavlebels: moswavleTa motivaciisaTvis kargia saklaso reitingis Sedgena.

rekomendaciebi maswavlebels:kiTxva: gaeci pasuxebi ilustraciebTan dasmul kiTxvebs.pasuxebi: 1 — wm. rifsimes taZari, 2 — yinwvisi, 3 — goTuri, 4 — xaxulis xati, 5 — odigitria,

6 — muslimebi, 7 — surbarani, 8 — beTania, 9 — indoeTi, 10 — ziareba, 11— minanqari, 12 — pagoda.kiTxva: ilustraciebze mocemulia detalebi sxvadasxva epoqis xelovnebis nimuSebidan.

daasaxele, romel epoqas ekuTvnis isini?pasuxi: 1 — Suasaukuneebis, 2 — egvipte, 3 — antikuri.kiTxva: ilustraciaze mocemuli figuris tansacmeli da aqsesuarebi sxvadasxva epoqas

ekuTvnis. amoicani romel epoqas ekuTvnis xazebiT miniSnebuli detalebi.pasuxi: yelsabami _ egvipturi, samosi — berZnuli, fexsacmeli _ Suasaukuneebis.kiTxva: qvemoT mocemulia sxvadasxva sakulto nagebobebis ilustraciebi.amoicani, romeli qveynis xelovnebas ekuTvnis isini?pasuxi: 1 — CineTi, 2 — egvipte, 3 — saqarTvelo, 4 — indoeTi, 5 — saberZneTi.kiTxva: suraTze Suasaukuneebis qalaqia gamosaxuli, aRmoaCine epoqisaTvis Seusabamo de-

talebi.pasuxi; berZnuli taZari, fanjaraSi egviptur samosSi gamowyobili qali, romaeli jariskaci da moxuci berZeni, fanjris rafaze _ berZnuli larnakebi.kiTxva: daakvirdi ilustracias, ra aris masze gamosaxuli, xati Tu suraTi? daasabuTe

Seni mosazreba.pasuxi: ilustraciaze gamosaxulia suraTi: formebi moculobiTia, gamosaxulia dacemuli

Crdili, proporciebi daculia, agebulia perspeqtivis kanonebis dacviT.

Tavi IV _ renesansis _ aRorZinebis xanis xelovneba

moswavleebi am TavSi gaigeben, Tu ra niSnebiT xasiaTdeba aRorZinebis xanis xelovneba, ga ecnobian renesansis udides SemoqmedTa mxatvrul nawarmoebebs: leonardo da vinCis, mi-qelanjelos, rafaelis da a.S. moswavleebi gaecnobian aRorZinebis epoqis portretebs.

am TavSi ganxilulia aRorZinebis epoqis romauli arqiteqturis mniSvnelovani Zeglebi. praqtikuli davalebebis SesrulebiT moswavleebi SeZleben, Seqmnan namuSevrebi renesansis

stilSi. gaakeTeben TviTnakeT wigns romelze muSaobis drosac gaecnobian am periodis cno-bili namuSevrebis istorias.

§ 22. warsulis gaxseneba

gakveTilis Tema: aRorZinebis xanis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos, aRorZinebis xanisa da antikuri xelovnebis nimuSebs Soris msgavsi

da gansxvavebuli niSnebis aRmoCena.•moswavlem SeZlos samuSaos dagegmva da Sesruleba. gaakeTos ilustrirebuli `wigni~

aRorZinebis epoqis ostatTa namuSevrebis ilustraciebis gamoyenebiT.

Page 39: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

39

kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sg.VIII 2, sgVIII 8, sgVIII 10, sgVIII 11.rekomendaciebi maswavlebels: kiTxva: ra msgavsebaa miqelanjelos da poliklites qandakebebs Soris? pasuxi: rogorc

polik lites, ise miqelanjelos qandakebebSi figurebi agebulia proporciis ka nonebis dacviT, oriveSi gamoyenebulia moculobiT-plastikuri formebi. es qandakebebi gamosaxavs adamianis sxeulis siZlieresa da silamazes.

kiTxvaze belinisa da romauli portretis Sesaxeb savaraudo pasuxi aseTia: rogorc Zveli romauli, ise aRorZinebis mxatvris mier Seqmnili portreti realisturia. romauli portretis mixedviT SeiZleba vifiqroT, rom am mamakacs Zlieri, mtkice xasiaTi aqvs. belinis `doJis~portretzegamosaxulimamakacikimkacri,Zalauflebismoyvaruliadamiania.

kiTxvaze, roca moswavleebma erTmaneTs unda Seadaron botiCelis suraTi `veneras da-badeba~ da berZnuli reliefi `afrodites dabadeba~, pasuxi Semdegia: orive nawarmoebSi fi-guraTa formebi daxvewilia, silamazisa da simSvidis SegrZneba gamoxatulia simetriulad gawo nasworebuli kompoziciiT, xazebis ritmikiT.

pasuxi Semajamebel kiTxvaze:rogorc antikur, ise aRorZinebis xanis xelovnebis nimuSebSi gamosaxuli figurebi mo-

culobiTi, plastikuri formebiTaa Seqmnili. rogorc antikuri, ise aRorZinebis xanis xe-lovnebisaTvis damaxasiaTebelia adamianis Sinagani Zalisa da harmoniis gamosaxva.

rekomendaciebi maswavlebels: maswavlebeli uxsnis moswavleebs, Tu vin iyvnen mediCebi da ra rols TamaSobdnen aRor-

Zinebis epoqis xelovnebaSi da sTavazobs moswavleebs gakveTilSi mocemuli instruqciis mixedviT gaakeTon lorenco mediCis medaloinis asli. Tu moswavleebma praqtikuli samuSao ver daasrules, maswavlebeli sTxovs maT namuSevrebi saxlSi daasrulon.

§ 23. im dros, mis gverdiT

gakveTilis Tema: aRorZinebis xanis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos mxatvrul nawarmoebebze dakvirvebis meSveobiT aRorZinebis xelov-

nebis ZiriTadi niSnebis gansazRvra.•moswavlem SesZlos mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis (SuqCrdilis, kompozi-

ciuri agebis, perspeqtivis) gamoyenebiT namuSevris Seqmna.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 3, sgVIII 7, sgVIII 10, sgVIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze. veidenisa da gelaTis freskis Sesaxeb kiTxvaze pasuxi Semdegia: wminda lukas TavTan

Saravandedi _ siwmindis niSani aqvs. wm. lukas gamosaxuleba ar aris moculobiTi formebiT Seqmnili, proporciebi wagrZelebulia. `daakvirdi da upasuxes~ kiTxvaze ipove saerTo detalebi veidenis naxatsa da ilustraciaze mocemul suraTebs Soris pasuxi aseTia: # 1 _ iataki, # 2 _ qalisa da mamakacis Tavsaburavi, # 3 _ sarkmeli, # 4 _ qalis samosi, # 5 _ holandiulipeizaJi,#6_qudi.

rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli gakveTilisaTvis: am gakveTilze moswavleebs sakmaod rTuli amocanis gadaWra mouxdebaT, amitom kargi iqneba, Tu gaiTvaliswinebT gakveTilis bolos mocemul rCevas, ezoSi gaxvalT da garemoze dakvirvebiT auxseniT mos-wavleebs, Tu ras niSnavs wina, Sua da ukana plani. kargi iqneba, Tu Canaxatebs gaakeTebT.

§ 24. leonardo da rafaeli

gakveTilis Tema: aRorZinebis xanis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos sxvadasxva epoqis mxatvrul nawarmoebebs Soris aRorZinebis xanis

nimuSis amocnoba;

Page 40: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

40

•gaecnos leonardosa da rafaelis namuSevrebs.•SeZlos suraTis mxatvruli analizis gakeTeba.•moswavlem SeZlos avtoportretis an sxva adamianis portretis martivad daxatvakavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 3, sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 10.rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze: `mariamis dawindvis~ mixedviT moswavleebma unda amoicnon iq gamoyenebuli mxatvruli xerxebi

da upasuxon kiTxvebs. am kiTxvebis swori pasuxebi Semdegia: suraTze mocemulia simetriulad gawonasworebuli kompozicia. simetriis RerZi zustad suraTis centrSi gadis, mis orive mxares figurebi Tanabradaa ganawilebuli. formebi mocu lo biTia, perspeqtiva _ haerovani.

pasuxi Semajamebel kiTxvaze: aRorZinebis xanis xelovnebis nimuSebi realisturi formebiT xasiaTdeba, kompozicia

xSirad simetriulad gawonasworebulia, renesansis periodis nawarmoebebze umetesad Sinagani simSvide da harmoniaa gamoxatuli.

rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosaTvis:.maswavlebelma SeiZleba asec mimarTos moswavleebs: ̀ adamianis portretis daxatva sakmaod

rTulia. magram, Tu daaTvalierebT Tqvenive Tanatolebis naxatebs, romlebic Tqvens wignSia dabeWdili, mixvdebiT, rom Tqvenc SeZlebT lamazi portretebis daxatvas.

portretis xatvis dros mniSvnelovania, daakvirdeT proporciebs. ar aris aucilebeli portretuli msgavseba, mTavaria, saxasiaTo detali gadmosceT: Tmis feri, saxis ovali, Tva-lebis feri da sxva detalebi.

gaixseneT, rom saxis proporciebi sam ZiriTad nawilad iyofa: Sublidan warbebamde, war-bebidan cxviris fuZemde da cxviridan nikapis bolomde.

Tqveni mizania, portreti, romelsac daxatavT, hgavdes aRorZinebis xanis portrets. amisaTvis daakvirdiT aq mocemul portretebs da msgavsi tansacmeli da mosarTavebi daxateT~.

§ 25. romi da miqelanjelo

gakveTilis scenari ixileT amave wignSi.

§ 26. renesansis moda

gakveTilis Tema: aRorZinebis xanis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos renesansis periodis kostiumisa da varcxnilobis meSveobiT epoqis amocnoba.•moswavlem SeZlos renesansis stilis kostiumis aqsesuarebis damzadeba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sg VIII 2, sg VIII 5, sg VIII 6, sg VIII 7. rekomendaciebi maswavlebels: am gakveTilze damzadebuli qudebiT, Tmis samagrebiTa da

sxvadasxva aqsesuarebiT SegiZliaT mSvenieri kostiumebis Seqmna. daakvirdiT kadrs filmidan, kargad daaTvaliereT portretebi _ Tqven SegiZliaT, kostiumirebuli mejlisi aRorZinebis stilSi moawyoT.

§ 27. Semajamebeli gakveTili

am gakveTilis ukeT warmarTvisaTvis ixileT msgavsi gakveTilis scenari.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 10 sgVIII 11.rekomendaciebi maswavlebels: pasuxi: 1 _ veneras dabadeba, 2 _ miqelanjelo, 3 _ siqstes kapela, 4 _ daviTi, 5 _ madona

mRvimeSi, 6 _ RvTismSobeli, yrma ieso, yrma ioane naTlismcemeli, 7 _ wm. petres taZari romSi, 8 _ rafaeli, 9 _ leonardo da vinCi.

kiTxva: daasaxele romel epoqas ekuTvnis ilustraciaze mocemuli portretebi.pasuxi: 1 _ aRorZineba, 2 _ SuamdinareTi, 3 _ egvipte, 4 _ antikuri, 5 _ Suasaukuneebi.

Page 41: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

41

Tavi V. XVII-XVIII saukuneebis xelovneba

am TavSi moswavleebi gaecnobian XVII-XVIII saukuneebis xelovnebas, gaigeben, Tu rogor gamosaxavdnen samyaros am epoqis didi mxatvrebi, ra iyo axali maT SemoqmedebaSi;

moswavleebi gaigeben, Tu rogori mxatvruli maneriT qmnidnen TavianT namuSevrebs karavajo velaskesi da rembrandti;

iswavlian, Tu rogor ganasxvaon erTmaneTisagan barokos, klasicizmisa da rokokos stil-Si Sesrulebuli namuSevrebi;

mcire holandielTa Semoqmedebis gacnobiT SegrZnoben am mxatvrebis suraTebSi asaxul yo-veldRiurobis poezias, gaigeben, Tu rogor cxovrobdnen XVII s-is holandiaSi;

praqtikuli davalebebis SesrulebiT moswavleebi gaakeTeben namuSevrebs anabeWdis meSveobiT, Seqmnian nivTebs rokokos stilSi da a.S.

§ 28. emociuri saxeebi

gakveTilis Tema: XVII saukunis xelovnebagakveTilis mizani: •karavajos suraTze dakvirvebiTa da analiziT moswavlem SeZlos XVII saukunis xelov-

nebisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis amocnoba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 7, sgVIII 10, sgVIII 13.

rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikaSi dasmul kiTxvebze:kiTxva: daaxasiaTeT saxeze gamoxatuli emociebi. moswavleebma SeiZleba sxvadasxvagvarad

upasuxon kiTxvas. am kiTxvis pasuxi SeiZleba aseTic iyos: I ilustraciaze _ sixaruli, II-ze _ mwuxareba da III-ze _ mrisxaneba.

kiTxvaze karavajo suraTis `savles moqceva~ Sesaxeb pasuxi aseTia: 1. kompozicia _ dinamikuria, 2. xedvis kuTxe _ qvemodanaa, 3. formebi _ realisturia, 4. ganaTeba _ kon-trastulia.

Semajamebeli kiTxvis pasuxi:XVII saukunis xelovnebis nimuSebs axasiaTebs: emociebis, Sinagani gancdebis gadmocema.

§ 29. ori Sedevri

gakveTilis Tema: XVII saukunis xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeZlos suraTSi gamoyenebuli mxatvruli xerxebze dakvirvebis meSveobiT,

Semoqmedis mxatvruli maneris amocnoba.•moswavlem SeZlos anabeWdiT namuSevris Sesruleba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 2, sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 10.rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze.kiTxvaze velaskesisa da rembrandtis namuSevrebis amocnobis Sesaxeb pasuxi aseTia:il. #1. avtori _ rembrandti, damaxasiaTebeli niSnebi: ganaTebiT ̀ metyveleba~ _ ganaTebiT

suraTis ideis gamosaxva, realisturi formebi, Sinagani gancdebis gadmocema.il. #2. avtori _ velaskesi, `mefe filipe IV-is portreti~. pirovnebis realisturad

daxasiaTeba, samosis faqturis ostaturad gadmocema da a.S.rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli davalebisaTvis: am gakveTilSi moswavleebi

ecnobian axal gamomsaxvelobiT saSualebas _ anabeWdiT naxatis Seqmnis xelovnebas.aqve gTavazobT am teqnikiT naxatis Sesrulebis ramdenime xerxis ganmartebas:1. graviura •raime magari masalis (liTonis, xis, qvis, minis da sxva) gluv zedapirze amokveTili an

amoWmuli(mJaviT)naxatisanabeWdiqaRaldze.

