secure download

ХААИС, СЭЗДС

Шинэ Кейнсийн онол дахь технологийн шок

[Type the document subtitle]

Доктор П.Гантөмөр, Докторант Ж.Баттулга

4/6/2012

Шинэ Кейнсийн загварт таашаал, зардлын инфляци, мөнгөний шокууд нь бүгд нийт хэлбэлзлийг удирддаг бодит бизнесийн мөчлөгийн загваруудын технологийн шоктой өрсөлддөг.


Агуулга ОРШИЛ.........................................................................................................................................................3

Шинэ Кейнсийн загвар................................................................................................................................4

Өрхүүдийн төлөөлөл...............................................................................................................................5

Эцсийн бараа, үйлчилгээг үйлдвэрлэгч пүүсийн төлөөлөл.................................................................6

Завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсийн төлөөлөл.......................................................................7

Симметр тэнцвэр......................................................................................................................................9

Үр ашигтай хуваарилалт ба бүтээгдэхүүний зөрүү..............................................................................9

Загварын шугаманжуулалт...................................................................................................................10

Төв банк..................................................................................................................................................11

Эконометрик стратеги болон үр дүнгүүд................................................................................................12

П.Гантөмөр, Ж.Баттулга


ОРШИЛ

Микро үндэслэлтэй Шинэ Кейнсийн гэж нэрлэгддэг урагш харсан байдлын хөгжил нь

сүүлийн арваад жилд олон ажиглагчдын нүдэнд ихээр өртөх болсон бөгөөд макро

түвшинд хүргэх явдал чухал ач холбогдолтой юм. Woolford (2003) ижил аналитик

үндэслэлээр тодорхой нэг сэдэвт бүтээл туурвисан ч Clarida, Gali, Gertler (1999) нарын

мөнгөний бодлогын орчин үеийн судалгааг өргөн уншдаг судалгааны төв шатанд Шинэ

Кейнсийн загвар байдаг талаар бүхний сайн мэдэх 2 сайтуудад онцолсон байдаг.

Түүнийг хялбаршуулсан хэлбэрт авч үзвэл Шинэ Кейнсийн загвар яг 3 тэгшитгэлээс

бүрддэг. Нэгдүгээрт, Kerr, King (1996), McCallum, Nelson (1999) нарын хүлээлттэй IS

муруй байдаг ба өрх гэрийн оновчлолын Эйлерийн тэгшитгэлийн log–шугаманчилалтай

тохирдог бөгөөд хэрэглээ, бүтээгдэхүүний өсөлтийг инфляциар зохицуулсан нэрлэсэн

бондын өгөөж болох бодит хүүгийн түвшинтэй холбож өгдөг.

Хоёрдугаарт, Филлипсийн муруйн урагш харсан хувилбар нь монопольт өрсөлдөөнт

пүүсийн төлөв байдлын оновчлолыг дүрсэлдэг, Calvo (1983)-ийн санал болгосноор

санамсаргүй байдлаар үнээ тогтоодог, эсвэл, Rotemberg (1982)-ийн санал болгосноор

нэрлэсэн үнийн зохицуулалтын ил зардалтай тулгарч үнээ тогтоодог.

Гуравдугаарт, эцсийн тэгшитгэл нь Тейлор (Taylor, 1993)-ын санал болгосон мөнгөний

бодлогын дүрэм бөгөөд Төв банкны тушаал (шийдвэр) богино хугацааны нэрлэсэн

хүүгийн түвшин бүтээгдэхүүний өөрчлөлтийн хариу үйлдэл, онцолбол, инфляцийг

зохицуулах ёстой. Шинэ Кейнсийн загвар макро эдийн засгийн үндсэн 3 хувьсагч

бүтээгдэхүүн, инфляци, нэрлэсэн хүүгийн түвшний динамик төлөв байдлыг

тодорхойлоход эдгээр 3 тэгшитгэлийг хамтад нь авч үздэг.

Ингэхээр Шинэ Кейнсийн загвар нэрлэсэн хувьсагчуудын төлөв байдлыг нилээд

онцлох байдлаар оруулсан ба мөнгөний бодлогын дүрмийг ажиллуулахад онцгойлон

анхаарсан байдаг, уламжлалт IS-LM–ийн хүрээнд дэс дараалан эргэж холбогддог.

Өнөөдөр Шинэ Кейнсийн загварууд анх үүсч байсантай харьцуулбал . Kydland, Prescott

(1982), Long, Plosser (1983), King, Plosser, Rebelo (1988)–ийн бодит бизнесийн мөчлөгийн

өмнө үүсгэсэн динамик, стохастик, ерөнхий тэнцвэрийн загваруудтай олон суурь

онцлогоор холбогдсон байдаг.

Бодит бизнесийн мөчлөгийн загваруудад технологийн шок макро эдийн засгийн

хэлбэлзлийг удирдахад давамгайлах үүрэг гүйцэтгэдэг. Мөнгөний бодлого бизнесийн

мөчлөгт нөлөөгүй, эсвэл, эдийн засаг дахь мөчлөгийн төлөв байдалд маш бага нөлөөтэй

гэж дээрхи 3 сайтад тэмдэглэсэн гэж Cooley, Hansen (1989) нар дурьдсан байдаг.



Технологийн шок Шинэ Кейнсийн загварт мөн гол үүрэг гүйцэтгэдэг, жишээлбэл,

бүтээмжийн өсөлт пүүс бүрийн ахиу зардлыг бууруулдаг ингэснээр оновчтой үнэ

тогтоолтын шийдвэрт нөлөөлдөг.

Технологийн шок макро эдийн засгийн гол хувьсагчуудын динамикт чухал гэсэн санааг

Шинэ Кейнсийн загварт мөн авч үздэг. Судлаачдын өгсөн санал, зөвлөгөөгөөр уг санааг

өргөтгөсөн ба тодорхойлдог, нэгдүгээрт, бусад шокууд илүү чухал байж болох юм.

Хоёрдугаарт, нэрлэсэн үнийн дэглэм оршин бах аливаа тохиолдолд шокууд эдийн засгаар

дамжин хэрхэн нөлөөлж буйг яг тодорхойлоход тусалж болох юм.

Энэ өгүүллэгт Шинэ Кейнсийн загвараар бодит бизнесийн мөчлөгийн загваруудын

өнөөгийн болон өмнөх үеийн хоорондох ирээдүйн холбоосыг судалсан. Илүү онцолбол,

албан ёсны эконометрик загваруудаар Шинэ Кейнсийн хүрээн доторхи технологийн

шокуудын ач холбогдлыг тоон талаас нь шалгасан.

