SISTEMA

NG

PANANALAPI

Patakarang Pananalapi

• Tuon ng patakarang pananalapi namaitakda na ang dami ng salapi sasirkulasyon ng ekonomiya. Sa ganitongkaayusan maaapektuhan ang mga pinansyalna institusyon, partikular na sa mganagsasagawa ng pag-iimpok at pamumuhunan. Isang hamon sa patakarangpananalapi na mapatatag ang mgainstitusyong pinansyal.

Ano nga ba ang salapi?

• SALAPI – ay tinatawag na midyum o instrumento ng palitan na tinatanggap nglahat ng tao. Ito ang ginagamit ng tao upangmakabili ng produkto at serbisyo namakatutugon sa kanyang pangangailangan.

• SALAPI (Money) – paraan ng palitan, yunitng salapi.

Kasaysayan ng Pananalapi sa Pilipinas

• Walang pera o credit card na umiiral noong sinaunang

panahon. Sa pakikipagkalakalan sa iba’t-ibang mga bansa

at dayuhan nakikipagpalitan ang mga Pilipino ng mga

produkto gaya ng ginto, bigas, tabako, kape at tela.

• Noong ika – 8 at ika – 14 siglo ay lumitaw ang gintong

bagol. Tinawag ito na mga numismatiko (mga taong

nangongolekta at nag-aaral ng mga perang bagol) na

“piloncito” dahil nahahawig sa mga banga na tinanggalan

ng asukal na kung tawagin ay “pilon.

• PILONCITO – itinuturing na pinakaunang gintong bagol

na ginamit ng mga sinaunang tao.

• Noong 1728, lumabas ang tansong bagol na unang ginawa sa Pilipinas .

Katumbas ng isang sentimo (na noo’y malaking halaga).

• Noong 1861, nagsimula ang Pilipinas sa regular na paggawa ng mga

bagol. Ang mga gintong bagol ay tinawag na “Isabelinas.”

• Noong maikling panahon ng Unang Republika (1898-1901) ipinag-utos

ni Pangulong Aguinaldo ang paggawa ng bagong salaping papel bilang

simbolo ng kasarinlan ng Pilipinas.

• Bilang kolonya ng Estados Unidos, ginamit ng ating bansa ang

pamantayang ginto ng pananalapi at dolyar ng mga Amerikano. Gumawa

rin ng mga lokal na bagol, na may simbolo ng agilang Amerikano at

bandilang Amerikano.

• Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig (1941-45) naging tanyag ang

“Perang Mickey Mouse” ang popular na tawag dito na inihambing sa

laruang pera ng mga bata noong Panahon ng Amerikano.

• Noong Hulyo 4, 1946 pagkaraan kilalanin ang kasarinlan ng Pilipinas

nagpatibay ng bagong patakaran ng pananalapi ang Central Bank of the

Philippines.

Bangko Sentral

ng Pilipinas

Ang pagkakatatag ng bagong

Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP)

ang siyang pumalit sa Central Bank

bilang tagapangalaga ng

pananalapi ng bansa. Ang BSP ang

nag-iisang awtoridad sa pananatili

ng katagang pananalapi ng bansa.

Pinangangalagaan din nito ang

sirkulasyon ng pera sa kalakalan at

industriya. Ito lamang ang

ahensiyang makapg-iisyu ng pera

sa Pilipinas. Pinangangalagaan din

nito ang internasyonal na halaga ng

piso at ang palitan ninyo sa salapi

ng iba’t – bang bansa.

Pera – Ang Sistemang

“Cash” ng Palitan

Ang palitan (exchange) ay isang gawaing pang-ekonomiya para sapagbabayad ng mgaprodukto at serbisyo sapamamagitan ng cash, palitan o iba pang paraan. Ang pera ay sistema ng palitan naginagawa para makabiling mga produkto at serbisyo.

