side (irt 3930) - ttu.ee (irt 3930) loeng 12/2011 mobiilne lairiba ... (link budget) teenused 443 10...

40
Teenused 441 SIDE (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba Teema - teenused Avo Ots telekommunikatsiooni õppetool, TTÜ raadio- ja sidetehnika inst. [email protected]

Upload: lamdung

Post on 22-Mar-2018

221 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

Page 1: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 441

SIDE (IRT 3930)

Loeng 12/2011

Mobiilne lairiba

Teema - teenused

Avo Ots telekommunikatsiooni õppetool,

TTÜ raadio- ja sidetehnika inst.

[email protected]

Page 2: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 442

UMTS ootused

Arendaja

Parema

kvaliteediga

teenused

- Kõrge spektriefektiivsus

- Odav käigushoidmine

- Lihtne võrguarendus

- Tulevikuga

- Globaalne standard

- Suur võrgu kasutus-

intensiivsus

• Suurem bitikiirus

• Q-o-S

- Paremad terminaalid

- Globaalne turg

Operaator

Tarbija

Page 3: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

“Kulud ja tulud” (link budget)

Teenused 443

10 W

10 dB

6 dB Sumbuvus ?

TA = 8 30 dB/km

Page 4: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 444

WCDMA

• 5 MHz carriers

• Frequency Division Duplex, FDD

• 3.84 Mcps chip rate

• Variable spreading codes

f

t

10 (2) ms frame

5.0 MHz

P

• Optimized packet access on common or dedicated channel

• High spectrum efficiency

Page 5: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Sageduskasutus UMTS tarvis

Teenused 445

Page 6: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Versioonid (...UMTS)

Teenused 446

2000 2002 2004 2006 2007 2005 2003 2001

3GPP Rel -99

12/99

3GPP Rel 4

03/01

3GPP Rel 5

03/02

3GPP Rel 6

2H/04

3GPP Rel 7

06/07 Further Releases

Japan Europe

(pre-commercial)

Europe

(commercial)

HSDPA

(commercial) HSUPA

(commercial)

Page 7: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Mobiilne andmeside

Teenused 447

EDGE

GPRS GSM

HSCSD

cdmaOne (IS-95)

WCDMA FDD

HSDPA/ HSUPA

cdma2000

TD-SCDMA TDD LCR

cdma2000 1XEV - DO

cdma2000 1XEV - DV

TD-CDMA TDD HCR

HSDPA/ HSUPA

LTE

Page 8: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 448

Ühildatavus

Access to people and information

GSM/UMTS dual-mode terminals

GSM terminals

UMTS terminals

GSM Radio Access

UMTS Radio Access

GSM/UMTS Core Network

Internet/ Intranet +

PSTN/ ISDN +

GRAN (Iu) A

Access to

information

and people

(Data, Multi-

media)

Access to

people

(Voice, Video)

Page 9: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Struktuur ja seosed

Teenused 449

Uu Iu

Node B

Node B

Node B

USIM

ME

Cu

RNC

RNC

Node B

HLRIub Iur

MSC/VLR

SGSN

GMSC

GGSNUE

External

networks

PLMN

PSTN

ISDN

Internet

UTRAN CN

Page 10: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 450

FDD või TDD

f

t

UL DL

Duplex gap D f D f f

t

UL

DL

2 D f

Guard

period

Frequency division duplex (FDD) Time division duplex (TDD)

Page 11: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

451

Sagedusressurss (UMTS tarvis)

20 (35) MHz for TDD

2 * 60 MHz FDD (190 Mhz)

1850

1900

2000 2050 2100 2200 2250

20 20 60 30 15 30

DECT

MHz

GSM 1800

60

1920 2110

Page 12: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 452

• IS-95 (1.25 MHz)

• CDMA2000 (3.75 MHz)

• WCDMA (5 MHz)

f

Code

t

MS 1

MS 2

MS 3

5 MHz

Direct Sequence - Code Division Multiple Access

(DS-CDMA)

Page 13: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 453

CDMA vs WCDMA

1.25 MHz. 1.25 MHz.

F1 F2 F3

GUARD GUARD

СDMA2000

1X 1Х

EVDO

5 MHz.

GUARD GUARD

Wideband Carrier

WCDMA (UMTS)

