Sayı: 3 • MART 2019

Değerli İş Ortaklarımız,

Sizlerin de bildiği gibi 2018, Türkiye elektrik piyasası için çok önemli değişikliklerin yaşandığı bir yıl oldu. Geçtiğimiz Nisan ayında Son Kaynak Tedarik Tarifesi’nin yürürlüğe girmesi; yüksek tüketimli tüketicilerin enerji maliyetlerinde ciddi bir artış yaşanmasına neden oldu. Bu önemli değişiklik sizlerin de bir parçası olduğu piyasa oyuncularını, daha sürdürülebilir anlaşmalar imzalamaya yönlendirdi.

2018’de doğal gaz fiyatlarının kademeli olarak maliyet bazlı hale gelmesi beklenirken, Ağustos ayında tek seferde %100’ün üzerinde fiyat artışı yaşanması piyasaları olumsuz yönde etkiledi. Pazarın düşük tüketimli tüketiciden, yüksek tüketimli tüketiciye evrilmesi sebebiyle 2018 yılı başında 5.2 milyon olan serbest tüketici sayısı, Mart 2019 itibarıyla 177 binlere kadar geriledi.

Geçtiğimiz yıl, Türkiye elektrik tüketimi bir önceki yıla göre ilk 6 ayda %2,7 artış, ikinci altı ayda %1,0 azalış olmak üzere yılın toplamında %0,8 büyüme gösterdi. Fakat ikinci yarıyılda yaşanan azalma 2019 yılının ilk 2 ayında %1,6 azalarak devam etti. Tüketimde yaşanan azalmanın aksine, özellikle hidro kaynaklı elektrik üretiminin artması, PTF’nin 2019 Ocak ve Şubat aylarında beklentinin altında gerçekleşmesini sağladı.

Piyasadaki öngörülebilirlik seviyesi istenilen düzeyde olmamasına rağmen, Sepaş Enerji ailesi olarak bilgi, birikim ve tecrübelerimizle siz değerli iş ortaklarımızı enerji piyasasında yer alan riskler hakkında bilgilendirerek destek olma gayreti ile çalışmalarımıza 2019 yılında da devam edeceğiz.

Saygılarımla,

Remezan ArslanEnerji Tedarik ve Regülasyon Direktörü

Enerji Piyasası Tanımı ve Aktörleri

Enerji Piyasası Nedir?

Elektrik, doğal gaz, akaryakıt, petrol gibi enerji kaynaklarının mevcut ve gelecekte olabilecek durumlarındaki arz ve taleplerine göre kaynak miktarı, üretim, iletim ve dağıtım aksiyonlarının ve enerji kaynaklarının alım ve satım fiyatlarının belirlendiği platforma Enerji Piyasası denir.

Günümüzde enerji kaynakları en çok elektrik üretim amaçlı kullanılmaktadır. Elektrik dışında ise ısınma, ulaşım ve sanayi faaliyetleri ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılmaktadır. Enerji piyasası; enerji kaynağının üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarını göz önüne alarak faaliyet göstermektedir.

Elektrik Piyasası Kanunu’na göre lisans almak koşuluyla yürütülebilecek faaliyetler; üretim, iletim, dağıtım, tedarik, toptan satış, perakende satış, piyasa işletim, ithalat ve ihracat faaliyetleridir.

Enerji Piyasası’nda yer alan aktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Üretim kısmında: Enerji Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve özel şirketler

İletim kısmında: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ)

Dağıtım kısmında: 21 adet Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (EDAŞ)

İthalat- ihracat olarak toptan satış kısmında: Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ)

Piyasanın işlevini sürdürmesi kısmında: Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ)

Piyasanın denetlenmesi ve düzenlenmesi kısmında: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)

Piyasanın yasal süreçleri kısmında: Enerji ve Tabii Bakanlığı (ETKB) ve Bakanlığa bağlı yetkili kuruluşlar

Tüketim kısmında: Serbest olan ve olmayan kullanıcılar

Tanımlar

Dağıtım şirketi: Belirlenen bir bölgede elektrik dağıtımı ile iştigal eden tüzel kişi

