�

Si tëmbroheminga:

�

Tërmeti dhe pasojat e tij të tmerrshme janë ndër fenomenet më të frikshme dhe shkatërruese të natyrës. Tërmeti është një tronditje e papritur dhe e shpejtë e tokës, që shkaktohet nga çarja dhe zhvendosja e shkëmbinjve nëntokësor ndërsa çliron tendosjen që ka mbledhur për një kohë të gjatë.

Si të përgatitemi PARA TËRMETITNdiqni këshillat e mëposhtme për të mbrojtur vehten, familjen dhe pronën tuaj

në rastin e një tërmeti• Informohuni për rregullat dhe masat që merren në raste

emergjencash.• Mbaninështëpinjëkutitëndihmëssëshpejtë.Sigurohuniqë

çdopjesëtarifamiljestadijëvendndodhjenesaj.• Fiksoni mirë nëmur mobiliet e rënda sepsemund t’ju bien

sipërgjatëtërmetit.• Fiksonimirënëmursendeterëndasipikturadhepasqyradhe

vendosinilargkrevateve,divanëvedhekolltuqevekunjerëzitulen.• Shmangnimbajtjeneobjektevetërëndanëraftetëlarta.• Vendosnisendetqëmundtëthyhen(shishetprejqelqi,enëte

kuzhinësetj)nëraftetëulëta,mundësishttëmbylluramekyç.• Informohunisekundodhendhesimbyllenrubinetategazit,

ujitdheautomatiidritavesepsekëtoimpiantepësojnëdëmengatërmeti.

• Riparoni instalimet elektrike dhe lidhjet e gazit që mund tëjenëmedefekt.Atopërbëjnë rrezik tëmundshëmpër zjarr.Mosiriparonivetëporthërrisnipërndihmëprofesionistëtqëdinësitëpunojnëmeto.

• Krijoni vende të sigurta në çdo dhomë (hapësira nën njëtavolinëtëfortëështënjëvendisigurt).

• Praktikoninështëpimefamiljentuajsidotësilleshitnërastine një tërmeti: Përkulu në dysheme! Mbulohu! Qëndro dhembahufort!

�

Si të reagojmë gjATË TËRMETIT

�. Përkuluni në dysheme!Tërmetetndodhinpa paralajmëruar. Sapo të ndjeni lëkundjet eparapërkuluninëdysheme.

�. Mbulohuni! Futuni poshtë një tavolinetë fortë ose poshtë ndonjë pajisjeje tjetër.Mundësishtrrinilargxhamave,dritareve,dyervetë jashtme,mureve dhe sendeve qëmund tëbien si abazhurët apo mobiliet që mund t’jubiensipër.Nëmungesëtënjëtavolinë,mbulonifytyrën dhe kokën me krahë dhe strukunibrendaqoshessëndërtesës.

�. Qëndroni dhe mbahuni fort!Tokamundtëjetëdukeutronditurdhesendetdukerënë.Mbahuni forttekëmbaetavolinësdheprisniqë tronditja të mbarojë. Nëse nuk mundëttë futeni poshtë tavolinës, vazhdoni tëmbanikokën të mbuluar me krahë dhe rrini sa mëafërdyshemesë.

• Mos vraponi përjashta ose për në dhomat e tjera gjatë lëkundjeve dhe tronditjeve të tërmetit!

• Mos qëndroni poshtë derës!• Mos vraponi për në dhomën tjetër për tu futur poshtë tavolinës!• Mos vraponi! Mund të ketë tronditje të forta. Mund të ketë copa xhami

të thyera dhe sende që kanë rënë dhe ju bllokojnë daljen.• Mos vraponi drej shkallëve! Shkallët janë pjesa më pak e stabilizuar e

një ndërtese.• Mos përdorni ashensorin! Ashensori mund të bllokohet.

PËRKULUNI!

MBULOHUNI!

MBAHUNI!

