seminarski - john locke

8/13/2019 Seminarski - John Locke

1/11

Evropski univerzitet Brko distriktFakultet politikih nauka - Meunarodni odnosi i diplomatija

Senada Sui

Seminarski rad - John Locke

Prof !io "uli

#vod u Filozofi$u

Brko% &' &( )&*+

1 | P a g e


2/11

Sadraj.........................................................................................................................2

Uvod.............................................................................................................................3

Biografija.......................................................................................................................3

Lockov uticaj.................................................................................................................

!jela "o#na Locka........................................................................................................

- $gled o ljudskom ra%umu .................................................................................&

- !vije rasprave ovladi.........................................................................................&

- 'ismo o toleranciji ..............................................................................................(

)eorije o vjerskoj toleranciji..........................................................................................(

)eorija vrijednosti i imovine..........................................................................................*

'oliti+ka teorija.............................................................................................................*

Lockov filo%ofski pogled - Moralna uloga ,lade...........................................................

aklju+ak..................................................................................................................../0

Literatura..................................................................................................................../0

2 | P a g e


3/11

#vod

"o#n Locke 2 . 1ugust /&32 - 2*. $kto ar /(0 4 nadaleko po%nat kao $tacklasi+nog li erali%ma4 je engleski filo%of i lije+nik smatra se jednim od najutjecajniji#mislilaca prosvjetiteljstva. )akoe se smatra jednim od prvi# ritanski# empirista4slijede5i tradiciju 6rancisa Bacona. 7jegov rad je imao veliki utjecaj na ra%vojepistemologije i politi+ke filo%ofije. 7jegov doprinos klasi+nom repu likani%mu ili eralne teorije ogleda se i u !eklaraciji o neovisnosti Sjedinjeni# 1meri+ki# !rava.

Bio,rafi$a

Locke je roen 2 . 1ugusta /&324 u r%o nakon Lockeove roenja4 porodica sepreselila u li%inu Bristolu4 gdje je Locke i i odrastao.

/& ( godine Locke je poslan u prestini 8estminster Sc#ool u Londonu4 podpokroviteljstvom 1leksandra 'op#ama. !iplomirao u /& & i magistrirao /& *.!oktorat je %avrsio /&( 4 tokom doktorskog studija na $9fordu imao je priliku

saradjivati sa prepo%natim %nanstvenicima i misliocima kao sto su :o ert Bo;le4)#omas 8illis4 :o ert odine /&&&4 Lock susre5e gospodina 1nt#on; 1s#le; ?ooper / @arl ofS#aftes ur; i4 koji je doAao na $9ford u potra%i %a tretmanom %a infekciju jetre.?ooper je io impresioniran Lockom i uvjerio ga je da postane dio njegove pratnje.

>odine /&&(4 Lock se seli u Londonu4 da slui Lordu 1s#le;-u. U Londonu4 Locke

nastavljen i%o ra% u u medicini pod tutorstvom )#omas S;den#am. S;den#am jeimao veliki utjecaj na Lockovo filo%ofsko ra%miAljanje - utjecaj koji 5e postatievidentan kad se ti+e ljudskog ra%umijevanja.

Locke je svoje medicinsko %nanje stavio na kuAnju kada je S#aftes urvja infekcija jetre postala opasna po ivot. Locke je koordinirao savjet od nekoliko lije+nika ali jeuvjerio S#aftes urvja da poe na operaciju mada je ila opasna po ivotC.S#aftes ur; je uspjeAno operisan4 a najve5e %asluge spasenja S#aftes urvja ivota

ponio je sam Locke.

3 | P a g e


4/11

S#aftes ur;4 kao osniva+ pokreta ii i%vrAio velik utjecaj na Lockeove politi+ke ideje.Ddeologije pokreta su ileE

Ustavni monar#i%am4

:adikali%am4

Flasi+ni li erali%am4

,ladavina %akona4

1nti-katolici%am

Locke postaje dio politi+ke scene u trenutku kada je S#aftes ur; postao kancelar

/&(2. 7akon pada vlasti S#aftes ur; /&( 4 Locke je proveo neko vrijeme putuju5i6rancuskom kao u+itelj. ,ra5a se u @nglesku /&( kada je S#aftes ur; politi+kimomenat u%eo po%itivan %aokret.