Page 14: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 454

Hajutatud spektriga süsteem

Page 15: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 455

Hajutatud spekter Spread Spectrum

Page 16: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 456

Hajutustegur SF = 4

Page 17: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 457

Spreading Factor

Chiprate Mchips/s

User Bitrate kbit/s

3,84

3,84

3,84

3,84

3,84

3,84

3,84

256

128

64

32

16

8

4

15

30

60

120

240

480

960

Bitikiirus kasutaja tarvis

Page 18: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 458

Edasiarendus GSM-ist

RNS

RNC

RNS

RNC

UMTS Core Network

Node B Node B Node B Node B

Iu Iu

Iur

Iub Iub Iub Iub

Uu

Ch

an

ne

l

4s

a

k

d

j

f

l

ö

l

a

d

k

s

f

j

a

s

l

d

f

ö

a

d

ö

l

k

d

q

w

e

r

r

t

i

u

o

d

k

l

c

.

s

a

k

d

j

f

l

ö

l

a

d

k

s

f

j

a

s

l

d

f

ö

a

d

ö

l

k

d

q

w

e

r

r

t

i

u

o

d

k

l

c

.

s

a

k

d

j

f

l

ö

l

a

d

k

s

f

j

a

s

l

d

f

ö

a

d

ö

l

k

d

q

w

e

r

r

t

i

u

o

d

k

l

c

.

UE

UTRAN

BSC BSC

Core Network

BTS BTS BTS BTS

A A

Abis Abis Abis Abis

Um

UE

GSM BSS

GSM

Page 19: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 459

3GPP (asutamine)

ETSI Members

ETSI

ARIB Members

ARIB

TTA Members

TTA

T1P1 Members

T1P1

TTC Members

TTC

Europe Japan USA Japan Korea

3GPP 3GPP

Page 20: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 460

GSM & UMTS

S D

Mobile Station

MSC/

VLR

Base Station

Subsystem

GMSC

Network Subsystem

AUC EIR HLR

Other Networks

GGSN SGSN

BTS BSC

Node

B

RNC

RNS

UTRAN

SIM ME

USIM ME

+

PSTN

PLMN

Internet

Page 21: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 461

Kanalid ja realisatsioonid

Bearer request

Traffic Class, Max. Bit rate, Max. Delay, Residual BER ...

Radio Bearer Negotiation

Requested QoS, Priority, Maximizing System Capacity

UTRAN realisation

Coding Scheme, MAC and RLC Settings, Spreading Factor, Transport

Format Parameters, Interleaving ...

Page 22: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 462

Erinevad kandekanalid

TE MT UTRAN CN CN Gateway TE

UMTS

TE/MT Local Bearer Service

UMTS Bearer Service External Bearer Service

UMTS Bearer Service

Radio Access Bearer Service CN Bearer

Service

Backbone

Bearer Service

Iu Bearer

Service

Radio Bearer

Service

UTRA FDD/TDD

Service

Physical

Bearer Service

End-to end service

UMTS bearer service

Page 23: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 463

Radio Resource Control (RRC)

Medium Access Control (MAC)

Transport channels

- grouped by method of transport

Physical layer

Layer 3

Logical channels - grouped by information content

- User Data

- Control and

signaling

Layer 2

Layer 1

Air Interface Direct RRC control of the physical layer

Physical channels

Physical Channels Distinguished by:

- RF Frequency

- Channelization Code

- Spreading Code

- Modulation (I/Q) Phase (uplink)

- Timeslot (TDD mode)

UTRAN OSI Model

Page 24: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 464

Raadiokanalid Radio Access Bearers

• RAB tagab ühendusse UTRAN-is.

• RAB ühendusel on olenevalt teenustest

erinevad parameetrid

RNC Core Network

Node B UE

Radio Access Bearer

UTRAN

Page 25: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

“Kärjevahetus”

Teenused 465

UE1

BS 1 BS 2

Page 26: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 466

Soft Handover (Add/Drop)

ADD RP DR

pilot

Page 27: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 467

Soft Handover

UE

•UE (mobiil) ühendub mitme samal sagedusel

töötava tugijaamaga

•Vajame mitmekiirelist vastuvõtjat => RAKE

Page 28: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 468

Koodmultipleksimisega ühispöördus

“CDMA” = SSMA + Orthogonal Coding

(IS-95, cdma2000, WCDMA)

