Univerzitet u TuzliPrirodno-matematiki fakultetOdsjek za geografiju

SEMINARSKI RAD

TEMA: Stanovnitvo i naselja Senegala

PREDMET: Georgafija Azije i Afrike

STUDENT: MENTOR:

Tuzla, juni, 2012. godine

Sadraj:

1. Uvod .................................................................................................................................. 22. Geografski poloaj, granice i veliina ............................................................................... 33. Kratak hisorijski pregled .................................................................................................... 44. Osnovne karakteristike stanovnitva Senegala .................................................................. 54.1. Wolof narodi ............................................................................................................... 64.2. Serer narodi ................................................................................................................. 6 4.3. Narodi Fulana ............................................................................................................. 64.4. Narodi Tukulora .......................................................................................................... 75. Vjerska struktura stanovnitva Senegala ........................................................................... 8 6. Naseljenost Senegala ......................................................................................................... 9 7. Naselja u Senegalu ........................................................................................................... 108. Siromatvo u Senegalu ..................................................................................................... 119. Zakljuak .......................................................................................................................... 1210. Literatura .......................................................................................................................... 13

1. Uvod

U ovom seminarskom radu pokuat emo prikazati osnovne karakteristike Senegala. Posebnu panju obratit emo na stanovnitvo i ukratko se osvrnuti na specifinost nekih naselja u Senegalu. Senegal je drava u zapadnojAfricina obali Atlantskog okeana.Pokuati emo pribliiti neke karakteristinosti naroda sa ovog prostora, te objasniti izgled njihovih naselja.

2. Geografski poloaj, granice i veliina

Senegal je drava u zapadnojAfricina obali Atlantskog okeana.Nalazi se izmeu12 17sjeverne geografske irine, te 11 i18zapadne geografske duine. Na sjeveru granii s Mauritanijom, na istoku s Malijem, te na jugu s GvinejomiGvinejom Bisau. RepublikaGambijas tri je strane okruena senegalskim teritorijem, a samo na zapadu izlazi na Atlantik. Povrina Senegala iznosi oko 196.712km, to je ini 85-om po veliini u svijetu. Glavni gradDakarnalazi se na Rtu Verde, najzapadnijoj taki afrikog kontinenta.

Slika 1: Geografski poloaj i granice Senegala

Izvor: http://www.infoplease.com/atlas/country/senegal.html

3. Kratak hisorijski pregled

Uestom vijekuna podruje Senegala naseljavaju se narodi Wolof i Serer, a u devetom vijekupristiufulanskiTukulori ija drava postaje dominantna sila poetkom drugog tisuljea. Ujedanaestom vijekudo Senegala stieIslam, kojeg su proiriliAlmoravidi. Odetrnaestog vijekapodrujem dominira drava narodaWolof, koja se u esnaestom vijeku raspada na manja kraljevstva.Prisutnost Europljana na obali Senegala traje od polovinepetnaestog vijekakada suPortugalciosnovali trgovake postaje na uu rijeke Senegal. Do kraja sedamnaestog vijekaFrancuzisu postali najjaa sila na ovom podruju, ali nisu prodrli u unutranjost sve do polovinedevetnaestog vijeka. Za vrijeme francuske kolonizacije Senegal se ubrzano ekonomski razvija, iri se uzgojkikirikijai izgrauju eljeznice.Poslije prvog, a osobito drugog svjetskog rata u Senegalu raste tenja domaeg stanovnitva za veom ulogom u politikom ivotu, a kasnije i za samostalnou. Vodei senegalski politiar postaje profesor i pjesnikLopold Sdar Senghorkoji se isprva zalae za ostanak zemlje u Francuskoj zajednici, a1960-te godine postaje prvi predsjednik neovisnog Senegala. Senghor vodi zemlju do 1980-te godine umjerenom politikom koja se oslanja na podrkumuslimanskevjerske hijerarhije (iako je sam Senghor biokatolik), saradnju sa Francuskomi modificirani socijalizam. U80-imzemlja se suoava s gospodarskim problemima i rastuom politikom nestabilnou u regiji, a u junoj pokrajini Casamance (izmeu gambijske i gvinejabisauske granice) separatistiki pokret zapoinje oruanu borbu za neovisnost koja veom ili manjom estinom traje do danas.Na predsjednikim izborima2000-te godine Socijalistika stranka, koja je vladala Senegalom od neovisnosti, doivljava poraz i predsjednikom postaje dugogodinji voa oporbeAbdoulaye Wadeu mirnoj smjeni vlasti, jednoj od rijetkih u Africi.

