Sivil Toplum Kuruluşları Sunumu

9 Aralık 2011

Bilgi TeknolojileriSorun 1: Kamuda “tek muhatap” olmaması

Açıklama: Bilişim sektörü doğası itibariyle kompleks bir sektördür. GSMH içinde %3’ler mertebesinde katma değer ile yer almasının yanı sıra diğer pek çok sektörden farklı olarak da aynı zamanda ekonomi yapısı içindeki diğer ana sektörlere platform ve kaldıraç etkisi yaratmaktadır.Sektörün 2010 yılı sonuçları ile yaklaşık 25 Milyar $’dan, 2023 yılında 160 Milyar $’lık bir pazar büyüklüğüne ulaşması ancak sağlam bir strateji ve doğru uygulama ile mümkün olabilir.Oysa ki bugün, bu sektörün gelişmesinde ve istenen paya ulaşmasında katkısı olması beklenen strateji, yaklaşım, eylem ve planlar kamunun farklı otoriteleri ve son derece dağınık ve birbiriyle koordinasyon içerisinde olmayan STK’lar tarafından (örnek İTO-Bilişim STK’ ları gibi) hayata geçirilmeye çalışılmaktadır. E-Dönüşüm Türkiye İcra Kurulu işlevselliğini kaybetmiştir. E-Türkiye Dönüşüm Stratejisi ve Eylem Planı eskimiştir. Türksat ve TÜBİTAK gibi kamu oyuncuları, bilişim alanında kendi oyun planlarını, pek de sektörün geri kalan özel oyuncularını dikkate almadan uygulamaktadırlar. Başbakanlık çatısı altında oluşturulması denenen Bilgi Toplumu Ajansı konuya sadece kamu projeleri ve kamu dönüşümü açısından yaklaşan bir modeli önermiştir.

Çözüm Önerisi: Türkiye’nin Bilişimle Kalkınma Stratejisi hazırlanmalı ve tek bir icracı Bakanlık veya bizzat Başbakan’lık çatısı altında icra edilmelidir.Bilişimle Kalkınma Stratejisi; sektörün diğer sektörlere yapacağı kaldıraç etkisini yaratması ve rekabet gücümüzü artırması, kamunun dönüşümünde etkin olması, yaratacağı iş potansiyelleri ile genç nüfusun istihdamına katkıda bulunması ve ihracat gücü olan bir bilişim sektörüne dönüşüm için gerekli olan tüm adımları tek bir plan doğrultusunda ve düzgün bir şekilde icra etmenin yol ve yöntemlerini önermelidir.

İlgili Kurumlar: Ulaştırma Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BTK, Bilişim STK’ ları

Bilgi TeknolojileriSorun 2: Talebin artırılması

Açıklama: Bilişim Sektörü donanım, yazılım ve hizmet ürünlerine özellikle KOBİ’lerin dönüşümünü sağlayacak talebi yaratmak bugüne kadar yaygın bir şekilde başarılamamıştır. Zaman zaman denenen yaklaşımlar, kısa süreler için geçerli olmuş; destekleyecek önlemlerle, kanun ve kararnamelerle uygun bir hale getirilememiştir.

Çözüm Önerisi: Ekonomide giderek daha ağırlıklı hale gelecek olan KOBİ katmanının dönüşümü ve verimliliğinin artırılması için KOBİ dönüşümü özel paketi hazırlanmalı, bu dönüşüm paketi danışmanlık, kurulum, işletim ve denetim prensiplerini ve kaynaklarını içerecek şekilde belli ciro büyüklüğü üzerinde tüm işletmelere zorunlu hale getirilmelidir.Donanım, yazılım ve hizmet ürünlerinin satın alınmasında KDV azaltılmalıdır.Kuruluşların, dönüşüm için altyapı yatırımlarını yaparken hayata geçirecekleri yatırımların (danışmanlık, kurulum, işletim, denetim) ilk yıl için olan bölümüne vergi muafiyeti uygulanmalıdır. Bireylerin teknoloji ortamından yararlanabilmesi ve özellikle parasal gücü yeterli olmayanlar için de yaşam boyu eğitim ve gelişim olanaklarının yaratılabilmesi için, ihtiyacı olan kitlelere evrensel hizmet fonu kapsamında bilgisayar ve iletişim ortamlarının yaratılabilmesi temin edilmelidir.

İlgili Kurumlar: Maliye Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BTK, Bilişim STK’ ları

Bilgi TeknolojileriSorun 3: Fonların sektöre kullandırılması ve girişimciliğin desteklenmesiAçıklama: Günümüzde iletişim hizmetleri üzerinden alınan değişik vergiler ve uluslararası yaklaşımları da içerecek şekilde toplanması gereken katkı payları kamunun ve düzenleyici kurumların havuzlarında birikmektedir. Bu fonların bir bölümü ise sektör gelişimine katkıda bulunmaksızın Hazine’ye devredilmek zorunda kalınmaktadır.TTGV, TEYDEB, Tekno Girişim destekleri gibi destekler için kullanılan mekanizmalar karar verme aşamasında yeterince hızlı olmamakta, projelerin yatırımın geri dönüşü başlığı altında izlemesi yeterince gerçekleştirilememektedir.

Çözüm Önerisi: Yurt dışındaki modeller incelendiğinde bu tür fonların gerçek anlamda “girişimcilik sermayesi” modeli altında ele alındığı görülmektedir.Kamunun kendi fonlarını özel sektör aracılığı ile kullandırmasında henüz yasal açmazların olması bu çözümün bir “kamu-özel sektör girişimi ortaklığı (Public Private Partnership” başlığı altında ve tamamıyla girişimci sermayesi yönetimi yaklaşımları doğrultusunda, mümkün olduğunca da “özel sektör girişimci yatırım geri dönüşü” aranacak ve inovasyona katkısı olacak modeller hayata geçirilmesini gerekli kılmaktadır.Kamunun bu konuya ayıracağı fonlara, özel sektör şirketlerinin de başka girişim fonlarının da ortak olması sağlanarak hem gelişmişlik, hem de şeffaflık sağlanmalıdır. Destek ödemelerinin gecikmesinin mevzuat açısından gecikmesinin önüne geçilmelidir.