�

Si të reagojmë gjATË TËRMETIT nëse ndodhemi:

Në krevat: Nësendodheninëkrevat,prisnidheqëndroniaty,dukembrojturkokënmejastëk.Jenimëtëmbrojturnëserriniatykujeni.Copatexhamitnëdyshememundt’julëndojnënësevraponipërtëdalëngadhoma.

Në karrocë me rrota: Zininjëpoziciontësigurtdhekyçnirrotatekarrocës.Nësenukmundenitëlëviznishpejt,qëndronimëmirëatykundodheni.Mbulonikokëndheqafënmekrahëttuaj.

Përjashta:Lëvizninënjëzonëtësigurtënësekenimundësi;shmangnishtyllatelektrike,tabelat,ndërtesat,mjetetdherreziqetëtjera.

Duke ngarë makinën:Hapni krahun në anë të rrugës, ndaloniplotësisht dhe aktivizoni frenat e dorës. Shmangni mbikalimet,urat, shtyllat elektrike, tabelat me shenja dhe çdo rrezik tjetër.Rrinibrendanëmakinëderisatëmbarojnëlëkundjet.Nësejubienjështyllëelektrikembimakinë,rrinibrendaderisanjëpersonitrajnuartëlëvizëkabllotelektrike.

Në një ndërtesë të lartë me shumë kate: Përkuluninëdysheme,mbulohunimekrahë,qëndronidhembahunifort.Shmangnidritaretdherreziqetetjera.Mospërdorniashensorin.Mosuçudisninëseaktivizohetalarmiizjarrit.

Në stadium apo teatër:Qëndroni në vendin tuaj dhe mbronikokëndheqafënmekrahë.Mosupërpiqni të largohenideri satëmbarojnë lekundjet.Pastajecningadalëdukebërëkujdesngandonjësendqëmundt’jubjerë.

5

Çfarë të bëjmë PAS TËRMETIT• Sigurohuni për gjendjen shëndetësore të njerëzve që ndodhen

pranë jush. Ndihmoni ata që ndodhen në vështirësi dhe jepunindihmëneparë.

• Mos i lëvizni personat që janë lënduar shumë, sepse mund tarëndonimëtepërgjendjenetyre.

• Dilni me kujdes nga vendi ku ndodheni. Mos harroni të vishnikëpucët sepsenërrugëmund tëketëcopaxhami të thyerdhesendetëtjera.

• Shkoni dhe qëndroni në vende të hapura larg ndërtesave dhestrukturavetëtjeratërrezikshme;ekzistonrrezikut’jubiensipër.

• Qëndronilarguzinaveindustrialedhekabinaveelektrike;afërtyremundtëndodhëndonjëaksident.

• Qëndroni larg bregdetit apo buzë liqenit; mund të shkaktohetndonjeTsunam.

• Mospërdornitelefonatsepsemundtëngarkonilinjëntelefonikeduke penguar të tjerët që kanë vërtet nevojë për ndihmën eshpejtë.shpejtë.

�

SI T’I ShMANgIM ZjARRET• Moshidhnibishtatecigareveaposhkrepsetepafikuranëtokë;ato

rrezikojnëtëshkaktojnëzjarr.

• Mos ndizni zjarr në pyll! Është e ndaluar dhe shumë errezikshme.

• Moshidhnimbeturinanëpyje;atomundtëpërbëjnëlëndëdjegësedhemundtëshkaktojnëzjarre.

• Mosdigjnisendepamarrëmasateduhurambrojtësendajzjarrit;situatamundt’judalëjashtëkontrollit.

• Kujdeskurparkonimakinën,sigurohuniqëmarmitanukështëafërbarittëthatësepsemarmitaenxehurmundtëshkaktojëndezjenezjarrit.

KujdesgjatëpërdorimittëPajisjeveElektrike!- Kontrolloni vazhdimisht instalimet elektrike dhe pajisjet për

çarjeapozhveshjetëmundshme.

