slide trach nhiem giai trinh
TRANSCRIPT
Trường hợp thí điểm không tổ chức HĐND huyện,quận, phường tại TP.HCM
NỘI DUNG
1. Bối cảnh chính sách
2. Câu hỏi nghiên cứu3. Đặc thù đô thị và đề xuất không tổ
chức HĐND huyện, quận, phường tại TP.HCM
4. Tổ chức TNGT khi không tổ chức HĐND phường
5. Kết luận, kiến nghị chính sách
Bối cảnh chính sách
Bối cảnh chính sách
• Tháng 4/2009, TP.HCM là 1 trong 10 địa phương chính thức thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường (chính sách thí điểm)
• Trên các diễn đàn báo chí tại TP.HCM xuất hiện cụm từ “Chính quyền đô thị” như một hình thức để cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý đối với TP.HCM
• Sau 1 năm thực hiện, trái với lạc quan của các nhà quản lý TP.HCM, chính sách thí điểm gây ra hoài nghi về khoảng trống dân chủ
Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi nghiên cứu
1. Đặc thù chính quyền đô thị có tác động như thế nào đến đề xuất không tổ chức HĐND huyện, quận, phường của TP.HCM
2. TNGT sẽ được tổ chức bằng những kênh nào nếu không tổ chức HĐND phường
Đặc thù đô thị và đề xuất không tổ chức HĐND huyện, quận, phường tại TP.HCM
Đặc thù đô thị
Vị trí
Hạ tầng kỹ thuật
Dân cư
Trung tâm hành chínhTrung tâm kinh tế
Hoàn thiệnTập trung cao
Mật độ caoCá thể hoàn thiện
Đặc thù đô thị và đề xuất…
Chính quyền đô thị• Khác nông thôn• Chính quyền một cấp• Trung gian hành chính
bên dưới• Thiết lập chế độ thị
trưởng
Tham luận “Xây dựng chính quyền đô thị - Một vấn đề cấp thiết của cuộc sống (2006)
Đô thị
Chính quyền
CHÍNH QUYỀN ĐÔ THỊ
Chính quyền đô thị và đề xuất…
Tổ chức bộ máy đáp ứng Thực tế
Quản lý hạ tầng kinh tế kỹ thuật đô thị
Phù hợp đặc trưng kết cấu và hoạt động dân cư
Cung ứng hạ tầng dịch vụ đô thị
Diện mạo quản lý manh mún, không đủ lực quản lý
Không phát huy được hiệu quả cơ quan dân cử 3 cấp
Không đáp ứng nhu cầu hưởng thụ dịch vụ
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Nhìn từ góc độ lịch sử1698 1858 1954 1975 2009
Nam kỳ thuộc địa
Chính quyền Việt Nam cộng hòa
CHXHCN Việt Nam
CHXHCN Việt Nam
Bộ máy chính quyền: Hội đồng thành phố - Đô trưởng – Sở hành chính
Bộ máy chính quyền: Hội đồng đô thành – Đô trưởng – Quận trưởngTrung gian hành chính: Phường – Khóm – Liên gia
Bộ máy chính quyền 3 cấp: Thành phố - Quận – Phường Tổ chức: HĐND – UBND
Bộ máy chính quyền 1 cấp: HĐND thành phố - UBND thành phốHuyện – Quận – Phường không tổ chức HĐND
Tổ chức TNGT khi không tổ chức HĐND phường
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Trách nhiệm giải trình (TNGT)
Yêu cầu đối với tổ chức, cá nhân nắm giữ quyền lực, đảm bảo không thể lợi dụng quyền lực vào vụ lợi cá nhân
Không tự nhiên thực hiện nếu không có cơ chế ràng buộc “Quyền lực đối trọng với quyền lực”
Giới hạn trong địa hạt hành chính trong trường hợp thí điểm của TP.HCM
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Cơ chế ràng buộc
Yêu cầu đối với quyền lực
Giới hạn trong thí điểm
TRÁCH NHIỆM GIẢI TRÌNH
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Công khai và minh bạch
Giám sát hành chính với lợi ích hành chính
Xã hội dân sự phát triển
Cơ chế vận hành giải trình
12
3
Tổ chức trách nhiệm giải trình
HĐND phường - cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương, thực hiện chức năng giám sát
Các thiết chế MTTQ, HĐND thành phố, quy chế DCCS được đề cập thay thế vai trò HĐND phường
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Hội đồng Nhân dân TP
UBND Thành phố
UBND Quận
UBND PhườngMTTQ Pháp lệnh
DCCS
NGƯỜI DÂN
Sơ đồ tổ chức các thiết chế giám sát UBND phường trong thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường
Sơ đồ được vẽ căn cứ vào Luật 2003, Nghị quyết 725/2009/UBTVQH12, Pháp lệnh DCCS 2007 và Luật MTTQ
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Số liệu thực tế sau 1 năm thí điểm tại địa bàn phường Bến Nghé
Chỉ tiêu HĐND MTTQ
Đại biểu kiêm nhiệm 57% 21%
Xem xét kế hoạch phát triển của UBND 01 00
Tiếp xúc cử tri 02 9
Đánh giá tín nhiệm đối với các chức danh lãnh đạo
NA 9
Thành lập đoàn giám sát 4i 5
Số lượng ý kiến của cử tri 26 102
i: Ước tính dựa trên số liệu giám sát cả nhiệm kỳ 2004 – 2009 của HĐND là 21 cuộc
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Hoạt động của MTTQ trong thí điểm
