singkatan latin

11
A a ante, auris = sebelum, telinga a, aa ana = masing-masing ac antec cibos, ante cibum, ante coenam = sebelum makan ad auris dekstra = telinga kanan ad sampai ah alteris horis = selang satu jam aj ante jentaculum = sebelum makan pagi al auris leava = telinga kiri am, a merid ante meridiem = sebelum tengah hari a merid ante meridiem = sebelum tengah hari an ante noktem = sebelum tengah malam ap ante pradium = sebelum tengah malam abd abdomen = perut abdom abdomen, inis = perut ablut ablution, ionis = pencuci, pembasuh ad aur ad aurem = pada telinga ad 2 vic ad duas vices = untuk dua kali ad hum ad humectandum = untuk membasahkan ad inf ad infandum = untuk ditiupkan ad lib ad libitum = sesuka hati ad libit ad libitum = sesuka hati ad man med ad manus medici = diserahkan ke tangan dokter ad part dolent ad partes dolentes = pada bagian-bagian yang sakit ad tacid praec ad recidivum praeca vendum = untuk mencegah kambuh lagi ad second vic ad secundam vicem = untuk kedua kali ad tert vic ad tertiam vicem = untuk ketiga kali ad 3 vic ad tres vices = untuk tiga kali ad us ext ad usum eksternum = untuk pemakaian luar ad us int ad usum internum = untuk pemakaian dalam ad us prop ad usum propium = untuk dipakai sendiri add addle = tambahkan add ad addle, addatur = tambahkan, tambahkanlah admov admove, admoveantur, admoveatur = pergunakan, pergunakanlah aeq aequalis, cequablis = sama, sama rata a aunde, aundatur = tuangkan, tuangkanlah aggr !ebr agrediante !ebri = ketika demam mendatang aggr "ebr agrediante !ebre = ketika sedang demam agit agita, agitetur = kocok, aduk, dan kocoklah alt altera #pars$ = sisanya alt alternus, a, um = bergilir, ganti berganti alt dieb altenis diebus = setiap dua hari alt hor alternis horis, alterna hora = setiap dua jam altem qq hor alternis qua qua hora = setiap dua jam kulit ampl amplus = lebar amplic application = penggunaan, pemakaian apt aptus = sesuai, cocok

Upload: billahakim

Post on 04-Oct-2015

44 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

latin

TRANSCRIPT

A

a ante, auris = sebelum, telinga a, aa ana = masing-masing ac antec cibos, ante cibum, ante coenam = sebelum makan ad auris dekstra = telinga kanan ad sampai ah alteris horis = selang satu jam aj ante jentaculum = sebelum makan pagi al auris leava = telinga kiri am, a merid ante meridiem = sebelum tengah hari a merid ante meridiem = sebelum tengah hari an ante noktem = sebelum tengah malam ap ante pradium = sebelum tengah malam abd abdomen = perut abdom abdomen, inis = perut ablut ablution, ionis = pencuci, pembasuh ad aur ad aurem = pada telinga ad 2 vic ad duas vices = untuk dua kali ad hum ad humectandum = untuk membasahkan ad infl ad inflandum = untuk ditiupkan ad lib ad libitum = sesuka hati ad libit ad libitum = sesuka hati ad man med ad manus medici = diserahkan ke tangan dokter ad part dolent ad partes dolentes = pada bagian-bagian yang sakit ad tacid praec ad recidivum praeca vendum = untuk mencegah kambuh lagi ad second vic ad secundam vicem = untuk kedua kali ad tert vic ad tertiam vicem = untuk ketiga kali ad 3 vic ad tres vices = untuk tiga kali ad us ext ad usum eksternum = untuk pemakaian luar ad us int ad usum internum = untuk pemakaian dalam ad us prop ad usum propium = untuk dipakai sendiri add addle = tambahkan add ad addle, addatur = tambahkan, tambahkanlah admov admove, admoveantur, admoveatur = pergunakan, pergunakanlah aeq aequalis, cequablis = sama, sama rata aff affunde, affundatur = tuangkan, tuangkanlah aggr febr agrediante febri = ketika demam mendatang aggr Febr agrediante febre = ketika sedang demam agit agita, agitetur = kocok, aduk, dan kocoklah alt altera (pars) = sisanya alt alternus, a, um = bergilir, ganti berganti alt dieb altenis diebus = setiap dua hari alt hor alternis horis, alterna hora = setiap dua jam altem qq hor alternis qua qua hora = setiap dua jam kulit ampl amplus = lebar amplic application = penggunaan, pemakaian apt aptus = sesuai, cocok aq aqua = air aq biddest aqua bidestilata = air bidestilata aq bull aqua bulients = air mendidih aq calid aqua calida =air panas aq coct aqua cocta= air masak aq comm aqua communis = air biasa aq dest aqua destilata = air suling aq ferl aqua ferlida = air hangat aq gel aqua gelida = air dingin aq steril aqua sterilisate= air steril aq pot aqua potabilis = air minum aur auris = telinga aur dext auri dectrae = telinga kanan aur laev auri laevae = telinga kiri aorist auristilae= tetes telinga