Page 42: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

42

2. oforti _ liTonze Sesrulebuli graviura, sadac gamosaxulebis CaRrmavebuli elementebimJavaTiliTonisamoWmisgziTarismiRebuli;

3. estampi _ raime gamosaxulebis anabeWdi qaRaldze, Sesrulebuli TviT mxatvris mier gakeTebuli formisagan.

4. liTografia •beWdva specialuri brtyeli qvis zedapiridan, romelzedac winaswar xataven.kargi iqneba, moswavleebs romelime mxatvris saxelosnoSi uCvenoT beWdvis es oTxive

xerxi.aseve SeiZleba dausvaT moswavleebs kiTxva: Tqven mier am gakveTilze Sesrulebuli

peizaJianabeWdisgakeTebisromelxerxsufromogagonebT?swori pasuxia _ estamps.am teqnikiT SeiZleba mravali namuSevari gaakeToT da gamofenisaTvis moemzadoT.

§ 30. klasicizmi, baroko da rokoko

gakveTilis Tema: XVII-XVIII saukuneebis xelovnebagakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebis mxatvruli analizis meSveobiT klasicizmis,

barokos da rokokos stilisturi niSnebis amocnoba.•moswavlem SeZlos rokokos stilis amocnoba arqiteqturaSi, kostiumsa da yofiT

sagnebSi;• SeZlos am stilSi martivi sagnis gakeTeba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 2, sgVIII 7, sgVIII 11..

rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze:I _ rubensis `gardamoxsna~ am suraTis analizisaTvis dasmuli kiTxvebis swori pasuxebia:

1.suraTzereligiurisiuJetiagamosaxuli;2.emociebidramatulia;3.ganwyobasevdiania;4. kompozicia dinamikuria; 5. SuqCrdili kontrastulia; 6. formebi moculobiTia; 7. ferTa gama mravalferovania; 7. figuraTa moZraoba dinamikuria.

II _ pusenis suraTi ̀ arkadieli mwyemsebi~ miTologiur Temazea Seqmnili. 1. am namuSevarSi mSvidi ganwyobaa gamoxatuli, 2. kompozicia simetriuladaa gawonasworebuli, 3. formebi moculobiTia; 4. SuqCrdili arakontrastulia; 5. suraTis es fragmenti berZnuli xelovnebis nimuSs mogvagonebs.

III _ vatos suraTze `siyvarulis gama~ yofiTi scenaa gamosaxuli: 1. es nawarmoebi naz, lirikul ganwyobas qmnis; 2. kompozicia arastatikuria, 3. figuraTa pozebi da JestebimSvidia; 4. formebi moculobiTia; 5. fe rebi mravalferovania.

karavajos Sesaxeb kiTxvaze pasuxia: karavajo barokos stilis fuZemdeblad iTvleba.arqiteqturis Sesaxeb kiTxvis swori pasuxia:il. # 1 _ klasicizmi;il. # 2 _ rokoko;il. # 3 _ baroko.rekomendaciebi maswavlebels praqtikuli davalebisaTvis:SegiZliaT sTxovoT moswavleebs gaakeTon saxlSi patara nivTebi sxvadasxva stilSi da

Semdeg moawyoT am namuSevrebis gamofena.

§ 31. stumrad Zvel holandiur ojaxSi

gakveTilis Tema: XVII-XVIII saukuneebis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos `mcire holandielebis~ suraTebze dakvirvebiT XVII saukunis holan-

diis kulturuli garemos warmodgena;

Page 43: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

43

•dawnuli kalaTis gakeTeba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 2, sgVIII 5, sgVIII 7, sgVIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels: am gakveTilis ufro saxalisod warmarTvisaTvis gTavazobT Semdeg scenars:

paragrafSi mocemulia 7 naxati.mieciT moswavleebs davaleba: amoarCion naxati (miaqcieT yuradReba, rom yvela naxati

ganawildes),SemdegyovelimoswavlegviambobspataraambavsimsiuJetze,romelicmismierarCeul namuSevarSia gadmocemuli.

Semdeg daiwyeT praqtikuli davalebis gakeTeba..

§ 32. Semajamebeli gakveTili

gakveTilis Tema: XVII-XVIII saukuneebis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem SeZlos XVII-XVIII saukuneebis xelovnebis analizi.•moswavles ganuviTardes TviTSefasebis unarikavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 7, sgVIII 8, sg.VIII 10, sg.VIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels: am gakveTilis saxalisod warmarTvisaTvis kargi iqneba, Tu zogierT davalebas moswavleebs

gaakeTebinebT jgufebSi.

pasuxi: 1 _ karavajo, 2 _ rokoko, 3 _ diego velaskesi, 4 _ jvridan gardamoxsna,

5 _ rembrandti, 6 _ arkadieli mwyemsebi, 7 _ maqmanebis mqsoveli, 8 _ frangi.

kiTxva: am suraTebidan romeli ekuTvnis rembrandts da romeli karavajos?

pasuxi: 1 _ rembrandts, 2 _ karavajos.

kiTxva: romel mxatvrul mimarTulebas ekuTvnis es suraTebi?

pasuxi: 1 _ klasicizms, 2 _ rokokos, 3 _ barokos.

kiTxva: ras uwodeben holandiaSi aseTi suraTebis Semqmnel mxatvrebs?

pasuxi: mcire holandielebs.

kiTxva: am suraTebidan romeli ekuTvnis aRorZinebis epoqas da romeli _ XVII saukunes?

pasuxi: 1 da 4 aRorZinebas, 2 da 3 _ XVII saukunes.

Tavi VI _ XIX-XX saukuneebis xelovneba

am TavSi moswavleebi gaecnobian im procesebs, romlebic XIX-XX saukuneebis xelovnebaSi daiwyo. gaecnobian am periodSi warmoSobili mxatvruli mimdinareobebis arss da SeZleben amoicnon sxvadasxva stilSi Seqmnili namuSevrebi.

moswavleebi `imogzaureben~ Zveli Tbilisis koloritul ubnebSi. gaecnobian cnobil qarTvel mxatvarTa Semoqmedebas.

praqtikul gakveTilebze moswavleebi Seqmnian naxatebs impresionistul, fovistur, eqspresionistul da a.S. stilSi.

§ 33. Ria cis qveS

am paragrafis scenari ixileT amave wignSi.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi: sgVIII 1, sgVIII 2, sgVIII 7, sgVIII 11.

Page 44: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

44

§ 34. feradi emociebi

gakveTilis Tema: XIX-XX saukuneebis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem ipovos gansxvaveba impresionist da postimpresionist mxatvarTa namuSevrebSi.•moswavlem SeZlos mocemul Temaze informaciis moZieba da konferenciis organizeba;•konferenciisaTvis afiSisa da mosawvevi baraTebis gakeTeba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi: sgVIII 5, sgVIII 6, sgVIII 7, sgVIII 11, sgVIII 12.

rekomendaciebi maswavlebels: pasuxebi rubrikebSi dasmul kiTxvebze: pasuxi kiTxvaze van gogisa da gogenis namuSevrebis Sesaxeb, savaraudod aseTia: van gogis

suraTze erTgvari daZabuloba igrZnoba, gogenis namuSevarSi ki taitis bunebis harmonia da egzotikuri silamazea gadmocemuli. kiTxvaze elene axvledianis namuSevrebis Sesaxeb pasuxi aseTia: ilustracia #1 impresionistul maneraSia daxatuli, #2 ki postimpresionistulSi.

Semajamebeli kiTxvis pasuxi: postimpresionisti mxatvrebi TavianT namuSevrebSi Sinagan ganwyobasa da emociebs

umetesad mkveTri ferebiTa da stilizirebuli formebiT gadmoscemen.

§ 35. viswavloT suraTSi emociis amocnoba

am gakveTilis scenari ixileT amave wignSi.

§ 36. fovizmi

am gakveTilis scenari ixileT amave wignSi.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 1, sgVIII 2, sgVIII 3, sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 11.

momdevno paragrafebi: § 37 _ eqspresionizmi; § 38 _ kubizmi; § 39 _ siurrealizmi; § 40 _abstraqcionizmi; § 41 _ pop-arti; § 42 _ hiperrealizmi

ornairad SegiZliaT CaataroT:I _ klasSi gaecaniT gakveTils (15 wT.), danarCeni dro ki xatvas dauTmeT.

II _ moswavleebs sTxoveT, saxlSi gaecnon momdevno gakveTils.klasSi gakveTilze gamoikiTxeT paragrafSi mocemuli masala Tqven mier dasmuli kiTxvebis meSveobiT. kiTxvebi SeiZleba am tipis iyos:1. ra niSnebiT xasiaTdeba esa Tu is mxatvruli mimdinareoba?2. daasaxeleT am mimdinareobis Semoqmedebi.3. ekuTvnis Tu ara es namuSevari am mimarTulebas da a. S.

darCenili dro xatvas dauTmeT.

§ 37. eqspresionizmi

gakveTilis mizani: • moswavle gaecnos eqspresionizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.• SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.• moswavlem SeZlos eqspresionistuli stilis portretis daxatos.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 1, sgVIII 2, sgVIII 3, sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 11.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

Page 45: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

45

gakveTilSi dasmuli kiTxvebis pasuxebi:kiTxvazeotodiqsisnamuSevrebisSesaxeb,pasuxiaseTiSeiZlebaiyos:personaJTatipaJebi

_ groteskulia, kompozicia _ fragmentuli, forma _ deformirebuli, feri _ kontarstuli, e.i. es suraTebi SeiZleba mivakuTvnoT eqpresionistul stils.

§ 38. kubizmi

gakveTilis mizani: •moswavle gaecnos kubizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•moswavlem SeZlos aplikaciis meSveobiT Seqmnas kubisturi kompozicia.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilSi dasmuli kiTxvebis pasuxebikiTxva: daakvirdi ilustraciebze mocemul namuSevrebs da aRmoaCine is gamosaxulebebi,

rom le bic am nawarmoebebis saTaurze mianiSnebs.pasuxi: leJes erTi suraTis saTauria `adamianebi qalaqSi~. Tu am namuSevars kargad

daakvirdebiT, suraTis marcxena kuTxeSi dainaxavT aivnebs, marjvniv adamianis profils, xolo win adamianTa did figurebs. meore suraTze `akrobatebi cirkSi~ centrSi ori figuraa gamosaxuli, romlebic TiTqos raRac ileTs asruleben.

grisis suraTze `sauzme~ marjvena kuTxeSi Wiqa da TefSia gamosaxuli.

§ 39. siurrealizmi

gakveTilis mizani: •moswavle gaecnos siurrealizmis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•moswavlem SeZlos siurrealisturi kompoziciis daxatva. kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 1, sgVIII 2, sgVIII 3, sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 11.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

gakveTilSi dasmuli kiTxvebis pasuxebi:kiTxva: rogor axsni ilustraciaze mocemul namuSevrebs (rene magritis suraTebi)?

rogor fiqrob, ris simbolur gamoxa tulebad SeiZleba miviCnioT esa Tu is gamosaxuleba?am kiTxvis savaraudo pasuxi SeiZleba aseTic iyos:#1 ilust. _ SesaZlebelia, vivaraudoT, rom adamianma SeiZleba xSirad sakuTar Tavic ver

amo icnos.#2 ilust. SesaZloa, es suraTi imazec migvaniSnebs, ra Sors gaitacebs xolme adamianebs

saintereso saubari.

§ 40. abstraqcionizmi

gakveTilis mizani: •moswavle gaecnos abstraqcionizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•moswavlem SeZlos martivi saintereso meTodiT abstraqtuli naxatis daxatva.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 1, sgVIII 2, sgVIII 3, sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 11.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.kiTxvaze daviT kakabaZis suraTebis Sesaxeb pasuxi aseTia: il. #3 _realizmi, il. #5 _

Page 46: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

46

fovizmi, il. #2 _ kubizmi, il. #1 _abstraqcionizmi, il. #4 _ eqspresiuli abstraqcionizmi.

§ 41. pop-arti

gakveTilis mizani: •moswavle gaecnos pop-arts da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos am stilis namuSevrebis amocnoba.•gaakeTospop-artisstiliskolaJi.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 2, sgVIII 7, sg.VIII 11.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.gakveTilze dasmuli kiTxvis savaraudo pasuxi:kiTxva: riCard hamiltonis namuSevris fragmentidan moswavlem unda amoicnos idea.savaraudo pasuxia: am namuSevriT avtori dascinis Tanamedrove cxovrebas. amaze mianiSnebs

figuris poza da is sareklamo nivTebi, romelic am namuSevarzea gamosaxuli.

§ 42. hiperrealizmi

gakveTilis mizani: •moswavle gaecnos hiperrealizms da mis ZiriTad damaxasiaTebel niSnebs.•SeZlos mxatvruli fotoebis gadaReba.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 2. sgVIII 7. sgVIII 8, sgVIII 11.gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.

rekomendaciebi maswavlebels: moswavleebs winaswar sTxoveT gadaiRon fotoebi, rom-lebSic garkveuli ganwyoba iqneba gadmocemuli.

gaecaniT gakveTilSi mocemul teqsts. Semdeg ganixileT moswavleTa fotonamuSevrebi, imsjeleT, Tu ra gansxvavebaa am fotoebsa da hiperrealistur namuSevrebs Soris da ra ganwyobaa maTSi gadmocemuli.

gakveTilis bolos fotosesia moawyveT.

§ 43. Zveli Tbilisi

gakveTilis Tema: XX saukunis xelovneba.gakveTilis mizani:•moswavlem SeigrZnos Zveli Tbilisis kulturuli garemo, gaecnos XX saukunis qarTvel

xelovanTa Semoqmedebas.•moswavlem gaiazros erovnuli faseulobebis mniSvneloba, Seqmnas dekoratiuli pano

mocemul Temaze.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: sgVIII 2, sgVIII 7, sgVIII 11, sgVIII 12.

rekomendaciebi maswavlebels:. gakveTili daiwyeT teqstis gacnobiT. Semdeg daiwyeT panos gakeTeba. gaanawileT samuSao

da Semdeg qarTuli xelovnebis nimuSebis ilustraciebis, fotoebis daxmarebiT SeqmeniT pano `Zveli Tbilisi~. am namuSevris prezentacias SeiZleba dauTmoT kidev erTi gakveTili da igi patara zeimad aqcioT; musikiT, cekvebiTa da leqsebiT

§ 44. suraTi, rogorc leqsi

am gakveTilis scenari ixileT amave wignSi.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 4, sgVIII 7, sgVIII 12, sgVIII 13.