4. Osnovne karakteristike stanovnitva Senegala

Po ustavu od 07. 01. 2001. godine, Senegal je predsjednika republika. Pravo glasanja imaju svi dravljani stariji od 18 godina. Predsjednik republike bira se na optim izborima na pet godina, ponovo moe biti izabran samo jednom. Jednodomnu Narodnu skuptinu (Assemble nationale) ini 140 zastupnika, na optim izborima biraju se na pet godina.Tabela 1. Osnovni podaci o Senegalu (2001. godine)Broj stanovnika10.285.000

Povrina 196.712 km2

Gustoa naseljenosti52,3 stan./km2

Glavni grad Dakar

Slubeni jezik francuski

Izvor podataka: Karel Natek, Marjeta Natek, Drave svijeta, tre izdanje, Mozaik knjiga, Zagreb, 2004. godine Sve bri porast broja stanovnika (godinji prirodni prirataj 1985.-1990. godine iznosio je 27,8%o) posljedica je smanjenog mortaliteta (1985.-1990. godine 17,7%o), dok je natalitet ostao praktiki nepromijenjen. Natalitet (2000. godine) 37,9 Mortalitet (2000. godine) 8,6 Prirodni prirataj (2000. godine) 29,3 Mortalitet dojenadi (2000. godine) 58,1 Prosjeni godinji porast stanovnitva (1960.-2001. godin 3,0% Oekivano trajanje ivota (2000. godine) M 60,6 god; 63,8 god Udio stanovnitva mlaeg od 15 godina (2000. godine) 44,6% Udio stanovnitva starijeg od 60 godina (2000. godine) 4,6% Udio gradskog stanovnitva (2000. godine) 47,4% Udio nepismenog stanovnitva (1997. godine) 62,7%Izvor podataka: Karel Natek, Marjeta Natek, Drave svijeta, tre izdanje, Mozaik knjiga, Zagreb, 2004. godine

U Senegalu ivi sedam veih naroda. Najbrojniji su i politiki dominantni Wolofi (43%) koji ive na SZ. U skupinu zapadnoatlantskih jezika pripadaju jo i Sereri jugoistono od Dakara (15%), Fulani u sredinjem i sjeveroistonom dijelu (14%), Tukuleri uz rijeku Senegal (9%), i Dioli u pokrajini Casamance na jugozapadu (5%). Na jugu i jugoistoku ive Malinke (4%), na istoku Soninke iz jezinr skupine Mande. U Senegal ivi jo i oko 30.000 Libanonaca, meutim nakon progona 1989. godine oko 300.000 Maura iz Mauretanije veinom je napustilo zemlju. U zemlji ivi i oko 50.000 Europljana (uglavnomFrancuza), te manje zajedniceKinezaiVijetnamaca. 4.1. Wolof narodiWolofje naziv za etniku skupinu koja ivi u Senegalu, Gambiji i Mauritaniji. Njihov jezik se takoer zove "Wolof" (Wolof jezik). USenegaluWolofi ine najbrojniju etniku skupinu. Oko 43% (4,5 miliona ljudi) stanovnitva Senegala su Wolofi. U regiji od DakaradoSaint-Louisa, te zapadno i jugozapadno odKaolacka, Wolofi ine veinu stanovnitva. UCasamanceui zapadu Senegala, pak, Wolofa skoro da i nema. S obzirom da 80% senegalskog stanovnitva govori Wolof jezik, njihova kultura i jezik su prilino utjecajni. U starijim francuskim izvorima se ponekad koristi izraz "Ouolof" umjesto "Wolof". Potonji izraz se proirio zbog engleskog izraza za gambijske Wolofe. U izvorima iz 19. vijeka se ponekad koriste izrazi "Volof" ili "Olof".Volofi su uglavnom muslimani oko 90%, Islam su primili od 11-og vijeka. Ima ih neto animista i katolika.4.2. Serer narodiSererje naziv za drugu po veliini etniku skupinu uSenegalui glavnu etniku skupinu uGambiji. Sereri zajedno s narodima Wolof su najstariji stanovnici Senegala, u dananjem Senegalu, narodo Sereri ive u zapadno-sredinjem dijelu zemlje, juno od Dakara do gambijske granice. Njihove drevne drave ukljuujuKraljevstvo SineiSaloum. Podijeljeni su u nekoliko skupina koje govore meusobno nerazumljivim jezicima: Serer-Sine (predstavlja slubeni jezik uSenegalu), Serer-Safen, Serer-Ndut, Serer-Noon, Serer-Palor, Serer-Lehar. Svi Serer jezici osim Serer-Sinea (najveeg) su klasificirani u posebnu grupu kaoCangin jezici. Sereri imaju prilino detaljni sistem tradicionalne vjere koji ukljuuje sveprisutnog boga zvanog Roog, razliite dimenzije ivota i smrti, prostora i vremena, te teke pregovore s duhovima umrlih predaka. Sereri su se pruili prilian otpor irenju islama, te su mnogih od njih danas katolici. Najpoznatiji Serer, senegalski prvi predsjednikLopold Sdar Senghorbio jeSerer-Sinekatolik. Kao druga po veliini skupina u Senegalu, stagnirali su u usporedbi s energinijim i dominatnijimWolofima. Veina Serera govori Wolof kao drugi jezik, a nakon migracije u gradove, esto kao i prvi jezik. Sereri vjeruju da su se u centralni Senegal doselili sa sjevera izmeu10.i13. vijeka. 4.3. Narodi Fulana Fulani (FulailiFulbe) je naziv za etniku grupu rasprostranjenu po mnogim zemljamazapadne Afrike, od Mauritanije na sjeverozapadu doKamerunana istoku. U Nigerijii drugim zemljama, isto kao i u liteaturi, obino se zovuFulani. Za sebe vie vole koristiti izrazFulbe. Postoje i mnogi drugi nazivi koji se koriste meu njima i meu drugim narodima kao to suFoulah,Peulh,Peul,PulaariFulbe. Nastanjuju podruja u sredinjem i sjeveroistonom dijelu senegala. Srodna skupina suTukolor u centralnoj dolini Senegala. GovorePulaarjezikom, koji se isto tako nazivaFulfulde, u raznim varijantama, isto kao iTukulor, svi lokalni ljudi koji govore jezikom se zovu "halpulaar", to doslovno znai "govornici Pulaara". Tradicionalna odjea Fula u veini sluajeva se sastoji do dugih haljina arkih boja, sa skromno utkanim ukrasima. Veina Fula na selu provodi vei dio vremena u osami, vodei krda stoke. Predstavljaju jedini vei lutalaki narod Zapadne Afrike, iako veina Fula danas ivi po gradovima.4.4. Narodi Tukulera