Mga Uri ng Pera

1. MGA PRODUKTO AT SERBISYO – ito ang tradisyonalna sistema ng palitan. Ngunit hindina ito kasing epektibo ng sistemang palitan gaya ng dati,at gnagamitna lamang ito kapag wala talagangcash money.

2. PERANG METAL - angmahahalagang metal,gaya ngginto, pilak at tanso ay ginagamit din.

PERANG PAPEL – isang pag – unlad sapaggamit ng pera ang paggawa ng mgaperang papel na suportado ng awtoridado pamahalaan ang nag-isyu nito. Angperang papel at tseke ay pinangangalagaan ng ibang panustosyaman (kadalasa’y ginto,pilak o salapi.) Ang iba pang perang papel ay ang mgatseke, bank drafts, traveller’s check, postal money order, atbp. Ginagamit angmga ito para sa malalaking haaga ngpera, o para sa pagpapadala ng pera saPilipinas o ibang bansa.

CARD MONEY – ang mga ito ay

maliliit na plastik kard na kadalasa’y

iniisyu ng bangko o kompanyang

nagpapautang. Ginagamit ito sa halip

na cash. Ang tawag sa plastik kard na

ito ay credit card. Ang iba namang

plastik kard ay nagagamit ng may-ari sa

para mag withdraw o makapagdeposito

ng pera sa bangko sa pamamagitan ng

automated teller machine (ATM).

Mga Katangian Ng PeraAng pera ay naging isang mabisang paraan ng makabagong sistemang

pagbili ay pagbenta ng mga produkto ay serbisyo. Para kilalanin at

tanggapin, ito ang mga kailangang katangian ng pera:

1. MAPAGKAKATIWALAAN – Higit sa lahat, ang pera ay kailangang

kilalanin, tanggapin, at pagkatiwalaan ng prodyuser at konsumer.

2. MADALING DALHIN – Kailanga’y madaling dalhin ang pera saan

man magpunta.

3. MAGKAKAPAREHO SA LAKI, HUGIS, KULAY, ATBP. – Syempre

ang iba’t – ibang denominasyon ay nagkakaiba sa porma at hugis.

Ngunit hanggat maari, ang perang magkakatulad ang halaga ang

magkakamukha. Kungdi, mapagsususpetsahan itong counterfeit o

pekeng pera.

4. NAHAHATI – Ang pera ay dapat na nahahati sa iba pang yunit.

5. PANGMATAGALAN – Kailangang nagagamitito nang pangmatagalan dahil sa paulit – ulititong gagamitin ng iba’t – ibang tao.

6. MADALING MAKILALA – Kailanga’ymadaling makilala ang pera.

7. MATATAG ANG HALAGA – Ang halaga ngpera ay di dapat nagbabago nang malaki kung di’y mawawala ang kumpyansa ng tao rito.

8. SEGURIDAD – Para maprotektahan ang mgatao sa mga pekeng pera, may mga pag – iingatna ginagamit na disenyo, paggawa o paglimbagat sirklasyon ng pera

Mga Gamit Ng Pera1. PARAAN NG PALITAN – Anong halaga ng pera

kung hindi naman ito maipagpapalit sa isang bagayna gusto mong bilhin? Ang pera ay isa lamang paraanpatungo sa isang layunin – ito ay paraan ng palitanpara sa mga bagay na kilangangan natin.

2. PAMANTAYAN NG HALAGA – Ang pera ay nagbibigay – halaga sa ibang produkto at serbisyongbinebente o binibili.

3. PANUSTOS NG HALAGA – Kapag may itinago parasa “tag-ulan”, may iniipon

4. PAMANTAYAN NG IPINAGPALIBANG BAYARAN– Ibig sabihin, ang pera ay maaaring gamitingpambayad sa mga inutang na bagay.

SISTEMA NG PANANALAPIAng sistema ng pananalapi o pamantayan ng pananalapi o

ay nangangahulugan ng uri ng perang ginagamitr saisang partikular na bansa.

