skutki potopu szwedzkiego - zespół szkolno-przedszkolny ... 4/klasa... · ob. wojciech kossak...
TRANSCRIPT
Lekcja 22
Temat: XVII wiek – stulecie wojen.
1.W XVII wieku Rzeczpospolita toczyła liczne wojny, między innymi ze Szwecją
chęć odzyskania tronu przez Zygmunta III Wazę,
chęć utworzenia z Bałtyku morza wewnętrznego przez Szwecję,
chęć przejęcia kontroli nad handlem bałtyckim,
Szwecji brakowało ziem do uprawy, chęć opanowania ziem Polskich.
Nieporozumienia między Polską a Szwedzka przerodziły się w konflikt zbrojny.
2.Najazd Szwedów na Polskę, określany mianem potopu szwedzkiego, nastąpił
w latach 1655 – 1660.
w latach 1655 – 1660.
W XVI wieku, za panowania ostatnich Jagiellonów,
Polska stała się jednym z największych państw
europejskich. W polityce zagranicznej, kulturze
i gospodarce nastąpił nasz „złoty wiek”.
Ob. Wojciech Kossak „Bitwa pod Kircholmem” 1605 rok
Najbardziej znany z prowadzenia
wojny partyzanckiej przeciw
wojskom Karola X Gustawa
w czasie potopu szwedzkiego, choć
miał też poważny wkład w walkach
podczas powstania Chmielnickiego
i w trakcie wojny polsko-rosyjskiej
1654–1667. Zaszczytny tytuł
hetmana nadano mu dopiero
w ostatnim roku życia. STEFAN
CZARNIECKI został uwieczniony
w słowach polskiego hymnu
narodowego.
Stefan Czarniecki - 1605 bitwa pod Kircholmem
(zwycięstwo Polaków)
- 1626 najazd Szwedów na
Polskę
- 1627 bitwa pod Oliwą
(zwycięstwo polaków)
- 1635 przedłużenie rozejmu
w Sztumskiej Wsi na 26 lat
- 1655-1660 potop szwedzki
Obejrzyj za zgoda rodziców: https://www.youtube.com/watch?v=XNii3m9yJAw https://www.youtube.com/watch?v=rYrYYcsUm2Y
https://www.youtube.com/watch?v=og3fpOuvjmc
Skutki potopu szwedzkiego:
- wyniszczenie ziem polskich
- utrata Inflant
- chaos monetarny
- głód
- upadek gospodarczy
- osłabienie armii polskiej
- spadek autorytetu króla, wzrost
opozycji magnackiej
- utrata zwierzchności nad Prusami
Książęcymi
3. Oblężenie Jasnej Góry miało miejsce w czasie potopu szwedzkiego w okresie 18
listopada – 27 grudnia 1655 roku
„Obrona Jasnej Góry” obraz Januarego Suchodolskiego
Franciszek Kondratowicz – „Oblężenie Jasnej Góry”
DLA ZAINTERESOWANYCH
POTOP SZWEDZKI - czyli inaczej najazd Szwedów na Polskę w 1655 roku w czasie II wojny
północnej (1655-1660). Formalnie został zakończony poprzez podpisanie pokoju w Oliwie
w 1660 roku.
Szwedzi napadli na Polskę w okresie szczególnych trudności Rzeczpospolitej, mimo, że termin rozejmu
w Sztumskiej Wsi jeszcze nie upłynął (miał obowiązywać 26 lat, do 1661 roku). Jednym z zasadniczych
pretekstów do rozpoczęcia wojny z Polską było dla Szwedów używanie przez króla polskiego Jana
Kazimierza tytułu króla Szwecji. Poza tym ciągle nierozstrzygnięta pozostawała sprawa Inflant.
Szwecja posiadała też doskonałą, zaprawioną w wojnie trzydziestoletniej armię, w której szczególnie
niebezpieczna była piechota. Wojsko to, dotychczas żyjące z wojny, pozostawało bezczynne, a król -
Karol Gustaw - nie miał z czego wypłacić im żołdu. Wojna z Rzeczpospolitą Obojga Narodów miała
przynieść Szwedom korzyści majątkowe i zapełnić puste kasy królewskie.
Królowi szwedzkiemu również sprzyjało stanowisko niektórych Polaków. Wielu magnatom nie podobał
się fakt, że król Jan Kazimierz próbuje wzmocnić swoją pozycję w państwie. Liczyli na to, że Karol X
Gustaw zachowa ich przywileje i dlatego byli wstanie go poprzeć.
Wojna polsko-szwedzka 1655-1660 przyniosła ogromne spustoszenie kraju. Polska wyszła z tej wojny ze
zrujnowaną gospodarką, stratami demograficznymi i ludnościowymi (skutek walk, głodu i chorób).
Rzeczpospolita Obojga Narodów była osłabiona politycznie. Utraciła zwierzchność nad Prusami
Książęcymi i Inflantami, straciła swoją pozycję na arenie międzynarodowej. Okupacja prawie całego
kraju przez wojska nieprzyjaciela przyniosła straty materialne i kulturowe. Twierdze i zamki były
niszczone - choć w większości poddawały się bez stawiania oporu, do Szwecji wywożono zbiory
biblioteczne, zawartości skarbców, relikwie świętych, a nawet części architektoniczne budowli. Na
ziemiach polskich pojawiło się zjawisko ksenofobii - niechęci do obcych narodów. Tekst z Internetu
Oblężenie Jasnej Góry, obraz z pracowni klasztornej
8 listopada 1655 Szwedzi rozpoczęli oblężenie
klasztoru jasnogórskiego. Przeor klasztoru paulinów
KSIĄDZ AUGUSTYN KORDECKI na początku
listopada 1655 roku przezornie uznał władzę króla
Szwecji Karola Gustawa, ale jednocześnie wystąpił
o wstawiennictwo do polskiego króla Jana
Kazimierza. Przeor miał przeczucie, żeby nie wierzyć
Szwedom i najcenniejsze rzeczy z klasztoru, w tym
cudowny obraz, wywiózł do klasztoru paulinów w
Mochowie koło Głogówka, a na Jasnej Górze zawisła
kopia obrazu. Mimo "listu żelaznego" gwarantującego
nietykalność klasztoru, w dzień kiedy Szwedzi
stanęli pod murami klasztoru, zażądali wpuszczenia
swych wojsk na jego teren. Ogromną rolę
w odpieraniu wroga, nie tylko militarną, ale również
moralną, odegrał klasztor na Jasnej Górze z jej
przeorem Augustynem Kordeckim, paulinami i innymi
obrońcami twierdzy, dobrze umocnionej już za
czasów Władysława IV, przyrodniego brata Jana
Kazimierza.
Triumf obrońców Jasnej Góry przypisano
sprawności załogi i wytrzymałości murów. Kraj
poderwał się do walki, szala zwycięstwa z czasem
przechyliła się na stronę polską. Wdzięczny król Jan
Kazimierz, 1kwietnia 1656 r. w uroczystym
ślubowaniu w katedrze lwowskiej oddał kraj pod
władzę Matki Bożej, obierając Ją za Patronkę
i Królową państwa.