B b bis = dua kali bdd bis de die = sehari dua kali bddc bis de die cochlear = sehari dua kali satu sendok makan bin d bis in die = sehari dua kali bid bibe, bibatur = minum, hendaknya diminum brach brachium = lengan brev brevis, e = pendek

C c cochlear = sendok makan, 15 ml cp cochlear pultis = sendok bubur, 8 ml cth cochlear these= sendok the, 5 ml cal colere = oleh panas calef colefac = panaskan calid colidus = panas calor calor, -is = panas cap capian, antur, atur pakailan cap capsule = kapsul caut caute = hati-hati cc, cm3 centrimentum cubicum = sentimeter kubik centrin, cm2 centrimentum ini quadrat = sentimeter persegi cer cera = malam cq, cqr, cgm centigrame = sentigram chart charta = kertas, serbuk chord chirurg chirugicalis untuk ilmu bedah cib cibue = makan, makanan cito disp cito dispencatur = hendaknya dibuat segera co, comp compsitus, a, um = campuran, gabungan collut colutio, collutorium = obat cuci mulut collun collunarium = obat semprot hidung collyn collinium = obat mata conserve conserva, ae = mengawetkan consperg conserperge, getur = taburkan, debu conspers conspersus = serbuk tabur cont continuo = segera convolve convolve = dibungkus cont rem contineuntur = teruskan pemakaian obat ini cream cremor = krim cryst crystallus = hablur, kristal

D d dies hari d, dos dosis dosis d dextra, tra, tum kanan dc durante coana selagi makan dc from da cum formula berikan dengan resepnya dd de die setiap hari d in 2 plo da in duplo berikan dua kali banyaknya d in 3 plo da in triplo berikan tiga kali banyaknya d in 4 plo da in quadruple berikan empat kali banyaknya d in dim-did da in dimidio berikan separuhnya d in dup da in duplo berikan dua kali banyaknya dpc dosi pedemptim cremsente dosis dinaikkan berangsur ds da signa, detur signetur berikan dan tandailah d second, tert dientus secundis tartilis setiap hari kedua, ketiga d seq die sequenta hari berikutnya d td denture tales dosis berikanlah dengan takaran da tales dosis sebanyak itu da ad lag da ad lagenam berikan dalam botol da ad lad gutt da ad lagenam guttetoriam berikan dalam botol tetes da ad oll da ad ollam berikan dalam pot da ad vitr da ad vitrum berikan dalam botol da in man med da in manus medici berikan dalam tangan dokter de d in d de die in diem setiap hari deglut deglutiatur hendaknya ditelan dep depone taruhlah det detur serahkan dext dexter kanan deib altem diebus altamis setiap dua hari dim dimidium, dimidium, a, um separuh, setengah dir direktonis petunjuk cara pakai disp dos tal dispensa dosis tales berikan dalam takaran sebanyak itu div divide bagi-bagilah div in p aeq divide in partes aequalis bagilah dalam bagian yang sama divid divide, dividatue bagilah, hendaknya dibagikan dulc dulcia, a manis dup duplex, duplico dobel ganda dua kali rangkap dua dur durus, a, um keras dur dol durante, doloroe selagi sakit