Tukuler (Tukolor ili Toucouleur) su muslimanski narod, koji uglavnom nastanjuje Senegal, s manjim brojem i zapadni Mali.Njihovi korijeni su kompleksni, u osnovi nalik su na Serer i Wolof narode, a kontakti s Fulanima su uveliko utiecali na njihov razvoj. Govore jezik Fulana, nazvan Fula. Od 10. do 18. vijeka Tukuler bili organizirani u kraljevstva Tekrur, koja su se odrala do pojave na Tukuler carstva u 18. vijeku u kojem vladaju sukcesije ne Tukuler skupina.Sredinom 19. vijeka, mnogi Tukuleri su podrali vjerske ratove protiv drugih grupa u tom podruju. Poraeni od Francuza mnogi su pobjegli u dananji Mali, gdje nastavljaju ivjeti. Tukuleri prihvataju Islam u 11. vijeku. Njihova socijalna struktura je vrlo slojevita i temelji se prvenstveno na muke loze skupina, koje su obino razasute meu nekoliko sela.Tipina porodica obuhvata segment patrijarhata (obino otac, njegovi sinovi i unuci), sa enama djecom, a ponekad i vie daljeg roda.Tukuler su privreni vieenstvu, iako samo oko 20 % mukaraca ima vie od jedne ene.Mlada-cijena, esto su znaajni ako mlada ima visok drutveni status, potreban je. Privreda Tukulora poiva jednako na stoarstvu, ribarstvu i kultivisanju usjeva kao to su proso i sirka.Posljedica hijerarhijske drutvene strukture je oznaena je u nejednakost raspodjele zemljita. Zajedno sa stalno rastuim brojem stanovnika, rezultiralo je i iseljavanjem velikog broja mladih u gradove. Slika 2. Tradicionalna nonja naroda Senegala (Wolof, Sereri, Fulani, Tukuleri)

