Doç. Dr. Alev GÜRGÜN

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

ALAN TESTLERİ

2

Sunum içeriği

• Egzersiz testi endikasyonları• Egzersiz kapasitesinin değerlendirilmesinde kullanılan

testler (Alan Testleri)

- 6 DYT- Mekik yürüme testi

Testlerin uygulanmasıAvantaj-DezavantajlarıKlinik Kullanım alanlarıSonuç

3

* egzersizde gelişen fizyolojik değişikliklerin

değerlendirilmesi

Kalp-dolaşımSolunumSinir-kas sitemiMetabolik

* * sistemlerin egzersiz sistemlerin egzersiz rezervinin belirlenmesirezervinin belirlenmesi

EGZERSEGZERSİİZ TESTLERZ TESTLERİİ

Egzersiz Testi Endikasyonları

Tedavi Etkinliği Değerlendirmesinde- Farmakolojik- Oksijen- Rehabilitasyon- Transplantasyon

Ayırıcı Tanı- Kardiyovasküler- Solunumsal- Kas hastalıkları- Psikolojik

Egzersiz İntoleransının Değerlendirilmesi- Spesifik- Maluliyet değerlendirmesi

Fiziksel Kapasitenin Değerlendirilmesi- İlk değerlendirme- Egzersiz Reçetelendirmesi

KasHastalıkları

ParankimalHastalıklar

SemptomlarKardiovaskülerDisfonksiyon

EgzersizKısıtlanması

Sistemikinflamasyon

Akciğer VaskülerHastalıkları Ventilatuar

Yetersizlik

Gaz DeğişimBozuklukları

5

EGZERSİZ KAPASİTESİDEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ

• Laboratuvar bazlı testler-Treadmill-Bisiklet ergometre

• Alan Testleri-6DYT-Mekik yürüme testi (SWT)

6

ALAN TESTLERİNİN KLİNİK UYGULAMASI

• Pulmoner rehabilitasyon • Yetersizliğin tanımlanması• Cerrahiye uygunluk• Egzersiz programlarının

reçetelendirilmesi• Oksijen tedavisinin

belirlenmesi• Bronkodilatör yanıtının

değerlendirilmesi• Prognoz tayini

PULMONER REHABİLİTASYONDAKİ YERİ

Olgu değerlendirilmesiEgzersiz reçetelendirmesi

Sonuçların değerlendirilmesi

8

Pulmoner Rehabilitasyonda 6DYT ve Mekik Testlerinin Kullanımı

Alan Testlerinin Kullanım Oranları

Avusturalya1 6DYT -%94

Kanada2 6DYT -%88, Mekik Testi-% 5

UK3 Mekik Testi- %91, 6DYT-%16

Kuzey İrlanda4 Mekik Testi-%87, 6DYT -%35

(1Johnston 2008, 2Brooks 2007, 3Yohannes & Connolly 2004, 4O’Neill 2008)

9

6 DYT

6 dakika yürüme testi:hastalara izin verilen sürede, mümkün olduğunca fazla mesafeyi kat etmeleri söylenir

54 m = minimal klinik anlamlı değişim.

• 30 m koridor• Standardize edilmiş

kurallar φ• En az iki pratik• Standardize motivasyon• Geriden izleme• Oksimetre/kalp hızı izlemi• Egzersiz sonu BORG

skalası ile dispne ölçümü• Sonuçlar metre ile

Butland RJ et al BMJ 1982:284:1607-1608

10

• Optimal referans değerler henüz tam olarak oluşturulmuş değil• 117 sağlıklı erkek

olguda 580m• 173 sağlıklı kadın

olguda 500m

• Düşük 6DYT sonuçları:• Non spesifik & Non diagnostik• SFT’leri• Kardiyak fonksiyon testleri• Kas gücü, beslenme

durumu,ortopedik durum, bilişsel fonksiyonlar

11

Sağlıklı kişilerde 6DYT için beklenen değerler

Erkek: (7.57X Boy-cm)- (5.02X Y)-(1.76X Kg)-309

Kadın : (2.11X Boy-cm)- (2.29XKg)- (5.78XYaş)+ 667

Normalin alt sınırı için erkeklerde 153, kadınlarda 139 çıkartılır

Am J Respir Crit Care Med 1998;158: 1384-1387

12

6 DYTAvantajlar

• Minimum donanım gereksinimi(timer, portatif pulse oksimetre)