Page 47: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

47

§ 45. Semajamebeli gakveTili

gakveTilis Tema: XX-XXI saukuneebis xelovneba.gakveTilis mizani: •moswavlem amoicnos mocemuli mxatvruli nawarmoebebis avtori, saxelwodeba da mxat-

vruli mimdinareoba;•moswavlem SeZlos sxvadasxva epoqisTvis damaxasiaTebeli ZiriTadi mxatvruli niSnebis

amocnoba.•moswavlem SeZlos SemoqmedebiTi unarebis gamovlena.kavSiri erovnul saswavlo gegmasTan: Sedegi sgVIII 7, sgVIII 8, sgVIII 11.

rekomendaciebi maswavlebels: am gakveTilis saxalisod warmarTvisaTvis ixileT maswav-leblis wignSi mocemuli scenari § 27.

pasuxi: 1 _ yvirili, 2 _ xuan miro, 3 _ cekva, 4 _ linda, 5 _ magriti, 6 _ merlin monro,

7 _ pablo pikaso, 8 _ lado gudiaSvili, 9 _ qarTveli, 10 _ daviT kakabaZe.

Semdegi kiTxvis pasuxebi moswavlis fantaziasa da warmosaxvazea damokidebuli.

Page 48: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

48

damatebiTi masala maswavleblebisaTvis

damatebiT nawilSi ixilavT informacias yvela im Semoqmedis Sesaxeb, romelTa namuSevrebis ilustraciebi saxelmZRvaneloSia mocemuli

I Tavi

rodriges de silva diego velaskesi _ (1559-1660) daibada espaneTis qalaq seviliaSi, warCinebul ojaxSi. bavSvobidanve igi swavlobda

literaturas, arqiteqturas, istorias, astronomias, maTematikas, fi lo sofias, magram yvelaze metad ferwera itacebda. 12 wlis asakSi man myarad gadawyvita, mxatvari gamxdariyo.

velaskesma xatva cnobil espanel mxatvar fransisko paCekosTan Seiswavla.man saxeli gaiTqva, rogorc saukeTeso portretistma da mefe filipe IV-is karis mxatvari

gaxda.misi cnobili namuSevrebia: `meninebi~ (sefeqalebi), `infanta margaritas portreti~,

`mrTveli qalebi~, `jujebis da masxarebis portretebi~, `qalaq bredas Cabareba~.

lorenco bernini (1598-1680)aRorZinebis xanis italieli moqandake da arqiteqtori. igi daibada q. neapolSi, mxatvris

ojaxSi. 25 wlis asakSi igi ukve cnobili moqandake iyo da muSaobda qalaq romSi.misi Semoqmedebis mTavari Temaa adamianebis grZnobebis da gancdebis gadmocema. misi

cnobili na muSevrebia: `wm. terezas eqstazi~, `apoloni da dafne~, Sadrevani `oTxi mdinare~, wm. petres moednis proeqti q. romSi.

ogiust rodeni (1840-1917) frangi moqandake daibada q. parizSi, wvrili moxelis ojaxSi. 1854 wels man swavla da-

iwyo xatvisa da maTematikis skolaSi. rodenma samjer scada `natifi xelovnebis skolaSi~ Ca ba reba, magram uSedegod. 1864 wels rodenma swavla daiwyo cnobili moqandakis, lui baris sa xe losnoSi, Semdeg igi muSaobda damxmared cnobil moqandakesTan alber ernstTan. rodenis pir veli mniSvnelovani namuSevari iyo `kaci gatexili cxviriT~.

1875 wels igi gaemgzavra italiaSi. iq masze didi gavlena iqonia miqelanjelos Semoqmedebam.misi cnobili namuSevrebia: `moazrovne~, `mudmivi gazafxuli~, `q. kales moqalaqeebi~,

`balzakis qandakeba~ da sxv.rodens Zalian bevri moswavle da mimdevari hyavda. mis saxelosnoSi cnobili qarTveli

moqandake, iakob nikolaZec muSaobda.

JorJ de laturi (1593-1652) warmoSobiT safrangeTis aRmosavleT provinciidan, loTaringiidan iyo. igi q. nansiSi

daibada.es saintereso mxatvari saukuneebis manZilze miviwyebuli iyo. mxolod XX saukuneSi

kvlav dainteresdnen misi SemoqmedebiT. Tavidan igi umetesad Janrul scenebs xatavda:mkiTxavebs, TaRliTebs. aseTi siuJetebi pirvelad italieli mxatvris miqelanjelo dakaravajos SemoqmedebaSi Cndeba. Semdeg de laturi religiur Temebze xatavda suraTebs: `Soba~, `iosebi _ durgali~ da sxv.

rene magriti (1898-1967)belgieli siurrealisti mxatvris namuSevrebi erTgvari idumalebiTaa moculi. mis su-

raTebs Zalze ucnauri saTaurebi aqvs: magaliTad `Sedevri, anu horizontis misteria~, `Savi magia~, `wiTeli modeli~...

miuxedavad imisa, rom mis naxatebSi adamianebi Zalian realisturad arian daxatuli, isini usicocxlod gamoiyurebian. magritis namuSevrebi inteleqtualuri TamaSebia. maTi saSualebiT igi cdilobda mayureblis gaocebas.

Page 49: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

49

vile klas heda (1593-1682)holandieli mxatvari, moRvaweobda holandiis qalaq harlemSi. 1631 wels heda wm. lukas

saxelobis mxatvarTa gildiis wevri gaxda. mas ekuTvnis religiis Temaze Sesrulebuli ramdenime suraTi da portreti. igi cnobili gaxda rogoric naturmortebis didi ostati. mis naturmortebze ZiriTadad mokrZalebuli sauzmeebia gamosaxuli.

amedeo modiliani (1884-1920)daibada italiis qalaq livornoSi, ebraul ojaxSi. igi ferweris xelovnebas swavlobda

florenciisa da veneciis cnobil samxatvro studiebSi.1906 wels modiliani gaemgzavra parizSi da samudamod iq dasaxlda. Tavidan igi moqan-

dakeobaze ocnebobda, magram masalis siZviris gamo uari Tqva am gatacebaze.modiliani im dros arsebul arc erT mxatvrul mimdinareobas ar miemxro. mas Tavisi

sakuTari stili hqonda ferweraSi. modiliani ZiriTadad portretebs xatavda. miuxeda-vad imisa, rom es portretebi stilizebuli iyo _ uCveulo proporciebiTa da TvalebiT _ modilianis TanamedroveTa gadmocemiT, yoveli maTgani Zalian hgavda im adamianebs, romelTac igi xatavda.

modilianiscnobiliportretebia:meuRlis,`Janasportreti~,`Zmebizborovskebi~,cno-bili rusi poeti qalis ana axmatovas portretebi da sxva mravali.

misi da misi meuRlis tragikuli bedi legendad iqca.

pol sezani (1839-1906)postimpresionist mxatvarTa Soris asakiT yvelaze ufrosi pol sezani iyo. igi didxans

muSaobda im pre sionist mxatvarTa gverdiT, magram sabolood postimpresionistuli manera arCia. sezanma, van-gogma da gogenma ver ipoves harmonia Tanamedrove sazogadoebaSi. isini bunebaSi poulobdnen sim Svides.

sezanis naturmortebSi didi ostatobiTaa gadmocemuli saganTa formebi, faqtura da feri.

Semoqmedebis bolo periodSi igi bunebas, misive TqmiT, `cilindrebis, sferoebisa da ko-nusebismeSveobiTaRiqvamda~,geometriuliformebisaganpeizaJebsqmnida.amasgarda,sezanisagnebs xedvis sxvadasxva wertilidan xatavda, riTac arRvevda perspeqtivis kanonebs. es kargad Cans mis na tur mortebSic.

klod oskar mone (1840-1926)mis saxelTanaa dakavSirebuli axali mxatvruli mimdinareobis, `impresionizmis~ saxel-

wodeba, `mzis amosvla _ STabeWdileba~, ase erqva klod mones im suraTs, romelic man impresionistebis pirvel gamofenaze waradgina.

klodmoneumetesadpeizaJebsxatavda; misicnobilinamuSevrebia: `monmartrisquCa~,`kapucinebis bulvari~, `yayaCoebis mindori~, `mzis amosvla _ STabeWdileba~, `ruanis ta Zari~ (dilas, saRamos, Su adRiT) da mravali sxva.

joto di bondone (1276-1336)joto ubralod mwyemsi iyo da florenciis maxloblad cxvars mwyemsavda. erTxel igi

SemTxveviT naxa didma italielma mxatvarma, jovani Cimabuem _ joto qvis filaze ostaturad xatavda cxvars. Cimabuem is Tavis saxelosnoSi waiyvana da male jotom misi imedebi gaamarTla. jotom daCrdila Tavisi saxelovani maswavlebeli.

Sua saukuneebis mxatvrebi naxatSi sivrces cudad gadmoscemdnen. isini figurebs xSirad oqrosferfonzexatavdnen.jotosfreskebzekiTiTqosfanjridandanaxulpeizaJsvxedavT.adamianTa figurebi mo culobiTia. TiTqos SegiZlia, maT Semouaro da gverdiT daudge. jotos kompoziciebi sada da di debulia.

cnobilia aRorZinebis xanis didi italieli poetis, dante aligieris portreti, romelic misma megobarma, jotom daxata.

jotos namuSevrebi inaxeba romis, antverpenis, parizis, florenciis, veneciis da sxva qveynebis muzeumebSi.

Page 50: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

50

lado gudiaSvili (1896-1980)qarTveli fermweri, grafikosi, Teatrisa da kinos mxatvari daibada q. Tbi lisSi. mis naxatebs

advilad gamoarCevT sxva qarTveli mxatvrebis namuSevrebisagan _ lado gudiaSvili mkafiod ga moxatuli individualobis mqone Semoqmedia. misi suraTebis Tematika mravalferovania. igi gatacebiT xatavda Zveli Tbilisis bohemuri cxovrebis scenebs. am mxriv aRsaniSnavia misi suraTebi: `Tevzi cocxali~, `kintoebis qeifi qalTan~, `moqeifeni etlSi~ da a. S. masze didi gavlena moaxdina qarTulma kedlis mxatvrobam da miniaturam. mu Saobda grafikaSi. mas dasuraTebuli aqvs bevri wigni axalgazrda qarTvel mxatvrebTan: elene axvledianTan, qeTevan maRalaSvilTan, daviT kakabaZesTan erTad. igi parizSi gaemgzavra, sadac swavlobda ronsonis e. w. `Tavisufal akademiaSi~. parizidan dabrunebis Semdeg, misi Semoqmedebis Tematika ufro mravalferovani gaxda. mis mieraa moxatuli kafe qimerioni~, aqvs Seqmnili istoriul pirTa da TanamedroveTa portretebi. esenia: ̀ beqa da beSqen opizarebi~, ̀ nikoloz baraTaSvili~, `firosmani~ da a. S.

II Tavi

alkamene _ Zv. w. aR. V saukunis berZeni moqandake igi fidiasis mowafe iyo. moRvaweobda aTenSi. mas miakuTvneben aTenis akropolisis

skulpturul jgufs `prok ne da itisi~. misi ramdenime qandakeba cnobilia romauli aslebiT, romlebic parizSi luvris muze umSi inaxeba. esenia: `afrodite baRebSi~ da `borgezes aresi~. alkamenes qandakebebi lirikuli da natifia.

fidiasi _ Zv.w. aR. V saukunis berZeni moqandakeZveli berZnuli xelovnebis erT-erTi udidesi ostati. misi namuSevrebi cnobilia

TanamedroveTa aRweriTa da romauli aslebiT. gansakuTrebiT popularulia `aTena parTenosis~ brinjaos qandakeba, romelic aTenis akropolisze iyo aRmarTuli. `zevsis~ qandakeba, romelic erT-erTi iyo msoflios Svid saocrebaTagan. fidiasis qandakebebi gamoirCeva kompoziciuri mTlianobiT, rbili modelirebiT, SuqCrdilis virtuozuli gamoyenebiT.

Jan-antuan gudoni (1741-1828)frangi moqandake Jan-antuan gudoni swavlobda safrangeTis akademiaSi da staJireba

romSigaiara.igiZiriTadadportretisJanrSimuSaobda.misimodelebisazogadomoRvaweebiiyvnen:frangifilosofosididro,JanJakrusodasxva.

gudoni portretebs yovelgvari Selamazebis gareSe qmnida. gansakuTrebuli adgili mis SemoqmedebaSi frangi moazrovnis, volteris qandakebebs ukavia.

III Tavi

fransisko surbarani (1598-1664)espaneli mxatvari fransisko surbarani glexis ojaxSi daibada. man ferwera uCveulo

gziT Seiswavla, misi maswavlebeli iyo ara mxatvari, aramed xis figurebis mRebavi. albaT amitomacaa, rom mis suraTebSi figurebi moculobiTi da plastikuria. surbaranis namuSevrebis Tematika umetesad re ligiuria. misi cnobili namuSevrebia: `wm. bonaventuris locva~, `wm. lavrenti~. igi ulamazes natur mortebsac xatavda.

alfred sislei (1839-1899)alfred sislei daibada parizSi. mamamisi, britaneli komersanti uiliam sislei (sisli)

Svils komersantis karieras umzadebda amitom 1857 wels mSoblebma alfredi londonSi ga-

Page 51: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

51

amgzavres, magram Wabuki gatacebuli iyo ferweriT da 1862 wels igi parizSi dabrunda. xatvis Seswavla man Sarl gleiris saxelosnoSi daiwyo. aq igi dauaxlovda klod mones da ogiust renuars.

XIX s-is bolos safrangeTSi Camoyalibda mxatvarTa jgufi. maT Tanamedroveebi `meam-boxeebad~ ixseniebdnen. swored am jgufs SeuerTda alfred sislei. maT xelovnebis istoriaSi `impresionistebad~ icnoben.

alfred sislei, rogorc mxatvari, didi britaneli ostatebis, uiliam terneris, jon konsteblis, agreTve frangi mxatvrebis, kamil korosa da giustav kurbes gavleniT Camo-yalibda.

