sieuamchandoan-benhlyganmatthan

11/1/2014 1

HÌNH ẢNH SIÊU ÂM CẤU TRÚC CƠ BẢNCỦA MÔ ĐẶC BÌNH THƯỜNGVÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ CHÍNH

MÔ BÌNH THƯỜNG

Có hồi âm với những mật độ khác nhau:– Echo mỏng < Tủy thận < Vỏ thận < Lách < Gan <

Tụy < Xoang thận < Echo dầy.

11/1/2014 2

Khối đặc Khối dịch Khối viêm Khối hoại tử

Đốm vôi hóa

Bệnh lý U GAN NANG VIÊM TỤY CẤP

ABSCESS SỎI

Hội chứng Choán chỗ Choán chỗ Choán chỗ Choán chỗ Không choán chỗ

Độ hồi âm Echo dầy Echo trống Echo mỏng Echo hỗn hợp

Echo dày

Sau khối u Không tăng âm

Có tăng âm Tăng âm nhẹ

Tăng âm nhẹ

Có bóng lưng

Bờ Viền rõ, echo mỏng

Rõ trước sau, mờ 2 bên

Mờ Mờ Bờ trước rõ

Hình ảnh

SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN VÀI BỆNH LÝ CHÍNH

November 1, 2014 3

SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ GAN-MẬT-THẬN

BS NGUYỄN QUÝ KHOÁNGBS NGUYỄN QUANG TRỌNG

BS TRẦN VĨNH NGUYÊN DUNG

November 1, 2014 4

SIEÂU AÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ GAN

November 1, 2014 5

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMGAN

�Gan laø taïng lôùn nhaát trong cô theå con ngöôøi,naèm trong khoang maøng buïng (intraperitoneal space).

�Theå tích gan:Nam� 1500-1600 cm3.Nöõ�1400-1500 cm3.

�Tyû troïng gan # 1�Troïng löôïng gan # 1500g.

November 1, 2014 6


Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998.

November 1, 2014 7

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMPHAÂN CHIA CAÙC PHAÂN THUØY GAN

�Gan ñöôïc bao boïc bôûi bao Glisson.�ÔÛ roán gan,bao Glisson boïc laáy 3 thaønh

phaàn (Portal triad: TM cöûa,ñoäng maïch gan,oáng maät),ñeå töø ñoù phaân nhaùnh khaép gan.

�Bao Glisson bieåu hieän laø 1 ñöôøng echo daøy treân Sieâu aâm.

November 1, 2014 8

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMPHAÂN CHIA CAÙC PHAÂN THUØY GAN


November 1, 2014 9


� Maët tröôùc gan coù raõnh cuûa daây chaèng lieàm (falciform ligament),raõnh naøy chaïy xuoáng bôø döôùi gan,nôi maø daây chaèng troøn (ligamentum teres) chaïy töø roán leân vaø tieáp tuïc ñi vaøo nhu moâ gan ñeán tieáp noái vôùi nhaùnh (T) cuûa TM cöûa.


November 1, 2014 10



November 1, 2014 11


�TM gan: goàm coù 3 TM gan (P),(T) vaø giöõa.Ba TM gan ñoå veà TMCD.

�TM gan (T) vaø giöõa thöôøng hôïp löu thaønh moät thaân chung tröôùc khi ñoå vaøo maët tröôùc TMCD.

November 1, 2014 12


November 1, 2014 13


� Tónh maïch MTTD hôïp doøng vôùi TM laùch (TM laùch naèm ngang,chaïy sau thaân vaø ñuoâi tuïy) roài môùi hôïp doøng vôùi tónh maïch MMTT ñeå taïo thaønh TM cöûa.

� TM cöûa chaïy leân treân vaø sang (P),taïo 1 goùc 450 vôùi TMCD.

� Khaåu kính TM cöûa thay ñoåi theo nhòp thôû.


November 1, 2014 14


�Bình thöôøng khaåu kính TM cöûa <13 mm (ño ôû vò trí hôïp doøng TM laùch-TMMTTT).

�Khi ñeán roán gan thì TM cöûa chia laøm 2 nhaùnh (P) vaø (T).