• Maliyeti düşük• Sağkalımın bağımsız belirleyicisi

(350 m*)• Klinik olarak anlamlı değişiklikler

sağlanabiliyor (+50-80 m)• Desaturasyonu bisikletten daha

iyi değerlendirebiliyor• Bacak yorgunluğu az• Pulmoner Rehab ve AC volüm

azaltıcı cerrahi yanıtlılığı fazla• Klinik çalışmalarda rahatlıkla

kullanılabiliyor

Dezavantajlar

• Kısıtlı fizyolojik bilgi• Yer ve koridor kısıtlılıkları• Standardizasyonu düşük• Bronkodilatörlere değişken

yanıt• Ataklarda kullanılamıyor

* Cote CG et al. Eur Respir J. 2008;31:571-

13

ALAN TESTLERİNİN YÜRÜME VE BİSİKLET ERGOMETRE HIZLARI İÇİN

KULLANIMI

Kronik akciğer hastalıklarında endurans egzersiz eğitiminde yoğunluk belirlemek amacıyla : Maksimal işyükü >%60 (Nici et al 2006)

14

KOAH’ın uzun dönem izleminde 6 DYT

• FEV1 ile ifade edilemeyen klinik veriler sağlar• Ciddi hastalık izleminde daha yararlı

• 5 yıllık 294 olgunun izleminde:

6 DYT’inde ≥54m azalma gösteren olgular

GOLD evreII III IV%24 %45 %63

• FEV1 deki azalma erken evrelerde daha fazla iken 6 DYT ileri evrede fazla Sistemik etkiler

(Casanova et al 2007)

15

6 DYT ve SAĞKALIM

Miyamoto et al, AJRCCM 2000; 161: 487-492

16

MEKİK YÜRÜME TESTİ

• Fonksiyonel kapasitenin ölçümü, kısıtlılığın objektif olarak ölçümünü sağlar

• Değişik kısıtlılık derecesi olan olgularda bile kaliteli değerlendirme sağlar duyarlı bir test

• Progresif olarak yürüme hızının artırıldığı, semptom sınırlımaksimal bir koridor testi

• Bir CD aracılığı ile hastaya duyurulan sesli uyaranla her dakika yürüme hızının giderek artırılması esasına dayanmaktadır.

• Kaygan olmayan en az 10 m. uzunluğunda zemin• Dönüşler için 0.5 m mesafe bırakarak işaretleme

17

HAZIRLIK VE UYGULAMA

• Öncesinde saturasyon, kalp hızı ve dispne ölçümü

• 10 m. uzaklıkta iki nokta arasında gidiş-geliş turu şeklinde yapılmaktadır.

• Hastanın dayanabildiği en son turda metre ve tur sayısıolarak sonuç belirlenir.

MEKİK YÜRÜME TESTİ• Sinyali duyduğu andan itibaren

istenen hıza ulaşıncaya kadar yürümeye başlaması söyleniyor

• Her bir dakikada ‘üç bip’ ile hız artırılıyor

• 12 seviye var (1 dk) = Belli sayıda shuttle (10m) içeriyor

• Yürünen mesafe ölçülür• 1 deneme testi, cesaretlendirme yok• Oksijen saturasyonu,kalp hızı, Borg

skalası,sonlandırma kriteri

•VO2 max hesaplanabilir

19

MEKİK YÜRÜME TESTİ

Düzey 1Düzey 2

Düzey 3Düzey 4

Düzey 5Düzey 6

Düzey 7Düzey 8

Düzey 9Düzey 10Düzey 11

Düzey 12

20

TESTİN SONLANDIRILMASI

• Eğer ‘bip’ sesi geldiğinde hasta köşelere 0.5 metre mesafede ise (sadece bir tur yakalaması için izin verilir)

