slovo od eleusa

8/8/2019 Slovo od Eleusa

1/132

Naum Strumi~kiMitropolit

SLOVO OD ELEUSA

BIBLIOTEKA VOVEDENIEVELJUSA 2001


2/132

: 2001:


3/132

Knigata ja izdavamepo povodpet godini od vozobnovuvawetona `enskotoop{te`itelno mona{tvona Makedonskata Pravoslavna Crkva


4/132


5/132

SODR@INA

Predgovor

Pisma

Besedi

Poslanija

Esei

I-IX

11

27

37

85


6/132


7/132

PREDGOVOR

Kolku {to go znaeme na{iot Starec,ovaa kniga e blagorodna alatka na dlabokata itenkosetna grià na negovoto srce, upatena kon

onie koi nemale prilika da go zapoznaat ili odkakva i da e pri~ina ostanale bez neophodnotoduhovno rakovodstvo. Za nas koi iveeme pod ne-govata neposredna molitvena i sekakva druga -zna~i stare~ka - zakrila, Slovo od Eleusa sta-nuva dragocen ~uvar na najbitnite to~ki na slo-

voto kako {to ni go predava od po~etokot. Vto-rovo izdanie navestuva deka moàt da se o~eku-vaat novi redakcii i kaj idnite - bidej}i knigavo dvièwe i otvorena - a vrz nejzinite prome-ni ve}e se ocrtuva patot na Stadoto; potrebitei isku{enijata na Crkvata ovde.

I pokraj merata na svetosta na slovotovo koe sme pou~uvani, se nao|ame nepodgotvenida vlezeme vo vistinskite dimenzii na knigata.Edinstveno za da pomogneme nepre~eno i bez za-buni taa da dojde do vnimanieto na ~itatelite,}e ukaème na razlikite me|u vtoroto i prvotoizdanie - i na nekolku okolnosti povrzani so

funkciite na oddelnite sostavni edinici vna-tre.

Knigava denes izleguva so edna lektura{to nastojuva da go standardizira prvobitniotizraz.

1


8/132

Novoizvr{eniot poredok na ~etivataovozmoì da bidat vklopeni vo prirodnite ce-lini - spored pri~inite i prigodite na nasta-nokot i spored aspektot na ìvotot vo Crkvata{to go tretiraat. Ova se sovpadna bez malku ce-losno so hronolo{kiot i krajno so principot

na knièvnite oblici. Oformenite ~etiri gru-pi i nosat ànrovski imiwa.

Izmenite vo pi{aniot materijal se od-nesuvaat na poslednite ~etiri teksta od prvotoizdanie. Niv, bidej}i vrzani za dadeniot aktue-len moment na koj{to svoevremeno mu odgovori-

ja - so iscrpna dokumentiranost na istoriskatadijagonala kaj {to be{e potrebno - gi nad-ìvea kriteriumot na ovaa kniga. Nivnata kon-tekstualnost gi upati da po~ekaat edna prilikana poizrazena publicisti~ka podloga. Sega{-noto izdanie vklu~i druga redica tekstovi, spo-red knièvniot vid naslovena Esei. Dol`notovnimanie }e go obratime podolu, kako na ednaod ~etirite izdvoeni nizi: Pisma, Besedi,Poslanija, Esei.

Pismata svoevremeno se upatuvani dokonkretni, za nas anonimni li~nosti, pretstav-nici na onaa tivka generacija - vo smisla na

Crkva - od koja proizleze i monahot {to im ginapi{a. Samite za~uduva~ki odva`ni, imaj}i goza pokritie ìvoto ispovedni{tvo na hristi- janskata vozvi{enost {to ja zagovaraat, ovie

11

Predgovor


9/132

ne`ni pisanija do denes go do~uvaa svedo{tvotoza predaniskata ni{ka od sred edno neblagona-klono vreme na ateizam, no {to e u{te podrago-ceno za nas - gi otvaraat najintimnite predelina li~nosta na duhovnikot od ~ie{to srce ot-po~na nivniot ìvotvoren kruèn tek. Od niv

kako od neodminlivi patokazi od prvata sredba,na tesnata pateka na duhovniot ìvot kako ~edana ovoj duhoven otec, trgnuvame so soznanietodeka ìveeme pod darot na najdlabinskata stra-à koja ~ovekot moè da go ~uva i za{tituva -Svetata molitva na Starecot; i na najopitnata

mistrija so koja moè da se bide duhovno izgra-duvan - negovoto Sveto slovo.êtirite Poslanija kako eden od ins-

trumentite na pastirskata grià so dlabo~in-ski fundament na ~istite po srce, daleku odsvetskata vreva na kolokvijalniot altruizam -vo svoeto vnimanie ~uvaat s {to moè da bide-pribroeno za Hristova ovca: oglaseni, i zaski-tani, i zabludeni, sueverni, neverni - i vaka seobiduvaat da go premostat jazot od {irokite donajtesnite zna~ewa, od nadvore{nosta do visti-nata, vo neizmenliviot duh na klasi~nata pravo-slavna katiheza; bez da lovat ili ubeduvaat, ed-

nostavno rasvetluvaj}i go edinstveniot pat.Pretstavuvaat najavtenti~na presmetka so sitedevijantni sostojbi vo verskiot ìvot naslede-ni od vremeto na bezbo`ni~koto mrtvilo na

