shqiptarËt, tË lirË dhe krenarË nË pËrvjetorin e … · tari i qeverisë së përkohs-hme,...

FAQE 1Nëntor 2014; Nr. 11(311)

Kryeredaktor: Halil RAMA ; Zv/Kryeredaktor: Sakip Cami Email: [email protected] / website: WWW.VETERANIOBVL.ORG

GAZETË PERIODIKE. NR. 11 (311) Nentor 2014 ÇMIMI: 20 LEKË

ORGANIZATA E BASHKUAR E VETERANËVE TË LUFTËS ANTIFASHISTE NACIONALÇLIRIMTARE TË POPULLIT SHQIPTAR (OBVL)

SHQIPTARËT, TË LIRË DHE KRENARË NË PËRVJETORIN E 70-TË TË ÇLIRIMIT TË ATDHEUT

LANÇ, Lufta esakrificave të mëdha

70- vjetori i krijimit,Brigada e VIII njohu vetëm fitore

FAQE 3 FAQE 15

NDËRHYRJAGREKE NË TEKSTET

SHQIPTARE

Shqipëria, 102 vjetshtet i pavarur

OBVL: Shqiptarët, krenarë me djemtë e kombëtares

Pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë,kryetari i qeverisë së përkohshme, IsmailQemali, më 29 nëntor 1912, i njofton për ak-tin historik gjashtë Fuqitë e Mëdha: Anglinë,Italinë, Austro-Hungarinë, Francën, Gjer-maninë dhe Rusinë. Po ashtu, për këtë ven-dim, Ismail Qemali njofton edhe shtetet ball-kanike: Rumaninë, Malin e Zi, Serbinë, Bull-garinë, Greqinë dhe Turqinë, duke kërkuarnga ata që të njihnin aktin e pavarësisë sindryshim i vullnetit politik të kombit sh-qiptar...

Organizata e Bashkuar e Veter-anëve të Luftës Nacionalclirimtaretë popullit shqiptar (OBVL) ka dënu-ar shfaqjet e racizmit të demostru-ara nga tifozët serbë, para, gjatë dhepas ndeshjes mes Serbisë dhe Sh-qipërise, e vlefshme për kampi-onatin europian “Francë 20163 , të14 tetorit 2014.

Parllaku: Pas turpit të Beogradit,turpi i UEFA-s

INTERVISTA

Nga Halil Rama

Funksioni i arsimit dhe roli i sh-kollave në Greqi ishte me rëndësi tëdorës së parë në helenizimin e rajon-eve që flisnin ndryshe. Nga hulum-timet që janë kryer në arkivat grekenga studiues të huaj ka rënë në synjë nga preokupimet më të mëdha tështetit grek: sistemi arsimor ka syn-uar t’i shërbejë një qëllimi nacional-ist, ka qenë institucioni lokal i kon-vertimit në homogjenë helenë.

NDËRHYRJE ABSURDE

Dy deputetë të parlamentit grekkërkuan ditët e fundit interpelancëme ministrat vendas të Arsimit dhetë Punëve të Jashtme, lidhur me tek-stet shkollore shqiptare, që sipas de-putetëve grekë, “përmbajnë preten-dime irredentiste dhe të pavërtetapër gjoja treva shqiptare që gjendennë Greqi”.

Kërkesat për interpelancë janëdepozituar veçmas nga deputetja eDemokracisë së Re të kryeministritSamaras, Tania Lakovidou dhe ngadeputeti opozitar i Grekëve të Pavar-ur (ANEL), Terens Kuik. Të dy de-putetët kanë kërkuar që ministrat t’iinformojnë nëse do të ndërmarrin “ve-prime konkrete dhe eficente”, meqëllim që Shqipëria të heqë gjithëreferimet irredentiste, direkte dheindirekte nga tekstet shkollore.Duket qartë se pala greke po ushtronpresion duke ndërhyrë në punët ebrendshme të shtetit shqiptar. Nukështë rasti i parë që pala greke in-joron Traktatin e Bashkëpunimit dheFqinjësisë së Mirë dhe kërkon të in-jorojë pavarësinë e shtetit shqiptar.Por të habit gatishmëria e palës sh-qiptare dhe zelli i titullares sonë tëarsimit për t’iu përgjigjur pretendi-meve absurde greke.

(Vijon në faqen 7)

Çlirimi i Tiranës,moment themelor i

fitores përfundimtare tëluftës Nacionalçlirimtare

Rrahman Parllaku:Lufta Antifashiste

nuk ishte luftë civile

Ing. Myfit Guxholli*

FAQE 4

Shqiptarët e festojnëkëtë vit përvjetorin e70-të të çlirimit të At-

dheut nga okupatori nazifashistmë të gëzuar e më krenarë sekurrë. Në këtë jubile tëlavdishëm, ne shqiptarët kemitë drejtë të krenohemi përLuftën e lavdishme, AntifashisteNacionalçlirimtare që çoi në çlir-imin e vendit nga okupatorët na-zifashitë. Ne krenohemi sepseme luftën e sakrificat mbinjerë-zore, dhe gjakun e dhjetra mijëradëshmorëve u bëmë pjesë ebllokut antifashist të popujve tëbotës...

70 vjet më parë: Momente kulmore qëbënë historinë - Nga Lufta për çlirimin ekryeqytetit shqiptar, 29 tetor - 17 Nëntor1944

• Dënimi i krimeve të diktaturës hoxhiane dhe distancimi nganostalgjikët e Enverit, shkaku i vetëm i ndarjes së OBVL ngaKomiteti Kombëtar i LANÇ dhe i përjashtimit të tij nga Komi-sioni qeveritar për festimet e 70-vjetorit të çlirimit;

• Historia e Shqipërisë nuk mund të rishkruhet nga historianë tëindoktrinuar dhe të lidhur me politikën;

• Ku ishte Enver Hoxha deri në Kongresin e Përmetit (maj ’44)dhe në cilat beteja mori pjesë ose drejtoi ai vetë gjatë LANÇ?

• Ashtu siç nderohen martirët e Kishës Katolike duhen nderuaredhe ish komandantët e drejtuesit e LANÇ të pushkatuar eburgosur nga sistemi i diktaturës komuniste...

FAQE 8

FAQE 2 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

HISTORIA

Njëqindedy vjet më parë, më28 nëntor 1912, në Vlorë shpal-let pavarësia e Shqipërisë.Vlora,qysh më parë ishte përcaktuarsi qendër ku do të mbahej Kuv-endi gjithëkombëtar për shpall-jen e pavarësisë së Shqipërisë.Në referatin e vet Ismail Qemalifoli shkurt për të kaluarën e Sh-qipërisë, gjendjen dhe rrethanatmomentale politike. Ismail Qe-mali propozoi që Shqipëria tëshpallet "Shtet më vete, e lirë,e pavarur. Të gjithë delegatëtkëtë propozim e aprovuan dukeu ngritur në këmbë dhe duke epërcjellë me duartrokitje aktine shpalljes së pavarësisë.

Më 28 nëntor 1912, nëmbledhjen e parë të Kuvendit Kombëtar të Vlorës, u

nënshkrua Deklarata e Pavarësisë sëShqipërisë, pjesa shqip hartuar ngaLuigj Gurakuqi, dhe pjesa turqisht ngaIsmail Qemali dhe e shkruar ngaShefqet Dajiu. Deklarata është doku-ment i shkurtër dhe i shkruar me dorë,i nënshkruar nga delegatët e Kuven-dit, me këtë përmbajtje:

"Në Vlonë më 15/28 të Vjeshtës sëTretë 1328/1912

Pas fjalëvet që tha z. Kryetar IsmailKemal beu, me të cilat tregoi rrezikune math në të cilin ndodhet sot Sh-qipëria, të gjithë delegatët me një zâvenduan që Shqipëria më sot të bâhetnë vehte, e lirë e e mosvarme".

Delegatët e Asamblesë Kombëtare ish-in:

" Berati: Sami Bej Vrioni, Ilias Bej Vri-oni, Taq Tutulani, Babë Dud Kar-bunara (Jorgji Karbunara)

" Çamëria: Veli Gërra, Jakup Veseli,Rexhep Demi, Azis Tahir Ajdonati

" Delvina: Avni Bej Delvina" Durrësi: Abaz Efendi Çelkupa, Mus-

tafa Agë Hanxhiu, Jahja Ballhysa,Dom Nikollë Kaçorri

" Dibra: Myfti Vehbi Dibra, Sherif Lan-gu

" Elbasani: Lef Nosi, Shefqet Dajiu,Qemal Karaosmani, Dervish bej

Shqipëria më 1912 nënkuptonte një territor shumë më të madh, me shumë më shumë shqiptarë

Shqipëria, 102 vjet shtet i pavarurPas shpalljes së pavarë-sisë së Shqipërisë, krye-tari i qeverisë së përkohs-hme, Ismail Qemali, më29 nëntor 1912, i njoftonpër aktin his-torik gjashtëFuqitë e Mëdha:Anglinë, Italinë,Austro-Hun-garinë,Francën, Gjer-maninë dheRusinë. Poashtu, për këtëvendim, Ismail Qemalinjofton edhe shtetetballkanike: Rumaninë,Malin e Zi, Serbinë,Bullgarinë, Greqinë dheTurqinë, duke kërkuarnga ata që të njihninaktin e pavarësisë sindryshim i vullnetitpolitik të kombit shqiptar

qiptare të ndara në katër njësiadministrative të PerandorisëOsmane, që këtë vit u mundnga fuqitë e Ballkanit. Prandaj,28 Nëntori 1912 është edhe ditëpikëllimi.

Shqiptarët që jetonin në tëashtuquajturin Vilajeti i Kos-ovës, Vilajeti i Shkodrës, ai iJaninës dhe i Manastirit, u sh-kelën dhe u vranë në trojet etyre. Pjesa më e madhe e tyre upushtuan; tokat e tyre u bënëpjesë e Greqisë, Serbisë dhe tëMalit të Zi. Prandaj, 28 Nëntori1912 ngjallë ndjenja të dyfish-ta: të mira e të këqija; të ëmblae të hidhura; krenare dhe posh-

tëruese!Pas shpalljes së pavarësisë

së Shqipërisë, kryetari i qever-isë së përkohshme, Ismail Qe-mali, më 29 nëntor 1912, i njof-ton për aktin historik gjashtëFuqitë e Mëdha: Anglinë, Italinë,Austro-Hungarinë, Francën,Gjermaninë dhe Rusinë. Poashtu, për këtë vendim, IsmailQemali njofton edhe shtetetballkanike: Rumaninë, Malin e

Por, kjo pavarësi nuk ushpall vetëm për shtetin e Shqipërisë që ne

e njohim sot. Shqipëria më 1912nënkuptonte një territor shumëmë të madh, me shumë mëshumë shqiptarë.

Shqiptarët në këtë ditë egjetën veten të pushtuar, nga tëgjitha anët. Vlora ishte i vetmivend i sigurt, ku mund tëshpallej pavarësia për tokat sh-

Zi, Serbinë, Bullgarinë, Greqinëdhe Turqinë, duke kërkuar ngaata që të njihnin aktin e pavar-ësisë si ndryshim i vullnetitpolitik të kombit shqiptar.

Nëse ndalemi tek aspektipozitiv i kësaj date, shteti isotëm që ne e njohim si Sh-qipëri, ashtu siç ishte, me tëmirat e të këqijat e saj, megjith-atë e mbajti gjallë identitetintonë kombëtar. Kjo Shqipëri ecunguar ishte shpresa jonë sedo të vijnë ditët më të mira; ish-te forca që na bënte të besojmëse nuk jemi vetëm edheatëherë kur ishim; ishte ndjen-ja që na bënte të ngrihemi -edhe atëherë kur nuk

mundeshim. Shqiptarëtvazh-dojnë të jetojnë të ndarë. Koso-va është pavarësuar, por e cun-guar, ndryshe nga ajo që më1912 perceptohej si Kosovë. Tëtjerët shqiptarë vazhdojnë të je-tojnë të shpërndarë në Mal tëZi, në Serbi, në Maqedoni e nëGreqi, duke e vazhduar prapë

luftën e tyre, me metoda mëpaqësore, për të drejtat që utakojnë - për dinjitetin e tyre.

Pozita e shqiptarëve në Ball-kan sot është shumë më e mirëse e paraardhësve tanë më1912. Por, shqiptarët duhet tëpunojnë më shumë, që përvje-torët tjera të jenë më të mirëpër pasardhësit tanë. Sepse, 28Nëntori është dita që na kujtonidealin për të qenë të lirë e tëlumtur - në tokat tona.

Politika moderne ndërko-mbëtare, e ndikuar nga propa-ganda e fqinjëve, idealin tonëpër bashkim e koncepton siagresion ndaj shteteve me tëcilat ne kufizohemi. Por, a du-het ne që ta harrojmë këtë ide-al?

Jo! Të gjithë shqiptarët, kudoku jetojnë, janë shpirtërisht tëbashkuar më 28 Nëntor 2012.A nuk është kjo dëshmi se nejemi një: një komb, me të kalu-arën e njëjtë, me heronjtë enjëjtë, me gjakun e njëjtë,pranë njëri-tjetrit, ndonëse nështete të ndryshme?

Shpallja e pavarësisë së Sh-qipërisë më 28 Nëntor 1912,kishte një ideal: Shqipërinë.Atë ideal ne nuk duhet ta har-rojmë. Kurrë! Prandaj, për fund,ia vlen ta kujtojmë edhe njëherë thënien e luftëtarit tëmadh të çështjes kombëtareshqiptare, Isa Boletinit: "Unëjam mirë, kur asht' mirë Shqip-nia".

Shqipëria e tij dhe e jonaështë toka ku jeton çdo shqiptarnë Ballkan.

Prandaj, me fat shqiptarë,kudo që jeni, 28 Nëntorin! Gë-zofshi e pritshi, më të fortë, mëtë lumtur e më të bashkuar, çdo28 Nëntor tjetër.

Deklarata e Pavarësisë së ShqipërisëBiçaku

" Gramsh-Tomorricë: Ismail QemaliGramshi;

" Gjirokastra: Elmaz Boçe, Veli Harx-hi, Myfit Bej Libohova, Petro Poga,Jani Papadhopulli

" Janina: Kristo Meksi, Aristidh Ruci" Kosova, Gjakova, Plava-Gucija: Rex-

hep Mitrovica, Bedri Pejani, Salih Gju-ka, Mit'hat Bej Frashëri, MehmetPashë Deralla, Isa Boletini, Riza BejGjakova, Hajdin Bej Draga, DervishBej Ipeku, Zenel bej Begolli, QerimBegolli

" Korça: Pandeli Cale, Thanas Floqi,Spiro Ilo

" Kruja: Mustafa Merlika" Lushnja: Qemal Bej Mullai, Ferit Bej

Vokopola, Nebi Efendi Sefa" Mati: Ahmet Bej Zogolli, Riza Bej

Zogolli, Kurt Agë Kadiu" Ohri dhe Struga: Zyhdi Bej Ohri, Dr.

H. Myrtezai, Nuri Sojlliu, Hamdi BejOhri, Mustafa Baruti, Dervish Hima

" Peqin: Mahmud Efendi Kaziu" Përmet: Veli Bej Këlcyra, Syrja Bej Vlo-

ra" Pogradeci: Hajdar Blloshmi" Tepelena: Feim Bej Mezhgorani" Tirana: Abdi Bej Toptani, Murat Bej

Toptani, Ymer Sollaku" Skrapar: Xhelal Bej Koprencka,

Hajredin Bej Cakrani" Shijak: Xhemal Deliallisi, Ymer Bej

Deliallisi, Ibrahim Efendiu" Shkodra: Luigj Gurakuqi

" Vlora: Ismail Qemali, Zihni Abaz Kanina, AristidhRuci, Qazim Kokoshi, Jani Minga, Eqrem Bej Vlora

" Kolonia shqiptare Bukureshtit: Dhimitër Zografi,Dhimitër Mborja, Dhimitër Berati, Dhimitër Ilo.


JUBILARE

Populli ynë, në Sh-qipëri, Kosovë, Maqe-doni, Mal të Zi e kudonë trojet etnike ështëkrenar se iu bashkuanë Luftë Aleancës sëMadhe Antifashiste tëPopujve. E çliruamShqipërinë pa ndë-rhyrjen direkte tëforcave aleate poredhe dhamë kontributtë çmuar në këtëLuftë.

Ne shprehim falende-rimet tona për ndh-mën që dhanë Aleatëte Mëdhenj: Anglia,Bashkimi Sovjetik eSHBA që shkatërruanbishën nazifashiste eu siguruan popujvelirinë.

Shqiptarët e festojnëkëtë vit përvjetorin e70-të të çlirimit të At-

dheut nga okupatori nazifash-ist më të gëzuar e më krenarëse kurrë.

Në këtë jubile të lavdishëm,ne shqiptarët kemi të drejtë tëkrenohemi për Luftën elavdishme, Antifashiste Nacio-nalçlirimtare që çoi në çlirimine vendit nga okupatorët nazi-fashitë.

Ne krenohemi sepse meluftën e sakrificat mbinjerëzore,dhe gjakun e dhjetra mijëradëshmorëve u bëmë pjesë ebllokut antifashist të popujve tëbotës, të kryesuar nga aleancaanglo-sovjeto-amerikane.

Në momentin historik popu-lli shqiptar, në Shqipëri, Kosovë,Maqedoni, Mal të Zi e kudo qëjetonte në trojet e tij etnike ubashkua me forcat e lirisëkundër atyre të errësirës. Nëbazë të kësaj lufte e sakrificaveqë bëmë, ne siguruam jo vetëm

Shqiptarët, të lirë dhe krenarë në përvjetorin e 70-të të çlirimit të atdheut

LANÇ, lufta e sakrificave të mëdhapavarësinë e Shqipërisë por tëdrejtën e shqiptarëve në Kosovëpër vetëvendosje e të sh-qiptarëve kudo që jetojnë, tëdrejtën për të qëndruar në tro-jet e tyre etnike. Kjo ishte fitor-ja e dytë më e madhe në his-torinë tonë kombëtare, passhpalljes së pavarësisë dhe ng-ritjes së Flamurit në Vlorë.

Në Luftën e Dytë Botëroregjithë populli shqiptar ishte nërrezik. Shqipëria mund të hum-biste pavarësinë. Populli sh-qiptar i Kosovës e ai i sh-qiptarëve të tjerë në trojet e tyreetnike mund të shpënguleshinnga trojet e tyre e të pësoninfatin e atyre shqiptarëve që udëbuan me forcën e armëve ngaserbët në vitet 1870-1880 ngazonat e Nishit, Vranjës,Prokupjes, Leskocit etj dhe tëpopullit çam.

Ky rrezik vinte sepse push-tuesit italianë erdhën meparullën e bashkimit të sh-qiptarëve nën kurorën e ViktorEmanuelit; krijuan qeverinëkuislinge për ti dhënë pamjene një shteti të pavarur dhe meshkatërrimin e Jugosllavisëdolën me parullën e Shqipërisësë Madhe. Në këtë mënyrë upërpoqën ta lidhin popullin tonëme bllokun fashist.

Të njejtën rrugë ndoqi edheGjermania Naziste pas kapit-ullimit të Italisë duke mbledhurnjë Asamble Tradhtare që eshpalli Shqipërinë të Pavarur,pasi gjermanët kishin deklaru-ar se "ne jemi kalimtarë dheShqipëria do të jetë e pavarur!".Vetëkuptohet, pavarësi me na-zistët brenda në Shqipëri!.

Me këto parulla ata u përpo-qën ta joshnin popullin shqiptar,ta mbanin të lidhur me ta dheme ndihmën e kuislingëvebashkëpunëtorë të tyre ta vin-in në interes të tyre kundërLuftës Antifashiste Nacionalç-lirimtare.

Po të mos kishte filluar ezhvillohej Lufta Nacionalçlir-imtare, kombi shqiptar do të

kishte shkuar në humnerëbashkë me nazifashistët dhe dotë ishin plotësuar lakmitë gra-bitqare sllavo-greke përcopëtimin edhe të shtetit sh-qiptar, për të cilat punonin edheqeveritë mbretërore greko-ser-be në egzil.

Ishte zhvillimi i Luftës Na-cionalçlirimtare që përfshiugjithë Shqipërinë dhe që vetëmbrenda vitit 1942 ishin krijuar22 çeta partizane nga Konispolinë Jug deri në Malësinë e Gja-kovës në Veri, jehona e kësajlufte bëri që ministrat e jash-tëm të Anglisë-Iden, i Bashkim-it Sovjetik, Mollotov dhe i SHBA-Hell në Dhjetor 1942 të bënindeklaratën "që dëshëronin tashihnin Shqipërinë të çliruarnga zgjedha italiane dhe të ven-doset pavarësia e saj. Forma eregjimit dhe e qeverisë që do tëvendoset në Shqipëri do të jetënjë çështje që do ta vendosë vetëpopulli shqiptar në fund tëluftës".

Megjithëse në këtë deklaratëqeveria angleze mbante njërezervë kur shprehej se "e shehçështjen e kufijve shqiptarë pasLuftës si një çështje që duhettë merret në shqyrtim në Kon-ferencën e Paqes". Kjo deklaratëishte mbështetje për qeveritëgreko-jugosllave në egzil që për-gatisnin plane për copëtimin eShqipërisë.

Por Lufta Nacionalçlirimtarekishte marrë zhvillime të vrul-lshme që me krijimin e rep-arteve sulmuese të UshtrisëNacionalçlirimtare dhe me kr-ijimin e Shtabit të Përgjithshëmme 10 Korrik 1943, ky shtabmori në drejtim dhe çentralizoiveprimet luftarake duke u sh-tuar goditjet kundër pushtuesveu krijuan zona të lira. Në këtomomente aleatët e në radhë tëparë anglezët dërguan përfaqë-suesit e tyre pranë Shtabit tëPërgjithshëm të cilët ndiqninnga afër Luftën tonë dhe ubindën se e vetmja forcë usht-arake e organizuar në Shqipëri

që bënte Luftë të vendosurkundër pushtuesve nazifash-istë ishte Ushtria Nacionalçlir-imtare. Pas kësaj bindje ata ishtuan misionet e tyre në Sh-qipëri dhe filluan të na ndih-mojnë me armatime e materi-ale luftarake, megjithëseshumë të kufizuara për shtimine zgjerimine Ushtrisë sonëgjatë viteve 1943-1944.

Nga ana tjetër, përfaqësues-it e ushtrive aleate bënë tëgjitha përpjekjet për ti bashkuare futur në luftë forcat nacional-iste të Ballit Kombëtar e Legali-tetit, por nuk patën sukses.

LANÇ, LUFTA E SAKRIFI-CAVE TË MËDHA

Ushtria Nacionalçlirimtarepasi theu me sukses Operacio-nin më të Madh të Forcave Na-ziste e bashkëpunëtorëve tëtyre në dimrin e egër të viteve1943-1944 e kish çliruar hapë-sira të mëdha të vendit, krijoikushte për mbajtjen e Kongres-it Antifashist në qytetin e çliru-ar të Përmetit. Nga ky Kongresdoli komiteti Antifashist meatributet e një qeverie provizore.Pas Kongresit u bënë ndryshimenë organizimin e Ushtrisë. Ajokaloi nga formacionet e Briga-dave në ato të Njësive të Mëdhatë Divizioneve e Koparmatave,të afta për të kryer operacioneoperative strategjike në tëgjitha hapësirat e vendit.

