SİGARA BIRAKMA SÜRECİNDEALKOL VE MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARI

Uzm. Dr. Hasan KAYA

Ankara Numune Eğitim ve Araştırma HastanesiPsikiyatri

BaşlangıçGiriş

2

Sigara kullanımı 1960’lardan

itibaren azalmaktadır.

Alkol ve madde kullanımı için aynı

azalmayı söylemek mümkün değil.

Alkol ve madde kullanana popülasyonda

sigara içme oranları sabit.

Bandiera, Anteneh, Le, Delucchi, & Guydish, 2015

BaşlangıçGiriş

3

Alkol ve madde kullanımı, kronik KC. Hastalıkları, AIDS, intoksikasyonlar, travmatik kazalar, KVS hastalıklar

Sigara ile beraber kullanımında bu risklere ek olarak bazı hastalıkların riskini daha da artabileceği göstrelimiştir.

U.S. DHHS NIAAA Alcohol Alert, 1998

Hurt et al., 1996

Genel popülasyona göreAlkol bağımlılarında 3 kat Nikotin bağımlılarında 4 kat

Sigara ve Psikiyatri

• Tarihsel olarak Sigara kullanımı psikiyatri servislerinde ve bağımlılık merkezlerinde görece daha az zararlı olduğu ?

• Daha az öncelikli• İzin ve hatta teşvik

Nikotin:

4

Alkol ve Madde

• Kronik psikotik bozukluk ve bazı hastalıklarda • Self-medikasyın• İlaç yan etkilerini azaltma• Bilişsel işlevlerde iyileşme

«Sometimes a cigar is just a cigar» Sigmund Freud

• 20’lerinde sigara içmeye başladı• Günlük 20’den fazla puro tüketiyor.• Üretken ve yaratıcı olabilmesi için puro içmesini

gerekli olduğunu düşünüyordu.• 1926 çene kanseri ve 33 defa operasyon geçirdi.• Son dönemlerinde konuşamıyor.• Puroyu hiç bırakmadı.

5

Sigara ve Psikiyatri

Adsız Alkoliklerin eş kurucusu- 1935

Bill Wilson

6

1934’ten itibaren alkol kullanımı ölene kadar yok. Ağır sigara kullanıcısı,1960'larda amfizem geliştirdi. ,Son konuşmasını 1970 yılında Miami’deki AA toplantıTekerlekli sandelye ve oksijen desteği ile

1971 pnömoni

Mortalite-morbidite

7

Alkol bağımlıları alkolü direkt etkisinden daha çok Sigara ile ilişki ölümlerAlkol ve madde kullanım bozukluları%51 sigara ve ilişkili % 34 alkol ile ilişkili

Sigara kullananlarda üst solunum yolu kanserleri ağız ve larinks 7 katAlkol kullanım bozukluğunda 6 katBeraber kullanımında 38 kat risk artışı

U.S. DHHS NIAAA Alcohol Alert, 1998

Hurt et al., 1996

Tütün yılda yaklaşık 6 milyon ölüme neden olmaktadır ve tütün kullanma riski gerçek kullanıcıların ötesine geçerek (dolaylı sigara dumanı sorunları)(Dünya Sağlık Örgütü, 2016).

Sigara ve alkolmadde

Beraber kullanımı

• Alkol ve madde bağımlıları daha çok sigara içiyorlar,• Madde bağımlılığı tedavi merkezlerinde• Kannabis• Kokain• Opioid• Miks madde kullanımı • % 80- 98 arasında sigara kullanımı eşlik etmekte

8

Sigara ve alkolmadde

Neden Beraber kullanılıyor ?

9

Sigara ve alkolmadde

Psikososyal faktörler: Kişilik özellikleri dürtüsellik, yenilik arayışı nörotizm (trait anksiyete)Ebevyn modellemesi – genetik etkiden bağımsızAkran-eş etkileşimiStes ve negatif duygulanım (self medikasyon)

Neden Beraber kullanılıyor ?

10

Sigara ve Alkol

KoşullanmaAlkol ve sigara içen kişilerin belirli durumlarda (örneğin bir barda ya da bir partide) ve eş zamanlı olarak kullanımı yaygın özelliktir.İpuçları: Yanan bir sigaranın kokusuveya bir içki şişesi craving ve sonuçta nüksü tetikleyebilir

Neden Beraber kullanılıyor ?