$ko tog vremena4 najvjerojatnije4 na S#aftes ur; nagovor4 Locke je skladao ve5inudjela Dvije rasprave o Vladi . Mislilo se da je Locke napisao raspravu %a vrijemerevolucije /&**4 ali nedavno se ispostavilo da je djelo napisano i prije tog datuma4 naAta se gleda kao na generalni argument protiv apsolutne monar#ije i kao li+nipristanka temelju politi+ke legitimacije. Dako je Locke io pove%an i io pod uticajempokreta G8#igsH4 njegove ideje o prirodnim pravima i vladi danas se smatraju vrlorevolucionarnim %a to ra%do lje u engleskoj istoriji.

>odine /&*3 Locke jei u 7i%o%emsku4 pod jakom sumnjom da je sudjelovao u%avjeri :;e


5/11

ra%do lja ivota on je ra%govarao o itnim pitanjima sa imenima kao Ato su "o#n!r;den i Dsaac 7e=ton.

Umro je 2*. $kto ra /(0 4 a pokopan je na gro lju u @sse9u4 gdje je ivio u ku5i Sir

6rancis i Lad; Mas#am od /& /. Locke se nikada nije enio4 niti je imao djece.

Lockov utica$

Lockova teorija uma +esto se navodi kao i%vor modernim koncepcijama identiteta ili+nosti4 figure koje su istaknute u radu kasniji# filo%ofa poput


6/11

o ra%lae potre om religio%ne tolerancije odnosno toleriranja ra%li+iti# vjera i crkavaunutar pojedine drave.

.,led o l$udskom razumu

Locke je io prvi filo%of koji je upotrije io napor uma da istrai sam ljudski um4njegov predmet i granice. U uvodnom I'ismu +itateljuI na po+etku Ogleda Lockekae da je ilo potre no istraiti Ikoje stvari naA ra%um moe rjeAavati4 a koje nemoeI4 jer je jedino tako mogu5e po5i s mrtve to+ke na kojoj se u filo%ofiji nala%imo.

'redmet ra%uma su ideje4 tj. ra%um je sposo an aviti se idejama. ato je

Lockeov cilj uOgledu istraiti Iporijeklo4 sigurnost i opseg ljudske spo%naje4 %ajednos temeljima i stupnjevima vjerovanja4 mnijenja i pristajanjaH. 'rva i druga knjiga avese istraivanjem naAi# ideja. )u on najprije po ija teorije uroeni# ideja4 a %atim dajesvoju teoriju. )re5a knjiga raspravlja o rije+ima. Ddeje predstavljaju stvari4 a rije+i stoje%a ideje. Ketvrta se knjiga avi ljudskom spo%najomE nje%inom sigurnoA5u ievidencijom te naravi i osnovama vjerovanja i mnijenja.

vi$e rasprave o vladi

U tom djelu Locke nudi svoje o jaAnjenje funkcije inastanka drave4%akonodavne4i%vrAne i sudske vlasti4 privatnog vlasniAtva4graanski# prava i o ve%a. 7jegova teorija ima ulogu opravdavanja pokuAajasvrgavanja kralja i uspostave vladavine u kojoj i ovlasti vladaju5eg ileograni+ene ustavom. 7aime u vrijeme kada je djelo o javljeno ono daje legitimitetrevoluciji vigovaca4 koji su ili protiv kralja i protiv kon%ervativi%ma. Dmaju5i u viducjelokupnu situaciju Locke se suprotstavlja teorijama koje su u to vrijema

dominantne4 teorije o postanku drave prema kojima suveren ima apsolutnu vlast ivlast o postanku graanskog druAtva. alae se %a dravu u kojoj i ila osiguranaslo oda individue i prava ra%uma4 a po njegovom miAljenju takva jeustavnamonar#ija4 s pravom naroda da se silom odupre nasilju oni# koji su na vlasti. U ovomdjelu on s li eralisti+kog stajaliAta i%nosi kritiku apsolutisti+ke teorije drave4autora Sir :o erta 6ilmera i )#omasa


