sld chuong than kinh

7/31/2019 SLD Chuong Than Kinh

1/67

1

Sinh l h

thn kinh

Chng

Bi ging

Sinh l Ngi v ng vt


2/67

2

Tt c cc hot ng trong c th sinh vt phn

ln u c iu phi bi cc t bo c chuynha ca h thn kinh.Trong tt c cc sinh vt t n gin n phc

tp, h thn kinh u c bn chc nng c bn:

1. Pht hin kch thch

2. Lan truyn kch kch

3. Tng hp v phn tch cc thng tin thu c

4. p ng


3/67

3

I. H THN KINH1. T chc v tin ha ca h thn kinh

T bo thn kinh (neuron - nron) l n v chc nngca h thn kinh. Chng c chuyn ha cho vic truyn cctn hiu t mt phn ny n mt phn khc ca c th


4/67

4

C ba loi t bo thn kinh chnh:

+ T bo thn kinh cm gic (sensory neuron)dntruyn cc thng tin v mi trng ngoi v trong t cc thquan v trung ng thn kinh.

+ T bo thn kinh trung gian (interneuron), hay cn gil t bo thn kinh lin hp, nm trong trung ng thn kinh.

+ T bo thn kinh vn ng (motor neuron)dn truyncc xung thn kinh t trung ng thn kinh n cc c quanhiu ng


5/67


6/67

6

Hli thn kinh

A. Thy tc B. Sa

Tin ha ca h thn kinh


7/67

7

T chc thn kinh giun t


8/67

8

Xu hng tin ha t li thn kinh n hthn kinh trung ng c th c tm tt nh

sau:

1. S pht trin ca mt chui thn kinh (nerve cord): tmt li t bo thn kinh pht trin thnh mt b tp trung

ca cc t bo thn kinh.

2. S chuyn ha ca cc chui thn kinh cho s dntruyn thng tin.

3. S pht trin v gia tng s lng ca cc t bo thnkinh trung gian.


9/67

9

4. S tin ha ca no, do s gia tng trong vic tp

trung cc t bo trung gian c chc nng iu phi phn u ca ng vt.

5. V tr ca h thn kinh c tp trung cng su

trong c th th cng c bo v nhiu hn.

6. S tin ha ca cc con ng dn truyn thn kinhcm gic, trung gian v vn ng.

7. S tin ha ca cc th quan chuyn bit.


10/67

10

2. Xung thn kinh v s dntruyn xung

Mt xung in xut hin trong t bonh th no? Bng cch no dng ion i quamng c bin i thnh mt tn hiu dichuyn dc theo t bo thn kinh ?

=>Khi mt t bo trngthi ngh, chng b phn cc. C

mt s chnh lch v in tchgia bn trong v bn ngoi mngt bo. S chnh lch ny gi lin th mng (cn gi l in thngh).
http://genealogy2.com/poetry/purchase.html


11/67

11


12/67

12

in th ngh ca mng nron trng thi ngh, mt trong v ngoi mng n

ron c s phn b 3 ion Na+, K+ v Cl- khc nhau(mmol/L):

Do s phn b khc bit m mt trong mngnron c in th thp hn mt ngoi 70mV v c

gi l in th ngh (-70mV).

Trong Ngoi

Na+ 15 150K+ 150 5,5

Cl- 9 125


13/67

13

S lan truyn xung

trn t bo thn kinh

Yu t c nh hng n tc lan truyn ca in th ng+ ng knh ca si trc: ng knh si trc cngln, tc lan truyn cng nhanh.