11

Sigara ve Alkol

Koşullanma

Alkol almak istiyorum

Sigara içmek

sitiyorum

Cross reaktivite

Neden Beraber kullanılıyor ?

Nörobiyolojik mekanizmalar:Nikotin – etanol arası farmakodinamik etkileşimCross-reinforcement mezo-limbik dopamin yoluCross-tolerans nAChR α4β2 and α7

Genetik faktörler: Beyin ödül sistemi ve dopamin, serotonin, opioid, nAChR

12

Sigara ve Alkol

Bağımlılığın hızlı gelişmesi

Sigarayı bırakma tedavisinin madde kullanımına etkisi

24 çalışma incelenmiş19’unda miks ve pozitif etki4’ünde etki yok1’i negatif6 aylık takipyte %4.71 haftalık takipte %25Nispeten küçük bir etki

Kanıtların çoğu eşzamanlı tedaviyi önermektedir.

13

sigarayı bırakma

Olumlu etkiler hemen ölçülür

• 20 dakika sonra, kan basıncı azalır ve periferik vazodilatasyon ile ellerin veayakların sıcaklığının normale dönmesine neden olur.

• 8 saat sonra, karbon monoksit seviyeleri normale düşer. • 24 saat sonra kalp krizi geçirme şansı azalır. • 1 ila 9 ay sonra, akciğerlerdeki siliyer fonksiyon normale döner, enfeksiyon

olasılığını azaltır. Öksürük, yorgunluk ve nefes darlığı da azalır. • 12 ay sonra Koroner kalp hastalığı riski sigara içenlerin yarısına ve 15 yıl sonra

sigara içmeyenlerin seviyesine düşecektir. • 5-15 yıl sonra, SVO riski içmeyenlerin seviyesine düşürülür.

14

sigarayı bırakma

White, J. R. (2007). Treating nicotine addiction with OTC products.

Son sigaradan sonra

Neden daha az tedavi ?

• USA "Center for Disease Control ”• Sigara kullanıcılarının %70’i sigarayı tamamen bırakmak istediklerini• Alkol ve madde kullanım bozukluğu sigarayı bırakma isteği %30-40

15

sigarayı bırakma

Klinisyenler kararsızRemisyona giren hastaların sigara bırakma dönemi ile sigara bırakma ile tehlikeye gireceğini düşünmeSigara bırakmayı ertelemeEğitim eksikliği

Tedavi ?

• 5 A modeli (Ask, Advise, Assess, Assist, and Arrange)• Sor-açık ve net birşekilde bırakmasını öner.• Değerlendir.• Yardım et.• İzle takip et.

16

sigarayı bırakma

Motivasyonel görüşme:ambivalansı çözme- motivasyonu oluşturma ve davranış değişikliğini sağlama

Psikoterapi: BDTKomorbid psikiyatrik durumların tedavisi

Tedavi ?

17

sigarayı bırakma

Farmakoterapi:

NRT: eştanısı olmayanlara göre daha fazla nikotin bağımlığı mevcutDaha yüksek doz ve uzun süre devam etmek lazımVeraniclinBupropion: Epileptik nöbet riski, alkol yoksunluğunda verilmemeli

Nortriptilin , klonidin, toiparamat ??

Öneri:

18

Sonuç:

Alkol ve madde kullanımı bozukluğu olan bireylerde sigara bırakma ile düşüncesi sormalı

Eşzamanlı veya tedaviden sonra sigarayı bırakmak istiyorsa esnek olunmalı

Tedavi ekibinde bulunan sağlık personeline sigarayı bırakma önerilmeli

Yapılan müdahale içilen sigara sayısını azaltsa bile olumlu bir adım

Zamanlama:Eşzamanlı veya mütakip

19

Sonuç:

Sigara bırakma tedavisinin diğer maddelerin tedavisine eşzamanlı olarak mı yoksa sonrasında mı verileceği konusunda tartışmalar mevcut

Hasta sigarayı bırakmak istediğini söyledikten sonra yardımGecikmeli tedavide beklenenden daha az hasta başvuru

Diğer maddelerin tedavisinde kurulan işbirliğ bir fırsat olarak değerlendirilmeli.

20

TEŞEKKÜR EDERİM