E emp ex modo praescripto menutup resep e paul aq e paulo aquae dalam air sedikit epith epithema obat kompres esur esuriens puasa ex aq coch amp ex aquae cochleari amplo dalam sesendok makan penuh air ex aq cyath vinos ex aquae cyathe vinoso exparte dalam segelas anggur air sebagian ext s alut extende supra alutam ulaskan diatas kulit lunak ext s cor extende supra corium ulaskan diatas kulit kaku ext s lin extende supra linteum ulaskan di atas kain lena ext s chart extende supra chartam ulaskan di atas kertas expaululo aquae dalam sedikit sekali air ex tempo ex tampon pada saat itu ex temp ex tempt segera exactiss exactissime sangat seksama exhib exhibe berikan, pakai extol extemeutendum untuk dipakai di luar extend extende ulaskan extend a extende crass ulaskan tebal-tebal (0,6 mm) extend s p extende super pannum ulaskan di atas kain extend ten extende tenuiter ulaskan tipis-tipis (0,2 mm) extendts extendetenuissime ulaskan tipis-tipis (0,1 mm)

F feb dur febri durante sewaktu demam fol folio daun fom fomentum, I obat kompres (panas) form formula resep fort fortis kuat frig frigidud, frigor, -0ris dingin frust frustum, frustulus sepotong

G g, gr, grm, gramma = gram garg gargarisma = obat kumur gran granulum = butir gtt guttae = tetes, obat tetes guttat guttatim = tetes demi tetes

H h hora jam hd hora decubitus pada waktu tidur h Xa mat hora decime matutina jam sepuluh pagi hm hora matutina pada pagi hari hs hora somni pada waktu hendak tidur hu spat hora unius spatio setelah selang sejam hv hora vaspertina pada malam hari hab habeat hendaknya dipakai haust haustus teguk sekaligus hebdom hebdomada untuk seminggu, seminggu her praescr heri praescriptus yang dituliskan kemarin hor interm hori intermidis di antara dua waktu yang ditentukan hor villa veso hora octavo vespertine jam delapan malam hui form huiusformulae dari resep ini

I is inter dbos antara dua waktu malam id idem sama saja id ideneus, a, um sesuai, tepat, cocok iei ieuune perut kosong irnprans impransus, a, um puasa, tidak makan in 2 vie in duabus vicibus dua kali in 3 vie in tribus vicibus tiga kali in d in dies setiap hari in p aeq in panas aequales dalam bagian yang sama in vit in vitro dalam gelas incis incisus, a, um untuk dipotong infric infricandus, a, um untuk digosokkan insip insipidus, a, um masukkanlah insp inspissare hambar tidak berasa instill instilla teteskanlah iter iteratur, iteratio hendaknya diulang, ulangan iteratur, interantur hendaknya diulang inunet inunetum obat untuk dibalurkan

J jentac jentaculum = makan pagi jecund jecunde = menyenangkan juac aven juaculum avenacaum = bubur yang encer

K lav vace lac vaccini = susu sapi lag gut lagene guttatoris = botol tetesan lat dol lateri dolenti = pada sisi yang sakit lav lavis= ringan limp limpidus = jernih liq liquor = cairan liq liquidus = cairan liq liquor, oris = cair lit or litus oris = cairan untuk dioleskan di mulut loc locus tempat loc aeg locus aeger tempat yang sakit loc dol locus dolens tempat yang terasa sakit long longitudo panjangnya lot ven lotio venenosa obat cuci beracun

M m et v mane et vespere pagi dan malam mdu more dicto utendus dipakai menurut resep mf misca fac campur, buatlah mi mihi ipsi untuk diri saya sendiri mp mane primo pagi-pagi benar mp mane piluarum massa pil ms more silitio menurut cara yang lazim magn magnus, a, um besar magn magnitudo besarnya man mane pagi hari mass massa, ae massa mass pil massa pilularum massa pil med medius, a, um tengah-tengah men medicus dokter merid mensura dengan ukuran mg, mgr, mgm, mg miligrama miligram mil mililitra mililiter mod cogn modo cognito caranya telah diketahui mod dict modo dicto menurut resep

N n, noct nocte = tengah malam n naris = lubang hidung n et m nocte maneque = malam dan pagi ni ne iteratur = jangan diulang nip nomino proprio = dengan nama yang besar narist naristilae = tetes hidung ne det ne deter = belum diserahkan ne iter ne iteretur = hendaknya tidak diulang nebul nebula = kapsul neutral neutralisatus = netral nig nger, gra, gram hitam nim nimis = terlampau banyak no nomero = jumlah non det non deter = jangan diserahkan non in lag orig non in lagema originalis = jangan dalam botol aslinya non rep non repetatur = jangan diulang noon nonnuli = beberapa nov novus, a, um baru, segar nud, tent nudius lerdus kemarin dulu

