sisteme_multimediale_l6

8/10/2019 sisteme_multimediale_l6

1/35

Formatet e skedareve

grafike dhe teknikat ekompresimit

Leksion 6


2/35


3/35

Formatet specifike per pajisjet (Device-specialized formats).Struktura e skedarit te imazhit mund te perzgjidhet per te lehtesuarparaqitjen e shpejte ne nje tip te vecante workstation-i.Dizavantazhi i formateve te specializuar per pajisjet perfshinmungesen e transportueshmerise (portabilitetit), dhe jane tepapershtatshem kur perdoren ne hardware te tjera.

Shembull: ICC perdoren per printera Kodak

Formatet specifike per softwaret (Software-specializedformats)Jane ato formate te dizenjuar nga nje shites softwaresh, per tu perdorur

me nje program specifik ose klase programesh specifike.Shembuj: formatet PCXdhe Windows bitmap (BMP)qe gjendenkryesisht ne PC, ose formati MacPainti perdorur ne kompjutera AppleMacintosh.

Formate te shkembyeshme (Interchangable formats): GIF,

PNG, JPEG

Kategorite e formateve te skedareve te imazheve


4/35

Formate grafike per World Wide WebKa disa lloje skedaresh grafike:

Skedare Matricore (te quajtur edhe skedare bitmapped) permbajne informacion

grafik te paraqitur si piksel sic jane imazhet fotografike. Keto perfshijne GIF, PNG,

dhe JPEG.

Formatet Animacionjane zakonisht sekuenca te dhenash matricore.

Skedare Vektorpermbajne te dhena per veprimet matematike dhe zakonisht

perdoren per te ruajtur artin e linjave dhe informacione CAD.

Gjuhet e Pershkrimit te Faqes - Page Description Languages(PDL) perdoren

per te pershkruar layout-in e nje faqeje te printuar, qe permbane grafike dhe tekst,

si psh Adobe PDF.

Formatet e objekteve shume-dimensionalei ruajne te dhenat grafike si nje

koleksion objektesh (te dhenat dhe kodin qe i perpunon ato)

Gjuha e Modelimit te Realitetit Virtual - Virtual Reality Modeling Language

(VRML)eshte nje gjuhe object-oriented, 3D qe perdoret per te pershkruar boten

virtuale qe lidhet me hyperlink brenda World Wide Web-it.

Formatet e skedareve Multimediajane te afte te ruajne cdo tip te dhenash ngatipet e mesiperme, shpesh duke perfshire edhe informacion audio dhe/ose video.
http://www.wdvl.com/Graphics/Formats/GIF.htmlhttp://www.wdvl.com/Graphics/Formats/PNG.htmlhttp://www.wdvl.com/Graphics/Formats/JPEG.htmlhttp://www.wdvl.com/Authoring/VRML/http://www.wdvl.com/Authoring/VRML/http://www.wdvl.com/Multimedia/http://www.wdvl.com/Multimedia/http://www.wdvl.com/Authoring/VRML/http://www.wdvl.com/Authoring/VRML/http://www.wdvl.com/Graphics/Formats/JPEG.htmlhttp://www.wdvl.com/Graphics/Formats/PNG.htmlhttp://www.wdvl.com/Graphics/Formats/GIF.html


5/35

Shembuj formatesh te shkembyeshme:

- GIF - Graphics Interchange Format

- PNG - Portable Network Graphics

- JFIF - JPEG (Joint Photographic Experts Group) File

Interchange Format

- TIFF - Tagged Image File Format

- PGM - Portable Gray Map

-PBM - Portable Bit Map

-PPM - Portable Pix Map

- FITS - Flexible Image Transport System


6/35

Pse ka shume formate skedaresh?

Ekziston nje numer i madh formatesh te skedareve grafike.1. Nje arsye per kete bollek tipesh te skedareve eshte nevoja per

kompresim.

Skedaret e imazheve mund te jene te medhenj kerkohet

me shume hapesire ne disk

download-im me i ngadalte Kompresimi (ngjeshja) eshte nje term qe perdoret per te

pershkruar menyrat e zvogelimit te madhesise se skedarit.Skemat e kompresimit mund te jene me humbje ose pahumbje (lossyor lossless)


7/35

Pse ka shume formate skedaresh?

2. Nje tjeter arsye eshte fakti qe imazhet ndryshojne ne num r in engjyraveqe ata permbajne.

Nese nje imazh ka pak ngjyra, nje format skedari mund tashfrytezoje kete, si nje menyre per reduktuar madhesine e

skedarit.


8/35

Kompresimi me humbje vs. pa humbje

Nje algoritem pa humbje nuk tret (humbet) asnjeinformacion. Ai kerkon per menyra me efikase te

paraqitjes se imazhit, duke mos prishur saktesine e

imazhit.