Судалгааны ажлын хэсэг 2-ийн төгсгөлд бүтээгдэхүүн, инфляци, хүүгийн зорилтот

түвшний хэлбэлзлүүдийн тооцоололд бодит бизнесийн мөчлөгийн загваруудын

технологийн шоктой өрсөлддөг өрх гэрийн таашаал, пүүсийн зорилтот markup, Төв

банкны мөнгөний бодлогын дүрмийн 3 нэмэлт алдаатайгаар Шинэ Кейнсийн загварын

хувилбарыг авч үзсэн. Уг Шинэ Кейнсийн загвар технологийн шокууд бизнесийн

мөчлөгийн хэлбэлзлийн үндсэн эх сурвалжаар давамгайлагддаг нь хэвээр гэдийг хүлээн

зөвшөөрдөг боловч шаарддаггүй, энэ нь технологийн шокийн удирддаг илүү үндсэн суурь

болох ашигтай хүрээг хангаж өгдөг ба өвөрмөц шинж нь илүү ерөнхий болон уян хатан

сонголттойгоор статистикийн хувьд харьцуулж болох юм.

Өгүүллэгийн 3-р хэсэгт илүү ерөнхий Шинэ Кейнсийн загварын параметрүүдийг

үнэлэхэд АНУ-ын дайны дараах улирлын өгөгдөлд тулгуурлан хамгийн их үнэний хувь

бүхий аргыг ашигласан. Үнэлэгдсэн загваруудаар удирдагддаг дасгалын цуваанууд нь

Шинэ Кейнсийн загвар дахь технологийн шокод үүрэг гүйцэтгэдэг өгүүллэгийн гол үр

дүнгүүдтэй шууд холбогддог. 4-р хэсэгт эдгээр үр дүнгүүдийг нэгтгэн дүгнэсэн ба гол

утга санаануудыг онцолж өгсөн.

Шинэ Кейнсийн загвар

Дээр тайлбарласнаар энэ хэсэгт Шинэ Кейнсийн загварын хувилбарыг хөгжүүлсэн.

Эдийн засгийн загвар нь өрх гэрийн төлөөлөл, эцсийн бараа, үйлчилгээг үйлдвэрлэгч

пүүсийн төлөөлөл, индексжүүлсэн [ 0,1 ] гэсэн тасралтгүй завсарт завсрын барааг

үйлдвэрлэдэг пүүсүүд, Төв банк зэргээс бүрдэнэ. t=0,1,2,3, … үе бүрийн туршид пүүсүүд

ялгаатай завсрын барааг үйлдвэрлэх ба завсрын бараа нь хурдан мууддаг бараанууд байна.



Завсрын бараануудыг [ 0,1 ]-ээр мөн индексжүүлж болох ба энд i пүүс i барааг үйлдвэрлэнэ.

Шинжилгээ нь i гэсэн ерөнхий индексээр тодорхойлсон завсрын бараа үйлдвэрлэгч

пүүсийн төлөөллийн үйл ажиллагаанд анхаарлаа хандуулахыг хүлээн зөвшөөрдөг тул

загварын онцлогууд симметр болохыг хангалттай харуулна. Тэнцвэрт үнэ болон тоо

хэмжээний хувьслын утга санаатай хамтад нь эдгээр төлөөлөл бүрийн төлөв байдлыг

эргээд авч үзэх болно.

Өрхүүдийн төлөөлөл

Өрх гэрийн төлөөлөл M t−1 мөнгөтэй, Bt−1 бондтой t=0,1,2,3, … үе бүрт орно. Үеийн

эхэнд өрхүүд Төв банкнаас T t мөнгөн шилжүүлгийг хүлээн авдаг. Өрхүүдийн бондын

эргэн төлөлт нь мөнгөний нэмэлт нэгж Bt−1–ээр хангагддаг. Өрхүүд уг мөнгөний зарим

хэсгийг B t

rt үнэтэй шинэ бондыг худалдан авахад хэрэглэдэг ба rt нь t болон t+1 үеийн

хоорондох нийт нэрлэсэн зээлийн хүүгийн түвшинг тодорхойлно. t үеийн турш өрхүүд

пүүсийн ялгаатай завсрын бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд ht нэгж хөдөлмөрийг нийлүүлэх

ба нийт хөдөлмөрийн орлого нь W t ht байна. Энд W t нэрлэсэн цалинг илэрхийлнэ. Эцсийн

бараа үйлдвэрлэсэн пүүсийн төлөөллийн Pt нэрлэсэн үнээр худалддаг эцсийн бараанаас

өрхүүд C t нэгжийг хэрэглэдэг. Эцэст нь t үеийн эцэст завсрын барааг үйлдвэрлэдэг

пүүсээс өрхүүд Dt хэмжээний нэрлэсэн ашиг хүлээн авдаг. Мөнгөний M t нэгжийг M t+1

үед шилжүүлэхэд дараах төсвийн хязгаарлалтын хүрээнд сонголт хийгддэг.

M t−1+Bt−1+T t+W t ht+Dt ≥ Pt C t+Bt /r t+M t (1)

t=0,1,2, …

Эдгээр төсвийн хязгаарлалтуудтай тулгарсан өрхүүд хүлээгдэж буй ханамжаа хамгийн

их байлгадаг.

Ε∑t=o

∞

β t [a t ln (C t )+ ln ( M t /P t )+(1/η )h tη ]

0<β<1 , η ≥1

Энэ ханамжийн функц дэх ханамжийн шок a t нь дараах авторегрессив процесс байна.

ln ( at )=ρa ln (a t−1 )+ε at (2)

Энд: 0 ≤ ρa ≤1 ба тэг дундажтай, хугацааны цувааны хамааралгүй инноваци ε at нь σ a

стандарт хазайлттай хэвийн тархалттай байна.

Driscoll (2000), Ireland (2002a) нар уг ханамжийн функцийн тус тусдаа байгаа 3

нэмэгдэхүүн болох хэрэглээ, бодит мөнгөний тэнцэл, ажилласан цаг IS муруйн загварын



хувьд тохирсон нөхцлийг олж авахад шаардагдана, тодруулбал, хасагдсан нэмэлт гишүүд

нь бодит тэнцэл, ажил эрхлэлтийг агуулж гэдгийг харуулсан. Meanwhile, King, Plosser,

Rebelo (1988) тус тусдаа нэмэгдэхүүн өгөгдөх нь хэрэглээнээс бий болох ханамжийн

логарифм хэлбэр нь тэнцвэржсэн өсөлттэй тохирч болох загвар шаардагддаг гэдгийг

харуулсан.

Өрхүүдийн асуудлын хувьд (intratemporal optimality condition) оновчтой байх нэгдүгээр

эрэмбийн нөхцөл нь дараах байдлаар тодорхойлогдоно.

htη−1= (at /Ct ) ( W t /Pt ) (3)

Бодит цалинг хэрэглээ болон чөлөөт цагийн хоорондын орлуулалтын ахиу харьцаатай

холбосон холбоос юм.