Izvor: http://www.google.ba/search?q=wolof+serer+fulan&hl=hr&nfpr=1&prmd=imvns&source=lnms&tbm=isch&ei=RmTXT-HnO9HFtAbs09iODw&sa=X&oi=mode_link&ct=mode&cd=2&ved=0CEUQ_AUoAQ&biw=950&bih=5445. Vjerska struktura stanovnitva Senegala

Stanovnici su po vjeroispovijesti sunitski muslimani (94%), a ostali katolici (2%, najvie u gradovima) i pripadnici tradicionalnih vjerovanja. Islamska vjerska hijerarhija (sufijska bratstva) ima znaajnu ulogu u drutvenom i politikom ivotu zemlje. Slika 3. Grafiki prikaz vjerske strukture Senegala

Izvor podataka: Karel Natek, Marjeta Natek, Drave svijeta, tre izdanje, Mozaik knjiga, Zagreb, 2004. godine

Muslimanske bratovtine- U socijalnom, ekonomskom i politikom ivotu Senegal odlikuje specifinim drutveno-kulturnim faktorima kao to su proirene porodice, poligamija i islamskia bratstava (Tidjanes i Mourides, 94% senegalaca se izjanjava pripadnicima islamske vjere). Islamske bratovtine imaju vrlo snanu poziciju u mnogim dijelovima privrede Senegala (uzgoj kikirikija i marketing, promet, trgovina). Ve nekoliko godina bratovtina podstie poveanje u energetskom sektoru. Oni su na primjer zasebna kompanija za distribuciju UNP-a (Gaz Touba). Izgradili su mreu benzinskih pumpi s imenima Touba nafte i bave se razvojem razliitih tehnikih ureaja ili podravaju razvoj istih. U vie osnovi, bratovtine, iako prilagoen konzervativnim vrijednostima, pridonijeli politikoj stabilnosti u zemlji.6. Naseljenost Senegala

Gustoa naseljenosti Senegala iznosi oko 52,3 stan/km2. Najgue su naseljeni ire podruje Dakara, juni dijelovi obale i dolina Senegala, dok u ostalim krajevima ivi tek 6- 20 stan/km2. U sunoj unutranjosti dijelom jo ive nomadi. Vrlo je izraeno iseljavanje iz unutranjosti, koja se ubrzano prazni. Ljudi se doseljavaju uglavnom u Dakar i njegovu okolinu.Vei gradovi su (2001. godine): Dakar (2, 5 miliona stanovnika), Thies (270.000 stanovnika), Kaolack (233.000 stanovnika), Ziguinchor (212.000 stanovnika), Saint-Louis (150.000 stanovnika)Grad Dakar je glavni grad i sjedite vlade Senegala i jedan od najvanijih gradova u Zapadnoj Africi. Gotovo svi vei gradovi, danas, ovise o Dakaru, gdje ivi petina svih stanovnika Senegala. Nalazi se direktno na atlantskoj obali i ima prirodnu luku. Meutim, zbog niske dubine vode, opskrba sirove nafte za supertanker je teka. Veina senegalaca ivi na selu, iako ljudi i dalje sele u gradove, osobito u glavni grad Dakar. Mnogi od onih koji emigriraju u urbane sredine jo uvijek se smatraju farmerima koji idu tamo raditi kako bi novac poslati svojim porodicama. Postoje brojna sela, svaki s prosjenom populacijom od nekoliko stotina ljudi. Obino svako selo ima mjesto javnog okupljanja, uz damiju, ili izvor vode. Selom upravlja ef koji je tradicionalno nominiran ili imenovan od strane vlade. Naselja se razlikuju na temelju etnikih obiljeja stanovnika, ali su svi u reiji tradicionalnih voa.

