T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞIİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Serkan HACIOSMANOĞLU, İSG Uzmanı

Mayıs, 2015

•İhmal edilen bir konu; “iş sağlığı ve güvenliği”

•Bu konuda ihmal edilen bir grup; “sağlık çalışanları”

•Tabii ki işçiler !

•Peki ya sağlık çalışanları?

Araştırmalar sağlık çalışanlarında iş kazası geçirme kaygısının çok daha az olduğunu gösteriyor.

İnşaat sektörü: %6,9

Sağlık Sektörü: %4,75

Üretim Sektörü: %3,9

Kaynak: Eurostat

Tüm çalışanların %60’ı kesici-delici alet yaralanması;

bunların;

%50’si iğne batması

%42,5’i ampul kesmesi

%6’sı cerrahi alet yaralanması…

Ancak bildirim neredeyse hiç yok!

Kaynak: Türk hastanelerinde yapılan çalışmaların ortalaması

•Ülkemizde yaklaşık 500.000 sağlık personeli, 250.000 hizmet alımı

•Sağlık sektörü “Çok Tehlikeli İşler”

Sağlık Kuruluşlarında İSG;

Çalışanları korumak, Sağlık Personelini Korumak

Üretim güvenliğini sağlamak, Sağlık Hizmetini Doğru Vermek

İşletme güvenliğini sağlamak (Acil Durum gibi)Hastane Güvenliğini Sağlamak

Sağlık Çalışanlarının Yaşadığı İSG problemleriMeslek hastalıkları Enfeksiyon hastalıkları, Kas-iskelet sistemi hastalıkları Alerjik reaksiyonlar- Lateks Dermatitler Mesleki astım

Psiko-sosyal sorunlar İş doyumu, tükenmişlik, İşyerinde şiddet Aşırı yorgunluk, Sosyal yaşamın etkilenmesi

İş kazaları

Sağlık Kuruluşlarında İSG’nin FarklarıSağlık kuruluşlarında,

Birden çok sayıda etkene maruz kalınması,

Hasta güvenliğinin de konunun bir parçası olması

“entegre yapı” “Kamu da olsa RD zorunlu”

Çalışma Ortamı Çalışan

Tanımlama -Etkenler neler? -Çevrede bulunma özellikleri -Çalışana nasıl ulaşıyor? -Vücuda nasıl giriyor?

-Çalışanlar kimler? -Yaş, cinsiyet, eğitim-Önceki işleri -Maruz kalım öyküleri

Değerlendirme -Etkenin çevredeki düzeyi? -İşçiye ne kadar ulaşıyor? -Sınır değerlerin neresinde?

-Çalışanlar etkilenmiş midir? -Etkene yönelik taramalar –Erken tanı

Koruma -Maruziyetin kontrolü -Kaynakta yok etme -Ortamda yok etme-Kişisel korunma-İş organizasyonu ile

-Kişiye yönelik koruyucu önlemler -Erken tanı ve tedavi

Sağlık Kuruluşlarında RDTEHLİKELERİN BELİRLENMESİ-Bilgi ToplamaMADDE 8 – (1) Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve

işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır.

İşyeri bina ve eklentileri. (a)İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler. (b)İş ekipmanları. Kullanılan maddeler. Artık ve atıklarla ilgili işlemler.

(c,d,e)Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi

kayıtları. (h)Kadın çalışanların durumu. (ı)Meslek hastalığı kayıtları. İş kazası kayıtları. (j,k)Ramak kala olay kayıtları. (m)Malzeme güvenlik bilgi formları. (n)Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları. (o)

MADDE 9 – (1) Tespit edilmiş olan tehlikelerin her biri ayrı ayrı dikkate alınarak bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir.

