sera gazlarinin İzlenmes ve emİsyon tİcaretİ izleme ve emisyon... · sera gazlarinin...

SERA GAZLARININ İZLENMESİve EMİSYON TİCARETİ

T.C. ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İKLİM DEĞİKLİĞİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

14 Mayıs 2010, GAZİANTEP

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Mevzuat ve Uygulamaları – Hizmetiçi Eğitim

Mehrali ECERŞube Md. V.

o Türkiye 24 Mayıs 2004 tarihindeBMİDÇS’ne taraf olmuştur.

o 26 Ağustos 2009 tarihinde KyotoProtokolü’ne taraf olmuştur.

o Türkiye, Protokol kabul edildiğindeSözleşmeye taraf olmadığı içinProtokolün EK-B listesinde yer almamışve ilk yükümlülük döneminde (2008-2012) sayısallaştırılmış sera gazıemisyon azaltım veya sınırlamayükümlülüğü bulunmamaktadır.

BMİDÇS, KYOTO PROTOKOLÜ VE TÜRKİYE

oo Ülkemiz, Sözleşme’nin 4. ve 12. maddeleri ve ilgili COPÜlkemiz, Sözleşme’nin 4. ve 12. maddeleri ve ilgili COPkararları gereğince düzenli olarak sera gazı envanteri ve ulusalkararları gereğince düzenli olarak sera gazı envanteri ve ulusalbildirim hazırlamakla yükümlüdür.bildirim hazırlamakla yükümlüdür.

oo Envanterlerimiz 19/CP.8 sayılı COP kararı uyarınca da düzenliEnvanterlerimiz 19/CP.8 sayılı COP kararı uyarınca da düzenligözden geçirmeye tabii tutulmaktadır.gözden geçirmeye tabii tutulmaktadır.

oo Türkiye’nin Sera Gazı envanter bildirimleri 1996 IPCC UlusalTürkiye’nin Sera Gazı envanter bildirimleri 1996 IPCC UlusalSera Gazı Envanterleri Kılavuzu ve İyi Uygulama RehberineSera Gazı Envanterleri Kılavuzu ve İyi Uygulama Rehberinegöre hazırlanmaktadır.göre hazırlanmaktadır.

TÜRKİYE’NİN SGE RAPORLAMA YÜKÜMLÜLÜKLERİTÜRKİYE’NİN SGE RAPORLAMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

oo Türkiye’nin Sera Gazı envanter bildirimleri:Türkiye’nin Sera Gazı envanter bildirimleri:nn 2006 yılı :2006 yılı : 19901990 –– 2004 envanteri2004 envanterinn 2007 yılı :2007 yılı : 19901990 –– 2005 envanteri2005 envanterinn 2008 yılı :2008 yılı : 19901990 –– 2006 envanteri2006 envanterinn 2009 yılı :2009 yılı : 19901990 –– 2007 envanteri2007 envanterinn 2010 yılı :2010 yılı : 19901990 –– 2008 envanteri (15 Nisan 2010’da gönderildi)2008 envanteri (15 Nisan 2010’da gönderildi)

oo Gözden geçirme süreci:Gözden geçirme süreci:nn 19901990 –– 2004 envanteri:2004 envanteri: 1515 -- 1919 OcakOcak 20062006 (Bonn, Almanya)(Bonn, Almanya)nn 19901990 –– 2005 ve 2006 envanteri:2005 ve 2006 envanteri: 1313 -- 1818 EkimEkim 20082008 (Ankara)(Ankara)nn 19901990 –– 2007 envanteri :2007 envanteri : 77 -- 12 Eylül 2009 (Bonn, Almanya)12 Eylül 2009 (Bonn, Almanya)

TÜRKİYE’NİN SGE RAPORLAMA YÜKÜMLÜLÜKLERİTÜRKİYE’NİN SGE RAPORLAMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ

1990-2008 yılları arası Toplam Sera Gazı Emisyonu

SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ

2008 yılı sektörlere göre Toplam Sera Gazı Emisyonları (Milyon Ton ve %)2008 yılı sektörlere göre Toplam Sera Gazı Emisyonları (Milyon Ton ve %)

