scratch 2 editie nederland
DESCRIPTION
Scratch is een relatiemagazine van Stabiplan BV ontwerpsoftware voor de installatiebranche.TRANSCRIPT
2
magazine van Stabiplan – ontwerpSoftware voor de inStallatiebranche
Croon ElEktrotEChniEk groEit in BiM
3d dEsignContEst:doE MEE!
staBiBasEspil in BEhEEr
daaroMstaBiCad 8 for rEvit
Lees dit magazine onLinewww.stabipLan.nL/scratch
BEZO
EK ONZE STAND
4.B.074
O P D E VSK
Wij zoeken talent! STAPINDEWERELDVAN3D.NL enter
bezoek onze jobsite:
klanten aan het woord
Van Dorp installaties van tekenaar naar engineer
stabiCad 8 for revit
6 redenen om aan de slag te gaan
3d design Contest
win een iPad 3
161811
croon elektrotechniek beter rendement door BIM 4Stabiplan evenementen 2012 8De opmars van revit mep 9Testweek column 10wetenschap in bedrijf 14Kort nieuws 22trijselaar Vermeer markt vraagt om 3D 24Autodesk Authorized training Center 27Een weekje support 28sectorvisie 2010-2020 30
In de taal van websitebouwers beschrijft rev een relatie
tussen twee objecten. En ook al heeft de naam Revit weinig
met die betekenis te maken – BIM gaat wel over relaties.
Relaties tussen architect en constructeur. Tussen adviseur
en installateur. Kortom, tussen bouwpartijen. Het gaat
over de manier van samenwerken, over communiceren,
over bouwen.
Leuke associatie: BIM – relaties. Maar niet alleen leuk. Ook
gewoon keihard nodig. Omdat samenwerken uiteindelijk
staat of valt met relaties. Omdat faalkosten uiteindelijk
veroorzaakt worden door het ontbreken van goede relaties.
Laten we afspreken dat wanneer u de volgende keer Revit
hoort (en dat is al op de volgende pagina’s), u er een spatie
tussen zet. Rev It. Relaties. Software heeft niet het laatste
woord. En dat is maar goed ook: de menselijke factor blijft
de factor waar het om draait. Daarom presenteren we u dit
relatiemagazine.
Veel leesplezier!
rev it!
3
colofonstabipLan bV | SLOEP 1 | POSTBuS 128 | 2410 AC BODEgRAVEn | WWW.STABIPLAn.nL | [email protected] | 0172 65 02 65
coVer tekening | CROOn ELEKTROTECHnIEK B.V. | gEBOuW BEAgLE ZERKInE | JHK ARCHITECTEn
sCratCh
sCratCh
klant aan hEt woord
4
bim is luisteren naar elkaar en samenwerken vanuit een gezamelijk belang.
sCratCh
5
sCratCh
Croon Elektrotechniek groeit iedere dag in BiM
“bim staat of valt met de kennis van mensen. we hebben binnen croon (onderdeel van tbi holdings) daarom
een aantal mensen vrijgemaakt om zich in het onderwerp te specialiseren. daarnaast is het belangrijk je
te beperken, anders zou je het overzicht wel eens kunnen verliezen.” Joop mensink, techniek manager bij
croon elektrotechniek is realistisch. “binnen tbi weten we dat het een leertraject is.”
Lees verder
Zie je het als een 3d computer-systeem, dan doe je het te kort
Croon werkt voor hun BIM-traject nauw samen met
Stabiplan. Joop vertelt: “Je moet gewoon beginnen,
bijvoorbeeld met clash detectie, dan kun je gedurende
het proces verder verfijnen. Die kennis kun je dan weer
gebruiken in een volgend project.”
stabiCad 8 for revitEnkele BIM-projecten zijn gemodelleerd in
StabiCAD for Revit, waarbij het door de architect
aangeleverde model het vertrekpunt was. Joop: “Zie
je BIM als een 3D-computersysteem, dan doe je
het te kort. Het gaat over een andere manier van
samenwerken. Werd de installateur in het verleden
behandeld als een onderaannemer, tegenwoordig
zijn de samenwerkende partijen volwaardige
bouwpartners.” Daarom wordt binnen Croon de
opgedane kennis niet alleen uitgewisseld in een BIM
werkgroep - er is ook kennisdeling.
SCRATCH
6
redeneren vanuit de logica“Als bouwkunde, elektrotechniek en werktuigbouw de
gelederen sluiten, dan werkt het. Daarbij redeneren we vanuit
de logica: wie komt het eerste en wie volgt? Zo ontstaat op
de bouw een serene rust.” Joop noemt als recent voorbeeld
de bouw van een ziekenhuis. “Dat was ons beste BIM-project.
Waarom? Omdat we daar met elkaar, als bouwpartners, een
beter rendement behaalden, wat resulteerde in een tevreden
opdrachtgever. geen vertragingen en geen meerwerk. We
hebben aan dit project zeer effectief gewerkt.”
luisteren naar elkaarEen definitie van BIM is lastig. Maar verschillende aspecten
die Joop noemt, komen samen in één brandpunt: “BIM is
luisteren naar elkaar, waar nodig de werkvolgorde veranderen
en met elkaar samenwerken vanuit een gezamenlijk
belang. Het is het mooiste wanneer de opdrachtgever de
geloofsbrieven van zo’n project ook tekent. Hij gaat dan zelf
meedenken tijdens het project. Het is onze ervaring dat hij
dan bereid is het oorspronkelijke eisenpakket bij te stellen
wanneer dat het eindresultaat ten goede komt.”
omslag naar databasewereldBIM vraagt andere kennis van mensen. “Bij Croon worden
hiervoor soms juist jonge mensen ingezet omdat zij nieuwe
technologie makkelijker oppakken. Maar we zoeken ook
naar manieren om oudere collega’s de omslag naar de
databasewereld te laten meemaken, bijvoorbeeld door interne
klasjes te vormen.” Joop is ervan overtuigd: “De perceptie
waarom BIM niet zou kunnen werken, wordt hierdoor bij hen
vaak bijgesteld”.
www.croon.nl
klant aan hEt woord
...beter rendementen een tevredenopdrachtgever...
