Sigara İçen Bireylere Pratik Yaklaşım

Zeynep Ayfer Aytemurİnönü Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Sunum Planı

Hastayı tanıma ve hekimlerin bakış açısı 1

Hastaya göre yaklaşım2

Farmakoterapi3

Sık karşılaşılan sorunlar4

Tütün bağımlılığı

Deneme dönemi dışında her gün tekrarlanan madde kullanımı

İçme isteğinin engellenemediği düzenli kullanma (kompulsif kullanım)

Bilinç dışı öğrenilen ve yaşanan bir davranış şekli

Hastayı Tanıma

Bırakmayı düşünmeyen olgu

Düşünme

HazırlanmaDeneme

Sürdürme

Nüks

Kalıcı değişiklik

Sigara bırakma sürecindeki davranış değişikliği evreleri

Hekimin bakış açısı ne olmalı?

Tedavi edilebilir

bir davranış kusuru

Sigara içmek

Kronik ve alevlenmelerle seyreden bir

hastalık

-Hastaya göre yaklaşım-

Sigarayı bırakmayı düşünen hasta

Sor

Öner

Değerlendir

Sigara içme özelliğini

ve sürecin hangi

evresinde olduğunu belirle

Hedefe yönelik tutum belirle

Destekle ve İzle

Polikliniğe gelen hasta

5A

Sigarayı bırakmayı düşünen hasta

Tedavi planı oluştur

Sigara sayısı

Kararlılık durumu

Bağımlılık ölçümü

Geçmiş deneyimler

Tetikleyiciler

Tercihler

Yön verecek bilgileri kullan

Sigarayı bırakmayı düşünen hasta

Tedavi süresince destek

Farmakoterapi

Sorun çözme becerileri

Bırakma programı

Gün belirlenmesiÇevre ile paylaşımYoksunluk öngörü

Erken ve geç dönem sorunlarTetikleyicileri tahminKoşullu uyaranlara önlem

Nikotin yerine koyma tedavisiBupropionVareniklin

Klinik destekSosyal destekPoliklinik takibiEğitici materyal sağlanması

Tedavi Planı

Sigarayı bırakmayı düşünmeyen hasta

Kazançları anlatPoliklinik

şartları için zor olgu

Bırakmayı engelleyen sorunları belirle

Her görüşmede tekrarla

İlişkilendir: Kişiye özel durumu ele al

Riskleri vurgula: Akut, kronik ve çevresel riskler

5R

Farmakoterapi

1

Nikotin Yerine Koyma

Tedavisi

2 3

Bupropion Vareniklin

Nikotin Yerine Koyma Tedavisi

Nikotin bandı Nikotin nazal sprey Nikotin oral formları

• Nikotin sakızı• Nikotin sublingual tablet• Nikotin pastil• Nikotin inhaler

Nikotin yerine koyma tedavisi

Endikasyon:

- Sigara sayısı/gün

- İçilmediğinde fiziksel yoksunluk yaşama

- Sabah sigarayı ilk 30 dk içinde içme

- Tercih

Göreceli kontrendikasyon:

- Malign aritmi

- Yeni geçirilmiş MI

- Transdermal form için Psöriyazis Kronik ürtiker Egzema

- Sakız için Temporomandibuler eklem hastalığı

Ticari formu ve tedavi süresi:

-Transdermal nikotin bantı 30 TTS (21 mg) 20 TTS (14 mg) 10 TTS (7 mg) Tedavi süresi 8-12 hafta Nikotin sakızı 2, 4 mg Maksimum 24 adet/gün Tedavi süresi 8-12 haftaNikotin dilaltı tablet 2 mg Maksimum 40 tablet/gün Tedavi süresi 3 ay

Bupropion

Endikasyon:

- Sigara sayısı/gün

- İçilmediğinde fiziksel yoksunluk yaşama

- Sabah sigarayı ilk 30 dk içinde içme

- Tercih

Kontrendikasyon:

- Epilepsi

- Epilepsi riski bulunan durumlar (Santral kitle, kanama, kafa travması öyküsü, alkolizm, MAO inhibitörü kullanımı)

- Anoreksi anamnezi

Ticari formu ve tedavi süresi:

