SCHUMPETER’İN GELİŞME VE DALGALANMALAR KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ

ÖNCÜLLER

Schumpeter,ekonomide girişimciliğin ve yeniliklerin rolünü en iyi açıklayan iktisatçılardan biridir.

Schumpeter’e göre kapitalist toplam üç farklı tip dalgalanmaya sahne olmaktadır.Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:

Üç ile dört yıl süreli ‘’Kitchin’’ dalgaları, Yedi ile onbir yıl süreli ‘’Juglar’’ dalgaları ve Elli ile altmış yıl süreli ‘’Kontradief’’ dalgaları.

Kendilerini tespit eden iktisatçıların ismini alan bu dalgalanmaları Schumpeter,girişimcinin rolü ve yenilikleri ile açıklamıştır.

Schumpeter’e göre,yeniliklerin hayata geçirilmesi yatırım ile mümkün dür.Bu yatırımların etkileri ise birikerek belli zamanlarda kümelenmektedir. Birbirinden farklı yenilikler ve bu yeniliklerin uygulanmaya konması için

yapılan yatırımların etkileri değişik zamanlarda ortaya çıkmakta ve kapitalist sistemin gelişmesini sağlayan dalgalanmalara yol açmaktadır.

Öte yandan,Schumpeter’e göre üretimin biri maddi diğeri ise maddi olmayan iki önemli faktörü vardır:

Emek ve toprak maddi faktörler i,sosyal organizasyon ve teknik ise maddi olmayan faktörleri oluşturmaktadır.

Üretim artışı ,emek ve topraktan ziyade tekniğin ve sosyal organizasyonun değişim(gelişim) hızına bağlıdır.

Gelişme ise alışılmış bir dengeden yeni ve daha yüksek seviyedeki bir dengeye geçmek olarak tanımlanabilir.Bunu gerçekleştirecek olan ise girişimcidir.

Girişimci,yenilikleri uygulayarak üretim faktörlerini yeni mal ve hizmetlerin üretimine kanalize eder ve böylece değişikliğin öncülüğünü yapar.

Girişimciyi dinamik kılan ve yenilikler peşinde koşmaya yönelten faktör yaratma hırsıdır.

Schumpeter’e göre gelişmekte olan bir ekonomide yenilik tiplerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

Piyasaya yeni bir ürünün veya mevcut bir ürünün yeni bir tipinin arzı , Yeni bir girdi veya yardı girdinin bulunması , Emekten veya sermayeden tasarruf sağlayan yeni bir üretim tekniğinin

bulunması, Yeni bir pazarın oluşturulması ve

Sanayi kesminin yeniden organizasayonu .

Bu yenilikleri uygulamaya koyacak olan kişi girişimcidir. Ancak,girişimcinin bu yenilikleri hayata geçirmek için bir yandan teknik bilgi

ve beceriye,diğer yandan da yatırım fonlarına ihtiyacı vardır. Girişimci bu fonları kendi tasarrufu ile karşılayabileceği gibi kredi temin

ederek de karşılayabilir.

Diğer taraftan,sosyo-ekonomik çevrenin de girişimcinin yaratıcı gücü üstünde büyük etkisi vardır.Sosyo-ekonomik çevrenin yetersizliği az gelişmiş ülkelerin durgunluktan kurtulamayışlarının önemli nedenlerinden birini oluşturmaktadır.

GELİŞME HAKKINDA

Schumpeter’e göre başlangıçta ekonomi durgun bir yapıya sahiptir.Karın ve faizin çok düşük olduğu bu safhada girişimci yeni bir üretim tekniği veya yeni bir ürün bularak ekonomide bir hareket yaratır.

Bu hareket durgun suya atılan bir taş parçasının yarattığı dalgaların etrafa yayılması gibi ekonominin diğer kesimlerine de yansır.

Bu şekilde başlayan gelişme süreci içinde,firmalar giderek büyür,sermayedarlar çoğalır ve mülkiyet tabana yayılmaya başlar.

Dikkat edilir ise,Schumpeter,yenilikler ve yatırımların kümelenmiş etkileri ile gelişmeden çok dalgalanmaları açıklamaya çalışmıştır.Bu açıklamalar bir gelişme modeli oluşturmaya kafi veyahut yeterli gelmemektedir.

SONUÇ

Schumpeter’e göre kapitalist sistem kendi iç dinamiği gereği gelişmesini başarılı bir şekilde sürdürecektir.İşçiler ise Karl Marx’ın ifade ettiği gibi sefalet içinde değil aksine refah içinde olacaklardır.

ANCAK,kapitalizmin ileri aşamalarında girişimcilerin rolü azalmaya başlayacaktır.Firmalar giderek büyüyecek ve sermaye şirketleri haline gelecektir.

Sermayedarların büyük bir bölümünün şirketin iradesi ile ilişkisi kalmayacak ve şirketi küçük bir grup idare etmeye başlayacaktır.

İşçiler,refaha kavuşmuş olmakla beraber kapitalistlere karşı birer rakip gibi davranmaya devam edeceklerdir.

Diğer taraftan,hürriyet havası içinde yetişen aydınların da kapitalist sisteme karşı sürdürdükleri eleştiriler sermayedarların ve girişimcilerin yıpranmasına neden olacak,sonuçta ise kapitalizmin Karl Marx’ın ifade ettiği gibi bir ihtilale gerek kalmaksızın terk edilerek yerini sosyalizme bırakacaktır.