1. COMMODITY STANDARD – Sa sistemang ito, angisang bansa ay itinuturing na mayamang bansa kapagmay malaki itong reserba ng ginto o mahalagang yunitng metal.

2. PAPER STANDARD – Sa pamantayang ito, angawtoridad na nagiisyu (ang pamahalaang pambansa) ay nangangasiwa sa halaga ng perang nasasirkulasyon. Hindi ito nakabatay sa halaga ngreserbang ginto ng pambansang kabanyaman (national treasury) ng bansang nag iisyu.

Batas Ni Gresham

May kasabihang “Pinalalayas ng masamang pera ang mabuting

pera.” Ito ang teorya ni Thomas Gresham, ang pinuno ng

Royal Mint ng Inglatera noong panahon ni Reyna Elizabeth

I. Napuna niyang kapag may dalawang uri ng perang nasa

sirkulasyon – hal., ginto at pilak – nagkakaroon ng kalituhan.

At ang ginagawa ng taumbayan ay tangkilikin ang isang uri

lamang kaya ang ikalawang uri ay naisasantabi at

nawawaang tuluyan sa sirkulasyon.

Teorya Sa Halaga Ng PeraQUANTITY THEORY OF MONEY – ang pera ay apektado ng

pangangailangan at suplay ng pera. Kung may malaking halaga ngperang nasa sirkulasyon at ang laki (volume) ng bilihin ay maliit, ang presyo ay malamang na tumaas at ang halaga ng pera ay bababa. Ito rin ay pinanininawalaang ang suplay ng pera angsiyang tunay na dahilan ng pagbabago ng presyo ng mga bilihin.

• P = MV

T

P = lebel ng presyo

M = halaga ng perang nasa sirkulasyon

V – bilis ng takbo (velocity) ng sirkulasyon o bilis ng palitan

T = kabuuang laki ng kalakalan o kabuuang dami ng mga produkto at serbisyong nasa market

INFLATION – kapag ang halaga ng pera ay bumababa

Mga Makabagong Patakaran Para

Maiwasan Ang Flactuations

FLACTUATIONS –

May mga solusyong naisip ng pamahalaan para maiwasan ang mga suliraningpang-ekonomiya na magiging dahilan ng isang digmaan.

1. MAS MAINAM NA PLANO HINGGIL SA RESERBANG PANANALAPI. Maiiwasan nito ang paggawa ng mga labis – labis napera na hindi naman kayang pangalagaan ng reserbang pananalapi ngpamahalaan.

2. PAGKONTROL SA PRESYO. Maiiwasan nito ang labis na pagtaas ngpresyo ng mga pangunahing bilihin.

3. MANAGED CURRENCY. Ang pamahalaan (hal. BSP) ay maaringmanghimasok nat magkontrol sa suplay ng pera para maiwasan angsobrang fluctuation sa exchange rate.

Mga Pandaigdigang Institusyon Ng

Pananalapi• INTERNATIONAL MONETARY FUND – Itinatag

noong 1945 upang tumulong sa pagpapalaganap ngisang malusog na pandaigdigang ekonomiya. Ito rinang sentral na institusyon ng pandaigdigang sistemang pananalapi. Gawain nito ang pagsusulong sabalanseng pagpapalawak sa kalakalangpandaigdigan.

1. Sumusubaybay sa ekonomiko at pinansyal na gawainat patakaran ng mga nasabing bansa.

2. Nagpapahiram sa mga kasaping bansa na may suliranin sa balance of payments.

3. Nagbibigay ito ng tulong na teknikal at pagsasanay sapamahalaan at bangko sentral ng mga kasapingbansa.

• WORLD BANK – Ito ay pinagmumulan ng pondoupang suportahan ang pamahalaan ng mga kasapingbansa para sa pamumuhunan sa paaralan, at sentrongpangkalusugan; paglalaan ng tubig at kuryenteatpangangalaga ng kapaligiran. Itinatag ito noong 1944matapos ang Ikalawang Dgmaang Pandaigdig. Layunin nitong mabigyan pinansyal at payo sa mgakasaping bansa na labanan ang kahirapan.