İlgili Kurumlar: Maliye Bakanlığı, Hazine, Ulaştırma Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BTK, Bilişim STK’ları

Bilgi TeknolojileriSorun 4: Rekabetçi piyasanın oluşturulması ve mesleki standartlar

Açıklama: Bilişim sektörünün kendine özel yapısı nedeniyle, yeni projelerin veya iş yerlerinin hayata geçirilmesi başka iş kollarına oranla oldukça hızlı karara bağlanabilmekte ve bu neviden şirketler kurulabilmektedir. Bunun bazı yönlerden bakıldığında inovasyona katkısından da bahsedilebilir. Ancak giriş bariyerlerinin olmaması, bu iş yerlerinin açılmasında ve projelerde faaliyet göstermelerinde yetkinlik belgelerinin olmaması, diğer yandan bu tür konularda yıllarca yatırım yapmış firmalarla aynı işlerde sıkıntı çekmeden fiyat rekabetine girmeleri sektördeki rekabeti keskinleştirmektedir. Hele bir de kamu ihalelerinde, projenin en ucuz teklifi verenden alınması eğiliminin olması, yetkin olmayan ve kaynağı yeterli olmayan firmaların işi almasına ve tamamlanamayan kamu projelerine kadar uzanmaktadır.

Çözüm Önerisi: Sektör şirketlerinin, düzenleyici mekanizmalar tarafından (bu konuda yetki verilen kamu otoritesi ve ilgili Bilişim STK’ları) sertifikalandırılacağı ve ticaretin ancak bu işlemden sonra başlayabileceği bir düzen kurulmalıdır. Bu düzen içinde belli kalitede işlem yapabilme olanağını temin edecek temel mesleki sertifikalar, yazılım ve hizmet konusunda uluslar arası standartlar ve süreç yapılandırmaları (ISO, CMMI vb gibi) yer almalıdır. İlk başta küçük başlangıçların aleyhine gibi görünebilecek bu yaklaşım, sonrasında güç birliklerini ve hem yurt içinde kaliteli projeler üretimini sağlayacak, hem de yurtdışında rekabet edebilecek ölçekte şirketleri yaratma açısından faydalı olacaktır.Kaynakları sınırsız gibi olan ve reel ekonomik ölçeklerde çalışmayan kamu ve yarı kamu kuruluşları olan TÜBİTAK’ın “kendi sınırları” dışında bedel karşılığı proje yapması engellenmeli, yaptığı Ar-Ge sonucu ortaya çıkan ürün ve süreç bilgilerinin özel sektör kuruluşlarına lisanslanarak pazarda faaliyet göstermesi sağlanmalıdır. TÜRKSAT’ın kamudan ihalesiz iş alması istisnası kaldırılmalı, odak noktası olan Uydu İşletmeciliği ve Kablo TV hizmetlerine odaklanması sağlanmalıdır. E-Devlet projelerinde yer alması, kamu projeleri aracılığı ile yeni ürün ve hizmet geliştiren veya inovasyon yapan firmaları engellemektedir. Sektör; iş yapabilirliği hem süreç, hem de teknik anlamda sertifikasyondan geçirilmiş firmalarla güçlendirilerek geliştirilmelidir.

İlgili Kurumlar: Ulaştırma Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BTK, KİK, Rekabet Kurumu, Bilişim STK’ları

Bilgi TeknolojileriSorun 4: Devamı

Açıklama:Bilişim Sektöründe mesleki standartlar ve kurumsal yeterlilikler oluşturulup , gözetilmediği için haksız rekabet ortamı oluşmakta ve standart dışı hizmet ve ürünler dolayısı ile sektör hakettiği konuma ulaşamamaktadır.

Çözüm Önerisi: Bilişim Sektöründe mesleki standartları oluşturacak, sektörün çıkarlarını koruyacak ve gözetecek , yasaya dayalı bir meslek örgütüne ihtiyaç vardır. Bunun için öncelikle sektördeki mesleklerin belirlenmesi, standartların ve yeterliliklerin oluşturulması gerekir. Bu konuda İTO koordinasyonunda Bilişim STK’ları tarafından yürütülen çalışma, görev alan tüm STK’ların desteği ile biran önce sonuçlandırılmalı, sektörde yer alan şirketlerin sınıflandırılması ve minimum sertifikasyon seviyelerinin belirlenmesi gerekir. Kanuna dayalı kurulacak olan meslek örgütü , mevcut STK’ların aksine, istişari değil icra yeteneği olan ve tüm sektörün üye olması zorunlu olan bir meslek örgütü olmalıdır. Meslek örgütü , sektörün işletme türlerine ve belli uzmanlık konularına göre sektörel bir envanterini oluşturmalı, minimum hizmet tarifesi oluşturabilmeli, haksız rekabeti engellemek için gerekli tedbirleri alabilmeli, sektörünün mesleki kurallara, etik değerlere ve yeterliliklere göre faaliyet yürütmesini gözetmeli , siyasi irade nezdinde sektörün çıkarlarını korumalı ve sektörün sesi olmalıdır. Bu çalışmalarda Ulaştırma Bakanlığının ve BTK’nın görüş ve önerlerine, katkılarına ve desteğine ihtiyaç vardır.