November 1, 2014 15


� TM cöûa (T) chaïy höôùng ra tröôùc,leân treân vaø sang (T) treân moät ñoaïn ngang qua phía tröôùc cuûa thuøy ñuoâi-ñaây chính laø moác giaûi phaãu ñeå xaùc ñònh thuøy ñuoâi-sau ñoù môùi phaân ra 3 nhaùnh chính cho caùc haï phaân thuøy II,III,IV.

November 1, 2014 16


� TM cöûa (T) cuõng phaân nhaùnh ñeán haï phaân thuøy I (thuøy ñuoâi).

November 1, 2014 17


� Gan nhaän maùu töø 2 nguoàn TM cöûa vaø ñoäng maïch gan,trong ñoù 75% löu löôïng maùu ñeán töø TM cöûa.

� Do öu theá troäi cuûa doøng chaûy khi hôïp doøng TMMTTT vaø TM laùch�Gan (P) nhaän phaàn lôùn maùu ñeán töø TMMTTT.


November 1, 2014 18

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMPHAÂN BIEÄT GIÖÕA TM CÖÛA VAØ TM GAN

� TM cöûa coù vaùch echo daøy do thaønh phaàn collagen trong vaùch taïo neân.� TM cöûa phaân nhaùnh ngang vaø hoäi tuï veà roán gan.Trong khi TM gan phaân

nhaùnh doïc vaø hoäi tuï veà TMCD.

Rumack CM. Diagnostic Ultrasound. 2nd ed. 1998.

November 1, 2014 19

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMPHAÂN CHIA CAÙC HAÏ PHAÂN THUØY GAN

(COUINAUD)

Prof. Dr. Holger Strunk.Limitations and Pitfalls of Couinaud`s Segmentation of the Liver in Transaxial Imaging.Last Update 9/12/2004.http://www.uni-bonn.de/~umm705/quiz0403.htm

11/1/2014 20

1

2

345

6

7

8

November 1, 2014 21

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMKÍCH THÖÔÙC GAN

�Gan ñöôïc ño kích thöôùc baèng caùc laùt caét doïc:–Gan (P):ño treân ñöôøng trung ñoøn�

Ñöôïc xem laø gan to khi >15 cm.–Gan (T):ño treân ñöôøng doïc giöõa�

Ñöôïc xem laø gan to khi >10 cm.

November 1, 2014 22


November 1, 2014 23


11/1/2014 24

MỘT SỐ BỆNH LÝ GAN TRÊN SIÊU ÂM

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005

Gan nhiễm mỡ

11/1/2014 25

TỤ DỊCH Ở KHOANG MORISON

November 1, 2014 26

NANG GAN

11/1/2014 27

Áp-xe gan

Joseph K.T.Lee. Lee computed body tomography with MRI correlation. 1998.

11/1/2014 28

Nấm Candida ở gan và lách


1 November 2014 29

Khối đồng hồi âm (isoecho), chèn ép mạch máu, túi mật.

Mạch máu trung tâm với các nhánh tỏa ra theo hình nan hoa.

TĂNG SINH CỦ NỐT(FOCAL NODULAR HYPERPLASIA)

1 November 2014 30

Siêu âm 2D Thì ĐM

Thì TMC

BƯỚU MÁU Ở GAN( HEPATIC HEMANGIOMA)

11/1/2014 31

K GAN NGUYÊN PHÁT (HCC)

1 November 2014 32

Khối u có viền hồi âm kém ở gan (P).

Thì TMCWash-out � HCC

Thì ĐM-MIP

K GAN (HCC)

1 November 2014 33

Huyết khối TM cửa. Doppler cho thấy có phổ động mạch � U xâm lấn

TM cửa.

CT có chích thuốc cho thấy mạch máu tân sinh trong khối u xâm lấn.

11/1/2014 34

K GAN ĐA Ổ TRÊN NỀN XƠ GAN

11/1/2014 35

Ung thư ống tiêu hóa di căn gan

1 November 2014 36

Siêu âm 2D: chỉ thấy 1 nốt hồi âm kém

Siêu âm tương phản: bộc lộ nhiều nốt di căn.

November 1, 2014 37

SIEÂU AÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ HỆ MẬT

November 1, 2014 38

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMTUÙI MAÄT

� Tuùi maät coù hình quaû leâ,kích thöôùc to ra luùc ñoùi vaø co nhoû sau böõa aên,do vaäy ta chæ khaûo saùt toát tuùi maät khi beänh nhaân ñoùi.