Хэрэглээний хувьд (intertemporal optimality condition) оновчтой байх нөхцөл:

a t /C t=β rt Εt [ ( at+1/Ct+1 ) ( Pt /P t+ 1) ] (4)

Нэрлэсэн хүүгээр зохицуулагдсан инфляци нь бодит хүү болох ба уг бодит хүүг

орлуулалтын хугацаа хоорондын ахиу харьцаатай холбосон холбоос болж өгдөг.

Загварын мөнгөний эрэлтийн хамаарлын үүрэг гүйцэтгэж буй гар дээрх бэлэн

мөнгөний оновчтой байх нөхцөл болон адилтгалтайгаар (1) төсвийн хязгаарлалтыг

өрхүүдийн нэгдүгээр эрэмбийн нөхцөл мөн агуулдаг. Мөнгөний бодлогын хүүгийн

дүрэмтэй адил зүйлсийг дор дурьдсан, хэдийгээр хүүгийн түвшин rt өгөгдсөн үед зах

зээлийг тэнцвэржүүлэхэд Төв банк хэдий хэмжээний мөнгөний нийлүүлэлт хийх

шаардлагатайг зөвхөн харуулдаг. Мөнгөний нөөцийн урт хугацааны динамик төлөв

байдал нь хүүгээс хамаарахгүй ба уг тэгшитгэлийг ирээдүйд бий болох бүх дүгнэлттэй

хамт M t–ээр авч үзэж болно. Эдгээр оновчтой байх нөхцөл бүр t=0,1,2,3, … –ийн хувьд

тогтмол байх ёстой.

Эцсийн бараа, үйлчилгээг үйлдвэрлэгч пүүсийн төлөөлөл

t=0,1,2,3, … үе бүрийн туршид эцсийн бараа, үйлчилгээг үйлдвэрлэгч пүүсийн

төлөөлөл i∈ [ 0,1 ] завсрын бүтээгдэхүүн бүрээс Y t (i ) нэгжийг хэрэглэх ба эцсийн барааны

нэгжийг боловсруулах үйлдвэрт нэрлэсэн үнэ (Pt ( i ))-ээр худалддаг, өргөжилтийн тогтмол

үр өгөөжтэй технологитой ба дараах байдлаар дүрслэгдэнэ.

[∫0

1

Y t (i )θt −1

θt di ]θt

θt−1≥ Y t

Дор үзүүлсэнээр Smets, Wouters (2003), Steinsson (2003) θt завсрын бүтээгдэхүүн

бүрийн эрэлтийн цаг хугацаанаас хамаарах мэдрэмжийг хэмждэг. Clarida, Gali, Gertler



(1999) нарын тодорхойлсоноор Шинэ Кейнсийн загварт Markup, эсвэл, зардлын инфляци,

шокууд юм. Уг зардлын шок нь дараах хэлбэрийн авторегрессив процесс болно.

ln (θ t )= (1−ρθ ) ln (θ )+ ρθ ln ( θt−1 )+εθt (5)

θ>1 , 0 ≤ ρθ<1 ба тэг дундажтай, хугацааны хувьд хамааралгүй инноваци ε θt нь σ θ

стандарт хазайлттай, хэвийн тархалттай байна.

Эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүс дараах сонголтоор ашгаа хамгийн их байлгана.

Y t (i )=[ Pt ( i )Pt ]

−θt

Y t

i∈ [ 0,1 ] , t=0,1,2 ,… θt-завсрын бараа бүрийн хугацаанаас хамаарч өөрчлөгдөх үеийн

эрэлтийн мэдрэмжийг хэмжинэ.

Өрсөлдөөн нь тэнцвэрт үед эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсүүдийн ашгийг тэг

байхаар удирдах ба Pt нь дараах тэгшитгэлээр тодорхойлогдоно.

Pt=[∫0

1

Pt ( i )1−θt d i ]1

1−θt

t=0,1,2, …

Завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсийн төлөөлөл

t=0,1,2,3, … үе бүрийн туршид завсрын бараа, үйлчилгээг үйлдвэрлэгч пүүсийн

төлөөлөл i завсрын бүтээгдэхүүний Y t нэгжийг боловсруулах үйлдвэрт ашиглагдаж буй

өрх гэрийн төлөөллөөс хөдөлмөрийн ht нэгжийг хөлслөх ба өргөжилтийн тогтмол үр

өгөөжтэй технологи нь дараах байдлаар дүрслэгдэнэ.

Z t ht ( i )≥ Y t ( i ) (6)

Бодит бизнесийн мөчлөгийн олон хувилбаруудад нийт технологийн шок нь эерэг

шилжилттэй санамсаргүй алхаатай байдаг.

ln ( Z t )=ln ( z )+ ln ( zt−1 )+εzt (7)

z>1ба тэг дундажтай, хугацааны хувьд хамааралгүй инноваци ε zt нь σ z стандарт

хазайлттай, хэвийн тархалттай байна.

Завсрын бүтээгдэхүүнүүд нь эцсийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд нэг нь нөгөөгөө төгс

орлуулдаг тул завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсийн төлөөлөл монопольт

өрсөлдөөнт зах зээл дээр бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг. t үеийн туршид завсрын

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүс бүтээгдэхүүндээ Pt (i ) үнэ тогтоох бөгөөд эцсийн

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсийн сонгосон үнийн түвшинд эрэлтийг хангах шаардлагыг

бий болгодог. Нэмж хэлбэл, завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүс нэрлэсэн үнийн



зохицуулалтаар ил зардалтай байх ба эцсийн бүтээгдэхүүний хувьд ил зардал нь дараах

байдлаар хэмжигдэнэ.

ϕ2 [ Pt ( i )

π Pt−1 (i )−1]

2

Y t

ϕ ≥ 0 ба зохицуулагдсан үнийн зардлын хэмжээг удирдах ба π ≥1 бөгөөд нийт

инфляцийн тогтвортой төлөвийн түвшинг хэмжинэ.

Нэрлэсэн үнийн зохицуулалтын квадрат хэлбэрийн зардлыг анх удаа Rotemberg (1982)

авч үзсэн бөгөөд үүгээр завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсийн динамик асуудлыг

авч үздэг. Тодруулбал, пүүс нийт зах зээлийн үнэ цэнэ хамгийн их байхаар Pt (i ) дарааллыг

сонгох ба дараах байдлаар томъёологдоно.

Ε∑t=0

∞

β t (a t /C t ) [ Dt (i )/P t ]

β t (a t /C t ) нь t үеийн туршид өрх гэрийн төлөөлөлд бий болсон бодит ашгийн нэмэлт

нэгжийн ахиу ханамжийн үнэ цэнийг хэмжих ба Dt (i )/ Pt нь дараах тэнцэтгэлээр

илэрхийлэгдэнэ.