Görevli tedarik şirketi: Dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin hukuki ayrıştırması kapsamında kurulan veya son kaynak tedariki yükümlüsü olarak Kurul tarafından yetkilendirilen tedarik şirketi

Gün öncesi piyasası: Bir gün sonrası teslim edilecek uzlaştırma dönemi bazında elektrik enerjisi alış-satış işlemleri için kurulan ve Piyasa İşletmecisi tarafından işletilen organize toptan elektrik piyasası

Gün içi piyasası: Gün içi piyasası kapı kapanış zamanına kadar elektrik enerjisi ticaretinin yapıldığı organize toptan elektrik piyasası

Gün öncesi piyasası fiyatı (PTF): Nihai piyasa takas fiyatı

Piyasa İşletmecisi: Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ)

YEKDEM: Yenilenebilir Enerji Destekleme Mekanizması

Sistem marjinal fiyatı (SMF): Sistem yönünün enerji açığını göstermesi halinde yük alma teklif fiyatlarının en düşüğünden, sistem yönünün enerji fazlasını göstermesi halinde yük atma teklif fiyatlarının en yükseğinden başlanılmak üzere, dengeleme güç piyasası kapsamında verilen tüm talimatlar dikkate alınarak belirlenen net talimat hacmine tekabül eden teklif fiyatı

Talep tahmini: Sistem işletmecisi tarafından günlük olarak yayımlanan, saatlik tüketim öngörüleri

Uzlaştırma dönemi: Uzlaştırma işlemleri için esas alınan zaman dilimleri

Yenilenebilir enerji: Enerjinin temini için sürekli olan doğal süreçlerden faydalanılarak üretilen enerji

PTF+YEKDEM (TL/MWh)

• Şubat ayı PTF ortalaması 257,0 TL /MWh• 1-28 Şubat Peak saatler ortalaması 270,1 TL/MWh • 1-28 Şubat Off-Peak saatler ortalaması 244,0 TL/MWh • Şubat ayında en yüksek PTF 17 Şubat 2019 tarihinde saat 19:00 ve

20:00’de 330,0 TL/MWh çıkmıştır.

• Şubat PTF + YEKDEM tahmini Aralık ayına göre %10 artmıştır.

• Şubat 2019 YEKDEM beklentisi 68,8 TL/MWh’ dir.

• 1-28 Ocak ortalama dolar kuru 5,3 TL/$

• En yüksek dolar kuru 23-24-25 Şubat için gerçekleşmiştir (5,33 TL/$).

PTFPTF (TL/MWh)

01-28 Şubat 19

YEKDEM

400

370

340

310

280

250

220

190

160

130

100

219,8 216,6 225,7250,0 249,8 259,7 264,6

361,0

383,2

367,9338,3

308,5 296,1325,8

Oca. 18 Şub. 18 Mar. 18 Nis. 18 May. 18 Haz. 18 Tem. 18 Agu. 18 Eyl. 18 Eki. 18 Kas. 18 Ara. 18 Oca. 19 Şub. 19

PTF+YEKDEM(TL/MWh) 219,8 216,6 225,7 250,0 249,8 259,7 264,6 361,0 383,2 367,9 338,3 308,5 296,1 325,8

Mart 2019 için PTF beklentisi 277,61 TL/MWh

Max. PTF Değeri (TL/MWh)

01-28 Şubat 2019 01-28 Şubat 2018 01-28 Şubat 2017

257,0

270,1

244,0

329,6

168,7

177,8

159,6

240,0

167,0

178,1

155,9

345,0

PTF Ort.(TL/MWh)

Peak Saatler Ort. (TL/MWh)

Off-Peak Saatler Ort. (TL/MWh)

300,0

250,0

200,0

150,0

100,0Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

01-28 Şubat 19 266,8 261,7 272,8 267,2 258,4 261,0 211,4

YEKD

EM (T

L/M

Wh)

70

64

57

51

44

38

31

25

18

12

5

3539

6662

55 56 56

51

69

73 73

69

47

Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Agu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19 Şub.19