- 150 mg tb 3 gün 1x1 tb, 4. günden itibaren 2x1tb

- Tedavinin 2. haftası içinde sigara bırakılır - Süre: 8-12 hafta

- Nontrisiklik antidepresan- Norepinefrin ve dopaminin sinaptik geri emiliminin zayıf inhibitörü

Bupropion

NYKT ile kombine edilebilir

Kadınlarda ve erkeklerde benzer etkili

Bırakma ile ilgili kilo alımını tedavi süresince baskılar

Kardiyovasküler hastalarda emniyetlidir

Vareniklin

Vareniklin

000

2001

202

2003

Vareniklin

000

2001

202

2003

Nikotinik reseptör parsiyel agonisti

Vareniklin

000

2001

202

2003

Nikotinik reseptör antagonisti

Vareniklin

000

2001

202

2003

Vareniklin

000

2001

202

2003

Genellikle iyi tolere edilir

Nikotin yoksunluk semptomlarını ve

aşırı içme isteğini azaltır

Nüksü geciktirir

Bilinen kontrendikasyon yok

Duygu durum bozukluğu, depresyon eğilimi veya tanısı olanlar !

Uzun araç kullanıcıları ve Kontrolörler !

Yan etkileri:

Bulantı (%30)

Baş ağrısı

Uykusuzluk

Anormal rüya görme

Sigara bırakma başarısını artıracak ilacın özelliği ne olmalı?

Sigara içme dürtüsünü azaltmalı

Yoksunluk semptomlarını azaltmalı

En etkili (“most effective”)

Maliyet etkin (“cost effective”)

Davranışsal-bilişsel yöntemlerle kombine edilmeli

Sigara bırakma tedavisinde ilaç seçimini belirleyen faktörler

İlacın tanınması• İlacın etkinliği• Yan etkileri

Hastanın deneyimi ve tercihi

Hastanın özellikleri

İlacın ücreti ve geri ödeniyor olması

Etkimekanizması

Etki kıyaslamasıPlasebo veyaKontroltedavi

NYKT Bupropion Vareniklin

NYKT

Nikotin yoksunluk belirtilerini

giderir

NYKT sigara bırakma

olasılığını 1.5 ila 2 kat artırır

NRT formları arasında fark yok

Bupropion ve NRT benzer etkinlikte

gözükmektedir

----

Bupropion

Antidepresan veya bundan

bağımsız nörolojik etkiler

Bupropion sigara bırakma olasılığını 2 kat

artırır

Bupropion ve NRT benzer etkinlikte

gözükmektedir

---

Vareniklin bupropiona

kıyasla sigara bırakma

olasılığını 1.7 kat artırmaktadır

Vareniklin Parsiyel nikotin reseptör agonisti

Vareniklin sigara bırakma olasılığını 3 kat

artırır

Vareniklin nikotin bandına kıyasla sigara bırakma

olasılığını 1.7 kat artırmaktadır*

Vareniklin bupropiona

kıyasla sigara bırakma

olasılığını 1.7 kat artırmaktadır

---

Yaklaşım – TedaviÖZET

Başarı Başarı

Kombinasyon

İzlemEvreye uygun

yaklaşımFarmakoterapi

Davranışsalve bilişselyöntemler

++ ++ ++

Sık karşılaşılan sorunlar

Hekimle ilgili sorunlar

- Hastaya bakış açısı- Hastaya zaman ayıramama- Ciddi efor gereksinimi- Sabır ve kararlılık gerektirme- Ciddi bir halk sağlığı sorunu

olarak görmeme- Rol model olduğunun farkında

olma, inanma ve uygulama yetersizliği

- Sigara mücadelesini sadece tedavi ile sınırlama

- Performans kaygısı

Hasta ile ilgili sorunlar

- İlaçların sosyal güvenlik kurumlarınca ödenmemesi

- Sigarayı bırakma başarısızlığını kişiselleştirme

- Sigara bırakıldığında karşılaşılan erken ve geç dönem sorunlara karşı korku

- Önceden başarısız olmuş bırakma deneyimleri

- Sigara içme eyleminin bilinç dışı öğrenilen bir davranış olduğu hakkında farkındalık yetersizliği

- Kronik riskler ve çevresel riskler konusunda duyarsızlık

- Endüstri taktikleri