İlgili Kurumlar: Ulaştırma Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BTK, Rekabet Kurumu, Bilişim STK’ları, TOBB

Bilgi TeknolojileriSorun 5: Vergi yükünün azaltılması

Açıklama: Sektör, direk ve dolaylı olarak ciddi bir vergi yükü ile karşı karşıyadır. Özellikle iletişim alanında geçmiş dönemlerde yaratan vergilerin kalkmamış olması, sanal operatörlük konusunda çifte verginin devam ediyor olması, sektöre girdi teşkil eden ürün ve hizmetlerde KDV’nin yüksek olması gibi nedenlerle; son kullanıcıya kadar giden süreç üzerinde oluşan maliyetler, bilişim tüketiminin önünde bir engeldir.Finans sektörü KDV’yi maliyet olarak kabul ettiği için, teknoloji işlerini bazen sayısı 1000’lerin üzerinde iç organizasyonlar kurarak gerçekleştirmektedir. Bu da görünürde onlara toplam maliyetleri üzerinden %18 avantaj yaratıyor gibi değerlendirilmekte, sektörün gelişimi açısından çok önemli olan dış kaynak hizmetlerinin önünü kesmektedir.

Çözüm Önerisi: Telekom sektöründeki özel iletişim vergisi gibi vergilerin kaldırılması, diğer vergi yüklerinin hafifletilmesi; bilişim sektöründeki ürün, hizmet ve danışmanlık ücretlerindeki KDV oranının düşürülmesi.Finans kuruluşlarının doğaları gereği KDV’yi mahsup edememelerinden oluşan maliyetlerinin, hizmet alımları kapsamında KDV’nin sıfırlanmasıyla kendi içlerinden hizmet almaları yerine dışarıdan da hizmet alabilecekleri bir modele taşınmasına izin verilmesi.

İlgili Kurumlar: Maliye Bakanlığı, Hazine, Ulaştırma Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BTK, Bilişim STK’ ları

YazılımSorun 1: Kamu Yazılım İhaleleri Düzenlemelerinin Yazılım Ürünlerimize Olan Kamu TalebiniArttıracak Şekilde Olmaması

Açıklama: Yazılım ürünlerimizin uluslararası rekabet edebilir hale gelebilmesi ve ihracatının artabilmesi, öncelikle ülkemizde güçlenmesi ve kurumsallaşmasına bağlıdır. Yazılım firmaları özellikle Kamunun yazılım ihalelerinde kendilerini geliştirebilecek hacimde projeler bulabilmekte fakat Yazılım ve Hizmetlerinin Kamu İhaleleri yazılım sektörünün özellikleri göz önüne alınarak yapılmamaktadır.

Çözüm Önerisi: Kamu Yazılım Ürünü ve Hizmetleri alımlarında yazılım projelerinin doğası gereği alımların tek bir yıla bağlılığı ortadan kaldırılmalı ve tüm kamu yazılım projelerinde özel sektör dış kaynak kullanımının tercih edilmesinin teşvik edilmesiyle iç pazar desteği verilmelidir. Yazılım ve hizmetlerinin ihalelerinin düzenlemeleri özel sektörün katılımıyla acilen yeniden yapılandırılmalıdır. Savunma sanayinde sıkça kullanılmakta olan “offset” mekanizmasının yazılım sektörünü de daha öne çıkaracak şekilde düzenlemeler yapılmalıdır.

İlgili Kurumlar: Başbakanlık, Kamu İhale Kurumu, Bilişim STK’ ları,TOBB

Yazılım

Sorun 2: Yazılım Sektörüne Yönelik Uygun Teşviklerin, Risk Sermayesinin ve Fonun Olmaması

Açıklama: Yazılım Sektörü açısından geçmişe nazaran son derece geliştirildiğini memnuniyetle gördüğümüz devlet destek ve teşvik programlarında özellikle Yazılım projeleri için sektöre yönelik Girişim Sermayesi oluşturulmalıdır.

Çözüm Önerisi: Yazılım Projesi Desteklemede kabul kriterlerinin yeniden düzenlenmesi ve destek tutarlarının ödeme sürelerinin kısaltılması gerekmektedir. Özellikle ön ödemeli proje destekleri (TTGV, Kredi Garanti Fonu, Risk Sermayesi) sektöre uygun hale getirilip geliştirilmelidir. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığında toplanan, Evrensel Hizmet Fonu, Elektronik Haberleşme Sektöründe Araştırma, Geliştirme Projelerinin Teşvik Edilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik kapsamındaki fonlar ve diğer fonlarını yazılım sektörünün gelişmesi için kullandıracak idari yapılar oluşturulmalıdır.

İlgili Kurumlar: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ,Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, DTM, Bilişim STK’ ları , TOBB, DPT, TÜBİTAK ,TTGV, KOSGEB

YazılımSorun 3: Vergi Düzenlemeleri

Açıklama: Sektördeki vergi düzenlemelerinin büyümeyi teşvik edecek, derinleşmeyi sağlayacak ve ihracatı güçlendirecek şekilde yapılmalıdır.

Çözüm Önerisi: Yazılım ürünleri KDV oranlarının %8 olarak belirlenip yeniden düzenlenmesi ile yazılım ürünlerinin işletmelerde demirbaş yerine tüketim malzemesi kapsamına alınarak tümünün masrafa atılmasının sağlanması ve yazılım İhracatını teşvik edecek vergi muafiyetlerinin düzenlenmesi sağlanmalıdır. Orijinal yazılım üretenşirketlere bulundukları yerden bağımsız olarak her türlü vergi istisnası sağlanmalı, bunun karşılığında da istihdam yaratması beklenmelidir.

İlgili Kurumlar: Maliye Bakanlığı, DTM

Elektronik SanayiSorun 1: Yerli üretimde katma değer oranı düşük

Açıklama: Donanım, Türkiye’nin bileşenler sektörünü elinden kaçırması ve ardından alt sistemlerin Uzakdoğu’dan rekabet edilemeyecek bedellerle ülkemize gelmesi sonucunda, giderek, birimleri yurt dışından temin edilecek bir alan olarak algılanmaya başlamıştır. Günümüzde telekomünikasyon başta olmak üzere, gerek beyaz eşya, gerekse tüketim elektroniği alanlarında, ithal malı girdiler maliyetin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu durumdan kurtulmanın bir yolu, yerli katma değeri artırmak, bunun için de fikri mülkiyet payı derinliği daha fazla olan ürünlere yönelmektir.