Ne dallim nga algoritmet pa humbje, algoritmet me

humbje pranojne ndonje degradim ne imazh, ne

menyre qe te arrihet madhesia me e vogel e skedarit

te imazhit. Keto algoritme mund te ruajneinformacionin e ngjyrave, ne nje rezolucion me te ulet

sesa vete imazhi, meqe syri nuk eshte aq i ndjeshem

ndaj ndryshimeve ne ngjyra ne nje distance te vogel.


9/35


10/35

Numri i ngjyrave

Imazhet me te thjeshta mund te permbajne vetem dy ngjyra, sipsh: te bardhe e te zeze, dhe do te nevojitet vetem 1 bit per teparaqitur secilin pixel.

Disa karta video per PC te hershme, suportonin vetem 16 ngjyrate caktuara. Karta video te mevonshme suportonin 256 ngjyranjekohesisht, ku secila prej tyre mund te zgjidhej nga njebashkesi prej 224ose 26 milion ngjyrash.

Karta te reja caktojne 24 bite per do pixel, prandaj mund teshfaqin 224ose 16 milion ngjyra, pa kufizime. Meqe syri nuk idallon ndryshimet ndermjet ngjyrave te ngjashme, ngjyrat 24bit ose 16 milion shpesh quhet TrueColor.


11/35

BMP BMP (Bit Mapped Picture) eshte nje standart i formateve te

imazheve te Microsoft Windows.

BMP suporton 1, 4, 8 dhe 24 bit per pixel.

Keto skedare zakonisht krijohen duke perdorur programet

Microsoft Paint ose Paintbrush dhe mund te perdoren neWindows si wallpaper.

Browserat standarte nuk suportojne kete tip skedari pathirrur nje program si Microsoft Paint.

Formati BMP perdor vetem nje forme te thjeshte te nje

teknike kompresimi pa humbje. Skedaret BMP zakonisht ruhen te pakompresuar, njihen

vetem ne platforme Windows.


12/35

BMP

Nga ana konceptuale imazhet Bitmap jane

me te thjeshta se vektorialet.

Ne imazhet Bitmap ne do pike ruhet kodi

perkates i ngjyres.

Imazhet vektoriale ruajne modelin matematik

te imazhit dhe jo pika.

(Nuk ka asnje arsye qe te perdoret ky format

ndonjehere.)


13/35

GIF (Graphic Interchange Format)

Lindja dhe zhvillimi i internetit ndikon ne standartizimine disa formateve te skedareve per imazhe.

Formati i pare qe sherbeu si standart per shkembimin

e skedareve te imazheve ne internet ishte GIF. GIF u ndertua nga nje kompani kompjuterash si nje

format per shkembimin e imazheve Bitmap midisplatformave te ndryshme.


14/35

GIF (Graphic Interchange Format) Skedaret GIF perdorin nje teknike kompresimi pa

humbje sepse cilesia e imazhit nuk ndryshon permesshume shnderrimeve te formateve GIF, gjithashtu janete kufizuara ne perdorimin e 256 ngjyrave.

Pra nese imazhi ka me pak se 256 ngjyra, GIF jepimazhin te sakte. Ndersa kur imazhi permban meshume ngjyra, GIF perdor nje nder algoritmet perperafrimin e ngjyres ne imazh, me nje ngjyre nga 256ngjyrat qe ka ne dispozicion. Nganjehere GIF perdor

ngjyren me te afert per te paraqitur secilin pixel dhenganjehere ai perdor shperndarje gabimi per terregulluar ngjyren e pixelave fqinje ne menyre qe tekorrigjohet gabimi ne secilin pixel.


15/35


Kompresimi pa humbje llogaritet per te gjithe bitet e tedhenave ne imazh, kur imazhi kompresohet. Kyrezulton ne nje skedar me te madh, por cilesia eimazhit nuk degradon kur kompresohet dhe

dekompresohet disa here. Ky tip kompresimi pershtatet sidomos per hapesira te

medha me ngjyre te njejte.

Nje nga vetite me te perdorshme te ketij formati eshte

fakti qe nje ngjyre mund te caktohet si njetransparence.

Kjo veti lejon krijimin e imazheve ne te cilin sfondieshte i padukshem, keshtu imazhi duket sikur eshte ipikturuar direkt ne faqen Web.


16/35


GIF i animuar perdoret per te krijuar animacione te

thjeshta ku seri te imazheve GIF jane te vendosura

njera pas tjetres dhe ndryshohen shpesh.

GIF eshte i pershtatshem per imazhe te thjeshte dhejo per imazhe komplekse si fotografite e skanuara

(per keto imazhe perdoret formati jpg).