1868 wels igi daojaxda. ojaxis megobars, ogiust renuars Seqmnili aqvs sisleis ojaxis mSvenieri portreti.

a. sisleis cnobili namuSevrebia: `soflis xeivani~, `wyaldidoba port-marliSi~, `xedi monmartrze~, `mores xidi da wisqvili zafxulSi~ da sxva.

domeniko feti (1588-1623)italieli mxatvari, domeniko feti cxovrobda mantuaSi, veneciasa da romSi. mis

Semoqmedebaze didi gavlena iqonia rogorc XVI saukunis venecielTa mxatvrobam, ise rubensisa da karavajos namuSevrebma. domeniko feti ar xatavda did suraTebs. misi namuSevrebi bibliur TemebzeufroyofiTiJanrisnaxatebshgavs.

misi yvelaze cnobili namuSevrebi germaniaSi, drezdenis galereaSia daculi, esenia: `boroti monis igavi ~, `igavi dakargul drahmaze~.

leonardo da vinCi (1452-1519)leonardoda vinCi _ naxatisdidiostati, SesaniSnavifermweri, genialuri inJineri,

gamomgonebeli, mravalmxrivi niWis adamiani, Tavisi azrovnebiT win uswrebda epoqas.mamam xatvis Sesaswavlad igi cnobil italiel mxatvar andrea verokios miabara. leonardom

male ukan moitova Tavisi maswavlebeli.1497 wels leonardom daasrula q. milanis santa maria dele gracias monastris satrapezos

kedelze Sesrulebuli freska, `saidumlo seroba~. misi cnobili namuSevrebia: `mona lizas portreti~`madona lita~, `madona benua~, `qali siasamuriT~ da a. S.

leonardo did dros uTmobda Tavis gamogonebebs. atarebda eqsperimentebs. hqonda velosipedis, orTqlis manqanis, safreni aparatis, sabrZolo iaraRis Canaxatebi. misma naxazebma dasabami misca paraSutis Seqmnas.

leonardo da vinCi amerigo vespuCis megobari iyo. pirvelma swored man gadaitana rukaze amerika, CineTi, iaponia.

igi werda zRaprebs da igavebs. mas ekuTvnis saintereso traqtati ferweris Sesaxeb.leonardos mxatvrul Semoqmedebas zogadsakacobrio Rirebuleba aqvs.

meindert hobema (1638-1709)holandiaSiXVIIsaukuneSiq.harlemSiSeiqmnapeizaJisskola.XVIsaukunispeizaJistebisagan

gansxvavebiT, romlebic panoramul did piezaJebs xatavdnen, am skolis warmomadgenlebiTavianT namu SevrebSi soflis myudro xedebs asaxavdnen.

m.hobemaharlemis`peizaJisskolis~erT-erTiwarmomadgeneliiyo.igicnobiliholan-dielipeizaJistimxatvris,iakobvanreisdalismowafeiyo.

misicnobilipeizaJi`midelharnisisxeivani~londonSinacionalurgalereaSiinaxeba.

esaias van de velde (1590-1630)esaiasvandeveldeXVIIsaukunisharlemispeizaJisskoliserT-erTifuZemdebelia.igi

didiostatobiTadasiyvaruliTxatavdaTavisiqveynislamazpeizaJebs:myudrodasaxlebebs,arxebs, sadac mSvidad misrialebs meTevzeTa navebi, zamTris gayinul arxebs, romlebsac mociguraveTa figurebi acocxlebs da sxva.

Page 52: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

52

IV Tavi

rogir van der veideni (1399-1464)niderlandeli fermweri rogir van der veideni daibada 1399 wels q. turneSi, romelic

amJamadbelgiisteritoriazea.misimamawarmatebulivaWariiyo.Zalian mwiria cnobebi misi biografiis Sesaxeb.1435 wels igi ojaxTan erTad briuselSi dasaxlda. swored am qalaqSi miiRo man seriozuli

SekveTa _ mas qalaqis ratuSisaTvis unda daexata 4 suraTi samarTlis Temaze. am dros Seqmna man Tavisi cnobili namuSevrebi `gardamoxsna~ da `wm. luka xatavs wminda mariams~.

rogir van der veidenis damkveTebi maRali aristokratiis warmomadgenlebi iyvnen, magram miuxedavad amisa, igi ar gaxda didebulTa karis mxatvari da amiT damoukidebloba SeinarCuna.

hans memlingi (1433-1494)cnobilma niderlandelma fermwerma hans memlingma gaagrZela Tavisi maswavleblis, rogir

van der veidenis tradiciebi. igi 1465 wlidan q. briugeSi muSaobda. misi nawarmoebebisaTvis mSvidi, lirikuli gan wyobileba da naTeli koloritia damaxasiaTebeli

misi cnobili namuSevrebia: triptiqoni mogvTa Tayvaniscema~, `RvTismSobeli wmindanebTan erTad~ da sxva. igi SesaniSnavi portretistic iyo.

piter breigeli (daax. 1525-1569)cnobilma niderlandelma fermwerma da graviorma piter breigelma erovnul tradiciebsa

da folklorze dayrdnobiT Seqmna originaluri suraTebi. igi xSirad legendebisa da andazebis motivebze qmnida filosofiurad gaazrebul namuSevrebs.

1552 wels man imogzaura italiaSi da masze didi STabeWdileba moaxdina alpebma. amis SemdegigipeizaJebSixSiradxatavdamTebs,Tumcaholandiadablobzeaganlagebuli.

misi cnobili namuSevrebia: `zarmacebis qveyana~, `bavSvebis TamaSobebi~, `weliwadis droni~, `monadireebi TovlSi~ da sxva.

piter de hohi (1629-1684)XVII saukunis meore naxevarSi holandiuri Janruli ferweris ganviTarebaSi didi roli

iTamaSes mxatvrebma, romlebmac TavianTi Semoqmedebis centrad qalaqi delfti airCies. aq CamoyalibdafermwerTaskola,romelTamTavariTemayofiTiscenebisgamosaxvaiyo.amJanrSimuSaobda holandieli fermweri piter de hohi. misi cnobili namuSevrebia: ̀ diasaxlisi da msaxuri qali~, `quCa delftSi~, `mosamsaxure qali SvilTan erTad~ da a. S.

ian van eiki (1390-1441)cnobili niderlandeli fermweri ian van eiki novatori mxatvari iyo. 1425 wels igi burgundiis

hercog filip keTilis karis mxatvari gaxda. man imogzaura espaneTsa da portugaliaSi. misi zogierTi suraTi xelmowerilia deviziT `Als ich kan~ (`rogorc SemiZlia~). man Seqmna portretis axali tipi evropul mxatvrobaSi, aseTebia: `wiTelqudiani kaci~, `timoTe~, agreTve col-qmris `arnolfinebis ojaxi~. xSirad mxatvars ixsenieben, rogorc zeTis saRebavebis gamomgonebels. mxatvari zeTis saRebavis gamWvirvale fenebs Txlad usvamda qvemo fenas, riTac aRwevda feris siRrmes da Crdil-sinaTlis saocar monacvleobas. am meTodma mniSvnelovani roli iTamaSa msoflio ferweris istoriaSi.

jovani belini (1430-1516)aRorZinebis xanis venecieli mxatvari jovani belini, ferweris udidesi ostatebis,

jorjonesa da ticianis maswavlebeli iyo. misma xelovnebam didi gavlena moaxdina aRorZinebis epoqis xelovnebis ganviTarebaze. misi cnobili namuSevrebia: `qristes datireba~, `madona berZnuli warweriT~, `feriscvaleba~, `grZelTmiani mamakacis portreti~ da sxva.

sandro botiCeli (1445-1510)am mxatvris namdvili gvari filipepia, botiCeli ki mas Tavisi Zmis simsuqnis gamo Se-

ar qves, `boti~ italiurad kasrs niSnavs, botiCeli ki _ patara kasrs. sandro botiCeli

Page 53: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

53

italiuri aRorZinebis xanis xelovnebis erT-erTi gamoCenili da Taviseburi mxatvaria. misi maswavlebeli fra filipo lipi iyo. Semdeg igi dauaxlovda cnobil andrea verokios. botiCeli didxans lorenco mediCis karze muSaobda. botiCelim saxeli gaiTqva suraTebiT, romlebSic antikuri miTebis scenebi iyo gamoxatuli. misi suraTebis kompozicia Rrmadaa gaazrebuli, naxati gansakuTrebiT daxvewilia, xazi moqnili, koloriti ki _ faqizi da gamWvirvale. mis naxatebSi sivrce xSirad piro biTadaa gadmocemuli, siRrmis gareSe. miuxedavad figurebis realurobisa, aseTi suraTebi zRap ruli samyaros STabeWdilebas qmnis. ganwyoba botiCelis naxatebSi sevdiani da lirikulia. cnobili namuSevrebia: `gazafxuli~, `venera da marsi~, `juliano mediCis portreti~ da a. S.

rafael santi (sancio) (1483-1520)rafael santi daibada italiis qalaq urbinoSi. misi mama, jovani sancio urbinos hercogis

karTan daaxloebuli mxatvari iyo. igi leqsebsac werda. rafaels xatvas mama aswavlida. igi adre daoblda, jer deda gardaecvala, xolo 11 wlisas _ mamac. mogvianebiT muSaoba cnobil italiel mxatvar pietro perujinosTan gaagrZela. 25 wlis rafaeli arqiteqtor bramantes rekomendaciiTa da pap iulius II-is miwveviT romSi gaemgzavra. papma mas vatikanis sasaxlis darbazebis _ stancebis moxatva daavala. rafaelma SesaniSnavad gaarTva Tavi am urTules amo-canas. renesansis epoqis mniSvnelovan qmnilebad iTvleba mis mier moxatuli oTaxis erT-erTi freska _ `aTenis skola~. rafaelma Seqmna `siqstes madona~.

man uamravi portreti daxata. pap iulius II-is portretis Sesaxeb jorjo vazari aRfrTovanebiT werda:

` papis, iuliusis portreti man ise cocxlad da iseTi sizustiT daxata zeTis saRebavebiT, romJruantelidagivliT.uyurebTamsuraTsdaggoniaT,romTqvenwinaSecocxalipapizis~.

rafaeli SesaniSnavi arqiteqtori iyo. igi ramdenime wlis ganmavlobaSi xelmZRvanelobda wm. petres taZris mSeneblobas.

1520 wlis 5 aprils, zustad Tavis dabadebis dRes, rafaeli 37 wlis asakSi gardaicvala.

miqelanjelo buonaroti (1475 -1564)`RvTaebrivi miqelanjelo~, _ ase eZaxdnen mas Tayvanismcemlebi. igi aRorZinebis epoqis

didi italieli moqandake, fermweri, arqiteqtori da poeti iyo.miqelanjelo daibada florenciasTan axlos q. kaprezeSi, qalaqis Tavis, ludoviko di

buonaroti simonis ojaxSi. 6 wlisa iyo, rodesac deda gardaecvala. mas bavSvobidan itacebda xatva.

mamam 13 wlis asakSi cnobil mxatvar domeniko girlandaios miabara. miqelanjelos gansakuTrebiT rTuli samuSaos Sesruleba uyvarda. yvelaze metad ki mas qvaze muSaoba izidavda.

26 wlis miqelanjelom Zalian rTuli samuSao Seasrula. florenciaSi iyo TeTri marmarilo, romlis simaRle 5 metrs aRwevda. erTma moqandakem daiwyo, magram qva gaafuWa, Sewyvita masze muSaoba. leonardo da vinCimac ki uari Tqva am samuSaoze. miqelanjelo daTanxmda da sami wlis Semdeg qandakeba mzad iyo. es iyo daviTi _ Wabuki, romelmac goliaTi daamarcxa. 1504 wels es qandakeba dadges flo renciis erT-erT moedanze, Ria cis qveS, raTa yvelas SeZleboda misi naxva. miqelanjelos qan dakebebs saocari Zala da Sinagani energia aqvs.

papma iulius II-m miqelanjelos romis taZris _ siqstis kapelis Weris moxatva daukveTa.xelovans Zalian mZime pirobebSi uxdeboda muSaoba. igi maRal xaraCoebze dawolili

xatavdadamxmareebisgareSe.miqelanjelombibliurisiuJetiasaxa,romelSicmoTxrobiliaistoriebi samyaros Seqmnidan warRvnamde. am samuSaos miqelanjelom 4 weli moandoma. siqstes kapelis moxatulobis Sedevrs warmoadgens kompozicia _ ̀ adamis Seqmna~. moculobiTi, Zlieri figurebi TiTqos moZraoben mnaxvelis Tvalwin. rodesac damTavrebuli freska ixiles im drois cnobilma adamianebma, aRiares, rom xe lovnebis am SesaniSnavi nimuSis Seqmna adamianis Zalebs aRemateboda.

principuli, ficxi xasiaTis miqelanjelo saocrad gulisxmieri da keTili adamiani iyo. igi guluxvad asaCuqrebda Tavis moswavleebsa da megobrebs.

miqelanjelo didi gatacebiT werda leqsebs. misi sonetebi im drois cnobili poetis _ petrarkas poeziasac ki gautolda.