14/67

14

Trong t bo thn kinh, p ng ch xy ra khi cng kch thch t n mt mc nht nh, gi l in thngng(threshold potential). Khi kch thch t n ngng,mt loi p ng khc gi l in th ng c to ra

inthng

1. Giai onngh

2. Giai onkhphn cc

3. Giai on occ (in

thng)4. Giai on ti phn cc

5. Giai ontngphn cc


15/67

15

+ Lp v myelin. Cc knh ion ng m ch tp trungti cc eo Ranvier v s di chuyn ca cc ion qua mng si

trc ch xy ra cc eo ny, do in th ng c lantruyn theo kiu nhy t eo ny n eo k tip=> s lan truynnhy vt


16/67

16

S lan truyn xung trn tbo thn kinh


17/67

17

Synapse l ni tip xc gia 2 nron vi nhau hoc gian ron vi t bo c quan m n ron chi phi.

V mt cu trc, synapse c chia lm 2 loi :- Synapse thn kinh - thn kinh : ch ni gia 2 n ron

vi nhau- Synapse thn kinh - c quan:ch ni gia n ron vi

t bo c quanV mt c ch dn truyn, xy np cng c chia lm 2 loi:- Synapse in: dn truyn bng c ch in hc- Synapse ha: dn truyn bng c ch ho hc thng

qua cht trung gian ha hc.

S lan truyn xungng qua synapse


18/67

18

S lan truyn xungng qua synapse

synapese


19/67

19

A.Synapse ca mt t bo thn kinh vn ng

B. Cc thnh phn ca synapse


20/67

20

C ch dn truyn qua synapse


21/67


22/67

22

Cc hin tng xy ra trong qu trnh dntruyn qua synapse

-Chm synapse :Tc dn truyn trong si trc (50-100m/s) : c

ch in hcTc dn truyn qua synapse (khong 5-10 m/s)

: c ch ha hc

- Mi synapse : l hin tngkkhi n ron b kch thch

lin tc nhng s dn truyn qua synapse s b ngngli => cht trung gian ha hc c gii phng htkhng tng hp li kp


23/67

23

Mt cung phn x gm c 5 b phn:1.B phn nhn cm.2.ng truyn v.3.Thn kinh trung ng.4. ng truyn ra.5.C quan p ng.


24/67

24

Cc con ng thn kinh dinh dng: cung phn x

Hnh 8. Mt cung phn xn gin

1. 12 cp dy thn kinh s no

2. 31 cp dy thn kinh ty sng


25/67

25

c im ca cung phn x

1. Mi cung phn x ch c mt t bo thn kinh cm gicmang thng tin v cm gic t cc th quan v ty sng.

2. Thn ca t bo thn kinh cm gic lun lun nm pha

ngoi ty sng, trong cc hch r lng.

3. Si trc ca t bo thn kinh cm gic lun lun i voty sng trong khi si trc ca t bo thn kinh vn ng lun

lun i ra khi ty sng.

4. Ch c mt t bo thn kinh vn ng mang thng tin tty sng n c quan hiu ng.


26/67

26

H thn kinh t ng

Tc ng ca h giao cm v giao cm trn cc c quan ch


27/67

27

NO B


28/67

28

NO B


29/67


30/67

30


31/67

31

HAI BN CU NOBn cu no tri Bn cu no phi

+ Kim sot naphicth.+ Chuyn trch cc cng vici

hinnglcv ngn tnhk

nng ni, k nng c, t duy

v lplun.

+ Xem xt thng tin theo chui,

mi lc mtmng thng tin.

+ Kim sot na tri cth.+ Ch huy cc nng lc chuyn

bit trong cc lnhvc phi ngn

ng nh hiu bit v khng

gian, nhnbit c cc hnh

dng v hnh v, m nhc, v

dintcm xc.

+ X l thng tin mt cch ton

din, coi thng tin nh mt

tngth.


32/67

32

TIU NO ngay bn trn hnhtu v pha sau cuno, nng khong150g v c chc nng

quan trng: kimsot v iu chnh,phi hp vn ng,gm c vn ng tu (pht m) v khng

tu .


33/67

33

CU TO LI

Cu to li tridi t hnh tuxuyn sut ti cuno.

C nhim v nhthc v pht ngton b c thnhng cng phn

ng lm du kchthch t mi trngbn ngoi trong khita ng.