Dt (i )Pt

=[ Pt ( i )P t ]

1−θt

Y t−[ Pt ( i )Pt ]

−θt

(W t

Pt)(Y t

Zt)−ϕ

2 [ Pt (i )π Pt−1 ( i )

−1]2

Y t (8)

t=0,1,2,3, … үеийн туршид Pt (i ) сонгосон үнийн түвшинд пүүс бүтээгдэхүүнийг

худалдах ба үйлдвэрлэдэг гэсэн шаардлага болон (6)-аас бий болох шугаман эрэлтийн

функцийг хослуулсан бодит ашгийг хэмжинэ. Уг асуудлын хувьд нэгдүгээр эрэмбийн

нөхцөл нь:

(θ t−1 ) [ Pt (i )Pt

]−θt

(Y t

P t)=θt [ Pt (i )

Pt]−θt−1

(W t

P t)(Y t

Z t)( 1

Pt)−ϕ [ P t (i )

π Pt−1 (i )−1][ Y t

π Pt−1 (i ) ]+βϕ Εt {( at+1

at)( Ct

C t+1)[ Pt+1 (i )

π Pt (i )−1] [ Y t+1

Pt (i ) ][ Pt+1 (i )π Pt (i ) ]}

(9)

t=0,1,2,3,…

ϕ=0 гэсэн онцгой тохиолдолд (9) дараах хэлбэртэй болно.

Pt (i )(Y t

Pt)=[ θ t

θt−1 ](W t

Z t)

Зардал өндөртэй үнийн зохицуулалтгүй болон завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүс

ахиу зардал W t

Z t-аас дээгүүр маrkup үнэ Pt (i )-ийг

θ t

θt−1-тэй тэнцүү байхаар тогтоодог гэсэн

утгыг илэрхийлэх бөгөөд энд θt мөн л бүтээгдэхүүний эрэлтийн үнийн мэдрэмжийг

хэмждэг. Ингэхээр илүү ерөнхийлбөл, θt пүүсийн зорилтот зардал өндөртэй үнийн



зохицуулалттай маrkup дахь шокоор тайлбарлагдаж болох бөгөөд пүүсийн бодит маrkuр

үүнээс ялгаатай байж болно, гэвч цаг хугацааны туршид зорилтот маrkup руу татагдах

хандлагатай байдаг.

Симметр тэнцвэр

Симметр тэнцвэрийн үед завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсүүд ижил шийдвэрүүд

гаргах тул i∈ [ 0,1 ] , (t=0,1,2 , …)-ийн хувьд Y t ( i )=Y t , ht (i )=ht , P ( i )=Pt , Dt (i )=Dt хувьд

байна. Нэмж хэлбэл, зах зээлийн тэнцвэрт нөхцлүүд нь бүх i∈ [ 0,1 ] , (t=0,1,2 , …)-ийн

хувьд M t=M t−1+T t , Bt=B t−1=0 байх ёстой. Эдгээр тэнцвэрт нөхцлүүдийн тусламжтайгаар

(3), (6), (8)–ийг ашиглан бодит цалин W t

Pt, ажилласан цаг ht, бодит ашиг

Dt

P t-ийг шийдэж

болно. Өрхийн төлөөллийн төсвийн хязгаарлалт (1)–ийг нийт нөөцийн хязгаарлалтаар

дахин бичвэл:

Y t=C t+ϕ2 ( π t

π−1)

2

Y t (10)

Өрх гэрийн Эйлерийн тэгшитгэл (4)–ийг дахин томъёолбол,

a t /C t=β rt Εt [ ( at+1/Ct+1 ) (1/ π t+1 ) ] (11)

Завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсийн төлөөллийн нэгдүгээр эрэмбийн нөхцөл

(9)–ийг мөн дараах байдлаар бичиж болно.

θt−1=θ t(C t

at)[ Y t

Zt]η−1

( 1Z t

)−ϕ [ π t

π−1][ π t

π ]+ βϕ Εt {( a t+1

at)( C t

Ct+1)[ π t+1

π−1] [Y t+1

Y t] [ π t+1

π ]}

(12)

Энд: π=Pt

Pt−1, бүх t=0,1,2 , …–ийн хувьд нийт инфляцийн түвшинг тодорхойлно.

Үр ашигтай хуваарилалт ба бүтээгдэхүүний зөрүү

Загваруудын тэнцвэрт нөхцлүүдийг тайлбарлах эхний алхам болгон нийгмийн

төлөвлөгчийн өмнө тулгардаг асуудлыг авч үзье. Бодит мөнгөний тэнцэл нь өрх гэрийн

төлөөллийн ханамжийн функцийг авч үзэх шалтгаан болох ба зохицуулагдсан нэрлэсэн

үнийн зардал өсөх нь завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч пүүсийн төлөөлөлд тулгардаг

асуудал юм. t=0,1,2 , … үеийн туршид нийгмийн төлөвлөгч i∈ [ 0,1 ] завсрын бүтээгдэхүүн

бүрийн Qt ( i ) нэгжийг үйлдвэрлэхэд өрх гэрийн төлөөллөөс ht (i ) нэгж хөдөлмөрийг, эцсийн

барааны Qt нэгжийг үйлдвэрлэхэд завсрын бүтээгдэхүүнээс ялгаатайг хэрэглэхээр

хуваарилдаг бөгөөд дээр дурьдсанаар өргөжилтий тогтмол үр өгөөжтэй технологитой



байна. Ингэхээр нийгмийн төлөвлөгч i∈ [ 0,1 ] , t=0,1,2 ,…–ийн хувьд өрх гэрийн сайн

сайхан байдал хамгийн их байхаар Qt , ht (i )-ийг сонгоно. Өрх гэрийн сайн сайхан байдал

дараах функцээр илэрхийлэгдэнэ.

Ε∑t=0

∞

βt {at ln (Q t )−

1η [∫

0

1

ht ( i ) di ]η

} Боломжит хязгаарлалт нь:

Z t=[∫0

1

ht (i )(θt−1) /θt ]θt/ (θt−1 )

≥ Qt t=0,1,2, …

Уг асуудлын хувьд нэгдүгээр эрэмбийн нөхцөл нь үр ашигтай бүтээгдэхүүн Qt-ийн

түвшинг тодорхойлно.

