Scenario's voor de zeer lange termijn Hoe kenbaar is de toekomst?

Jan Schuur en Nico Pieterse

Aanleiding Deltacommissie

Welke waterschade kunnen we bij voortgaande klimaatverandering in 2100 verwachten?

Kernvragen bij socio-economische scenario’s

Hoe en waar ontwikkelen zich bevolking en investeringen? In hoeverre zijn zij blootgesteld?

Hoe zal de samenleving op de toenemende dreiging reageren?

Welke preventief beleid wordt er gevoerd? Is dat effectief?

Een eeuw geleden

Delfshaven in 1910

Een eeuw geleden

Wilhelminakade 1891

Een eeuw geleden

IJsselmuiden, 1900

100 jaar in kaart

Tekst1900 2000

Bron: Historisch Grondgebruik Nederland, Alterra

Trends in de 20ste eeuw met gevolgen voor het ruimtegebruik

Individualisering, ontzuiling, tweeverdieners en sociale zekerheid

Het kindertal daalde van 4,25 naar 1,75; niet-westerse immigratie

Van kolen naar olie, gas en elektriciteit ICT (incl. telefoon) Industrialisatie, verdienstelijking van de economie Structuurverandering van de landbouw Boot en kar maken plaats voor trein, auto en vliegtuig Het besef van milieu- en natuurproblemen

Waren deze trends voorspelbaar?

Nieuwe trends tot 2100?

Gaan ICT en bevolkingskrimp woon- en werkgedrag veranderen?

Hebben nieuwe energiebronnen gevolgen voor transport, landschap, milieu en veiligheid?

Zal de verandering van de bevolkingsamenstelling onze beleving van landschap en stad beïnvloeden?

Veranderingen gaan veel sneller dan in de vorige eeuw en zijn dus nog minder te voorspellen

De volgende 100 jaar?

Van der Hoeven, Koomen, Jacobs, Aerts (2007)

2100“Global Economy” scenario

Scenario’s: wees bescheiden!

Aannames zijn al snel normatief, bijv. over het oplossend vermogen van marktwerking, technologische vernieuwing of beleid

Veel begrippen verwijzen naar de wereld van nu (bedrijventerrein, industrie, luchthaven, natuur, OV). Zij zijn waarschijnlijk niet toekomstbestendig.

Cijfers zijn bedrieglijk: rekenmodellen zijn meestal geijkt op een te kort verleden, wetmatigheden laten zich niet zomaar extrapoleren

Gaat 2100 ons begrip te boven?

Ziet de wereld er dan niet heel anders uit? Zijn oplossingen dan niet veel goedkoper? Ervaren toekomstige generaties de dreiging ook

zo?

Langer wachten betekent meer risico, maar ook: meer kennis van de dreiging goedkopere oplossingen beter zicht op toekomstige preferenties

Werk met schetsmatige what-if analyses om te bepalen: Hoe onzeker is de toekomst en wat zijn de belangrijkste

determinanten? Welke kennis hebben we nodig? Wat zijn de meest effectieve maatregelen? Wanneer moeten die uiterlijk genomen worden? Hoe

lang duurt het tot ze effectief zijn? Wat zijn de risico’s (extra kosten) van te vroeg ingrijpen?

Welke indicatoren kunnen het goede moment aangeven? Bestaan er no-regret opties? Welke strategie kan de onzekerheid verder verminderen?

Omgaan met onzekerheid