• Hasta devam edemeyecek kadar nefes darlığı olduğunu söylüyorsa• Hasta beklenen maksimum kalp hızının % 85 ine ulaşır (Maksimum

kalp hızı= 220-yaş)• Hastada aşağıdaki bulgulardan birisi saptanırsa:

• Anjinayı düşündüren göğüs ağrısı• Mental konfüzyon ya da kooperasyon kaybı• Başdönmesi• Tolere edilemeyen dispne• Bacak krampları veya aşırı kas yorgunluğu• Saturasyonun % 85 in altında kalması• Diğer istenmeyen klinik etkiler

21

SONUÇLARIN KAYDEDİLMESİ

• Tamamlanan düzey ve shuttlesayısı kaydedilir

• Örneğin hasta 4 tam düzey (180m) ve 5. seviyeden 2 shuttle yapabildi ise:

• 4 tam düzey= 180 m• 2 ek shuttle= 20 m.• Toplam 200 m.(Her shuttle 10m)

HASTA İÇİN EN UYGUN YÜRÜME HIZINI SAPTAMAK

MESAFE % 8510 3.7620 3.9730 4.1840 4.3950 4.6060 4.8170 5.0180 5.22100 5.64110 5.85120 6.06130 6.26140 6.47150 6.68160 6.89170 7.10180 7.31190 7.51200 7.72210 7.93220 8.14230 8.35240 8.55250 8.76260 8.97270 9.18280 9.39290 9.60300 9.80310 10.01320 10.22

MESAFE % 85330 10.43340 10.64350 10.85360 11.05370 11.26380 11.47390 11.68400 11.89410 12.09420 12.30430 12.51440 12.72450 12.93460 13.14470 13.34480 13.55490 13.76500 13.97510 14.18520 14.39530 14.59540 14.80550 15.01560 15.22570 15.43580 15.64590 15.84600 16.05610 16.26620 16.47630 16.68640 16.88650 17 09

23

VO2 VE ENDURANS EGZERSiZ HIZININ HESAPLANMASI

Beklenen VO2 peak (ml/min/kg) = 4.19 + (0.025 x ISWT) mesafe

2.Endurans kapasitesi %85

3. Endurans kapasitesinin ölçümü için hızıbelirle

Örnek

SWT mesafe = 200m

• Beklenen VO2 peak = 9.2ml/min/kg

• %85 = 7.8ml/min/kg

• Endurans yürüme hızı = 3.3km/hr

• Endurans test seviyesi= 6

7.7ml/min/kg

3.3km/h

Level 6

24

VO2 max VE ENDURANS EGZERSiZ HIZININ HESAPLANMASI

25

VO2 (maksimal O2 tüketimi)

* Aerobik egzersiz kapasitesinin en önemli göstergesi

* İş yükü ile orantılı olarak

3.5 cc/kg/dk(istirahat) 30-50 cc/kg/dk(efor)

* Düşük pik VO2 azalmışegzersiz kapasitesi….

* En sık KVS hastalıkların değerlendirilmesinde sık

x15

ENDURANS HIZINI BELİRLEMEKDÜZEY SHUTTLE (sn) HIZ

1 20.25 1.78 km2 17.25 2.093 14.75 2.444 13.25 2.72

5 12 3.006 11 3.277 10 3.608 9.5 3.79

9 8.75 4.1110 8.25 4.3611 7.75 4.6512 7.25 4.97

13 7.00 5.1414 6.50 5.5415 6.25 5.7616 6.00 6.00

Hızı = 3.27 km/saat

27

ENDURANS MEKİK TESTİ•Giderek artan mekik testinden sonra ikinci aşama

•Endurans sinyal CD’leri 16 seviyeli

•Hastanın sabit maksimum hızında ne kadar yürüyebileceği hesaplanıyor

•Hızı sabit, başlangıçta 2 dk. ısınma periyodu ve ardından kronometre ile hasta ne kadar yürüyebilirse•Semptom sınırlı