Çözüm Önerisi: Fikri mülkiyet payı daha yüksek olan ürünler yapmak için ArGe çalışmalarına ağırlık vermek gerekir.Ayrıca kamu projeleri için ArGe ihalelerinin açılması da ArGe talebini ve dolayısı ile yerli katma değeri arttıracak önemli bir unsur olacaktır.5809 numaralı Elektronik Haberleşme Kanunu Madde 5-i kapsamındaki ArGe fonunun uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir.

İlgili Kurumlar: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Bilişim STK’ ları, KOSGEB, TÜBİTAK

Elektronik SanayiSorun 2: Ar-Ge destekleri yetersiz

Açıklama: Elektronik Sektörü’nün varlığını sürdürmesi ve dış pazarlarda artan miktarlarla yer almak üzere beklenen sıçramayı yapması için Ar-Ge yapması gerekmektedir. Ar-Ge yapmak, hatırı sayılır miktarda finansal birikimi geri dönüşü uzun vadeler alan bir sürece yatırmak demektir. Ortalama bir elektronik üreticisi, üretim alanında aynı finansal birikimi bir sene içerisinde 6-12 kere (2-1 ayda geri) döndürebilmektedir. Ancak Ar-Ge’ye yapılan bir harcama, dünyadaki en iyi örneklerde bile 20-24 aydan önce geri dönmemektedir. Üstelik, firmaların Ar-Ge’ye ayırmasını beklediğimiz cirolarının %2, giderek %3’ü dolayındaki pay, onların net karlılığı ile eşit hatta bir kısım firmalarda net karlılığını geçen oranlar oluşturmaktadır. Tüm dünyada bu uzun geri dönüş sürelerinde Ar-Ge yapacak firmaların doğacak açıklarını kapatmak için Ar-Ge teşvikleri verilmektedir. Ülkemizdeki hibe niteliğindeki Ar-Ge teşvikleri TÜBİTAK TEYDEB tarafından verilmektedir.

Çözüm Önerisi: TEYDEB’in Ar-Ge desteği konusundaki güncel uygulamalarının gözden geçirilerek firmaların amaçlanan hedefe daha hızlı ulaşmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesi, sanayimizin katma değer derinliğini gerçekten artırıcı sonuçlar verebilecektir. TEYDEB’in verdiği teşviklerin esas amacı desteklenen firmaların ürünlerindeki katma değeri fikri mülkiyet ağırlıklı kılmak olmalıdır. “Ön ödeme” miktarının artırılmasını, Kamu alımlarının teknolojik ilerlemeyi desteklemek için bir kaldıraç olarak kullanılmasını, değerlendirme sürecinin kısaltılması, yurt dışı patent harcamalarının desteklenmesini önermekteyiz.

İlgili Kurumlar: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB, Bilişim STK’ları, TTGV

Elektronik SanayiSorun 3: “Offset” sisteminin uygulanmaması

Açıklama: Sanayimizin ürünleri ile doğrudan nihai tüketiciye ulaşmadığı alanlar da bulunmaktadır. Burada ağırlıklı olarak diğer sektörlere ara malı niteliğinde ürünler sağlanmaktadır. Ülkemiz elektronik sektörünün, yetenekleri elvermediği için tasarlayıp üretemeyeceği ürün sayısı çok çok azdır. Dünyada geçerli, pazarı olan elektronik ürünlerin büyük çoğunluğunu yerli olarak tasarlayıp üretmek mümkündür. Durum böyle iken, ülkemizdeki birçok, “elektronik ürünleri ara malı olarak kullanan sanayi dalı”, bunları yerli olarak temin etmek yerine ithal etmektedirler. Ara mallarının yurt dışına satışında “offset” mekanizması, değerli bir kaldıraçtır.

Çözüm Önerisi: Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından başarıyla kullanılan “offset” yöntemi, sanayinin diğer alanlarına da taşınabilir. SSM’nin, kendi yaptığı ihaleler ile iç pazarda (TSK kullanımı için) aldığı yabancı kaynaklı ürünler karşılığında yabancı firmanın Türkiye’den belli miktarda alım yapması koşulu, gerektiğinde SSM tarafından alım yapılacak Türk firması ve alım yapılacak ürüne kadar inilerek belirlenmektedir. Türk firmalarının kendiliklerinden alamayacakları bir dizi sipariş alınmış ve bunların bir kısmı Türk firmalarında o güne kadar yapılmamış ürünlerin yapılmasına ve bunların karşı tarafça beğenilmesinin ardından yeni sipariş ve ihaleler ile süren bir ticarete dönüşmüştür. Offset sisteminden sonuç alabilmek için, sektörde önderlik edecek şekilde, bir stratejik belge (sektör planı) hazırlanması ve offset’ten yararlanmayı planlayan firmaların bu plan doğrultusunda ürün gamı hazırlamaları gerekecektir.

İlgili Kurumlar: Milli Savunma Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Bilişim STK’ları

Katma Değerli ServislerSorun 1: Abonelik Sözleşmesi ve Satın Alma süreçlerindeki hukuki aksaklıklar

Açıklama: Elektronik haberleşme hizmetlerinin temini Elektronik Haberleşme Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliği doğrultusunda yazılı sözleşme akdedilmesine bağlanmış olup Yönetmeliğe göre elektronik haberleşme hizmeti temini için abonelik sözleşmesinin yazılı olarak yapılması ve 15. Maddede belirtilen kimlik tanımlama prosedürlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Abonelik sözleşmesinin akdedilmesi sırasında ayrıca yine yazılı olarak, katma değerli servisler kapsamındaki “özel içerikli servisler”in de daha sonra temin edilebilmesi için onay alınması gerekmektedir. Söz konusu onayın alınmasından sonra dahi tüketicinin ilgili içerik servisini alabilmesi için Kurul Kararları ile belirlenen satın alma onayı süreçlerini yerine getirmesi gerekmektedir. Tüketici kendisinin korunması için geliştirilen ancak satın almayı pratik olarak oldukça zorlaştıran yukarıda belirtilen süreçler sebebiyle, herhangi bir hukuki bir yaptırıma tabi olmayan ve gelirleri tamamen yurtışına aktarılan servisleri tercih eder hale gelmektedir.

