śladami zwierząt 2009
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
![Page 1: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/1.jpg)
ŚLADAMI SSAKÓWŚLADAMI SSAKÓW
![Page 2: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/2.jpg)
Gromada : Mammalia
Polska: 89 gatunków stałych
+ 13 przejściowych
Dominacja nietoperzy i gryzoni
![Page 3: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/3.jpg)
Ślady ssaków• tropy
• ślady żerowania
• odchody• mocz (zapach – lis; określenie płci na podstawie lokalizacji moczu)
• schronienia
• dźwięki
• resztki szkieletów
• inne: znakowanie terenu, legowiska, kąpieliska, włosy, poroża itd.
![Page 4: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/4.jpg)
Budowa kończyn ssaków
![Page 5: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/9.jpg)
„Kopiowanie” tropów uważna obserwacja!!!, praktyka oraz cierpliwość najlepsze to tropy głębokie w piasku, mule, śniegu, błocie ważne zachowanie kształtu, proporcji i skali nie tylko kształt i wielkość, ale i UKŁAD TROPÓW dokładny opis tropu oraz danych dot. miejsca i czasu
• Szkicowanie: papier w kratkę lub milimetrowy najlepiej otoczyć trop ramką
• Odrysowywanie umieszczenie szybki lub foli do kserowania na tropie i odrysowanie
zarysów pisakami
![Page 10: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/10.jpg)
„Kopiowanie” tropów - cd
• Fotografowanie najszybsza i najwygodniejsza metoda umieszczenie skali centymetrowej lub przedmiotu stanowiącego
punkt odniesienia: pudełko zapałek, monety, kluczyki itp. dobre oświetlenie, w przeciwieństwie zakłamany obraz
• Odlewy gipsowe (lub parafina) mieszanina gipsu z wodą o konsystencji ciasta na naleśniki ramka otaczająca trop zalanie oczyszczonego tropu 2 cm mieszanką na 15 min odlew to negatyw tropu, z którego można uzyskać pozytyw najdokładniejszy: 3 wymiary (szerokość, długość i głębokość)
![Page 11: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/12.jpg)
Tropienie• zima najlepiej cienka warstwa śniegu - na niej widoczne
wszystkie szczegóły tropów; także ciężki i wilgotny śnieg ważne jest określenie świeżości tropów: ostre krawędzie,
wokół nich rozsypane grudki śniegu i nie zamarznięty spód tropu – świeży trop
• inne pory rokupiaszczyste drogi i ścieżki, mokradła, brzegi
zbiorników wodnychdobry czas na zapoznanie się z miejscami
żerowania, aktywnością zwierząt ryjących
![Page 13: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/13.jpg)
Metodologia tropień• analiza transektów: najskuteczniejsze zimą na śniegu notowanie ilości napotkanych tropów danego gatunku
wzdłuż transektów o określonej długości i najlepiej jednolitym środowisku
uzyskujemy dane o zagęszczeniu i preferencjach środowiskowych
• wzór Priklonskij’ego (1965):
N / km / dzień x 1,57
N/km2 = ---------------------------------------------
Długość dobowej wędrówki zwierzęcia w km* * dane z literatury
![Page 14: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/14.jpg)
Metodologia tropień• tunele tropowe
(Graham 2002) stosowane przez
cały rok dane o
zagęszczeniu, preferencji środowiskowej, aktywności sezonowej
![Page 15: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/15.jpg)
Jeże
Tropy
Przednia łapaDł. 2,5 cm
Szer. 2,5-3 cm
Tylna łapaDł. 3 cm
Szer. 2 cm
Zwierzę stopochodne
Obie kończyny po piec palców z pazurami
Poruszają się bardzo wolno – jego tropy tworzą podwójną, krętą linię
Odciski kończyć tylnych nakładają się na odciski kończyn przednich
![Page 16: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/16.jpg)
JeżeGniazda
- na ziemi w osłoniętych miejscach
- zbudowane z uschniętych liści, traw czy mchu
- kształt owalny, zaopatrzony zazwyczaj w 2 wyjścia
![Page 17: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/17.jpg)
Jeże- ślady żerowania
Przebijają skorupkę i wylizują
zawartość
Gniazda zdewastowane
przez jeże możną poznać po szczątkach zabrudzonych
skorupek
![Page 18: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/18.jpg)
Kret• Tropy przednie łapy przekształcone
do kopania ziemi są łopatowato rozszerzone i opatrzone pazurami
chodząc kret opiera się na pazurach przedniej kończyny
kończyny tylne normalnie rozwinięte 5-palczaste z cienkimi pazurami
dł. tylnych łap = 2cm
![Page 19: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/19.jpg)
Kret - kretowiskanajmniejszy pagórek 10-20 cm usypany z ziemi pochodzącej z wydrążania korytarzy i codziennego utrzymania
największy ok. 40 -60 cm pokrywa główną norę, wyłożoną trawą, mchem itp.