� Ñieàu caàn löu yù laø ta khoâng ñöôïc noùi tuùi maät caêng to moät caùch chung chung,vì bình thöôøng kích thöôùc tuùi maät cho pheùp < 5 x 10 cm.Vaùch TM daøy < 3mm.

� Khi nhòn ñoùi maø kích thöôùc tuùi maät < 3 x 4,5cm thì phaûi nghó ñeán tình traïng co thaét tröôøng dieãn cuûa Vieâm tuùi maät maïn tính.

Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999.

November 1, 2014 39


� TM ñöôïc chia laøm 3 phaàn: Ñaùy thaân vaø coå TM.Ñaùy TM laø nôi phình nhaát sau ñoù thon nhoû daàn ñeán thaân vaø coå TM.Maát ñi söï thon nhoû naøy laø daáu hieäu giaõn TM.

� ÔÛ coå TM coù moät neáp gaáp taïo thaønh tuùi Hartmann,khi soûi bò keït vaøo ñaây deã laøm bít taéc TM.


November 1, 2014 40


�TM naèm ôû giöôøng TM,ngay raõnh lieân thuøy chính (main lobar fissure) ôû maët döôùi gan (maët caét soá III),chia gan ra laøm thuøy gan (P) vaø(T).

�Ta coøn duøng maët caét lieân söôøn (P) ñeå khaûo saùt TM.

November 1, 2014 41

MAËT CAÉT SOÁ III

Rumack CM. Diagnostic Ultrasound. 2nd ed. 1998.

November 1, 2014 42

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMÑÖÔØNG MAÄT

� Ñöôøng maät trong gan: Bình thöôøng ta khoù khoâng thaáy ñöôïc ñöôøng maät trong gan,maëc duø chuùng ñi song song vôùi TMC.Thoâng thöôøng ta thaáy ñöôïc oáng gan (P) vaø (T) ôû maët caét soá II coù kích thöôùc töø 1-2mm, nhoû hôn nhieàu so vôùi TMC.

November 1, 2014 43

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMÑÖÔØNG MAÄT

November 1, 2014 44

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMCAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC OÁNG MAÄT CHUÛ

� Ñöôøng maät ngoaøi gan: Bình thöôøng OMC coù kích thöôùc töø 4-8mm (taêng daàn theo tuoåi-ñoái vôùi ngöôøi treân 60 tuoåi,coù theå chaáp nhaän ≤12mm).Ta duøng ñöôøng caét vai (P)-roán ñeå khaûo saùt OMC.

� OMC seõ taêng khaåu kính sau caét boû tuùi maät.


11/1/2014 45

MỘT VÀI BỆNH LÝ HỆ MẬT TRÊN SIÊU ÂM

DÃN ĐƯỜNG MẬT

11/1/2014 46

KHÍ TRONG ĐƯỜNG MẬT (PNEUMOBILIA) VÀ TÚI MẬT


11/1/2014 47

11/1/2014 48

11/1/2014 49

SỎI TÚI MẬT + CẶN BÙN TÚI MẬT


11/1/2014 50

Nhiều sỏi nhỏ lấp đầy TM

11/1/2014 51Frank J. Rybicki, MD, PhD.The WES Sign. (Radiology. 2000;214:881-882.)

Sỏi to lấp đầy TM

November 1, 2014 52

SIEÂU AÂM CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ THẬN

November 1, 2014 53

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMTHAÄN

�Thaän laø cô quan naèm sau phuùc maïc. Truïc doïc cuûa hai thaän gaàn nhö song song vôùi bôø trong cuûa cô thaên (psoas muscle).Thaän (P) naèm thaáp hôn so vôùi thaän (T).

�Thaän coù hình quaû ñaäu vôùi kích thöôùc < 12x6x4cm.

November 1, 2014 54



November 1, 2014 55

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMCAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC THAÄN

November 1, 2014 56

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMCAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC THAÄN

November 1, 2014 57


�Vuøng nhu moâ thaän (parenchyma) coù beà roäng # 2cm.

�Löu yù raèng vuøng nhu moâ thaän bao goàm voû thaän (cortex),thaùp Malpighi (medulla) vaø cột Bertin (renal column).

�Tyû leä nhu moâ / xoang thaän (sinus):– <30 tuoåi: ≥1,6/1– >60 tuoåi: ≥1,1/1

Phân tích các thành phần thậnSự phân biệt tủy vỏ

Vỏ thận

Tủy thận Xoang thận

November 1, 2014 59


Weissleder.Diagnostic Imaging Expert.1998.