Page 54: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

54

1547 wels miqelanjelo romis udidesi wminda petres taZris mTavar arqiteqtorad daniSnes. man taZris gumbaTi Seqmna, am taZarSi dgas misi Sedevri _ qandakeba `qristes datireba _ pieta~.

miqelanjelom Rrma moxucebulobamde icocxla. sikvdilis win warmoTqva: `suls vabareb RmerTs, xolo sxeuls _ florenciaso~.

domeniko girlandaio (1449-1494)domeniko girlandaio, adrindeli aRorZinebis epoqis italieli fermweri, iuveliris

Svili iyo. girlandaios namuSevrebSi igrZnoba XV saukunis florencieli da niderlandeli ostatebis gavlena. misi freskebiTaa moxatuli sant-andreas eklesia (florenciasTan), agreTve florenciis oniisantis eklesia, sant-andreas eklesia da a.S.

man vatikanis siqstis kapelaSi daxata freska ̀ petre da andria mociqulebis mowodeba~. am periodSi mxatvarma Seiswavla antikuri Zeglebi, ramac gaamdidra mis ferweris stili.

misi namuSevrebi gamoirCeva moculobiTi formebiT, rbili da TavSekavebuli koloritiT.freskebze girlandaio Tavis TanamedroveTa portretebsac gamoxatavda.

rembrandt van reini (1606-1669)daibada holandiis qalaq leidenSi, mewisqvilis ojaxSi.1620 wels, skolis damTavrebis Semdeg man mSoblebis TxovniT Caabara leidenis uni-

versitetSi, magram maleve gaaneba Tavi swavlas, radgan didi survili hqonda, mxatvari gam-xdariyo. Tavidan igi avtoportretebsa da axloblebis portretebs xatavda. amiT man kargad Seiswavla adamianis saxis gamometyvelebis, grZnobebisa da ganwyobilebis gadmocema.

rembrandtis Semoqmedebis Tematika mravalferovania. igi xatavda suraTebs religiur da miTologiursiuJetebze,yofiTscenebs.magramigimaincbrwyinvaleportretistadrCeba.

misi cnobili namuSevrebia: `danae~, `ebraeli sacole~, `wminda ojaxi~, `Ramis saguSago~, `flora~, `uZRebi Svilis dabruneba~...30-mde avtoportreti da sxva.

rembrandti ganaTebis gadmocemis didi ostati iyo. siRaribeSi da martoobaSi gardaicva-la. igi aRiarebulia, rogorc udidesi holandieli fermweri, romelmac kacobriobas 650 ferweruli tilo, graviura da naxati dautova.

hans holbein umcrosi (1497 - 1543)hans holbein (umcrosi) portretis udidesi ostati, daibada augsburgSi, germaniis

samxreTSi. igi iyo mxatvarTa cnobili dinastiis warmomadgeneli: misi mama, hans holbein ufrosi, biZa zigmundi da ufrosi Zma, ambroziusi, cnobili mxatvrebi iyvnen.

patara hansi Tavis ZmasTan erTad mamis saxelosnoSi swavlobda xatvas. ramdenime wlis Semdeg Zmebma datoves mSobliuri qalaqi da bedis saZebnelad sxva qveynebSi gaemgzavrnen. 1515 wels Zmebi SveicariaSi, q. bazelSi Cavidnen. aq isini swrafad CaerTnen inteleqtualur cxovrebaSi. hans holbeinma swored bazelSi daxata Tavisi cnobili suraTi `bazelis burgomistris iakob meierisa da misi meuRlis portreti~. bazelSi igi ukve cnobili mxatvari gaxda.

1526 wels man mkveTrad Seicvala Tavisi cxovreba da inglisSi gamgzavreba gadawyvita. inglisSi igi daumegobrda Tomas mors _ udides saxelmwifo moRvawes. male hans holbeinma Tomas moris ojaxis jgufuri portreti Seqmna.

1533 wels holbeinma daxata mefe henrix VIII mTavari mrCevlis _ Tomas kromvelis portreti, 1536 wels ki mefis karis mxatvari gaxda. igi xatavda mefis da misi ojaxis wevrebis portretebs da sxva didebulebs. gardaicvala londonSi Savi Wiris epidemiis dros.

hans holbein umcrosis cnobili namuSevrebia: ̀ georg gisces potreti~, ̀ ucnobis portreti sanoto rveuliTa da luTniT~, `mefis karis astronomis, nikolas kraceris portreti~, misi Sedevria ori frangi elCis jgufuri portreti. am namuSevarSi aris erTi ucnauri detali _ suraTis qveda nawilSi adamianis Tavis qalis wagrZelebuli formaa gamosaxuli, es gamosaxuleba Zlier kontrasts qmnis elCebis realisturad gamosaxul portretebTan da sxva sagnebTan. aseve didebulia Sarl de roles portreti, erazm roterdamelis portreti da mravali sxva.

pietro perujino (vanuCi) (1445-1523)italieli fermweris, pietro perujinos, namuSevrebisTvis damaxasiaTebelia mSvidi kom-

Page 55: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

55

poziciuriritmi,lirikulipeizaJurifoni.perujinosSemoqmedebaaxlosidgamaRaliaRor-Zinebis klasikur xelovnebasTan.

cnobilia misi namuSevrebi: `gasaRebis gadacema wminda petresTvis ~, `jvarcma~, `qristes datireba~. perujinom didi gavlena moaxdina Tavis mowafe rafaelze.

fernan leJe (1881-1955)fernanleJeglexisojaxidaniyo.1900welsigiparizSiCavida.misipirvelinamuSevrebze

igrZnobaimpresionistulidanawilobrivfovisturistilisgavlena.1904welsleJemnaxapolsezanis naxa tebi da imdenad aRfrTovanda, rom Tavisi naxatebis udidesi nawili gaanadgura. Semdegigikubistebsdauaxlovda,magrambolomdearcmaTemxroboda.1913-1914wlebSileJemCamoayaliba Tavisi Semoq medebis ZiriTadi niSani _ ̀ formisa da feris intensiuri kontrastebi~. amis dasturia misi `safexurebi~.

ImsoflioomisSemdegleJesmTavariTemagaxdateqnika(`meqanikurielementebi~).igiadamianis figurasac ki meqanizms adarebda (`akordeonisti~).

1927welsleJedaubrundacocxalnaturas(`peplebidayvavilebi~).1937welsmanSeqmnapano ̀ energiis gadacema~, sadac Tanamedrove teqnika bunebis pirdapir gagrZelebadaa naCvenebi.

1940-1945 wlebSi leJe emigraciaSi cxovrobda aSS-Si. misi imdroindeli saukeTeso na-muSevaria `safrangeTis ca~. samSobloSi dabrunebis Semdeg leJe bevrs muSaobda, rogorcdekoratori.mangaakeTamozaika,romelickarakasisuniversitetsamSvenebs,vitraJebi(eklesiaq. odenkurSi 1951), keramikuli qandakeba _ `yvavili, romelic miabijebs ~ da gobelenebi.

paolo uCelo (1397-1475)paolo uCelo florencieli iyo. saxelovani mxatvris naTlobis saxeli iyo paolo di

dono (paolos Svili). rodis daarqves mas saxeli uCelo, cnobiliaar aris, magram jorjo vazari, fermwerTa cnobili biografi, wers: paolos uCelo imitom daarqves, rom mas Zlier uyvarda cxovelebi da, gansakuTrebiT, Citebi, `uCelo~ ki italiurad patara Cits niSnavs.

misi bavSvobis wlebze mxolod is aris cnobili, rom 1412 wels igi damxmared muSaobda moqandake lorenco gibertisTan. im dros giberti florenciis kaTedraluri taZris brinjaos karibWes akeTebda. uCelos qandakebisadmi didi interesi ar hqonda. igi ferweriT iyo gatacebuli.

1415 wels uCelo Sedis florenciis ̀ eqimTa, afTiaqarTa... da mxatvarTa~ gildiaSi (amqarSi). aseTi xelovnebisa da medicinis gildiis arsebobas xelovnebis istorikosebi imiT xsnian, rom im xanad saRebavebs imave masaliT amzadebdnen, riTac eqimebi wamlebs, meore versiiT ki, medicina da ferwera zecidanaa kurTxeuli da orives mfarvelad wminda luka iyo miCneuli.

1425 wels uCelo veneciaSia. aq igi dakavebulia san-markos taZris mozaikis daproeqtebiT. 1431 wels igi mSobliur florenciaSi dabrunda.

uCelos cnobili namuSevrebia: `msoflio warRvna~, `wminda giorgis brZola urCxulTan~, `oblatis saswauli~, `Ramis nadiroba~, `brZola san-romanosTan~.

uCelo swavlobda perspeqtivis gadmocemis kanonebs. igi perspeqtivis gadmocemis ostati iyo.cnobilia misi portretebi: ̀ axalgazrda kacis portreti~ da ̀ moduri qalbatonis portreti~.

Tavi V

miqelanjelo da karavajo (1573-1610)miqelanjelo da karavajo (merizi) XVII saukunis italieli mxatvari reformatoria.

karavajo misi mSobliuri soflis saxelia. misi suraTebi mnaxvelTa gakvirvebas iwvevda. karavajo erT-erTi pirveli mxatvaria, romlis namuSevrebSi adamianTa mZafri gancdebi da emociebi aisaxa. mas mxatvari dinamikuri kompoziciebiTa da mkveTri SuqCrdilis gamosaxviT aRwevda. misi suraTebis Tematika umetesad religiuria. miqelanjelo da karavajo axali mxatvruli mimdinareobis, barokos fuZemdeblad iTvleba. misma Semoqmedebam didi gavlena iqonia evropis sxvadasxva cnobil mxatvarze.

misi cnobili namuSevrebia: ` maTe mociqulis mowodeba~, `saflavad dadeba~, `vaxSami ema-usSi~, `baxusi TasiT xelSi~, `ivdiTi~ da a. S.

Page 56: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

56

metad tragikuli iyo miqelanjelo da karavajos cxovreba. es niWieri mxatvari bunebiT ficxi da gauwonasworebeli adamiani iyo da xSirad iwvevdnen duelSi. erT-erTi dueli mowinaaRmdegis sikvdiliT dasrulda. amis gamo igi imaleboda da 37 wlisa srul martoobasa da siRaribeSi gardaicvala.

piter paul rubensi (1577-1640)me-17 saukunis flandrieli mxatvari piter paul rubensi Tavisi droisTvis sakmaod

warmatebuli da aRiarebuli adamiani iyo. rubensi antverpenis erT-erTi didebulis, veqil ian rubensis vaJi iyo. igi bavSvobidanve gansakuTrebuli niWiT gamoirCeoda. 13 wlisamSvidi ena icoda. am asakSi rubensma gadawyvita mxatvari gamosuliyo da xatvis Seswavla daiwyo.

mis SemoqmedebaSi didi roli iTamSa italiaSi mogzaurobam. man hercog vinCenco gonzagas karze daiwyo muSaoba.

1608 wels igi antverpenSi dabrunda da dainiSna mefis karis mxatvrad. rubensi Zalian bevrs da nayo fierad muSaobda. 1610-11 wlebSi man antverpenis taZris sakurTxeveli moxata.

mravalferovania rubensis Semoqmedebis Tematika: igi didi zomis tiloebs xatavda religiur,miTologiurdaportretulJanrSi.rubensisnamuSevrebSimkafiodgamovlindabarokos stilis mxatvrobisTvis damaxasiaTebeli niSnebi.

rubensis mier Seqmnil didebulTa paradul (sazeimo) portretebSi, naTlad aisaxa imdroindeli flandriis aristokrtTa yofa.

rubensi didebulTa wreSi didi pativiTa da ndobiT sargeblobda. mas warmatebuli diplomatiuri kariera hqonda, magram, miuxedavad amisa, igi sakuTar Tavs upirvelesad yovelTvis mxatvrad miiCnevda. ru benss yovelTvis uamravi SekveTa hqonda. man SeiZina ulamazesi sasaxle. rubenss bevri moswavle da mimdevari hyavda. misi moswavle iyo cnobili mxatvari antonis van deiki.

piter paul rubensis cnobili namuSevrebia: `infanta izabelas portreti~, `qurqi~. `iza-bela brandtis portreti~, ̀ elena fourmeni SvilebTan erTad~, ̀ levkipes qaliSvilebis mota-ceba~ da a. S.

nikola puseni (1594-1665)nikola puseni safrangeTis patara sofelSi daibada. xatvis Seswavla man parizSi, 18 wlis

asakSi daiwyo.1624 wels igi pirvelad gaemgzavra italiaSi. aq igi Camoyalibda rogorc mxatvari da

cxovrebis umetesi nawilic aq gaatara.puseni yovelmxriv ganaTlebuli adamiani iyo. mas gansakuTrebiT antikuri literatura

uyvarda. amitom ar aris gasakviri, rom Tavis suraTebs antikur Temebze qmnida. am suraTebiT igi Zvel saberZneTs warmoaCenda rogorc idealur, mSvenier samyaros. amitomac pusenis Semoqmedeba klasicizmis mwvervals warmoadgens.

misSemoqmedebaSididiadgiliukaviapeizaJs.puseniscnobilinamuSevrebia:`arkadielimwyemsebi~, `panis triumfi~ (romelic man kardinal riSelies SekveTiT Seqmna), `tankredi da erminia~,`florassamefo~,`peizaJipolifemesTanerTad~dasxva.

antuant vato (1684-1721)XVIII saukunis frangi mxatvari antuan vato rokokos stilis cnobili warmomadgenelia.igi daibada safrangeTis CrdiloeT provinciaSi, romelic odesRac flandrias ekuTvnoda.

amitom vatos `flandriel fermwerad~ moixseniebdnen. miuxedavad imisa, rom man bevri ram iswavla flan drieli ostatebisgan, misi namuSevrebis sinatife franguli mxatvrobisTvisaa damaxasiaTebeli. 1702 wels axalgazrda vato gadavida parizSi, sadac misi pirveli mas-wavlebeli iyo klod uilo. man gauR viva siyvaruli vatos italiuri Teatris, komedi del artes mimarT. amitomac arlekini, kolombina, piero gaxdnen misi suraTebis sayvareli personaJebi. vatos aseT suraTebSi moqmedeba xSirad warmosaxviT, idealizebulgaremoSixdeba. antuan vato Tavis namuSevrebSi, ZiriTadad, aristokratTa garTobis scenebs asaxavda. misi cnobili namuSevrebia: `sazogadoeba parkSi~, `zazuna~, `piero~, `dasveneba nadirobisas~, `siyvarulis gama~ da sxva.