- Mos ngarkoni rrjetin elektrik dhe prizat me pajisje si sobë,lavatriçe,hekuretj.

- Asnjëherëmospërdornikabllotëdëmtuaradhemosivendosnipranësipërfaqevetënxehta,pranëujit,përgjatëdyervetëhyrjesapoposhtëtapeteve.

- Nëse ndjeni erë të rëndë, bëni kujdes, kontrolloni, mund tëjenëshenjatepara tëzjarrit.Menjëherëulnindërprerësineenergjisëelektrike,pajisjevemegazdhelëndëvedjegëse.

- Përdorni bombula të sigurta, të cilat kanë të shënuarkarakteristikatetyre.

- Ajrosnivazhdimishtdhomatdukembajturdyertosedritarethapurpërtëparandaluarndotjeneajritbrendashtëpisë.

- Kontrolloniteknikishtdhepastronipajisjetmegazçdovit.

7

SI TË REAgOjMË NË RASTE ZjARRIKurndjenierëtërëndë,konstatonitymoseshihnirrjedhjegazi,

reagonimenjëherë:

- Lajmëronitëgjithëpjesëtarëtefamiljes

- Mbyllnivalvulënkryesoretëgazit

- Ulniçelësinkryesortëenergjisëelektrike

- Hapni të gjitha dyert dhe dritaret për të bërë të mundurqarkullimineajrit

- Qëndroni i qetëdhendihmoni pjesëtarët e familjes të dalinjashtëambientevetështëpisë

- Mos ndizni në asnjë mënyrë shkrepse apo çakmak, të cilëtmundtëshkaktojnëshpërthime

• Telefononi menjëherë Zjarrëfi kset në numrin 128 (shërbimfalas)nëseshikonizjarrosetymdiku.Jepniinformacionsamëtësaktëpërvendndodhjenezjarrit.

• Mosqëndroninëvendekufrynerësepseflakëtmundtërritenshpejt.

• Shtrihunipërtokënënjëvendkunukkasendeqëmundtëmarrinflakë.Tymikasiveçoritëngjitetlartdhedukeushtrirëpërtokëmundtëshpëtoningaasfiksimi.

• Kurjuduhetpatjetërtëkalonizjarrinpërtëshkuarnënjëvendmëtësigurt,mundohunitëgjenivendinqëkamëpakflakëdhetëkaloninëzonënqëështëdjegurtashmë.

7

kaloninëzonënqëështëdjegurtashmë.

8

RASTET E ZjARREVE NË ShTËPISi t’i parandalojmë zjarret në shtëpi

• Mos lini qirinj të ndezur pa mbikëqyrje nga ju dhe mos ivendosnipranësendeveqëmundtëmarrinzjarr.

• Mospiniduhannëkrevat;aspranërrobaveqëmundtëmarrinflakë.

• Moslinitenxheretdhetiganëtmbisoba/furnelatëndezuarapambikëqyrje.

Si të ndërhyjmë në një rast zjarri në shtëpi• Nëse merr flakë një pajisje elektroshtëpiake, ulni menjëherë

automatineenergjisëelektrike,pastajpërpiqunitëshuaniflakët.• Nësemerrflakënjëtenxhereaponjëtigangjatëgatimitmbulojeni

menjëmbulesëpërtëfikurflakët.• Nësejumarrinflakërrobatqëkeniveshur,shtrihunimenjëherë

përtokëdherrokullisunipërtëfikurflakët.Mosvraponisepseoksigjeninëajërishtonflakët.

Si të reagojmë kur bie zjarr në shtëpi• Nësemundenilargohuningashtëpiadheshkoninënjëvendtë

sigurtë.• Nëseshtëpiaështëembushurmetym,shtrihuninëdysheme

pasiajriështëmëipastëraty.• Mospërdorniashensorinpasirrezikontëbllokohet.• Përdorni daljet e emergjencës aty ku është e mundur. Mos

përhapnipanikdhemosshtynitëtjerëtgjatëdaljes.• Telefononi Ambulancën në numrin ��7(shërbimfalas)nëse

ndihenikeqngaanashëndetësore.