MTTQ đảm nhận gần như trọn vẹn các hoạt động của HĐND mà không gây ra xáo trộn xã hội
MTTQ không có sự chính danh ủy trị quyền lực từ nhân dân như HĐND
MTTQ có xu hướng bị hành chính hóa khi lệ thuộc vào ngân sách nhà nước và nhân sự lãnh đạo
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Hoạt động của HĐND thành phố trong thí điểm
HĐND TP.HCM có nhiều cải tiến trong công tác tiếp xúc cử tri: Chương trình Nói và Làm (2006), website www.dbnd.hochiminhcity.gov.vn, truyền hình trực tiếp các phiên chất vấn hàng năm của HĐND thành phố
Các ý kiến phản ánh của cử tri được đăng tải trực tiếp tại website thể hiện nhiều khía cạnh: từ kiến nghị chính sách (mua thẻ BHYT, hóa giá nhà NĐ 61/CP…) đến kiến nghị cá nhân (chính sách đền bù giải tỏa không thỏa đáng, đòi hỏi được bảo vệ vì bị trù dập khi tố cáo chính quyền sai phạm)
1 năm thí điểm chính sách, các văn bản luật hiện hành vẫn lúng túng trong việc định ra một hướng đi thích hợp cho HĐND TP.HCM trong thực hiện vai trò giám sát tại các địa bàn cơ sở
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Quy chế dân chủ cơ sở
Triển khai từ năm 1998“Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”Vai trò truyền dẫn ý kiến của các kênh không chính thức như Khu phố, Tổ dân phố qua họp giao ban Tổ dân phố buộc chính quyền phải tiếp nhận và giải quyết các quyền lợi chính đáng Tình huống: Tổ dân phố giám sát việc thi công xây dựng vỉa hèThành công:
Khả năng tiếp cận thông tin Áp lực cộng đồng mạnh Cơ chế tiếp cận dễ dàng với các chức danh lãnh đạo
Thách thức:Mâu thuẫn giữa tính tư lợi cộng đồng với lợi ích xã hội (tình huống vi phạm xây dựng)
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Quy chế dân chủ cơ sở
BQL công trình Q.1 cải
tạo vỉa hè Thái Văn
Lung
Công ty viễn thông đào vỉa hè để ngầm hóa cáp
Tổ dân phố 35, 36
phản ánh trong cuộc họp giao ban TDP
Họp dân lấy ý kiến,
nhanh chóng tái lập vỉa hè
Lợi ích của người dân bị xâm phạm khiến họ lên tiếng
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Quy chế dân chủ cơ sở
Kỷ luật CBCC liên quan
Kéo dài, nhiều lần
Đề nghị cải thiện cơ chế
Không đòi hỏi TNGT của UBND
6/102 đề cập
Vi phạm xây dựng Lấy tín nhiệm
Có vẻ lợi ích của công dân không bị xâm phạm
Tổ chức trách nhiệm giải trình
Quy chế dân chủ
Thành công: Khả năng tiếp cận thông tin Áp lực cộng đồng mạnh Cơ chế tiếp cận dễ dàng với các chức danh lãnh đạo
Thách thức: Mâu thuẫn giữa tính tư lợi cộng đồng với lợi ích xã hội (tình huống vi phạm xây dựng)
Kết luận, kiến nghị chính sách
Kết luận, kiến nghị chính sách
Chính sách thí điểm không gây ra xáo trộn trong xã hội, tiếp tục thí điểm đối với lãnh thổ đô thị như TP.HCM
Đảm bảo các thiết chế thực hiện giám sát phải độc lập với cơ quan hành chính để cân bằng giữa lợi ích hành chính và giám sát hành chính
Kết luận, kiến nghị chính sách
Bối cảnh: - Tổ chức TNGT đặt trong mô hình chính quyền đô thị - Đảm bảo các thiết chế thay thế HĐND phường có được sự độc lập và quyền hạn trong tổ chức TNGT
James H.Anderson (2005, trích trong VDR 2010) kiến nghị gia tăng độc lập cho các thiết chế trong hệ thống chính trị đơn đảng: 1) Loại bỏ ảnh hưởng chính trị đến tuyển dụng, bổ nhiệm, đề bạt2) Chủ động sử dụng nguồn lực và quản lý hành chính
Điều kiện ràng buộc:Tác động của Đảng chính trị
Kết luận, kiến nghị chính sách
Nâng cao vai trò giám sát của MTTQ
Phát huy tính chất: thiết chế dân nguyện và tập hợp các tổ chức quần chúng
Tập trung phản biện, thu hút nhiều thành phần tham gia
Kết luận, kiến nghị chính sách
Gia tăng quyền hạn và trách nhiệm của HĐND thành phố
Trong thí điểm: - 95 >< 8.825 - 1/78.000 dân (1: 200: 365)
Điều chỉnh nhân sự: - Gia tăng đại biểu HĐND thành phố - Đại biểu chuyên trách
Điều chỉnh hoạt động:- Tổ chức các đơn vị cử tri cho từng nhóm đại biểu HĐND- Cơ chế tiếp xúc nhân dân định kỳ
Kết luận, kiến nghị chính sách
Tăng cường quy chế DCCS
Ý thức công dân
Trách nhiệm giải trình
Dân chủ
Kết luận, kiến nghị chính sách
Tăng cường quy chế DCCS
Công khai và minh bạch thông tin
Phổ biến pháp luật
Sự thích nghi của hệ tư tưởng từ đối kháng sang những tư tưởng mới thích hợp hơn
Trao đổi và thảo luận đề tài
Xin chân thành cảm ơn!