İşe giriş muayenesi •İş öyküsü •Fizik muayene •Gerekli laboratuar incelemeleri

Periyodik muayeneler •Öykü •Fizik muayene •Riske yönelik laboratuar ve görüntüleme

R = Ş x F x O

Riskin Büyüklüğü (R); Tehlikenin ortaya çıkma

potansiyeli (Olasılık), Tehlikeye maruz kalma frekansı

yani faaliyetin yapılış sıklığı (Maruziyet Sıklığı) ve

Tehlikenin ortaya çıkması durumunda oluşacak zararın

büyüklüğünün (Etkilenme şiddeti) çarpımıdır.

•Poliklinik, •Acil, •Ameliyathane, •Laboratuvar, •Eczane, •Sterilizasyon , •Transfüzyon merkezi, •Görüntüleme merkezi, •Fizik tedavi, •Diyaliz…

•Enfeksiyon riski, •Tehlikeli atık kazaları, •Gürültü, •Alerji riski, •Ergonomik riskler, •Elektriksel riskler, •İletişim, •Psikososyal riskler Ortak olarak belirlenmektedir…

1. İşyeri Bina ve Eklentileri

2. Teknik Alan ve Hacimler

3. Acil Durum

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİ;

Soyunma alanları, dinlenme alanları, sigara içme alanları, mescit…

Teknik alan ve hacimler;•Girişi sınırlı ve kısıtlı alanlar, uyarı işaretleri, •Basınçlı kaplar ve basınçlı sistem/ borulama , endüstriyel tüpler / yedek tüpler , •Elektrik trafo / pano, topraklama, paratoner sistem, •Doğalgaz sistemleri, •Isıtma kazan sistemi, •Kaldırma ekipmanları, asansörler, •Jeneratör, •Atölyeler , •Çatı, •Su depoları ,

YEMEKHANE, Yemek hazırlanılan ekipmanlar, el aletleri, gıda depolama alanları,

ÇAMAŞIRHANE, Havalandırma, Kirli çamaşırlar, Kapalı tip gözlük, maske, eldiven…

KREŞ, ÇOCUK BAKIM ÜNİTELERİ, Oyuncak, elektrikli ekipman, ulaşılabilir alanlar…

GEÇİŞ ALANLARI, PORTATİF EKİPMANLAR, •Hasta nakli sırasında kullanılan, tekerlekli sandalye, sedye, taşınabilir serum ayakları v.b •Kapı geçişleri, koridor zeminleri,

KİMYASAL KULLANIMI, MSDS, depolama, aktarım, bertaraf…

DIŞ YARDIM HİZMETLERİ •Ekipman bakım, servis ve onarım hizmetleri, •Bahçe hizmetleri, •Güvenlik hizmetleri, •Temizlik hizmetleri,

•Yasal Gereklerin Sağlanması, •Mesleki Yeterlilikler, •Yapılan Risk Değerlendirmelerinin ve Uygulamaların Kontrol Ve Denetimi,

MADDE 8 – (1) İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlar aşağıdaki hususlar dikkate alınarak belirlenir:a) Risk değerlendirmesi sonuçları.b) Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali.c) İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar.ç) Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali.d) Sabotaj ihtimali.

•Acil durum planları,

•Acil durum ekipleri,

•Acil durum ilk müdahale ekipmanları,

•Yangın algılama ve söndürme sistemleri,

•Acil aydınlatma ve yönlendirme işaretleri,

•Acil çıkış koridor, merdiven ve toplanma alanları,

•Acil durum tatbikatları,

Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Ortamına Ait Hastalık- Kaza Etkenleri

Fiziksel ve Ergonomik Etkenler Kaza etkenleri (batma, kesilme) Ayakta durma Ağır taşıma Radyasyon Gürültü Vibrasyon Sıcaklık-soğukluk

Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Ortamına Ait Hastalık- Kaza Etkenleri

Kimyasal Etkenler Anestezi ilaçları Kanser ilaçları Antibiyotikler Solventler Lateks Ağır metaller Temizlik malzemesi Yanıcı ve patlayıcı maddeler (oksijen tüpleri, alkol,..)

Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Ortamına Ait Hastalık- Kaza Etkenleri

Biyolojik Etkenler Enfeksiyonlar (Solunum, kan-vücut sıvıları…) Tbc Brusella İnfluenza Solunum sistemi enfeksiyonları Difteri, su çiçeği, kızamık, boğmaca,.. HBV, HCV HIV

Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Ortamına Ait Hastalık- Kaza Etkenleri

Psikososyal Etkenler Vardiyalı çalışma Gece çalışması Uzun süre çalışma Aşırı iş yükü Mesai saati İş stresi Şiddet

1. İğne batması ve kesilerde enfeksiyon riski ve

korunma önlemlerinin bilinmesi

2. Maruziyet durumunda gerekli önlemlerin alınması

3. Delici kesici alet kullanım ve bertaraf

uygunluğunun sağlanması

4. Çalışanların yaralanmalara yaklaşımı ile ilgili bilgi

bilinç düzeylerinin arttırılması

5. Materyallerin güvenli kullanım ve atılma

koşullarının düzenlenmesi

1. Diagnostik, nükleer tıp, radyoterapi gibi alanların TAEK lisansı ve uygun havalandırma koşulları

2. Radyasyon ile ilgili kısıtlı çalışma saatlerine riayet

3. Görüntüleme sistemlerinin günlük, haftalık, aylık, yıllık kalite kontrol, peryodik bakım ve kalibrasyon işlemleri

4. Katı, sıvı, gaz radyoaktif maddelerle dahili maruziyet ile harici radyasyon ışınlamalarına maruz kalma önlemleri

5. Radyasyon alanlarının radyoaktivite düzeyleri ile çalışanların kişisel dozimetre takipleri

1. Çalışma ortamının yapılan işe ve sağlığa uygun tasarlanması

2. Isı, nem aydınlatma ve havalandırma ile gürültü kontrol sistemlerinin yeterli olması

3. Ergonomi konusunda çalışan bilgi ve bilinç düzeyinin arttırlması

4. Bilgisayar,makine, alet vb kullanımında gerekli koşulların sağlanması

5. Meslek grupları ve çalışma saatlerine göre uygun dinlenme alanlarının oluşturulması

1. Birim çalışanları tükenmişlik tespiti

2. Çalışanlara psikososyal destek sağlanması

Kreş vb uygulamaların planlanması

3. Çalışan motivasyonu için sosyal organizasyonlar

4. Kişisel gelişim eğitimlerinin planlanması

5. Çalışan dilek önerilerinin etkin değerlendirilmesi

Kişilere sağlanan sağlık hizmetlerine ilişkin düzenlenen sağlık raporu bedelleri, SUT eki EK-2/B Listesinde yer alan rapor puanları esas alınarak sadece bir adet olarak faturalandırılır. Ancak Kurum birimlerince sevk belgesi düzenlenmek suretiyle maluliyet, meslek hastalığı ve kontrol muayeneleri vb nedenlerle sağlık hizmeti sunucusuna sevk edilen kişiler için düzenlenen sağlık raporları ile ilaç ve tıbbi malzeme temini de dâhil olmak üzere tedavi amacıyla düzenlenen sağlık raporları dışında kalan; özürlülük raporu, ehliyet raporu, vasi tayini raporu, portör muayeneleri ve işlemleri, tarama amaçlı muayene ve işlemler vb özel amaçla kullanılacak durum belirtir rapor bedelleri ile bu durumların tespitine yönelik yapılan işlem bedelleri Kurumca karşılanmaz.»

Sorunun boyutları bilinmiyor •Yeterli izleme ve kayıt olmaması •Kaza ve hastalıkların tespit edilmemesi •İşyerindeki etkenlerin tanımlanmaması ve izlenmemesi •Risklerin analiz edilmemesi •Tıbbi izlemenin yapılmaması Önlemler yeterli değil •İSG eğitimleri yetersiz •İSG Birimleri oluşturulmamış

İnşaat Sektörü

Mobilya Sektörü

Üretim Sektörü

İletişim Sektörü

Elektrik ve İSG Hizmetleri Sektörü

shaciosmanoglu@csgb.gov.tr0 312 296 73 19