17/35

JPEG (Joint Photographers Experts Group) Eshte nje zgjidhje me e mire per cilesi ngjyre sesa GIF sepse

suporton ngjyra si 8-bit ose 24-bit.

Nje skedar JPEG eshte gjithashtu me i vogel sesa nje skedarGIF per te njejtin imazh sepse JPEG perdor nje kompresim me

te larte. Megjithate duhet te jemi te kujdesshem kur ruajme disa here

nje skedar JPEG per arsye te perdorimit te kompresimit mehumbje per ruajtje te imazhit.

Cdo here qe nje imazh kompresohet ne formatin JPEG disa

pixel-a perjashtohen. Heret e para kur kjo ndodh, nuk ndikon realisht ne imazh per

arsye se syri i njeriut nuk dallon kaq humbje te pakta te imazhit.

Por kur imazhi kompresohet shpesh ne formatin JPEG cilesia

e imazhit sa vjen dhe zvogelohet.


18/35

JPEG Te gjithe browserat grafike suportojne formatin JPEG

dhe keta skedare njihen me prapashtesen .jpeg ose.jpg.

Kur ruajme nje imazh JPEG shume editore

imazhesh ofrojne ta ruajne ne nje format progresiv.Nje skedar imazhi progresiv ruhet me shtresa(layers). Kemi mundesi zgjedhjeje nga 3 ne 7shtresa.

Browserat grafike ngarkojne dhe shfaqin imazhinJPEG nje shtrese ne nje kohe, qe ka efektin vizual tendertimit te imazhit.

Fatkeqesisht nje skedar imazhi progresiv eshte me ingadalte per tu ngarkuar.


19/35

PNG Nje tjeter format i ri qe po perdoret gjeresisht ne Web dhe po

zevendeson pak nga pak formatin GIF eshte PNG (PortableNetwork Graphics).

Suporton 8-bit dhe 24-bit ngjyre.

Kufizimi tek GIF eshte algoritmi i kompresimit qe ai perdorsepse ky i fundit zoterohet me nje pakete nga kompaniaCNISYS qe kerkon nje liense ne pagese per programin qeperdor kompresimin dhe dekompresimin GIF.

PNG perdor nje tjeter teknike kompresimi pa humbje qe nukkerkon lience, prandaj mund te perdoret lirisht.

Gjithashtu PNG nuk kufizohet me 256 ngjyra dhe ofron njeforme me te sofistikuar transparence.

PNG eshte formati i rekomanduar nga W3C dhe interpretohet

sot nga shume browsera.


20/35

Shembuj

JPEG Format

Stage.jpg

File size28k

GIF Format

Stage.gif

File size13k

PNG Format

Stage.png

File size164k


21/35


22/35


23/35

Cilin format duhet te perdorim?

JPG eshte formati me i perdorur per web.

Pasi perpunohet imazhi, atehere mund te ruhet si

skedar .jpg Nuk duhet perdorur per artin e linjave, (pra kur

nevojiten imazhe me vija te drejta apo kende tetheksuara). Per kete mund te perdorni GIF ose

PNG Nese imazhi permban me pak se 256 ngjyra dhe ka

shume zona me te njejten ngjyre, atehere GIFeshte formati i pershtatshem.


24/35

Cilin format duhet te perdorim?

PNG eshte i pershtatshem ne keto raste:

1. Nese keni imazhe me zona te medha me te njejtenngjyre, por qe permbajne me shume se 256 ngjyra. Prastrategjia eshte e njejte me GIF por PNG suporton 16 milion

ngjyra.2. Nese doni qe nje foto te afishohet saktesisht ne web, prapa humbje. Browserat e rinj suportojne PNG, dhe PNGeshte formati i vetem pa humbje qe suportojne webbrowserat.

PNG eshte superior ndaj GIF-it. Ai prodhon skedare me tevegjel dhe lejon me shume ngjyra.

PNG gjithashtu suporton transparence te pjesshme, e cilamund te perdoret per shume qellime, si psh per zbehje te

ngjyres se tekstit ose antialiasing.


25/35

Kompresimi i imazheve - RLE Nje katror 128 me 128 pika i ruajtur si nje imazh

Bitmap me 256 ngjyra te ndryshme kerkon 16 kb.

Eshte e mundur qe imazhi te ruhet ne nje forme mekompakte. Psh ne vend qe te ruajme ngjyren e do

pike mund te ruajme nje ngjyre dhe me pas njenumerues per numrin e pikave te njepasnjeshme qekane kete ngjyre.

Psh rreshti i pare i tabeles se pikave perbehet nga 128

pika te gjitha me te njejten ngjyre. Pra per te ruajturkete rresht ne vend qe te perdorim 128 byte mund teperdorim vetem 2 byte. Ne byte-in e pare ruajmengjyren dhe ne byte-in e dyte ruajme numrin 128(numri i pikave qe kane te njejten ngjyre). Avantazhi

eshte i dukshem.