Me thyerjen e operacionitgjerman të Qershorit '44, i fun-dit i ndërmarrë nga nazistët nëvendin tonë, në korrik 1944

forcat e Divizionit të Parë kalu-an në mësymje për çlirimin eShqipërisë së Mesme e të Veri-ut, dhe me çlirimin e Matit, tëDibrës e të Lumës, Brigada ePestë u shkëput nga varësia eDivizionit të Parë dhe së bash-ku me Brigadën e Tretë morënurdhër të kalojnë në Kosovë përtë ndihmuar në çlirimin e saj.

Detyra kryesore që nangarkonte Shtabi i Përgjiths-hëm ishte që në bashkëveprimtë ngushtë me forcat e UshtrisëNacionalçlirimtare të Kosovëstë godisnim pa ndërprerje forcatnaziste e të shpejtonim çlirimine Kosovës; të ndihmonin që rin-ia kosovare të merrte pjesëmasive në radhët e UshtrisëNacionalçlirimtare, me qëllimqë Kosova të bëhej pjestare ealeancës antifashiste të popu-jve që luftonin kundër nazistëvedhe në këtë mënyrë të fitontetë drejtën për vetëvendosje; tëndihmonim për ngritjen eKëshillave Nacionalçlirimtarenë zonat e çliruara. Për realiz-imin e këtyre detyrave edrejtimin e veprimeve lufarakeu krijua Shtabi i përbashkëtOperativ i dy Brigadave dheForcave të Kosovës, i përbërënga Fadil Hoxha-komandant iUshtrisë Nacionalçlirimtare tëKosovës, Shefqet Peçi - koman-dant i Bvrigadës së Pestë dheHulusi Spahiu-Komandant iBrigadës së Tretë.

Megjithë rezistencën eashpër të forcave naziste e tëmbeturinave të Divizionit ESSSkënderbeg për të mbajtur

(Vijon në faqen 5)

FAQE 4 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

HISTORIA

Kur flitet sot për luftënNacionalçlirimtare,konstatojmë se jo

shumë e njohin si ngjarje tëjetuar. Për të flitet nga histo-rianë, politikanë, gazetarë,veteranë etj, e për pasojë qen-drimet janë nga më të ndrysh-met. Si pjesëmarrës në këtëluftë, në moshë shumë të re,(14-15 vjeçar) dëshëroj të ndajdisa kujtime për atë kohë kaqtë veçantë për mua e për gjithëshqiptarët.

Lufta qe e gjatë dhe ngjar-jet e momentet e saj janë pam-barim. Me që është pervjetorii 70-të i çlirimit të Tiranës,kujtimet ndalen në këtë ngjar-je të madhe të jetuar nga unëe dhjetra mijëra shqiptarë e tëtjere.

Si çdo pjesëtar aktiv i asajpjese të historisë, në këtë ditëpërkujtimore, nuk mund tëmos sjell në vëmendje ngjar-jen e madhe të atyre ditëvelufimesh, e gjithë ata faktorëe aktorë të saj, sidomos ata qëdhanë jeten e tyre në lulen erinisë, për një ideal, për liri epavarësi.

Në bazë të Urdhërit të Sh-tabit të Përgjithshëm të Ush-trisë Nacionalçlirimtare, Shta-bi i Korparmatës së Parë i vuridetyrë Divizionit të Parë të për-

70 vjet më parë: Momente kulmore që bënë historinë - Nga Lufta për çlirimin e

Çlirimi i Tiranës, moment themelor i fitoresIng. Myfit Guxholli*

Lufta për çlirimin eTiranës është një ngapjesët më të lavdishmetë luftës çlirimtarepartizane, që ështëpadyshim një pjesë erëndësishme e his-torisë shqiptare, ehistorisë së kombit, ehistorisë botërore tëLuftës së DytëBotërore. Kjo luftëvulosi Shqipërinë elirë dhe pse pati sikosto humbjen e jetëvetë dhjetra e qindrapartizanëve e sh-qiptarëve të tjerëpatriotë. Për një Sh-qipëri të lirë e tëpavarur dhanë jetënlulet e kombit, djem evajza të reja, që sakri-fikuan për të ardh-men më të ndritur tëkombit

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, duke u rresh-tuar me aleatet anglezë, amerikanë e sovje-tikë, shqiptarët shkruan faqe të lavdishmenë historinë e tyre, bënë luftën çlirimtaredhe deshmuan vlera kombëtare e internacio-naliste të veçanta. Ata që ranë dhe ata qëjetuan, do të kujtohen gjithmonë me respekte do të mbeten pjesë e historisë dhe për-pjekjeve të shqiptarëve për liri e pavarësi,identitet e europianizim

gatiste një plan opeartiv përçlirimin e Tiranës.

Shtabi i Divizionit më tejlëshoi urdherin për brigadat eI-rë, IV-t dhe XVII-të e me vonëdhe të VIII-të, të përgatiteshine të vendoseshin në zona tëpercaktuara rreth Tiranës sivijon:

Në Juglindje, nga Kodra eKopilit (varrezat e dëshmorëvetë kombit), Pallati i Brigadave,Kodrat e Sharrës, brigada ekatert;

Në Veriperëndim e Lindje,nga Kamza në Laprakë, briga-da e parë.

Tirana përbënte një objekttë rëndësishëm për gjermanet,si nyje komunikimi që lidhteShqipërine e Veriut me atë tëJugut. Ky ishte një korridorlëvizës për forcat gjermanenga ne e drejt Greqisë.

Korridori i vetëm përlëvizjen Korçë-Elbasan-Tiranë-Shkodër-Kukës-Prizren ishte imbuluar me forca ushtarakegjermane të shumta qëndesheshin vazhdimisht meforcat partizane në sulm tëvazhdueshëm e të beftë.

Marrja e Tiranës do tëthoshte prerja e rrugës përlëvizje të mëtejeshme të ush-trisë gjermane dhe një gurthemelor i fitores përfun-dimtare të luftës Nacionalçlir-imtare.

Duke njohur rëndësinëstrategjike të qytetit të Ti-ranës, komanda gjermanekishte rritur fortifikimet sibrend a dhe jashtë qytetit,duke arritur në rreth 1500-3000 ushtarë e oficerë.

Sulmi partizan për marrjene Tiranës filloi me 29 tetor

Sulmi partizan për marrjene Tiranës filloi me 29 tetor1944 e konsistoi në përqën-drimin e brigadave të më-

sipërme në territoret e përcak-tuara nga Shtabi i Përgjiths-hëm. Brigadat partizane syno-nin marrjen e objektivavekonkrete brenda Tiranës, siministritë, Pallatin e Brigada-ve, etj dhe mbështetjen e ak-sioneve të kombinuara, derinë fitore.

Sulmi i shumëanshëm par-tizan nga periferia e Tiranësnë qendër të saj, i bëri gjerma-net të tërhiqeshin, e ngushto-nin rrethin e qëndresës.Ndërkaq forcat partizane , meguxim e trimëri avanconinduke luftuar për çdo rrugë eshtëpi deri, për çdo gursokaku, deri në arritjen e ob-jektivit përfundimtar. Avanci-mi i forcave partizane nuk qei lehtë dhe i shpejtë sepseforcat gjermane kishin forti-fikuar shumë objekte dhe rez-istonin fort duke patur epërsinë armatime e fortifikime tëngritura kudo në Tiranë.

Guximi dhe trimëria parti-zane ushqehej dhe nga mbësh-tetja e gjerë popullore që u bëpjesë aktive e këtyre sulmeve,duke kontribuar me çdo mjet,si në ngritje barrikadash dheme pjesëmarrje në luftime mearmë në dorë. Mbështetja pop-ullore bëri të përjetoheshinshumë momente prekëse; grae burra, pleq e plaka e fëmijë,e shumëkush, u bënë njëshme partizanët, duke luftuarme ta e duke kontribuar meçdo mënyrë, deri në frymën efundit. Çlirimi i Tiranës qeaspiratë e përbashkët e parti-zanëve dhe popullsisë së Ti-ranës.

Përparimi i forcave parti-zane detyroi gjermanët të sh-tonin armatimet e te përdorn-in artileri e tanke në kundër-sulmet e shpeshta që ndërm-errnin me shpresë kthimin e

territoreve të marra nga par-tizanët e mbajtjen e atyre nënta. Me gjithë sulmet e shumtae të shpeshta të gjermaneve(dhe 2-3 në ditë), brigada ekatërt, në harkun e 13 ditëvearriti të kryejë e përballojërreth 60 sulme e goditje, shu-micën me fitore.

Nga këto veprime ushtar-ake, në situatë lufte të ashpërpati humbje të mëdha nënjerëz. Vetëm në një beteje,psh, brigada e katërt, humbi31 partizanë, ndërsa lufta eTiranës mori jetën e 127 par-tizanëve e partizaneve, nga tëcilët 98 të brigadës së 4-t. Kjobrigadë mbajti peshë të kon-siderueshme në këtëmësymje partizane, së bashkume brigadën e parë e të tjera,duke luftuar në sektorin më tëvështirë e më të fortifikuargjerman, në Tiranë e rreth saj.

Ndërkohë edhe brigada eparë me luftë të përgjakshmearriti të marrë Lindjen e Ti-ranës, zonën e Spitalit, Paz-arin e Ri deri tek Xhamija eVjeter, ku qëndresa e gjer-manëve qe shumë e fortë.

Luftimet zhvilloheshin tëashpra, me tërheqje e avan-cim të vazhdueshëm. Brigadae 4-t, që synonte Tiranën e Re,ish - Bllokun gjithashtu, hyrie u tërhoq disa herë në këtëzonë, ku gjermanët kishin qen-dra të fuqishme zjarri.

Marrja e Tiranës si objek-tivi më madhor i momentit tëluftës partizane, solli si pje-stare brigadat e tetë, dhjetë eshtatëmbëdhjetë. U krijuadhe një shtab drejtues i për-bashkët për të garantuar suk-sesin e operacionit, nëndrejtimin e komandatit të big-adës së parë, Mehmet Shehu,komisar, Harif Hasko, NexhipVinçani, zv/komandant e Qa-zim Kondi shef shtabi. Pasishqyrtoi e vlerësoi situatën, kyshtab drejtues që në 11 Nën-tor 1944, ora 16:00, lëshoi ur-dhërin e mësymjes së madhepërfundimtare për marrjen eTiranës.

Pjesë e planit strategjik përmarrjen e Tiranës ishin rua-jtja e mbrojtja e rrugëve krye-sore Tiranë-Durrës e Tiranë-Elbasan, detyrë kjo që iu ishtengarkuar brigadave të dym-bëdhjetë, shtatëmbëdhjetë enjezet e katërt.

Ndërkohë brigadat e tjeravazhdonin luftimet pa rreshturduke avancuar në rrugica,rrugë, shtëpi e lagje. Gjer-manët kuptuan rëndësinë esulmit partizan dhe vendosënfutjen e brigadave midis dyzjarreve, duke sjellë forca sh-tesë, si autokolanat e nisuranga Greqia e Jugosllavia,

nëpërmjet Rrugës së Elbasan-it. Forcat partizane u ripozi-cionuan e përballuan dynjësitë e sapombërritura gjer-mane, njëra prej 200 forcashnë Mushqeta (Krrabë), e tjetraprej 300 forcash në Peqin.

Luftimet me trupat e për-forcuara gjermane u zhvilluantë rrepta dhe përballë armati-meve të forta e të rënda të for-macioneve të gjermanëve,rreth 300 prej tyre, ushtarë eoficerë që çanë brezat parti-zane e hynë në Tiranë. Hum-bjet ishin të shumta dhe nërradhët e partizanëve që mevetëmohim mbronin çdopëllëmbë të Tiranës. Dhe psehynë në Tiranë mes kufo-mash, tankesh e makinash tëshkatërruara, gjermanët endjenë që rrethimi sa vintengushtohej e që e vetmjarrugë e tyre për tërheqje qeRruga e Kavajës.

Lufta e Krrabës përgjysmoiforcat gjermane e mbylli njështeg levizjeje për ta. Luftimetbrenda Tiranës bënë që gjer-manët, së fundmi me 16 nen-tor, të tërhiqnin dhe forcat efundit të mbetura në Tiranë etë vazhdonin nga Vora drejtShkodrës.

Në mëngjezin e 17 Nëntorit1944, Tirana u çlirua ngaforcat partizane dhe vërshimitriumfator i forcave partizanembushi rrugët. Populli i Ti-ranës që luftoi krah partiza-nëve e që ndihmoi me çdo mjetkëtë mësymje, shoqëroiluftëtarët në rrugë, duke fes-tuar e shprehur gëzimin e fi-tores me brohoritje, këngë epërqafime.

Dasma e parë "partizane"pas çlirimit të Tiranës

Por 17 Nentori, nuk mundtë lerë në harresë dhe mo-mentet e episodet e tjeranjerëzore. Lufta nuk ndalte dotndjenjat rinore, natyrore,dashuritë e pashprehura e tëndrydhura të vashave e djel-moshave, që ideali i lirisë ikishte bashkuar në male. Ajoi tulati e shtypi shpesh ato, endonjëherë, në mënyrë tëpërçudnuar, i asgjësoi.

Fitorja e Tiranës solli dhegëzime të tjera; një dasëm tëshpejtë midis dy të rinjve par-tizanë të formacioneve tëbrigadës së katert. Nuk të delnga mendja partizania e re tri-me dhe aktiviste rinie ngaKolonja, Zekije, as dhe djaloshipartizan Tahir nga Fieri, ko-mandant i njohur batalioni, qëu kurorëzuan në martesë, nëditë lufte, pas fitores mbi Ti-ranen.

Çlirimi i Tiranës, solli pranë brigadën e katërt edhe çlir-imin e ndjenjave të ndrydhu-


HISTORIA

ra e kontrolluara nga rregul-lat e rrepta të Ushtrisë Nacio-nalçlirimtare, që shpesh arri-nin në absurd.

Sipas zakonit shqiptar njëgrup partizanësh të batalionittë katërt, erdhën si krushqtek batalioni i Zekijes, për t'ikërkuar dorën. U improvizuanjë feste e vogël modeste, meaq zahire sa gjendej në atokushte. Por gezimi dhe atmos-fera e festës ishin po aq tëmëdha sa në çdo festë tjetërdasme. Kenga e partizanëveshoqëroi gëzimin e çiftit që fes-tonte lidhjen e shenjtë marte-sore me fitoren e ëndërruar;jetë të re në një Shqipëri tëlirë e të pavarur.

Çifti, për fat pati bekimin eZotit e momentit historik evazhdoi jetën familjare dhekarrierën si ushtarakë të de-votshëm, deri sa dolën në pen-sion. Përvjetori i martesës sëtyre është shumë i veçante,daton me luftën, ditët e shënu-ara të saj.

KRAHAS NGJARJEVE TËGËZUARA, DHE HISTORI TË

DHIMBSHME

Krahas ngjarjeve të gë-zuara, të vijnë në mendje dhehistori të dhimbshme. Kështu,gëzimi nostalgjik të ngrin nëmendje teksa kujtimet e luftëssë Tiranës të çojnë tek betejapër të marrë zonen nga Liqeni

qytetet Prizren, Gjakovë e Pejë e përtë siguruar tërheqjen e shpejtë e tëorganizuar të reparteve naziste për nëFrontin Perëndimor kundër forcavealeate, forcat tona i mundën e i shpar-talluan nazistët me luftime shumë tëashpra që u zhvilluan në Gjakovë e si-domos në Junik e Deçan. Në këtoluftime Brigada e Tretë ka pas humb-jet më të rënda në historinë e saj luft-arake; 32 të vrarë e shumë të plago-sur. Edhe armiku pati humbje të rën-da-shumë të vrarë e të plagosur; zumëme sa më kujtohet rreth 30 rob ngaforcat e Divizionit Skënderbeg pasikishin nxjerrë nga rrethimi koman-danët e tyre nëpërmjet një çepengu.Mes tyre kishin qenë Rexhep Deva,Demali Pozhari, një oficer gjerman etë tjerë. Partizanët tanë, të zemëruarnga humbjet e shokëve të tyre kërko-nin me këmbëngulje pushkatimin erobërve. Me shumë vështirësi ibindëm ti lirojmë, pasi ne nuk kishimshkuar në Kosovë për të vrarëvëllezërit tanë po për çlirimin e tyre.Atyre u morëm armët e i liruam dukei porositur të mos shkonin prapë nëshërbim të armikut e të vriteshin vëllame vëlla siç ndodhi në ato luftime.

Duhet ta pohojmë se prej asaj dite,pushkë kosovari nuk qëlloi më kundërnesh. Luftimet për çlirimin e Deçan-it, Pejës e gjithë Rrafshit të Dukagjinitpërfunduan me 17 nëntor 1944.

Na vjen keq kur dëgjojmë a shkru-het në ndonjë gazetë se forcat tonakanë vrarë njerëz të pafajshëm nëKosovë. Unë pohoj se kjo nuk kandodhur në asnjë rast, përveç kurjemi bdodhur ballë për ballë në luftime.Nuk e di a jeton ndonjë nga të liruarittë jetë dëshmitar i kësaj.

LANÇ, lufta e sakrificave të mëdha

përfundimtare të Luftës Nacionalçlirimtarekryeqytetit shqiptar, 29 tetor - 17 Nëntor 1944

Artificial sot, që quhej Kisha eShën Prokopit. Një partizane ere, e patrembur e energjike,teksa luftonte në vijë të parë,u godit nga plumbat e pash-pirtë gjerman dhe ra si gjethejeshile e shkundur nga pemanë ditë furtune. Gjermanët evendosën trupin e saj tëhajthshëm mbi rrethimin metela me gjëmba, që mbrontepozicionet e tyre, për tëshokuar partizanët. Një grupshokësh të saj, të pikëlluar etrimëruar më shumë ngahumbja e kësaj jete, organi-zuan aksionin për të tërhequrtrupin e saj e për ta nderuar,duke i dhënë lamtumirën efundit, sipas traditës shqiptaree partizane.

Një tjetër histori e dhimb-shme është ajo e ushtarit ital-ian Salvatore Umberto, që jubashkua brigadës së katërtkur kapitulloi Italia. Ai ishtenjë djalë simpatik, shakaxhi ei gjallë, si dhe luftëtar i zoti.Gëzimi i Umbertos gjatë për-parimit të formacionit tonëdrejt Tiranës, nuk arriti tëkurorëzohej me fitoren, mar-rjen e Tiranës. Gjatë luftimevenë Krrabë, në datën 16 Nën-tor, artileria gjermane që qël-lonte me breshëri pozicionettona, goditi pabesisht Salvator-en dhe e plagosi rëndë. Ndër-sa e transportonin drejt infer-mierisë lëvizëze, të improvi-zuar në terren, rënkoi e tha nëgjuhën e tij, "nëna ime, tani e

gjeti predha e mallkuar të mëkapë, në prag të fitores! Tira-na po çlirohet e unë nuk do tagëzoj. Po do ta shohin mijrashqiptarë dhe nëna ime!". Nëkëto fjalë, jeta e tij u shua dheky dëshmor i panjohur publik-isht, nuk jetoi fitoren e koali-cionit antifashit, të Luftës sëDytë Botërore; ai nuk u shpër-blye për luftën që bëri e refle-ktimin e thellë në kuptimin esaj, kur ndërroi llogore. Ai ushua si dëshmor internacio-nal, që dha jeten e tij për njëkauze të shenjtë internacio-nale, për liri e drejtësi, paqe elumturi në botë. Me nostalgjie dhimbje dhe respekt të thellëvijnë kujtimet mbi Salvatorene qindra të tjerë si ai, partiza-në internacionalë që ju bash-kuan partizanëve shqiptarë,për ëndërrën e madhe të lir-isë e pavarësisë.

LANÇ ISHTE LUFTËGJITHËPËRFSHIRËSE

Pra ajo luftë ishte interna-cionale dhe gjithëpërfshirëse,ishte lufta e të rinjve e të re-jave të asaj kohe, që me en-ergjinë, entuziazmin, besimine trimërinë e tyre, bënë epokë.

Lufta për çlirimin e Tiranësështë një nga pjesët më tëlavdishme të luftës çlirimtarepartizane, që është padyshimnjë pjesë e rëndësishme e his-torisë shqiptare, e historisë së

kombit, e historisë botërore tëLuftës së Dytë Botërore.

Kjo luftë vulosi Shqipërinë elirë dhe pse pati si kosto humb-jen e jetëve të dhjetra e qindrapartizanëve e shqiptarëve tëtjerë patriotë. Për një Shqipëritë lirë e të pavarur dhanë jetënlulet e kombit, djem e vajza tëreja, që sakrifikuan për të ardh-men më të ndritur të kombit.Çdo brigadë nderon të rënët nëkëtë luftë. Brigada e katërt pati98 partizanë që humbën jetënnë mbrojtje të idealit të tyre,duke luftuar me vetëmohim etrimëri të pashoqe.

Ata heronj të heshtur eshpesh të papërmendur shumë,janë sot krenaria e kombit, qëka mbijetuar në shekuj e që kabërë historinë e tij me luftë erezistenca të vazhdueshme.Edhe gjatë Luftës së DytëBotërore, duke u rreshtuar mealeatet anglezë, amerikanë esovjetikë, shqiptarët shkruanfaqe të lavdishme në historinëe tyre, bënë luftën çlirimtaredhe deshmuan vlera kombëtaree internacionaliste të veçanta.

Ata që ranë dhe ata që jetu-an, do të kujtohen gjithmonë merespekt e do të mbeten pjesë ehistorisë dhe përpjekjeve të sh-qiptarëve për liri e pavarësi,identitet e europianizim.

*Veteran e pjesëmarrës nëLuftën e Tiranës - Nënkryetr iOBVL

LUFTA E BRIGADAVE TONA PËRÇLIRIMIN E KRAHINAVE TË

KOSOVËS DHANDIHMESË PËRPJESËMARRJEN E DJEMVE TË SAJ

NË LUFTËPjesëmarrja masive në Luftën Nacio-

nalçlirimtare e popullit të Kosovës nëndrejtimin e Fadil Hoxhës e shokëve të tijka qenë vendimtare. Ajo bëri të dështojnëplanet e Çubrolloviçit që i kishte servirurkomandës së Ushtrisë Jugosllave përspatrtimin etnik të shqiptarëve nga tro-jet e tyre.