7. Naselja u Senegalu

U ruralnim podrujima stanovi su obino dobro konstruisani I natkriveni slamom i, sa zidovima napravljenim od bilo koje zemlje ili slame. U vie-bogatijim selima krovovi mogu biti izraeni od valovitog eljeza, zidovi mogu biti izraeni od opeke cementa. Kue u tim selima izgraene su od cementa i imaju krovove od ploica ili valovitog eljeza. Mnoge porodice ive zajedno u tim nastambam, i one su gotovo uvijek pretpane. Wolof sela, su mala, sadro oko stotinu domainstava. Budui da topografija ne daje prirodnih prepreka, svako selo lako moe biti premjeteno iz mjesta u mjesto. Kue su graene od lokalno dobivenih materijala. Od etve se uvaju slame itnice, koji se nalaze daleko od stambenih spojeva zbog straha od poara. U podruju oko rijeke Saloum, svako Wolof mjesto je okrueno trima koncentrinim zonama zelenila. Prvi od njih, unutarnjia zona se sastoji od polja i povrtnjaka. Drugi krug se sastoji od zemljita koje je iscrpljeno, osim za uzgoj kikirikija. Trei, najudaljeniji od mjesta, gdje se uzgaja itarice.Tipino Malinke naselje ima izmeu 200 i 300 stanovnika, koji ive u zatvorenim spojevima, u geometrijski usklaene pravougaone kuice. Poljoprivreda i gajenje stoke su glavne ekonomske aktivnosti. Svako selo je obino na elu sa efom ili muslimanskim marabutom. Za razliku od Wolof i Malinke sela, Serer naselja su rasprena, porodice ne ive u skupinama, svaka od njih je samostalna. Na otocima na uu rijeke Saloum, svaki spoj Nyiominka Serer sadri vrsto graena kua i itnica. Diola sela sadre 5.000 ili vie osoba. Ta sela karakteristino izgraeni su na rubu visoravni ili na terenu sa pogledom na rina polja, koja su oslonac ivota. Njihove kue su najbolje graene i najee su stalna sela u Senegalu. Naselja u blizini Essil su vrlo specifina, a mnoga od njih opremljeni su slivnim sustava. Diola i Serer sela nemaju naelnike sa vlasti ili presti uporediv sa Wolof ili Malinke sela.

8. Siromatvo u Senegalu

Jedan od najveih problema itavog afrikog kontinenta, pa tako i Senegala, jeste siromatvoi nepismenost. Zbog dobro razvijene privrede Senegal sa dohotka po stanovniku od 710 US $ u 2006, znatno ispred drugih susjednih drava. Ipak, siromatvo je visoko. Prema najnovijim anketama u 2001. godini, 54% porodica je palo ispod praga siromatva koji je postavljen na 328 FCFA (oko 0,5 EUR) po osobi na jedan dan. To uglavnom utie na stanovnitvo ruralnih podruja, tu je gotovo 80% siromanih prodica. Udio enske populacije u Senegalu je 51%, ive uglavnom u ruralnim podrujima. Aktivne su u svim podrujima proizvodnje i osiguravaju oko 70% radne snage u zemlji. S obzirom na socijalne pokazatelje (ivotni vijek: 52 godina, nepismenost: 64%, od ega 81% ena) je zemlja u usporedivoj situaciji sa susjednim zemljama. Vlada je u posljednjih nekoliko godina napravila znaajne napore za poboljanje socijalne situacije, osobito u podruju zdravstva i obrazovanja, kako bi se poboljala situacija. Jaz izmeu bogatih i siromanih, te urbanih i ruralnih podruja se sve vie pogorava. Nezaposlenost, posebno meu mladim stanovnitva u gradovima je vrlo visoka, a sitan kriminal u sve veem porastu.

9. Zakljuak

U ovom seminarskom radu pokuali smo vam to vie pribliiti Senegal i njegove osnovne karakteristike o stanovnitvu. Saetak svega navedenog o Senegalu moemo zakljuiti da je to jedna jo uvijek nerazvijena zemlja, pa se to odrazilo i na stanovnitvo. Senegal je drava u zapadnojAfricina obali Atlantskog okeana.Glavni gradDakarnalazi se na Rtu Verde, najzapadnijoj taki afrikog kontinenta. Po ustavu od 07. 01. 2001. godine, Senegal je predsjednika republika. Pravo glasanja imaju svi dravljani stariji od 18 godina. U Senegalu ivi sedam veih naroda. Najbrojniji su i politiki dominantni Wolofi (43%) koji ive na SZ. Pored njih tu su jo i Sereri, Fulani, Tukuleri, Dioli i Malinke. Stanovnici su po vjeroispovijesti sunitski muslimani (94%). Gustoa naseljenosti Senegala iznosi oko 52,3 stan/km2. Jedan od najveih problema itavog afrikog kontinenta, pa tako i Senegala, jeste siromatvoi nepismenost.

10. Literatura Karel Natek, Marjeta Natek, Drave svijeta, tre izdanje, Mozaik knjiga, Zagreb, 2004. godine http://www.infoplease.com/atlas/country/senegal.html http://sh.wikipedia.org/wiki/Fulani http://sh.wikipedia.org/wiki/Wolof http://sh.wikipedia.org/wiki/Serer http://www.lib.utexas.edu/maps/africa/senegal_rel89.jpg

- 1 -