Çözüm Önerisi: Abonelik ve satın alma süreçlerinin elektronik ortamda ve tüketicinin korunmasından ziyade satın almasını engelleme sonucunu doğuran süreçler ortadan kaldırılarak gerçekleştirilmesi, hem elektronik haberleşme hizmetlerinden faydalanan tüketiciler hem de sektörde faaliyet gösteren işletmeci ve içerik hizmeti sağlayan firmalar için elzemdir. Bu doğrultuda abonelik sözleşmelerinin elektronik ortamda yapılabilmesini (işletmecinin güvenli elektronik imzasının ve alternatif kimlik tanımlama teknolojilerinin kullanıldığı) ve içerik hizmetlerinin tüketicinin yararına olacak şekilde basitleştirilerek temin edilmesini sağlamak üzere Tüketici Yönetmeliği Madde 2, 14, 15 ve 16’da gerekli değişikler yapılmalıdır. Değişikliklere ilişkin önerilerimiz ektedir.

İlgili Kurumlar: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu

Katma Değerli ServislerSorun 2: Ödeme sistemleri ile ilgili düzenlemelerdeki aksaklıklar

Açıklama: İçerik servislerinin yaygınlaşması ve katma değerli servislerin hacminin büyümesi açısından dünyadaki uygulamalar incelendiğinde; sektörün büyümesi ile ilgili en büyük etkenin elektronik ödeme araçlarının yaygınlaşması ve elektronik ödemenin güvenli ve kolay bir şekilde yapılabilir hale getirilmesi olduğu görülmektedir. Bu doğrultuda ödeme sistemleri ile ilgili olarak oluşturulan düzenlemelerde de, ödeme sistemi ile ilgili belirlenen nitelik ve isterlerin güvenlik ve kullanım kolaylığını dengeli bir biçimde ortaya koymuş olmasına dikkat edilmektedir. Ülkemizde mevcut mevzuat sebebiyle içerik hizmeti satan üye işyerlerinin veya bu konuda hizmet sağlayan üçüncü partilerin tüketicilerin yazılı iznini almadan kredi kartı bilgilerini saklamaları ve bu bilgilere dayanarak tahsilat yapmaları hukuken çeşitli riskler yaratmaktadır. Yurtdışında mukim içerik sağlayıcılar ise söz konusu mevzuata tabi olmadıkları için özellikle internet üzerinden gerçekleştirilen (AppStore, Google Store v.b. uygulamalar) satış işlemlerinde kredi kartı bilgilerini sakladıkları için ödeme işlemlerini çok daha hızlı gerçekleştirebilmektedirler.

Çözüm: Etkin ve güvenli bir elektronik ödeme sisteminin oluşturulabilmesi için kredi kartı bilgilerinin ve kişisel bilgilerin kart hamilinin güvenini kazanmış üye işyeri veya güvenilir üçüncü kişi tarafından saklanabilmesi, işlemlerde kullanılabilmesi veyaişlemin yapılabilmesi için belirlenmiş üçüncü kişilerle paylaşılabilmesi gereklidir. Mevcut mevzuatta söz konusu bilgilerin saklanması, paylaşılması ve kullanılmasına ilişkin kart hamilinin yazılı rızasının gerekli olduğu düzenlenmekte olup, rızanınalınma şeklinin sadece yazılı şekille sınırlandırılmış olması, mevcut iş pratiklerinin uygulanmasını imkansız hale getirmektedir. Kanaatimizce gerekli güvenliğin sağlanması için bu işlemlerin sınırlandırılmasının sağlanması ve söz konusu bilgilerin sadece işlemin yapılması için gerekli olan süre ve şekilde saklanması, kullanılması ve paylaşılması şarttır. Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun “Bilgilerin Saklanmasına” ilişkin 23. Maddesinin 1. Fıkrası ile “Üye İşyerleri” ne ilişkin25.Maddesinin 1.Fıkrası’nın değiştirilmesi gerekmektedir. Değişikliklere ilişkin önerilerimiz ektedir.

İlgili Kurumlar:Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Katma Değerli ServislerSorun 3: İçerik servislerinin elektronik haberleşme kapsamında değerlendirilmesi ve farklı işletmeciler üzerinden sunulan kısa mesaj servislerinin farklı mali yükümlülüklere tabi tutulması

Açıklama: İçerik servislerinin elektronik haberleşme servisi olarak algılanması ve Gider Vergileri Kanunu’nda Özel İletişim Vergisi’ne (ÖİV) konu hizmetlerin haberleşme ve telekomünikasyon hizmetleri olarak belirlenmiş olması sebebiyle içerik hizmetleri için de ÖİV ödenmektedir. Bu sebeple ve ayrıca Gider Vergileri Kanunu’nda farklı haberleşme hizmetleri için farklıoranlar belirlenmiş olması sebebiyle, aynı içeriğin farklı mecralardan temin edilmesi halinde, farklı ÖİV oranlarına tabi olunması söz konusu olabilmektedir. Bu doğrultuda tüketici aynı hizmet için farklı ücretlendirilmeye tabi tutulmakta olup, söz konusu durum hem verginin eşitliği ilkesine aykırılık yaratmakta hem de içerik hizmetlerini sağlayan firmalar arasında ciddi haksız rekabetin doğmasına ve özellikle mobil ortamda içerik sağlayan firmaların ticari anlamda zarar görmesine sebep olmaktadır. Bunun yanı sıra mevcut uygulamada kısa mesaj servisleri (SMS) hem sabit telefon hizmeti işletmecileri hem de mobil telefon işletmecileri tarafından sunulabilmekte olup sunulan servisler arasında herhangi bir farklılık bulunmamaktadır.Ancak Gider Vergileri Kanunu’nda yer alan ÖİV ile ilgili düzenlemeler sebebiyle, aynı hizmetin farklı işletmeciler tarafındanverilmesi halinde farklı vergi yükümlülüklerine tabi olunması durumu ortaya çıkmaktadır. Bu durum mobil işletmeciler üzerinden SMS temelli hizmetleri sunan firmaları ticari açıdan zarara uğratmakta ve sabit telefon hizmetleri işletmecileri üzerinden hizmet sunan firmalara karşı rekabet edemez duruma gelmelerine sebebiyet vermektedir.