Page 57: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

57

ian steni (1626-1679)ian steni daibada holandiis qalaq leidenSi. mamamisi xorbliT da ludiT movaWre iyo.1646 wels iani leidenis universitetis studenti gaxda. universitetamde laTinuris

Sesaswavlad igi qalaqis laTinur skolaSi swavlobda, sadac adre rembrandti eufleboda laTinurs.

ian steni didi ostatobiT xatavda ubralo xalxis yoveldRiur cxovrebas. aseTi suraTebis umetesoba moralisturi Sinaarsisa iyo. magaliTad, suraTze gamosaxuli yinulSi Caciebuli Rvino _ zomierebis simboloa, maimuni _ eSmakisa, romelic udardel moqeifeebs emuqreba.

ian stenis cnobili namuSevrebia: ̀ moqeifeebi~, ̀ eqimis viziti~, ̀ dReoba~, ̀ kvercxebis cekva~ da sxva.

ian vermeeri (1632-1675)ian vermeeri XVII saukunis holandiuri samxatvro skolis udidesi warmomadgenelia.misi cxovreba idumalebiTaa moculi. ian vermeeris Sesaxeb cnobebi Zalian mwiria.

arsebobs mxolod Canaweri misi naTlobis Sesaxeb. aqedan vigebT, rom 1632 wels mamamiss, romelicsastumrosmflobelidanaxatebiTmovaWreiyo,SeeZinavaJi_iani.

misi Semoqmedeba mxolod XIX saukuneSi dafasda, am dros miviwyebuli mxatvari xelmeored aRmoaCines.

vermeeri feris gadmocemis didostati iyo. mis suraTebSi Zalian xSirad gamosaxulia Ria sarkmeli, saidanac uxvad iRvreba mzis sinaTle.

misi cnobili namuSevrebia: `gogona margalitis sayuriT~, `oficeri da gogona~, `mosamsaxure rZiani doqiT~, `memaqmane~, `ferweris xelovneba~, `maWankali~ da sxva.

VI Tavi

jovani kanaleto (1697-1768) jovani kanaleto XVIIIsaukunisitalielipeizaJistimxatvariiyo.misinamdvilisaxelia

jovani antonio kanali. `kanaleto~ italiurad `patara arxs~ niSnavs. man saxeli gaiTqva veneciis amsaxveli suraTebiT, romlebsac turistebisaTvis xatavda. XVIII saukunis 40-ian wlebSikanaletolondonSiCavida,magrammisiinglisuripeizaJebinaklebipopularobiTsargeblobda. mis peizaJebs dRes ara marto mxatvruli, aramed istoriuliRirebulebacaqvs. aq asaxulia itali uri qalaqebis dRes ukve dakarguli iersaxe.

kanaletoscnobilinamuSevrebiaveneciisxedebi:`san-markosmoedani~,`doJebissasaxle~da sxva mravali.

kamil koro (1796-1875)JanbatistkamilkorodaibadaparizSi. misi mSoblebiwarmatebuliadamianebi iyvnen.

maT hqondaT tansacmlis im droisaTvis moduri atelie da `koros ~ tansacmlis tareba prestiJuladiTvleboda.korosmSoblebssaSualebahqondaT,SvilisaTviskargiganaTlebamiecaT. maT undodaT Svils komercia Seeswavla, magram Wabuki koro ferweriT iyo gatacebuli.

26 wlis korom mSoblebisagan profesiis arCevis sruli Tavisufleba da materialuri mxardaWera miiRo.

kamil korom 2000-mde namuSevari Seqmna. misi Semoqmedebis mTavari Tema bunebaa. mis suraTebze italiisa da safrangeTis qalaqebis ulamazesi xedebicaa aRbeWdili. igi ZiriTadad naturidan xatavda da Semdeg maT saxelosnoSi amTavrebda. koro werda: `me vamCnev, rom pirvelad Seqmnili naxati gacilebiT Tavisufali da lamazia~, `me vxedav, rom saWiroa bunebaze mudmivi dakvirveba~.

koros cnobili namuSevrebia: `Tivis zvini~, `avtoportreti~ (1840), `Sartris taZari~, `mar selis eklesia~, `mantes xidi~, `tyeSi~ da mravali sxva.

pablo pikaso (1881-1973)pablo pikaso XX saukunis erT-erTi yvelaze saxelganTqmuli Semoqmedi iyo. misi saxeli

mTeli mxatvruli mimdinareobis sinonimad iqca, xolo misma pirovnebam mTeli msoflios yuradReba miipyro.

Page 58: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

58

espaneli mxatvari da moqandake pablo ruis pikaso bavSvobaSive gamoirCeoda gansa-kuTrebuli niWiT. xatvis dawyeba mamam urCia, romelic Tavadac mxatvari da xatvis maswavlebeli iyo. XX saukunis dasawyisSi pikaso parizSi gaemgzavra, sadac bevri mwerali da mxatvari gaicno. afrikuli mxatvrobisa da sezanis gavleniT, brakTan erTad man Camoayaliba mxatvrobaSi axali mimarTuleba _ kubizmi.

pikasom axalgazrdobaSi gamoimuSava xatvis sakuTari manera. mis SemoqmedebaSi ramdenime periodi gamoiyofa: cisferi, vardisferi, kubisturi, abstraqcionistuli da a. S.

igi sicocxlis bolomde eqsperimentebs ganagrZobda. pikasom Seqmna bevri novatoruli namuSevari. igi grafikosi, moqandake da keramikosic iyo.

pikasos yvelaze cnobili namuSevrebia: `gernika~, `gogona burTze~, `avinioneli qaliS-vilebi~, `klarneti da violino~, `gogona cisferSi~ da mravali sxva.

eduard mane (1832-1883) frangi impresionisti mxatvari eduard mane, parizis progresuli mxatvruli wreebis erT-

erTi centraluri figura iyo. mis suraTebze asaxulia xalxmravali quCebi, bulvarebi, kafeebi, modur samosSi gamowyobili adamianebi. mane mowodebiT fermweri iyo. feri mis naxatebSi gamosaxvis mTavari saSualebaa. mis mier Seqmnili suraTebi sinaTliTa da haeriTaa savse.

eduard manes samxatvro studiaSi xSirad ikribebodnen cnobili impresionisti mxatvrebi: edgar dega, klod mone, kamil pisaro, alfred sislei, ogiust renuari da sxvebi. misi cnobili namuSevrebia: `sauzme mdeloze~, `musika tiuilris baRSi~, `olimpia~ da a. S.

vinsent van gogi (1853-1890)xanmokle da tragikuli iyo cnobili postimpresionisti mxatvris, vinsent van gogis

cxovreba. igi holandiis sofel groot zunderSi, protestanti pastoris ojaxSi gaizarda. 1869 wels, 16 wlisam, sam xat vro salonSi daiwyo muSaoba suraTebis gamyidvelad. savaWro saq mianobasTan dakavSirebiT erTxans lon donSic mouxda yofna, sadac gatacebiT Seuyvarda erTi qaliSvili, magram vinsentis pirveli siyva ruli uiRblo aRmoCnda, ris gamoc cota xniT religias miendo da gadawyvita, pastori gamxdariyo, magram verc es SeZlo. ganuwyveteli xelis mocarviT gulgatexilma van gogma xatva daiwyo. 1886 wels Tavis Zma Te osTan igi safrangeTSi gaemgzavra, sadac samudamod dasaxlda. parizSi van gogma gaicno impre sionisti mxatvrebi,magramigixelovnebaSiyovelTvisTavisgzaseZebda.misipeizaJebi,portretebidanatur mortebi mkveTri, kaSkaSa ferebiTaa Seqmnili. miaCnda, rom sxvadasxva fers konkretuli emociuri Rirebuleba aqvs. misi cnobili namuSevrebia: `varskvlavebiani Rame~, `Ramis kafe~, `avtoportreti CibuxiT~ da a. S.

van gogi bevrs muSaobda, gansakuTrebiT daZabuli hqonda nervuli sistema. nerviuli aSlilobis gamo saavadmyofoSic iwva, magram saocrad faqizi bunebis, mgrZnobiare xelovans suli sul aforiaqebuli hqonda, ramac igi TviTmkvlelobamde miiyvana. van gogis werilebi XIX saukunis miwurulis yvelaze saukeTeso memuarebis ricxvs ganekuTvneba. am werilebma didad Seuwyo xeli misi, rogorc mxatvris, msoflio aRiarebas.

ogiust renuari (1841-1919)cnobili impresionisti mxatvariogiustrenuaridaibada safrangeTis qalaqlimoJSi,

TerZis ojaxSi. renuari niWieri bavSvi iyo. igi SesaniSnavad mReroda da xatavda. cameti wlisa, igi faifuris WurWelze xatavda, mogvianebiT ki dekoratiul fardebs akeTebda. momavalma mxatvarma ganaTleba parizis natifi xelovnebis skolaSi miiRo.

renuaris suraTebSi mkafiod gamovlinda usazRvro siyvaruli samyarosa da adamianis mimarT. mas ̀ bednierebis momRerali~ Searqves. misi Semoqmedeba sixaruliTaa aRsavse. renuari naTeli ferebiT xatavda. misi cnobili namuSevrebia: `Jana samaris portreti~, `loJa~,`qolgebi~, `gogona maTraxiT~ da a. S.

renuari sicocxlis bolomde xatavda, maSinac ki, roca mZimed daavadda da xelebi aRar emor Cileboda, igi TiTebze damagrebuli funjiT qmnida dauviwyar suraTebs.

pol gogeni (1848-1903) postimpresionist mxatvar pol gogens TavgadasavlebiT aRsavse cxovreba hqonda. igi

parizSi daibada. axalgazrdobaSi mezRvauri da birJis makleri iyo, Tavisufal dros kisuraTebis koleqciis Segrovebas da ferweras axmarda. misi mxatvruli niWi pirvelad kamil

Page 59: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

59

pisarom aRmoaCina da pirveli gakveTilebi xat vaSic man Cautara. 1883 wels gogenma Tavi mianeba bankSi samsaxurs, kavSiri gawyvita ojaxTan da xatva daiwyo.

gogeni sofelSi gadasaxlda, mogvianebiT ki wynari okeanis kunZul taitize gaemgzavra. aq mxatvarma sakuTari stili Seqmna. igi amartivebda adamianTa sxeulebs da amkveTrebda ferebs. moxibluli iyo kunZulze mcxovrebi adamianebis uxeSi, jansaRi sxeulebis silamaziT, maTi gulubryvilobiTa da cxovrebis simartiviT. taitize Seqmnil suraTebSi adamianisa da bunebis harmoniaa naCvenebi. Tavisi suraTebis Sesaqmnelad gogeni kaSkaSa, mkveTr ferebs iyenebda, romelTac ganwyobis mixedviT irCevda. sabolood gogeni kunZul xiva-oaze gaemgzavra da sicocxlis bolomde iq darCa. gogenis Semoqmedebam bevr axalgazrda mxatvarze moaxdina gavlena.

misi cnobili namuSevrebia: `qali mangos xis qveS~, `ori taiteli qali mangos nayofiT~, `bazari~, `avtoportreti~ da a. S.

JorJ sera (1859-1891)frangi mxatvari da Teoretikosi. swavlobda ferTa warmoSobis Teoriebs. amis safuZvelze

Camoayaliba xatvis teqnika _ puantilizmi. es teqnika sufTa feris pawawina wertilebiT xatvas gulisxmobs.

sera daibada parizSi. swavlobda natifi xelovnebis skolaSi. seras cnobili namuSevrebia: `SuadRekunZulgrand-Jatze~,̀ kviradRe~,̀ cirki~,̀ zRvisqviSianisanapiro~damravalisxva.

anri de tuluz-lotreki (1864-1901)frangi postimpresionisti mxatvari grafi anri de tuluz-lotreki daibada samxreT

safrangeTSi, qalaq albSi. 14 wlisam orive fexi moitexa da samudamod xeibari gaxda. tuluz-lotreki gaitaca mxatvrobam. gansakuTrebiT moixibla impresionistTa xelovnebiT da iaponuri graviuriT. 1882 wels is parizSi Cavida da monmartrze dasaxlda. aq igi sicocxlis bolomde cxovrobda.

lotrekiscnobilinamuSevrebia:`kabaresinterieri~,`mulenruJSi~,`flirti~,`madmu-azel dio for tepianosTan~, ̀ mulen-de-la-galetSi~, ̀ mrecxavi~, ̀ van gogis portreti~, dedis portreti sauzmobisas~, `avtoportreti 16 wlis asakSi~, `mamis portreti cxenze~ da sxva.

rober delone (1885-1941) frangi mxatvari rober delone jer dekoratorad muSaobda, Semdeg mxatvroba gadawyvita.

gatacebuli iyo ferTa TeoriiT da kubizmiT. mis namuSevrebSi Warbobs feradi wreebis amsaxveli abstraqtuli suraTebi.

kamil pisaro (1830-1903) frangi mxatvari kamil pisaro daibada vestindoeTSi, kunZul sen-tomaze. Semdeg ojaxi

gadavida pa rizSi. 1855-1861 wlebSi swavlobda parizis akademiaSi, kamil korosTan erTad. Sedioda impre sionistTa jgufSi.

misi cnobili namuSevrebia: `wiTeli saxuravebi~, `monmartris bulvari parizSi~ da sxva.

edgar dega (1834-1917) frangi mxatvari edgar dega jer samarTals swavlobda, Semdeg mxatvrobam gaitaca. mi-

si sayvareli Tema balerinebis saqmianobis amsaxveli scenebi iyo, balerinebi speqtaklis, dasvenebis,repeticiisdrosdaaS.isasevexatavdadoRiscxenebsdaqalaqurpeizaJebs.amasTanave cnobilia misi pas teliT Sesrulebuli grafikuli namuSevrebi. degas qandakebebi Zalian eqspresiulia. igi impresionistebTan erTad monawileobda gamofenebSi.

misi cnobili namuSevrebia: `cisferi mocekvaveebi~, `belelis ojaxi~, `doRis cxenebi tribunebTan~, `banaoba~, `absenti~, `sabaleto speqtakli _ scenis xedi~, `sabaleto skola~, `mrecxavebi TeT reuliT~, `qali fanjarasTan~ da sxva.

xuan grisi (1887-1927)espaneli mxatvari da moqandake. misi namdvili saxelia xose gonsalesi. igi parizSi daume-

gobrda pablo pikasos da SeuerTda avangardistul moZraobas. xuan grisi kubizmis erT-erTi saintereso warmomadgenelia. sxva kubistebisagan gansxvavebiT, romlebic yviTel, nacrisfer da yavisfer ferebs iyenebdnen, grisi upiratesobas kaSkaSa ferebs aniWebda.

Page 60: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

60

JorJ braki (1882-1963) frangimxatvariJorJbrakiTavdapirveladdekoratoriiyo,SemdegparizSigaemgzavra

da xatvis swavla daiwyo. igi impresionistebisa da fovistebis gavlenis qveS imyofeboda. 1907-1914 wlebSi pikasosTan erTad Camoayaliba axali mimdinareoba _ kubizmi.

misi cnobili namuSevaria `kompozicia jvris tuziT~.

xoan miro (1893-1983)XX saukunis siurrealisti mxatvari xoan miro espaneTSi, kataloniis dedaqalaq bar-

selonaSi daibada. misi mama mesaaTe da oqromWedeli iyo da ocnebobda, rom misi vaJibuRalteri gamxdariyo. magram miro yovelTvis mxatvrobaze ocnebobda.