Arkitekt i mendimit shovinist serbVasaçubrolloviçi me elaboratorin e tij tëdytë të vitit 1944 jepte direktivën politikese paskësh ardh momenti i përshtat-shëm për ti larë hesapet me shqiptarëtnjëherë e përgjithmonë; se për ti dëbuarnga trojet e tyre......"asnjëherë ne nukkemi pasur kushte më të favorshme"."Luftrat,-vazhdon më tej ai, janë momentimë i përshtatshëm për zgjidhjen e këty-re problemeve". Ai shpreh bindjen se "ale-atët tanë do të na kuptojnë dhe do të plotë-sojnë dëshirat tona, veçanërisht njëshpresë të madhe kemi tek BashkimiSovjetik vëlla". Dhe në fund ideollogushovinist serb jepte direktivën për ush-trinë "Ushtria gjatë operacioneve luftar-ake duhet të spastrojë në mënyrë të plan-ifikuar e pa mëshirë pakicat kombëtareshqiptare".

Edhe Konferenca e Tre të Mëdhenjve(Çurçill-Stalin-Rustevlt) u jepte të drejtështeteve fituese në luftë për shpërngul-jen e pakicave kombëtare që ishin bash-kuar me bllokun fashist. Shembullkonkret ishin Rumania që iu shkëput njërepublikë e tërë-Moldavia nga trojet eveta, pa llogaritur shpërnguljen e më sedhjetë milionë gjermanëve nga Prusia,Krakovia, etj....

Platforma politike dhe ushtarake eÇubrolloviçit, e mbajtur sekret nga Beo-

gradi për çështjen e Kosovës u dogj nga55 mijë djemtë e saj që morën pjesë nëLuftë dhe mijëra dëshmorëve kosovarëqë dhanë jetën duke luftuar përkrahforcave antifashiste të botës.

Lufta e Brigadave tona për çlirimin ekrahinave të Kosovës dha ndihmesë përpjesëmarrjen e djemve të saj në Luftë.

Me largimin e Brigadave tona nga Ko-sova, në drejtim të Sanxhakut e Bosn-jës, forcat serbo-sllave përfshi dhe atoçetnike u përpoqën të vënë në zbatim pla-nin e Çubrolloviçit, por ishte vonë. Forcatshqiptare ishin të armatosura; ata bënëqëndresë të fortë duke luftuar për jetë avdekje nën komandën e Shaban Pal-luzhës. Krimet qenë të rënda, por planete Çubrolloviçit nuk u realizuan. Sh-qiptarët mbetën përjetë në trojet e tyreetnike. Forcat e dy Divizioneve tona evazhduan luftën në tokat e Jugosllavisë,duke dhënë ndihmesën e tyre, jo vetëmnë çlirimin e krahinave të Malit të Zi,Sanxhakut e Bosnjës por edhe duke pen-guar, dëmtuar e vonuar forcat naziste qëpërpiqeshin të tërhiqeshin me shpejtësie në mënyrë të organizuar për në Fron-tin e Perëndimit, për të luftuar kundër

forcave aleate që kishin zbarkuar nëFrancë. Luftimet e forcave tona në këtovende janë zhvilluar në kushte tepër tëvështira, të një dimri që u kujtonte atëtë dimrit '43-'44 në Shqipëri, me mung-esë të theksuar në ushqime e mjete tëtjera të jetesës. Por ata e kryen me nderdetyrën. Dua t'iu kujtoj se në këto luftimekanë rënë afër 600 dëshmorë të dy diviz-ioneve tona. Ky ishte edhe një kontributi veçantë në Luftën Antifashiste.

Populli ynë, në Shqipëri, Kosovë,Maqedoni, Mal të Zi e kudo në trojet etni-ke është krenar se iu bashkua në LuftëAleancës së Madhe Antifashiste të Popu-jve; E çliruam Shqipërinë pa ndërhyrjendirekte të forcave aleate por edhe dhamëkontribut të çmuar në këtë Luftë.

Patjetër, ne shprehim falenderimettona për ndhmën që dhanë Aleatët eMëdhenj: Anglia, Bashkimi Sovjetik eSHBA që shkatërruan bishën nazifash-iste e u siguruan popujve lirinë.

Lavdi dëshmorëve të Kombit tonë tëtë gjitha Luftrave çlirimtare.

Rrahman PARLLAKUKryetar i OBVL-së

(Vijon nga faqja3)

FAQE 6 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

PERVJETORI

Nga EDIP OHRI*

Më 28 Nëntor mbushen shtatëdh-jete një vjet nga dita e krijimit tëBrig.II-të S. Populli ynë dhe neveteranët e LANÇ përulemi merespekt përpara veprës të partiza-nëve shqiptarë në përgjithësi dheveçanërisht atyre të Brig.II-të S, tëcilët bashkërisht nënshkruan megrykën e pushkës çlirimin eShqipërisë nga pushtuesit e huajduke e rreshtuar vendin tonë nëkrah të koalicionit të madhantifashist botëror që drejtohejnga aleatët e mëdhenj SHBA, BSdhe Britania e Madhe

Brigada e Dytë Sulmuese është njënga formacionet e para të mëdhapartizane, e cila si pjesë përbërëse

e Ushtrisë Nacionalçlirimtare, u krijuame vendim dhe me urdhër të Shtabit tëPërgjitshëm qysh në tetor 1943. Por do tëishte data 28 Nëntor (dita e shpalljes sëPavarësisë së Shqipërisë) data zyrtare ekrijimit dhe fshati Shëngjergj i Tiranësvendi ku u inagurua Brig.II-të S.

Dita e inagurimit të saj shënoi njëngjarje me rëndësi të madhe politike dheushtarake si për UNÇSH ashtu edhe përmbarë Lëvizjen Antifashiste Nacionalç-lirimtare të vendit.

Siç dihet Brig.II-të S pati si bazë tëformimit të saj zonën e Shëngjergjit, Çer-menikës dhe Martaneshit që ndodheshinnë qendër të Shqipërisë me hapësira ter-itoriale të çliruara e me baza të siguru-ara të furnizimit në juridiksionin e qarkutushtarak partizan që drejtohej nga KadriHoxha. Përsa i përket bazës shoqërorepolitike të zonës ku u formua Brigada, ajobanohej nga fshatarë të varfër por patri-otë të cilët përbënin shumicën dërmuesetë banorëve të këtyre krahinave. Pran-daj kur Fronti NÇL lëshoi kushtrimin eluftës për liri kundër pushtuesve të huaj,populli i këtyre krahinave u ngrit i tërinë këmbë qysh në prill 1942 dhe u lidhngushtë me Lëvizjen Antifashiste Nacio-nalçlirimtare duke e përkrahur atë parezerva moralisht e materialisht, si dheme pjesëmarrje direkte në formacionetluftarake partizane. Po kështu populli ikëtyre krahinave kuntribuoj me stre-himin dhe furnizimin e reparteve parti-zane në përgjithësi me ushqime e arma-time të zëna nga çarmatosja e një pjesetë madhe të ushtrisë italiane që kishtekapitulluar në shtator 1943, duke ia dorë-zuar të gjitha këto armatime Brig.II-të Sqë në këtë kohë ishte në formim e sipër.

Duhet pohuar pa mëdyshje se, ata qëmbajtën barrën kryesore të lidhjeve tëngushta të popullit të këtyre krahinaveme Luftën Antifashiste Nacionalçlir-imtare dhe i qëndruan besnik deri në fundLANÇ, për krahinën e Çermenikës,Shëngjergjit dhe Martaneshit kanë qenëpatriotët e shquar shqiptarë Beg Balla nëOrenjë, Ali Shtëpani në Shëngjergj dheBaba Faja në Martanesh.

Koha, vendi dhe momentet në të cilatu krijua Brig.II-të S karakterizoheshinnga një numër vështirësish serioze; ish-te stinë vjeshte me shira e reshje atmos-ferike që nuk pushonin; dimri po afrontedhe zona ku grumbulloheshin partizanëtqë do të hynin në brigadë paraqitej njëndër teritoret me ekonomi të varfër dheme klimë të ftohtë, në një terren tepër tëthyer malor. Ndërsa nga pikëpamja e sit-uatës ishte pikërisht pragu i Operacionittë madh Armik të Dimrit, të cilin push-tuesit nazistë dhe bashkëpunëtorët e tyreshqiptarë e kishin përgatitur prej kohësh,duke patur si qëllim që me anë të këtijoperacioni të shkatërronin Ushtrinë Na-cionalçlirimtare dhe ta shuanin krejtluftën tonë, e cila ishte bërë tmerr përarmiqtë dhe shpresë për popullin.

Brigada e II-të S përshkoi një rrugë tëlavdishme, të përgjakshme, të mbushurnë çdo fazë të Luftës me shembuj vetmo-himi dhe akte të heroizmit kolektiv, dukeplotësuar gjithmonë me nder detyrat poli-

Brigada e Dytë Sulmuese dha mbi 85 dëshmorë në altarin e lirisë gjatë LANÇ të popullit shqiptar

71-vjetori, Brigada partizane qëu inagurua ditën e Pavarësisë

tiko-ushtarake të caktuara nga Shtabi iPërgjithshëm.

Historia e Brigadës së II-të S ështëhistoria e luftës dhe e përpjekjeve të aty-re bijve dhe bijave që erdhën në gjirin ekësaj njësie nga zonat dhe krahinat endryshme të Tiranës, Elbasanit, Mallkas-trës, Kurveleshit, Beratit, Korçës, Devol-lit, Kolonjës etj. Këta bij e bija të thjeshtëtë popullit, duke lënë vullnetarisht ven-det, vatrat dhe qetësinë familjare, hynënë një familje të madhe partizane, kuluftuan me vetmohim pa kursyer asgjakun dhe jetën e tyre në emër të çësh-tjes të çlirimit të Shqipërisë nga okupa-torët nazifashistë. Në këtë luftë tëlavdishme ata dhanë kontributin e vetmë të çmuar.

Brigada e II-të S luftoi kundër armiqvetë shumtë, si kundër pushtuesve nazi-fashistë ashtu edhe kundër reaksionittë brendshëm. Ajo veproi në krahina tëndryshme të Shqipërisë të Mesme dhetë Jugut si: në Qarkun e Dibrës së Mad-he, në zonën e Matit e të Martaneshit, tëÇermenikës, në krahinën e Qarrishtës,të Shëngjergjit, në Zaranikë të Elbasan-it, në rajonin e Dajtit, në territorin fush-or të Tiranës dhe brenda në kryeqytet,në zonën e Fushë Krujës, të Ishmit, tëPezës, të Darësisë së Peqinit, të Dum-resë e Gramshit, të Gorë-Oparit, në rre-thin e Përmetit në krahinën e Dan-gëllisë, të Vithkuqit, në fushën e Korçëse Devollit, në rrethin e Pogradecit, nërajonin e Strugës dhe të Prrenjasit.

Në gjithë veprimtarinë e vet luftarake,brigada kreu shumë luftime në shkallënjësie, batalioni dhe kompanie. Veprimetluftarake u karakterizuan nga sulme tëfuqishme e të vazhdueshme mbiarmikun. Në situata nga më të ndër-likuarat, duke vepruar me guxim etrimëri, ajo çau rrethime të ndryshme

të armikut si gjatë Operacionit Armik tëDimrit (1943-1944) në Çermenikë, nëPezë, në Brar e Mauri dhe në Operacion-in armik të Qershorit 1944 në Dangëlli.

Gjatë mësymjes së përgjithshme tëUshtrisë Nacionalçlirimtare për çlir-imin e Shqipërisë së Mesme e të Veri-ut, Brig.II-të S e ndodhur në drejtiminJuglindor të Shqipërisë luajti një rol tërëndësishëm si forcë goditëse në këtëdrejtim për dëmtimin e kolonave gjer-mane që tërhiqeshin nga Greqia nëpërteritorin tonë gjatë rrugëve automobil-istike Leskovik-Korçë-Bilisht-Kapsh-ticë dhe Strugë-Qafë Thanë-Librazhd, tëcilat ishin të vetmet rrugë të tërheqjessë tyre nëpër Shqipërinë e Jugut. NëQarkun e Korçës Brig.II-të S zhvilloi njëveprimtari të gjerë luftarake. Me forma-cionet e saj të shtrira gjatë gjithë rrugësautomobilistike që nga Leskoviku derinë Kapshticë dhe që nga Struga deri nëPrrenjas, ajo mbajti nën goditje të vazh-dueshme kolonat armike dhe pikëm-bështetjet e tyre të fortifikuara të cilatishin të vendosura gjatë këtyre rrugëve,duke ju shkaktuar atyre dëme tëmëdha në njerëz e materiale ushtar-ake.

Brigada, në bashkëveprim me forcatpartizane të batalioneve territoriale as-gjësoi përfundimisht reaksionin në kra-hinat e Kolonjës, Devollit e të Korçës dhelikujdoi në përgjithësi kundërveprimine tyre të armatosur në këto krahina.Brigada e II-të S çliroi qytetet e Lesko-vikut e të Ersekës dhe në bashkëveprimme Brig.IX-të S çliroi qytetin e Korçës,një nga qytetet kryesore të vendit.

Përvoja luftarake e Brigadës së II-të Sështë me shumë vlerë, sepse burimi prejnga lindi dhe u formua ajo ka qenë jetadhe rruga e saj e gjatë plot përpjekje eluftë kundra pushtuesve nazifashistë dhe

bashkëpunëtorëve të tyre. Ajo luajti ro-lin që i takonte në kuadrin e përgjiths-hëm të luftës të UNÇSH e cila dha njëkontribut të rëndësishëm për çlirimin eplotë të Shqipërisë.

Nga gjiri i kësaj lufte dolën një plejadëe tërë personalitetesh të spikatura ush-tarake e politike, të cilët me pjekuri evendosmëri, në zjarrin e betejave të ash-pra fitimtare kundër pushtuesve të huaju bënë promotorë të luftës antifashistetë njësive dhe reparteve partizane qëkomanduan.

Duke vlerësuar LANÇ, natyrshëmmendimi shkon tek madhështia enjerëzve që e drejtuan atë. Brigada e II-të S nxori nga gjiri i saj me dhjetrakuadro. Ato ishin njerëz të thjeshtë,bashkëkombas të nderuar, pa përvojën eduhur por me kurajo, patriotizëm e mepërgjegjësi qytetare morën mbi supet etyre një detyrë sa të vështirë, aq edhe tëlavdishme, të udhëheqin luftën e arma-tosur kundër pushtuesve dhe ta fitojnëatë. Prandaj këto kuadro meritojnë nder-im e respekt, por edhe një konsideratëtë veçantë.

Brigada e Dytë Sulmuese, që nga kr-ijimi i saj deri në çlirimin e plotë të Sh-qipërisë nga pushtuesit e huaj u drejtuanga Beqir Balluku, ish komandant iBrigadës, i cili më pas u bë Shef i Shtabittë Përgjithshëm, Ministër i Mbrojtjes tëRepublikës të Shqipërisë, ndërkohë qëmbajti dhe detyra e funksione të tjera tërëndësishme politike dhe më vonë ipushkatuar padrejtësisht nga diktatoriEnver Hoxha.

Komisar Politik i Brigadës ka qenëVasil Konomi dhe zv/komisar i BrigadësKiço Ngjela (ish Ministër i Tregtisë sëBrendëshme dhe të Jashtme), më vonë iburgosur politik që mori dënim maksi-mal dhe familja e tij u persekutua egër-isht nga diktatura.

Zëvendës Komandant i Brigadës kaqenë Irakli Bozo dhe Intendent i BrigadësGani Goxhi, ndërsa përgjegjës i rinisë AlqiKondi.

Komandantët dhe komisarët e batal-ioneve në momentin e krijimit tëbrigadës kanë qenë: Petër Bullati - Ko-mandant dhe Hero i Popullit, Kozma Nas-ka-komisar. Irakli Bozo dhe Bardhyl Manokanë drejtuar batalionin e dytë si dheSanto Santo dhe Gazali Sejko, batalionine tretë.

Brigada e Dytë Sulmuese dha mbi 85dëshmorë në altarin e lirisë gjatë LANÇtë popullit shqiptar.

Më 28 Nëntor mbushen shtatëdhjet enjë vjet nga dita e krijimit të Brig.II-të S.Populli ynë dhe ne veteranët e LANÇpërulemi me respekt përpara veprës tëpartizanëve shqiptarë në përgjithësi dheveçanërisht atyre të Brig.II-të S, të cilëtbashkërisht nënshkruan me grykën epushkës çlirimin e Shqipërisë nga push-tuesit e huaj duke e rreshtuar vendintonë në krah të koalicionit të madh anti-fashist botëror që drejtohej nga aleatët emëdhenj SHBA, BS dhe Britania e Mad-he.

Veteranët e LANÇ në përgjithësi e si-domos ata të Brig.II-të S, në këtë përvje-tor të 66-të të saj kanë të drejtën të kreno-hen pasi kanë luftuar dhe përjetuar ng-jarje, kanë sakrifikuar duke dhënë vlerapër këtë vend. Ndaj ne sot nderojmë ve-prën dhe sakrificat e tyre dhe përulemime respekt para kujtimit të dëshmorëvetë LANÇ - shokëve tanë me të cilët luftu-am bashkërisht në llogoret e kësaj luftetë shenjtë për çlirimin e Atdheut.

*Veteran i LANÇ, ish kudër i AntifashisteNacionalçlirimtare Brig.II-të Sulmuese


PERVJETORI

Nga Sali ONUZI

Më 4 tetor 2014, në Bicaj tëLumës, u festua 70-vjetori i kr-ijimit të Brigadës së 24 Sul-muese. Mes qindra pjesëmar-rësve në këtë ceremoni festiveishte edhe gjeneral-lejtnantRrahman Parllaku, Hero i Popu-llit dhe Nderi i Kombit. Në për-shëndetjen e tij për të pranish-mit, kryetari i OBVL u ndal tekdomosdoshmëria e ruajtjes dhetransmetimit tek brezat e ardhs-hëm të vlerave të Luftës Anti-fashiste Nacional çlirimtare.Z.Parllaku evidentoi gjithashtusukseset e kësaj lufte dherëndësinë që pati ajo, duke erradhitur Shqipërinë përkrahForcave Aleate: Anglisë, SHBAdhe ish Bashkimit Sovjetik.

Brigada e 24 Sulmuese ësh-të një nga formacionet partizaneqë ka lënë gjurmë të ndritshmenë vitet e Luftës AntifashisteNacional Çlirimtare, duke dhënënjë ndihmesë të vlefshme në fi-toren e lirisë, që e renditi Sh-qipërinë në fund të kësaj luftetë përgjakshme në krahun e fit-imtarëve. Shifra dhe fakte ngaveprimtaria e Brigadës nëLuftën Antifashiste Nacionalçlirimtare:

-U krijua me 560 partizanë(siç e kishin filluar dhe brigadate tjera) dhe brenda muajit tetor1944, në terrenin e Kukësit,Brigada e kapi shifrën e 1000

Nga Halil Rama

(Vijon nga fq.1)

PSE HESHT AKADEMIA?Ministrja e Arsimit, Lindita Nikolla bëri të

ditur dy javë më parë, se çdo rishikim i tek-steve do të bëhet për të respektuar fqinjësinëmes dy kombeve. Nikolla tha se është ngriturnjë komision për rishikimin e teksteve me Gre-qinë dhe në nëntor nisin takimet dypalëshe."Grupet e punës do punojnë për të bërë tëmundur që tekstet e shkollave të respektojnëfqinjësinë e mirë", - tha ajo, ndërsa shtoi se nëmuajin nëntor pritet të zhvillohen edhe takimemes palës shqiptare dhe autoriteteve greke,lidhur me këto tekste shkollore. Disa muaj mëparë, ministrja Nikolla ishte në Athinë me ft-esë të ministrit grek të Arsimit, KostantinosArvanitopoulos, ku diskutuan mbi rritjen dhekonsolidimin e marrëdhënieve dypalëshe nëfushën e arsimit dhe kërkimit shkencor të dyvendeve. Pikërisht në këtë takim Nikolla bëritë ditur vendimin për ngritjen e grupeve tëpërbashkëta të ekspertëve për rishikimin eteksteve. Nënshkrimin e marrëveshjes për këtëçështje, ministrja shqiptare e cilësoi të rëndë-sishme për hapjen e rrugës për mundësitë emëtejshme të bashkëpunimit për ekspertizëprofesionale edhe për gjithë reformën e arsim-

U themelua më 4 tetor 1944 në Bicaj të Lumës dhe kreu beteja të rëndësishme kundër pushtuesve

70 vite nga dita e krijimittë Brigadës së 24 Sulmuese

luftëtareve. Në fund, sipas doku-menteve zyrtare, ajo kishte1185 partizanë, shumica ngaLuma, Gora, Dibra, po edhe ngaShkodra, Lezha, etj..

KOMANDA E BRIGADËS:Komandant u caktua Ndreko

Rino, "Hero i Popullit", nga Libo-hova e Gjirokastrës, me parëkomandant batalioni nëBrigadën e I Sulmuese. Komis-ar i saj u caktua Abedin Shehunga Bicaj i Lumës, ish -komu-nist që në gjimnazin e Shkodrësdhe drejtues i partisë në Qarkune Lumës, ish-oficer i shkolluarnë Itali.

-Aksioni i parë luftarak i sajishte një pritë e organizuar nëbashkëveprim me Brigadën eXVIII S të Dibrës kundër njëkolonë gjermane në rrugënKukës-Prizren.

-Në fillim të nëntorit 1944merr urdhër për të marrë pjesënë Luftën për çlirimin e Ti-ranës.

-Nga data 8-10 nëntor, për 3ditë e net me radhë, Brigada eXXIV S, me një marshim tësforcuar luftarak arrin në Ti-ranë, ku komanda e saj merrdetyrën luftarake:

Rajoni i saj do të ishte mesBrigatës seë I S dhe Br. XXIII S

në krahun e djathtë të rrugësTiranë-Vorë, nga Autoreparti,Ura e Kamzës, Kodrat e Domjes,(me thellësi deri në Laknas), medetyrë: Të godasë dhe asgjësojëforcat gjermane që vinin për tëhyrë në Tiranë nga Vora ose përtë dalë nga Tirana për në Vorë.

-Do të bashkëvepronte meBrigadën e X S dhe batalionin"Antonio Gramshi, të vendosurnë anën e majtë të rrugës Ti-ranë-Vorë, në kodrat eKasharit".

-Brigada hyri menjëherë nëluftë me datë 11 nëntor, nëetapën përfundimtare të sajë dhepër 7 ditë e net, 4 batalionet dhekompanitë e saj, në kushte tëvështira moti (shiu të dendur),në mungesë të theksuar tëarmëve kundërtanke, u ndeshme forcat gjermane që tentonintë hynin ose të dilnin nga Tira-na.

-Brigada ka zhvilluar këtuluftimet më të ashpra në his-torinë e saj. Përballë tankeve dheautoblindave gjermane, partiza-nët e Brigadës vunë gjokset etyre duke shkruar faqe heroizmitë pashembullt.

Në këto luftime të Brigadësranë 15 kuadro e partizanë:

-Vehbi Shehu,-Ramadan Shahu,-Nuredin Braha,-Sadik Palushi,-Hakik Gjici,

-Mahmut Neci,-Ramadan Kotarja,-Xheladin Mici,-Abaz Peposhi,-Sabri Gjici,-Idriz Gafurri,-Elmaz Ademi,-Osman Qinami,-Gani Duraku,-Shefit Smana.