111

Slovo od Eleusa


10/132

vtorata polovina od minatiot vek. Hipoteti~nore~eno, vo migot koga }e izlezat od ramkite naknigava, nie site }e moème da se raduvame, za-{to site vo na{ava zemja }e bidat ~esno vocrko-veni.

Eden, pak, osoben vid na katihetski spi-

si vleguvaat pod gorespomenatata grupa so imeEsei. Tie ni{anat na edna druga publika, na tak-vi koi ve}e zgaznale na tesnata pateka na duhov-niot ìvot i sakaat da napreduvaat kon duhovnovosovr{uvawe. Vo visoko koncentrirani asket-sko-isihasti~ki lekcii, vo najzgusten obem, ni

go predavaat opitot na mnoguvekovnata hristijanska podvi`ni~ka praksa preku mnogukratenpolne` na kratki i jasni poraki od bogonau~enU~itel koj prakti~no i bezrezervno mu se ot-vara na u~enikot, a {ansata na sovr{enoto vpo-dobuvawe ja dava sekomu. (Zborot polne` go upo-trebivme zaradi konotacii {to ja nadminuvaatdimenzijata na eruditski materijal, zaradi po-tencijalot na blagodatnoto, zna~i energetsko,dejstvo vloèn vo niv.) Sekoj od tekstovite naEseite za svoj povod ima izdanie na prevod nakniga na zna~aen bogoslov ili Svet podvi`nikod ponovo vreme, spored izborot i li~niot an-

ga`man na Starecot. Ovie izdanija se sekoj-dnevna lektira vo manastirite koi ìveat podnegovoto duhovno rakovodstvo. Tie, sepak, gipremavnuvaat nivnite ramki, na site zaintere-

18

Predgovor


11/132

sirani nedvosmisleno objavuvaj}i im ja su{ti-nata na hristijanskiot, osobeno na mona{kiotpodvig.

Toa, vo polza na site, pridonesuva zaotstranuvawe na raznovidnite mistifikacii ipredrasudi koi ve}e se pojavile ili bi moèle

da se rodat vo vrska so poimot i sfa}aweto zahristijanskiot, posebno za mona{kiot ìvot, ikoi, kako i eventualniot romantizam vo pogre-{en pravec, vo praksa namesto o~ekuvanite, vro-duvaat so drugi, otrovni plodovi. Ovie ne tolkuotkrivani tajni na visokoto podvi`ni{tvo, se

razbira, baraat toa znaewe da se ponese so setaodgovornost, vo ramkite na silite na sekogo. Nedeka Svetite otci od minatoto gi sokrile od nassvoite recepti za duhovno preuspevawe ili odnekoja pri~ina se vozdràle da odgovorat naovie pra{awa; tuku deka klu~ot leì vo poseb-nosta na duhoven plan na lu|eto od edno vreme,vo problemite koi po~esto gi ti{tat i raskole-buvaat i site drugi vlijatelni okolnosti, a i ve-rojatno - vo potrebata na duhovno oddale~eni-te da bidat prepoznaeni od duhonosniot koj }eim prozbori na nivniot jazik, od nivnoto sekoj-dnevie, kako {to sekoe vreme si ima, neli, svoi

Svetiteli... Pred i nad s, zatoa {to taka vo-stanovi Svetata Bo`ja volja, kako {to ja znaePredanieto na Crkvata:

Osnoven preduslov? Duhoven otec. Is-

8

Slovo od Eleusa


12/132

kusen patevoditel. ôvek koj go ima dovolno

o~isteno i oslobodeno svoeto srce od stras-

tite. Prosvetlen um. Znak? Negoviot um slo-

bodno vleguva i izleguva od srceto i nepre~eno

i so pla~ go sledi tekot na Isusovata molit-

va vo nego. Gospodi Isuse Hriste... (Esei: Kon

knigata Sveti Grigorij Palama i pravoslavna-ta mistika).