•Oksijen saturasyonu, Kalp hızı, Dispne (Borg)Sonlandırma kriteri

•Yürüme süresi kayıt edilir

28

ENDURANS MEKİK TESTİSONUÇLARINA GÖRE EGZERSİZ

REÇETELENDİRİLMESİ• ESWT – Giderek hızlanan test performanısının

maksimum iş yükünün % 85’ine göre hesaplanan hız(VO2peak) (Revill et al 1999)

PR’da klinik uygulamaları

1. Gözetimli ve gözetimsiz yürüme egzersizi reçetelendirilmesi (Ringbaek et al 2008)

29

MEKMEKİİK YK YÜÜRRÜÜME TESTLERME TESTLERİİNNİİNN

Avantajları• Donanım gereksinimi az

• 6 DYT inden daha duyarlı

• Maksimal oksijen tüketim kapasitesi ile çok iyi korelasyonu var

• Bacak yorgunluğu az

• Klinik çalışmalarda kullanılabilir

Dezavantajları• Fizyolojik verileri az

• Minimum klinik anlamlıdeğişiklikler henüz tam net değil

• Farmakolojik çalışmalarda kullanımı kısıtlı

• Ataklarda kullanılamaz

30

Rehabilitasyon ve kontrol grubunun ortalama shuttle mesafesi (m)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

önce son

Rehabilitasyon Kontrol

31Mekik yürüme testi

0

50

100

150

200

250

Pre PR Post PR

<70 yrs. (n=98)>70 yrs. (n=102)

p: NS

Griffiths et al, Lancet 2000

YAŞIN MEKİK TESTİ SONUÇLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

200 olgu

32

BİSİKLET ERGOMETREDEKİEGZERSİZ YOĞUNLUĞUNU

BELİRLERME

100 200 300 400 500 600 700 8000

20

40

60

80

100

120

Beklenen iş yükünün %60-80’i

Wm

ax(W

)

6 DYT (m)

R2=0.671 R2=0.772

ISWT yürüme iş yükü (km x kg)

(1Hill et al 2008, 2Arnadottir et al 2006)

KOAH’da Wmax belirlenmesi

Wm

ax(W

)0

20

40

60

80

100

120

140

160

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

33

6 DYT ve Mekik Testi Ne kadar test yapılmalı?

• 6DYT ve Mekik Testi sonuçları KOAH’da tekrarlarla anlamlı olarak artmakta

(ATS 2002, Singh et al 1992, Eiser et al 2003)

• Pre-rehab – genellikle 2 test gerekli(Eiser et al 2003)

• Post-rehab – Test sayısı program süresine göre değişir(Cockram et al 2006, Spencer et al 2008)

Yöntem

MerdivenÇıkma

6 DYT

Shuttletest

Egzersiz provokasyon

Kardiyak stres test

KPET

TeknikDonanım

Yoğunluk Değerlendirme

Standardizasyon TekrarEdilebilirlik

Maliyet

0 ~mak/mak Postop riskFonk. kapasite

0 0 0

+ ubmak/mak Fonkkapasite

++ ++ +

++ Max Fonkkapasite

+++ ++ +

+++ Submak. Havayolu duyarlılığı

++ ++ ++

+++ Submak İskemi aritmi +++ +++ +++

++++ Mak Fonk. kapasiteBirden çok sistem değerlendirilir

++ +++ ++++

35

SONUÇ

• Alan testlerinin klinik pratikte çok kullanım alanı var

• Özellikle KOAH’da birçok alanda kullanımı sözkonusu

• Submaksimal egzersiz performansı için 6 DYT

• Maksimal egzersiz kapasitesi ve pik oksijen tüketimi hesaplanmasıiçin daha objektif olan MEKİK YÜRÜME testi

• En ideal yürüme testi için yeni verilere gereksinim var

• Daha fazla kullanım alanı ?

• Uzun süreli oksijen tedavisi, hastalık prognozu, FEV1 yerine ?