UNIVERSITETI PUBLIK HAXHI ZEKA

Fakullteti i BiznesitDepartamenti:Kontabilitet e financa ne biznes Tema;SimenarTitulli;çeku

HYRJE…………………………..2PERMBAJTJA…………………3

1. KUPTIMI I Çekut……………………….42.ELEMENTET E Çekut………………….53.PUNET-VEPRIMET JURIDIKE TE

Çekut….......................................64.LLOJET E ÇEQEVE……………………..75.LETRAT KUALIFIKUESE

LEGJITIMUESE………………………….86.PERMBYLLJA…………………………….97.BAZAT E INFORMAZIONEVE…….10

•HYRJE

Ky siminar eshte hartuar në bazë të kërkesës se prof.Mervete Shala nga mësimi i lëndës,,E Drejta ne Biznes”.

Duke marr parasysh se çeku është njera nder letrat me vlere me te perdorura ne bote,une kam shprehur deshiren qe ta spjegoj ne menyre me te detajuar.çeku eshte paraqitje ne mesjete,ky u zhvillua per permisimin e qarkullimit te pagesave

Gjate pergatitjes se seminarit jam përpjekur që faktet të jenë të paraqitura në formë të kapshme në menyrë që të mund të kuptohen nga një publik i gjerë e të mos i mbetet një elite të vogel intelektuale.

Shpresoi që ky seminar të gjejë destinacionin e vet,duke furnizuar lexuesit me informata të nevojshme që mund të sherbejnë në përditshmerin dhe njëashtu edhe në jeten profesionale nëse vjen nga lemitë e caktuara.

•KUPTIMI I ÇEKUT

Çeku është paraqitur në mesjetë,u zhvillua për rregullimin e qarkullimit të pagesave.

Kuptimi i çekut është me domethënie nga SHBA “to check”që do te thotë të paguash ,te kërkosh llogarinë,të vërtetosh etj,.

Në vitin 1931 në Paris janë nxjerr tri konventa ndërkombëtare mbi çekun;

-Konventa për ligjin uniform të çekut, -Konventa mbi taksat në materien e çekut. Sot çeku është një ndër letrat më të shpeshta me

vlerë të

Të cilat I hasim në praktikë,si në qarkullimin e brendshëm ashtu edhe ne atë ndërkombetar.

Çeku si letër me vlerë është drejtpërsëdrejti I lidhur me punë bankare.

Njësoj si te kambiali I trasuar edhe te çeku paraqiten tre persona;

-personi i cili e lëshon çekun-TRASANTI,-personi i cili e tërheq çekun-TRASATI,-personi i cili me urdhër paguan shumën në çek-

REMITENT.

ÇEKU dhe KAMBIALI dallojnë: Çeku është mjet pagese kurse kambiali

mjet per kreditim, Çeku lëshohet sipas prurësit,kurse

kambiali jo, Te çeku trasati është vetëm banka kurse

te kambiali mund të jetë çdo person, Çeku nuk mund të lëshohet pa mbules

kurse kambiali po etj,.

•ELEMENTET E ÇEKUT

Çeku si letër formale duhet t’i permbajë këto elemente;

1.Shenjën se është çek i shkruar, 2.Urdhërin e trasatit që të ppaguaj

shumën e të hollave, 3. Emrin e përsonit të cilit duhet t’i

paguhet, 4. Vendin ku duhet të kryhet pagesa,

Njësoj si te kambiali elementet qenësore të çekut mund t’i ndajmë në katër grupe;

1.Elementet e përgjithshme të çekut(shënimi se është çek,urdhërin e pagesës)

2.Elementet gjeografike(vendi i leshimit,pagesës) 3.Elementet personale(shënimi i

trasatit,nënshkrimi i trasatit) 4.Elementet kalendarike(shënimi I ditës së

leshuarjes së çekut). Prandaj formulari i cili nuk i ka këto të dhëna nuk

vlen si çek.

3.PUNËT-VEPRIMET JURIDIKE TË ÇEKUT JANË SI VIJOJNË

1.lëshimi i çekut- lëshuesi mund të jetë çdo person i aftë për te vepruar, i cili ka mbules në të holla në bankë.çeku leshohet kur plotësohen të gjitha elementet qenësore,

2.Shumëzimi i çekut-lejohet kur vendi I pageses është jashtë shtetit tonë dhe kur leshohet sipas prurësit,

3.Indoksimi i çekut- kur ligji mbi çekun e njeh institucionin e bartjes:

4.Dorëzania e çekut- ku e ka pranuar avalin si dorëzani dhe mund të jetë çdo person përveq trasatit :

5.Prezentimi i çekut-bëhet në afat të caktuar me ligj dhe dallojnë nga vendi ne vend:

6.Pagesa e çekut-bëhet nga trasati dhe mund ta bëjë në tërësi apo pjesërisht,zakonisht në të holla të gatshme:

7.Protesta te çeku-janë të ndryshme duke filluar nga ato për shkak të mospagesës,shpenzimeve protestuese,për shkak të refuzimit përllogaritës të çekut, të amortizimit,të perkvizicionit,

8.Notifikimi i çekut-bëhet nga shkaqet e njejta si te kambiali.

