siêu âm doppler benh ly gan mat 2

1

VAI TROØ CUÛA SIEÂU AÂM DOPPLER VAØ

SIEÂU AÂM MAØU TRONG XÔ GAN VAØ

VIEÂM GAN MAÏN TÍNH

BS.TRẦN THU PHƯỢNGBS. NGUYỄN QÚY KHOÁNGKHOA CĐHA- BV. AN BÌNH

TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU TRONG VAØ NGOAØI NÖÔÙC

Sieâu aâm Doppler vaø sieâu aâm maøu thaêm doø söï thay ñoåi höôùng chaûy cuûa doøng maùu, vaän toác doøng chaûy vaøsöï töôùi maùu caùc cô quan.

Thöôøng ñöôïc söû duïng trong vieäc nghieân cöùu caùc cô quan nhaèm phaân bieät caáu truùc maïch maùu vaø khoâng maïch maùu.

2

Trong xô gan vaø vieâm gan, sieâu aâm Doppler maøu cung caáp:1. Tónh maïch cöûa:

Höôùng chaûy.Daïng phoå.Vaän toác.Söï thoâng thoaùng hay huyeát khoái.Caùc thoâng noái cöûa-chuû, cöûa-cöûa.

2. Ñoäng maïch gan rieâng:Vaän toác taâm thu toái ña (Vmax)Khaùng trôû doøng maùu (RI)


3. Tónh maïch treân gan:

Daïng phoå

Huyeát khoái

4. Ñaëc tính töôùi maùu :

Moät khoái K nguyeân phaùt

Moät sang thöông laønh tính


3

MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI

Tìm ra:

Caùc daáu hieäu taêng aùp tónh maïch cöûa sôùm trong beänh lyù gan maïn, ñaëc bieät laø xô gan.

Moái lieân heä giöõa töôùi maùu ñoäng maïch gan vaøbeänh lyù nhu moâ gan.

Moái lieân heä giöõa söï thay ñoåi daïng phoå cuûa caùc tónh maïch treân gan vaø beänh lyù gan maïn.

Động mạch gan

Tĩnh mạch trên gan

Tĩnh mạch cửa

Xoang gan

MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI

4

NOÄI DUNG THÖÏC HIEÄN

Phöông phaùp nghieân cöùu: Tieàn cöùu.

Côõ maãu: 78 beänh nhaân.

Caùch thu thaäp döõ lieäu:

Beänh nhaân nhòn ñoùi.

Thöïc hieän sieâu aâm 2D & Doppler maøu.


Hình daïng gan: ño phaân thuøy IV & I

Tónh maïch treân gan: ghi daïng phoå

Tónh maïch cöûa:

Ñöôøng kính

Daïng phoå

Vaän toác trung bình

Höôùng doøng maùu

Söï thoâng thoaùng

Thoâng noái

5

Ñoäng maïch gan rieâng:

Vaän toác taâm thu toái ña (Vmax).

Khaùng trôû doøng maùu ( RI ).

Khaûo saùt caùc sang thöông ñi keøm:

Noát taân sinh.

Noát K.

Toång keát soá lieäu vaø so saùnh vôùi moät soá taøi lieäu cuûa caùc taùc giaû Chaâu AÂu vaø Nhaät Baûn.


KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ

Thôøi gian thöïc hieän: 21 thaùng (1/2005 - 9/2006)Toång soá ca : 78 (49 xô gan, 29 vieâm gan maïn)Tuoåi trung bình : 56 (35 – 82)Tæ leä nam / nöõ : 50/28Sinh thieát : 12 caGan bieán daïng :

Phaân thuøy IV teo < 35mm : 52/ 78 (68%), (BT >35mm).Phaân thuøy I to : 42/ 78 (54%).

6

Gan bieán daïng vôùi teo phaân thuøy IV, phì ñaïi phaân thuøy I.

Tuaàn hoaøn baøng heä quanh tónh maïch roán vaø vò traùi.


Tónh maïch treân gan:

Phoå 3 pha : 20/ 78 (25%).

Phoå 2 pha : 22/ 78 (28%).

Phoå ñôn pha : 33/ 78 (43%).

Huyeát khoái : 3/ 78 (4%). (BT phoå 3 pha).


7

Phoå bình thöôøng tónh maïch treân gan


Huyeát khoái tónh maïch treân gan vaø maát daïng phoå treân mode TM


8


Daõn tónh maïch cöûa >12mm : 42/78 (54%),

(BT: 8 - 12mm)

Phoå khoâng thay ñoåi theo nhòp thôû : 39/78 (50%),

(BT: Phoå thay ñoåi theo nhòp thôû).

Giaûm vaän toác doøng maùu < 10 cm/s : 37/78 (48%),

(BT: 10 – 20 cm/s)



Höôùng phoå:

Höôùng gan ( BT ) : 75/78 (96%).

Xa gan : 3/78 (4%).

Huyeát khoái : 8/78, (10%).

Thoâng noái ( + ) : 31/78, (40%).


9

Phổ bình thường của tĩnh mạch cửa


Huyết khối tĩnh mạch cửa

Đảo hướng dòng máu trong tĩnh mạch cửa ( xa gan - phổ màu xanh )


10

KEÁT QUAÛ

Động mạch gan riêng

. Tăng Vmax > 40cm/s : 50/78 ( 64% ) ( BT 30-40cm/s )

. Tăng RI > 0,7 : 62/78 ( 79% ) ( BT 0,5-0,7 )

Phoå bình thöôøng cuûa ñoäng maïch gan rieâng (Vmax = 38cm/s, RI=0,68 )

KEÁT QUAÛ

11

Caùc sang thöông ñi keøm:

* K gan nguyeân phaùt : 10/ 78 (12%).