jesienią przygotowując się na zimę kopia dodatkowe pomieszczenia
![Page 20: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/20.jpg)
Wiewiórka• Tropy bardzo charakterystyczne wiewiórka porusza się skokami odciski łap tylnych znajdują się
prze odciskami przednich 4 palce w przedniej stopie
(kciuk zredukowany nie odbija się ) i 5 palców w tylnej stopie obie z pazurami
przednia stopa dł. 4cm
tylna dł. 5 cm
![Page 21: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/21.jpg)
Wiewiórka – ślady żerowania
wiewiórka
dzięcioł
wiewiórka
sikora bogatka
gniazda wiewiórki
![Page 22: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/22.jpg)
Bóbr - tropy
przednia łapa 5-6cm
tylna łapa do 15 cm
tylna łapa z błoną pławną
tropy bardzo rzadko
spotykane, gdyż ogon
włóczony przez bobry po ziemi
zamazuje tropy łap=> cecha
charakterystyczna ślad po
ciągniętym ogonie tzw. kielni
![Page 23: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/23.jpg)
Bóbr - ślady żerowania i schronienia
magazyn gałęzi w pobliżu żeremi
żeremia
Zgryzy bobrów
![Page 24: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/24.jpg)
Drobne gryzonie-myszy, norniki
małe tropy podobne do siebie
często miedzy odciskami stóp ciągnie się ślad po ogonie
często spotykane korytarze
![Page 25: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/25.jpg)
Drobne gryzonie
ŚLADY ŻEROWANIA
Gniazdo badylarki
![Page 26: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/26.jpg)
Zając•pojedynczy trop o kształcie łzy•przednia łapa dł. 5 cm, tylna 6,5cm• na tropie siedzącego zwierzęcia tylna stopa ma dł. 17 cm
• poruszają się najczęściej skokami dając char. układ tropów nazwany czwórkowym: każda grupa tropów składa się z 4 oddzielnych odbić, z których dwa mniejsze leża prawie na linii prostej
• średnia dł. skoków wynosi 120 cm
trop siedzącego zająca trop zająca w
śniegu
![Page 27: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/27.jpg)
Zając – ślady żerowania i schronieniaZające spędzają dzień w płytkich zagłębieniach zwanych kotlinami. Kotliny przylegają jednym z końców do kamieni i traw chroniących przed wiatrem. Kotliny w których przyszły młode są wyścielone sierścią.
Ostre siekacze tną a nie miażdżą tkanki roślinnej. Ucięte pędy wyglądają jak ścięte nożem
Ogryzione powierzchnie jest
gładka i przebiega ukośnie do osi pędu
![Page 28: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/28.jpg)
Kopytne - TROPY
JELEŃ
SARNA DZIK
![Page 29: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/29.jpg)
Kopytne-TROPY
ŁOS
ŻUBR
![Page 30: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/30.jpg)
Kopytne – ślady żerowania
• Zgryzanie: zjadanie wierzchołkowych części pędów młodych drzew, wraz z liśćmi i paczkami
• Spałowanie: zdzieranie kory z pni drzew, rzadziej z szyi korzeniowej. Spałowna kora zostaje zjedzona. do gatunków spałujących należą: jeleń, daniel, łoś, żubr rzadziej muflon, a wyjątkowo sarna.
• Wydeptywanie i tratowanie młodych drzew i roślin runa na szlakach wędrówek
![Page 31: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/31.jpg)
Dzik• Buchtowanie: rycie w ziemi
w poszukiwaniu pokarmu. Miejsca te nazywamy
buchtowiskami.
• Kąpieliska: zagłębienia wypełnienia błotem i wodą. W czasie upałów zwierzęta chronią się przed gorącem i owadami. Nie rezygnuje z nich nawet zimą.