SERA GAZI EMİSYON ENVANTERİSERA GAZI EMİSYON ENVANTERİ

1990-2007 yılları arası Toplam Sera Gazı Emisyonu (Kişi Başı)

DİĞER ÜLKELER İLE KARŞILAŞTIRMADİĞER ÜLKELER İLE KARŞILAŞTIRMA

1850-2002 Toplam Emisyonlar

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE ALANLARIİKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE ALANLARI

o Azaltım

n Enerji (enerji verimliliği, yenilenebilir enerji…)n Sanayi (Temiz üretim teknolojileri…)n Ulaştırma (Yakıt kalitesi, toplu taşıma…)n Atık (Düzenli Depolama…)n Arazi Kullanımı ve Ormancılık (Ağaçlandırma…)

o Uyum

n Su kaynakların Tarımn Kıyı alanların Turizmn Afet Yönetimi

İlgili Sektörlerde Alınacak Ulusal Önlemlerİlgili Sektörlerde Alınacak Ulusal Önlemler

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELEDE EKONOMİK ARAÇLARİKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELEDE EKONOMİK ARAÇLAR

oo Kyoto Protokolü Esneklik MekanizmalarıKyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaların Temiz Kalkınma Mekanizması (proje temelli)n Ortak Uygulama (proje temelli)n Uluslararası emisyon ticareti (piyasa temelli)

oo Uluslar arası FonlarUluslar arası Fonlarnn Dünya BankasıDünya Bankasınn Küresel Çevre Fonu (GEF)Küresel Çevre Fonu (GEF)nn Kopenhag İklim FonuKopenhag İklim Fonu

oo Yasal Araçlar (Yasal Araçlar (vergilervergiler))oo Teşvik MekanizmalarıTeşvik Mekanizmalarıoo Ulusal Emisyon Ticaret SistemleriUlusal Emisyon Ticaret Sistemlerioo Gönüllü Karbon PiyasalarıGönüllü Karbon Piyasaları

EMİSYON TİCARETİ MEKANİZMALARIEMİSYON TİCARETİ MEKANİZMALARI

oo ZorunluZorunlunn Proje TemelliProje Temelli

oo Temiz Kalkınma Mekanizması (CDM)Temiz Kalkınma Mekanizması (CDM)oo Ortak Uygulama (JI)Ortak Uygulama (JI)

nn Piyasa TemelliPiyasa Temellioo ABAB –– ETSETSoo Uluslararası Emisyon Ticaret SistemiUluslararası Emisyon Ticaret Sistemioo ChicagoChicago ClimateClimate Exchange (CCX)Exchange (CCX)

oo GönüllüGönüllünn Proje TemelliProje Temelli

oo Gönüllü Karbon PiyasalarıGönüllü Karbon Piyasalarınn Piyasa TemelliPiyasa Temelli

KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİK MEKANİZMALARI

Mekanizma Türüİlgili KyotoProtokolümaddesi

Katılımcı Ülkeler

Geçerli Karbon BirimiYatırımcı(Karbon Alıcı)

Ev sahibi(KarbonSatıcı)

Temiz KalkınmaMekanizması(CDM)

12. Madde Ek-B Ülkeleri Ek-I Dışı Ülkeler Sertifikalandırılmış Emisyon (Salım)Azaltımı (CER)

Ortak Yürütme (JI) 6. Madde Ek-B Ülkeleri Emisyon Azaltım Birimi (ERU)

Emisyon Ticareti (ET) 17. Madde Ek-B Ülkeleri Tahsislendirilmiş Miktar Birimi (AAU)

Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmalarının temel tanımları

KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİKMEKANİZMALARI VE TÜRKİYE

o Türkiye; Protokolün ilk yükümlülük döneminde (2008–2012)Protokolün Esneklik Mekanizmalarından yararlanamamaktadır.

o Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmalarından bağımsız olarakyürüyen, Gönüllü Karbon Pazarında Türkiye faaliyetgöstermektedir

oBireylerin,oKurum ve kuruluşların,oÖzel şirketlerin,oSivil toplum örgütlerinin,o Etkinliklerin (Organizasyon, Konferans vb.)

faaliyetleri sonucu oluşan sera gazı emisyonlarınıngönüllü olarak azaltımını, dengeleyebilmesinikolaylaştırmak amacıyla oluşturulan bir pazardır.

GÖNÜLLÜ KARBON PİYASALARI

PİYASA ÖZELLİKLERİ

o Proje ve Piyasa Temelli olabilir.Katılım için herhangi bir sınırlama yoktur.

o Kyoto Protokolü kapsamında zorunlu olarak uygulanan EsneklikMekanizmalarına benzer bir süreçtir.

o Gönüllü Karbon Piyasasında kurum ve kuruluşların hedefleri, Devletinbelirlediği politikalar ve hedeflerden bağımsız olarak geliştirilebilir.

o Karbon nötr olmak isteyen organizasyonlar faaliyetleri çerçevesindeoluşturdukları (atmosfere salımını gerçekleştirdikleri) sera gazlarınıhesaplayarak (karbon ayak izlerini ölçerek) bu emisyonlarını azaltmak vedengelemek için emisyon azaltımı sağlayan projelerin üretmiş olduklarıkarbon kredilerini satın alırlar.

o Gönüllü karbon azaltım süreçlerinde oluşan karbon kredilerinin (VER-Voluntary or Verified Emission Reduction) standartları ve ticareti kurallarıkonusunda piyasada çok sayıda standard mevcuttur.

Kaynak: Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları ve Diğer Uluslararası Emisyon Ticareti Sistemleri Çevre ve Orman Bakanlığı Özel İhtisas Komisyonu Raporu

GÖNÜLLÜ KARBON STANDARTLARI

Standart adı Genel Özellikleri

Gold Standard Uluslararası bir standarttır, dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır, çevresel ve sosyalyararlar özel olarak dikkate alınır.

VCS Uluslararası Emisyon Ticareti Derneği (IETA) ve Dünya Bankası (WB) uluslararası ölçekte uygulanan bir standarttır,dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır, çevresel ve sosyal yararlar önceliklideğildir

Green-e Kuzey Amerika’da kullanılmaktadır, dengeleme projelerinin sertifikalandırılmasında kullanılır

CCB Standards Ormanlaştırma çalışmalarında özellikle biyolojik çeşitlilik ve sosyal yararların ortaya konulması amacıyla uluslararası alandageçerliliği olan bir standarttır. Dengeleme projelerinin sertifikalandırılmasında kullanılır.

CCX Chicago Climate Exchange tarafından geliştirilen ve bu sistemde yer alan proje ve karbon sertifikaları için kullanılır.

Plan Vivo Tarım ve ormancılık sektörlerindeki projelerde çevresel yararların gözetmesi amacıyla kullanılır.

Climate NeutralNetwork Çoğunlukla Kuzey Amerika’da dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır.

Greenhouse Friendly Avustralya’da aynı adla anılan program kapsamında dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasındakullanılır,

WBCSD/WRI Protocol Firma, işletme, proje boyutunda sera gazı salımlarının hesaplanmasında kullanılan bir rehberdir.

CCAR Kaliforniya’da kullanılan bir raporlama aracıdır.

VER+ TÜV Süd firması tarafından geliştirilmiş ve dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılır

ISO14064 Uluslararası Standartlar Enstitüsü tarafından uluslararası alanda geçerli olan , kuruluş veya şirket seviyesinde sera gazıenvanterlerinin tasarımlanması, geliştirilmesi,yönetilmesi ve raporlanması,

Sera gazı emisyon azaltımlarının veya uzaklaştırmalarının proje seviyesinde hesaplanmasına, izlenmesine, verapor edilmesine dair kılavuz, ilkeler ve şartlar hakkında Standart.