7
sCratCh
Biopartner incubatorBij de realisatie van dit project in Leiden (gebouwd door Dura Vermeer, architect JHK)
maakte Croon gebruik van de (toen nog) betaversie van StabiCAD 8 for Revit. Hierdoor kon
Stabiplan de software net zo dicht aan laten sluiten bij de praktijk van de gebruiker als
StabiCAD 8 for AutoCAD. Jan de Pree, projectengineer bij Croon: “Het tekenen van kabelgoten
gaat praktisch op dezelfde manier als in StabiCAD 8 for AutoCAD. Een voordeel is dat je met
Revit op elke plaats in de tekening een doorsnede kan maken van een bepaalde situatie en
tevens een 3D-voorstelling.” Een aantal in de betaversie ontbrekende componenten heeft
Croon zelf gemaakt. Deze zijn inmiddels opgenomen in StabiCAD 8 for Revit.
sCratCh
stabiCad Users Meeting november 2012
De SuM is een groots evenement voor
alle StabiCAD gebruikers. Inhoud:
StabiCAD 8 demo’s, handige tips en trucs,
en vooral ook bijpraten met vakgenoten.
We presenteren het nieuwste van het
nieuwste en zijn altijd weer benieuwd
naar de reacties van de dagelijkse
gebruikers van onze software. Op deze
dag wordt ook de winnaar van de
3D Design Contest bekend gemaakt!
www.stabiplan.nl/events
BiM seminar voorjaar 2012, Bodegraven
Een paar keer per jaar organiseert Stabiplan een BIM seminar. Kom ook en krijg een
heldere kijk op BIM en maak kennis met StabiCAD 8 for Revit en StabiCAD 8 for AutoCAD.
Bouw & iCt beurs21 en 22 maart 2012, Jaarbeurs Utrecht
Stabiplan presenteert samen met
Autodesk de mogelijkheden van BIM
voor de nederlandse installatie-
branche: StabiCAD 8 for AutoCAD
en StabiCAD 8 for Revit.
EvEnts
8
alex van Bochove,knowledge manager
revit MEp: het antwoord op de vraag naar ketenintegratie en faalkostenreductie.
niEUw in dE staBiCad faMilY
De stelligheid van deze zin
doet vermoeden dat enkel een
softwareproduct de oplossing is
voor deze hot items in de branche.
Dat lijkt me teveel eer, maar in
het afgelopen jaar is ook binnen
de installatietechniek duidelijk
geworden dat de samenwerking in
de branche kan veranderen onder
invloed van BIM en de daarbij
gebruikte ontwerpsoftware.
Dit betekent dat bij de adviseur
Revit MEP al niet meer is weg te
denken uit het ontwerpproces. En
ook installateurs krijgen steeds meer
te maken met 3D modelleren en
het aanleveren van tekeningen voor
coördinatie in een BIM-proces. Om
zowel de adviseur als de installateur
op ieder moment in het proces het
juiste advies en bruikbare tools in
handen te geven hebben we het
afgelopen jaar StabiCAD 8 for Revit
ontwikkeld.
sCratCh
9
alex van Bochove,knowledge manager
revit MEp: het antwoord op de vraag naar ketenintegratie en faalkostenreductie.
Dat doen we vanuit het
uitgangspunt: ontwerpen en tekenen
is informatie toevoegen aan een
project. Of je dat nu doet in CAD
of in Revit. Daarom maken we
het Amerikaanse Revit niet alleen
geschikt voor de nederlandse markt
met fabrikantdatabases en normen,
maar voorzien we het van een
StabiCAD 8 schil. We ontwikkelen
dus geen compleet nieuwe software,
maar zorgen ervoor dat de tekenaar
of modeler handige StabiCAD
functionaliteit in beide platforms
beschikbaar heeft. En dat informatie
uit Revit kan worden gebruikt
in het CAD-platform om de nog
steeds nodige 2D informatie zoals
installatieschema’s uit het model
te halen. En in de beheeromgeving
van StabiBASE zijn Revit-modellen
en CAD-tekeningen van een project
direct beschikbaar.
We hebben ervoor gezorgd dat
StabiCAD 8 beschikbaar is op het
Revit-platform. En dat toekomstige
nieuwe functionaliteit voor
beide platforms beschikbaar
komt. Een recent voorbeeld
daarvan is de Dialux koppeling
voor lichtberekening. Doordat
elementselectie, product line
importer en het genereren van
materiaallijsten al bekend zijn
uit StabiCAD kan uw organisatie
een vliegende start maken met
StabiCAD 8 for Revit.
Bent u nog niet zover?
Kennismaken met Revit kan altijd
tijdens onze seminars:
www.stabiplan.nl/bimseminar
Heeft u een mening of idee
over StabiCAD 8 for Revit - mail
niEUw in dE staBiCad faMilY
Een testweek!ColUMn
Door prof. dr. Arie van Deursen hoogleraar software engineering Technische universiteit Delft
In november was ik bij Stabiplan om een
openingscollege te verzorgen voor de jaarlijkse
‘DevWeek’. Dit jaar stond deze bijeenkomst
voor de ontwikkelteams geheel in het teken
van softwaretesten.
Testen is in principe heel eenvoudig: als ik op de
knop klik waarmee een tekening van enkellijns
naar dubbellijns omgezet moet worden, dan
moeten de lijntjes inderdaad verdubbelen. Elk
voorbeeld van het gebruik van een systeem is
een mogelijk testgeval.
Testen wordt moeilijk wanneer we moeten
bedenken welke testgevallen we moeten kiezen.
Alles testen kan niet (het aantal mogelijkheden
is oneindig), teveel testen is te duur en bij te
weinig testgevallen is de eindgebruiker de klos.