34/67

34

H LIMBIC+ Cc cu trc ca hlimbic ng kim sot mts chc nng khc nhaulin quan n s sinh tnnh n, gy hn v s sinhsn. N cng iu chnhcm xc, nhng c gngmnh m ca vic duy trni ging v ham mun tnhdc.

+ Bn phn quan trng nhtca h limbic l hch hnhnhn, i hi m, vng iv vng di i


35/67

35Hch hnh nhn (amygdala) nm tm no, l ni x l cm xc no b


36/67

36

I HI Mihi m l bx lthng tin cbn. N kthp cc thng tin mivi cc thng tin lutrong b no, ng thi

lu tr mt vi kiu kc. i hi m hotng nh b phn linlcgiac th v phncn licab no, nh

hng ti s pht trinv gii tnh.


37/67

37

VNG I

Nm ngay chnh giatu trung ng, c vai trnh mt i tip sngnhm tip nhn cc tnhiu lin quan n ccthng tin v cm gic.

i no cng tip hpcc thng tin t cc phn

h cao hn ny, ri snglc chng gi chngtip ln tiu no v hnhtu.


38/67


39/67


40/67

40

Thu trn (frontal lobe)nm vng trung tmphn trc ca v no, lpchng trnh cho mi hot

ng ca no. Thu nh (parietal lobe)

nm vng pha sau ccthu trn, iu khin chcnng vn ng v cm

gic. Thu thi dng

(temporal lobe) c tmthy vng trung tmphn di ca no b,

iu khin chc nng thnhgic. Thu chm (occipital lobe)

nm vng pha sau ccthu thi dng, iu khinchc nng th gic.

C ba vng chnh:


41/67

41

C ba vng chnh:

+ Vng vn ng (motor area) nm thu trn.Vng v no ny chu nhiu trch nhim trong vnng ch ca cc b phn c bit trong c th.Mi phn trong vng vn ng tng ng vi mt vtr c bit trn c th.

+ Vng cm gic (sensory area) gm ba khu vc:mt khu vc ch yu tng ng vi xc gic, mtvi th gic, v khu vc th ba lin quan n thnhgic.

+ Vng iu phi(association area) thng cxem l c a ca cc tin trnh tr tu cp cao hnnh t duy, ngn ng, k c, v vn ngn.

B no

II H TH CM
http://localhost/var/www/apps/conversion/releases/20121024195125/phim/phim%20khoa%20hoc%20-%20Human%20Body/bonao.mpghttp://localhost/var/www/apps/conversion/releases/20121024195125/phim/phim%20khoa%20hoc%20-%20Human%20Body/bonao.mpg


42/67

42

Phn loi cc c quan cm gic

II. H TH CM

Phn loi theo v tr cu to

- Cc th quan bn trong l cc t bo th cm nm ticc c quan, bn trong c th tip nhn kch thch ca ni

mi, nh c quan nhn cm p lc trong h tun hon (xoangng mch cnh, xoang ng mch c) trong bng quang

- Cc th quan ngoi hay, cn gi l gic quan: th gic,khu gic, xc gic, v gic, thnh gic.

- Cc t th quan hay th quan bn th. Cc th quan

ny nm phn u gn, c bm xng, cc khp.


43/67

43

Theo bn cht kch thch:

- Cc th quan ho hc nh khu gic, v gic gichung l chemoreceptor.

- Cc th quan l hc nh th quan c hc, nhit, mthanh, nh sng.

- Cc t th quan.

Theo cch thc thu nhn kch thch

- Cc th quan trc tip nh v gic, xc gic

- Cc th quan gin tip nh th gic, thnh gic

Cc th quan da v ni quan


44/67

44

Cc th quan da v ni quan


45/67

45

Cu to v chc nng chung ca da

- Tiu th Meisner thu nhn kch thch ma st

- Tiu th Pacinian thu nhn p lc

- Tiu th Krause thu nhn kch thch nhit lnh

- Tiu th Ruffni thu nhn nhit nng

- Cc mt thn kinh thu nhn cc kch thch au.