YEKDEM Birim Fiyat(TL/MWh) 34,9 39,2 65,8 55,4 69,0 72,6 56,5 62,1 55,9 50,6 47,1 50,6 73,0 68,8

Dolar Kuru (TL/$) 3,8 3,8 3,9 4,1 4,4 4,6 4,7 5,8 6,4 5,8 5,4 5,3 5,4 5,3

7,0

6,0

5,0

4,0

3,0

2,0

1,0

-

3,8 3,83,9 4,1 4,4 4,6

4,7

5,8

6,4

5,8

5,4 5,4

51

5,3 5,3

Tüketim

Grafik Türkiye ve Regüle tarife verilerini içermektedir. Şubat 2019’a ait kesinleşen tüketim verileri yayınlanmamıştır. Grafikteki %’lik değişimler Regüle tarifenin toplam tüketim içerisindeki oranıdır.

Grafik 2018-2019 yılı aylık Türkiye tüketimini göstermektedir. Şubat 2019 tüketimleri bir önceki aya kıyasla %11 azalmıştır. Grafikteki %’lik değişimler bir önceki ay ile kıyaslamayı göstermektedir.

Türkiye Tüketimi (GWh) Oran (%)

%25

%20

%15

%10

%5

%0

%-5

%-10

%-15

Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18 Kas.18 Ara.18 Oca.19

30.000

25.000

25.929

20.000

15.000

10.000

5.000

-

22.84424.145

22.786 23.193 23.005

28.26626.637

24.21122.667 23.336

25.147 25.368

Şub.19

22,629

%-6

%6

%-12

%-1

%23

%-6 %-6

% 2

%-9

%3

%8

%1

%-11

Grafik 2013 yılından itibaren Ocak ayına ait Türkiye ve Regüle tarife verilerini içermektedir. Şubat 2019 kesinleşen tüketim verileri yayınlanmamıştır. Grafikteki %’lik değişimler Regüle tarifenin toplam tüketim içerisindeki oranıdır.

Oran (%)Türkiye Uzlaştırma (GWh) Regüle Tarife ( GWh)

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

-

24.544

18.525

22.012

17.315

23.32922.356 22.769

15.215 15.987

27.438

20.362

26.064

20.098

24.044

18.317

21.962

16.63815.159

19.030

Oca.18 Şub.18 Mar.18 Nis.18 May.18 Haz.18 Tem.18 Ağu.18 Eyl.18 Eki.18

%90

%80

%70

%60

%50

%40

%30

%20

%10

%0

%75

%79

%82

%68 %67

%71%74

%77 %76 %7622.649

Kas.18 Ara.18

22.19324.590

17.03519.545

%77

Oca.19

24.201

17.816

%79

Turkey Uzlaştırma (GWh) Regüle Uzlaştırma (GWh) Oran %

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

-

19.238

15.257

12.712

21.415

14.852

22.518

12.863

23.651

11.186

20.004 18.525

24.544

17.816

24.201

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

%90

%80

%70

%60

%50

%40

%30

%20

%10

%0

%79

%64%69

%57

%47

%75 %74

Tüketim

Grafik 2017-2018-2019 yılları için toplam Türkiye tüketimini içermektedir. Türkiye tüketimi Şubat 2018 tüketimine göre %0,9 azalmıştır.

Üretim

Fuel Oil; %0

Doğal gaz+LNG; %16

Güneş+Biyokütle; %1

Rüzgar+Jeotermal+Nafta+Diğer; %11

İthal+AsfaltitKömür; %25

Linyit; %15

Hidro; %32

BİRİNCİL KAYNAKLARA DAYALI AYLIK ÜRETİM MİKTARI (MWH)

AYLIK ÜRETİMİN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI

• Şubat 2019 üretim miktarı bir önceki aya göre %10,7 azalmıştır.• Doğal gaz, Hidro ve kömür üretimi toplam üretimin %73’ünü

oluşturmaktadır.• Hidro üretimleri bir önceki aya göre %6 , Rüzgar ise %15 azalmıştır.