Pas çlirimit të Tiranës Brigadamerr detyrë dhe niset në ndjekjetë forcave gjermane, drejtLezhës dhe Shkodrës. Në këtoluftime vritet partizani XhaferOllomani.

Më 24-27 nëntor Brigada e 24S lufton e sulmon forcat gjer-mane në vijën Beltojë-Bërdicë-Bahcallëk, përballë një mbrojtje-je gjermane të përforcuar, tëmbështetur fort me artileri tërëndë (të vendosur në Kalanë eRozafës) me kundërsulme edhenatën.

Në këto luftime të ashpra ngaBrigada e 24 S bien 5 partizanë:

-Imer Mata,-Isuf Seferi,-Islam Xhahu,-Emri Halilaj-Hasan LikaMe 28 nëntor në darkë Br. 24

S zë pozicion në lagjet periferiketë qytetit të Shkodrës dhe me 29nëntor në mëngjes ajo është nëmes të qytetit, ku atë ditë par-akalon para popullit të Shkodrës,që ka mbushur rrugët dhe pretme brohori çlirimtarët.

JETA E BRIGADËS VAZH-DON EDHE PAS ÇLIRIMIT

Për një javë në dhjetor 1944,së bashku me Br. 27 S të Shko-drës, Br.24 S marshoi drejt Ul-qinit dhe Tivarit dhe pastaj ve-proi në Shkodër, Malësi, Kukëse Shijak, ku u shpërnda në maj1945.

Ndërhyrja agreke në tekstet shqiptare

it të lartë dhe shkencës në Shqipëri. Ndërsahomologu i saj grek në atë kohë, e cilësoi këtëmarrëveshje dhe rinisjen e punës për çësh-tjen e hartimit të teksteve si "një vizion i për-bashkët drejt së ardhmes". Pra sinjalet janëtë qarta: tekstet shkollore të Gjeografisë dheHistorisë që kanë të bëjnë me Greqinë, pritettë pësojnë ndryshime në përdorimin e termi-nologjisë dhe komenteve, kryesisht për çësh-tjen e Çamërisë, por edhe të krahinave të tjerashqiptare. Ku është Akademia e Shkencave?Përse duhet heshtur për një skandal të tillë?

S'KA FQINJËSI TË MIRË PA RECI-PROCITET

Ministria e Arsimit të Republikës së Sh-qipërisë, përballë presionit të disa deputetëvegrekë antishqiptarë, duhet të respektojë Kush-tetutën e Republikës së Shqipërisë dhe tëmbrojë interesat e shqiptarëve. Me gjithë res-pektin ndaj gjithë fqinjëve, ashtu edhe ndajgrekëve, të cilët dikur ishin shembull i sh-kencës, kulturës e letërsisë njerëzore, nëmarrëdhëniet ndërqeveritare dhe ato diploma-tike respektohet në radhë të parë parimi i rec-iprocitetit, që buron nga e vërteta historike dhejo fqinjësia e mirë. Fqinjësia e mirë, pa respe-ktim të reciprocitetit, është thjesht propagan-dë boshe që e përdorte dikur edhe qeveriadiktatoriale. Pala greke ka treguar në shumëraste fytyrën e vërtetë të urrejtjes mesjetare

ndaj shqiptarëve dhe historisë së tyre. Në tek-stet tona respektohet e vërteta historike, tëdrejtat e patjetërsueshme të shqiptarëve sikomb i ndarë padrejtësisht dhe copëtuar ngaurrejtja e pakuptimtë. Hartuesit tanë të tek-steve, që janë historianë të njohur dhe me in-tegritet profesional e kombëtar, janë kujdesurqë fëmijët tanë kurrë nuk duhet të mësojnëurrejtjen, por të edukohen me të vërtetën dherespektin për çdo popull, pra edhe popullingrek. Por ata duhet të dinë kush ishte Çamëria,cila është historia e saj, cili ishte kontributi iprijësve dhe luftëtarëve të saj në luftën përpavarësi të Greqisë, pse u përzu me dhunëpopullsia shqiptare e Çamërisë nga trojet esaj stërgjyshore dhe cila e drejtë ndërko-mbëtare pengon rikthimin në trojet autoktone,ku janë gjithë pasuritë dhe varret e të parëvetë kësaj popullsie martire. Historia duhet tëjetë e vërteta reale e pandryshuar dhe e pat-jetërsuar e së kaluarës njerëzore. Ndryshe nukmund të kemi as marrëdhënie korrekte dhe asfqinjësi të mirë.

PSE INJOROHEN KONVENTAT?Në kohën e sotme Greqia është shteti i vetëm

në Evropë, që shkel në mënyrë flagrante disanga konventat kryesore, mbi të cilatmbështe-tet rendi i ri ndërkombëtar. Këtë shkelje tëpërbindshme më shumë e ndien popullsia mbi200.000-she shqiptare, e dëbuar me dhunë egjenocid nga trojet e veta etnike në Çamëri.Greqia, për sa u takon minoriteteve, asnjëherënuk ka zbatuar detyrimet që rrjedhin nga kar-tat, konventat, traktatet ndërkombëtare që kafirmosur e ratifikuar vetë në marrëdhëniet dyose shumëpalëshe. Ajo është i vetmi vend iBE-së që nuk ka përafruar legjislacionin e vetkombëtar me atë europian, deri tani nuk karatifikuar Konventën Kuadër për Mbrojtjen eMinoriteteve Kombëtare dhe as e ka firmosurKartën për Gjuhët Rajonale ose të Minoriteteve.Karakterizimin më të saktë të sistemit ligjor

grek e ka bërë gazeta "The Daily Telegraph"në dhjetor të vitit 2001: "Greqia është një part-nere e jona brenda Komunitetit Europian, porsistemi i saj ligjor arkaik, i padrejtë, është si iBotës së Tretë. Është gjithashtu mizor".

SHQIPËRIA, SHTET MODERN EVROPIANËshtë detyrë e shtetit shqiptar, krahas

punës me fqinjën jugore, të vërë në dijeni OKB-në dhe gjithë organizmat e interesuar evropi-anë dhe amerikanë, se si i zbaton Greqia kon-ventat dhe kartat ndërkombëtare. A mund tëquhet irredentizëm t'u shpjegosh nxënësveshqiptarë se shqiptarët autoktonë populloninKonicën, Follorinën, Janinën, Gumenicën, Fil-atin e Paramithinë, ndërkohë që shteti grekdhe propaganda e shfrenuar vorio-epirote nëfaqen e parë të Abetares greke e kanë të shk-ruar me germa të mëdha shprehjen: "Kam njëvëlla në Vorio-Epir"! Shqipëria është shtet evro-pian që ka identitetin e saj, që aspiron tëanëtarësohet së shpejti në Bashkimin Evropi-an! Shqipëria, me të drejtën e saj historike dhenjerëzore, me të drejtën e saj kushtetuese, kaarsye që t'u kërkojë përmirësimin e teksteveshkollore, atyre shteteve ku kanë jetuar dhebanojnë ende shqiptarë, ku gjallon ende kon-tributi i shqiptarëve që nga periudhat më tëlashta, por edhe në kohët më të reja historike,dhe kurrsesi të bëhet e dëgjueshme ndajkërkesave të njëanshme dhe absurde të sh-teteve që kanë okupuar ose ende mbajnë tëokupuara territore shqiptare.

Të pranosh kërkesat greke,n maqedonase,serbe, malazeze apo turke për tekstet shkol-lore, do të thotë të arsyetosh dhe përligjëshcopëtimin e trojeve shqiptare, okupiminpesëshekullor osman, të heqësh dorë nga njëe drejtë ndërkombëtare. Një popull që nukmëson nga e kaluara e tij historike është i des-tinuar të humbasë shansin e historisë. Histo-ria shkruhet në bazë të fakteve, të ngjarjeve edatave historike dhe pikë!

FAQE 8 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

INTERVISTA

Rrahman Parllaku,gjenerali që luftoifashizmin dhe sfidoi komunizmin,

Hero i Popullit dhe një prej fig-urave më qendrore dhe em-blematike të Luftës Antifash-iste Nacional-Çlirimtare, nënjë intervistë për gazetën "SOT"hedh poshtë tezat antishqiptaretë një të ashtuquajture "LuftëCivile". Duke evidentuar vler-at e Luftës Antifashiste Nacio-nal-Çlirimtare të popullit sh-qiptar, luftë e lavdishme kjo qëe radhiti Shqipërinë përkrahforcave aleate në Luftën e DytëBotërore, Anglisë SHBA-së dheish Bashkimit Sovjetik, gjener-al Parllaku shprehet se kurrs-esi nuk mund të ketë "LuftëCivile" në një vend të pushtu-ar nga të huajt, siç ishin fash-istët italianë dhe nazistët gjer-manë. Ai rrëfen gjithashtu vari-antin e tij për masakrën e Ti-varit, e njohur si një ndërmasakrat më famëkeqe gjatëLuftës së Dytë Botërore dhe nëhistorinë e kombit shqiptar.Rrahman Parllaku pohon seEnver Hoxha dhe Koçi Xoxekanë qenë në dijeni të planittë udhëheqjes jugosllave, kufutën në grackë mijëra sh-qiptarë, duke vrarë 4300 prejtyre. Gjeneral Parllaku upërgjigjet edhe akuzave të UranButkës, i cili akuzon forcat sh-qiptare si të implikuara nëmasakrën e Tivarit, të zhven-dosura në Kosovë, jo vetëm përçlirimin e trojeve, por për të ori-entuar shqiptarët e Kosovës qët'i bashkoheshin koalicionitanti-fashist të udhëhequr ngaBashkimi Sovjetik dhe Shtetete Bashkuara të Amerikës.Gjeneral Rrahman Parllakundalet edhe tek roli i EnverHoxhës dhe i Ramiz Alisë gjatëluftës.

-Z. Parllaku, cili është men-dimi juaj rreth debatit për rish-ikimin e historisë?

Deri më tani sipas meje,nuk kemi një histori të shkru-ar objektivisht të LANÇ, peri-udhës së diktaturës dhe përndryshimet demokratike në 23vjet. Historia që është shkruarnë kohën e diktaturës, ështëhistori e politizuar. Dhe për-pjekjet e tanishme për të rish-kruar historinë, sërish nuk ikanë shpëtuar politizimeve nëkahje të ndryshme. Nuk ështëndarë historia e LANÇ nga dik-tatura, nga periudha e saj. Luf-ta është e lavdishme, se ështëbërë nga djem dhe vajza nga 13vjeç deri në 22, 25 vjeç, që kanëdemostruar sakrifica mbinjerë-zore. Ajo luftë solli çlirimin e at-dheut dhe bashkimin e Sh-qipërisë me aleancën antifash-iste të popujve të udhëhequrnga Anglia, SHBA dhe Bash-kimin Sovjetik. Historia nuk

Rrahman Parllaku: LuftaEnver Hoxha dhe Koçi Xoxe ishin në dijeni për masakrën e Tivarit, Uran Butka sajoio Dënimi i krimeve të diktaturës hoxhiane dhe distancimi nga nos-

talgjikët e Enverit, shkaku i vetëm i ndarjes së OBVL nga Komi-teti Kombëtar i LANÇ dhe i përjashtimit të tij nga Komisioniqeveritar për festimet e 70-vjetorit të çlirimit;

o Historia e Shqipërisë nuk mund të rishkruhet nga historianë tëindoktrinuar dhe të lidhur me politikën;

o Ku ishte Enver Hoxha deri në Kongresin e Përmetit (maj '44) dhenë cilat beteja mori pjesë ose drejtoi ai vetë gjatë LANÇ?

o Ashtu si nderohen martirët e Kishës Katolike duhen nderuar edheish komandantët e drejtuesit e LANÇ të pushkatuar e burgosurnga sistemi i diktaturës komuniste...

bëhet me historianë politikanë.Historia duhet shkruar me his-torianë të faktuar nga Aka-demia e Shkencave dhe qëjanë historianë jo të partive.Nga një anë, kur flitet përluftën, flitet me madhështi dhenga ana tjetër, përpiqen të mo-hojnë vlerat e saj. Historia du-het të thotë të vërtetën. Edhetani që është krijuar një komi-sion për rishikimin e historisëpër shkollat, prapë është kri-juar nga qeveria dhe jo ngaAkademia e Shkencave, e ciladuhet të jetë timoni i drejtimittë shkrimit të historisë dhe jomënjanimi i saj nga historia.

-Ju keni qenë protagonisti rezistencës kundër fash-izmit. Nga ai realitet që jukeni përjetuar dhe konstatu-ar, çfarë nuk është reflektuardrejt në tekstet e historisë dhelibrat shkollorë?

Të flas se çfarë reflektohetnë tekstet shkollore, e kam tëvështirë. Dhe kjo, sepse unënuk jam njohur me qindra tek-ste shkollore që janë nëqarkullim. Në përpjekjet që pobëhen për të riparë se çfarëështë shkruar dhe çfarë duhett'i jepet rinisë, del se ka njëçoroditje në këtë drejtim. Por,siç thashë, edhe me komisio-nin që është krijuar nga qever-ia, e kam të vështirë të men-doj se do të rregullohet gjithç-ka.

- Si u përfshitë ju nëLëvizjen Antifashiste?

Përfshirja në Lëvizjen Anti-fashiste vjen nga ndjenjat an-tifashiste dhe nuk jam përf-shirë si komunist. Që nga viti'39 në muajin prill, me gjithëvëllain dhe kushërinjtë, kemiqënë në Selenicë të Vlorës dhezbritëm në Vlorë për të luftuar.Nuk na u dhanë armë, ata igjetëm vetë dhe në të shumtëne rasteve ua rrëmbyemarmiqve. Ishin ndjenjat anti-fashiste dhe atdhedashuriajonë e zjarrtë që na nxitën tëbëheshim pjesë e Lëvizjes dhetë Luftës kundër pushtuesit.

-Kush nuk pranoi që t'juarmatoste?

Armët do vinin nga shtetidhe shteti vet nuk i armatosinjerëzit për të luftuar. Rasti mudha për t'u përfshirë në luftënga demonstrata e 28 nëntorittë '41 në Vlorë. U përfshiva nëdemonstratë si i gjithë popullii Vlorës. Në një moment të cak-tuar, dola në mbrojtje të flamu-rit dhe me interesimin e ko-munistëve, u përfshiva nëlëvizje të organizuar. Fillimishtsi anëtar i njësiteve gueriledhe më vonë si komandant injësiteve guerile në qytetin eVlorës nga marsi i '43. Kamdrejtuar këto njësite deri në

dhjetor '43, kur u emërova ko-misar batalioni në Brigadën eV. Aktivitetin tim në Vlorë ekam shkruar në librin "Falën-derim për familjet vlonjate qëmë mbajtën si birin e tyre".Duke qenë komisar i batalion-it në brigadën e V për peri-udhën dhjetor '43- prill deri '44,kam marrë pjesë në të gjithaluftimet e brigadës. Jam plago-sur gjatë luftimeve në Kallarattë Kurveleshit. Për aktivitetintim si komisar batalioni nëbrigadë në 14 prill të '44, uemërova zv/komisar i brigadësVIII, e krijuar në Sheper tëZagorisë. Koha në këtë brigadëishte e shkurtër pasi, pas Kon-gresit të Përmetit, ku isha del-egat, u transferova në brigadëne III, të riorganizuar pas Oper-acionit të Dimrit me të njëjtëndetyrë. Si zv/ komisar i kësajbrigade, kam marrë pjesë nëdrejtimin e luftimeve të saj, nëoperacionin e qershorit, në ra-jonin e Përmetit dhe më vonëme kalimin në Shqipërinë eMesme, në korrik të '44 nëmbështetje të forcave të diviz-ionit të parë që luftonte për çlir-imin e veriut. Me urdhër tëShtabit të Përgjithshëm kalu-am në veri, dhe në Kosovë nëqershor të '44.

-Ku konsistonte konkre-tisht misioni në Kosovë?

Detyrat për çlirimin e Kos-ovës kanë qenë tre kryesoret.E para, që të ndihmojmë përçlirimin e popullit të Kosovës.E dyta, të godasim dhe të pen-gojmë forcat e grup-armatësgjermane që tërhiqeshin ngaGreqia dhe Maqedonia për nëPerëndim. Dhe e treta, tëndikonim që populli i Kosovëstë merrte pjesë në LANÇ. Kjopër faktin se deri atëherë, Ko-sova njihej si përkrahëse e di-vizionit SS Skënderbej, nëregjimentin Kosova dhe repartetë tjera, që ishin të lidhur meokupatorët gjermanë. Qëllimiishte që, Kosova të kalonte nëbllokun antifashist, për të pa-sur të drejtën e vetëvendosjespas çlirimit. Luftimet në Kos-ovë kanë qenë të rrepta. Kemipasur 42 dëshmorë dhe 64 tëplagosur si brigadë. Me çlirimine Kosovës, më 28 nëntor, kammarrë urdhrin e krijimit të di-vizionit të V, ku u caktova ko-mandant i divizionit dhe u gra-dova nënkolonel. Në përbërjene divizionit ka qënë, brigada eIII, e V dhe e XXV. Në përbërjetë divizionit erdhën gjithashtudhe 1600 kosovarë. Ishin ata qëna kishin luftuar ne dukembrojtur tërheqjen e gjer-manëve. Por, megjithatë, ne ikemi trajtuar si të gjithë parti-zanët e tjerë. Erdhën partizanëte ne dhe kanë luftuar për çlir-imin e Sanxhakut dhe BosnjësJugore.

-Cili ishte roli i Ramiz Al-isë?

Komisar divizioni, ështëcaktuar Ramiz Alia. Ai kaardhur në divizion më 20 dhje-tor të '44 në Senicë të Sanx-hakut. Luftimet në Jugosllavijanë ndërprerë me urdhër tëShtabit të Përgjithshëm në 7mars të '45. Divizionet V dhe VI,që kanë sulmuar nga Mali i Zi,janë takuar në Bosnje dhe jemikthyer të dy në Kosovë, pas ng-jarjeve të përgjakshme që bënëserbët në Drenicë gjatë shkur-tit '45.

-Z. Parllaku, si qëndron evërteta e masakrës së Ti-varit?

Në shtypin e Kosovës dhetonin, ka pasur lajme sikur di-vizionet tona kanë vrarë nëKosovë dhe kanë bërë krime,gjë që nuk i përgjigjet tëvërtetës. Këtu do ju jap njëshembull. Në luftimet që drej-tova unë në Kosovë, mu vranënë Junik të Pejës, 32 veta dheu plagosa edhe vetë. Përposkësaj, zumë 27 pjesëtarë të di-vizionit SS Skënderbej rob dhenuk pushkatuam asnjë. Përfatin tim, në 60-vjetorin për fi-toren mbi nazi-fashizmin, nëTeatrin e Prishtinës, ku isha iftuar të flisja për këtë ngjarje,përmenda këtë akuzë dhethashë: "A do ketë ndonjë tëgjallë që ta kujtojë? U ngritndonjë nga fundi dhe tha: Jamunë. U vërtetua pas 60 vjetëshqë ne nuk kemi vrarë koso-varë, por, kemi luftuar për Ko-sovën.

-Po si qëndron e vërteta për

masakrën, kush e bërimasakrën, pasi ka edhe njëakuzë nga Uran Butka?

Për masakrën e Tivarit kashkruar një libër Uran Butka.Sipas librit, faji për Tivarin, mëngarkohet mua dhe Ramiz Al-isë. Sikur ne i kemi rekrutu-ar, i kemi organizuar dhe ikemi nisur ata njerëz në Tivar.Një absurditet dhe një shpifjepa asnjë bazë. Këtë pjesë, unëe kam sqaruar kur është pro-movuar libri i Uran Butkës nëTivar. Unë isha i ftuar nga ko-misioni për organizimin e këtijpromovimi dhe me ftesë direkttë Mehmet Bardhit, ish-deputeti shqiptarëve në Maqedoni. Siqëndron e vërteta? Më lartëthashë se ne jemi kthyer nëKosovë më 15 mars të '45-ës.Kurse të pushkatuarit e Tivarit,nga tri kolona, janë nisur ngadatat 22-26 mars në drejtim tëKukësit dhe Shkodrës për nëTivar. Pra, 8 ditë pasi jemi kthy-er ne në Kosovë. Bëhet pyetja:A kishim ne si komandë diviz-ioni mundësi që të koman-donim pushtetin ushtarak qëishte vendosur në Kosovë pasngjarjeve të Drenicës? A bëhetlajmërimi në të gjitha degëtushtarake të Kosovës dhe abëhet organizimi dhe grum-bullimi në Prizren i kolonavenga Mitrovica, Podujeva, Peja eGjilani brenda 8 ditëve? Qoftëedhe sikur të kisha helikopter-in në dispozicion, të kisha tele-fonin e sotëm për të lajmëru-ar? Kur lidhja atëherë brigadat,ose kur i komandoja, kjo gjëbëhej vetëm me korrierë pasinuk kisha telefon. Dhe duke imarrë parasysh të gjitha, a ar-


INTERVISTA

rihen këto të bëhen më këm-bë me korrierë nga Sanxhakue Bosnja? Vetë ky akt tregoi ab-surditetin. Koha është e doku-mentuar, për ti nisur këto kolo-na nga Prizreni në Tivar, ishtee pamunduar.

-Si e morët ju veshmasakrën e Tivarit?

Rrahmani e ka marrë veshngjarjen e Tivarit jo në Kosovëdhe as kur u ktheva në 2 majsi komisar i korparmatës II.Por, unë e kam mësuar këtëngjarje vetëm kur shkova sek-retar politik i qarkorit të Shko-drës. Uran Butka është mbësh-tetur për këtë sajesë në njëraport që na bënte brigadavartëse e jona nga Skënderaj eDrenicës. Këto raporte i kamarrë sikur na bëhej nga Ti-vari. Edhe ky është një absurd-itet, sepse që të vinte korrieringa Tivari në Drenicë ku ishimne, duhej një javë që të vintekorrieri. Duhej në jave që tëkalonte alpet. Sepse e përsëris,ne nuk kemi pasur telefona emjetet tjera të sofistikuara ko-munikimi.

-Kush është përgjegjës ngapala shqiptare për masakrëne Tivarit?

Përgjegjës janë Enver Hox-ha dhe Koçi Xoxe që e kanë di-tur këtë gjë. Sepse kosovarët,nuk kanë dashur që të kalojnëkufirin. Në raportet që u ka bërëZoi Themeli që ishte shef i De-gës së Brendshme të Shkodrës,kjo bëhet e qartë. Shefqet Peçi,ishte komandant i korpar-matës së III. Pra, këto e kanëditur. Dhe kjo ka mbetur mis-ter. Ekzekutimi është bërë ngabrigada e X malazeze, me ur-dhër të Peko Dapçeviç dhe MilaGjilasë që komandonin korpar-matën jugosllave. Për këtë ng-jarje është bërë gjyq për ko-

Antifashiste nuk ishte luftë civilemandën e brigadës së X nëJugosllavi.