Om goede testgevallen te kiezen is het van
belang gebruikers vanaf het begin bij het
testen te betrekken. Wie een nieuwe feature
bedenkt, kan direct een aantal testgevallen
formuleren die het gebruik van de nieuwe
feature illustreren - en die later als (acceptatie)
test meegenomen kunnen worden.
Daarnaast kijken testers kritisch naar het
soort fouten dat waarschijnlijk is. Voor elk
soort fouten bestaan specifieke teststrategieën,
gericht op bijvoorbeeld lokalisaties, of op
bepaalde eigenschappen van tekeningen.
Hiermee is het mogelijk om grote test suites
geautomatiseerd toe te passen bij elke kleine
wijziging die het product ondergaat, om te
verifiëren dat de bestaande functionaliteit
correct blijft werken.
Een hele week gewijd aan testen is een
fantastische gelegenheid om na te denken over
teststrategieën, testautomatisering en de beste
manier om eindgebruikers bij het testproces
te betrekken. Maar een week is niet genoeg:
daarom zijn Stabiplan en de Tu Delft op dit
moment plannen aan het uitwerken om een
langdurige samenwerking op het gebied van
software testing vorm te geven.
10
sCratCh
11
klant aan hEt woord
VDi bedrijfsbreed naar StabiCAD 8van tekenaar naar engineer
Van Dorp installaties, familiebedrijf,
totaalinstallateur, landelijk 15 vestigingen.
Het bedrijf met de gele bedrijfswagens, maakt
al lang gebruik van StabiCAD. Eén voor één
gaan alle vestigingen over op StabiCAD 8.
Lees verder
12
henk willem van dorp, algemeen directeur en eigenaar,
ontdekte stabiplan in 1995 bij de inka. martin de Vries,
bedrijfsleider ict, was nauw betrokken bij het onderzoek
naar de toegevoegde waarde van de stabicad software aan
de projecten van Vdi en zet de argumenten op een rij.
“uniformering van de werkwijze van de vestigingen is
een belangrijke reden om bedrijfsbreed over te stappen
naar StabiCAD 8. Steeds meer projecten overstijgen de
vestigingen. niet alleen om capaciteitsredenen, maar ook
omdat diverse disciplines een bijdrage leveren aan één
project. Samenwerken tussen disciplines binnen één project
moet dan ook goed verlopen. Dat betekent dat tekeningen
tussen vestigingen makkelijk uitwisselbaar moeten zijn. Een
uniforme werkmethodiek is dan belangrijk. Daarnaast hebben
we ervaren dat de technische en functionele ondersteuning
van Stabiplan aansluit bij Van Dorp installaties als bedrijf. Wij
herkennen elkaar in een rustige en weloverwogen strategie.”
EngineersMartin: “Slimme en snelle tekenfuncties in StabiCAD 8
maken het mogelijk om goed te engineeren. Dit zorgt
voor kwaliteitsverbetering en drukt de faalkosten, want
tekeningen zijn dan nagekeken op fouten en zo eerder
op orde.”
“De vestigingen Amersfoort en Deventer zijn zonder
migratietraject overgestapt op StabiCAD 8. De tekenaars
hebben het volledige trainingstraject gevolgd. Onze
tekenaars vinden het een groot pluspunt dat de docenten
van Stabiplan een koppeling naar de praktijk kunnen maken.
Training is van cruciaal belang, want zo leren de tekenaars
niet alleen hoe StabiCAD in elkaar zit, maar kunnen ze de
verbinding naar de praktijk leggen. Veel efficiencyvoordelen
zijn te behalen met de kennis en kunde van de tekenaar.
Een tekenaar is ook geen tekenaar meer zoals vroeger.
Tegenwoordig wordt zoveel binnen deze functie gevraagd,
dat ze eerder engineers zijn.”
Centralisatie“Het overstaptraject van de andere vestigingen is in
voorbereiding. We laten de vestigingen gefaseerd overgaan,
omdat deze operatie een flinke investering in tijd en geld is.
Installatie op locatie en training van de tekenaars wordt per
vestiging afgestemd met Stabiplan.
Tegelijkertijd hebben we onze AutoCAD licenties
gestroomlijnd naar een netwerkmodel en daarmee het
klant aan hEt woord
sCratCh
training is van cruciaal belang...
sCratCh
aantal licenties en kosten gereduceerd. Van StabiCAD
hebben we nu in totaal 28 licenties in een netwerkpool.”
De grote vestigingen van VDi beschikken over glasvezel
bekabeling en maken onderdeel uit van een groter
integratietraject. Martin: “Het is een enorme klus om
alles te centraliseren. Vandaar dat we nu nog één
licentiemanager van StabiCAD 8 per vestiging hebben.”
Henk Willem van Dorp ziet het belang van
centralisatie ook voor een toekomst met BIM: “Zonder
software zoals van Stabiplan en Syntess (voor onze
administratie) kunnen wij als bedrijf niet meer
bestaan. Maar dan moeten we het wel goed inrichten
en efficiënt gebruiken. Voor een bedrijf met meer
vestigingen betekent dat focussen op uniformiteit
en daarbij helpt de techniek van centrale databases.
Bovendien is dat een goede basis als we met BIM aan
de slag gaan.”
BiMMartin is volop bezig met BIM in een interne werkgroep.
“Wij zien daarbij een grote verschuiving in de functie
van tekenaar. Is een tekenaar nu nog veel betrokken
bij de werkvoorbereiding in een BIM-proces, in de
toekomst zien we meer de combinatie van tekenen en
engineeren. Omdat onze tekenaars nu nog veel met de
uitvoering van de werkvoorbereiding bezig zijn, hebben
we nog weinig tijd voor BIM. Met de werkgroep bepalen
we waar we nu staan en wat er nodig is om een stap
verder te komen. We staan midden in het onderzoek en
geven de directie advies. Het past binnen onze strategie
om een pilot BIM traject uit te voeren bij een vestiging.
