SISTEM VISOKOG OBRAZOVANJA

U DOBA SAFAVIDSKE DINASTIJEU IRANU (1501–1722)

SAFAVIDSKA DINASTIJA (1501–1722)

Utemeljivač Šah Ismail I

Značaj safavidske dinastije

Uspostavljanje snažne centralne vlasti i

jedinstvenog sistema visokog obrazovanja

Uspostavljanje uticajnih međunarodnih odnosa, posebno sa zapadnim

vladavinama

ŠKOLA U ŠIRAZU

Kutbudin Širazi (1236–1311) Hafiz Širazi (1325–1389)

Mir Sejid Šerif Đurđani (1340–1413)

Sejid Sanad (1425–1498) Dželaludin Davani (1427–1502) Gijasudin Mensur (1462–1534)

Slavni predstavnici

ŠKOLA U ŠIRAZU

Značajna uloga racionalnih nauka u sistemu visokog obrazovanja

Paralelno tumačenje islamske peripatetičke filozofije i Iluminativne

teozofije Polet racionalne teologije (pod uticajem

Nasirudina Tusija i alame Hilija) Značajan uticaj šiitskog racionalnog pristupa na sistem visokog obrazovanja

Karakteristike

NASTANAK ISFAHANSKE ŠKOLE

Društveni i naučni okviri njene pojave

1. Sukobi Safavida i Osmanlija zahtevali su naučno obogaćenje, a to je bilo moguće isključivo u okviru

snažnog sistema visokog obrazovanja.

2. Eksplicitno šiitsko usmerenje safavidskih vladara bilo je uzrok doseljenju brojnih istaknutih šiitskih mislilaca u

Isfahan. Safavidi su taj potencijal iskoristili da bi utemeljili značajan i jedinstven sistem obrazovanja.

3. Zbog uspostavljanja vladavine, osetila se velika potreba za usavršavanjem empirijskih nauka. Otuda, u

zvaničnom sistemu obrazovanja, tradicionalnim i racionalnim naukama su pridodate i empirijske nauke.

ŠKOLA U ISFAHANU

Šejh Bahai (1547–1622) Mir Damad (1562–1631)

Mir Fendereski (1563–1641) Mula Sadra Širazi (1571–1636)

Fejz Kašani (1599–1679)

Slavni predstavnici

ŠKOLA U ISFAHANU

Otklanjanje površnih nesuglasica između islamske filozofije i tradicionalnih nauka poput

egzegeze i jurisprudencije. Komparativno sagledavanje filozofske ontologije i gnostičko-teološkog svetonazora

Uticajna uloga empirijskih nauka Umetnost kao sastavni elemenat sistema

visokog obrazovanja Strateško državno usmerenje utemeljivača ove

škole

Karakteristike

Edukaciona klasifikacija nauka u sistemu visokog

obrazovanjau doba Safavida

Nauke

Preliminarne nauke

Tradicionalne nauke

Empirijske nauke

Racionalne naukeEdukaciona sistematizacija

ove naučne grupe jeste jedna od glavnih odlika safavidskog razdoblja.

PRELIMINARNE NAUKE

Arapska književnost (morfologija i sintaksa)

LogikaMetodologija jurisprudencije

Osnovni primeri

Period izučavanja

Od 3 do 5 godina

TRADICIONALNE NAUKE

JurisprudencijaSpecijalizacija metodologije

jurisprudencijeIstorija

Egzegeza (tefsir)Sistematizovano tumačenje sakralnih

predanja

Osnovni primeri

Period izučavanja

Od 5 do 8 godina

EMPIRIJSKE NAUKE

AstronomijaFizika i mašinstvo

ArhitekturaMedicina

Hemija i alhemija

Osnovni primeri

Period izučavanja

Od 5 do 8 godina

Ovde treba naglasiti da su studenti, ove nauke izučavali na dva načina:

1. Uporedo sa izučavanjem tradicionalnih nauka (radi opštog upoznavanja)

2. Nakon izučavana tradicionalnih nauka (radi stručne specijalizacije)

RACIONALNE NAUKE

Teologija (racionalna teologija)Islamska filozofija

Specijalizacija logikeDoktrinarna gnozaDruštvene nauke

Osnovni primeri

Period izučavanja

Od 5 do 10 godina

DODATNI ELEMENTI UNUTAR SISTEMA VISOKOG OBRAZOVANJA U DOBA SAFAVIDA

Sistem visokog obrazovanja

Edukacija Vaspitanje

STRATEŠKA ORGANIZACIJANAUČNOG DNEVNOG PLANA

Jutarnji period • Obavezno učenje• Takozvani “diskusioni

krugovi”• Obavezna

nastava

Popodnevni period

• Istraživački projekti

• Izborna nastava

• Slobodno čitanje