1919 wels mirom aixdina ocneba da parizSi Cavida. 1921 wels ki ukve personaluri gamofena moawyo safrangeTis dedaqalaqSi.

es gamofena misi megobris, pikasos mxardaWeriT Sedga. pablo pikasom miros suraTi `espaneli mocekvave~ SeiZina. misi naxatebi gamoirCeva bavSvuri gulwrfelobiTa da uSu-alobiT. isini bevri ucnauri detaliTaa savse. suraTebis garda, igi qmnida qandakebebs, graviurebsa da freskebs.

1924-25 wlebSi miro siurrealistTa jgufSi miiRes. misi cnobili namuSevrebia: `arle-kinos karnavali~, `moxnuli miwa~, `dilis varskvlavi~, `qali CitebiT~, `ori personaJi~`Tanavarskvlavedi~, `sicili ufskrulis piras~ da sxva.

vasili kandinski (1866-1944)abstraqcionisti mxatvris vasili kandinskis Semoqmedeba unikaluri movlenaa rusul

da evropul xelovnebaSi. swored am niWier mxatvarsa da didi inteleqtis mqone adamians xvda wilad, gadat rialeba moexdina ferweraSi da Seeqmna axali mxatvruli mimdinareoba _ abstraqcionizmi.

vasili kandinski xatvis dawyebamde iurisprudencias swavlobda. igi muSaobda ger-maniaSi, ruseTsa da safrangeTSi. germanel mxatvar franc markTan erTad man Camoayaliba avangardistuli jgufi ̀ lurji mxedari~. swavlobda germaniis bauhausis xelovnebis skolaSi. namuSevrebis didi nawili nacistebma CamoarTves. 1933 wels igi gadavida safrangeTSi, sadac muSaobda mirosTan erTad. misi cnobili namuSevrebia: `saxlebi murnauSi~, `improvizacia~, `kazakebi~, `kompozicia VI~, `kompozicia VIII~, `dominanturi mrudi~.

salvador dali (1904-1989) albaT ar moiZebneba meore iseTi mxatvari, romlis cxovrebis Sesaxebac amdeni miTi

iyos Seqmnili. dali TviTon ukeTebda provocirebas im skandalebs, rac mis garSemo xdeboda. magaliTad, erTxel eqscentriulobiT gamorCeuli dali leqciaze studentebis winaSe myvinTavis Zvel kostiumSi gamocxadda ori nagazis TanxlebiT...

siurrealisti mxatvari salvador dali universaluri adamiani iyo. igi iyo mxatvari, dizaineri da mwerali. warmatebiT muSaobda kinoSic. dali cnobili espaneli siurrealisti reJisoris,bunuelismegobariiyo.1928welsmaTdaweresscenarifilmisaTvis̀ andaluziuriqofaki~ _ es filmi siurrealizmis manifestad gadaiqca da didi skandali gamoiwvia kri-tikosTa da mayurebelTa Soris.

misi cnobili namuSevrebia: `mexsierebis mudmivoba~, `Semodgomis kanibalizmi~, `freniT gamowveuli sizmari~ da mravali sxva.

moris kornelius eSeri (1898-1972)niderlandeligrafikosimoriskorneliuseSeridaibadaqalaqlevardenSi,inJinris

ojaxSi. 1903 wels ojaxi gadavida q. arnemSi, sadac patara morisi swavlobda durglobas da musikas. bavSvobaSi gatacebuli iyo xatviT.

1919 wels moris eSerma swavla daiwyo q. harlemis arqiteqturisa da dekoratiuli xelovnebis skolaSi. 1920 wels italiaSi gaemgzavra.

moris eSeris naxatebSi virtuozuladaa gadmocemuli logikuri da plastikuri paradoqsebi. eSeris grafikuli da konceptualuri mignebebi XX saukunis simboloebis ricxvSi Sevida. mxatvris naxatebSi erTi forma, mciredi cvlilebebiT TandaTan gadadis

Page 61: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

61

meore formaSi. Citebi TandaTan gadaiqcevian Tevzebad, zogjer ki usulo sagnebi _ cocxal arsebebad.

misi cnobili namuSevrebia: ̀ xelebi xatvisas~, ̀ metamorfozebi~, ̀ dRe da Rame~, ̀ reptilia~, `Sex vedra~, `saxli kibiT~ da mravali sxva.

konstantine (koka) ignatovi (1937- 2002) Tanamedrove qarTvel SemoqmedTa Soris erT-erTi originaluri mxatvaria. igi daibada

TbilisSi, ojaxSi, sadac rusul da qarTul tradiciebs saTuTad inaxavdnen. misi babua ruseTidan 1917 wlis revoluciamde didi xniT adre gadmosaxlda saqarTveloSi. igi samxedro mosamsaxure iyo, deda da mama ki inJinrebi iyvnen. koka ignatovis bebia, elene Ciqovanicnobili dramatuli msaxiobi iyo.

Wabuks surda arqiteqtori gamxdariyo, magram garemoebaTa gamo igi jer iakob nikolaZis samxatvro saswavleblis Tavisufali msmeneli, Semdeg ki Tbilisis samxatvro akademiis studenti gaxda. akademiaSi igi grafikis fakultetze swavlobda wignis grafikis ostat lado grigoliasTan. III kursze igi ferweris fakultetis Teatralur-dekoraciul ganyofilebaze gadavida saswavleblad. aq mas aswavlidnen i. Sarlemani da v. Suxaevi. mis daostatebaSi gansakuTrebiT didi roli iTamaSa cnobilma mxatvarma sergo qobulaZem. swored man aziara koka ignatovi Teatris jadosnur samyaros.

k. ignatovis cnobili namuSevrebia: `simRera saqarTveloze~ _ biWvinTis pansionatis moxatuloba;

`miZRvna firosmans~ _ darbazis moxatuloba mTawmindaze; `Cemi saqarTvelo~ (triptiqi), `imereTi~ da mravali sxva.

igi aformebda sabaleto, saopero da dramatul speqtaklebs, kinofilmebs. muSaobda wignis grafikaSi.

giunter iukeri (daib.1930 ) germaneli mxatvari giunter iukeri avangarduli xelovnebis erT-erTi saintereso

warmomadgenelia. igi mTel msoflioSia aRiarebuli. ferweris Seswavla man aRmosavleT germaniaSi, q. vismarSi daiwyo, Semdeg ki dasavleT germaniaSi gadavida da q. diuseldorfis samxatvro akademiaSi gaagrZela swavla.

iukeri cnobilia rogorc saintereso da ucnauri eqsperimentebis avtori. 1958 wels igi akeTebs e. w. `lursmnis qandakebebs~. magaliTad, misi erT-erTi namuSevari `sinaTlis disko~ Seqmnilia xis, tilos, lursmnebis, eleqtroZravas da 2 manaTobeli farisagan. iukeris SemoqmedebaSi Cveulebrivi yofiTi sagani _ lursmani gadaqceulia mistikur-miTologiur komponen tad. am gatacebis gamo mas xSirad ixsenieben `lursmnebis mxatvrad~.

misi namuSevrebia: `TeTri spirali~, `didi rkinis yuTi~, `nakvalevi~, `skami~, `sinaTlis taZari~, `spirali qviSaSi~ da sxva.

irakli oCiauri (daib.1924) Tanamedrove qarTveli xelovani daibada duSeTis raionis sofel axielSi. 1951 wels

daamTavra Tbilisis samxatvro akademia. igi aris fermweri, moqandake, grafikosi, magram yvelaze mniSvnelovani isaa, rom XX saukunis 50-ian wlebSi man pirvelma Seqmna Weduri na-muSevrebi, riTac safuZveli daudo Tanamedrove qarTuli Weduri xelovnebis aRorZinebas da Semdgom ganviTarebas. misi cnobili namuSevrebia: `cekva samaia~, `Tbilisis Semodgoma~, `iakob nikolaZis portreti~, `siyvaruli~, `grigol bakurianisZe~ da mravali sxva.

irakli oCiauris gamofenebi msoflios mraval qveyanaSi moewyo.

daviT kakabaZe (1889-1952)qarTveli fermweri, grafikosi, Teatrisa da kinos mxatvari, xelovnebis mkvlevari,

gamomgonebeli daviT kakabaZe daibada xonSi, sofel kuxSi. 1916 wels man daamTavra peterburgis universitetis fizika-maTematikis fakultetis sabunebismetyvelo ganyofileba. amave dros, eufleboda xatvas mxatvar l. dimitriev-kavkazskis sa xe losnoSic. 1919-1927 wlebSi d. kakabaZe cxovrobda parizSi. parizSi sxva qarTvel mxatvrebTan erTad igi awyobda gamofenebs. hqonda gamofena amerikaSi, kiTxulobda leqciebs xelovnebis sakiTxebze. muSaobda stereokinos gamogonebaze.

Page 62: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

62

daviTkakabaZisSemoqmedebaSimniSvnelovaniadgiliuWiravsimerulipeizaJebiscikls.d. kakabaZe aris qarTuli Teatraluri dekoraciuli xelovnebis erT-erTi fuZemdebeli. muSaobda kinos mxatvrobaSi.

niko firosmani (nikoloz firosmanaSvili) (1862-1918)cnobebi niko firosmanis cxovrebis Sesaxeb Sekrebilia umetesad misi gardacvalebis

Semdeg.niko firosmani daibada sof. mirzaanSi, glexis ojaxSi. mSoblebi adre gardaecvala da

igi TbilisSi gadavida sacxovreblad. bavSvobidanve iCenda did interess mxatvrobisadmi. bevrs xatavda. mas specialuri samxatvro ganaTleba ar miuRia. 1880-ian wlebSi TviTnaswavl mxatvar gigo zaziaSvilTan erTad gaxsna ferweris saxelosno da abrebis SekveTebs iRebda. igi SekveTiT xatavda portretebs, suraTebs. firosmani martoobaSi gardaicvala. ucnobia misi saflavi. misi, rogorc mxatvris, aRmoCenaSi gansakuTrebuli wvlili miuZRviT Zmeb zdaneviCebs. qarTvel mxatvrebs l. gudiaSvils, d. kakabaZes da sxvebs. ufro gvian giorgi leoniZem mniSvnelovani cnobebi moagrova misi biografiisaTvis.

qarTvel mxatvarTa pirvel did gamofenaze TbilisSi warmodgenili iyo misi namuSevrebi. firosmanis Semoqmedebisadmi sazogadoebam gansakuTrebiT didi interesi gamoxata XX s-is 50-ian wlebSi. am dros firosmanis Sesaxeb miZRvnili wignebi gamoica saqarTveloSi da ucxoeTSi.

elene axvlediani (1902-1975)qarTveli fermweri, grafikosi, Teatris da kinos mxatvari elene axvlediani daibada

TelavSi. igi gigo gabaSvilis moswavle iyo. 1922 wels Tbilisis samxatvro akademiaSi swav-lobda. 1922-1927 wlebSi swavla gaagrZela parizSi, kolarosis akademiaSi. parizSi mo-nawileobda `damoukidebelTa~ gamofenebSi. imogzaura italiaSi.

misiniWiTiTqmisyvelaJanrSivlindeba,magramumTavresadpeizaJebsxatavda:TbilisisZveliubnebiskoloritulpeizaJebs,saqarTvelosbunebas.

1928 wlidan elene axvledianma muSaoba daiwyo Teatralur mxatvrobaSi. igi wignis grafikaSic muSaobda, dasuraTebuli aqvs marktvenis `tom soierisTavgadasavali~, vaJa-fSavelas poemebi, moTxrobebi da zRaprebi.

Page 63: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

63

saswavlo masalis warmodgenis fazebis axsna-ganmarteba

I. motivaciamoswavleTa gaaqtiurebis mizniT maswavlebeli svams samotivacio kiTxvebs. amisaTvis igi

iyenebs gakveTilis TemasTan dakavSirebul saintereso istoriebs, cxovrebiseul magaliTebs, saxelmZRvaneloSi mocemul ilustraciebs an damatebiT moZiebul masalas (fotoebs, reproduqciebs, saintereso nivTebs da a.S.). saxelmZRvaneloSi mocemuli yoveli paragrafis teqstis pirveli nawili swored moswavleTa gaaqtiurebas emsaxureba.

II. sakiTxis dasma, amocanis gansazRvramaswavlebelma unda ganumartos moswavleebs, Tu ras Seiswavlian an gaakeTeben mocemul

gakveTilze. amisaTvis mas SeuZlia dafaze Camoweros konkretuli gakveTilis samuSao gegma. maswavlebelma unda ganumartos moswavleebs, ras unda miaqcion maT gansakuTrebuli yuradReba. am mizniT maswavlebels SeuZlia gamoiyenos gakveTilis bolos mocemuli Semajamebeli kiTxva da dausaxos moswavleebs amocana, gakveTilis bolos SeZlon am kiTxvisaTvis swori pasuxis gacema.

III. ZiriTadi saswavlo masala (mag., teqsti, ilustracia)maswavlebelma unda gamoiyenos saxelmZRvaneloSi mocemuli teqsti, ilustraciebi,

praqtikul gakveTilSi mocemuli davalebis rekomendaciebi da samuSao masala.

IV. sawyis etapze Sesasrulebeli samuSaoebisawyis etapze gakveTilebSi mocemulia savarjiSoebi: `daakvirdi da upasuxe~, `dafiqrdi

da upasuxe~, praqtikul davalebebSi mocemulia instruqciebi, romlebic uzrunvelyofs samuSaos etapobriv Sesrulebas.

V. damagvirgvinebel etapze Sesasrulebeli samuSaoebimoswavleebi gakveTilis bolos mocemul kiTxvebze scemen pasuxebs. TiToeuli Tavis

bolos ki moswavleebi asruleben Semajamebel gakveTilSi mocemul davalebebs. praqtikuli gakveTilebisaTvis damagvir gvi nebeli samuSaoa gamofenis mowyoba, panos Seqmna, konferenciis mowyoba da a. S.

VI. damoukidebeli samuSaomaswavlebelma xeli unda Seuwyos moswavleebs samuSaos damoukideblad SesrulebaSi. unda

daisvas TemasTan dakavSirebiT saintereso problemebi, romelTa gadawyvetas moswavleebi damoukideblad SeZleben. saxelmZRvaneloSi aseTi tipis davalebebi mocemulia rubrikebSi: `saklaso diskusia~, `gaxdi mkvlevari~.