%0,0 %5,0 %10,0 %15,0 %20,0 %25,0 %30,0

30

25

20

15

10

5

-2017 2018 2019

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım

25

28 28

22

24

22

24

22

24 2323

2625

26

2827

23 2323 242324 232325

23

AYLIK TÜRKİYE TÜKETİMİ (TWh)

Aralık

TAŞ KÖMÜR: %1,0

RÜZGAR: %8,2

GÜNEŞ: %0,0

ATIK ISI: %0,2

ASFALTİT KÖMÜR: %0,7

AKARSU: %9,4

FUEL OIL: %0,5

BİYOKÜTLE: %1,0

BARAJLI: %22,1

JEOTERMAL: %2,9

İTHAL KÖMÜR: %23,4

DOĞAL GAZ: %15,6

LİNYİT: %14,9

AYLIK ÜRETİMİN KURULUŞLARA GÖRE DAĞILIMI

YAP-İŞLET-SANTRALLERİ %5,8

YAP-İŞLET-DEVRET-SANTRALLERİ %0,5

İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLER %3,6

EÜAŞ SANTRALLERİ %17,6

SERBEST ÜRETİM ŞİRKETİ SANTRALLERİ %72,5

%0,0 %10,0 %20,0 %30,0 %40,0 %50,0 %60,0 %70,0

Üretim

Sektörden Haberler

ENKA’ya ait Yap İşlet santrallerinden yaklaşık 2400 MW kurulu güce sahip doğal gaz çevrimsantralinin EÜAŞ ile olan enerji alım sözleşmesi sona ermiştir.

Yerli kömür üreticileri ile EÜAŞ alım anlaşması yapmıştır. 1 Şubat 2019 itibarıyla yerli kömürden üretilen enerjinin yaklaşık %60’ının 285 TL/MWh’den alınmasına karar verilmiştir.

İhtiyaç Sahibi Hanelere Elektrik Tüketim Desteği Verilmesi Hakkında Karar Resmi Gazete’de yayınlanmış olup, hane halkı sayısına göre aylık azami 150 kWh saat olarak uygulanacağı belirtilmiştir. 2 milyon 22 bin hanenin yararlanacağı belirtilen elektrik desteği için 40 ila 80 TL arasında değişen ödemeler PTT aracılığıyla yapılacaktır.

%80,0

Bolu, Düzce, Sakarya ve Kocaeli’nde 1.7

milyon müşteriye hizmet veren Sepaş

Enerji, e-mutabakat uygulamasına geçti.

Ev kullanıcıları hariç, tüzel ya da şahıs

şirketlerinin KDV hariç 5.000 TL ve üzeri

faturaları için beyan etmeleri gereken Mal

ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu

(BA) ve Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin

Bildirim Formu (BS) cari mutabakatlarını

artık daha kolay takip edebilecek.

Sepaş Enerji’nin güçlü kadınlarına hediye edilen Sakajewa’lar

hayatlarına iyilik getiriyor.

Ayrıca onlar adına Açev’e yapılan bağışla da “Hayallerimiz

Ortak” projesine destek olmanın gururunu yaşıyoruz.

Sepaş Enerji’den İşletmelere Büyük Kolaylık!

Bizden Haberler

Enerjisi güçlü kadınlar,hayat sizinle güzel!

E-mutabakat sistemine geçişle birlikte, sistemde e-posta bilgisinin güncel olması koşuluyla Sepaş Enerji tarafından

gerekli her türlü bilgi e-posta ortamında müşteriyle paylaşılıyor. E-mutabakat sisteminden yararlanabiliyor olmanın

tek şartı e-posta bilgisinin güncel olması. Yeni sistem sayesinde müşterilerin her ay Sepaş Enerji’den imza alma ve

süreci manuel olarak takip etme zorunluluğu ortadan kalktı.

Fatura güncelleme işlemleri her ayın 22’sine kadar sürdüğü için bu tarihten sonra BA-BS ve cari mutabakatlar

yapılabilecek. E-mutabakattan yararlanmak isteyen müşteriler, şirket e-posta adreslerini müşteri hizmetleri veya

çağrı merkezi aracılığıyla güncelleyebilecek.

Bizden Haberler

/Sepaş Enerji