De ontwikkeling van StabiCAD 8 for Revit zou daar
wellicht goed bij aansluiten.“
www.vdi.nl
syntess softwareVan Dorp installaties voert 26 administraties met Syntess
en is daarmee een ‘grootverbruiker’. Martin de Vries: “In
2005 zijn we met 4 vestigingen overgestapt op Syntess
Atrium. Sindsdien is door acquisitie van bedrijven het aantal
administraties flink uitgebreid. nieuwe vestigingen werken
vanaf het eerste begin met Syntess. We gebruiken Syntess
Atrium als kernapplicatie voor ERP: dit omvat voor alle
vestigingen de financiële en projectadministratie.”
Ron Hessing, sales manager bij Syntess: “Met Van Dorp
installaties hebben we een hecht partnership dat op diverse
vlakken een win-win situatie oplevert. Een klant als VDi
gebruikt de software intensief en geeft ons ook deskundige
en praktische feedback. Dat helpt ons Syntess Atrium naar
een hoger niveau te tillen en het gebruik ervan intuïtiever
te maken.”
Met de Syntess-koppeling in StabiCAD kan een gebruiker een
materiaallijst eenvoudig exporteren voor gebruik in Syntess.
Bel voor meer informatie naar 088 - 40 80 410 of mail naar
13
SCRATCH
14
sCratCh
14
Om een paar recente voorbeelden uit onze praktijk te noemen. Wij
zitten in de technische ICT-hoek en daarom hebben we al jaren relaties
hebben met de Tu Delft en het ICT onderzoek van de uu (universiteit
utrecht). Via de universiteit in Delft zijn we betrokken bij de SERg[1]
(Software Engineering Research group) die onderzoek doet naar
(automatisch) testen van software. Recent gaf de betrokken professor
de aftrap van onze DevWeek – zie pagina 10.
Met de uu werken we al jaren samen in het onderzoekprogramma
Jacquard[2] naar het gebruiksklaar uitleveren van productsoftware. Dit
programma heeft als doel de kennispositie op het onderzoeksterrein
van software engineering en software services in nederland te
versterken. Door deze samenwerking krijgen de projecten aan de uu
tegelijk een academisch en toegepast karakter.
Als vervolg hierop heeft Stabiplan promotieonderzoek laten doen
op het gebied van SOK[3] (Software Operation Knowledge), onderzoek
naar de rol en inzet van softwarefunctioneringskennis binnen
softwarebedrijven. Denk aan kennis over de kwaliteit, het gebruik en
de waardering van software in de praktijk. Wij hebben de onderzoeker
Henk van der Schuur ‘gesponsord’ met een fulltime dienstverband.
Recent was ik als paranimf bij de verdediging van zijn proefschrift,
leuke ervaring! We hebben bovendien zaken uit het onderzoek direct in
de praktijk gebracht, zoals directe ‘customer feedback’ op StabiCAD.
De doelstellingen van deze onderzoeken sluiten aan bij de visie van
Stabiplan om flexibel te zijn en in korte tijd te kunnen reageren op
markt-, klant- en technologische ontwikkelingen. Dit is voor mij één
van de succesfactoren van Stabiplan. Die succesfactoren zijn recent
nog onderzocht door Roderick van Cann - zie kader hiernaast.
Zo helpen we elkaar stevige stappen vooruit. Wij blijven op de hoogte
van actuele ontwikkelingen en de onderzoekers zien wat er in de
praktijk speelt. We maken samen van 1 + 1 veel meer dan 2!
Bij Stabiplan komentheorie en praktijk samen
Universiteiten zijn kennisbedrijven. en wat is er
nu mooier dan wanneer die kennis toegepast en
getoetst wordt in de ‘echte economie’. ook mkb-ers
leveren een bijdrage aan de opleiding van kennis-
en onderzoekerstalent. die connectie is belangrijk,
maar je moet er wel passie voor hebben. het
is immers een investering in tijd en geld. mijn
ervaring is dat het een win-win relatie is als je het
van beide kanten goed oppakt.
wEtEnsChap in BEdriJf
Door giJs wiLLem sLooF managing director
[1] Meer over SERg via http://swerl.tudelft.nl/[2] Een video van het Jacquard ‘Deliver-project’ is eenvoudig te vinden via www.stapindewereldvan3d.nl[3] Meer over SOK en het proefschrift van Henk via http://hwschuur.nl
• Business focus
• Vision
• Company growth
• Managing the company
• People
• Being a product company
• Ecosystem
strategy
• Marketing
• Market focus
• Market expansion
• International expansion
• Country specific issues
• International collaboration
• New product introduction
• Technical product
development
• Product development
• Customization
Shaping
the company
Product
development
Establishing
the market
Going
international
SCRATCH
1515
sCratCh
onderzoek: beslissingen van ondernemers die hebben bijgedragen aan het succes van hun bedrijf
masteropleiding business informatics - UU
roderick Van cann product manager content
redenEerder onderzoek toont aan dat slechts één op de vijf nieuwe
softwarebedrijven het langer dan vijf jaar volhoudt. Hulp bij
het succesvol maken van deze ondernemingen is dus gewenst.
Bovendien heeft de nederlandse software industrie net zoveel
impact op de economie als de landbouw of voedselindustrie. Zelfs
een kleine verbetering in het percentage van succesvolle onderne-
mers kan dus een grote invloed hebben.
onderzoekInterviews bij 16 succesvolle nederlandse softwarebedrijven,
waaronder Stabiplan, met als hoofdvraag: Welke beslissingen uit
de beginfase hebben bijgedragen aan het uiteindelijke succes van
het bedrijf?
resultaatEen totaal van 144 verschillende beslissingen (21 met een
negatieve invloed op succes) samengevat in 17 beslissingstypes die
terug te brengen zijn tot vier categorieën:
1. Shaping the company - belangrijke bron van consistente
beslissingen
2. Product development – vooral in begin en aan eind
van start-up fase
3. Establishing the market - geen foutieve beslissingen
4. going international - risicovolle strategie met relatief veel
foutieve beslissingen
Het ‘Early-life decision model for software entrepreneurs’
visualiseert deze beslissingscategorieën en –types en is bedoeld
als referentiemodel dat beginnende ondernemers informeert over
de cruciale beslissingsgebieden
tijdens de start-up fase van
hun softwarebedrijf.