-Në këtë 70-vjetor të lirim-it të atdheut, por edhe më parëjanë hedhur aludime të shum-ta nga historiografë të ndry-shëm. Sipas gjeneral Parllaku,LANC, ishte luftë çlirimtareapo luftë civile?

Edhe për këtë problem unëkam folur në emisionin "Opin-ion" të Blendi Fevziut, përballëautorit të librit Uran Butka. Nëemision ka qenë i ftuar gjith-ashtu, Sabri Godo, PëllumbXhufi dhe Urani. E kamshpjeguar që nuk mund të ketëluftë civile kur ke okupatorinbrenda. Nuk bëhet lufta mes dypartive të një vendi për push-tet. Lufta u bë kundër okupa-torit për çlirimin e vendit dhenë kohe luftë të tillë luftohenedhe ata që janë në krah tëokupatorit. Shembullin e luftëscivile e kemi tek fqinjët tonëgrekë, ku u bë luftë civile pasiikën gjermanët nga Greqia. Akanë pasur qëllim pushtetinata që kanë drejtuar luftën? Pat-jetër. Sepse ata që luftojnë,duan të jenë edhe në krye tëvendit. Dhe këtu mund të themse për Mukjen, Enver Hoxha kapasur edhe këtë qëllim. Kymund të ishte qëllimi i Hoxhës,por jo i popullit. Por kjo nuk ebënë luftën e popullit, luftëcivile.

-Sipas këndvështrimit tuaj,cili është roli i Enver Hoxhësgjatë luftës?

Enveri ishte komandat iShtabit të Përgjithshëm pas 10korrikut 1943, por, luftën nuke ka bërë Enveri. Luftën e kanëbërë 70 mijë partizanët dhe 28mijë dëshmorët. E kanë bërështabet, komandantin e rep-arteve partizane. Askush nukmund të thotë se ku ishte dhe

kë komandoi Enver Hoxha gjatëOperacionit Armik të Dimrit1943-1944. Brigadat tona luftu-an me vetëdije të drejtuara ngakomandat e tyre. Ishin koman-dantët e brigadave që organi-zuan dhe drejtuan luftën derinë çlirimin e plotë të atdheut.Por pas luftës, diktatura e En-ver Hoxhës goditi pa mëshirëata që drejtuan, organizuan dhefituan këtë luftë legjendare.

Ka lindur më 17 prill 1919 në fshatin Novosejë-Kukës.

Ka mbaruar Akademinë e Lartë të Ushtrisë nëish-Bashkimin Sovjetik.

Ka shërbyer për 30 vjet në ushtri ku ka kryerfunksione të ndryshme si: tre vjet zëvendësshef iShtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë; 11 vjet zv/min-istër i Mbrojtjes, etj.

Është dënuar nga diktatura komuniste meakuzën e sajuar si pjesëtar i të ashtuquajturit "gruppuçist në ushtri" dhe ka kryer 17 vite burg politik.

Qysh në moshë të re Rrahman Parllaku i bash-kohet Lëvizjes rinore anti-fashiste të qytetit tëVlorës, meqë bashkë me të atin dhe të vëllanë përshkaqe ekonomike ishin vendosur në Selenicë tëVlorës dhe me 1939 në qytetin e Vlorës.

Me 6 janar 1943 caktohet komandant i njësiveguerile të qytetit të Vlorës dhe në fillim të vitit 1944emërohet zv.Komisarë i Brigadës 8-të të Gjirokas-trës.

Ka marrë pjesë aktive në LANÇ; bashkë mebrigadën e -III-të kalon në Kosovë, ku pas çlirimittë Pejës me 17 nëntor 1944 emërohet Komandant iDivizionit.

Me 1946 emërohet drejtor personeli në Minis-trinë e Mbrojtjes, ndërsa në vitin 1947 gradohetme gradën Kolonel.

Në dhjetor 1947 emërohet drejtor i DrejtorisëPolitike të Ushtrisë deri në prill 1948, kur u dër-gua për studime në Bashkimin sovjetik, ku i mbaroistudimet e larta ushtarake pranë Akademisë sëpërgjithshme të ushtrisë sovjetike "K.E.Voroshillov".Me tu kthyer në atdhe emërohet drejtor i drejtorisëpër organizim-mobilizim në Ministrinë e Mbrojtjespër përudhën 1951-52, në vitet 1952-54 ishtezv.Minister e drejtor i prapavijave të Ushtrisë.

Nga viti 1954-1961 ishte zv.Ministër i Mbrojtjespër përgatitjen luftarake të Ushtrisë.

Në vitet 1961-1967 ishte komandant i forcaveUshtrako-detare;

Me 1967-1969 komisar i forcave ushtarako-

Nga 24 brigada, 17 komanda ika dënuar Enver Hoxha mepushkatim, vdekje në burgje,internime. Dhe jo vetëm ata.Por, kanë vuajtur të gjithafamiljet dhe fisi i tyre, ngjarjekriminale e makabre këto qënuk kanë ndodhur në asnjëdiktaturë të botës. Prandaj, nëkëtë 70-vjetor, kur gjykojmëEnverin, duhet të gjykojmë seçfarë i solli diktatura popullit

shqiptar. Diktatura i sollikrime popullit shqiptar, nëvend të demokracisë që upremtua, i solli varfërinë nëvend të bollëkut të premtuar fillpas luftës. E filluan me triskadhe e mbaruan me tallona.

Intervistoi: Joana Tafa

(Botuar në gazetën "SOT", 28 sh-tator 2014)

Kush është Rrahman Parllakudetare;

1969-1970 ishte komisar i forcave ushtarako-Ajrore

Nga 1970-71 emërohet zv.Ministër i Mbrojtjespër përgatitje luftarake;

Nga 1971-74 ishte zv.Shef i Shtabit përgjiths-hëm të Ushtrisë.

Gradën Gjeneral-Major e merr në vitin 1952 dheatë të Gjeneral-Lejtnantit në vitin 1964.

Për merita të veçanta në luftë i është dhënëtitulli i lartë "Hero i Popullit".

Është dekoruar me 9 urdhëra e 3 medalje tëluftës si dhe me tre urdhëra të shërbimit ushtar-ak për kontributin e dhënë në ngritjen e gadish-mirisë luftarake të ushtrisë.

Ishte deputet i Kuvendit popullor në 7 legjisla-tura, nga viti 1945-1973;

Ishte kandidat i KQ të PKSH-së dhe nga tetori1944 anëtar i KQ të kësaj partie.

Në vitin 1974 burgoset nga diktatura komu-niste me akuzën për pjesëmarrje në të ashtuqua-jturin "Puç ushtarak për krimin e tradhëtisë ndajatdheut, të sabotimit dhe agjitacionit e propagan-dës me rrezikshmëri të lartë". Në bazë të këtyreakuzave është dënuar me 25 vjet heqje lirie, ngatë cilat i ka vuajtur 16 vjet e tre muaj në burgun eBurrelit (16 dhjetor 1974-17 mars 1991), sipjesëtarë në të ashtuquajturin grup të Beqir Bal-lukut.

Pas daljes nga burgu iu drejtua Gjykatës sëLartë, me kërkesën për pafajësi dhe ndoshta ështënga të vetmit ish të burgosur politik të diktaturësqë mori pafajësinë.

Qëkur u lirua gjendet në pension dhe merretme veprimtari shoqëroro-politike.

Aktualisht është kryetar i (OBVL) Organizatëssë Bashkuar të Veteranëve të Luftës të PopullitShqiptar.

Në prill të këtij vitit, me rastin e 95-vjetorit tëditëlindjes, u dekorua nga Presidenti Nishanit, meurdhrin "Nderi i Kombit".

FAQE 10 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

PERKUJTIMORE

Të nderuar anëtarë të familjes Rex-hepi, të pranishëm të nderuar, ju për-shëndesim të gjithëve.

Me këtë fjalë të shkutër hapi tu-bimin përkujtimor kushtuar jetës dheveprimtarisë së vëllezërve Vesel dheVehbi Rexhepi. Këtë e bëj në emër tëKryetarit të Shoqatës së Veteranëve tëLuftës Antifashiste Nacional Çlir-imtare të Kosovës, Zotit Vehap Shita,të cilit i dëshirojmë shërim të plotë.

Më takoj mua t`i konceptoj dhekumtoj këto fjalë të rastit, sepse që ngarinia dhe më pas i kam njohur dhe qyshnë fillim të kësaj fjale mund të themse tw ndjerwt Vesel dhe Vehbi që nëmoshën e herëshme të tyre përjetu-an dhe shfaqen ndjenjën për të qenëpërgjegjës për fatin dhe lirinë e popul-lit shqiptar. Me dinjitet i hynë mision-it çlirimtar të popullit të vet, iu dorë-zuan tërësisht këtij misioni të shenjtdhe me guxim i hynë luftës kundër mëtë keqës pushtuese të popujve dukepërfshirë edhe luftën kundër fashizmit.Me angazhimin e tyre rinor kundërkësaj të keqe u enthuziasmuan mevendimet e Konferencës së Bujanit dhedo të thosha se u vënë plotësisht nëshërbim të idealit atdhetar. Sjelljet dhei tërë aktiviteti i tyre i mëvonshëmtregoi se pikërisht këtij ideli i ndejtënbesnik deri në fund të jetës së tyre,pavarësisht nga rrymimet politike eushtarake të përfundimit të Luftës IIBotërore, të regjimit e dhunës ushtar-ake në Kosovë, të vendimeve të Kon-ferencës të Prizrenit, të vitit 1948 tënjohur me Rezolutën e Informbiros, tëregjimit të Rankoviqit, të jetës dhe zh-villimeve të Kosovës pas vitit 1974, etj.

Nga kujtimet e mia kam ndarë përtë folur sot për këtë përjetim: i ndjeriVesel i shoqëruar me të ndjerin QamilLuzha, mik i familjes sime, kishteqenë i prekur thellësisht nga fjalët e

Vetëm pak javë më parë u ndanga gjiri i familjes, shokëve e miqve,Ramazan Gjeci ose siç ishim më-suar ta thërisnim, "doktori".Ndonëse në një moshë të kon-siderueshme vdekja e tij e papriturla një pikëllim të thellë në zemrattona, la një zbrazëti të madhe mesmiqve e shokëve të shumtë që ish-in mësuar ta kishin atë çdo ditë nëmes tyre .

Ramazani u lind, u rrit dhe uedukua në një mjedis familjar mendjenja patriotike e punëdashëse,ruajtës i traditave shqiptare dhe ivlerave më të spikatura të saj. Jetadhe shkollimi i tij, ashtu si ai i gjithëbashkëmoshatarëve kaloi përmesnjë kalvari mundimesh të kohës,por që skalitën edhe karakterin etij ndër vite. Figura e tij humane enjerëzore, dashuria e tij për profe-sionin e nderuar të mjekut, puna etij e palodhur në shërbim tënjerëzve, inteligjenca dhe maturianë gjykim, vlersimi për njerziët dheshëndetin e tyre, e bënë atë një fig-urë të dashur e të respektuar mestyre.

Të gjithë ato që e kanë njohurdoktorin, të gjithë ato shokë e miqtë shumtë që ndanin me të çdo ditëhallet e shqetësimet por edhe gëz-imet, e mbajnë mend atë si një njeri

Vesel dhe Vehbi Rexhepi - patriotë që hoqën të keqën më të madhe për të mos lejuar që Kosova të shndërrohet në "Goli Otok"

Përgjegjës për fatin dhe lirinë e popullit shqiptarProf. Dr. Pajazit Nushi*

mia të mbajtura më 10 qershor 1978me rastin e shënimit të 100 vjetorit tëLidhjes Shqiptare të Prizrenit. Këta dymë kanë vizituar në banesë për të mëuruar 100 vjetorin dhe fjalët e mbaj-tura me këtë rast.

Nuk u larguan nga banesa pa mëlënë porosi me fjalët "Mos i lë shqiptarëtta kujtojnë LSHP vetëm çdo 100 vjet.Ruju". Këto ishin fjalët përshëndetësetë të ndjerit Vesel Rexhepi. Nga këtofjalë kuptove se edhe Veseli kishteqenë i vetëdijshëm për vlerat dherëndësinë e Lidhjes së Prizrenit, poredhe për fjalët e ndaluara deri atëherëtë Lidhjes së Prizrenit.

Të nderuar të pranishëm,Na janë të njohura përjetimet e

dramës dhe të tragjedisë individualedhe familjare të vëllezërve Vesel dheVehbi Rexhepi. Drama dhe tragjika etyre ishte dramë dhe tragjikë për tëgjithë shqiptarët e Kosovës. Të ndjerinVesel dhe Vehbi ne sot i përkujtojmënë këtë tubim për të shprehur nder-imin e sinqert të të gjithë nesh për atëqë kanë bërë për ne dhe për atë qëkanë përjetuar. Koha, siç thot populli iynë, e bënë të veten; por na, gjeneratapas këtyre patriotëve, si edhe ata qëdo të vinë pas nesh dhe shum tëtjerëve, na takon që në këto tubime të

heqim pluhurin e harresës për këtofigura duke mos lejuar të të na ka-plojnë hijet zbehëse për ta. Populli dhehistoria e mirëfillët kërkon t`i thuhetvetëm e vërteta për këto personalitetenë relacion me kohën kur dhe qyshkanë jetuar dhe vepruar. Në kohën esotme ekzistojnë raporte dhe rretha-na të veçanta politike e historike që emundësojnë ringjalljen e interesimevetona duke përfshirë rivlerësimin esaktë të veprës së secilit. Këtë do tëpërpiqemi ta bëjmë edhe sot.

Ky tubim përkujtimor për vëllezëritVesel dhe Vehbi Rexhepi ka jo vetëmmisionin e përkujtimit, por edhe mis-ionin e paraqitjes së të vërtetave përjetën dhe veprën e tyre ashtu qysh atokanë qenë dhe janë zhvilluar gjatë jetëssë tyre me ngjyra - ngjyra politike tëgjithfarëshe. Secili le ta mbaj qën-drimin e vet për rolin e tyre në LANÇdhe për këtë luftë, si edhe për lëvizjete mëvonëshme, por koha e jonë ekërkon të vërtetën e plotë për jetën dheveprën e secilit, si edhe të vëllezërveVesel dhe Vehbi Rexhepi. Këtë e presimedhe nga ky tubim duke mos harruarse këta patriotë u ndoqën dhe hoqëntë keqën më të madhe, për të mos ubërë Kosova ose një pjesë e saj për pop-ullin e vet kamp famëkeq i tmerrit dhei vdekjes, si ai i njohur me emrin evendit "Goli Otok" në Kroaci, "Burreli"në Shqipëri, etj.. Është për të ardhurkeq, madje shumë keq, që i ndjeri Ve-sel dhe Vehbi, pas aqë shumë për-pjekjesh, mundimesh, hidhërimesh evuajtjesh shpirtërore dhe fizike, nukarritën ta përjetojnë lirinë e vendit tëtyre. Për këto shkaqe na sot këtyre nëkëtë mënyrë u bëjmë homazhe njerë-zore dhe kombëtare. Ndjesë paqin.

*Fjala e hapjes së tubimit përkujti-mor kushtuar jetës dhe veprës së

vëllezërve Vesel e Vehbi Rexhepi -Prishtinë, më 26 shtator 2014.

Homazh për Ramazan Gjecin, mjekun human me një përvojë mbi gjysëmshekullore

IKJA E DOKTORIT....babaxhan, me një karakter mjafttë fortë, mjaft komunikues e shpre-hës, një profesionist në fushën emjekësisë, një portret gjithmonë tëciltër, të qeshur e shakaxhi dhe sinjë figurë tejet e pastër në sjellje eprofesion. Me një përvojë mbigjysëmshekullore dhe me një be-graund të pasur në profesion, aiedhe pse kaloi moshën e pension-it nuk u nda nga detyra humane emjekut, por me një vullnet dhe kar-akter të fortë, akoma studionte sh-kencën mjekësore dhe të rejat nëfushën farmaceutike për t'u shër-byer njerëzve kudo me profesion-alizëm dhe për të lehtësuar sa-dopak dhimbjet e tyre. Përveç aftë-sive profesionale ai në jetën epërditshme, me inteligjencën e tijtë lindur në komunikimin me njerz-it, nëpër raste gëzimesh apohidhërimesh, gjendej kurdoherëmidis tyre. Mes shakave, alegorive,gojëdhënave apo vetë humorit të tijtë hollë, Dr.Ramazani promovontemes njerëzve vlerat e mëdha të tre-vave Dibrane, historinë e tyre tëlavdishme, fjalën e mençur e të urtëtë konakut të Dibrës që shumë fig-ura të njohura të huaja të penësme të drejtë e kanë quajtur "Uni-versiteti i Dibrës". Shpesh njerëzitnë bisedat mes tyre e quanin Ra-

mazanin "të veçantin", apo "leze-tin e konakut", sepse aftësitë e tijnë marëdhëniet me to linin një shijeshumë të ëmbël e dashamirëse. Aijo vetëm me vizita e ilaçe por edheme fjalë i shëronte njerëzit, u jepteatyre shpresë e kurajo për të haru-ar e sfiduar sëmundjen e dhimb-jen. Shpresa e besimi i të sëmurëvetek doktor Ramazani ishte aq imadh sa ato nuk pranonin të sh-troheshin në spital pa u vizituar mëparë tek ai. Me punën dhe karak-terin e tij të palodhur edhe ai u shër-bente atyre në ditë me shi e me di-ell, në kohë të mirë apo të keqe,ditën dhe natën, në mes të dimritme dëborë baltë e shi, duke i bërësfidë moshës dhe shëndetit të tij,vetëm për të qenë pranë të sëmurit,për t'i shërbyer atij me aftësitë prejmjeku dhe me fjalët e tij shëron-jëse.

Njerëzit si ai grumbullojnë rrethvetes respekt, admirim dhe kon-sideratë sa janë gjallë, por atombeten në kujtesën e njerëzve dherespektohen edhe pas vdekjes. Njërespekt i tillë u demostrua edhe nëpërcjelljen e tij për në banesën efundit ku qindra dhe mijëra shokë, miq e dashamirës i dhanë atij lam-tumirën e fundit nga të katër anëte Dibrës. Ndihemi me të vërtetë

shumë krenarë për atë respekt epërkushtim të jashtëzakonshëm qëna rezervuan njerëzit në ato ditë tëvështira për ne. Jemi të obliguardhe borxhlinj ndaj të gjithëve dheme këtë rast duam të falenderojmëme dorë në zemër të gjithë atoshokë e miq, të afërm edashamirës, për nderin që na bënë,për respektin që na falën dhe përfjalët e tyre që lehtësuan zemrattona. Respekt e mirënjohje për ju o

shokë e miq; falenderim e dëshirëqë shpërblimi ynë për ju të jetë mevullnetin e Zotit në dasma e gëz-ime familjare tek të gjithë . Le tëmbetet mes nesh kujtimi i bukur ifigurës së doktorit të paharruar, letë shërbejë vetë jeta e tij si një frymë-zim për brezin e ri që të ecim nënshembullin e tij e t'i shërbejmë njëri-tjetrit siç na shërbeu gjithë jetën etij doktor Ramazani.

Sabri GJECI

FAQE 11Nëntor 2014; Nr. 11(311)

PERVJETORI

Brigada e V Sulmuese, Her-oina e Frontit Antifashist Na-cional-Çlirimtar të Shqipërisëu krijua më 28 nëntor të vitit1943 në fshatin Gumenicë tëVlorës dhe i përfundoi vep-rimet e saj luftarake në maj1945 përtej kufirit shqiptar nëtokat e Jugosllavisë.

HISTORIAAjo është një nga brigadat e

Ushtrisë Nacional-Çlirimtare tëShqipërisë, e cila u inkuadruanë Diviziononin e V-të Sulmuespas kalimit në Kosovë më 4 tetor1944, luftoi edhe për çlirimin eKosovës dhe Sanxhakut. Përveçluftimeve të ashpra dhe kon-tributit të pa mat që ka dhënëBrigada e V Sulmuese në trojete vendit tonë, kjo brigadë kameritën e vet edhe në çlirimine Kosovës.

GJENDJAPOLITIKO-USHTARAKENë përgjithësi në Kosovë

ndryshonte në krahasim meShqipërinë, aty influenconindisa faktorë. Pushtuesit gjer-manë, shërbëtorët e tyre kolab-oracionistë, si ballistë, çetnikëe ustashët serbo-malazezë zh-villonin një propagandë që nukmund të kish asnjë kufi në fs-hatra e qytete ku banoninvetëm shqiptarë kundër lëvizjesNacionalçlirimtare në Shqipëridhe në Jugosllavi. Gjermanëtdhe bashkëpunëtorët e tyrepunonin në të dy krahët, edhedemaskonin Luftën Nacionalç-lirimtare, edhe hidhnin kundërserbëve që luftonin në radhët eUshtrisë Nacionalçlirimtare seqenë armiq të shqiptarëve dhese kinse luftonin për të çliruarnga shtypja e Serbisë së vjetër.Sipas gjendjes reale që undodhën komandat dhe partiza-nët që në kontaktet e para mepopullin e Kosovës u arrit nëkonkluzionin real se puna earmikut që kish bërë me popu-llin për shumë kohë, ku shfrytë-zonte në maksimum ndjenjatnacionale të shqiptarëve, kishbërë shumë efekt në masën epopullit, që si pasojë kish bërëqë shumë nga shqiptarët të ish-in vënë në shërbim të okupa-torëve, si në trupat e xhan-darmërisë e të mercenarëvecivilë edhe ata me pagesë. Bosh-ti i punës së armikut kish qenë"se po nuk u bashkuat me push-tuesin, do të mbeteni meSerbinë". Por nga ana tjetër qën-drimi shovinist e shumëarmiqësor i njerëzve të Titos, ekishin vënë Kosovën në mes dyzjarreve.

Vazhdimi i genocidit me pop-ullin shqiptar të Kosovës paslufte, qe menduar shumëdjallëzisht e poshtërsisht ngaana e udhëheqjes jugosllavepavarësisht se në Konferencëne Bujanit, ku qenë pjesëmarrësedhe të deleguar jugosllavë, kuu vendos që Kosova do të vetëv-endoste pas luftës për fatet e saj,ndaj dhe duhej të luftontekundër ushtrive pushtuese.Këtë çështje e pengoninjugosllavët, se kishin plane tëtjera që nuk diheshin në atëkohë nga udhëheqja shqiptare,

Nënë Gjylë Arif Dervishi, "FAMILJE DËSHMORI I ATDHEUT" ( 1939- 2014 ) ndërroi jetë këto ditë dhe u përcoll me respekt nga qindrabashkëfshatarë të saj dhe qytetarë të ardhur prej Puke, Hasi,

Tropoje, Kukësi, Mirdite, Shkodre, Lezhe, Tirane deri nga Labëria.Në emër të Muzeut Historik të Bashkisë Pukë, dhe të Gjeneral Leitnant

Rrahman Parllaku, "HERO I POPULLIT", kryetar i OBVL, u ngushëlluan bijtëe bijat, vëllezërit e motrat, nipat e mbesat dhe të gjithë të afërmit e rrethitfamiljar, shokët e miqtë për humbjen e nënës e të bijës së tyre të nderuar,qytetare e respektuar, Gjyla Arif Dervishi.

