ÇOMÜ İletişim Fakültesi

EDEBİYAT,

TEMEL KAVRAMLAR

Bu sunum, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde Radyo, Sinema ve Televizyon Bölümü öğrencilerine verilen Sinema ve Edebiyat I dersi için hazırlanmıştır.

Yrd. Doç. Dr. Esmeray KARATAŞ ATEŞ ekaratas@comu.edu.tr 2016 Güz

Edebiyat

• Düşünce, duygu, olay ve imgelerin insanlarda estetik duygular uyandıracak biçimde söz veya yazı aracılığı ile anlatımı. Yazın.

• Bu sanatın tarihini, ilkelerini, kurallarını ve ürünlerini inceleyen bilim dalı.

• Edebi eser, edebiyatçılar tarafından çeşitli üslup ve türde ortaya konulan sözlü veya yazılı eser.

Üslup / biçem / stil / tarz / deyiş / eda / özanlatı* * Düşünce, duygu, hayal ve eylemlerin özgün, kişisel bir yaklaşımla ifade ediliş biçimi.

• Sade üslup• günlük konuşma dili, öğretici anlatım

• Süslü (müzeyyen) üslup• mecaz ve söz sanatları, anlam oyunları

• Yüksek (ali) üslup• düşünce ve duyguların yüceliği, seçkin sözcükler

Modern üslup sınıflaması

Yazarın adıyla anılan üslup Çağa bağlı üslup Dile bağlı üslup Konuya bağlı üslup Ülkeye bağlı üslup Okuyucu – alıcı topluluğuna göre üslup Eserin amacına bağlı üslup

Edebi eserin nitelikleri

Etkileme gücü,

İyi ifade edebilme,

Sağlam ve özlü düşünce,

Ait olduğu toplumun ve yazıldığı dönemin özelliklerini yansıtabilme,

Klasikleşebilme,

Edebi türlere uygunluk,

Estetik ve sanatsal.

Edebiyatın öğeleri

Yazar Yazı araç ve gereçleri Metin Yayıncı Okuyucu

Edebiyatta biçimsel türler

Nazım, Tüm şiir ve şiirsel metinler

Nesir, Şiir dışındaki tüm biçimler

Metin türleri…

Roman Hikaye Masal Destan Günlük Gezi Biyografi Otobiyografi Mektup Hatıra / Anı

Metin türleri

Makale Deneme Sohbet Röportaj Köşe yazısı / Fıkra

Edebiyat akımları

Hümanizm

İnsana değer vermek esas Tabiatı Tanrı yaratmıştır düşüncesi İnsanı sevip onu yüceltme Dante, bu düşüncenin temsilcisi

Rönesansçılık / Aydınlanmacılık

Hem hümanizmin getirdikleri hem de 16.yy. bilim ve akılcılığını benimsemek

Özgürlük fikrini geliştirmek Montaigne, Bacon, Cervantes, Shakespeare

Klasisizm

Konularını tarih ve mitolojiden alırlar Konu değil konunun işleniş biçimi önemli Sanat için sanat görüşü Moliere, La Fontaine, Daniel Defoe… Şinasi'nin La Fontaine'den; Ahmet Vefik Paşa'nın da Moliere’den

yaptığı çeviriler

Romantizm

Konularını Hıristiyanlıktan tarihten ve günlük yaşamından alır Duygulara ve hayallere önem verir Toplum için sanat Shakespeare, Goethe, Jean Jacques Rousseau, Lamartine, Victor

Hugo, Aleksandre Puşkin Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Abdülhak Hamit Tarhan,

Recaizade Mahmut Ekrem (şiirde)

Realizm

Konularını gerçek olay ve kişilerden alır Gerçekler olduğu gibi yansıtılır Sanat için sanat Flaubert, Balzac, Dickens, Hemingway, Turgenyev, Çehov, Gorki,

Gogol, Tolstoy, Dostoyevski Recaizade Mahmut Ekrem (roman ve öyküde), Samipaşazade Sezai,

Mehmet Akif Ersoy, Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Ömer Seyfettin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar

Natüralizm

Roman kahramanlarının portreleri en ince ayrıntılarına kadar verilir Gözlem ve tasvir ön planda Toplum için sanat Zola, Maupassant, Steinbeck… Hüseyin Rahmi Gürpınar, Nabizade Nazım

Ekspresyonizm / Dışavurumculuk

İç gözlem Ruhsal durum Fantastik ve korku öğeleri Kafka, Joyce

Egzistansiyalizm / Var oluşçuluk

İnsanın kendi değerlerini kendisinin oluşturabilmesi İnsanın bütünsel özgürlüğü Var olmanın öncelenmesi Jean Paul Sartre, Albert Camus, Andre Gide, Samuel Beckett, Franz

Kafka