Çözüm Önerisi: Uygulamada yaşanılan sıkıntılar değerlendirildiğinde ise, elektronik haberleşme mevzuatında değişiklik yapılarak katma değerli servis ve içerik servislerinin ayrıştırılması, aynı nitelikteki iki hizmetin farklı vergi oranlarına tabi tutulmaması ve bu doğrultuda Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliği’nin 4. Maddesinin 1. Fıkrasının p bendinin ve Gider Vergileri Kanunu’nun 39. Maddesinin 1. Fıkrasının d bendinin değiştirilmesi gerekmektedir. Değişikliklere ilişkin önerilerimiz ektedir.İlgili Kurumlar: Maliye Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu

Çağrı Merkezleri

Sorun 1: İstihdamı teşvik eden 5084 sayılı kanun kapsamının yetersizliği

Açıklama: Diğer sektörler gibi çağrı merkezleri de 5084 sayılı istihdamı teşvik eden kanun kapsamındaki desteklerden yararlanabilmektedir. Mevcut durumda çağrı merkezi yatırımları bu teşvikler nedeni ile ilgili kanun kapsamındaki bölgelerde yoğunlaşmıştır. Ancak bu destek sadece SGK işveren payını kapsamaktadır ve 2012 yılında son bulacaktır.

Çözüm Önerisi: 2012 yılında son bulacak 5084 sayılı İstihdamı Teşvik Kanunu Esaslarının sürekliliğinin sağlanması, devlet desteğinin 4.Bölge ile sınırlı kalmaması ve tüm ülke sathına yayılması gerekmektedir.

1.ve 2.Bölgede; asgari 150 kişilik istihdam ve teknik altyapı için asgari yatırım tutarı 2 Milyon TL olan yatırımlar ile, 3. ve 4.Bölgelerde; asgari 75 kişilik istihdam ve teknik alt yapı için asgari yatırım tutarının yine 500 Bin TL olan yatırımlar da teşvik kapsamına dahil edilmelidir.

Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, Kurumlar/Gelir Vergisi istisnası, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi ve faiz desteği gibi destek unsurları da uygulanmalıdır.

İlgili Kurumlar: Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Çağrı MerkezleriSorun 2: Sektöre özel belirlenmiş standartların ve düzenlemelerin olmaması

Açıklama: Hızla büyüyen sektörün en büyük sorunlarından biri sektöre özel belirlenmiş standartların ve düzenlemelerin olmamasıdır. Sektörde iyi hizmet veren firmalar ile kötü hizmet veren firmaların ayrımı yapılamadığından kamuoyu ve vatandaş nezdinde olumsuz bir imaj oluşabilmektedir, çalışanlar mağdur olabilmekte ve vatandaş zor durumda kalabilmektedir.

Çözüm Önerisi: Sektör Nisan 2011 ‘de Bakanlar Kurulu Kararı ile Ulusal Faaliyet ve Ürün Sınıflaması kodu belirlenerek (6420.0.99) teşvik kapsama dahil edilmiştir. Verilen sektör kodu “Telekomünikasyon” ana başlığı altında olup, sektör tanımı olarak “Çağrı Merkezi” ifadesi kullanılmıştır.Çağrı merkezi ifadesinin ve çağrı merkezi olarak değerlendirilme kriterlerinin tanımlanması ve bu doğrultuda firmalarda kontrol mekanizması geliştirilmesi gerekmektedir. EN15838 Standardına göre gerekli ve zorunlu olan ölçüm değerlerine sahip olması, teknik altyapıyı sağlaması, hizmet belgelendirmesinin yapılması için gereken yapılmalıdır.

İlgili Kurumlar: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, BTK

Çağrı MerkezleriSorun 3: İş Kanunları ve çalışma koşullarının çağrı merkezi dinamiklerine uygun olmaması

Açıklama: 55 bin kişinin istihdam edildiği çağrı merkezi sektöründe çalışanların memnuniyetini sürekli kılmak sektörün gelişimi açısından oldukça önemlidir. Çağrı merkezlerinde işin doğası gereği esnek çalışma saatleri olabilmekte ve diğer sektörlerden farklı alternatif çalışma şekilleri uygulanabilmektedir. İstihdamın sürekliliğini sağlamak ve sektörün sağlıklı gelişimi için iş kanunlarının çağrı merkezi dinamiklerine uygun hale getirilmesi konusunda düzenlemeler yapılması gerekmektedir.

Çözüm Önerisi: 5084 sayılı İstihdamı Teşvik Kanunu Esaslarının sürekliliğinin sağlanması, Çağrı Merkezi sektöründe en büyük gider insan kaynakları olduğundan İşveren Primi kanunları ve istihdam temel alınarak verilen teşviklerin daha anlaşılır hale getirilmesi gerekmektedir. 8,5 milyon engelli vatandaşımızın bulunduğu ülkemizde, engelli vatandaşlarımızın ülke ekonomisine kazandırılması yönünde yapılan alternatif çalışma şekilleri açısından, çağrı merkezi sektörüne yönlendirilmeleri için gerekli teşvikler uygulanmalıdır.