Nga Muzeu Historik Pukë në fjalën ngushëlluese u tha se "Përkujtojmëme respekt e dhimbje këtë Nënë, që me të drejtë mund ta quajmë "NënëHeroinë", sepse në kushtet e atyre viteve të vështira, së bashku me bash-këshortin e saj të nderuar, Nuhi Elez Dervishi, mundën t'i rrisnin, t'i eduko-nin e t'i mësonin me kujdes e dashuri prindërore të tetë fëmijtë e tyre shem-bullor: Shkëlzenin, Bilbilin, Gajurin, Allamanin, Napolonin, Zenepen, Selvinëdhe Nalijen.

Jeta e Gjylës qe e vështirë, sepse përveç rritjen e tetë fëmijëve, si edhepunëve të shtëpisë e në bujqësi, ajo përjetoi e përballoi si hyjneshë dhimbjenpër katër vdekje në pak vite. Vdekja e parë qe e Nuhisë më 1991, duke e lënëvejë në moshën 52-vjeçe me tetë djem e vajzat e saja, sado që disa të rritur,por që i duhej tani e vetme, të jetonte me shqetësimet e hyrjes së tyre në jetë,me krijimin e familjeve të tyre dhe me përballimin e jetës me problemet e saj.Vdekja e dytë qe ajo e vitit 1997, vrasja prej bandave grabitçare e bash-këshortit të Nalijes, të Fatmir Alushit, në kulmin e rinisë së tyre, duke e lënëtë bijën vejë me një fëmijën të mitur. Më 2004 qe vdekja e Allamanit trim, i cilira burrërisht në krye të detyrës në moshën më të mirë të jetës, duke lënëdjalin, Eriksin, jetim dhe bashkëshorten, Selvijen, vejë, që aq shumë e dëshiru-an.

Në vazhdim, sado me dhimbje në zemër, miq e shokë i kërkuan pajtimin egjakut të Allamanit dhe ajo nënë zemërmadhe pranoi, më në fund, dhe porosi-ti bijtë e bijat e saja që ta pranojnë "Pajtimin e Gjakut" të vëllait të dashur, i ciliu shpall "Dëshmor i Atdheut", "Qytetar Nderi", dekoruar nga Presidenti iRepublikës me medaljen " Mirënjohja", gjithashtu, me momerial dhe me emrine Tij rrugës ku ra Dëshmor, dhe së fundmi, me prehjen e tij në Varrezat"Dëshmorët e Kombit".

Por, ja, Nënë Gjyla më 2009 përjeton vdekjen e katërt. Vdes aksidental-isht djali tjetër punëtor e bujar, Gajuri. Përsëri me re vejë e fëmijë jetim! Përmë tepër, mbeti e vetme në shtëpinë, ku jetonte me kujtimin e zhurmën egjallërinë e dikurshme të fëmijëve, që u rritën dhe "fluturuan" mbas jetës epunës. Megjithatë, Bilbili, si edhe Shkelzeni, sado me punë në Tiranë, dhebijat e martuara, e kishin gjithnjë në kujdes.

Brigada e V-të luftoi edhe përçlirimin e Kosovës dhe Sanxhakut

ato dolën pas mbarimit të luftësdhe më tej.

Në Kosovë nuk kishte push-tet të këshillave nacionalçlir-imtar, këtë nuk e lejonin të dykrahët, as pushtuesi dhe reak-sionarët, as udhëheqjajugosllave. Këto që u thanë mëlartë janë në vazhdën e men-dimit se brigadat tona që sh-kuan në Kosovë për ta çliruaratë dhe vetëm për këtë. Koman-da operative planizon operacio-nin për çlirimin e Kosovës nëtri faza kryesore. E para ështëorganizimi e konsolidimi i for-

macioneve luftarake si dheformimi ë njësive të reja parti-zane. Faza e dytë ishte spastri-mi dhe mbajtja nën kontroll tëplotë të zonave periferike tëqyteteve si dhe bllokimi irrugëve të komunikimit etërheqjes së trupave gjermane.Faza e tretë do të ishte mësym-ja e përgjithshme për çlirimine qyteteve dhe të tërë Kosovës.Me daljen e Brigadës V dhe të Inë Kosovë si dhe kalimi iBrigadës së III Sulmuese nëzonën e Tropojës, komanda eoperacionit e përbërë prej

Shefqet Peçit, Fadil Hoxhës eManush Myftiut, si përfaqësuespolitike në komandë, u ven-dosën përkohësisht në Krumë.Në disa zona u morën masamjaft serioze për shtimin e rep-arteve partizane nga dy batalio-net që ekzistonin. Komanda eBrigadës së 5-të Sulmuese meurdhër të Komandës sëPërgjithshme të Ushtrisë Na-cionalçlirimtare, duhej të dër-gonte një numër kuadrosh tëzgjedhur e me shumë përvojë nëBrigadën e 25-të S, siç kish dër-guar më parë edhe në Brigadën

e 24-të. Brigada e 5-të dërgoikëta kuadro: Xhevdet Hakami,Veli Kapo, Arqile Milo, Avni Ha-kani, Harito Çako, Maliq Sa-dushi, Memdu Tetova, FeimZenelaj, Vitore Imeraj, ThimioBombaj, Zyber Zyberaj, AlekoRrapo, Zare Mici, Vojsi Skënder-aj, Reiz Dudushi, Halit Xhevitietj. Në fazën e dyte të operacion-it u bë spastrimi i zonave per-iferike të qyteteve qëmbaheshin nën kontroll të na-zistëve e bashkëpunëtorëve tëtyre.

Është interesant fakti qëgjatë gjithë asaj kohe që kurforcat shqiptare dolën në Kos-ovë, u formua edhe komandaoperative nga ana e komandësjugosllave, nuk u tregua asnjëlloj interesimi, nuk u kërkuaasnjë lloj bashkëpunimi e bash-këveprimi, qoftë edhe operativnë përgjthësi. Kështu forcattona edhe pse gjendeshin në njëterritor brenda Jugosllavisë,vepronin nën komandën eudhëheqjes shqiptare. Kjo vazh-doi për dy muaj rresht deri nëçlirimin e Kosovës. Luftimet eforcave shqiptare vazhdojnëditë e natë pa pushim, ku patinjë numër të madh partizanështë vrarë e të plagosur, por kërko-hej me çdo kusht çlirimi i Kos-ovës. Dëshira e partizanëve ish-te vazhdimi i luftës pa pushim,ata ishin gjithnjë e më tepër mësuperiorë se armiku, kishindhe popullin me vete, edhe tëmashtruarit xhandarë e merce-narë dorëzoheshin për ditë.Kuadrove dhe partizanëve jumungonte përvoja e luftës nëqytet nga të papriturat eventu-ale. Për luftën në qytet duheshinedhe masa të tjera që duhet t'imerrte çdo komandant dhe,pikë së pari, do të ishte instruk-timi i partizanëve e çdo nën-repart të vogël mbi mënyrat eveprimeve.

Homazh për Gjyla Arif Dervishin"Nënë Dëshmori" dhe "Shtëpi e LANÇL"

Po kështu, i vinin në shtëpinëe vetmuar miq e shokë që kujtoninNuhinë që këtu e përpara 70vjetësh u zgjodh sekretar i këshil-lit të LANÇL në Kryezi dhe sekre-tar i Frontit të LANÇL për zonën,kujtonin për kolonel Bilbilin, qëtregon zotësi e aftësi në detyrën etij, për Napolonin emigrant, që ekujton që nga Anglia; kujtonin bi-jat që u bënë të zonjat dhe nipat embesat që po rriten, të edukuarme traditat e derës së tyre fisnikemijëvjeçare. Kujtonin edhe librin edytë për Allamanin, "Dëshmor i At-dheut", përgatitur me aq humanizëm dhe emocione nga shkrimtari dhe studi-uesi, Sefer Pasha.

Njëkohësisht, i flisnin me respekt edhe për karakterin e saj të fortë,vullnetin e dëshirën e saj për të kujtuar me dashuri bijtë e bijat, nipat embesat, të gjallë dhe të vdekur, për t'i pritur e përcjellur edhe pse mbi të 70-vjetët e jetës së saj. " Më duket se kam jetuar mbi 100 vjet me ato që kam pae kam jetuar. Më duhej të rritja 8 fëmijtë, që ishin gëzimi e krenaria ime. Po mëduhej të kujdesesha edhe për shtëpinë, ku vinin miq nga Fleti, Puka, Hasi,Kukësi, Tropoja etj., sepse kulla jonë vinte prej derës së Dervish Agës, menjohje elidhje të shumta, "Derë Zotnish". Po edhe dera e prindve të mi nukishte pa emër. Fleti, ku linda e u rrita, ka qenë bujar.

Ka pritë e përcjellë miq e udhëtarë të "Udhës së Madhe"që shkonin evinin për Pukë e Kosovë. Gjyshi im bashkë me qindra malësorë të 80 shtëpiveThaç luftoi për 6 muaj me ushtarët serbë, që dogjën e shkrumbuen çdo gja.Po prapë e mori vehten: u ndertue, punoi e hapi tokë, shtoi bagëtinë dhe ubanë të fortë. Unë bijë e tyne jam: me durue halle e fatkeqësi, me u tregue edurueshme, e fortë, shpirtmadhe. Kështu ishte edhe im burrë, Nuhija. Nuk endije të ankohesh nji herë. Fjalëmirë e punëtor, i kujdesshëm për fëmijtë eshoqninë. E kam amanet edhe prej tij të jem e fortë, burrnesh. Kështu jetovae kështu do të vdes. Deken e kemi borxh, por ishalla na vjen për së mbari!"Dhe përsëmbari i erdhi: me bij e bija, me nipa e mbesa të shkolluar e punë-torë, optimist e të përkushtuar.

Por, ja, vjen një ditë, që e ndanë prej familjes, shokëve e miqve, por enderuar dhe e respektuar për jetën e saj shembullore.

Xhemal MeçiStudiues, sekretar i OBVL-së, dega Pukë

FAQE 12 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

SPECIALE

ZYMI SOT QYTEZË DHE QENDËR ERËNDËSISHME KULTURORE

KOMBËTARE Shkolla me mësuesit, prindërit e ish-

nxënësit e saj, në bashkëpunim me Fa-mullinë dhe, të ndihmuar prej emi-grantëve bujarë, si dhe të komunitetit memundësitë e duhura, e kanë kthyer Zy-min një qytezë befasuese e mbreslënëse.Sapo të ngjitesh kodrinave me ngritje tëlehtë dhe hyn në Zymë, të hapet parasy-sh sheshi pritës me shitore e kafe-bufetë thjeshta, por të këndshme. Kudo kish-te vizitorë turistë e grupe-grupe ardhë-sish të moshave të ndryshme për ditën"TAKIMET E GJEÇOVIT".

Pak më poshtë, në zbritje të njërësprej 7 kodrave, të del parasysh një tezgëe hapur me disa prej librave autorësh tëndryshëm me botimet e tyre të fundit.Kalimtarët ndaleshin për pak kohë qoftëedhe për respekt të librit, si një dritareme vështrim mbi një hapësirë të gjerënjohjeje dhe emocionesh.

Në vazhdim, mbi murin rrethues nëformë bedenash të Qendrës Përkujtimore" At Shtjefen Gjeçov", radhiteshin çiftelimodelesh e madhësish të ndryshme,sjellë enkas për këtë rast prej intelektu-alit orator e mjeshtër i rrallë gdhenjeshnë dru të modeleve të ndryshme, LleshBibë Oroshi. Ndërsa, ne po vështronimkëto ekspozime bashkë me kodrinën për-

85-vjet më parë, 14 tetor 1929, vritet Sh. Gjeçovi prej shovinistëve serbë

NË 140-VJETORIN E LINDJES SËSHTJEFEN GJEÇOV KRYEZIUT (1874-2014)

ZYMI I HASIT NË MANIFESTIM TË HARESHËM KULTUROR ARTISTIKNga Xhemal MEÇIStudiues, "Mjeshter i Madh"

" Bjer, oi borë, bjer! / Po Detin s'e mund dot!Bjer, oi borë, bjer! / Po Detin s' e zbardh dot!Njëherë Ai ndrroi ngjyrë, / Veç nga Masakra e Tivarit;Atëher në ngjyr' t' kuqe ndrroi!!!"

Has, Kosovë,11 tetor 2014

Sh. Gjeçov Kryeziu, -etnolog, arkeolog, shkrimtar, përhapës i arsim-it shqip dhe veprimtar i shquar i Lëvizjes Kombëtare për Liri e Pavarësi

ballë me ndërtimet karakteristike të"moshave " të ndryshme, si dhe me ko-drën më në jugpërendim, prej ku tëtërheq herëpashere kisha me kuman-orën lapidar dhe shkolla e mesme, emirëmbajtur, rrezatuese.

Çdo gjë e krijuar në këtë ansambelvlerash në harmoni në tërësinë e tyre,që nxjerrin në pah Qendrën Përkujtimore"At Shtjefen Gjeçov". Në të majtë të saj tëtërhiqnin kureshtjen dy momeriale nëformë shkëmbinjsh mbi shpinë dragojshme idenë, se ishin themeli e baza e tyree përjetshme në këto troje arbërore. Diç-ka si Dheu Mëmë me Herakliun Pellazg,që, sa harë përplasej mbi Dheun Mëmë,Herakliut i ripërtrihej forca deri në pa-thyeshmëri. Ashtu edhe ky memorialkushtuar alfabetit e shkollës shqipe. Mbitë ishte vendosur një pllakë, ku shkru-hej: ABCEJA, 1900, që përkujtonte "Abe-taren e Zymit", një krenari dhe veçantiqë do të mund ta gjeje vetëm në Zym tëHasit.

Më në të majtë ishte memoriali i dytë"Lapidari i Pronarëve Shtëpi-Shkolla", qëshprehte ndihmesën bujare, dhënë prejfamiljeve, që i kthyen shtëpitë e tyre nëklasa mësimi gjatë viteve 1990, kurshovinistët serbë i mbyllën në mënyrëtë dhunshme. Kah i shikon të gjitha këto,natyrisht, të lindin emocione për atë re-spekt për ato që ndihmuan për arsimim-

in shqip dhe, njëherit, kujtesë për të mosharruar dhunën dhe racizmin serb ndajshqiptarëve në trojet e veta! Gjithashtu,në të majtë të udhës ishte dhe një me-morial tjetër, "Guri i kurbetçarit", gdhen-dur në formën e dorës me gishtin e madhhapur, sikur shprehte shkëputjen emërgimtarit nga shputa e dorës, por që embante ngjitë me trungun nyni i dorës,që siguronte lidhjen e mërgimtarëve metrojet e tyre arbërore, të cilët nëpërmeskësaj lidhjeje arbërore tregonin unite-tin dhe bujarinë, me të cilën ndihmoninpër objektet social kulturore dhe kishën.Duke dëgjuar për këtë bujari humane përZymin e vogël, duke e bërë shembull tëmadh; të tërheq edhe më shumë ai "lap-idar" duke na shtuar admirimin për atamërgimtarë me gen iliro-arbëror, medashuri atdhetare kombëtare.

Ndërsa, po sodisnim me admirim mje-disin befasues bashkë me shtatoren eGjeçovit, sa hijerëndë, aq miqësor e nx-itës për traditat, që e tregonte ngarkesambi krahun e majtë, simbol i punës arke-ologjike dhe etnologjike; kur, ja, na afro-het një burrë trupmadh, i gjatë, elegant,buzagaz dhe na uron mirseardhjen. "Ësh-të Frrok Kristaj, drejtues i grupit organi-zues për "Takimet e Gjeçovit",- maprezenton zotëri Tonin Alia,"Mjeshtër iMadh", bisnesmen i nderuar ebujar,i cilina mundësoi me veturën e tij shkuar-jen dhe kthimin prej Zymit të Hasit e nëPukë. Kështu, me interesimin e kujdes-in e tij, m' u dha një mundësi të shohZymin me "Takimet e Gjeçovit", dëshiru-ar prej vitesh. Frrok Kristaj, duke parëinteresimin tonë për vlerat kulturore tëZymit, filloi të na tregonte edhe për Sh-tëpinë e Kulturës, Bibliotekën, Muzeundhe Qendrën Përkujtimore "At ShtjefenGjeçov". Shtëpia e Kulturës mban emrine aktorës së famshme nga Hasi "Kateri-na Josipi". Kjo shtëpi kulture është hapurqë më 1947; rinovuar, më 1986, kur iushtua edhe pjesa e bibliotekës.

Biblioteka "Pjetër Bogdani" ka vazhd-uar në mjediset e kishës prej kohësh.Më 18 maj 1947 u formua biblioteka eshkollës fillore. Më 1960 u shndërrua nëbibliotekë fshati. Sot funksionon nëkuadër të bibliotekës ndërkomunale tëPrizrenit me 1930 tituj librash, që kapennë 6690 ekzemplarë. Nënkujdesin ekësaj biblioteke organizohet çdo vit "DitaBotërore e Librit" më 23 prill, por mani-festimi bëhet më 22 prill, Natën eShëngjergjit para shtatorës "Nënë Tere-za". Muzeumi fillimisht ka funksionar

në kuadër të kishës, në një kënd të saj,sidomos gjatë Sh. Gjeçovit. Që kur ështëngritur Qendra Përkujtimore "At Sh-tjefënGjeçov", duke shfrytëzuar pjerrësine vendit, është vendosur poshtë saj, nënjë hapësirë të madhe, ku janë radhi-tur, së pari,tavolina e punës e Gjeçovit,zhguni i tij i françeskanit dhe arka elibrave. Së dyti janë rreshtuar objektearkeologjike dhe materiale etnologjikederi në 300-vjeçare. Prej vitesh, me zh-villimin të turizmit familjar janë ngrituredhe kënde muzeale, që në Zym i qua-jnë "Muze Familjar". Nikollë Kërhanaj-na pat dhuruar guidën turistike "ZYMI IHASIT", 2011, një prej bashkëautorëve tëkëtij botimi dinjitoz me përmbajtje lakon-ike historike-etnologjike-kulturore, sho-qëruar me foto mjaft cilësore, ku nabëhen të njohura edhe "Takimet e Kur-betçarëve", "Takimet e të Rinjve" etj. Kybotim na ndihmoi të njihemi më tërë-sisht me këtë ansambël vlerash të mëdhatë Zymit të vogël. Të tëra këto vlera nabefasuan, por edhe me njëfarë zilie, sepsezor se mund të krahasoheshin me ndon-jë vend tjetër qoft edhe komunë apo bash-ki si në Pukës, Mirditë etj.

"TAKIMET E GJEÇOVIT",MANIFESTIM I MADH KULTUROR

ARTISTIK Këto takime zhvillohen për çdo vit, që

prej 43 vjetësh në Zym të Hasit, në Qen-drën Përkujtimore "At Shtjefen Gjeçov",përgatitë enkas me një podium hapësi-nor të mjaftueshëm për ansamblekëngësh e vallesh, që aq bukur I kërce-nin këtu. Në të djathtë qëndrontemadhështore shtatorja e at Sh. GjeçovKryeziut. Përballë podiumit hapësinor ish-te një ulëse si pjesa qendrore e një sta-diumi, njëfarë amfiteatri me disa shkal-lore, ku mund të uleshin mbi dërrasa afro700 shikues. Edhe këtë vit shkallorja umbush me vizitorë të ardhur nga Prizre-ni, Gjakova, Prishtina , nga Puka (ne tedy: Tonin Alia e Xhemal Meçi); nga Mird-ita : studiuesit Gjon Marku e NikollëNoka; por kishte edhe nga Labria, ngaVlora, ku Gjeçovi hyri mes trimave dheluftoi së bashku me to kundër push-tuesve italianë. Kishin ardhë edhe prejdiaspore dhe një poet i ri gjerman, i cilimori edhe çmim me recitimet e dypoezive të veta.

Leze Qena, aktore e mirënjohur e Te-atrit Kombëtar të Prishtinës, recitoi aqmbreslënës shtatë vargje, të një poeti ul-qinas, që shprehnin sa një poemë

FAQE 13Nëntor 2014; Nr. 11(311)

SPECIALE

Masakrën e Tivarit, kryer ngashovinistët serbë mbi mijëra sh-qiptarë: " Bjer, oi borë, bjer! /Po Detin s'e mund dot! Bjer, oi borë, bjer!/ Po Detin s'ezbardh dot!Një herë ai ndrroi ngjyrë, / Veç ngaMasakra e Tivarit!Atëher në ngjyr' t' kuqe ndrroi!!!

Me mjaft kureshtje u ndoqedhe dialogu: " SH. GJEÇOV MEZYMASIN", interpretuar prejBeslim Muçajt dhe Shpëtim Kas-trati, ku del atdhetarizmi i Sh.Gjeçovit me porositë që jepte përruajtjen e traditave kulturore,këtë trashëgimi që shpreh iden-titetin tone, si dhe interesiminpër mësimin shqip. Herëpasherendërhyhej me vallet e bukuramikse çika e gra dhe djem e bur-ra, ku bënin efekt të madh vesh-jet e bukura të vajzave e të graveme kanacin aq vezullues prejngjyrës së kuqe dhe rruzave exhinglave të bardha.

LulzimKabashi, nënkryetarii këshillit komunal të Prizrenit,në përshëndetjen e tij, theksoise ndihma nuk do t'i mungojë Zy-mit e organizuesve për veprim-tari të tilla të rëndësishme nëpërkujtim të personaliteteve tëshquar kombëtarë. Premtimi itij i vërtetë, se kështu më patpremtuar e ndihmuar për bot-imin dhe promovimin e librit "KABASHI ".

Në vazdim, u dhanë çmimedhe u shkëmbyen dhurata. Njëdhuratë e veçantë qe ajo prejPuke, Kanuni i Lekë Dukagjinit,Varianti i Mirditës, kodifikuar nëvazhdën e Gjeçovit, siç shprehetprof. dr. Spiro Shkurti: " XhemalMeçi, duke ecur në vazhdën eSh. Gjeçovit… na dha përm-bledhësen "Kanunin e LekëDukagjinit në Variantin e Mird-itës…" (Tiranë, 2002). Kjo dhu-ratë iu dorëzua studiuesit tëmirëfilltë zymas Nikollë Kërha-naj për Muzeun "At Sh. Gjeçov".Mandej, organizatorët FrrokKRISTAJ e Nikollë KËRHANAJshpërndan botimet: " TAKIMETE GJEÇOVIT" 2012 e 2013, për-gatitë për botim prej FrrokKRISTAJ, Nikollë KËRHANAJ dhe

Arbnora KOLGJERAJ. Programivazhdoi me vizita në Muze dhe,mandej me drekën e shtruar përafro 500 pjesëmarrës në"Takimet e Gjeçovit", 2014.