• Business focus
• Vision
• Company growth
• Managing the company
• People
• Being a product company
• Ecosystem
strategy
• Marketing
• Market focus
• Market expansion
• International expansion
• Country specific issues
• International collaboration
• New product introduction
• Technical product
development
• Product development
• Customization
Shaping
the company
Product
development
Establishing
the market
Going
international
win
EEn
ipa
d 3
of é
én v
an d
e an
der
e p
rijz
en*
1. gebruiksvriendelijkStabiCAD 8 vereenvoudigt werken met Revit. De functies
en families in StabiCAD 8 for Revit zijn snel toegankelijk
via de ribbon interface. Alle families zijn overzichtelijk
per discipline gegroepeerd. Met de slimme en uit
StabiCAD 8 for AutoCAD bekende plaatsingsfuncties zet
u de juiste installatiecomponent in het model. u selecteert
eerst in de E- of W-ribbon het soort element (pomp, klep,
radiator, luchtrooster, brandklep, armatuur, wcd) -
StabiCAD toont de opties - u kiest fabrikant en maat.
Tenslotte zet u het gekozen element met één muisklik in
het model.
rEdEnEn oM aan dE slag tE gaan MEt staBiCad 8 for rEvit6 FOR REVIT
sCratCh
1818
Lees verder
4. Uniform beheerRevit-projecten en -modellen beheert u vanuit StabiBASE. Zo kunnen
Revit-modellen en CAD-tekeningen van hetzelfde project bij elkaar staan
en vanuit StabiBASE geopend worden. StabiCAD 8 start automatisch
het juiste platform. Ook andere functionaliteit en content wordt via
StabiBASE hergebruikt. Zo zijn productgegevens vanuit dezelfde database
te gebruiken. u gebruikt dezelfde schermen voor het toevoegen van
leveranciersprogramma’s – de bekende product line importer (voor het
importeren en bijwerken van fabrikantgegevens) laat u eenvoudig de
vertaalslag maken tussen CAD-symbolen en Revit-families.
Sta
biCA
D fo
r AutoCAD
Sta
biCA
D for Revit
voorlopigontwerp
definitiefontwerp werktekening
uitvoering
revisietekeningbeheer
i
nstalla
tieadviseur installateur
facility m
anager
2. gelokaliseerde contentStabiCAD 8 for Revit heeft dezelfde artikeldatabases met nederlandse
fabrikantgegevens als StabiCAD 8 for AutoCAD. Deze zijn onderverdeeld in fabrikant
onafhankelijke families voor de ontwerpfase en veelgebruikte fabrikant specifieke
componenten voor de verdere uitdetaillering. Of u nu kiest voor onbepaald of specifiek,
u werkt altijd met families en componenten conform de nederlandse normen.
3. BiM proofDoor de multiplatformstrategie is StabiCAD 8 voor
iedere fase in het BIM-proces de best passende
oplossing. Wilt u in een Revit-model samenwerken
met andere disciplines, dan kan dat met
StabiCAD 8 for Revit. Wilt u StabiCAD 8 for AutoCAD
gebruiken voor engineering (bijvoorbeeld elektro
installatieschema’s) en prefab (bijvoorbeeld
leidingsystemen en riolering), dan exporteert u
alle elementen uit het Revit-model. Bijvoorbeeld
alles van elektro om daarmee automatisch het
installatieschema in StabiCAD 8 for AutoCAD
te genereren. Voor coördinatie en clash detectie
gebruikt u navisworks of Solibri.
sCratCh
1919
5. altijd up-to-dateMet StabiCAD 8 for Revit groeit u mee met BIM. Vanuit
onze ervaring met softwareontwikkeling voor en kennis
van de installatiebranche kunnen we snel inspelen op de
vraag naar nieuwe content en functionaliteit. Veel nieuwe
StabiCAD 8 functionaliteit komt vanaf nu op zowel het
CAD- als het Revit-platform beschikbaar. De beschikbare
artikelbestanden blijven up-to-date dankzij een goede
relatie met fabrikanten en leveranciers.
6. Berekenen vanuit het modelKrijgt u een bouwkundig Revit- of IfC-model aangeleverd? gebruik dan
Revit voor bouwfysische berekeningen zoals transmissie en koellast.
Revit bevat functionaliteit voor het berekenen van luchtkanalen en gas-
en waterleidingen volgens de internationale formules en normen, zoals
Ashrae. In StabiCAD 8 for Revit is de Dialux koppeling aanwezig voor
de berekening van het aantal armaturen in een ruimte en de verdeling
ervan over die ruimte.
Daarom StabiCAD 8 for Revit!
sCratCh
2020
Daarom StabiCAD 8 for Revit!
sCratCh
21
Autodesk Revit MEP 2012Autodesk Revit MEP software voor Building Information Modeling (BIM) ondersteuntwerktuigbouwkundige, elektrotechnische en sanitairtechnische (MEP) ingenieurs metgeïntegreerde ontwerp-, analyse- en documentatietools voor bouwontwerp.
www.stabiplan.nl/autodesk
sCratCh
ko
rt
niE
Uw
s
22
stabicad 8 for revitheeft de toekomst
Van Losser is in het bezit van 22 StabiCAD 8 licenties, zowel E als
W. Ronald Boers, tekenaar: “Als alle partijen in Revit tekenen
voorkomen we veel fouten en dat is uiteindelijk goedkoper dan de
installaties achteraf of
tijdens de bouw aan
passen. Dus onze
stelling is: StabiCAD 8
for Revit heeft de
toekomst.”
inzicht in user experienceWe organiseren regelmatig PRO gebruikersdagen. Intensieve
sessies met een paar StabiCAD 8 PRO tekenaars. naast eigen
bestek neemt iedere deelnemer een lijstje met vragen, bugs en
wensen mee. Door naast de tekenaar te gaan zitten in StabiCAD 8.