İlgili Kurumlar: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İŞKUR

İletişim SektörüSorun 1: Yüksek oranlı ve çok çeşitli vergi yükü

Açıklama: Hükümetimiz tarafından sürdürülmekte olan “Cari Açığı” azaltmaya yönelik politikaların, ülkemizin yararına olacağı konusunda telekomünikasyon sektörü olarak tam bir mutabakat içindeyiz. Hükümetimizin bilgi çağına ve toplumumuzu bilgi toplumu yapmaya yönelik yaklaşımlarını da tümüyle desteklemekteyiz. Ülkemizde bazı sektörlerdeki vergisel düzenlemelerin sadece o sektörlere değil, ülkemizin tümünde nasıl devrimsel sonuçlar yarattığını hepimiz yakın geçmişte memnuniyetle gördük. 21. yüzyılda en dinamik ve birçok sektör için oluşturduğu kaldıraç etkisi nedeni ile en önemli sektördür. Bu nedenle Telekomünikasyon alanında vergi oranlarında yapılacak azaltmalar, sadece telekomünikasyon sektörüne değil birçok sektöre olumlu katkı sağlayacağı ve toplam vergi gelirlerinde de bir kayıp oluşturmayacağı öngörülmektedir.

Çözüm Önerisi: Başlangıçta, konuşma özelliği taşımayan cihazdan cihaza veri haberleşmesini sağlayan Mobil Data uygulamalarından alınan ilk tesis Özel İletişim Vergisinin ve Mobil Telekomünikasyon Sektöründe Mobil Data uygulamalarında, şu an için 34 TL maktu bedelle uygulanan, ilk tesis Özel İletişim Vergisinin alınmamasını,

Bilahare internet, mobil ve sabit telekomünikasyon hizmetleri üzerindeki ÖİV’den kaynaklanan vergi yükünün her yıl azaltılarak 5 yıl içerisinde kaldırılmasını öneriyoruz.

İlgili Kurumlar: Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu

İletişim SektörüSorun 2: Düzenleyici ortamın yeniden düzenlenmesi

Açıklama: Sektörde serbestleşmenin gelişmesi, yatırımların daha verimli yapılabilmesi ancak öngörülebilir bir düzenleyici ortamın var olması ile mümkündür. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu bu konuda elinden gelen çabayı sarf etmektedir. Ancak, yine de bu konuda daha yapılması gereken iyileştirmeler olduğu açıktır. Bu ortamın daha da iyileştirilmesi hem sektörün hem de düzenleyici ve politika belirleyici kurumların müşterek yararına olacaktır.Telekomünikasyon sektörünün hızlı değişimi ve dinamiği bu konuda fikir alışverişini zorunlu kılmaktadır. Bu fikir alışverişinin belirli bir düzen ve süreklilik içinde olması sonuçta ülkemizin yararını ortaya çıkaracak ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun kuruluş amacını daha süratle gerçekleştirmesine yardımcı olacaktır.Özellikle hükümet programında belirtilen Sivil Toplum Kuruluşları ile daha etkin çalışmaların yapılması yaklaşımı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun kuruluşundan beri özen gösterdiği bir hususu olduğu bilinmektedir. Bu konun metodolojisi oluşmuş bir yapı içinde olması hükümetimizin yaklaşımlarının uygulamaya konulduğu ilk örneklerden birisi olmakla önem kazanacaktır.

Çözüm Önerisi: Tüm diğer sektörlerde olduğu gibi telekomünikasyon sektöründe de yatırım planlarının hazırlanılmasına en azından 8-9 ay önceden başlanılmakta ve çoğu zaman yatırımdan 6 ay önce siparişler verilmekte ve çalışmalar başlamaktadır. Bu nedenle, sektörde meydana gelen kimi zaman önemli ticari etkileri olabilen düzenlemeler ve bu düzenlemelerin olası etkilerini analizinin Telekomünikasyon Sektörünün ilgili STK’ larının temsilcileri ile BTK ’nın ilgili temsilcilerinin bir düzenleme çalışması öncesi, konuyu her boyutu ile değerlendirecekleri bir çalışma grubunun kurulmasını öneriyoruz.

İlgili Kurumlar: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Telekomünikasyon Sektörü STK’ları, İşletmeci Temsilcileri

İletişim SektörüSorun 3: Baz İstasyonları

Açıklama: Ülkemizde uzun süredir baz istasyonları hakkında toplum provoke edilmekte, bilimsel çalışmalardan, raporlardan cımbız ile seçilen ifadeler ile halkın iyi niyeti suiistimal edilmektedir. Gelecek teknolojilerin kablosuz teknolojiler olduğu dikkate alındığında bu hususun her gün daha da büyük sorunlara yol açacağı görülmektedir. Doğal olarak her gelişme gibi telekomünikasyon alanında meydana gelen gelişmeler ve özel olarak kablosuz iletişim araçlarının yaygınlaşması toplum için halk için yapılmaktadır. Halka rağmen veya bir başka ifade ile halkın veya toplumun huzur veya sağlığına rağmen hiçbir teknolojik gelişmenin yaygınlaşması tercih edilemez, edilmemelidir. Bazı ülkelerde yapılan bilimsel çalışmalar, haberleşmede kullanılan elektromanyetik alanların kişilerin sağlığında bir risk oluşturduğuna dair net kanıtlar sunamamakta ise de yukarıda ifade ettiğimiz üzere ülkemizde önemli bir reaksiyon gözlemlenmektedir. Bu konuda özenli, bilimsel bir çalışmalara dayanan organize bir çalışma başlatılması mutlaka gerekmektedir. Bu bakımdan söz konusu hususta terminolojinin de ele alınacağı, dünyadaki çalışmaların detaylı olarak inceleneceği bir çalışma grubu oluşturmak ve bilahare halkı bilinçlendirme çalışmaları yapmak gerekmektedir. Bu konunun öncelikle sektör içinde yapılacak çalışmalarla şekillenmesi, bilahare çeşitli toplum katmanlarına yaygınlaştırmak üzere çalışma grubunun genişletilmesinin ve bu genişletilmiş yapı ile birlikte kamuoyunu bilgilendirme, bilinçlendirme ve doğru kamuoyu oluşturma çalışmalarını yapmak olarak çalışmanın fazları belirlenebilir.