O o octarius 1 pint (568 liter) o2 kedua mata oalt h omnibus alternis horis tiap dua jam od oculuk dexter mata kanan o h omni quarta hora tiap seperempat jam o h omni dimidia hora tiap setengah jam oh omni hora tiap jam o 1 h omni sesqui hora tiap satu setengah jam ol oculus laevus mata kiri om omni manae tiap pagi on omni nicte tiap tengah malam os oculus sinister mata kiri ou oculus uterque tiap mata obt obturatus diperlengkapi dengan sumbat octid octiduum jangka waktu 6 hari octup octupulus rangkap delapan ocul dext oculo dekstro dalam mata kanan ocul sinist oculo sinistro dalam mata kiri ocul ultro oculo utro tiap mata oculent oculentum salep mata omn omnis semua, setiap omn bid omnis buduo tiap dua hari omn mane vel noct omni mane vel nocle tiap pagi atau tengah malam omn 4 hr omni quarta hora tiap 4 jam omn 2 hr omni secunda hora tiap 2 jam omn 3 hr omni tertia hora tiap 3 jam omn test hor omni tertia hora tiap 3 jam ov ovum telur

P S pars tertia sepertiga pars quarta seperempat 1/5 pars quinta seperlima 1/6 pars secta seperenam p pondere beratnya pa parti affectae dipakai pada bagian yang sakit paa aplicandus, a, um paeq partes aquales bagian yang sama pc post cibus, -cibo, -cibum sehabis makan pc post coenam sehabis makan pd pro dosi untuk satu dosis pd sing pro dosi singulari untuk satu dosis pim periculum in mora berbahaya pada penundaan pm post meridiem setelah tengah hari pm primp mane pagi-pagi sekali po per os melalui mulut prn pro re nata kadang-kadang bila diperlukan part affect pasrts affectae bagian yang sakit part dol parte dolente pada bagian yang sakit partvic partitus vicibus dalam dosis bagi parv pervus, a, um kecil, sedikit parvulum, a, um sedikit sekali, bayi, orok per bid trid per biduum triduum untuk jangka waktu dua hari, tiga hari ping pinguis, is lemak, gemuk, berlemak poc poculum, I cangkir pon our pone aurem belakang telinga pond pondus, eris, eratus, I bobot, mempunyai bobot pond ponderosas, a, um berat pp partes bagian prand prandium makan malam pro dos pro dose untuk satu dosis pro pot s pro potu sumendus, a, um dipakai sebagai minuman pro rat aet pro ratione aetatis menurut usianya pro rect pro recto secara rectal, di pantat pro ureth pro urethra secara ureteral, di lubang kencing pro us ext pro usu externo untuk pemakaian luar pro vagin provagina vaginal, dimasukkan ke vagina pro luc proxima lace pada hari berikutnya pt perstetur hendaknya diteruskan pultiv pullifformis serupa bubur pulv pulvis serbuk pulv pulveratus diserbukkan, dibuat serbuk pulv adsp pulvis adspersorius serbuk tabur pulv alic pulvis aliculus serbuk dari atau yang lain pulv dentifr pulvis detrifricius serbuk obat gigi pulv gross pulvis grossus serbuk kasar pulv subt pulvis subtilis serbuk halus pulv subtiss pulvis subtilssimus serbuk sangat halus pulvten pulvis tenuis serbuk halus

Q q quantitas, qui, quae, quod jumlah itu qd quarter die 4 kali sehari 4ddc quattuorde die cohclear 4 kali sehari satu sendok makan 5ddc quinque de die cochlear 5 kali sehari satu sendok makan q dx quantitas duplex 2 kali jumlah qh quaque hora tiap jam ql quantum libet sebanyak anda suka qqh quarts quaque hora tiap jam ke empat qr quantitum rectum jumlahnya sudah tepat qs quantum sufficit secukupnya qs quantum satis secukupnya qv quantum volueris, vis sebanyak anda suka quem rminpot quam minima potest sedikit mungkin quar sing quaram singulae masing-masing diambil satu quart quartus, a, um seperempat quol mane quolibet mane pagi mana saja quorsing quorum singuli dari masing-masing diambil satu quot op sit quoties opus sit sering diperlukannya quotidie quotidie tiap hari quat quarter empat kali