DUKE U NJOHUR ME JETËNE VEPRIMTARINË LETRAREE SHKENCORE TË GJEÇO-

VIT I lindur në Kosovë, Janjevë,

më 12 gusht 1874, me pre-jardhjen e prindërve të tij prejKryeziut të Pukës, prandaj e për-dori Kryeziun për mbiemër, teki cili gjente frymëzim patriotik.Në vendlindje mori arsimin fil-lor. Arsimin e mesëm e filloi nëTroshan, Zadrimë dhe e vazhdoinë Bosnje. Në Kroaci u diplomuapër filozofi dhe teologji. Më 1896e në vazhdim emërohet priftfrançeskan: Troshan, Pejë, Laçtë Kurbinit, Gomsiqe, Durrës,Vlorë, Shkodër, Zymë të Hasit,ku pas një pune të përkushtuarpër arsimin shqip dhe ruajtjene traditave përballë genociditserb krahas shkombtarizimit tëshqiptarëve, prandaj u vra prejshovinistëve serbë.

Kudo, krahas detyrës fetare,u muar me përhapjen e arsimitshqip dhe Lëvizjen Kombëtarepër Liri e Pavarësi që nga qën-drimi antiosman dhe, në vazh-dim, kundër pushtuesve serbo-malazezë, deri te pjesëmarrja nëLuftën e Vlorës kundër push-tuesve italianë.

Shtjefen Gjeçovi i dha njërëndësi të veçantë, hapjes sëshkollave shqipe, dhe me për-pjekje ngulmuese arriti të hap6 shkolla, ku dha mësim shqip,si edhe ka vazhduar të japmësim shqip edhe në 6 shkollatë tjera deri në Zarë të Dalma-cisë , në Pejë, në Gjakovë, nëZym, ku kundërshtoi me vetmo-him politikën shkombëtarizue-se të pushtuesve serbo-malazezë ndaj shqiptarëve tëpambrojtur dhe të deskriminu-ar.

Gjeçovi tregoi interes tëmadh për njohjen e lashtësisëiliro-arbërore, prandaj arriti tëmblidhte qindra objekte arke-ologjike me të cilat ngriti muze-

un françeskan arkeologjik dheetnografik prej ku përgatiti disashkrime për këtë fushë.

Është ndër autorët e parë tëdramës shqipe me veprën:"Dashtunia e Atdheut", 1901,me veprën morale-didaktike :"Agimi i gjytetnisë" e botoi më1910. Shkrimet e pabotuara:"Mënera e Prezës", 1902; "Shqip-tari ngadhnyes", "Princi i dy Di-brave, Mojsi Golemi", 1904,"Tradhti gjaksore, vrasja e Mar-ka Kulit", 1906, "Përkrenarja eSkëndërbeut" etj., si dhe na laedhe disa përkthime. Novela"Mënera e Prezës" u përgatit përbotim dhe u botua prej studiues-it Jaho BRAHAJ, Tiranë, 2000.

Studimin më të rëndësishëmGjeçovi e kreu në fushën et-nologjisë: "KANUNI I LEK DUK-AGJINIT", filluar që më 1898,botuar më 1933, pas vdekjesnën kujdesin eGj. Fishtës. Kjovepër e bëri të njohur në botënshkencore brenda e jashtë Atd-heut, sa Universiteti i Laipciguti dha titullin "Doctor honoriscausa" . Në Shqipëri është de-koruar me Urdhrin "Për veprim-tari patriotike" dhe me Urdhrin"NAIM FRASHËRI" të klasit I. (FESH, Tiranë, 2008, f. 814).

Vet titujt e shkrimeve dhe tëveprave të tij, si edhe përmbajt-ja e tyre, shprehin më së mirindjenjat e atdhetarisë dhe idetëe përparimit të vendit kryesishtnëpërmjet dijes e kulturës.Përkushtimi atdhetar dhe arsi-mor, kulturor e shkencor e ng-riti Gjeçovin në radhën e person-aliteteve të shquara kombëtareshqiptare; prandaj shofinistëtfqinjë, duke parë "rrezikun" e Tijpër planet e tyre antishqiptare,organizuan atë vrasje mizorearmiqtë, duke ngulur një thikëtjetër ndaj kombit shqiptar.Pikërisht për meritat e mëdhadhe vrasjen e Gjeçovit në besëtë tyre, Zymi e përkujton menderim të veçantë në veprim-taritë e përvitshme, të quajtura"Takimet e Gjeçovit", zhvilluar qëprej 43 vjetësh. Fillimisht, më14 tetor 1971, një gjest shumëfisnik dhe atdhedashës, prej kuduhet marrë shembull.

JA, DHE HASI ME ZYMIN ETIJ NËVËSHTRIM PËRM-BLEDHËS ETNOLOGJIK E

HISTORIK - Emri i Hasit lidhet me

"hase", lloj i pronës së madhefeudaleosmane, sulltanore;

-Hasi, krahinë gjeografike-etnologjike përreth malit Pash-trik. Pjesa përendimore, e qua-jtur Shullani ose Hasi i Thatë,është marrë me blegtori, nga seka dushqe dhe kullota alpine;

-Pjesa lindore, Kosovë, ësh-të Hasi i Rrashit ose Hasi i Butë,i cili merrej kryesisht me bujqë-si. Qendrat ekonomike e sho-qërore të Hasit ishin Gjakova ePrizreni;

-Sipërfaqja e Hasit: 745 km2.Hasi i Thatë ka 374 km2 me 24fshatra dhe me afro 20.000 ban-orë, kurse Hasi i Rrashit, Kos-ovë, ka 371 km2 me 60 fshatradhe afro me 40.000 banorë;

-Pashtriku me 133shpella,ku"Heret mbroheshin njerëz tëfuqishëm, dragoi" , mbrojtës tëHasit;

-Përbërja fisnore: 7 vllazni,në 7 kodra: Voshi, Çollaku,Kërhani, Lumezi, Prekpali, Ber-isha, Tomreci, që u përkasinfiseve: Berishë, Thaç, Krasniqe,Kelmend e Shkrel;

-Marrdhëniet ekonomike eshoqërore në pajtim me Kanu-nin e LekëDukagjinit;

-Veshjet , të përafërta meMalësinë e Gjakovës: burrat metirq e gunë, gratë: këmishë tëgjatë, kanac, përparje e kuqe,qendisur me motive të ndryshmeartistike;

-Mjeshtria e grave, të njohu-ra për përgatitjen e dyshekëve ejastekëve, torbave e hejbeve prejleshi, punuar me shije e art;

-Mjeshtria e burrave: gd-hendës druri e furrtari,bukëpjekës të përkryer me sh-trirje në tërë Ballkanin, deri nëEuropë e SHBA. Kur një autoreprej Zymi reçitoi krijimin "FUR-RËTARI" , thash me vete: "Poç'don ky Furrëtari në "Takimete Gjeçovit" ?! Por, kur mësova përkëtë mjeshtri me nam të has-janëve, i dhash të drejtë.

-Folklori , i pasur me këngë

epike e lirike, lahutarë dhe kën-ga 600-vjeçare, e njohur me em-rin "Kanga e Majdanit" , që ikushtohet trimit luftëtar zymas,i cili luftoi në Betejën e Kosovës,më 1389;

-Vallet karakteristike dyshedhe "Kcimi i çikave", "Kcimi inuseve", "Kcimi i plakave"; "Kci-mi i burrave të moçem", "Valljae kanga e odes me tavan", njëpasuri e hareshme folklorike eHasit;

PERSONALITETE TË HASITDHE ATA QË SHËRBYEN

NË HAS -Pjetër Bogdani (1625-1689)

nga Guri i Hasit, Bregdrini, stu-dent në Padovë e Romë, doktornë filozofi e teologji, ipeshkv iShkodrës dhe administrator iTivarit, arqipeshkv i Shkupit,shkruan "Çeta e profetve"veprae parë origjinale e shqipës nëprozë;

-Zymi, 1743-1752, strehonIpeshkvinë Shkup-Prizren, errezikuar në situatat kryeng-ritëse;

-GjonNikollë Kazazi (1702-1752), doktor në filozofi e teologji,

zbuloi më 1740 "Mesharin e Gj.Buzukut", botim i 1555-ës, nëBibliotekën e Vatikanit, ar-qipeshkv i Shkupit, shërbeu përdisa vjet edhe meshtar në Zym;

-Katerina Josipi, Kati, (1923-1970) nga Zymi, aktorja e parëdhe më e suksesshmja në ko-hën e saj në Teatrin KombëtarPrishtinë, ku luajti mbi 70 role;

-Anton Pashku (1937-1997),nga Hasi, nga shkrimtarët mëtë shquar kosovarë, me një seriveprash letrare.

FAMULLIA DHE SHKOLLA E ZYMIT

-Famullia e Zymit, bëhet enjohur në shek. XIV me kishën"Zoja e Hasit", që kremtohet më15 gusht. Kjo famulli ka 500 sh-tëpi me rreth 6000 banorë me

një kishë madhështore, befa-suese;

-Shkolla e Zymit mendohetse zë fill më 1610, që ka funk-sionuar edhe më 1864;

-Abetarja e Zymit e vitit 1900simbas alfabetit të Stambollit,me 33 shkronja, me 80 faqe;

-1900-1918, shkolla e Zym-it zhvillonte mësim në shqip. Mëpas, 1918 deri më 1941 mësimijepej serbisht, deri më, 1941,kur Ernest Koliqi, Minister i Ar-simit në Tiranë , çoi mësues ngaShkodra në Kosovë;

-1968 shkolla e Zymit merremrin "Shtjefen Gjeçov";

-Gjimnazi i Zymit u hap më1971, e para shkollë e mesmenë Has.

Më në fund erdhi çasti ilargimit tonë, por disi për-mallshëm me atë komunitet, qëishte aq dashamirës e bujar, qëna priti e na përcolli aq miqë-sisht ! U larguam pak si tëlodhur, por me një kënaqësi erespekt për Zymin, vlerat e tij,shembull për komunat e bash-kitë tona.

Xhemal MEÇI, studiues,"Mjeshter i Madh"

FAQE 14 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

RACIZMI

Ndeshja mes Serbisë dheShqipërise e vlefshme për ka-mpionatin europian "Francë2016?, mbrëmjen e 14 tetorit2014 nuk ka mundur të vazh-dojë deri në fund pasi tensionika arritur kulmin dhe situataka degjeneruar deri në njësherr masiv mes futbollistavepor edhe tifozave te Serbisë.

Ndeshja nisi me incidenteqë kur në fushë u këndua him-ni shqiptar që u fërshëllye ngatifozët e shumtë serb në sta-diumin e Partizanit të Beogra-dit. Më pas vijoi me hedhjen nëfushë të sendeve të forta dhefishekzjarreve.

Në minutën e 42-të ndesh-ja është ndërprerë pasi flamurii Shqipërisë së madhe povalvitej mbi stadiumin e Beo-gradit i montuar në një pajisjeelektronike fluturuese,drone.Pas disa minutavevalvitje, tifozat serbë u irritu-an dhe hodhën tymuese dhefishekzjarre në fushë. Në mo-mentin që flamuri Shqiptar uul në fushë, e ka marrë futbol-listi serb Mitrovic, i cili e katërhequr me inat duke embledhur, por menjëherë kagjetur reagimin e lojtarëve Sh-qiptarë ku kanë qenë Xhakadhe Lila të cilët e kanë sul-muar.

Pas këtij episodi kanë fillu-ar përplasjet mes futbollistëvedhe disa tifozë janë futur nëfushë duke goditur futbollistëtShqiptarë.

Arbitëri Atkinson sinjalizoifutjen e futbollistëve në dhomate zhveshjes.

Për reth gjysëm ore futbol-listët qëndruan në dhomat ezhveshjes ku kanë pritur ven-dimin e arbitërit anglez Atkin-son se çfarë do të bënte mekëtë ndeshje. Ndërprerja endeshjes ishte e menjëher-shme. UEFA mori më pas ven-dimin për ta mbyllur atë për-fundimisht. Futbollistët Sh-qiptarë nuk zbresin në fushë,ndërkohë që ata serbë u futënvetëm sa për të përshëndeturtifozat dhe u larguan. Ata utransportuan me autobus dhenën masa të rrepta sigurie drejtaeroportit të Beogradit, ku mëpasmenjëherë do të nisen drejttokës Shqiptare ku kanë dalëti presin mijëra tifozë kuq ezinj.

Serbia bëri gjithë bllokadëne mundshme për të mos pasur

Në minutën e 42-të ndeshja është ndërprerë pasi flamuri i Shqipërisë së madhe po valvitej mbi stadiumin e Beogradit

Ndeshja Serbi-Shqipëri degradon në dhunëTifozët serbë, shfaqje të dënueshme racizmi

Banderola me hartën eShqipërisë së madhedhe 2 figura të njohuratë historisë shqiptare,Isa Boletini dhe IsmailQemalin është valviturpër minuta të tëra nëstadiumin e Partizanittë Beogradit në zemërtë Serbisë

I transportuar nga njëdrone banderola qëtregonte hartën eShqipërisë së madhe,ka acaruar serbët tëcilët kanë sulmuar megurë, karrige e grushtalojtarët shqiptarë dukendërprerë ndeshjenSerbi-Shqipëri nëminutën e 42. Orëtensioni dhe panik nëstadium deri në mo-mentin kur kuqëzinjtëkanë fluturuar drejtTiranës

asnjë tifoz shqiptar në stadium,veçanërisht me simbole ku-qezi, por nuk qe në gjendje tëmbajë nën kontroll tifozërinë evet.

Kujtojmë që ishin tifozët ser-bë ata që provokuan të parët,duke hedhur sende të forta efishekzjarre në fushë, e pastajnë minute e 40' u valëvit mbifushë flamuri i 'Shqipërisë sëMadhe' që shkaktoi irritimin eserbëve.

TAULANT XHAKA: "NUK ELASH SHKAVIN TA PREKË"

Taulant Xhaka "Ndërsa fla-muri Kuq e Zi dhe Ismail Qe-mali e Isa Boletini valviteshinnë fushën e stadiumit të Bero-gradit, vrapova e kapa nuk elash shkavin ta prekë". Ishtepikërisht, Taulant Xhaka ai qëiu vërsul mesfushorit serb,Mitrovic në momentin që ten-toi të ulë poshtë flamurin Ku-qezi. Kosovari i është versulurdhe ka dashur tia heqë men-jëherë nga dora flamurin fut-bollistit serb. Më pas ështe kon-fliktuar me disa futbollistë tëtjerë ku dhe është goditur. Sapo

ka shkuar në dhomat e zh-veshjes, Xhaka ka postuar në"facebook" këtë status: "Fla-muri Kuq e Zi dhe Isa Boletinivalvitet në fushë, vrapova ekapa nuk e lash shkavin taprekë".

TIFOZET NE TIRANE:UÇK-UÇK

Ora 19:50-Qindra tifozë tëKombëtares Shqiptare, që nukiu drejtuan Beogradit për sh-kak të vendimit të FederatësShqiptare të Futbollit, kanë gje-tur një mënyrë tjetër për tëbërë tifo për skuadrën e tyre tëzemrës. Në mënyrë të organi-zuar, tifozët u vendosën pranëstadiumit "Qemal Stafa", kudhe kanë nisur festën e tyre,duke pritur fillimin e ndeshjes.Atmosferë ndryshe nga ajo qëdo të mbahet në stadiumin Par-tizani në Beograd, ku tifozëvenuk do u lejohet mbajtja e sim-boleve kombëtare shqiptare,ndërsa ambientet e jashtme tëstadiumit 'Qemal Stafa' janëmbushur kuq e zi. Ndërkohë,në britmat e tifozëve shqiptarëajo që të binte në sy ishin dhethirrjet "UÇK - UÇK". Nën rit-min e këngës, flamujve,fanelave, kuq e zi, tifozët sh-qiptarë presin që kombëtarjashqiptare të fitojë ndajskuadrës serbe. Para ambi-enteve të stadiumit janë ven-dosur dhe monitorë të mëdhenj,të cilët do të transmetojnë livendeshjen që pritet të nis paspak çastesh në Beograd

TIFOZËT SERBË THIRRJEKUNDËR SHQIPTARËVEOra 20:00- Përpos sigurisë

së shtuar të policisë, tifozëtserbë kanë shënuar incident-et e para. Kur ka mbetur edhenjë orë nga nisja e sfidës, ti-fozët serbë lëshojnë thirrje rac-iste e provokuese. "Kosova ësh-të zemra e Serbisë", brohorasinata në rrugët e Beogradit, ndër-sa hedhin fishekzarre.

CANA: MILIONA SY SH-QIPTARËSH NA NDJEKIN

SOT. KRENARË PËRFANELLËN E KOMBËTARES

Ora 20: 32- Kapiteni iskuadrës së Kombëtares Sh-qiptare, Lorik Cana pak minu-ta para nisjes së lojës kadhënë një mesazh për tëgjithë. Cana, me anë të njëmesazhi në rrjetin social "Fa-cebook" theksoi se ndonësenuk janë afër, miliona sh-qiptarë ndjekin me syndeshjen e sotme mes ko-mbëtares shqiptare dhe Ser-

bisë. "Ndoshta nuk do t'ju kemipranë po e di qe miliona sy sh-qiptari do na ndjekin sot dhepër ne është emocion tepër imadh. Du me dit sa mbësh-tetës do i kemi prej ekranit falëbutonit Like. E kemi për detyrët'ju bëjmë krenar. Fjalët t'jalëmë lojës dhe zoti qoftë me neshqiptarët sot. Krenar qëveshim fanellën e kombëtaresmë të mirë në botë"-citohet nëmesazhin e Canës.

MIJËRA TIFOZË KOSOVARËTIFO NË PRISHTINË PËR

KUQEZINJTËOra 21: 20- Mijëra tifozë në

Kosovë po e përkrahin Ko-mbëtaren shqiptare në sheshin"Nënë Tereza" në Prishtinë.

Me flamuj dhe simbole ko-mbëtare ata po motivojnëlojtarët shqiptarë që po zhvil-lojnë ndeshjen kundër Serbisënë Beograd.

PRITJE MADHËSHTORE NËAEROPORTIN NDËRKO-

MBËTAR "NËNË TEREZA"Rreth orës 03:25 minuta të

mëngjesit të datës 15 tetor kambërritur në aeroportinndërkombëtar "Nënë Tereza" tëRinasit avioni me lojtarët dhetë gjithë stafin e Kombëtaresshqiptare.

Edhe pse orari ishte totalishti papërshtatshëm një surprizëmjaft e bukur i priste lojtarëtkuqezi, me mijëra persona, mëshumë se çdo herë tjetër, kish-in dalë në pritje të tyre.

Presidenti i FSHF-së, Ar-mand Duka, trajneri De Biasidhe kapiteni Lorik Cana folënpër mediat në aeroport. Dukaështë shprehur se i gjithë stafishqiptar ka respektuar rregul-lat e UEFA-s, por edhe ato sh-tesë të vendosura nga pala ser-be. Por, sipas tij kanë qenëpikërisht serbët të cilët kanëprishur lojën e futbollit.

Trajneri De Biasi e ka cilë-suar si dramatike atë që ndo-dhi në kryeqytetin serb, ndër-sa shtoi se kjo ndodhi në mo-mentin më të mirë të ko-mbëtares sonë.

Kapiteni dhe lideri i Ko-mbëtares kuqezi, Lorik Canaka thënë se lojtarët shqiptarëjanë tradhtuar nga ata të cilëtishin përgjegjës për sigurinë etyre.

BASHA TITULL "MIRËNJO-HJA E TIRANËS" PËR KO-

MBËTARENKryebashkiaku Lulzim

Basha i ka akorduar Ko-mbëtares Shqiptare të Futbol-

lit titullin "Mirënjohja e Ti-ranës", me motivacionin: "Për-faqësoi dhe mbrojti denjësishtsimbolet kombëtare, duke nadhënë nder dhe bërë krenarëpër dinjitetin dhe qytetarinë etreguar, në një situatë aspakmiqësore dhe të tensionuar."

OBVL: SHQIPTARËT, KRE-NARË ME DJEMTË E KO-

MBËTARESOrganizata e Bashkuar e

Veteranëve të Luftës Naciona-lclirimtare të popullit shqiptar(OBVL) ka dënuar shfaqjet eracizmit të demostruara ngatifozët serbë, para, gjatë dhe pasndeshjes mes Serbisë dhe Sh-qipërise, e vlefshme për kam-pionatin europian "Francë2016?, të 14 tetorit 2014. Krye-tari i OBVL-së, Rrahman Parl-laku, gjeneral-lejtnantt (në pen-sion), Hero i Popullit dhe Nderii kombit e ka cilësuar si njëshfaqje të dënueshme dhunedhe racizmi atë çka ndodhimbrëmjen e 14 tetorit gjatëndeshjes Serbi-Shqipëri. "Kjoqë ndodhi është një turp i madhpër autoritetet, tifozët dhelojtarët serbë që edhe një herëpo tregojnë se nuk u ka ikurora e Milloshevicit dhe gjaka-tareve të tjerë të Ballkanit.Djemtë tanë janë heronj dhe ebënë kombin krenar, dukembrojtur flamurin e cdo shqip-tari nga abuzimi barbar", dek-laroi Parllaku

Duke përmendur faktin sei gjithë stadiumi ulërinte"Vritini shqiptarët" Parllakutha se "edhe në këtë rast, neduhet të ndihemi mirë që nukkemi asnjë lidhej çka u shfaqsi një shëmbëlltyrë e të sh-kuarës që ne kemi vendosurta lëmë mbrapa dhe edënojmë".

Në lidhje me dhunën e ush-truar në stadiumin "Partizani"në Beograd gjatë ndeshjes Ser-bi- Shqipëri kreu i OBVL u bënthirrje autoriteteve serbe tëvënë përgjegjësit e incidentitpërpara përgjegjësisë. "U bëjthirrje autoriteteve serbe që tëdënojnë pa humbje kohe dhetë nxjerrin para përgjegjësisëtë gjithë përgjegjësit për inci-dentet, të hetojë ngjarjen, tëfaktojnë këto vendime dhe tënxjerrin huliganët përgjegjës.U bëj thirrje të marrin hapat enevojshme, duke dëshmuar sefutbolli është karakteristikë eqytetarisë", është shprehurz.Parllaku. Sipas kreut tëOBVL, mikpritja, e cila ështënjë karakteristikë e popujve tëBallkanit u nëpërkëmb.