De tekenaars gaan naar huis met tips en trucs van de product
managers.
beheerderstraining stabicad
Totaalinstallateur Hellebrekers Technieken is in het bezit van
veertien StabiCAD 8 licenties. frank Hupse, projectengineer WTB,
heeft de beheerderstraining gevolgd: “Ik heb geleerd de technische
informatiestroom van de verschillende disciplines, op zowel
StabiCAD en AutoCAD gebied, nog beter en efficiënter te
beheersen. Hierdoor optimaliseren we de integratie tussen de
verschillende disciplines.”
riVm stapt over naar stabicad 8Stabiplan support engineers hebben het complete tekeningen-
bestand overgezet en de inrichting van StabiCAD 8 afgestemd op
de werkwijze van het RIVM. Met de StabiBASE WEB Server beheert
het RIVM de tekeningen van alle gebouwen op het terrein, zodat
meer mensen in de organisatie inzicht hebben in de tekeningen.
sCratCh
bim consultancy bij wolter & drosWolter & Dros heeft Stabiplan ingeschakeld voor ondersteuning
bij het opzetten van een Revit project. Verschillende vestigingen
zijn nu serieus bezig met BIM en inmiddels hebben drie tekenaars
een compleet trainingstraject gevolgd van vijf dagen.
stabicad certified engineersDaniël den uijl, tekenaar bij Hulstflier
Installateurs heeft als eerste tekenaar het
StabiCAD 8 examen gehaald. “Het is niet
alleen een test voor jezelf, je onderscheidt je
van de rest.”
23
international stabiplan sales summit
In verband met de internationale groei van Stabiplan is op
3 oktober 2011 de eerste International Sales Summit geweest.
Collega’s uit België, frankrijk en Roemenië bezochten Bodegraven
om kennis uit te wisselen en zagen de presentatie van StabiCAD 8
op de beurs Elektrotechniek.
kansen in roemeniëOmdat het tekenen van gasleidingen in Roemenië strikt wordt
gecontroleerd, moet het tekenwerk van deze installaties exact
volgens de norm getekend worden. En dat kan mooi met
StabiCAD 8. Onze Roemeense collega’s hebben hiervoor een
marketingcampagne opgezet en zijn trots op het resultaat!
interclima+elecIn februari 2012 zijn we aanwezig op de tweejaarlijkse
interclima+elec beurs in Parijs. natuurlijk kan Stabiplan op deze
internationale vakbeurs voor het franstalige gebied niet gemist
worden. Onze zes franse collega’s gaan er een succes van maken.
sCratCh
24
klant aan hEt woord
Trijselaar Vermeer:markt vraagt om 3din zoetermeer verrijst het centrumplan voor de woonwijk oosterheem,
een combinatie van twee in elkaar grijpende werken.
Door andrÉ weigand, redacteur Installatie XL, uitgave van Installatie Journaal / Gawalo
sCratCh
25
Loodgieter op beide werken is installatiebedrijf trijselaar
Vermeer uit numansdorp, een sanitair installatiebedrijf
met ruim 200 medewerkers, waarvan 120 loodgieters in de
buitendienst. tekenaar en werkvoorbereider erik wolters
deed het tekenwerk samen met collega nada subasic – in
stabicad.
prefab“Omdat het zo’n groot werk is, begin je bovenin met
engineeren – je ontwerpt van boven naar beneden”, vertelt hij.
“Zo werk je naar steeds grotere leidingdiameters. Onze start
is de berekening van gas- en waterleidingen met StabiCAD 8.
Vervolgens kan ik meteen materiaal en fabrikanten kiezen en
de hele installatie ontwerpen, inclusief de juiste hulpstukken.
Dat maakt het voor ons mogelijk alle leidingen al zo veel
mogelijk te prefabriceren. De prefabdelen gaan in zo groot
mogelijke stukken naar de bouw. Daar hoef je dan alleen nog
een paar koppelingen te maken.
In dit project gebruiken we PE-rioleringen. StabiCAD berekent
alle zaagmaten voor het maken van de prefabsets. Vervolgens
draai ik de materiaallijsten uit inclusief artikelnummers van
de leverancier. Dat is de basis om de benodigde materialen
te bestellen en de werkplaats aan te sturen voor het samen-
bouwen van de sets.”
Beheer“StabiBASE is voor ons een belangrijke spil in het beheer. Je
tekeningen moeten natuurlijk op orde zijn en het spreekt
vanzelf dat overal ook echt dezelfde tekeningen beschikbaar
zijn, in de werkplaats, op de bouw, bij de opdrachtgever,
bij de aannemer… Bij grotere wijzigingen moeten ook de
tekeningen worden aangepast. Dan kan ik met één druk op
de knop een complete tekeningenlijst uitdraaien met alle
wijzigingsdata. Zo werken we altijd met de laatste versies.”
Lees verder
sCratCh
26
BiM“Tegenwoordig gaan we in dit soort complexe projecten steeds
meer met BIM aan de slag en stappen we vaak over naar
ontwerpen in 3D. Een goed BIM-project start met een overleg
hoe de samenwerking gaat verlopen. In het voortraject komen
alle disciplines bij elkaar om daarover na te denken en goede
afspraken te maken. Als iedereen zomaar begint te tekenen, is
het eind zoek. Zo weten alle installateurs van tevoren waar zij
hun leidingen moeten plannen. En pas dan wordt er getekend,
in 3D. Het is een uitstekende manier om problemen in de
uitvoering van tevoren te kunnen kortsluiten, wat uiteindelijk
vertragingen in het bouwproces voorkomt.