Page 64: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

64

Sefaseba saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi

Sefasebis mizani

saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi Sefasebis mizania swavlebis xarisxis marTva, rac gulisxmobs, erTi mxriv, swavlis xarisxis gaumjobesebas, meore mxriv, swavlis xarisxis gakontrolebas. xarisxis gaumjobeseba ukavSirdeba swavlis process, xarisxis gakontroleba ki _ swavlis Sedegs.

Sefasebis ori ZiriTadi tipi

Sefasebis miznidan gamomdinare, mniSvnelovania, rom moswavleTa Semowmeba daukavSirdes aramxolod swavlebis Sedegs, aramed swavlis processac. amis uzrunvelsayofad skolaSi gamoiyeneba ori tipis Sefaseba: ganmsazRvreli da ganmaviTarebeli.

ganmsazRvreli Sefaseba adgens moswavlis miRwevis dones saerTo normasTan mimarTebiT da iZleva imis gansazRvris saSualebas, Tu ramdenad daeufla igi sagnobrivi programebiT gansazRvrul codnasa da unar-Cvevebs.

ganmsazRvreli Sefaseba akontrolebs swavlis xarisxs, igi gansazRvravs TiToeuli mos-wavlis codnis dones.

ganmaviTarebeli Sefasebis mizania swavlis xarisxis gaumjobesebis uzrunvelyofa, swavlebis procesSi TiToeuli moswavlis ganviTarebis maqsimalurad xelSewyoba. es zogadi ganaTlebis yvelaze mniSvnelovani pedagogiuri amocanaa,

ganmaviTarebeli Sefasebisas maswavlebeli moswavleTa saqmianobas amowmebs ara maTi miRwevis donis gansasjelad da niSnebis dasawerad, aramed maT dasaxmareblad. igi akvirdeba TiToeul moswavles swavlis procesSi, Seiswavlis maT saWiroebebs, raTa am moTxovnilebaTa gaTvaliswinebiT dagegmos sagakveTilo procesi da TiToeul maTgans maqsimalurad Seuwyos xeli winsvlaSi. maswavlebeli qmnis TanamSromlobiT da konstruqciul saswavlo garemos, sadac moswavleebs ar aferxebT arc marcxis da arc warumateblobis SiSi. maT nebismier SemTxvevaSi maswavleblis rCevisa da mxardaWeris imedi aqvT. aseT garemoSi TiToeuli moswavle, codnis donis miuxedavad, axali codnis SeZeniT, gamocdilebis gamdidrebiTa Tu unarebis gaumjobesebiTaa dakavebuli.

ganmaviTarebeli Sefasebis procesSi maswavlebelTan erTad CarTulebi arian mos-wavleebic. isinic cdiloben, maswavleblis daxmarebiT, daadginon sakuTari moTxov-nilebebi, Zlieri da susti mxareebi, Semaferxebeli faqtorebi. am procesebSi CarTva ayalibebs maTSi TviTSefasebisa da TviTganviTarebis unar-Cvevebs, zrdis maT qmedunarianobasac da pasuxismgeblobasac.

mniSvnelovania, xazi gaesvas im faqts, rom ganmaviTarebeli Sefasebis SemTxvevaSi, mos-wavle fasdeba sakuTar TavTan, sakuTar miRwevebTan da ara _ yvelasaTvis saerTo nor-masTan mimarTebiT, raTa man dainaxos sakuTari winsvla da irwmunos, rom SeuZlia siZneleTa etapobrivad gadalaxva.

semestruli niSnis Semadgeneli nawilebi

saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi TiToeuli semestris manZilze moswavleebi fasdebian sami komponentis mixedviT:

1. saSinao davaleba2. saklaso davaleba3. Semajamebeli davalebasamive komponents erTnairi wona aqvs. saklaso da saSinao davalebebis komponentebSi gamoiyeneba rogorc ganmsazRvreli, ise

ganmaviTarebeli Sefaseba. ganmsazRvrel SefasebaSi iwereba niSani.ganmaviTarebeli Sefasebisas upiratesad gamoiyeneba iseTi saSualebebi, rogorebicaa

sityvieri komentari, rCeva-darigeba, dakvirvebis furclebi, TviTSefasebisa da urTi-

Page 65: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

65

erTSefasebis sqemebi, codnis aTvisebis, an unaris ganviTarebis etapebis gamomxatveli doneebi. sasurvelia, sami an oTxi (magaliTad, 3 done _ aTvisebulia, aTvisebulia nawilobriv, asaTvisebelia; 4 done _ flobs srulyofilad, flobs umeteswilad, flobs nawilobriv, ver flobs); aTvisebis Tu flobis doneebiT Sedgenili Sefasebis an TviTSefasebis sqemebi maswavlebelsac da moswavlesac saSualebas aZlevs, dinamikaSi dainaxos konkretuli codnis Tu unaris aTvisebis procesi.

ras iTvaliswinebs TiToeuli komponenti saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi? a) saSinao davalebebiSeiZleba Sefasdes Semdegi davalebebis mixedviT:masalis moZieba, referati, praqtikuli samuSao.b) mimdinare saklaso davalebebimoicavs Semdegi tipis aqtivobebs:1. konkretuli praqtikuli samuSaos Sesruleba an namuSevris Seqmna garkveul Temaze,

rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT: • organizebuloba (sistemuroba, drois limitis dacva, saWiro masalis, aRWurvilobis qona); • teqnikis, masalis floba; • SemoqmedebiToba (gadawyvetilebis damoukideblad miReba, sakuTari xelweris, xedvis,

demonstrireba);• TanamSromloba jgufuri muSaobis dros. 2. sakuTari da sxvisi namuSevrebis ganxilvaSi monawileoba;3. garkveuli epoqis, Semoqmedis an xelovnebis nimuSis analizSi an mis irgvliv msje-

lobaSi monawileoba, rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT:• aqtiuri monawileoba; • sakuTari azris dasabuTebulad warmoCena;• sxvisi azris mimarT pativiscemis demonstrireba;

4. sakuTari da sxvebis namuSevrebis prezentacia (audi-toriisTvis wardgena), rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kri-teriumebis mixedviT:

• saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema, auditoriasTan kontaqti;• TvalsaCinoebisa da teqnikuri saSualebebis gamoyeneba;• kiTxvebze adeqvaturi pasuxis gacema;

Semajamebeli davalebebis komponenti

Semajamebeli davalebis komponenti ukavSirdeba swavlebis Sedegs. am komponentSi unda Sefasdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) Seswavla-damuSavebis Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis dasrulebisas moswavlem unda SeZlos saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi standartiT gansazRvruli codnisa da unarebis warmoCena. Sesabamisad, Semajamebeli davalebebi unda afasebdes saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi standartebiT gansazRvrul Sedegebs.

Semajamebel davalebaTa tipebi:standartis moTxovnaTa dasafarad, rekomendebulia Semajamebel davalebaTa mra-

valferovani formebis gamoyeneba. saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi Semajamebel dava-lebaTa tipebi SeiZleba iyos:

sakontrolo/gamocda/testireba/maStaburinamuSevari/gamofena/moxseneba-referati(gar-kve-uli epoqis, Semoqmedis Sesaxeb).

proeqtebi

proeqtis savaraudo Temebi: eqspoziciis,telegadacemis,radiogadacemis,speqtaklismomzadeba;gazeTis,Jurnalis,

wig-nis maketis damzadeba; skveris keTilmowyoba, skolis, saklaso oTaxis, interieris dizainis Seqmna da sxva.

Page 66: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

66

proeqtis Sesrulebis dros fasdeba Semdegi aqtivobebi: proeqtis ideis gansazRvra, proeqtis dagegmva, funqciebis ganawileba; organizeba,

finansuri gaTvla, sponsoris moZieba, sazogadoebasTan urTierToba, masaliT momarageba, musikaluri gaformeba, reJisura, scenografia, mxatvroba, dizaini: kostiumi, dekoracia,grimi; resursis Seqmna, warmodgenaSi monawileoba (msaxiobi, wamyvani, gamnaTebeli da a.S.), wardgena da sxva;

moTxovnebi, romlebsac unda akmayofilebdes Semajamebeli davalebebi

davalebis TiToeul tips unda axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika;

zogadi rubrika unda dazustdes konkretuli davalebis pirobisa da ganvlili masalis gaTvaliswinebiT;

10 qula unda gadanawildes rubrikaSi Semaval kriteriumebze;

miTiTebuli unda iyos standartis is Sedegebi, romelTa Sefasebasac emsaxureba Semaja-beli davaleba

rubrikebis nimuSebi:

praqtikuli samuSaos (namuSevris) Sefaseba

TariRi: samuSaos (namuSevris) saxeoba:

moswavle Sefasebis kriteriumebiSemajamebe-li qula

organizebuloba (drois

limitis dacva, saWiro

aRWurvilobis qona)

0-1

masalis, teqnikis da mxatvrul-

gamomsxvelobiTisaSualebebis

floba

0-3

SemoqmedebiTo-ba,anu ramdenad

efeqturad iyenebs teqnikas, masalas

da mxatvrul-gamomsaxvelobiT

xerxebs Canafiqris gadmosacemad

0-4

TanamSromloba jgufuri

muSaobis dros

0-2

qulaTa maqsimaluri raodenoba

10

1

2

3

4

5

6

7

Page 67: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

67

xelovnebis nimuSis analizis Sefaseba

TariRi: xelovnebis nimuSi: avtori:

moswavle Sefasebis kriteriumebiSemajamebeli

qulaaRwers

namuSevars

0-2

aanalizebs kompozicias da mxatvrul-amomsaxvelobiT

saSualebebs0-3

asabuTebs sakuTar interpretacias

0-5

qulaTa maqsimaluri raodenoba

1012345678910

saprezentacio unarebis Sefaseba

TariRi: prezentaciis saxeoba: moxseneba-referati

moswavle Sefasebis kriteriumebiSemajamebeli

qulasaTqmelis naTlad

da gasagebad gadmocema, kontaqti

auditoriasTan

0-3

TvalsaCinoebisa da teqnikuri saSualebebis gamoyeneba

0-4

kiTxvebze adekvaturi

pasuxis gacema

0-3

qulaTa maqsimaluri raodenoba

10

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Page 68: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

68

saklaso msjelobaSi monawileobis Sefaseba

TariRi: msjelobis Tema:

moswavle Sefasebis kriteriumebi Semajamebeli qula

aqtiuri monawileoba

0-3

sakuTari azrisdasabuTeba

0-4

sxvisi azris mimarT pativiscemis

demonstrireba0-3

qulaTa maqsimaluri raodenoba

10

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Semajamebeli gakveTilebis tipebi saxelmRvaneloSi

saxelmZRvaneloSi yoveli Tavis bolos SemoTavazebulia Semajmebeli gakveTilebi, romlebic standartis erT an ramdenime Sedegzea orientirebuli.

moswavleebis mier aTvisebuli codnisa da unar-Cvevebis Sesamowmeblad, yoveli Tavis bolos mocemuli Semajambeli gakvTilebi Sedgeba ramdenime fazisagan:

kiTxvebi _ ganvlili masalis aTvisebis xarisxis Sesamowmeblad.

sxvadasxva nawarmoebis Sedareba, an romelime xelovnebis nimuSis amocnoba _ analizis, kritikis unar-Cvevebis gamosavlenad.

situaciuri amocana _ aTvisebuli codnisa da gamomuSavebuli unar-Cvevebis konkretul situaciaSi gamoyenebis unaris gamosavlenad.

proeqti (saxaliso davaleba) _ rodesac mowmdeba, Tu ramdenad SeZlebs moswavle aTvisebuli codniT, mis mier gamomuSavebuli analizis, SemoqmedebiTi, praqtikuli da jgufuri muSaobis unar-CvevebiT konretuli produqtis Seqmnas.

Page 69: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 8 maswavleblis wigni

69

damatebiTi literatura maswavleblebisaTvis

1. v. beriZe `Zveli qarTuli xuroTmoZRvreba~, gamomcemloba `xelovneba~, 1974.

2. p. zaqaraia `qarTuli centralur-gumbaTovani arqiteqtura~, gamomcemloba `xelovneba~ 1975.

3. r. mefisaSvili, T. virsalaZe `gelaTi~, gamomcemloba `xelovneba~, 1982.

4. T. sayvareliZe, g. alibegaSvili `qarTuli Weduri da ferweruli xatebi~, gamomcemloba `xelovneba~

1980.

5. l. xuskivaZe `Suasaukuneebis tixruli minanqari~, gamomcemloba `xelovneba~, 1984.

6. Г. Алибегашвили «Светский Портрет в Грузинской Средневековой Монументальной Живописи» Издателство «Мец ниереба», 1979.

7. Г. Алибегашвили «Художественный принцип иллустрирования грузинской рукописной книги XI-нач. XIII-вв.» Издателство «Мецниереба», 1973.

8. Ш. Амиранашвили «История Грузинской Монументальной Живописи» том I, Издателство «Сахелгами», 1957.9. М. Алпатов «Художественные Проблемы Искусства Древей Греции», Издателство «Искусство», 1987.10. О. Бенеш. «Искусство Северного Возрождения».11. Н. Н. Волков «Композиция в живописи», Москва «Искусство», 1977. 12. «Всеобщая История Искусств», том I, II, III, IV, Издателство «Москва» 1956.13. «Всеобщая История Архитектуры», Издателство «Искусство».14. Н. А. Дмитриева. «Краткая история искусств». В 2-х томах. 15. «Искусство Средней Азии Эпохи Авиценны» Издателство «Ирфон» Душанбе, 1979.16. Обо всем на свете, Илюстрированная игровая энциклопедия школьника17. К. Малевич «Черный квадрат» Санкт-Петербург, Издательство «Прогресс», Москва 1989 г.18. М. К. Претте, А. Капальдо, «Творчество и выражение», Курс художественного воспитания Перевод с итальянско-

го А. Б. Махова. 19. В. Н. Лазарев «Византийское и Древнерусское Искусство», Издателство «Наука», 1972.20. Е. Ю. Фехнер «Голландский натюрморт XVII века», «Изобразительное искусство», 1990.21. В. Н. Ткачёв. «История архитектуры».22. B. Barber, Everyone can draw, Essential skills, techniques and inspirationfor for artists. 201123. I. Simpson, The Encyclopedia of draqing techniques, guild publishing London, 1987