Spread Spectrum Multiple Access (SSMA) Allows multiple CDMA transmitters Pseudo Noise (PN) codes

to share the same Radio Frequency

Orthogonal Coding Channelization codes : Allows multiple data channels

to co-exist within each CDMA transmission

Page 29: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 469

Kanalimoodustamise koodid Channelization codes

CC1 & CC2 CC3,CC4 & CC5

Allalülis kasutatakse kanalikoode kanalite eristamiseks samas tugijaamas. In the Downlink Orthogonal Codes are used to distinguish

between data channels from the same Base Station

CC1,CC2,CC3 CC1 & CC2

Üleslülis kasutatakse kanalikoode kanalite eristamiseks samas mobiilis. In the Uplink Orthogonal Codes are used to

distinguish between data channels from the same mobile

Page 30: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 470

PN code 1

PN code 3

PN code 1

PN code 4

BS 1 transmits on PN code 1

PN code 2

PN code 5

PN code 2

PN code 6

BS 2 transmits on PN code 2

Pseudojuhuslikud koodid Pseudo Noise (PN) codes

Page 31: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 471

Kanalid ja teenused

2 data channels

(voice, control)

PN3 + OC1 + OC2

2 data channels

(14 kbps data, control)

PN4 + OC1 + OC2

3 data channels

(voice, video, control)

PN2 + OC1 + OC2 + OC3

3 data channels

(voice, video, control)

PN5 + OC1 + OC2

4 data channels

(384 kbps data, voice, video,

control)

PN6 + OC1 + OC2 + OC3 + OC4

4 data channels

(384 kbps data, voice, video,

control)

PN2 + OC4 + OC5 + OC6 + OC7

2 data channels

(voice, control)

PN1 + OC1 + OC2

1 data channels

(control)

PN1 + OC3

Voice

Conversation Uplink

Packet Data

Video

conference

Video

conference

with Data

Pilot, Broadcast

PN1 + OCP + OCB

Pilot, Broadcast

PN2 + OCP + OCB

Page 32: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Kanali ülekandekiiruse tagamine

Teenused 472

0 20 40 60 80 100 120 140 160-2

02468

10121416

Time [number of TTIs]

QPSK1/4

QPSK2/4

QPSK3/4

16QAM2/4

16QAM3/4

Inst

an

tan

eou

s EsN

o [

dB

]

Page 33: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 473

Terminalide (UE) multipleks

Page 34: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 474

Asjatundmine

Protocol test suite

Contribs to air interface base specs

Define regulatory requirements

Marketing and promotion

Certification

Network interface specs

Air interface base specs

Mobility extension

Management specs

Page 35: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 475

Traadita lairiba standardid

IEEE 802.15

Bluetooth

WAN

MAN

LAN

PAN

IEEE 802.11

WirelessLAN

HiperLAN/2

RLAN

IEEE 802.16

WirelessMAN

HiperMAN &

HiperAccess

UMTS, EDGE

(GSM)

ETSI

BRAN

IEEE 802 ETSI

WiFi*

WiMAX*

Page 36: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 476

WCDMA (3G) ja WiMAX

Page 37: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 477

Sagedusalad ( ... aga)

Page 38: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 478

Interferents (vastastikused häired)

Page 39: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 479

MAN ja WAN

WiMax WiMax EDGE CDMA2000/

1 x EV-DO

WCDMA/

UMTS

Standard 802.16-2004 802.16e

(2005) 2,5G (3G) 3G

Kasutus WMAN

Statsionaarne

WMAN

Mobiilne WWAN WWAN WWAN

Läbilaske-

võime

kuni 75

Mbit/s

(20 MHz riba)

kuni 30

Mbit/s

(10 MHz riba)

kuni 384

Kbit/s

kuni 2,4

Mbit/s

(tavaliselt 300 –

600 Kbit/s)

kuni 2 Mbit/s

(kuni 18 Mbit/s

kasutades

HSDPA)

Ulatus tavaliselt

6 - 10 km

tavaliselt

1,6 - 5 km

tavaliselt

1,6 - 8 km

tavaliselt

1,6 - 8 km

tavaliselt

1,6 - 5 km

Sagedus-

ala

allpool 11

GHz

2 – 6

GHz

900, 1800

MHz

450

MHz

1900, 2100,

2500 MHz

Page 40: SIDE (IRT 3930) - ttu.ee (IRT 3930) Loeng 12/2011 Mobiilne lairiba ... (link budget) Teenused 443 10 W 10 dB Sumbuvus ? ... HSDPA (commercial) HSUPA

Teenused 480

Lõpulingid (12) http://www.umts-forum.org/

http://www.3gpp.org/

http://en.wikipedia.org/wiki/WCDMA

http://en.wikipedia.org/wiki/Universal_Mobile_Tele

communications_System

http://www.umts.de./

http://en.wikipedia.org/wiki/3G