In Revit en navisworks laten we de 3D modellen van alle
partijen samenkomen en coördineren we met behulp van
clash detection. Onmogelijke kruisingen van leidingen en
problematische obstakels worden automatisch gesignaleerd.
Daardoor verloopt de bouw zelf soepeler en sneller. We zitten
elkaar letterlijk minder in de weg.
In feite heb je het bij BIM dus niet alleen over een stap
verder in de techniek – 3D bijvoorbeeld – maar ook in de
samenwerking. Dat is natuurlijk winst, en daarmee wordt het
intensievere voortraject goedgemaakt.”
www.trijselaarvermeer.nl
stabibase is voor ons een belangrijke spil in het beheer.
het projectcentrumcampus
aannemer ballast nedam / era contour
● 124 seniorenappartementen
● 55 zorgappartementen
● 30 stadswoningen
● 53 vrije sector appartementen
● onderbouw met o.a. gezondheidscentrum,
bibliotheek, zwembad
winkelcentrum en een woonzorgcentrum
aannemer Van omme & de groot
● 12.000 m2 winkels in de plint
● 340 woningen
● galerijwoningen en drie torens
● twee van achttien en één van dertien verdiepingen
● parkeergarage van 620 vakken
trijselaar Vermeer: installateur gas, water, hwa,
riolering en nutsvoorzieningen.
Voor een cad-trainer lijkt het daar soms wel op.
Je kunt het je bijna niet meer voorstellen maar tien jaar geleden
kregen wij regelmatig de vraag wat de afkorting cad betekent.
nu vragen cursisten zich af wat bim precies inhoudt. als docent
aan een atc geef ik daar natuurlijk graag antwoord op.
ATC, nog zo’n afkorting, staat voor Autodesk Authorized Training
Center. Het betekent dat de trainingsfaciliteiten bij Stabiplan aan
de Autodesk standaard voldoen. Een belangrijk onderdeel is de
kwaliteit van trainers en trainingsmateriaal. Dat betekent voor een
trainer naast examens doen vooral ook continu bijgepraat
worden door collega’s en klanten over de dagelijkse
tekenpraktijk. En het installatietechnische vakgebied.
Dit gebruik ik dan weer in mijn trainingen en bij het
maken van trainingsmateriaal.
Zo heb ik meegeholpen aan de ontwikkeling van
nederlandstalige materiaal voor het Revit trainingstraject.
De inspiratie voor de tekenpraktijk haal ik uit de BIM-
projecten die ik op locatie bij klanten begeleid.
nog even over BIM. Ik vraag me af of we, net als met CAD,
over een paar jaar alleen nog de afkorting kennen en
precies weten wat we dan bedoelen. Tot die tijd leggen wij het graag
aan u uit. Ook tijdens de trainingen.
tot ziens bij uw volgende training in ons atc!
www.stabiplan.nl/training
is BiM het nieuwe Cad?
aUtodEsk aUthoriZEd training CEntEr
Edward Breedveld, Cad/revit trainer & BiM consultant
27
sCratCh
28
Een weekje support
Om 9:00 sta ik op de stoep bij Scholengemeenstap ISW in
naaldwijk om StabiCAD 8 te installeren. gelukkig samen met
de systeembeheerder, hij heeft namelijk de rechten op het grote
netwerk. Als ik de custom map en de stempels heb aan- gemaakt,
doet hij de uitrol op de leerling systemen verder zelf.
Daarna nog een korte training-on-the-job voor de docent
hoe hij het stempel en de tekeninstellingen per project kan
aanpassen. En hoe hij met het rechtensysteem kan zorgen dat
leerlingen alleen eigen tekeningen kunnen openen.
Terug in Bodegraven op kantoor hebben we supportoverleg.
Voor de volgende klantmailing mag ik de fAQ’s aanleveren
aan de collega’s van marketing. Daarna een kennisssessie door
development-collega Sanjay over .nET-framework in combinatie
met Windows 7. Lastige materie en ook nog in het Engels!
Om 6:30 op pad – de hele A2 af naar Maastricht – update
StabiCAD V naar StabiCAD 8 en AutoCAD 2012 installeren
bij E-installateur. Ik vraag me
af waarom ik in een Caddy
zit: het StabiCAD 8 dvd-tje
met licentieoverzicht dat de
administratie voor me heeft
klaar gelegd, is alles wat ik nodig heb ;-)
na een lekker bakje koffie eerst het werk van de klant
veiligstellen door een back-up te draaien van de database.
Systeembeheerder heeft het nodige voorwerk al gedaan
om de update op de server te installeren. gaat lekker snel,
met een half uur ben ik klaar. Dan acht systemen langs
om de client installatie te runnen. Tenslotte de bestaande
StabiCAD V tekeningen converteren naar StabiCAD 8.
installatie en training
Updaten in Maastricht
sCratCh
Maandag
Donderdag
Een weekje support
Een echte vrijdag – zo’n dag met van alles wat. Coert, een
nieuwe collega, loopt vandaag mee op de 1e lijns. Onderdeel
van zijn inwerktraject. Hij volgt mijn helpdesk gesprek-
ken via een extra gekoppeld telefoontoestel. na een paar
telefoontjes draaien we de rollen om. Hij neemt de support
call aan en ik geef aanwijzingen waar nodig. Leuk om je
ervaring over te dragen.
O ja, tussendoor nog in het zonnetje gezet. Voor het oog van
alle collega’s mijn StabiCAD professional certificaat gekregen.
Samen met andere supporters examen gedaan en geslaagd.
Met leren ben je nooit klaar.
Volgende week weer verder… nu eerst weekend!
De hele dag 1e lijns helpdesk. Laat de telefoontjes en mails maar
komen, ben er klaar voor. Leuk om in korte tijd een klant
verder te helpen. En als de oplossing wat meer tijd vraagt,
hebben we de 2e lijns achter de hand.