7/11

Pismo o toleranci$i

Fratak prika% Lockeova pisma o toleranciji predstavlja %apravo uvod u pose noavljenje ovom temom4 poglavito kod ,oltaira i na relevantnije autore i nji#oveprinoseU predgovoru Pisma o toleranciji Locke piAe kako ne on pret#odno pisano nalatinskom i o jelodanjeno u 7i%o%emskoj4 %atim u @ngleskoj. :ije+ je ovdje ukratko ovlasti4 dravi4 ?rkvi4 nadlenostima ?rkve i !rave4 pristranosti odnosno netoleranciji.LockeE 7aAa vlada nije ila pristrana samo u religijskim pitanjima oni koji su patili% og ove pristranosti % og koje su svojim pisanjem pokuAali o raniti vlastita prava islo ode u+inili su to uglavnom na veoma uskogrudnim principima koji su samoodgovarali interesima nji#ovi# vlastiti sektiNLocke se na samom po+etku %alae %a apsolutnu slo odu koja nam je istinskipotre naN

/eori$e o v$ersko$ toleranci$i

Locke je napisao djelo 'ismo o toleranciji /&* -/& 2C u ra%do lju nakon europski#religijski# ratova formuliranim klasi+nim o ra%loenjem %a vjerskim tolerancijama.

)ri su centralna argumenta E

- emaljski suci4 dravni pose no4 i ljudi op5enito4 ne mogu pou%dano procijenitiistinitne tvrdnje jer upli5u vjerske stavove

- Kak i da mogu4 provoenje jedne Iprave vjereI ne i imali eljeni u+inak4 jer sena vjerovanje ne moe iti natjeran

- 'risiljavanje na vjersku ujedna+enost i dovelo do poreme5aja u druAtvu prijenego do ra%nolikosti

S o %irom na njegovu po%iciju na vjerske tolerancije4 Locke je io pod utjecajemteologa "o#n Sm;t# i )#omas


8/11

meu njima i po%natog pjesnika "o#na Miltona4 koji je io nepokole ljiv %agovornikslo ode u svim nje%inim o licima. Fao pomo5nik $livera ?rom=ell4 Milton jeu+estvovao u i%radi Ustava ne%avisnosti koji je snano naglaAavao jednakost svi#ljudi kao posljedica demokratski# tendencija

/eori$a vri$ednosti i imovine

Locke koristi rije+ imovina i u Airokom i u uskom smislu. U Airem smislu4 ona pokrivaAirok spektar ljudski# interesa i #tijenja4 ue4 to se odnosi na materijalna do ra. $ntvrdi da je vlasniAtvo prirodno pravo4 a to je i%vedeno i% rada.

U 'oglavlju ,. svojoj Drugoj Raspravi 4 Locke tvrdi da se vlasniAtvo nad ro om i

imovinom opravdano jer se rad vrAi u svr#u proi%vodnje te ro e ili nekretnine a sve ukorist ljudskog druAtva.

Locke je i%ra%io uvjerenje4 u svojoj drugoj raspravi4 da i priroda sama po se i dajeneAto od vrijednosti %a druAtvo.

Locke vjeruje da je posjedovanje nekretnina djelo primjene rada. $sim toga4 onvjeruje nekretnina pret#odi vladi i drava ali ista ne moe Iprodati dio imanja odispitanika proi%voljno.I Farl Mar9 kasnije kritikuje Lockeovo teoriju vlasniAtva u svojojsocijalnoj teoriji.