Social Carbon Güney Amerika ve Portkiz’de yeniden ormanlaştırma projelerinde çevresel ve sosyal yararların gözetilmesi için kullanılır.

DEFRA İngiliz hükümeti Çevre Bakanlığı tarafından tüketicilere rehberlik edecek bir belgeleme sistemidir.Kaynak: Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları ve Diğer Uluslararası Emisyon Ticareti Sistemleri Çevre ve Orman Bakanlığı Özel İhtisas Komisyonu Raporu

TEMEL AKTÖRLER

Alıcılar Satıcılar

· Kyoto Protokolü Ek-A Listesinde yeralmayan sektörler (ör. Uluslararası sivilhavacılık firmaları)

· Kyoto protokolüne taraf olmayan ya daKyoto Protokolü Ek-B Listesinde yeralmayan ülkelerde; karbon emisyonlarınıdengelemek isteyen firmalar

· Etkinlik sahipleri (ör. Kültürel ve sportifbuluşmalar, bankalar, ticaret merkezleri,perakende sektörü)

· Küresel ısınmanın farkında olan veçözümü için bireysel katkıda bulunanlar

· Kyoto Protokolü’ne taraf olmayan veyaProtokolün Ek-B Listesinde yer almayanülkeler,

· CDM/JI süreçlerinin aşırı maliyetli ve zorolduğunu düşünen kuruluşlar,

· Kyoto Protokolü Ek-A listesinde yeralmayan sektörlerde veya CDM EBtarafından henüz onaylanmamış projeler,

· Ozon Tabakasını İncelten MaddelerinBertarafı ile ilgili gönüllü azaltım projeleri


PROJE GELİŞİM SÜRECİ

Karbon

Azaltım Ticaret

1 Proje -Yatırım Fikri

2 Ön Fizibilite

3 Fizibilite

4 Yatırım Kararı PIN Proje Fikri

5Projelendirme ve FinansmanÇalışmaları

Standard Seçimi

6 (GS-Opsiyonel: Paydaş toplantısı ve Sürdürülebilirlik Analizi)

7 PDD Hazırlanması

8 Yatırım Başlangıcı Geçerli kılma -validasyon

9 Standard Tescili (Opsiyonel:satış)

10

İşletme ve Üretim (KarbonAzaltımı)

İzleme

11 Doğrulama -verifikasyon

12 İzleme ve Sertifikalandırma (Sertifika Üretimi)

13

Toptan- perakende piyasadaki alım satım işlemlerinden sonra nihaikullanıcıya teslim- Retirement


TÜRKİYE’DE GELİŞTİRİLEN PROJELER

http://www.v-c-s.org

http://www.v-c-s.org/


http://www.cdmgoldstandard.orghttp://www.cdmgoldstandard.org

http://www.cdmgoldstandard.org/


Proje Tipi ProjeSayısı

GerçekleştirilenAzaltım

Rüzgar 37 3.575.000

Hidroelektrik 21 725.000

Biyogaz 4 1.640.000

Jeotermal 3 105.000

TOPLAM 65 6 Mt CO2 eşdeğer/yıl

Kaynak: www.cdmgoldstandart.org , www.v-c-s.org

Türkiye’de geliştirilen projeler, azaltım miktarı

http://www.cdmgoldstandart.org/

http://www.v-c-s.org/

KAYIT SİSTEMİ NEDEN GEREKLİ?

o karbon azaltım sertifikalarının nerede ve hangi proje ile oluşturulduğuntespiti,

o hangi standart(lara) göre ve kim tarafından doğrulandığının tespiti,

o proje izleme, geçerleme ve sertifikasyon süreçlerinin gerçekleşmesi,

o satış işlemleri, alıcı firma, birey, aracı kurum, son alıcıya dair bilgilerinizlenebilirliğinin sağlanması,

o bütünlük ve şeffaflığın sağlanması

o ikinci kez kayıtlara girme (double counting) riskinin ortadan kalkması

o İkili anlaşmalar ile Türk karbon sertifikalarının yüksek fiyatlar ile satışınınönünün açılması


İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığıo Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Şube Müdürlüğü

n Ulusal sera gazı emisyonlarını izlemek, değerlendirmek, envanterini hazırlamak,hazırlattırmak ve raporlamak,

n Sera gazlarını izlenmesi ve ticareti kapsamında ulusal ve uluslararasıkoordinasyon çalışmalarını yapmak, politika ve stratejileri oluşturmak ve yasalmevzuat hazırlamak,

n İlgili uluslararası kuruluşlar nezdinde ulusal odak noktalığı görevlerini yürütmek,n Sera gazı emisyon ticareti ulusal kayıt sistemini kurmak ve işletmek,n Sera Gazlarının azaltılması ve ticareti kapsamında geliştirilen proje ve piyasa

temelli faaliyetleri izlemek, kayıt altına almak, raporlamak ve onaylamak,n Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Protokolleri altında

geliştirilen proje ve piyasa temelli faaliyetler ile ilgili ulusal yetkili birim göreviniyürütmek,

n Sera gazı emisyonlarına ilişkin ulusal tahsisat planlarını hazırlamak,hazırlattırmak, raporlamak ve denetlemek,

YAPILAN ÇALIŞMALAR


o “Kyoto Protokolü EsneklikMekanizmaları ve diğer Uluslararası Emisyon TicaretiSistemleri” Özel İhtisasKomisyonu Raporu – ÇOB,2008

o Türkiye’nin Uluslararası İklimDeğişikliği Müzakerelerine etkinkatılımı ve Gönüllü KarbonPiyasalarına yönelikkapasitesinin geliştirilmesi”Projesi-ÇOB,DPT,TÜSİAD,UNDP

oo Sorumlu KurumSorumlu Kurumnn Çevre ve Orman BakanlığıÇevre ve Orman Bakanlığınn “Ulusal Karbon Yönetim Mercii” (DNA)“Ulusal Karbon Yönetim Mercii” (DNA)

oo Kayıt SistemiKayıt Sisteminn Yasal Mevzuat (Sera Gazı Azaltım Proje Sicil Tebliği)Yasal Mevzuat (Sera Gazı Azaltım Proje Sicil Tebliği)nn Elektronik kayıt sistemi (Elektronik kayıt sistemi (www.karbonkayit.iklim.gov.trwww.karbonkayit.iklim.gov.tr ))

ooÖzel SektörÖzel Sektör –– Kamu Bilgi AkışıKamu Bilgi Akışınn Web sayfası (Web sayfası (www.iklim.gov.trwww.iklim.gov.tr--www.karbon.iklim.gov.trwww.karbon.iklim.gov.tr--www.karbonkayit.iklim.gov.trwww.karbonkayit.iklim.gov.trnn İDKK altında oluşturulacak yeni Teknik Çalışma Grubu (Karbon Piyasaları)İDKK altında oluşturulacak yeni Teknik Çalışma Grubu (Karbon Piyasaları)


http://www.karbonkayit.iklim.gov.tr/

http://www.iklim.gov.tr-/

http://www.karbon.iklim.gov.tr/

http://www.karbonkayit.iklim.gov.tr/

T.C. ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞIÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İKLİM DEĞİKLİĞİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

İLETİŞİM:

Tel: +90 312 207 65 93Faks: +90 312 207 65 35E-posta: [email protected]

www.cevreorman.gov.trwww.iklim.gov.tr

Teşekkür ederim…

mailto:[email protected]

http://www.cevreorman.gov.tr/

http://www.iklim.gov.tr/

sera gazlarinin İzlenmes ve emİsyon tİcaretİ izleme ve emisyon... · sera gazlarinin...

Documents