Çözüm Önerisi: Öncelikle Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, İşletmeciler, Telekomünikasyon STK’larının katılımı ile bir çalışma grubu kurulmasını, bilahare bu Çalışma Grubuna Sağlık Bakanlığı, Tüketici Derneklerinin temsilcileri ile genişletilmesini önermekteyiz.

İlgili Kurumlar: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Sağlık Bakanlığı, Üniversiteler, Telekomünikasyon Sektörü STK’ları, Tüketici Dernekleri

İletişim SektörüSorun 4: Acil durum haberleşmesinde sorunlar

Açıklama: Ülkemiz çeşitli tabii afetlerle zaman zaman karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle 1998 ve 1999 yıllarında art arda yaşanan büyük felaketlerde haberleşme ağlarının çökmesi, yeterli veri tabanının olmayışı, hem ilgili birimlerle haberleşmeyi kesintiye uğrattı ve hem de koordinasyonsuzluk can ve mal kaybının artmasına, zamanında müdahale yapılamamasına yol açtı. Son VAN depremi olduktan hemen sonra Kandilli Rasathanesinden uzmanlarının hemen tahmini ölü, yararlı sayısı ile hasar görebilecek bina sayılarını vermeleri, Gereken iş makineleri ve araçların o bölgeye aktarılması, GSM İşletmecilerimizin bölgedeki baz istasyonlarının tümünü derhal jeneratör ile destekleyebilmeleri Marmara’dan daha hazırlıklı olduğumuzun açık kanıtlarıdır.Bununla birlikte daha ağır durumlara hazırlıklı olmak, alternatif haberleşme, komuta kontrol sistemini çağın gereklerine göre oluşturmamızın gerekliliği ve daha kapsamlı veri tabanı çalışmasının yapılmasının zorunluluğu bu konunun derhal gündeme alınması gerektiğini ortaya koymaktadır.Bu konuya Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından öteden beri önem verildiği bilinmektedir. Mevcut yapılan yararlı çalışmaların güncellenmesi, ülkemizde mevcut durumun tespit edilmesi, altyapı eksikliklerinin belirlenmesi, ilgili diğer kurumlarının çalışmalarına öncü bir katkı sağlanmasını önermekteyiz.

Çözüm Önerisi: Acil Durum Haberleşmesine yönelik bir çalışma grubu kurulması

İlgili Kurumlar: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Telekomünikasyon Sektörü STK’ları

İletişim SektörüSorun 5: Mobil elektronik atık yönetimi ile ilgili sorunlar

Açıklama: Ülkemizde halen toplam ithalat bedeli 25 Milyar USD daha fazla bedele sahip olan 100 Milyondan faza cep telefonunu çekmecelerde bulunmaktadır. Bu cep telefonlarından yarısı çalışır, ekonomik hayata kazandırılabilirse bu hükümetimizin cari açıkla mücadele ettiği bugünlerde cari açığın azaltılmasına yönelik son derece somut ve önemli bir proje olacaktır.Söz konusu 102 Milyon cep telefonundan önemli bir kısmı çalışır durumda olmakla birlikte bir kısmı çalışmadığı için çöpe atılmış olabilir. Gereken geri dönüşüm işlemi yapılamadan çöpe atılan her cep telefonu bir ekonomik kayıp oluşturmasının ötesinde çevre kirliliği oluşturması bakımından çok daha önemli bir tehdit oluşturmaktadırlar. Hem çevreye olan duyarlılığımız ve hem de dünyanın ve komşularımızın ekonomik sorunlarla savaştıkları günümüzde ülkemizin cari açığını azaltacak bu projenin üzerinde önemle durulması gerektiğine inanıyoruz.Diğer yandan özellikle bu projenin gerçekleşmesinde önemli bir husus olan ikinci el cep telefonu satışında bugüne kadar Sıfır (O TL) TL KDV geliri elde edildiği dikkate alındığında, KDV oranında yapılacak düzenleme ile önemli bir miktar vergi geliri de elde edilecektir.

Çözüm Önerisi: Mobil Elektronik Atık Yönetimi Çalışma Grubu kurulmasını talep ediyoruz.

İlgili Kurumlar: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Şehircilik ve Çevre Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Gelir İdaresi Başkanlığı, İşletmeciler, Satış Sonrası Servis Sağlayıcılar, MOBİSAD

İletişim SektörüSorun 6: Eve kadar fiber optik ulaştırılmasında sorunlar

Açıklama: Bilgi toplumu olmak, ülkemizde bilişimin gelişmesi için yeterli bant genişliğinin tüm kullanıcıların hizmetine sunulması gerekmektedir. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak ülkemizde de evlere kadar fiber optik altyapısının tesis edilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu altyapının kurulması hususu sadece Telekom sektörünü ilgilendirmemektedir. Türkiye’nin uluslararası alanda geri kalmamasını, hatta öne çıkmasını sağlayacak bir konudur. Fiber Optik Kabloların ülkemizde üretilmesi önemli bir avantajımızdır. Ancak burada ortaya konulacak metodolojinin belirlenmesi, uygulama senaryo ve ilkeleri öncelikle belirlenmelidir. Bu belirlemelerin STK’ların da içinde olacağı bir yapı içinde mutabakat ile yapılması hata yapma olasılığını azaltacak ve ülkemizin kalkınmasına hizmet edecek bu altyapıdan ülkenin yarar sağlamasını maksimize edecektir.

Çözüm Önerisi: Eve Kadar Fiber Optik Politika ve Uygulamaları Çalışma Grubu Kurulmasını talep ediyoruz.

İlgili Kurumlar: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Telekomünikasyon STK’ları