Qt=at1/η Z t t=0,1,2, …

Энэ тодорхойлолт ёсоор бүтээгдэхүүний үр ашигтай түвшин таашаалын шок a t, эсвэл,

технологийн шок Z t-ийн дараа өсөх болно. Эсрэгээр, бүтээгдэхүүний үр ашигтай түвшин

бодит зардлын шок θt-оос хамаарахгүй. Загварын бүтээгдэхүүний зөрүү x t нь

бүтээгдэхүүний бодит болон үр ашигтай түвшний харьцаагаар тодорхойлогдох ба дараах

байдлаар тооцогдоно.

x t=(1/at )1/η (Y t / Zt ) t=0,1,2, … (13)

Загварын шугаманжуулалт

(2), (5), (7) болон (10)-(13) тэгшитгэлүүд 5 эндоген хувьсагчууд Y t , C t , π t ,r t , x tба 3

экзоген шокууд a t ,θ t , Z t-ийн төлөв байдлыг дүрсэлнэ. Эдгээр тэгшитгэлүүд тэнцвэрт

үеийн бүтээгдэхүүн Y t, хэрэглээ C t-г илэрхийлэх ба технологийн шок Z t–ийн (7)

процессоос нэгж язгууртай гэж уламжлагдан гарна. Өөрөөр хэлбэл, стохастик трендгүй

хувьсагчууд y t=Y t /Z t , c t=C t /Z t , zt=Z /Z t−1 нь стационарь хэвээр байх ба бүтээгдэхүүний

зөрүү x t ч мөн адил стационарь ба бүтээгдэхүүний өсөлтийн түвшин дараах байдлаар

тодорхойлогдоно.

gt=Y t /Y t−1 t=0,1,2, … (14)

Эдгээр тэгшитгэлүүд мөн шок байхгүй гэсэн утгыг илэрхийлэх ба эдийн засаг

тогтвортой төлөвийн өсөлтийн зам руу нийлнэ, бүх стационарь хувьсагчууд цаг хугацааны

туршид тогтмол байна. y t= y , ct=c , π t=π , rt=r , g t=g , x t=x , at=1 ,θ t=θ , zt=z, t=0,1,2, …

Ийм учраас y t=ln ( y t / y ) , ct=ln ( ct /c ) , π t=ln ( π t /π ) ,rt=ln ( r t/r ) , x t=ln ( x t / x )П.Гантөмөр, Ж.Баттулга


gt=ln ( gt /g ) , at=ln (a t ) , θt=ln (θt /θ ) , zt=ln ( zt / z) гэвэл хувьсагч бүрийн тогтвортой төлөвийн

түвшнээс хазайх хазайлтын хувийг тодорхойлно. Загварын log-шугаманчилсан хэлбэрт

нөөцийн хязгаарлалт (10) c t= y t гэдгийг харуулах ба (2), (5), (7), (11)-(14) нь дараах

хэлбэрээр бичигдэнэ.

a t=ρa at−1+ε a t (15)

e t=ρe e t−1+εet (16)

z t=ε zt (17)

x t=Et x t+1−( rt−Et π t+1 )+(1−ω) (1−ρa ) at (18)

π t=β Et π t+1−ψ x t+ et (19)

x t= y t−ωat (20)

gt= y t− y t−1+ zt (21)

t=0,1,2, …

Эдгээр тэгшитгэлүүдийн эконометрикийн шинжилгээнд нөлөөлөхөд (18) дахь (20)-ийн

шинэ параметр ω нь ω=1/η гэж тодорхойлогдох ба (19)-ийн шинэ параметр ψ нь

ψ=η (θ−1 )/ϕ гэж илэрхийлэгдэнэ. (19) зардлын шокод хөрвүүлсэн e t нь e t / ϕ-ээр

тодорхойлогдох тул (16)-д ρe=ρθ ба тэг дундаж, хугацааны хувьд хамааралгүй ε et нь

σ e=(1/ϕ ) σθ стандарт хазайлттай хэвийн тархалттай байна. Уг шугаман систем дахь (15)-

(17) нь таашаал, зардлын инфляци, технологийн шок a t ,θ t , zt–ийн төлөв байдлыг удирдах

ба (20), (21) нь бүтээгдэхүүний зөрүү x t, бүтээгдэхүүний өсөлтийн түвшин gt-г

тодорхойлоход ашиглагддаг. (18) тэгшитгэл хүлээлттэй IS муруйн хэлбэрийг харуулах ба

(19) нь Шинэ Кейнсийн Филлипсийн муруйн хэлбэр юм. Хэдийгээр таашаал, технологийн

шок a t , zt нь Филлипсийн муруйн загварт ил байдлаар тодорхойлогдоогүй ч

бүтээгдэхүүний зөрүү x t–ийн тодорхойлолтоор дамжин орж ирнэ. Филлипсийн муруйн

илүү уламжлалт шинжилгээнүүд (Ball, Mankiw, 2002 гэх мэт) нь шокуудын хоорондох

ялгааг илэрхийлдэг хэвийн ажилгүйдлийн түвшинд нөлөөлдөг ч шокууд нөлөөлөхгүй.

Үүнтэй адилаар (19) a t , zt шокуудын хоорондох ялгааг дүрсэлнэ, бүтээгдэхүүний үр

ашигтай түвшинд нөлөөлнө, шок e t нь нөлөөлөхгүй.

Зардлын шок байхгүй үед IS болон Филлипсийн муруй (18), (19) нь Төв банк мөнгөний

бодлогоор инфляцийн түвшин, бүтээгдэхүүний зөрүүг тогтворжуулна, хүүгийн зах

зээлийн бодит түвшин болох rt−Et π t+1 нь (1−ω) (1−ρa ) at–ээр тодорхойлогдох хүүгийн

хэвийн түвшний зам болдог гэдгийг хүлээн зөвшөөрдөг. Clarida, Gali, Gertler (1999), Gali

(2002), Woodford (2003) нарын тодорхойлсоноор мөнгөний бодлогын зорилгуудтай тэмцэх



замаар инфляци болон бүтээгдэхүүний зөрүүгийн хоорондох трейдофф-ийг

тогтворжуулсанаар Төв банк зөвхөн зардлын шокийн эсрэг сөрдөг.

Төв банк

Төв банк дараах Тейлор (1993)-ын дүрмээр мөнгөний бодлогоо удирддаг.

rt−rt−1=ρπ π t+ρg gt +ρ x x t+ε rt (22)

(22) ёсоор богино хугацааны нэрлэсэн хүүгийн түвшин rt , инфляци π t, бүтээгдэхүүний

өсөлт gt, бүтээгдэхүүний зөрүү x t–ийг тогтвортой төлөвийн түвшнээсээ өсөх, эсвэл,

бууруулах байдлаар хариу үйлдэл үзүүлдэг.