26/35

RLE

Kjo teknike kompresimi quhet RLE (Run LengthEncoding).

Efektiviteti i RLE-se varet nga natyra e imazhit.

Ne shembullin tone RLE eshte shume efektive, porne ndonje imazh tjeter ku pak pika tenjepasnjeshme kane te njejten ngjyre RLE eshteplotesisht inefiente.

Ne disa raste mund te ndodh qe nje imazh ikompresuar te kerkoje me shume hapesire ne disksesa imazhi burim. Ne rastin me ekstrem ku dopike e imazhit ka ngjyre te ndryshme teknika RLEe dyfishon madhesine e imazhit ne vend qe ta

zvogeloje ate.


27/35


28/35

Skemat e kompresimit te bazuara ne fjalorfunksionojne duke ndertuar nje tabele ose njefjalor ku futen stringje bytesh qe gjenden ne te

dhenat hyrese. Sa here qe ne te dhenat hyrese gjendet nje

vlere e fjalorit (fjale) ne vend te saj vendoset njeshenjues tek vendndodhja e kesaj fjale ne fjalor.

Ne ndryshim nga algoritmet e kompresimit mekod variabel teknikat e kompresimit te bazuarane fjalor me gjatesi fikse, por keto kode janeshenjues tek fjalet e fjalorit qe kane gjatesivariabel.

Kompresimi me fjalor


29/35


30/35

Teknikat e kompresimit me humbje Teknika me e rendesishme e kesaj kategorie eshte JPEG. Vlerat e ndriimit dhe te ngjyrave te nje imazhi mund te

shperbehen ne frekuencat e sinjalit te imazhit. Kjo lidhet mehardware-in.

Cdo forme vale mund te transformohet ne nje bashkesifrekuencash duke perdorur transformimin Furie.

Nga eksperimente te ndryshme ka rezultuar se njerezit nukdallojne mire efektin e frekuencave te larta ne menyre teveante ne imazhet me ngjyra.

Kompresimi JPG e transformon imazhin ne frekuencatperberese te tij. Kjo nuk behet nepermjet transformimit Furie,por nepermjet transformimit DCT.


31/35

Kompresimi JPEG

JPEG e ndan imazhin ne blloqe 8 me 8 pixel, dhe me pas llogarit

transformimin discrete cosine transform (DCT)te secilit bllok. Nje

kuantizues (quantizer)rrumbullakos koeficientet DCT sipas matrices se

kuantizimit. Ky hap prodhon natyren me humbje" te JPEG, por lejon

shkalle te larte kompresimi. Teknika e kompresimitJPEG perdor nje

kod me gjatesi variable te ketyre koeficienteve, dhe me pas i shkruan

rrjedhen e te dhenave te kompresuara ne nje skedar output (*.jpg). Per

dekompresim, JPEG rikuperon koeficientet DCT nga te dhenat e

kompresuara, merr transformimin invers dhe paraqet imazhin.


32/35

Kompresimi JPEG DCTnderton tabele koeficientesh qe perfaqeson frekuencen si te

dhena hyrese.

Ky transformim nuk e zvogelon madhesine e imazhit, por tashmemund te hiqen disa informacione qe kane te bejme me frekuenca telarta. Kjo behet duke percaktuar me pak vlera te ndryshme per

frekuenca te larta. Psh nqs vlerat per vlevizin nga 0-255 koeficiente e vme te vogla

mund te kene faredo vlere te plote midis 0-255.

Vlerat per vpak me te larta lejohet te kene vetem vlera qeplotepjesetohen me 4.

Pra ulet numri i vte larta te mundshme duke i veuar ato ne nivele tecaktuara numrash duke u lene me pak numra vme te larta.


33/35

Eshte e mundur te percaktohet niveli i ndarjes,duke percaktuar ne kete menyre edhe nivelin ekompresimit.

Ky proces ndan dhe redukton madhesine eimazhit ne dy menyra:

Se parishume koeficient do te beheshin 0 pasiketo jane koeficientet qe i perkasin vte larta.

Se dytiduhet me pak vend per te ruajturkoeficientet e ndryshem nga 0 sepse kemishume vlera qe perseriten.


34/35

Duke shfrytezuar keto karakteristika te rejate te dhenave kompresohet imazhi

nepermjet dy teknikave te kompresimit pahumbje.

Se pariaplikohet kodimi Huffman qeredukton vlerat 0 ne matricen e

koeficienteve. Se dytiaplikohet RLE qe pritet te jete i

efektshem sepse ka perseritje te vlerave.


35/35

sisteme_multimediale_l6

Documents