• Aby uwolnić się od pasożytów zewnętrznych dziki oblepiają się żywicą czochrają się o pnie drzew iglastych. Pnie używane latami maja wytarta korę a drewno jest wygładzone
![Page 32: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/32.jpg)
Ryś (Lynx lynx)• Ślady duże, szerokie,
zaokrąglone (nie przekraczają 9x9,5cm)
• Poduszki palcowe rozstawione gwieździście
• Środkowe poduszki niezupełnie symetryczne (jedna bardziej centralna i wysunięta do przodu)
• Poduszka piętowa ma trójpłatową podstawę
• Na twardym podłożu pazury nie odbijają się
• Trop zawsze lekko rozchwiany, ryś nigdy nie sznuruje jak wilk
![Page 33: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/34.jpg)
• Resztki ofiary
• Zakopane odchody
![Page 35: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/36.jpg)
Wilk (Canis lupus)
• Ślad wydłużony, palce zwarte, wyraźnie odbite pazury
• Przednie opuszki palców ustawione równolegle, przedni brzeg opuszków 2 i 5 na wysokości tylnego brzegu opuszków 3 i 4.
• Trop prosty, nigdy nie rozchwiany
• W watasze wilki chodzą jeden za drugim, stawiając łapy w ślady poprzednika
Możliwa pomyłka:
- Z psem
- Z rysiem
![Page 37: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/39.jpg)
Ślady obecności
![Page 40: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/40.jpg)
Lis (Vulpes vulpes)• Ślad łapy wydłużony i
lekko zaostrzony• Lis najczęściej
„sznuruje”, niekiedy stawia łapy obok siebie (trop potrójny)
Możliwe pomyłki:- Z małym psem- Z jenotem- Z sarną( w głębokim
śniegu)- Z zającem ( w
skokach)
![Page 41: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/41.jpg)
![Page 42: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/42.jpg)
Pies
![Page 43: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/43.jpg)
![Page 44: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/44.jpg)
Porównanie
![Page 45: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/45.jpg)
Niedźwiedź
![Page 46: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/46.jpg)
Jenot (Nyctereutes procyonoides)
• Charakterystyczny trop – drobne kroczki na szeroko rozstawionych nogach, częste zawrócenia, pętle
• Poduszki palcowe okrągłe, pazury odbijają się
• W głębokim i sypkim śniegu jenot zostawia ciągłą, szeroką rynnę
Możliwość pomyłki:- Z lisem: odległość między
śladami łap u jenota <25cm, u lisa (30 – 40 cm)
![Page 47: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/47.jpg)
Borsuk (Meles meles)
• Duży ślad, wyraźne pazury (5 palców), charakterystyczna pięta
• Trop rozchwiany• Często rozgrzebuje
ziemię
![Page 48: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/51.jpg)
Borsuk- ślady żerowaniacharakterystyczne otwory po wykopaniu gniazd os lub larw innych owadów
![Page 52: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/52.jpg)
![Page 53: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/53.jpg)
Kuna leśna ( Martes martes
• Odciski łap wydłużone- jajowate, lekko zaostrzone
• Najczęściej po dwa ślady łap obok siebie, przy czym jeden jest lekko wysunięty do przodu
Możliwość pomyłki:- Z tchórzem- Z zającem- Z wiewiórką
![Page 54: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/54.jpg)
![Page 55: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/55.jpg)
Kuna leśna - ślady
a – skoki
b – galop
chód
skoki
galop
![Page 56: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/56.jpg)
Kuna domowa (Martes foina)
![Page 57: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/57.jpg)
• Tropy kuny są wyraźniejsze
• Opuszki stóp nie są owłosione
![Page 58: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/58.jpg)
Tchórz (Mustela putorius)• Ślady łapek są wyraźnie
zaokrąglone, często ustawione równolegle jedna przy drugiej
• W głębokim śniegu charakterystyczna rynna
• Często porusza się skokami zostawiając niemal przylegające do siebie ślady, zaokrąglone z przodu i zwężające się ku tyłowi
Możliwość pomyłki:- Z gronostajem- Z norką- Z kuną- Z wiewiórką
![Page 59: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/59.jpg)
![Page 60: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/60.jpg)
Gronostaj• Podwójne skoki na płytkim,
twardym śniegu• Charakterystyczne częste
zmiany tropu• Trop w postaci przerywanej
rynny w głębokim i sypkim śniegu
• Ślady łapek wielkości kciuka mężczyzny ( 1,5- 3 cm szerokości), wyraźnie zaostrzone
Możliwe pomyłki:- Z tchórzem- Z lasicą
![Page 61: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/61.jpg)
![Page 62: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/62.jpg)
Wydra (Lutra lutra)
![Page 63: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/63.jpg)
Tropy nad wodą
![Page 64: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/64.jpg)
odchody
![Page 65: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/65.jpg)
Resztki ofiar
![Page 66: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/66.jpg)
![Page 67: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/67.jpg)
![Page 68: śLadami ZwierząT 2009](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081413/5461d6ebaf79592e408b8a17/html5/thumbnails/68.jpg)
Norka amerykańska