Ийм хэлбэрийн дүрмийг сайшаах үед Төв банк тогтвортой төлөвийн инфляцийн

түвшин ( π )-г сонгох зорилгоор хариу үйлдэл хийдэг, мөн ρπ , ρg , ρ x параметрүүдэд хариу

үйлдэл хийх сонголтууд хийдэг. Тодруулбал, ρπ-ээр хэмжигдэж буй инфляцийн

шилжилтэнд хүүгийн түвшний үзүүлэх эерэг хариу үйлдлийг хангадаг, бодлогын дүрэм

ганц рациональ хүлээлттэй тэнцвэр оршсоноор тохирох болно, нарийвчлан Parkin (1978),

McCallum (1981), Fuhrer, Moore (1995), Kerr, King (1996), Clarida, Gali, Gertler (2000)-ийг

үз.

Эконометрик стратеги болон үр дүнгүүд

(15)-(22) тэгшитгэлүүд 3 ажиглагдахуй хувьсагчууд бүтээгдэхүүний өсөлт gt, инфляци

π t, богино хугацааны нэрлэсэн хүү, 2 үл ажиглагдахгүй хувьсагчууд стохастик трендгүй

бүтээгдэхүүн y t, бүтээгдэхүүний зөрүү x t, 4 үл ажиглагдах шокуудын таашаал a t, зорилтот

markup e t, технологи z t, мөнгөний бодлого ε rt-д үзүүлэх нөлөөллийн систем хэлбэрийг

агуулдаг. Уг системийн шийдийг Blanchard-Kahn (1980)-ий үйл явцыг сайжруулсан

Klein-ий аргыг ашиглан үүсгэсэн ба эконометрикийн загварын нөхцөлт огторгуйн

хэлбэрийг бидэнд өгдөг. Hamilton (1994, Ch.13)-ий үндэслэсэн Калманы шүүлтүүрийн

алгоритмууд хамгийн их үнэний хувь бүхий аргаар загварын параметрүүдийг үнэлэхэд

ашиглагдах бөгөөд 3 ажиглагдах цуваанд агуулагдаж буй мэдээллүүдэд үндэслэсэн

загварын үл ажиглагдах бүрэлдэхүүнүүдийн төлөв байдлын талаар дүгнэлт өгөхөд

хэрэглэгдсэн.

Уг эконометрик үнэлгээндээ Монгол улсын 2000:1-ээс 2011:1 хүртэлх улирлаар

өгөгдсөн өгөгдлийг ашигласан. Эдгээр өгөгдлүүдэд улирлаар зохицуулагдсан бодит ДНБ-

ий өгөгдлүүдийн улирлын өөрчлөлтүүд нь бүтээгдэхүүний өсөлтийг харуулах ба 16-аас

дээш насны институцийн бус соёл иргэншилтэй хүн амд хувааж нэг хүнд оногдох хэлбэрт

хөрвүүлсэн. Улирлаар зохицуулагдсан ДНБ-ий дефляторын улирлын өөрчлөлтүүд



инфляцийг хэмжих бөгөөд Монгол улсын 3 сарын үнэт цаасны өдөр бүр авч үздэг

улирлын дундажууд нь нэрлэсэн хүүгийн түвшинг хэмждэг.

Энэ эконометрик дасгал нь түүний гол зарчим байсан, өөрөөр хэлбэл, оруулж буй хувь

нэмрийг хэмжих зорилгооор загвар дахь ажиглагдах болон ажиглагдахгүй хувьсагчуудын

хэлбэлзлүүдийг удирддаг янз бүрийн шокуудаар авч үзсэн. Уг зорилгын хүрээнд эмпирик

стратеги нь загвар дахь IS болон Филлипсийн муруйд бүтээгдэхүүний зөрүү болон

инфляцийн хугацааны хоцрогдлыг нэмсэнээр үйл ажиллагаагаа эхлэхийг хүлээн

зөвшөөрдөг тул (18), (19) нь дараах хэлбэрээр бичигддэг.

x t=α x x t−1+(1−α x ) Et x t+1−(r t−Et π t+1 )+(1−ω) (1−ρa ) at (23)

π t=β [ απ π t−1+(1−απ ) Et π t+1 ]+ψ x t−e t (24)

t=0,1,2, …

Эдгээр хувиргалт /өөрчлөлт, сайжруулалт/ нь цэвэр ирээдүйг харсан үнэлгээнээс

зайлсхийхэд тусалж байгаа хэдий ч шокууд дахь цуврал коррелациас үүдсэн байдлын

динамикийг буруу тодорхойлж болох юм. Харин үүний оронд загварт ил байдлаар авч

үзээгүй нэмэлт үрэлтийн үржвэр буюу өрх болон пүүсийг загварчилахдаа арагш харсан

зан төлөвийг суулгаснаар дээр дурьдсан динамикийг илүү нарийн тодотгож болох байв.

(23) ба (24)-ийн α x , α π гэсэн шинэ параметрүүд 0 ба 1-ийн хооронд хоёул байрлах бөгөөд

эдгээр нь эдийн засаг дахь ирээдүйг харсан элементүүдийн ач холбогдлыг нэгтгэж өгдөг.

(23) ба (24)-ийн илүү ерөнхий сонголтуудтай харьцуулахад (18), (19)-ийн анхны микро

үндэслэлийн шинж чанаруудтай өгөгдөл нь хамаатай бол үнэлгээний явцад α x , α π–ийг

тэгтэй тэнцүү байхаар сонгох боломж хэвээр үлдэх болно.

(15)-(17), (21)-(24)-ийн туршилтын загварт агуулагдаж буй 16 параметрүүд нь:

α ,π , β , ω, ψ ,α x , α π , ρπ , ρg , ρ x , ρa , ρe , σ a , σe , σz , σ r. Эдгээр параметрүүд дотор z, π нь

бүтээгдэхүүний өсөлт болон инфляцийн тогтвортой төлөвийн утгуудыг тодорхойлоход л

хамаатай юм, эдгээр нь загварын динамикт нөлөө үзүүлэхгүй. Үлдсэн параметрүүдийг

үнэлэх приор нь z=1.0048 байх олонлог бөгөөд жилээр өгөгдлийг авч үзэж буй үед нэг

хүнд оногдох бүтээгдэхүүний өсөлтийн дундаж түвшин болох 1.95-тай тохирно. Нөгөө

талаар жилээр суурилсан үед өгөгдөл дахь инфляцийн дундаж түвшний өсөлт болох 3.48

хувьтай тэнцүү утгатай тохирох ба π=1.0086 байх олонлог юм.