Kaànoto za kvalitetot na intimnostana slovoto kako izgovoreno od blizinata na za-edni~koto milije go potkrepuva, me|u drugoto, ieden nenameren stilski gest na najvisok stepen

na jadrovitost i ~istota na jazikot projaven vovakvite tekstovi na Starecot, koi moè da gipovikaat vo se}avaweto svetski proslavenitepera na doneodamna popularnite egzistencija-lizmi, minimalizmi i sl. so nivnite vitalni es-tetski mehanizmi vo operativa na artificiel-noto metafizi~ko, so bitnata razlika {to ovdeovaa projava e avtenti~en bestrasten odgovor naod niv (i od nivnite privrzanici) posakuvanotoi navidum doloveno bestrastie. Svesni sme dekane e praksa za zapisite na duhovnite atleti naBo`jata Crkva da se zboruva so jazikot na sve-tovnata knièvna kritika i vo poso~eniot ne-

o~ekuvan manir, po kojznae koj pat, so blagodar-nost prepoznavme edna od projavite na darot nasite da im se bide s , kako od samiot Hristosnajotvoreno objaven ot~et kon suptilnoto uvo

81

Predgovor


13/132

na eden rafiniran sloj lu|e za koi svetiot pri-ziv na sobornosta neodminlivo pottiknal da imse vleze vo tragata na srceto i vkusot, najdlabo-ko ispo~ituvani ovde i od ovaa li~nost na Sta-recot, so zbor i so delo, ednakvo so najednostav-nite.

[to se odnesuva do dvete Besedi, kako{to neposredno se gleda, toa se zapisi na slovo-to izgovoreno vo prigodite {to gi inicirale.Za nekoi lu|e tie }e bidat prvata prodorna pri-lika da ja prepoznaat tajnata na Crkvata kakoquboven zavet na Episkopot so narodot Bo`ji.

Iako sme od onie {to ne bile udosto-eni da prisustvuvaat na hirotonijata na Stare-cot za Episkop nitu na vostoli~uvaweto na tro-not na strumi~kite arhierei, bidej}i ne sme qu-biteli na golemite sobranija, nikoga{ nemav-me za`aleno za toa. No koga minatata zima na-idovme na fotografii od onie momenti, osta-navme v~udonevideni od prika`anite gletki.Vidovme, tamu voobi~aeniot sjaj na sve{teni~-kite ode`di otstapil mesto na edna prvpat vi-dena svetlina, najmirna. Licata na drugite ar-hierei vo najdlabokiot spokoj na svetlosta naedna ista ~istota. Da ne bea vo tie obleki, }e

pra{avme da ne se toa {totuku krsteni lu|e.Ako zborot sve~enost proizlegol od zbor za sve-tost - i od fotografiite koi vrz vidlivite ob-lici ja prepoznale odondestranata poseta, na

811

Slovo od Eleusa


14/132

eden osoben na~in - nie ja doìveavme sve~e-nosta. Veruvame deka lu|eto vklu~eni od pobli-zu vo nea silno go po~uvstvuvale zna~eweto nazborot ednodu{nost i darot na taa pojava ...Naovoj Starec-Vladika ...Na tivkiot blesok nasvetilkata od pod poklopot... Toga{, vo Sve-

tiot Duh, za nas otkrien gradot na vrv planina.Vidlivo e, u{te, deka na{ite o~i nate`nati odseto snishodewe {to go barale na{ite slabos-ti, vo sekojdnevieto ja propu{taat ovaa gletka,koja pove}e ne e prva sredba i ne e nadvore{na.

Mo`no e, kako {to napati se stravuva-

{e, nekade vo novovnesenite esei nekoj da se po-~uvstvuva prekoren ili duri razobli~en. Mo`-no e, vo reskiot luciden zbor na ~ovekot na voz-budenata i voznemirena dene{nica, kako {to vozborot na na{iot Starec koj gi protresuva ra-menicite na zaspaniot vernik i blagodatno muveli Hristos voskrese! i na eventualno vozvra-tenoto Navistina , }e se prepoznae taa stvar-nost - zar odovde i toa radosno, no stra{no~uvstvo deka sekoja na{a misla, zbor ili delo

.... se prenesuvaat i odeknuvaat niz celata

Crkva (Pisma)(?).No nie sme o~evidci na ìvotot vo ve-

tuvaweto: Od denes jas ìveam za vas, i vie za mene. Va{ata bolka i taga se moi, a moite -

va{i. Va{ata radost e moja, a mojata - va{a.

Va{ata qubov i molitva }e bidat mojata ì-

8111

Predgovor


15/132

votna sila. Ve molam nikoj od nas da ne go na-

ru{i ovoj soboren na~in na postoewe, nitu so

zbor, nitu so delo, nitu pak, so misli (Besedi).

Pomiluj n, Gospodi po molitvite nana{iot Starec i so negovata gri`a o~isti gi iomolitvi gi na{ite srca. Amin.

Sestrinstvoto od manastirot naPresveta Bogorodica Eleusa vozglaveno od

monahiwa Sara

1:

Slovo od Eleusa


16/132


17/132

PISMA


18/132

Boì}, 1994Sveta Gora

ubeni na{i vo koi, vo Hrista Boga,

mnogu se nadevame.Vo po~etokot be{e Slovoto...