Politika teori$a

Fao i


9/11

sam rani i odrava prirodno stanje. )ako se uspostavlja drava koja tre a potvrditi iodrati ra%umno prirodno stanje4 da jam+i ivot4 slo odu i vlasniAtvo. Locke %agovarapotre u podjele vlasti na %akonodavnu koja je najviAaC4 i%vrAnu i federativnu koja seodnosi na vanjsku politiku. )rajni je suveren samo narod4 asuverenitet je neotuiv.7arod %akonodavcu privremeno povjerava %akonodavnu vlast4 ali je moe i silomu%eti natrag ako %akondavac i%nevjeri povjerenje koje mu je ilo dato. )ako Lockeopravdava pravo naroda na revoluciju.

,jerovao je da revolucija nije samo pravo nego i o ve%a u nekim okolnostima. $veideje 5e imati du ok utjecaj na !eklaraciju o ne%avisnosti i Ustavu Sjedinjeni# 1meri+ki# !rava.

Lockov filozofski po,led

!oralna ulo,a 0lade

'rema Lock-u4 politi+ka mo5 je prirodna snaga svakog +ovjeka4 ali je %ajedni+kimsnagama predana u ruke odreenom tijelu. Lock je smatrao da je sama uspostavavlasti mnogo manje itan faktor4 u odnosu da ista ude druAtveno-politi+kiIkompaktna.I ajednica predaje jedan dio svoji# prirodni# prava u korist vlade4 dokvlada %a u%vrat Atiti nji#ova prava. Budu5i da ,lada opstaje isklju+ivo %a do ro it%ajednice4 ilo koja vlada koja prekrAi ugovor i dogovor se moe i tre a iti%amijenjena. ajednica ima moralnu o ave%u prema po uni protiv vlade ili da nadrugi na+in %amijeni vladu4 ukoliko vladaju5a vlast %a oravi da postoji samo %ado ro it ljudi. Locke je osjetio da je vano pomno ispitati javne ustanove i do iti jasnu sliku o tome koje funkcije su legitimne4 a koja ivotna podru+ja i ilaneprikladna %a te institucije da sudjeluju ili vrAe utjecaj nad njima. $n je takoevjerovao da i odgovaraju5e uloge vlade mogle omogu5iti ljudima da cvjetaju kaopojedinci i kao druAtvo4 i materijalno i du#ovno. Bog je +ovjeku dao sposo nostra%miAljanja4 a pravilno i%vrAenje ,lade daje ljudima ispunjenje i oanske svr#e %a+ovje+anstvom. a Locka4 moral prirodnog %akona je trajni i samoodriv. 1 ,lade su jedini faktori koji doprinose tom moralnom poretku..

9 | P a g e
http://hr.wikipedia.org/wiki/Narodhttp://hr.wikipedia.org/wiki/Suverenitethttp://hr.wikipedia.org/wiki/Revolucijahttp://hr.wikipedia.org/wiki/Narodhttp://hr.wikipedia.org/wiki/Suverenitethttp://hr.wikipedia.org/wiki/Revolucija


10/11

1akl$uak

Locke je svojom oso om i svojim spisima predstavljao du# slo odnogistraivanja4 Iracionali%maI i od ijanje svakog apsoluti%ma u %nanosti4 koji je iokarakteristi+an aA %a njegovo vrijeme. $sniva+ je empiri%ma4 odnosno teorije da sunaAi umovi i duAe prilikom roenja Gpra%ne plo+eH koje o likuje i popunjava ivotputem iskustva4 odgoja4 u+enja. Dmao je jedinstvene teorije o odgoju4 vlasti4 dravi4moralu4 religiji. Bio je inspirator mnogim pedagoAkim piscima.

Literatura

- Uvod u novovjekovnu politi+ku filo%ofiju - Mate Bunti5 Mostar 200 C- Mala povijest filo%ofije O "o#annes


11/11

i @rl - plemicka titulaProda @rl

ii 8#ig movement O Britanska politi+ka partija
http://en.wikipedia.org/wiki/British_Whig_Partyhttp://en.wikipedia.org/wiki/British_Whig_Party

seminarski - john locke

Documents