1. International Bank for Reconstruction and Development (IBRD)

2. International Development Association (IDA)

3. International Finance Corporation (IFC)

4. Mutilateral Investmnt Guarantee Agency (MIGA)

5. Nternational Center for Settlement of Investment Disputes (ICSID)

Ano nga ba ang bangko?

• Ang mga “bangko” ay mga pinansyal nainstitusyong tumutulong sa tao para makapag– impok at makahiram ng pera. Sa isanglumalaking ekonomiya ang mga bangko ay tumutulong para makalikha ng “bagong” perang magagamit para sa ibang gawaing pang – ekonomiya. Katuwang nito ang sitema ngpananalapi at palitan sa sistema ngpangungutang.

Kasaysayan Ng Pagbabangko Sa

Pilipinas• Noong bago sakupin ng mga dayuhan ang mga Pilipino ay

mahilig ng mag-impok at manghiram ng pera ang mga ito.

• Ang pinakamatandang relikya tungkol dito ay ang kilalang-

kilalang Laguna Copperplate Inscription (LCI) na

nagtataglay ng rekord ng pagbabayad sa utang noong ika –

9 na dantaon A.D.

• Ang makabagong pagbabangko ay nagsimula ng dumating

ang mga taga Europeo. Ang institusyon sa pagpapautang ay

ang Obras Pias (mabubuting gawain) na itinatag ng

pamahalaang Espanya noong ika – 16 dantaon.

• Ang unang general bank sa Timog Silangang Asya ay ang

Banco Espanol – Filipino (ngayo’y kilala bilang Bank of the

Philippine Islands)

•

• Sa Panahon ng Amerikano, noong 1906 ay nagtatag ang

pamahalaan ng mga postal savings banks sa iba’t – ibang

bahagi ng bansa para gawingpopular ang pagbabangko sa

taumbayan.

• Noong Pebrero 4, 1916, itinatag ang Philippine National

Bank (PNB). Sumunod ang iba pang mga bangko, gaya ng

China Banking Corporation at Philippine Bank of

Commerce.

• Noong 1946, pagkaraan kilalanin ang kasarinlan muling

binuksan ang mga bangkong nagsara noong panahon ng

digmaan. Ipinatupad noong 1948 ang Central Banking Act.

• Ang mga serbisyo ng bangko ngayon ay papadami nang

papadami. Kasama rito ang car loans, time deposits,

automatic tellers, drive – in windows, night depository, safe

deposit boxes, payroll handling, automatic debit at iba pa.

Mga Gawain Ng Bangko

1. TUMANGGAP AT PANGALAGAAN ANG MGA PERANG

IDINEPOSITO. Nagbabangko ang mga tao dahil nagtitiwala

silang hindi mananakaw ang kanilang pera dito. Ginagarantiya

ng Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC) ang

bawat deposito.

2. MAGPAHIRAM NG PERA. Nagpapahiram ang bangko ng

pera sa mga kuwalipikadong kliyente. Sa ganitong paraan,

kumikita ang bangko ng interes at tubo.

3. MAGPADALA O MANGOLEKTA NG PERA. Ang bangko ay

maaaring magsalin o maglipat o mangolekta ng pera para sa

kliyente.

4. GUMANAP NG MGA LEGAL NA PAPEL. Gaya nalang ng

superbisyon ng isang negosyo, pamamahala ng isang

pribadong pinansyal na estado, pagtanggap ng pag – aaring

pinagtatalunan sa korte,atbp.

Mga Uri Ng Bangko1. BANGKO RURAL – Ito ay matatagpuan sa kanayunan.

Hinihikayat ng pamahalaan ang pagtatatag ng ganitong maliit

na bangko para matulungan ang mga taga – lalawigan sa

kanilang pag – iimpok.

