Sibilisasyong MayaIsang Metro-American Civilization

Maya (2000 BCE- 250 CE)

• Ang mga Maya ay mga katutubong Amerikano na kumakatawan sa isa sa pinakaprogresibong sibilisasyon sa lupain bago pa man ito sakupin ng mga Europeo. • Ang mga Maya ay nakatira sa rehiyon na ngayon

ay bahagi ng silangan at timog ng Mexico, Guatemala, Belize, El Salvador, at kanlurang Honduras. • Nagtayo sila ng malaki at matibay na mga

piramedong bato at templo at nakagawa ng maraming bagay sa larangan ng matematika at astronomiya na naitala sa hiroglipiko.

Itsura ng kanilang mga templo at bahay

Nang marating ng Maya ang sukdulang kaunlaran ay nagtayo ang mga pamayanang magsasaka ng mga sentrong pangrelihiyon para sa kanilang mga diyos.

Nakatira sila sa mga kubo na ang bubong ay yari sa kugon.

• Ang pangunahing tanim nila ay mais, sitaw, kalabasa, avocado, sili, pinya, papaya, at ang cacao na ginagawang tsokolate.• Bukod sa pagsasaka, pangingisda rin ang isa sa

mga paraan ng pamumuhay ng mga Maya.• Gumagawa rin ang mga Maya ng mga

kasangkapang yari sa bato, mga piguring gawa sa luwad, mga nililok mula sa jade, mga panali, basket, at banig.• Ang mga babaing Maya naman ay gumagawa ng

mga ponchos, bahag, at palda mula sa bulak o kaya’y sa mga dahon ng maguey.

• Dahil sa kahalagahan ng agrikultura sa Maya, ang sinamaba nilang diyos ay may kaugnayan sa pagtatanim, tulad ng ulan at mais.• Pinagmasdan ng mga astronomer ang bawat

galaw ng araw, bituin, at planeta. Ang obserbasyong ito ay ginamit ng mga tao sa pagbuo ng kalkulasyon sa maraming gawain mula sa pagsasaka hanggang sa pakikidigma.

Antas ng Lipunan

Relihiyon

Politeistiko sila (maraming diyos)

2 pangunahing diyos para sa mga Mayan

* Hunab Ku – Ang lumikha sa daigdig; 'Nag-iisang Diyos', kahawig ni Itzamna; ang pinakamataas na Yucatec god.

* Itzamna - Ang diyos ng langit; sinasamba ng pari; patron ng mga may dugong maharlika. Ang tagapagtatag ng kultura ng Maya, itinuruan niya ang kanyang mga tao para mapalago ang mais at kakaw, pati na rin ang pagsusulat, mga kalendaryo, at gamot. Sa sandaling Binanggit bilang ang ama ng Bacabs. Nakakonekta sa Kinich Ahau at Hunab Ku.

• Lahat ng mga Maya ay gumagalang sa diyos ng pagpapatiwakal (suicide). Kinilala rin nila ang mga diyos na kumokontrol sa bawat araw at taon. Nagsasagawa sila ng maraming ritwal at seremonya upang makipagtalastasan sa diyos.• Tuwing sumasapit ang mga panahon ng

kagipitan, nagsasama-sama ang mga tao sa plasa upang bigyang parangal ang mga diyos.• Ang sakripisyo /seremonya ay nagaganap sa

batong piramide.• Para sa mga matitinding hiling, nagsisikripsyo sila

ng tao.

Ilang lang sa mga diyos ng mga Maya…• Hunab Ku - 'Nag-iisang Diyos', kahawig ni Itzamna; ang pinakamataas na

Yucatec diyos; o isang mas abstract upper diyos.• Itzamna - Ang tagapagtatag ng kultura ng Maya, itinuruan niya ang kanyang

mga tao para mapalago ang mais at kakaw, pati na rin ang pagsusulat, mga kalendaryo, at gamot. Sa sandaling Binanggit bilang ang ama ng Bacabs. Nakakonekta sa Kinich Ahau at Hunab Ku.

• Kukultan - 'Plumed serpent', Yucatec pangalan para sa isang Mesoamerican diyos at bayani, na tinatawag na Q'uq'umatz kabilang sa mga Quiché Mayas at Quetzalcoatl kabilang sa mga Aztecs.

• Ixchel - ‘Jaguar goddess’ ng karalubhasaan sa pagpapaanak (midwifery)at gamot.

• Buluc Chabtan - Diyos ng digmaan, karahasan, at sakripisyo.• Camazotz – diyos ng mga paniki, sinusubukan patayin ang Hero Twins

(Konstitusyon ng pinakalumang Maya myth na matagal napanatili sa kabuuan nito).

• Chaac - Ang diyos ng kidlat, kaaway ng Camazotz

Agham at Matematika

Nakilala sila sa matematika at astronomiya. Isa sa kanilang nagawa ay ang kalendaryong ginamit nila pagtatalaga ng iskedyul ng mga seremonya. Ang isang kalendaryo ay batay sa araw. Ang ikalawang kalendaryo ay banal na may 260 araw na ginagamit sa paghahanap ng suwerte at malas na araw.

Mayan Sacred Rounds

Nalinang ng mga Maya ang komplikadong sistema ng hiroglipiko o hieroglyphics na kanilang ginamit sa pagtatala ng kanilang mga obserbasyon at kalkulasyon sa mastronomiya at sa mga impormasyong pangkasysayan

Mayan Hieroglyphics

Ginamit din nila ang konsepto ng zero

Mayan Math

So kung titingnan natin ang Mayan sacred rounds ay binubuo ng Mayan Hieroglyphics at Mayan Numbers.

Pok- a- Tok

Mayan Calendar

Pagbagsak ng Sibilisasyong Mayan

THE ENDMembers:*Ewenn Magda*Apple Lacquio*Adrian Manaig*Chin Mamplata*Vergel Borero

3