4.LLOJET E ÇEQEVE I NDAJMË NË;

1.çeku në emër-ku caktohet se cili është shfrytëzues I çekut,

2.çeku sipas urdhërit-lëshohen rrallë me emër të cekur në çek dhe mund të barten në indoksim,

3.çeku sipas prurësit-konsiderohet çdo person i cili e posedon çekun dhe nuk përcaktohet remitenti,

4.çeku alternativ-janë vete formularët e çekave dhe trajtohet si çek sipas prurësit.

Çerqet I ndajmë edhe sipas qëllimit në: 1.çek pagues, 2.çek virmanues, 3.çek të bariruar(të nënvizuar) 4.çek të udhëtimit dhe 5.çek të akreditivit 1.Çeku pagues-ku trasati e paguan shumën e

çekut,ndërsa trasanti e shënon vetën si remitent(e lëshonë çekun në emër të vet),dhe është mjaft i shpeshtë në praktikë.

2.Çeku virmanues –ku trasanti i jep udhër trasatit t’i hiqet vlera e çekut dhe ta bart tek remitenti në

3. Çeku i bariruar(nënvizuar)-ku shuma e te hollave në çek nuk paguhet me para te gatshme.

Shfrytëzohen atëherë kur trasanti realizon kontroll në mjetet e remitentit.

Te ky çek pagesa e trasanti realizon kontroll në mjetet e remitentit.

Te ky çek pagesa e trasatit bëhet përmes bankes në mënyrë të pergjithshme(tek çdo bankë) dhe në mënyrë të veçantë(tek nje bank ).

4.çekat e udhëtimit-janë paraqitur nga zhvillimi intenziv i qarkullimit turistik ndërkombëtar.Merret nga trasati por çdo herë gjatë udhëtimit nënshkruhet nga trasanti.

5.çekat e akredivit- iu lëshohen personave për blerjen e mallrave të caktuara e sidomos atyre bujqërore.Aplikohen me rregulla të njejta sikur te çekat e udhëtimit.

5.LETRAT KUALIFIKUESE LEGJITIMUESE

Paraqiten në qarkullim ekonomik. Zakonisht këtu numërohen: 1.Librat e kursimit, 2. Fletëpengu, 3.Vërtetimi i depozitës dhe ´4.Taloni.

1.Libreza e kursimit-dokument i cili lëshohet nga banka.Amortizimin e librezes sipas prurësit e bënë gjyqi komunal.Afati i paraqitjes është 30 ditë nga dita e shpalljes.bartja e të drejtave nga libreza mund të bëhet me anë të cesionit civilo-juridik.

2.Fletëpengu-dokument të cilin e lëshon banka por e bëjnë edhe personat e tjerë financiar,ku obligohen t‘i paguajnë shumën e cila është shënuar si fletëpengë(letra hipotekore).Janë letra me vlerë ku nxjerrin dispozita të veçanta.

Vërtetimi I depozitimit-letër me vlerë,leshohet sipas urdhërit nga banka.Në këtë letër ceken sendet e depozituara dhe shpeshë kjo letër quhet’’revers’’dhe aplikohet me rregulla të së drejtës sikur te kambilali.

4.Taloni –dëshmi me shkrim për lëshimin e kuponave të ri.Lëshohet në emër ose sipas prurësit.Në praktikë më së shpeshti leshohet sipas prurësit kur nuk është i shënuar shfrytëzuesi i dokumentit.

6.PERMBYLLJA

Shpesoj qe pas degjimit te ketij prezantimi te keni marr informacione te mjaftueshme sa i perket çekut se si leter me vlere,rendesine e saj ne shoqeri dhe rregullimin e rendesishem te qarkullimit te pagesave.

Ne fund te ketij prezantimi kuptojm se çeku ka filluar te perdoret qe nga mesjeta dhe nga ajo kohe i ka ndihmuar shum njerezit,ne lehtesimin e marrjes se pagesave te ndryshme.

Ne mesuam se kuptimi i çekut vjen nga gjuha angleze,respektivisht nga SHBA,qe do te thot te paguash, te vertetosh,te kerkosh të llogarine etj,.

Çeku si letër formale duhet t’i përmbajë këto elemente:Shenjën se është çek i shkruar,Urdhërin e trasatit që të paguaj shumën e të hollave,Emrin e përsonit të cilit duhet t’i paguhet,Vendin ku duhet të kryhet pagesa,Shënimin e datës dhe vendin e lëshimit,Nënshkrimin e përsonit i cili e lëshon çekun(trasanti).

Prezantimi’’kuptimi i çekut’’,na jep informacione te mjaftueshme rreth çeqeve si duhet ti kthejme ne para dhe cilat elemente duhet ti permbaje ajo.

7.BAZAT E INFORMACIONEVE

Gjatë sigurimit të informacioneve për të përgaditur këtë seminar jam bazuar në web-faqet e më poshtme:

http://sq.wikipedia.org/wiki/portat http://www.workplacespirituality.info/article1026.htm

l http://www.lern-business.de/Gjatë sigurimit të informacioneve për të përgaditur

këtë seminar jam bazuar në librat e më poshtme:1. Dr.Mazllum Baraliu.’’ E drejta

biznesore”.Prishtinë20102. Dr.Riza Smaka,,E drejta biznesore”,Prishtinë,2000