Ndaloni Mbulohuni Shtrihuni Rrotullohuni

9

SI T’I PARANDALOjMË PËRMBYTjET• Informohuninësejetoninënjëzonëtërrezikuarosetëpredispozuar

përtupërmbytur.• Informohuninëseshtëpiaapopronajuajështëendërtuarnënapo

mbinivelinerrezikuarpërtupërmbytur.• Mosndërtonipranërrjedhëssëlumit.• Mos ndërtoni në zona me rrezik ose të predispozuara për tu

përmbytur.• Mbillni pemë! Pemët ndihmojnë në parandalimin e përmbytjeve

dukethithurujindheparandaluaredherrëshqitjetetokës.

Si të reagojmë PARA PËRMBYTjEVE• Jinitëpërgatitur.Përgatisninjëçantëmeçfarëjunevojitetnësedo

t’juduhettëevakuoheniMosharronitëvendosniilaçetqëmundt’junevojiten.

• Nësekenimundësi,lëvizinipajisjetelektroshtëpiakenëkatetmëtëlarta.

• Largohuni menjëherë nga shtëpia nëse ju këshillohet tëevakuoheni.

• Mbyllnigazin,ulniautomatineenergjisëelektrikepërt’imbrojturmëshumëpajisjet.

�0

Si të reagojmë gjATË PËRMBYTjEVE• Vishuni me rroba që nuk përshkohen nga uji; nëse jeni për një

kohëtëgjatënëlagështi,rrezikonitësëmureni.

• Mospërdornitelefonatsepsemundtëngarkonilinjëntelefonikeduke penguar të tjerët që kanë vërtet nevojë për ndihmën eshpejtë.

• Moskalonimbiurënenjëlumiqëmundtëjetëifryer,niveliiujitrrezikontërritetdhetëvijëmbiurë.

• Shmangni qarkullimin me makinë në rrugë të prekura ngapërmbytjetsepseujimundt’jubllokojëmakinën.Nësejundodhqëmakinajubllokohetngauji, largohunimenjëherënënjëvendmëtëlartënësemundtëlëvizniparrezikuar.

• Mosecninëpërujëqëlëviz.Mundtërrëzoheni.

• Mosprekni pajisje elektrikenëse jeni të lagur aponëse jeni nëujë.

Kjo broshurë publikohet në kuadër të projektit:

"Garantimi i Mbrojtjes dhe Përgatitja gjatë Emergjencave nëpërmjet Ndërhyrjeve për Reduktimin e Rreziqeve nga Fatkeqësitë" të organizatës Save the Children.

TIRANË, 2014

Kjo broshurë u mundësua nga Save the ChildrenRr “Komuna e Parisit” Lagjia 8, Pallatet 1 Maji, Vila “Lami” P.O. Box 8185, Tirane - AlbaniaTel: +355 4 2261840/+355 4 2261929/+355 4 2266227; Fax: +355 4 2263428Email: info.albania@savethechildren.org; Web Page: albania.savethechildren.net

��

Kjo broshurë publikohet në kuadër të projektit:

"Garantimi i Mbrojtjes dhe Përgatitja gjatë Emergjencave nëpërmjet Ndërhyrjeve për Reduktimin e Rreziqeve nga Fatkeqësitë" të organizatës Save the Children.

TIRANË, 2014

Kjo broshurë u mundësua nga Save the ChildrenRr “Komuna e Parisit” Lagjia 8, Pallatet 1 Maji, Vila “Lami” P.O. Box 8185, Tirane - AlbaniaTel: +355 4 2261840/+355 4 2261929/+355 4 2266227; Fax: +355 4 2263428Email: info.albania@savethechildren.org; Web Page: albania.savethechildren.net

��