Je weet nooit wat er komt. De telefoon gaat: een zzp-er
uit IJsselstein met een bouwkundige tekening die niet
vooruit te branden is. En de opzet van de installatie moet eind
van de dag nog naar de opdrachtgever. Hij stuurt ons de mail, wij
schonen die op in AutoCAD, de tekening is ‘stukken lichter’ en de
klant kan weer verder.
Vandaag 2e lijns helpdesk: de vijf 1e lijners ondersteunen en de
lijst met ‘grotere’ meldingen oppakken. Meestal vragen waar
wij wat dieper in moeten duiken. Daar zitten altijd wel een paar
lastige tussen en dan komen er ook nog spoedjes van de 1e lijns
tussendoor.
Voorbeeldje: mail van een klant dat StabiCAD geen verbinding
maakt met licentieserver. Even bellen en meekijken op het systeem
van de klant. Snel gevonden waar het aan ligt: de firewall houdt
de verbinding tegen. Oplossing is eenvoudig: StabiCAD een uit-
zonderingspositie geven en de klant kan weer bij zijn projecten.
Jan harmen woLterink is sUpport engineer biJ stabipLan.
op deze pagina’s doet hiJ VersLag Van een doorsnee werkweek.
kiJk met hem mee op de aFdeLing sUpport & heLpdesk.
Collega inwerken
1e lijns helpdesk de diepte in
sCratCh
29
Vrijdag
Dinsdag Woensdag
sCratCh
30
integrale samenwerking Integrale samenwerking is een must. Dat is de hoofdconclusie
na het bestuderen van het rapport. Er zal meer integraal
moeten worden samengewerkt, maar de kennis en kunde van
technici laat op dat vlak nog te wensen over. Het onderzoek
brengt elf concepten in beeld van gemeenschappelijke
ontwikkelingen waar de branches iets mee kunnen. De vraag
daarbij is alleen, wie trekt de kar bij eventuele samenwerking
en wat zijn de mogelijke gevolgen?
De gezondheidszorg geldt als een van de sectoren waar op dit
moment veel verandering plaatsvindt. En het beleid in de zorg
richt zich vooral op preventie. Daarbij gaat het niet alleen om
het voorkomen van ziekten maar zeker ook om het voorkomen
van zwaardere zorg en een er doelgericht streven om mensen
zo lang mogelijk in hun eigen omgeving te laten wonen.
Door wiLLem hooiJkaas Directeur MarktMonitor BV
innoveren wordt steeds complexer, sectoren zijn daarbij ook meer afhankelijk van elkaar. als de sectoren bouw, industrie,
techniek en zorg bij de aanpak van innovaties de handen ineenslaan, kan dit hen tijd en geld besparen. sterker nog: als
men nieuwe markten wil ontwikkelen is een krachtenbundeling op termijn noodzakelijk. toch kijken sectoren vooral
intern naar oplossingen. dit blijkt uit een recent onderzoek, uitgevoerd door marktmonitor in opdracht van otib.
innovaties oversectorgrenzen2010-2020
visiE op dE installatiEBranChE
31
sCratCh
Het onderzoek brengt een aantal mogelijkheden voor
intersectorale aanpak in beeld waaruit voor de Techniek-,
Zorg-, Bouw- en Industriesector, en zeker ook voor de
technische installatiesector, een duidelijke meerwaarde
valt te halen. Zo gelden concepten als de ontwikkeling
van ‘complexen voor wonen en zorg’ en ‘specialisatie
van ziekenhuizen’ als concepten waar intersectorale
samenwerking van belang is.
Prefab, positive footprint gebouwde omgeving, all inclusive
gebouw, drie concepten die volgens de visionairs in de Bouw
tussen nu en 2020 een belangrijke rol gaan spelen en samen
met partijen uit andere sectoren kunnen worden ingevuld.
Zo worden in het all inclusive gebouw van de toekomst alle
mogelijke diensten bij de gebouwde omgeving aangeboden
en worden gebruikers ontzorgt. Dit met als resultaat: een
verhoogd comfort. Het concept kan worden toegepast bij
woningen, kantoren en verzorgingstehuizen. Maar ook een
zorghotel behoort tot de mogelijkheden.
uit het onderzoek komen een vijftiental relevante
ontwikkelingen naar voren die voor de bedrijven binnen
de industriële sector momenteel actueel zijn. Hierbij moet
worden gedacht aan ontwikkelingen die te maken hebben met
zaken als keteninnovatie, Cradle to Cradle (C2C) klantgericht
produceren en duurzaamheid als integrale toegevoegde
waarde. Een goed voorbeeld is CO2, een afvalproduct dat voor
andere industrieën weer als grondstof kan worden ingezet. Zo
brengt het onderzoek meer ontwikkelingen in beeld waaruit
duidelijk wordt dat er niet allen voor de industrie maar ook
voor andere sectoren kansen liggen die door intersectorale
samenwerking versterkt en gestimuleerd kunnen worden.
In het onderzoeksrapport worden aanbevelingen gedaan
waar sectoren mee aan de slag kunnen. Zoals kennisdeling in
netwerken, marketing, betere afstemming van het aanbod op
de klantvraag. Maar ook aandacht voor de ontwikkeling van
niet technische vaardigheden en samenwerken met andere
bedrijven en sectoren, komen naar voren als belangrijke
ontwikkelpunten.
Download het complete rapport via
www.otib.nl of www.marktmonitor.com
Elf conceptenHet onderzoek resulteerde in een elftal aandachtsgebieden
of ontwikkelingsconcepten die kunnen worden gezien als
ontwikkelingsrichtingen voor de komende tien jaar.
• All Electric• Remote monitoring en besturing• Ennergiebesparing / energiemediator
• Preventie & mens centraal • Complexen wonen & zorg • Specialisatie/ Decentralisatie
• Build on demand
• Afvalproduct als grondstof (C2C)
• Prefab renovatie
• Positive footprint
• All inclusive gebouw
Techniek Zorg
Industrie bouw
ZorgTechniek
BouwIndustrie
www.stabiplan.nl/bim