* K ñöôøng maät : 1/ 78 (0,01%).

* Noát taân sinh : 15/ 78 (20%).

KEÁT QUAÛ

UNGTHƯ GAN

KEÁT QUAÛ

12

SO SASO SAÙÙNH VÔNH VÔÙÙI CAI CAÙÙC TAC TAØØI LIEI LIEÄÄU NU NÖÖÔÔÙÙC NGOAC NGOAØØII

93%85%80%79%Taêng vaän toác Vmax

62%70%60%50%Khoâng thay ñoåi theo nhòp thôûTMC

60%65%53%47%Khoâng thay đổi theo nhịp thởTMC

60%65%53%47%Giaûm vaän toác doøng maùu qua TMC

55%50%48%43%Phoå ñôn pha TMTG

Iwao. TBolondiMartinezBVAB

NHAÄN XEÙT

Coù söï cheânh leäch veà caùc trò soá giöõa caùc taùc giaû coùtheå do caùch choïn beänh.

Thay ñoåi sôùm nhaát laø ôû ñoäng maïch gan, trong ñoùtaêng RI (79%) laø chæ soá nhaïy caûm nhaát trong khi taêng Vmax chaäm hôn (64%).

Maát söï di ñoäng theo nhòp thôû cuûa phoå tónh maïch cöûa laø chæ soá nhaïy caûm thöù ba (50%).

13

Giaûm vaän toác doøng maùu qua cöûa thay ñoåi chaäm

thöù tö (47%).

Maát daïng phoå 3 pha bình thöôøng cuûa tónh maïch

treân gan laø söï thay ñoåi chaäm thöù naêm (43%).

Söï xuaát hieän caùc moät hoaëc nhieàu doøng thoâng noái

cöûa - chuû hoaëc cöûa - cöûa chæ nhaïy caûm trong 40%

caùc tröôøng hôïp.

NHAÄN XEÙT

Coù 3 ca theå hieän söï thay ñoåi höôùng phoå doøng maùu

qua cöûa (phoå xa gan).

Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chöa hoaøn chænh laø khoâng

keát hôïp ñöôïc vôùi ño aùp löïc tónh maïch cöûa - moät

nghieäm phaùp khoâng khaû thi - ñeå chöùng minh baèng

chöùng taêng aùp cöûa.

NHAÄN XEÙT

14

KEÁT LUAÄN

Sieâu aâm Doppler vaø sieâu aâm maøu coù vai troø nhaát

ñònh trong vieäc chaån ñoaùn sôùm tình traïng taêng aùp

cöûa trong xô gan vaø vieâm gan maïn.

Söï thay ñoåi caùc chæ soá lieân quan ñeán ñoäng maïch

gan rieâng laø nhaïy caûm nhaát: taêng RI vaø taêng Vmax.

Caùc chæ soá lieân quan ñeán tónh maïch cöûa thay ñoåi chaäm hôn, trong ñoù thay ñoåi höôùng phoå - bieåu hieän tình traïng taêng aùp cöûa naëng.

Söï bieán ñoåi phoå cuûa caùc tónh maïch treân gan thay ñoåi chaäm nhaát tröôùc khi coù söï xuaát hieän caùc doøng thoâng noái- baèng chöùng quan troïng cuûa taêng aùp cöûa.

Laø phöông tieän chaån ñoaùn khoâng xaâm nhaäp, giuùp coù höôùng ñieàu trò toát hôn veà noäi khoa hoaëc can thieäp nhö ñaët TIPS ( trans-jugulo- portal shunt ) ôû moät soánöôùc AÂu- Myõ

KEÁT LUAÄN

15

Thông nối tĩnh mạch quanh rốn

Thông nối tĩnh mạch dạ dày trái

Thông nối lách-thận gián tiếp

16

Thông nối lách - thận trực tiếp

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

1. Martinez- Noguera et al: Doppler in Hepatic Cirrhosis and Chronic Hepatitis. Seminars inUltrasound CT and MRI, Vol23. No 1 ( February) , 2002: pp 19-36

2. Pozniak MA: Doppler Ultrasound of the liver, in: Allan PL, Dubbins PA, Pozniak MA ( eds): Clinical Doppler Ultrasound. London, Churchill Livingstone, 2000, pp 123- 164

3. Iwao T. Toyanaga A, Oho K, et al: Value of Doppler Ultrasound parameters of portal vein and hepatic artery in the diagnosis of cirrhosis and portal hypertension. Am J Gastroenterol 92: 1012 –1017, 1997

4. Bolondi L, Li Bassi S, Gaiani S, et al: Liver cirrhosis: Changes of Doppler waveform of hepatic veins. Radiology 178: 513 – 516, 1991

5. Vilgrain V, Lebrec D, Menu Y, et al: Comparison between ultrasonographic signs and the degree of portal hypertension in patients with cirrhosis. Gastrointest Radiol 15: 218 – 222, 1990.

6. Dauzat M, Lafortune M, Patriquin H, et al: Meal induced changes in hepatic and splanchnic circulation: A non-invasive Doppler study in normal humans. Eur J Appl Physiol 68: 373 –380, 1994

7. Tanaka K, Mitsui K, Morimoto M, et al: Increased hepatic arterial blood flow in acute viral hepatitis: Assessement by color Doppler sonography. Hepatology 18: 21- 27, 1993.

17

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN

SỰ THEO DÕI CỦA QÚY VỊ

siêu âm doppler benh ly gan mat 2

Health & Medicine