46/67

46

Cc dng xc gic

- Cm gic th s ma st, chng phn b trn dav mt s nim mc ming, hc mi mt caonht mi, ngn tay.

- Cm gic th s p lc phn b lp su cada, gn, dy chng, phc mc, mc treo rut bntrong c th.

- Cm gic tinh vi l loi cm gic nng c thc, nh n m phn bit kch thch tinh t nh lnbit ch ni, hng chuyn ng trn da

C d i


47/67

47

Cc dng xc gic Cm gic nhit

Cm gic au

Cm gic ni tng

+ Cm gic c hc+ Cm gic nhit

+ Cm gic ho hc+ Cm gic au ni tng


48/67

48

A. Cc vng nhn cm vgic trn li

B. Cu trc ca mt chi v gic


49/67


50/67

50

C quan cm gic khu gic

C quan cm gic khu gic phn b khoang mitrn, gm nhng t bo khu gic nm lp thng b camng nhy.

Cc si trc ca cc t bo tp trung thnh i dy thnkinh no s I (dy khu gic: nucleus olfactorius) xuyn qual sng m v hnh khu ri no khu di i no. ng

vt bc cao c quan khu gic pht trin khng u: Chim,linh trng km pht trin, nhng mo, ch chut phttrin rt tt.


51/67

51


52/67

52Hnh 13. S lt ct ngang mt ngi


53/67

53

H thng quang hc ca mtS khc x nh sng

nh sng trc khi n vng mc c khc xqua ba mi trng, l gic mc v thu dch, thutinh th, thu tinh dch tp trung vo im vng,

lm nh ca vt thu nh v c chiu ngc li.Tr s khc x c o bng n v dioptrie (D).Mt dioptrie l tr s khc x ca mt thu knh c

tiu c 100cm.V d mt ngi tiu c l 15mm nn c tr s khc

x l 59D khi nhn xa v 70,5D khi nhn gn.


54/67

54

Cc qu trnh quang hoQuang ho l cc phn ng bin i sc t cm

quang rodopsin t bo gy v isodopsin t bonn.

S tng hp rodopsin cn c vitamin A, v xy

ra trong ti. Rodopsin l do sc t retinen (c hnhthnh t vitamin A) kt hp vi protein opsin.Mi ln chiu sng ch c mt t rodopsin b

phn hu ch khng phi tt c. Isodopsin t bonn cng gn ging rodopsin, ch khc l opsin cann khc ca gy.


55/67

55

T chc ca vng mc


56/67

56


57/67

57


58/67

58


59/67

59


60/67

60


61/67

61


62/67


63/67

63

a. Cu trc ca tai ngi

Tai ngi c chia lm ba phn: tai ngoi, tai gia v taitrong. Tai ngoi gm c vnh tai v ng tai. Phn cui phatrong ca ng tai l mng nh

Sau mng nh l mt bung ca tai gia. Khng kh trongbung ny thng c cng p sut vi kh bn ngoi. Tai giac ni vi hu qua ng Eustach.

3 xng l xng e, xng ba v xng bn p nmtrong bung tai gia t mng nh n mng ca ca s bu dc.Nhng xng ny khuch i sng m


64/67

64

c tai (cochlea), chnh l c quan thnh gic. Bn trong c

tai c 3 ng nh: ng tin nh t u t ca s bu dc; ngmng nh bt u t ca s trn v ng c tai nm gia hai ngtrn. C ba ng u cha y cht dch

C quan nhn cm ca c tai gi l c quan Corti bao gm

mt lp biu m, trn c cc t bo th quan c bit (trnu ca chng c cc b lng cm gic).


65/67


66/67

Thnh gic


67/67

g

sld chuong than kinh

Documents