Энд асуудал үүсдэг, учир нь загварт авч үзсэнээр нэрлэсэн хүүгийн тогтвортой төлөв

r=π ( z / β )–аар тодорхойлогдсон. z , π-ийн утгууд өгөгдвөл жилээр тооцсон өгөгдөлд 5.09

хувьтай тэнцүү нэрлэсэн дундаж хүүгийн дундаж түвшинтэй тохируулдаг нэгжийн дээд

хилээс өрхийн төлөөллийн дискаунтын фактор β–г их байхыг загвар шаарддаг. Weil



(1989)-ийн “Эрсдэлгүй түвшний паззл”-аас гарч ирсэн уг асуудлыг загварын төлөөлөх

агенттай адил АНУ-ын үнэт цаасны түүхэн өгөөжийг системтэйгээр хэтрүүлэн урьдчилан

таамаглаж хэрэглэсэн. Энэ хүндрэлээс гарахын тулд загварын хязгаарлалтуудыг бага зэрэг

сулруулсан: β параметрийг 0.99-тай тэнцүү гэж хялбаршуулсан ба дискаунтын жилийн

түвшин 4 хувьтай тэнцүү гэсэн утгыг илрэхийлнэ, тогтвортой төлөвийн нэрлэсэн хүүгийн

түвшин нэмэлт параметрээр боловсруулагдсан ба энэ нь өгөгдөл дахь нэрлэсэн хүүгийн

дундаж түвшинг тохируулах олонлог юм. Уг үйл явцад үзүүлэх нөлөөлөлд хамгийн их

үнэний хувь бүхий үнэлгээг ашиглахын өмнө бүтээгдэхүүний өсөлт, инфляци, хүүгийн

түвшний цуваануудыг нарийвчлан .... ёстой гэдгийг хүлээн зөвшөөрдөг. Хамгийн их

үнэний хувь бүхий үйл явцаар үнэлэх оролдлого нь (24) Филлипсийн муруй дахь

бүтээгдэхүүний зөрүүний коэффициент ψ–ийн үнэлгээг шалтгаангүйгээр байнга бага

болоход хүргэдэг байсан. Дээр тэмдэглэснээр ψ нь зохицуулагдсан үнийн зардлын

параметр ϕ-ээс урвуу хамаарах ба ψ–ийн маш бага үнэлгээнүүд зохицуулагдсан нэрлэсэн

зардлыг маш их болгон хөрвүүлдэг. Үр дүнгийн эцсийн олонлогийг удирдахад уг

параметр ψ=0.1 үед үнэлгээнд приор мөн тогтмол байх тул Ireland (2000, 2002a) эхлээд

адил утгыг ашигласан. Gali, Gertler (1999)-ийн гаргасан томъёонууд уг параметрийн

олонлогийг тайлбарлахад тохирох арга замыг хангадаг. Эдгээр нь үнийг тогтоож буй

Шинэ Кейнсийн загварын энгийн хувилбарт ханамж нь ажилласан цагаас шугаман

хамаарах тул пүүсийн бодит ахиу зардалтай уян хатан бус алхам руу бүтээгдэхүүний

зөрүү үргэлж шилждэг, ψ=0.1-ийн утга барааны үнүүдийг улирал бүрийн дундаж 3.75-тай

тохируулах, эсвэл, жилийн нэг удаагийнхтай харьцуулбал маш багаар олон удаа

тохируулах үеийн тохиолдолтой тохирдог гэсэн Calvo (1983)–ийн авч үзсэн нөхцөл

гайхалтай юм.

z , π , β , ψ нь тогтмол байх үеийн бусад 12 параметрийн үнэлгээг хамгийн их үнэний

хувь бүхий аргаар үнэлж хүснэгт 1-д харуулсан ба диагоналийн элементүүдийн квадрат

язгуураас 1-ийг хасч log-үнэний хувь бүхий функцийг хамгийн их байлгах II эрэмбийн

уламжлалын урвуу матрицаар үржүүлнэ. Бие даасан паарметрүүдийг эхлээд харахад

ω=0.0617 гэсэн цэгэн үнэлгээ бага ба тэгийн 1 стандарт алдаан дотор байрлаж байна.

Тодорхойлолтоор ω=1/η тул ω–ийн уг бага үнэлгээ η–ийн үнэлгээг маш их болгон

хөрвүүлэх бөгөөд онолын загварт хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн хуваарь маш мэдрэмжгүй

байдаг. ψ=η (θ−1 )/ϕ=0.1 тогтмол байх туршилтын загварт ω нь бүтээгдэхүүний үр

ашигтай түвшин Qt болон бүтээгдэхүүний зөрүү x t–д нөлөөлж буй (20)–оор

тодорхойлогдох таашаалын шок a t–г олоход ашиглагдана. ω–ийн үнэлгээ бага байх нь



таашаалын шок загварын хувилбарт байгаа бүтээгдэхүүний үр ашигтай түвшин ихээр

нөлөөлөгдөхгүй өгөгдөл нь хамааралтай гэсэн утга санааг хялбар харуулна.

α x=0.08362-ийн үнэлгээ мөн бага байхад статистикийн хувьд ач холбогдолгүй байсан,

α π-ийн үнэлгээ IS, Филлипсийн муруйнуудын цэвэр ирээдүйг харсан хувилбаруудад

дэмжлэг үзүүлэхүйц үнэлгээгээр хангадаг тэгийн доод хилийн эсрэг байрлаж байна.

Эдгээр үр дүнгүүдийг өмнө нь Ireland (2001) дурьдаж байсан ба уг судалгаа Шинэ

Кейнсийн загвар дахь арагш харсан элементүүдийн ач холбогдолд илүү онцлон анхаарсан.

ρπ=0.3597 , ρg=0.2536 гэсэн их бөгөөд ач холбогол бүхий үнэлгээнүүд Холбооны

Нөөцийн бодлого инфляци болон бүтээгдэхүүний өсөлтөнд хүчтэй хариу үйлдэл үзүүлж

байсан гэдгийг түүхийн хувьд сануулдаг, ρ x=0.0347 гэсэн нилээд бага үнэлгээ нь Шинэ

Кейнсийн загвараар тодорхойлогдож буй сайн сайхан байдлыг илэрхийлэх

бүтээгдэхүүний зөрүү бодлого боловсруулах үйл явцад бага үүрэг гүйцэтгэж байсан

гэдгийг заадаг.

ρa=0.94770 , ρe=0.9625 гэсэн үнэлгээнүүүд загварын технологийн шоктой адил таашаал

болон зардлын шокууд ихээр байнга оршин байдаг гэсэн утгыг илэрхийлнэ. Эцэст нь,

σ a=0.0405 , σ e=0.0012, σ z=0.0109 , σr=0.0031 үнэлгээнүүд тэдгээрийн стандарт

алдаануудтай харьцуулбал бүгд өндөр байсан ба эдгээр 4 шокууд бүгд өгөгдөл дахь

шилжилтийг тайлбарлах зарим арга замуудад хувь нэмэр болдог гэдгийг хэлж өгдөг.