FAQE 15Nëntor 2014; Nr. 11(311)

PRECEDENTI

- UEFA dhe Michel Platininuk bënë drejtësi, por treguananën e tyre më të errët, dukedalë me një vendim të turpshëmçullak në sytë e botës, ku për-ligjën dhunën barbare në fush-ën e lojës dhe thirrjet racistekundër shqiptarërve. Por kjoështë vetëm maja e këtij super-skandali, pasi UEFA e sllavëve,teksa i mohon fitoren në tav-olinë Shqipërisë, duke shtrem-bëruar drejtësinë, për të vënënjë lloj barazie i heq 3 pikë Ser-bisë, kjo thjesht e vetëm për tëjustifikuar vendimin e tyre tënjëanshëm dhe politik

- Ironia e Bekim Balës: Pla-tini, më fal për stolin që mu thyekokës

- Lorik Cana: UEFA bëri pa-drejtësi

- Mediat ndërkombëtare:UEFA legjitimon dhunën dheracizmin, precedent i rrezik-shëm

UPDATE- UEFA vendosi më24 tetor që t'i japë Serbisë fitoren3 -0 per ndeshjen me Shqi-perine. Keshtu Shqipëria hum-bet në tavolinë ndeshjen e nder-prere ne Beograd ne 14 tetor. Ngaana tjetër, Serbisë i hiqen 3 pikënga renditja e grupit eleminatortë Europianit per shkak tedhunes se ushtruar ne stadium.Ky është vendimi i UEFA-s lidhurme ndeshjen Serbi-Shqipëri të14 tetorit. Komisioni i Disiplinësnë UEFA vendosi të dënojëSerbinë edhe me dy ndeshje patifozë në fushën e saj, ndërsa tëdyja federatat kanë marrë njëgjobë prej 100 mije eurosh. FSHFka bere te ditur se brenda 5ditesh do te ankimoje ne Apelvendimin e dhene nga Komisio-ni i Disiplines ne UEFA. Pas kë-tyre vendimeve, Shqipëria mbe-tet në kuotën e 4 pikëve pas 3ndeshjeve, ndërsa Serbia kavetëm 1 pike, pas dy takimevetë luajtura. Ky vendim është jovetëm i turpshëm, por edhe njëprecedent i rrezikshëm për fut-bollit botëror. Vendimi i sotëm iUEFA-s do të përdoret si alibi përtë justifikuar të tjera akte tëdhunshme në fushën në lojës,nga tifozët huliganë, si dhe do tëjetë një armë e fortë për shtetetme racizëm të theksuar, që derimë sot ka qenë një betejë e pam-poshtur. UEFA dhe Michel Plati-ni nuk bënë drejtësi, por treguananën e tyre më të errët, dukedalë me një vendim të turpshëmçullak në sytë e botës, ku për-ligjën dhunën barbare në fush-ën e lojës dhe thirrjet racistekundër shqiptarërve. Por kjo ësh-të vetëm maja e këtij superskan-dali, pasi UEFA e sllavëve, teksai mohon fitoren në tavolinë Sh-qipërisë, duke shtrembëruardrejtësinë, për të vënë një llojbarazie i heq 3 pikë Serbisë, kjothjesht e vetëm për të justi-fikuar vendimin e tyre të njëan-shëm dhe politik.

KREU I FSHF, DUKA: UEFAE NDIKUAR POLITIKISHT,

ANKIMIM NË LOZANËPresidenti i FSHF-së, Ar-

mand Duka ne nje lidhje tele-

UEFA dhe Michel Platini nuk bënë drejtësi, por treguan anën e tyre më të errët

Vendimi skandaloz i UEFA-s, organizmii futbollit Europian tërësisht filosllav

fonike me ABC Neës tha sekishte mbetur i surprizuar ngavendimi i Komisionit te Disi-plines ne UEFA. Ai tha se kyvendim mund te jete i ndikuarpolitikisht. Megjithate presi-denti Duka tha se fatmiresishtjane tre shkalle gjykimi dheFSHF do te apeloje brenda 5ditesh kete vendim. Presiden-ti i FSHF-së, Armand Duka, equan vendimin të padrejtë, porka besim tek Apeli. Priste njëvendim tjetër, por edhe parand-jenjën e pati. Armand Duka,President i Federatës Shqiptaretë Futbollit rrëfeu, në një lidhjetelefonike me "ABC Neës", sesiu ndie në momentin që iu ko-munikua vendimi nga ana eKomisionit të Disiplinës nëUEFA.

Pavarësisht goditjes, Presi-denti mbetet me besim. Ështëfolur shumë për lobingun efortë serb në UEFA. Duka thotëse Shqipëria nuk e ndoqi këtërrugë. Numri 1 i futbollit sh-qiptar është i bindur se ko-mbëtarja do të dalë e pacënuarpas gjithçkaje. Në fund të fun-dit, ai beson tek Apeli.

Federata Shqiptare e Futbol-lit ka afat 5 ditë për të apeluar.Ajo i ka shpresat të mëdha,edhe sikur çështja të shkojë nëKëshillin e Arbitrazhit Sportiv,pasi njëra nga studiot ligjore tëpajtuara është e specializuarpikërisht për në Lozanë.

BASHA: VENDIMI I UEFA IPADREJTË

Berisha: UEFA vendosi përVuçiçin dhe Ramën, jo përndeshjen. Ekipi ynë viktimë epolitikës

Pas vendimit të UEFA-s, kareaguar edhe kryetari i PartisëDemiokratike Lulzim Basha,duke e vlerësuar si të padrejtëvendimin e marrë. Në njëpostim në rrjetin socials Face-book, Basha shkruan se nëkëto moment Kryeministri du-het t'i lere llogjet ne Facebookdhe të angazhojë të gjitharesurset e shtetit në mbësh-tetje të kombetares dhe njëvendimi të drejtë bazuar mbi tëverteten!.

Të padrejtë e quajti edheish-kryeministri Berisha ven-dimin UEFA-s. Berisha tha setriumfoi racizimi, dhe ekipi ynëra për së dyti viktimë, por kësajhere e politikes, pasi UEFA

vendosi per Vucicin dhe Ramendhe jo për ndeshjen.

" Vendim i padrejtë sa vetpadrejtësia, u denuan njëllojagresori dhe viktima,- shkru-an Berisha ne facebook. Sipastij, me këtë vendim, federataserbe nuk u penalizua përracizëm, por u denua për tekni-kalite me 3 pikë. "UEFA, ekipintonë jetim, e dënoi njëlloj meatë të Serbisë, me 3 pikë përndërprerje ndeshjeje, në njëkohë që e gjithë bota i pa sul-met shtazore të tifozëve dherojeve të stadiumit ndajlojtarëve tanë në fushen e sta-diumit, tunelin dhe mjediset eshplodhjes", - shkruan ishKryeministri në postimin e tijnë Facebook.

PARLLAKU: PAS TURPIT TËBEOGRADIT, TURPI I UEFA-S

Veteranët e OBVL-së, sigjithë shqiptarët e ndershëmdhe patriotë e kanë përcjellëme komente shumë të ashpravendimin skandaloz të UEFA-spas ndeshjes Serbi-Shqipëri qëu luajt më 14 tetor në sta-

Kapiteni Cana: Kjo s'është drejtësi. Meha: Kjo pa-drejtësi na bën edhe më të fortë

Tronditja për ta ka qenë tepër e madhe. Futbollistëte Shqipërisë reaguan ashpër pas vendimit të UEFA-sqë ia dha Serbisë 3-0 ndeshjen e Beogradit. Ndër ta,më i veçanti Bekim Balaj, ai që iu nënshtrua i pari dhunëssë tifozëve serbë në stadium. Statusi i tij në Fejsbukishte me ironi: "Më fal, Platini, për stolin që desh e the-va me kokë. Bravo UEFA".

Edhe kapiteni Lorik Cana nuk ka ngurruar aspak.Për të, "kjo që ka bërë UEFA nuk është drejtësi".

Për Alban Mehën, mesfushorin e Paderbornit, pa-drejtësia do ta bëjë kombëtaren edhe më të fortë."Do tëkualifikohemi me forcat tonë, - shkruan ai në rrjetin so-cial, do të shkojmë ta ngrejmë flamurin kuqezi në mes tëFrancës". Futbollistët shqiptarë u sulmuan dhe u dëm-tuan fizikisht dhe psikologjikisht në ndeshjen e 14 tetorit,por UEFA vendosi që ai takim t'i jepej Serbisë në tav-olinë 3-0. Edhe ka para syve të gjitha provat dhe faktete pamohueshme, UEFA e dirigjuar politikisht nga lobiruso-serb, vendosi në anën e dhunës dhe racizmit, duketreguar se ky institucion është tërësisht i kontrolluarpolitikisht nga lobet sllave.

MEDIAT NDËRKOMBËTARE: UEFA LEGJITI-MON DHUNËN DHE RACIZMIN

Toskana News: "Dora e rëndë e UEFA-s penalizonkombëtaren shqiptare"

"Toskana Neës" përdor një titull të rëndësishëm dukethënë se me këtë vendim UEFA legjitimon dhunën dheracizmin. Gjithashtu në shkrim theksohet se ndeshja undërpre në minutën e 41, për shkak të dhunës së ti-fozëve serbë dhe jo prej fluturimit të dronit mbi stadium.Në mënyrë të pabesueshem UEFA vendosi që Shqipëriatë humbasë ndeshjen në tavolinë sepse refuzoi të kthe-hej në fushë, pasi ishte objekt i dhunës së vazhdueshmenga ana e huliganëve dhe policisë serbe, vazhdon më tejshkrimi.

"Tgcom": Dora e rëndë e UEFA-s vendos për hum-bjen e Shqipërisë. Në shkrimin e agjencisë italiane on-line citohet dhe deklarata e trajnerit të kombëtares sh-qiptare de biasi, i cili shprehet i zhgënjyer për këtë ven-dim. Dhe shton se kjo nuk është aspak drejtësi.

"La gazeta dello sport" e konsideron si një hum-bje për të gjithë vendimin e UEFA-s për ndeshjen SerbiShqipëri. Fitorja në tavolinë i është dhënë Serbisë, përtu penalizuar më pas me tre pikë për shkak të dhunës sidhe zhvillimin e ndeshjeve të tjera pa tifozë.

"Yahoo sport" në titullin e saj kryesor shkruanUEFA urdhëron 3 - 0 në tavolinë në favor të Serbisë,duke shtuar se federata shqiptare e futbollit dhe ajoserbe janë gjobitur gjithashtu me 100 mijë euro gjobë.Edhe mediat rumune pasqyrojne vendimin e UEFA-s,që raportohet thjesht si një njoftim pa u shoqëruar mekomente. "Pro sport rumun" përmend dhe gjobën prej100 mijë eurosh që iu vendos dy federatave. Vendimi iUEFA, komentohet edhe ne gazeten tjeter rumune "Gas-

diumin "Partizani" të Beogradit.Sipas kreut të OBVL-së,

Rrahman parllaku, me këtëvendim UEFA ka humburshansin të dërgojë një sinjalkundër dhunës dhe racizmit nëfutboll.

"Ky është një vendim vësh-tirë i kuptueshëm dhe ështëvështirë të përpihet (…) Si ësh-të e mundur që instancës mëtë lartë të futbollit në Europë t'ishkojë mendja që FederatënSerbe të Futbollit ta shpërblejëme fitore 3:0 për ndeshjenskandaloze kundër Shqipërisë,për turpin e Beogradit? (…) Ko-misioni Disiplinor i UEFA-s kamundur ta përjashtojë ko-mbëtaren serbe për pjesën embetur të kualifikimeve përKampionatin Europian. Bazapër këtë ka ekzistuar edhe përshkak të incidenteve parakatër vitesh (ndeshja e ndër-prerë mes Italisë dhe Serbisë)Por, UEFA vendosi kundërkësaj dhe u tregua e mëshir-shme. Kështu u humb shansiqë të dërgohet një sinjal", dek-laron kryesia e OBVL

Reagimi i lojtarëve të kombëtaresBala ironizon Platininë: Më fal për stolin që desh e theva me kokë

eta Sporturilor" me titullin: "UEFA dha vendimin pasrastit të Dronit ne ndeshjen Serbi - Shqiperi. Pritet ven-dimi per ndeshjen Rumani - Hungari". "BBC" shkruanse Serbia u shpërblye nga UEFA pas largimit nga fushatë ekipit shqiptar si pasojë e dhunës. Britanikja "TheGuardian" gjithashtu e konsideron një shpërblim përSerbinë vendimin e UEFA-s, edhe pse më pas tre pikëti janë hequr gjithësesi dhe do të zhvillojë ndeshjet eradhës pa tifozë. "CNN" e konsideron si një ndëshkimpër të dyja palët për rolin që patën në natën dramatiketë dhunës në Beograd. Edhe "Daily Mail" komentonndëshkimin ndaj Shqipërisë si një shpërblim për Serbinë:Kombëtarja serbe merr fitoren në tavolinë, por serbëveu zbriten tre pikë. Ndërsa spanjollja sportive "AS", cilë-soi një sanksion të dobët vendimin e komisionit të disi-plinës së UEFA-s, dënimin e Serbisë për ndeshjet patifozë dhe gjobën prej 103 mijë eurosh për të dyja feder-atat e futbollit. Edhe gazeta spanjolle "Marca" shkruanse UEFA i jep fitoren pa pikë Serbisë.

MEDIAT SERBE KOMENTOJNË VENDIMINE UEFA-S, E KONSIDEROJNË HUMBJE PËR

KOMBËTAREN E TYREMediat serbe reaguan menjëherë pas publikimit të

vendimit të UEFA-s, që dhe pse i ka dhënë në tavolinëfitoren Serbisë, është komentuar si një humbje per ekipine tyre. Në titujt kryesor përmendet gjithnjë fakti që ko-mbëtarja serbe në renditje ka më pak se tre pikë aktual-isht. Blic shkruan "UEFA vendosi: Serbia fiton 3 0, mi-nus tre pikë!". Ndërsa B92 e komenton vendimin nëkëtë mënyrë: "UEFA: Serbia fiton asnjë pikë!". Më tejshkrimi vazhdon duke sqaruar se Shqipëria është mun-dur parimisht, por në të njëjtën kohë i ka marrë tre pikëkombëtares serbe. Edhe Tanjug fokusohet në pikët qëaktualisht kombëtarja serbe ka në renditjen e saj nëgrupin I. "UEFA: 3: 0 për Serbinë, por më pak se trepikë". Ndërkohë sipas vendimit te UEFAS Serbia ështëdënuar që dy ndeshjet e radhës t'i luajë pa tifozë. Fed-erata shqiptare dhe ajo serbe gjithashtu janë gjobiturme 100 mijë euro gjobë.

FAQE 16 Nëntor 2014; Nr. 11(311)

SHENDETESI

Sami Matoshi , presidenti iorganizatës "Medicina Alterna-tiva Albania" mori pjesë në 52-vjetorin e themelit të organi-zates botërore Medicina Alter-nativa ,kongresi i së cilës, përherë të tretë u zhvillua në Eu-ropë, më saktësisht në Pragë ,në datat 4 - 5 Tetor 2014.

Një panel i gjërë europian endërkombëtar meprofesorë,doktorë,titullarë epraktikantët më të njohur tëMjekësise Alternative dhe jovetëm, iu bashkuan sezonevedhe diskutimeve shkencore.

Nën moton "Shëndeti , siqëllim i përbashkët" , kongresiu moderua nga biologu i mirën-johur i Akademisë Europianetë Studimeve në Berlin njëko-hësisht drejtuesi i InstitutitEuropian të Trashëgimisë , Dr.Jaroslav Šonka.

Sami Matoshi zgjodhitemën "Manuali i Sherimit" ,një përshkrim i përmbledhur imetodave personale që ai kapërdorur përgjatë përvojës sëgjatë, në shërbim të njeriut. Nëprezantimin e tij ai përshkru-an principin e punës së tij qëështë praktikimi i mënyrave tëreja për të trajtuarmendjen,trupin dhe shpirtin, tëgjitha në të njëjtën kohë.

Gjatë eksperiencës, 30vjeçare ka konkluduar që kuramë efektive është integriminë të njëjtën kohë i :

1. Mjekësisë bimore elidhur ngushtësisht me

2. Metodat psikoterapeutikedhe terapite bio-energjike , plus

3. Teknikat e masazhitKa me mijëra raste në Sh-

qipëri dhe nga vendet e tjeragjithashtu që janë rikuperuarme sukses nga sëmundjet res-pektive nga kjo triadë trium-fuese bashkëpunimi.

1-MJEKËSIA BIMORE -Nga paraardhësit e tij, katrashëguar me mijëra formulabimore, që përfshijnë kombin-imin e bimëve mjekësore dhefrutave me veti te fuqishmenatyrale , atyre endemike nëShqiperi por edhe të tjerave ,të cilat janë të provuara për re-zultatet e tyre. Kombinimi re-alizohet duke u bazuar në di-agnozën e pacientit duke për-dorur formulën tradicionalemjekësore si bazë dhe shtesabimësh të tjera specifike përshqetësimin individual dhekonstitucionin e pacientit.

Në Top Listën e BimëveHerbale , Sami Matoshipërzgjedh dhe përshkruangjerësisht benefitet e Hithrës,Kamomilit , Lule Balsamit,Hudhrës dhe Boronicave. Ndërtë tjera ai thekson të mirat eProdukteve te Bletës dhekëshillon për inkoorporimin ekëtyre produkteve në dietatdhe rutinat e përditshme tëpacientëve.

2-METODAT PSIKOTERA-PEUTIKE - i konsideronçelësin e suksesit për trajtiminhuman.Rezultatet e suk-sesshme janë të panumërta.

EFEKTET E GRIPITGripi mund të shkaktojë prob-

leme serioze në shëndetin pub-lik dhe në ekonomi. Në vendete zhvilluara, epidemitë mund tërezultojnë në nivele të larta tëmungesave të punonjësve dhetë rënies së produktivitetit. Nëshumë komunitete, klinikatdhe spitalet mund të hasin prob-leme kur mbipopullohen nga njënumër i madh pacientësh gjatëperiudhave të pikut të sëmund-jeve.

Ndërkohë që shumë personashërohen nga gripi, shumë tjerëkanë nevojë për trajtim mjekë-sor në spitale dhe shumë të tjerëhumbin jetën çdo vit nga kjosëmundje.

PARANDALIMIMënyra më efektive për

parandalimin e kësaj sëmund-jeje është vaksinimi.

Kjo është një traditë 60-vjeçare dhe sipas OBSH-së ësh-të mënyra më e mirë e paran-dalimit nga virozat dhe nga gripii zakonshëm. Përveç gripit tëzakonshëm vaksina parandalonnë 70-90% të rasteve edhe vi-

"MANUALI I SHËRIMIT"në Kongresin Botëror të Mjekësisë Alternative

Me mijëra njërëz kanë shkuarnë klinikën e tij dhe passhume pak seancash janë lar-guar , totalisht të shëruar ngatrauma, depresioni , ankthi ,probleme të ndryshmepsikologjike që burojnë ngastresi,jeta e përditshme apoçfarëdo lloj sëmundje tjetër. Ky

ideal arrihet me sukses jovetëm me anën e terapisë sëtë folurit , por në bashkëpunimme përgatesat bimore dheteknikat e masazhit. Synimi iterapisë së tij është bindja epacientit për të:

" Kuptuar sjelljet,emocionetdhe idetë që kontribuojnë në

depresionin apo çrregullime tëtjera psikologjike.

" Ndihmon për të ristruktu-ruar mënyrat e mendimit ,ngarkesat negative dhe qënd-rimet që secili ka për vetvetendhe rrugët , në të cilat mendi-mi i fajit sjell si rrjedhojë për-jetësimin e depresionit/

" Rifitimi i kontrollit dhekënaqësisë së jetës.

" Mësimi i teknikave përpërballimin e situatave dhezgjidhjen e problemeve.

Ndërkaq nuk lë pa përmen-dur Terapinë Bioenergjike , sienergji të jetës dhe një artshërues që asiston në riven-dosjen e shëndetit të mirë fiz-ik, emocional dhe mendor ,duke korrigjuar nivelin e pru-rjes së energjisë.

3- TERAPIA E MASAZHIT -Masazhi si një art dhe shkencëmë vete , është domosdosh-mëri për rezultate të shpejtadhe shumë efektive.

Nëpërmjet tij:" Luftohet lodhja" Përmirësohet qarkullimi i

gjakut" Jepet ideja e relaksimit

dhe mirëqenies" Lehtësohet stresi" Zbutet dhimbja kronike e

kyçeve dhe muskujve" Luftohet depresioniManuali i Sami Matoshi ,

ndryshe i quajtur Triada Tri-umfuese Shëruese (MjekësiaBimore+Terapia psikoterapeu-tike + Teknikat e masazhit) :

" Përmirësojnë imunitetin" Rigjenerojnë indet" Rritin qarkullimin e gjakut" Rrisin në tërësi perfor-

mancën e gjithë organizmit" Riprogramojnë mendësitëPrezantimi i tij u duartrokit

masivisht nga pjesëmarresitdhe u përzgjodh menjëherë nëKatalogun e përvjetorit. Planete tij për vazhdimësinë , nukkanë të mbaruar së prodhuariide të reja , teknika të ndry-shme dhe kombinime nga mëtë larmishmet e të panjohurat.

Gripi sezonal, siptomat dhe si të mbrohemirozat e ndryshme. Vaksimi ësh-të i rëndësishëm kryesisht përpersonat që janë më të rrezikuarnga komplikacionet e gripit.OBSh-ja rekomandon vaksinimtë përvitshëm për:

TË MOSHUARIT DHE TËPAAFTËT NË AZILE

Të moshuarit

Personat me probleme shënde-tësore kronike

Grupe të tjera si punonjësite kujdesit shëndetësor, e sido-mos fëmijët nga 6-muajsh derinë dy vjeç.

Puthja "ok", por lani duartMe kalimin e moshës,

çdokush mëson se si të marrëmasa mbrojtëse ndaj të ftohtit,apo viruseve të ndryshme gri-pale të stinës. Një nga këto masambrojtëse është larja e vazh-dueshme dhe e shpeshtë e du-arve dhe mbi të gjitha mosprek-ja e hundës, sidomos në publik.Kjo, sepse gishtat mund të ndot-en lehtësisht nga viruset dhe t'itransmetojnë ato po lehtësisht

nga një person te tjetri.Kur sapo ke marrë në duar

ndonjë virus dhe prek hundën,atëherë nis infektimi që kalonshumë shpejt edhe në zonën esyve. Larja e herëpashershme eduarve mund të shmangë derinë një shkallë të caktuarpërhapjen e viruseve brendafamiljes. Shpesh mendojmë qënë raste të tilla nuk mund t'iputhim njerëzit e dashur. Nëfakt të puthësh nuk ka asgjë tëkeqe, vetëm se menjëherë mëpas duhen larë duart. Virusi"udhëton" në rrugët e frymëmar-rjes dhe vendoset në fund tëgrykës. Vetëm nëse keni njëkollë të keqe dhe mukoza

atëherë mund të ekzistojë rrez-iku i transmetimit të virusitpërmes puthjes.

Burrat dhe gratë, reagime tëndryshme ndaj të ftohtit

Në fakt, nuk ka ndonjë provëkonkrete dhe të saktë që tënxjerrë në pah ndonjë ndry-shueshmëri të madhe mes gjin-ive në mënyrën e marrjes sëviruseve, ose për sa i përket re-agimit ndaj infeksioneve.

Por është fakt se sistemetimune janë të ndryshme. Ai igrave është më i fortë, sepse njëgruaje i duhet mbështetje shtesëpër të përballuar shtatzëninë. Kjomund t'i bëjë sistemet imunitaretë femrave më tolerante.

shqiptarËt, tË lirË dhe krenarË nË pËrvjetorin e … · tari i qeverisë së përkohs-hme,...

Documents