2. ASOSASYON SA PAG – IIMPOK AT PAGPAPAUTANG –

Maliliit na bangko na nag – iipon ng pera at saka

ipinupuhunan ito sa pangmatagalang seguridad gaya ng

housing loan.

3. MGA BANGKO NG PAMAHALAAN NA MAY ESPESYAL NA

TUNGKULIN – May mga bangko ang ating gobyerno na

itinatag para sa mga espesyal na tungkulin, halimbawa,

pamamahala ng mga proyektong pinansyal.

RFC – Rehabilitation and Finance Corporation

DBP – Development Bank of the Philippines

LBP – Land Bank of the Philippines

4. BANGKONG KOMERSYAL – Ito ang bumubuosa pinakamalaking pangkat ng bangko. Angpangunahing gawain nito ay magsuplay ngipinanaiikot na kapital para sa ekonomiya sapamamagitan ng short – term loans.

5. BANGKONG UNIBERSAL – Kilala rin sa ito sataguring full – service bank dahil mas maramingserbisyo ito kaysa bangkong komersyal.Ang mgabangkong may P500 milyon o higit pa ay maaaring mag-aplay sa isang universal banking license.

6. BANGKONG INTERNASYONAL – Gaya na rinng isinasaad ng ngalan nito, ang mga bangkonginternasyunal ay may operasyon sa mahigit isangbansa.

Mga Bangkong Pinangangasiwaan Ng

Pamahalaan

1. LAND BANK OF THE PHILIPPINES – Itinatag sa bisa ng

Republic Act 3844 ng 1963 na sinusugan ng Republic Act 7907

ng 1995. Pangunahing tungkulin nito na tustusan ng pondo ang

programang pansakahan ng pamahalaan.

2. DEVELOPMENT BANK OF THE PHILIPPINES – Itinatag

noong 1946 upang makabangon ang bansa sa pinsalang dulot ng

Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Layunin nito na tulungang

mapaunlad ang sektor ng agrikultura at industriya sa

pamamagitan ng pagpapahiram ng puhunan.

3. AL – AMANAH ISLAMIC INVESTMENT BANK OF THE

PHILIPPINES - Itinatag sa bisa ng Republic Act 6848 ng 1990

na naglalayong tulungan ang mga Muslim sa Pilipinas na

magkaroon ng puhunan at mapaunlad ang kanilang

kabuhayan.

Mga Institusyong Hindi Bangko

1. GOVERNMENT SERVICE INSURANCE SYSTEM – Nagbibigay ito ng seguro sa buhay (life insurance) samga kawani ng pamahalaan, maging sa mgakawani ng mga korporasyong pag-aari at kontroladong pamahalaan.

2. SOCIAL SECURITY SYSTEM – Naayon sa Republic Act 8282. Ang bawat employer ay inaatasangmagkaltas at ipagbayad ng buwanang kontribusyonang mga empleyado.

3. PAG – IBIG FUND – Itinatag ang Pagtutulungan saKinabukasan: Ikaw, Bangko, Industriya at GobyernoFund upang matulungan ang mga kasapi nito lalo nasa pabahay.

4. KOOPERATIBA – Binubuo ito ng mga kasapina may layuning panlipunan at pagkabuhayangpagtutulungan at pagkakaisa.Ito ay itinatag batay sapangangailangan ng mga kasapi nito. Ang salapinginiambag ng bawat kasapi ang kumakatawan sakabuuang pondo ng kooperatiba. Ito ay itinatag upangmakapagbigay ng mas mura at mas mahusay naserbisyo para sa mga kasapi nito.

5. BAHAY – SALANGAN (PAWNSHOP) – Itinatagupang magbigay ng pautang sa mga taongnangangailangan ng salapi sa pangmadaliangpanahon. Napatupad noong 1973 sa Presidential Decree 114 o Pawnshop Regulation Act pati na sapamamagitan ng Central Bank Circular No. 374.