Сонирхолтой нь технологийн шок дахь инновацийн стандарт хазайлтын σ z=0.0109

үнэлгээ Kydland, Prescott (1982), Cooley, Hansen (1989) болон бодит бизнесийн мөчлөгийн

бусад судалгаанууд дахь параметрүүдийн калибрацийн утгуудын далайцтай ижил

эрэмбэтэй байв. Ингэхээр параметр бүрийн үнэлгээнүүдийг тус тусад нь дараах хүснэгтэд

харуулсан ба бодит бизнесийн мөчлөгийн загварын технологийн шок Шинэ Кейнсийн

загварт чухал үүрэг гүйцэтгэдэг, шокууд нь таашаал, зорилтот markup, мөнгөний

бодлоготой зарим талаараа ач холбогдол өгөхүйцээр өрсөлддөг гэдгийг бидэнд харуулна.

Эдгээр үр дүнгүүдийг нарийвчлан харахын тулд доорх хүснэгтэд бүтээгдэхүүн, инфляци,

нэрлэсэн хүүгийн түвшин, бүтээгдэхүүний зөрүүнд эдгээр 4 шок бүрийн үзүүлэх хариу

үйлдлийн импульсийг харуулсан.

Технологийн шокийн нэг стандарт хазайлтын дараа Жилээр тооцсон инфляцийн

түвшинг 0.2 нэгж үндсэн нэгж буурч 10 дахь үндсэн нэгж хугацаанд тогтворжиж байна.

Завсарын бүтээгдэхүүнийг 0.6 үндсэн нэгжээр бууруулж байна. Харин эцсийн

бүтээгдэхүүнийг 0.38 нэгж үндсэн цэгээр нэмэгдүүлж 14 дэх улирлаас эргэж хэвийн

түвшиндөө хүрч байна. Тус шок нь бодлогын хүүний 0.02 үндсэн нэгжээр нэмэгдүүлдэг.



Эдгээр үзүүлэлтүүдийн ихэнх нь 10-15 дахь улирлын дараагаас тогтворжиж байгаа нь

харагдаж байна.

5 10 15 20 250

1

2zt

5 10 15 20 25-1

-0.5

0xt

5 10 15 20 25-0.4

-0.2

0pit

5 10 15 20 250

0.2

0.4gt

5 10 15 20 25-0.02

0

0.02rt

5 10 15 20 25-1

-0.5

0yt

Таашаалын шок нь таашаалыг нэг нэгж үндсэн нэгжээр нэмэгдүүлэн тухайн түвшинд

нь тогтворжуулж байна. Харин завсарын бүтээгдэхүүнийг 0.025 нэгж үндсэн нэгжээр

нэмэгдүүлсээр 8 дахь улирал буюу хоёр жилийн дараагаас тогтворжуулж байна. Харин

түвшинг 0.01 орчим үндсэн нэгжээр нэмэгдүүлж 10 дахь улирлаас тогтворжуулж хэвийн

түвшиндээ хүрч байна. Харин нийт үйлдвэрлэлийн зөрүүг 0.0025 үндсэн нэгжээр

нэмэгдүүлэх боловч 8 дахь улирлаас тогтворжуулж байгаа бол бүтээгдэхүүний өсөлт

болон завсарын бүтээгдэхүүний өсөлтийг мөн л дээрх хэмжээгээр нэмэгдүүлэх нөлөө

үзүүлж байна. Инфляцийн түвшинг 0.01 орчим нэгжээр нэмэгдүүлж тухайн түвшинд нь

тогтворжуулж байна. Эдийн засгийн өсөлтөнд дээрх шок нь эхний улиралдаа тогтворжсон

байна.

5 10 15 20 250

1

2at

5 10 15 20 25-0.05

0

0.05xt

5 10 15 20 25-0.01

0

0.01pit

5 10 15 20 25-0.05

0

0.05gt

5 10 15 20 250

0.005

0.01rt

5 10 15 20 25-0.05

0

0.05yt



Ахиу зардлын шокын нэг стандарт хазайлтын дараа завсарын бүтээгдэхүүн,

үйлдвэрлэлийн зөрүү болон нийт үйлдвэрлэлийн өсөлтийн зөрүүнүүдийг 0.8 үндсэн

нэгжээр нэмэгдүүлэх хандлагатай байна. Учир нь технологийн шинэчлэл нь ахиу зардлыг

бууруулж улмаар эдгээр нь үйлвэрлэлийг нэмэгдүүлэх үндэслэл болно. Энэхүү шок нь

үйлдвэрлэлийн өсөлтийг нэг үндсэн нэгжээр нэмэгдүүлж 15 дахь улирлаас тогтворжуулж

байгаа бол инфляцийн түвшинг нэг нэгжээр бууруулж байна. ахиу зардлын бууралт нь

инфляцийг бууруулж эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлж байгааг доорх зургаас харж

болно. Мөнтүүнчлэн 0.0025 үндсэн нэгжээр бодлогыг хүүг бууруулж байна.

5 10 15 20 250

1

2et

5 10 15 20 250

0.5

1xt

5 10 15 20 25-1

0

1pit

5 10 15 20 25-1

0

1gt

5 10 15 20 25-0.05

0

0.05rt

5 10 15 20 250

0.5

1yt

Бодлогын хүүний шок 1 бодлогын хүүг нэмэгдүүлэх нь инфляци болон бүх төрлийн

үйлдвэрлэлийг бууруулж 10 дугаар улирлаас эргэн тогтворжуулж байна. Тухайлбал

завсарын бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэлийн зөрүү зэргийг тус тус 3 үндсэн нэгжээр бууруулж

байгаа бол инфляцийг 0.8 үндсэн нэгжээр бууруулж байгааг зургаас харж болороор байна.

1 Цочир өөрчлөлт



5 10 15 20 25-4

-2

0xt

5 10 15 20 25-1

-0.5

0pit

5 10 15 20 25-5

0

5gt

5 10 15 20 25-0.1

0

0.1rt

5 10 15 20 25-4

-2

0yt

Дээрх шокын нөлөөгөөр өөрчлөгдсөн үзүүлэлтүүд бүгд ижил хугацаанд буюу 10 дахь улирлаас тогтворжиж байна.



Ерөнхий дүгнэлт:

Энэхүү судалгааны ажлаараа Монгол улсын эдийн засагт технологийн шокыг шинэ

Кейнсийн загварыг ашиглан тодорхойлсон. Энэ загвартаа:

- Зардлын шок

- Инфляцийн шок

- Технологийн шок

- Ханамжийн шокуудыг авч үзсэн.

Эдгээр шокуудын нөлөөлөл нь үзүүлэлтүүддээ ихэнхдээ 10 улирлын дараагаас

тогтворжуулах нөлөөтэй байна.


secure download

Documents

rkup

king

hansen

log

10 rt

kydland

markup

10 yt