November 1, 2014 60


– Truï BERTIN phì ñaïi: Coù caáu truùc gioáng voû thaän,khoâng laøm bieán daïng ñöôøng vieàn ngoaøi thaän.Thöôøng thaáy ôû vò trí tieáp noái 1/3 treân vaø 1/3 giöõa cuûa thaän.

BÖÔÙU THAÄN

November 1, 2014 61


TRUÏ BERTIN PHÌ ÑAÏI (normal variant)

November 1, 2014 62


BÔØ NGOAØI THAÄN TAÏO MUÙI (normal variant)

November 1, 2014 63

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMBAØNG QUANG

�Baøng quang laø 1 taïng roãng chöùa nöôùc tieåu coù theå tích thay ñoåi tuøy theo luùc maéc tieåu hay sau khi ñi tieåu.

�Bình thöôøng:–Nam, V < 550ml.–Nöõ, V < 750ml.

November 1, 2014 64

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMBAØNG QUANG

�Vaùch BQ cuõng thay ñoåi beà daøy tuøy theo löôïng nöôùc tieåu,ta caàn chuù yù ñieàu naøy khi thaêm khaùm:–Luùc maéc tieåu < 4mm.–Sau khi ñi tieåu < 8mm.


November 1, 2014 65

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMCAÙCH ÑO THEÅ TÍCH NÖÔÙC TIEÅU TOÀN LÖU

�Theå tích BQ ñöôïc tính theo coâng thöùc:V = ½ L(cm)xW(cm)xH(cm)

�Bình thöôøng khoâng hoaëc coù raát ít nöôùc tieåu toàn löu.

�Theå tích nöôùc tieåu toàn löu coù yù nghóa beänh lyù khi > 60ml.

November 1, 2014 66

GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂMCAÙCH ÑO THEÅ TÍCH TIEÀN LIEÄT TUYEÁN


MỘT VÀI BỆNH LÝ HỆ NiỆUTRÊN SIÊU ÂM

Các nang kích thước thay đổi : thận đa nang

Viêm đài bể thận khu trú

ÁP-XE THẬN

Thành tăng sinh mạch máu

Nang nhiễm trùng

� Chọc dò dưới siêu âm một sang thương giảm âm. � Kim đặt tại vị trí đầu mũi tên, dẫn lưu ra dịch đục� BK+

LAO THẬN

Sỏi niệu là một vấn đề của sức khỏe cộng đồng

-Sỏi niệu: 5% -10% dân số toàn cầu-Vị trí: đoạn nối bể thận- niệu quản:

90%-Các yếu tố thuận lợi: khí hậu (mất nước ), dinh dưỡng,do dùng thuốc : triamtérène, silicates, indinavir (điều trị SIDA)

-Tái phát : 40-70%

Thành phần hóa học của sỏi niệu -oxalate de Calcium chiếm đa số (>75%) -phosphate de Calcium -acide urique (8%) -cystine, xanthine(1%)

Tính chất vật lý của sỏi niệu-Sỏi cản quang chiếm 91%:

oxalate, phosphate, struvite-Sỏi thấu quang chiếm 9%:

acide urique, cystine, xanthine

Kỹ thuật Chẩn đoán hình ảnhtrong Sỏi niệu

�Chụp bụng không sửa soạn (ASP)�Echographie (Echo)�Urographie intra-veineuse (UIV)�CT scanner �Cộng hưởng từ (IRM)

Các sỏi thận điển hình với bóng lưng

THẬN PHẢI TRƯỚNG NƯỚC ĐỘ I

Sỏi niệu quản nội thành phải

Thận kích thước bình thường

Tăng âm tủy thận hai bên

Néphrocalcinose- Vôi hóa ống thận

�Các tính chất của khối u :– Hình dạng khối u tròn như trái banh

(« balle »)– Giới hạn khối u rõ.

�Các hậu quả trên thận :– Biến dạng bờ thận– Mất dạng « hạt đậu »– Ví dụ là khối u carcinome tế bào sáng

K THẬN

U nguyên bào thận(Nephroblastoma)

1 November 2014 85

CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕICỦA TOÀN THỂ QUÝ VỊ

sieuamchandoan-benhlyganmatthan

Health & Medicine