Ang Bangko Sentral Ng Pilipinas

Ito ay ang bangko ng mga bangko sa Pilipinas. Ito ang

pambansang bangko ng pamahalaan, ang tagapangalaga ng

reserbang pinansyal at patakarang pananalapii ng bansa at

punung inspektor ng lahat ng bangko sa bansa.

PANGUNAHING GAWAIN NG BSP:

1. MAG – ISYU NG SALAPI AT GUMAWA NG BAGOL.

2. GUMANAP BILANG BANGKERO, AHENTE AT

TAGAPAYO NG PAMAHALAAN.

3. MANGALAGA SA GINTO, PILAK AT IBA PANG

RESERBANG PINANSYAL NG BANSA

4. MAG- AYOS NG ACCOUTS PARA SA IBA PANG BANGKO.

5. MAG-AYOS NG MGA GAWAING MAY KINALAMAN SA

PANANALAPI AT PINANSYAL NG IBANG BANGKO.

Ano nga ba ang pagpapautang?

Sa pagpapautang , nakakamit ang isang bagay na

may halaga sa pamamagitan ng pangakong

babayaran ito kinalaunan. Ang pagpapautang ay

kaakibat ng pinagkakautangan. Mahalaga ring

maging maingat bago ipautang ang iyong pera.

• CREDITOR – tawag sa taong nagpapautang o

nagpapahiram ng pera.

• DEBTOR – tawag sa taong nangungutang

Paano Malalaman Kung Kailan

Magpapautang?Madalas naaabuso ang pagpapautang. Kaya nga sabi ng Ingles

na manunulat na si William Shakespeare na “huwag

magpapautang at huwang mangungutang.”

May tatlong “C’s” para malaman kung kailan magpapautang:

1. CHARACTER OF THE DEBTOR – Kailangang alam ng

creditor ang kabuuang personalidad ng tao o organisasyong

nangungutang o debtor.

2. CAPACITY TO PAY THE LOAN – Ito ang kakayahang

bayaran ang utang.

3. CONDITIONS OF THE LOAN – Kailangan pag-aralan at

suriin kung bakit nangungutang – hal., emergency, kapital

sa negosyo, personal, atbp.

Mga Uri Ng Pagpapautang

1. Ang consumer credit ay para sa pagkonsumo ng mgaprodukto at serbisyo. Dito pumapasok ang credit car. Ipinatupad din ng pamahalaan ang “Truth in Lending Act” na nagtakda ng kondisyon ng pagpapautang.

2. Ang commercial credit ay ginagamit para namanmagpautang ng kapital sa mga negosyante.

3. Ang agricultural credit ay inilalaan para sa agrikutura.

4. Ang industrial credit ang ginagamit para sa mgapangangailangan ng mga industriya, gaya ngmanufacturing, pagtotroso, tela, kimikal, atbp.

Ang Credit Instrument• Ito’y isang dokumentong nagsisilbing ebidensya ng pagkakautang,

nangungutang at kondisyon ng mga utang.

1. Ang book of accounts ang pinakapayak na rekord ng pagkakautang

na pinag-iingatan ng isang tindahang sari – sari o iba pang bahay

kalakal.

2. Ang tseke mula sa ibang bangko ay kasulatang iniisyu ng depositor ng

isang bangko para bayaran siya o ibang tao ng isang tukoy na

halaga ng pera.

3. Ang promisory note ay mga personal na kasulatan.

4. Ang bill of exchange naman ay ginagawa ng creditor bilag kautusan

sa debtor ng bayaran ang kanyang utang o baha – bahagi ng utang

kinalaunan.

5. Ang commercial letter of credit ay kadaasang ginagamit sa mga

transaksiyonng internasyonal, gaya ng pag-angkat (import) at

pagluluwas (export).

SISTEMA NG PANANALAPIGROUP 3

• Castro, Jayson

• Cunanan, Klint Leonard

• Maniago, John Mark

• Pineda Kenneth

• Agad, Angelyn

• Lalu, Ma. Luisa

• Lorenzo, Rackia

• Manaloto, Samantha Maeh

• Panganiban, Michelle