SCHEMATY DLA JĘZYKA

Aleksandra Zabiełło

kognitywistyka, III rok

I. MOWA

Mowa jest jedną ze złożonych czynności psychicznych

Gdzie jest zlokalizowany ośrodek mowy? Czy w ogóle istnieje? Czy da się jednoznacznie określić struktury

mózgu zaangażowane w wytwarzanie i rozumienie mowy?

OBSZARY MOWY

BOOBA CZY KIKI?

AFAZJA WERNICKEGO

Mowa płynna, słowotok, można dostrzec jej strukturę gramatyczną, pozbawiona sensu, problemy z rozumieniem mowy

AFAZJA BROKI

Mowa pełna przerw, skandowana, brak jej rozpoznawalnej struktury zdaniowej, zachowane rozumienie mowy

DYZARTRIA

Upośledzona zdolność artykułowania dźwięków mowy, wynikająca z dysfunkcji aparatu wykonawczego (język, podniebienie, gardło, krtań)

„MÓWIMY LEWĄ PÓŁKULĄ” – P.BROKA

Lewy płat skroniowy – kodowanie rzeczowników

Lewy płat kory przedczołowej, dolna część zakrętu czołowego i kora przedruchowa – czasowniki

PŁEĆ MA ZNACZENIE

Wg D. Kimura kobiety osiągają lepsze wyniki w zadaniach związanych z funkcjami językowymi

Uszkodzenie lewej półkuli wywołuje afazję częściej u mężczyzn niż u kobiet

Badania przy użyciu fMRI potwierdzają, że organizacjajęzyka w mózgach mężczyzn i kobiet jest nieco inna

Czy wyrazy lete i jete się rymują? Mężczyźni – aktywacja lewego dolnego

zakrętu czołowego Kobiety – obustronna aktywacja

wymienionego obszaru

SŁOWA TO NIE WSZYSTKO

Uczucia i nastawienie do drugiego człowieka są przekazywane werbalnie jedynie w niewielkim stopniu. Wg Alberta Mehrabiana:

7% treści emocjonalnej zawiera się w słowach

38% w tonie głosu 55% w wyrazie twarzy i języku ciała

MÓWIĆ TO ZNACZY MYŚLEĆ?

Teza Sapira-Whorfa: sposób myślenia jest konsekwencją sposobu wyrażania kategorii poznawczych i kulturowych

II. CZYTANIE

CZYSTA ALEKSJA (ALEKSJA BEZ AGRAFII)

Opisana po raz pierwszy w 1588 r. przez G. Mercuriale

Zdolność pisania bez umiejętności przeczytania tekstu

III. ROZPOZNAWANIE I NAZYWANIE KOLORÓW

ILE JEST KOLORÓW?

Na Nowej Gwinei żyją plemiona, które kolory podstawowe określają jedynie jako jaskrawe lub stłumione

W zależności od kultury istnieją różne konotacje i znaczenia przypisywane kolorom (np. czerwony w Chinach kojarzony jest ze szczęściem, a w kulturze celtyckiej ze śmiercią)

JAKI KOLOR MA ŚNIEG?

JAK MÓZG WIDZI KOLORY

ANOMIA KOLORÓW

Występuje na skutek uszkodzenia zakrętu językowatego

Prawidłowe widzenie kolorów, ale brak umiejętności kojarzenia nazwy i koloru

Poprawny sposób formułowania wypowiedzi