R R, R/ racipe ambillah rec racens, ntis segar rec par recenter paratus dibuat secara segar red in pulv redige in pulvarum diserbukkan reg epigast regional epigastricae lekuk perut reg hepat regioni hepatis dari hati reg umbilic regioni umbilici dari pusat reiter reitteretur hendaknya diulangi lagi reliq reliquus, I sisa, yang tertinggal, tersisa rem remanentia sisa renoc semel renova semel perbaharui sekali saja rep repetatur hendaknya diulangi S S signa = tanda s sumat, atur, antur = hendaknya dipakai, pakailah s sumendus, a, um = hendaknya dipakai s sine = tanpa sddc semel de die cohclear = 1 kali sehari 1 sendok makan 6 ddc sezies de die cochlear = 6 kali sehari 1 sendok makan sos si opus sit = jika perlu, jika keadaan menghendaki, kalau diperlukan sq sufficient equantitate = dengan jumlah yang cukup sat satturatus, a, um = dijenuhkan semih semihora = setengah jam sep saponere = dipisahkan separ separatim = terpisah-pisah seq luc sequanti luce = hari berikutnya sesquih sesquihora satu setengah jam si n val si non valeat jika tidak cocok si necess sit si necesse sit jika diperlukan si op sit si opus sit jika perlu si vir pem siveres permittant (permittebunt) jika tenaga mengizinkan sig signa, signetur, signentur tanda, tandailah simp simplex, simplicia tunggal, belum dicampur simul simul pada waktu yang sama sing auror singulis auroras tiap pagi sing hor quad singulis horae tiap seperempat jam sol, solut solutio larutan sole solvellae tabel larut somnus somnus tidur spec species species, jenis, macam ss stet, stent setengah stat statim segera steril sterilisatus disterilkan stillatim tetes demi tetes subig subige dikebawahkan subt subtilis halus, tipis suff suficiens cukup sum sume, sumatur ambillah, hendaknya dambil sum sumendum untuk dipakai sum tal sumattalem, tales hendaknya takaran sedemikian supp suppositorium supositoria, gentel suppl supplement tambahan, lampiran suppos recl suppositoria rectalia supositoria, rectum supr supra atas syr syrupus sirup syrupus fuscus sirup coklat

T t ter tiga kali tdd ter de die 3 kali sehari tds ter die sumendus 3 kali sehari tid ter in die 3 kali sehari tab tabletta, tabella tablet tal tales, tabs, tabs seperti itu tal dos tales doses takaran seperti itu tct, tint, tra tincture tingtur temp dect tempori dextro pada pelipis kanan ter tare, terebr gerus, gosok, hendaknya digerus, digosok ter sim tere simul gosoklah bersama-sama tarand terendo gosoklah terus toxitabel toxitabella tabel racun tr tingture tingtur trip triplico rangkap tiga trit tritura, tritatur geruslah, remukkanlah trit tritus telah digerus troch trochiscus tablet hisap tuss tussis batuk tuss urg tusi urgente jika batuk amat mengganggu

U uc usus cognitus = pemakaian diketahui ue usus externus = pemakaian luar ui usus internus = pemakaian dalam un usus notus = pemakaian diketahui uv usus veterinenus = pemakaian dalam kedokteran hewan utt ultime, ultima = akhirnya, pada akhirnya ult praescrip ultime praesacriptus, a, um = yang dipesan terakhir ung unguentum = salep ung moli unguentum molle = salep lunak ut aeq ut aequator = hendaknya dibuat sama ut dict ut dictum = sebagai diberitahukan ut dired ut directum = sebagai diberitahukan ut supr ut supra = seperti di atas utend mor sol utendum more solito = pakailah menurut cara yang lazim utr utriusque = kedua-duanya

V vas vitr vas vetreum = bejana dari gelas vast vasculum = cangkir vehic vehiculum, I = bahan pembawa vel vel, ve atau vesp vespere = malam hari vin vinum = anggur vol volatilis, -e = menguap, atsiri volat volatilis, is, voaltile = mudah menguap, atsiri vs venaesectio = berdarah