"Onoj Koj sedi na neboto nad nebesa-ta, na istokot na Svojata slava i svet-

lina, se proslavuva (denes) na zapadot na na{a-ta siroma{tija i ni{to`nost; i Sinot Bo`jiprifati da postane i da se imenuva Sin ove~ki"

(Sveti Grigorij Bogoslov).Nesozdadeniot, Koj predve~no, bestras-

no, bestelesno se ra|a na na~in nadumen od Bogai Oca, se rodi denes vo telo od Bogorodica i Se-koga{deva Marija, vo Vitleem Judejski. Nesmest-liviot, vo îi{to pregratki po~iva s {to e

sozdadeno, denes, smesten vo telo, po~iva vo pre-gratkite na Svojata Presveta Majka. Ne so pro-mena na mestoto, za{to e nasekade prisuten, tu-ku po snisho`denie Bo`jo, za{to e Edin ôve-koqubec, dojde kon Otecot da n privede i da nprinese - vsu{nost, najprvin li~no so Nego dazaedni~arime, da Go qubime i da Go poznaeme, avo Nego i na{iot Nebesen Otec. Ostanuvaj}isovr{en Bog, Edinorodniot Sin Bo`ji nepro-menlivo stana i Sovr{en ôvek i poistovetu-

!


19/132

vaj}i se na toj na~in so sekogo od nas, ja natova-ri vrz Sebe sekoja na{a taga, temnina, bolka,stradanie, osamenost, beznade`nost i smrt.

Siot Negov ìvot me|u nas zemjanorod-nite be{e edno smireno i neizglagollivo stra-danie, ~ii{to razmeri za nas, kako sozdadeni,

zasekoga{ }e ostanat neodgatnati. Dojde kakoBogo~ovek, ~inej}i n li~ni sopstvenici i pri-~esnici na plodovite od za nas spasitelnoto op-{tewe na svojstvata na Bo`jata i ôvekovatapriroda vo Negovata Ipostas.

Bogatiot zaradi nas osiroma{i, zemaj-

}i ja siroma{tijata na na{eto telo za nie, pak,vo Negovoto Telo - Crkvata da se zbogatuvame,bezmerno obdaruvani so Boèstvenite, nesozda-deni darovi na Svetiot Duh. Dojde i stana ~ovekza nie da staneme bogovi po blagodat, za postoja-no, blagodatno i soborno da rasneme spored me-rata na rastot na Negovata polnota (Efes. 4,13). Ovoj rast za nas vo Crkvata - niz tajnata nanejziniot soborno-evharistiski ìvot - ne e sa-mo blagodat, oboùvawe, radost i ìvot, qubovi sloboda tuku e i bolka, taga, stradanie, osame-nost i napu{tenost od site lu|e. Vsu{nost, voovoj vek i ìvot toa e edna ~udesna, potrebna i

sveta isprepletenost na ovie sprotivnosti.

Denes rodeniot Bogomladenec dojde ini daruva vo likot na najmaliot, najgre{niot

"

Naum Strumi~ki Mitropolit


20/132

na{ brat da Go qubime i da Go prepoznavame Ne-go, sredbata so na{iot blièn da ni bide pro-verka na vistinitosta na na{iot ìvot vo Nego.

Od Boga i Oca nisposlaniot Sin Bo`jini daruva vo Crkvata - taa nesozdadeno-sozda-dena ikona na Sveta Troica - i niz Nejzinata

Sveta Evharistija, da go preobrazuvame na{etopostoewe, obrazuvaj}i gi li~nite odnosi sporedpodobie na ona svetotroi~no kako .

"Site edno da bidat, kako Ti, O~e, {toSi vo Mene i Jas vo Tebe; i tie vo Nas edno dabidat, svetot da poveruva deka Ti Si Me pratil"

(Jovan 17, 21).Vaka vozqubuvaj}i se eden so drug, dabideme ìvi i svetlozra~ni ikoni na Bo`jotojavuvawe, ve~ni svedoci na svetotroi~niot bla-godaten domostroj na spasenieto, otkrien voLi~nosta na Bogo~ovekot Hristos, vo Negovotovoskresnato Telo - Crkvata i ologoseni glasni-ci na radosnata vest: Hristos se rodi!

#

Slovo od Eleusa


21/132

Sveta Gora, 1992

ozqubeni vo Gospoda,Neka ne ve iznenadi moeto pismo.Stanuva zbor za toa {to mojata se-kojdnevna molitvena grià za vas

deneska re{iv da vi ja prenesam i da vi ja otkri-jam vo ovie nekolku reda {to vi gi pi{uvam. Se-kako, toa ne zna~i deka mojot ìvot i mojata mo-litva imaat nekoe osobeno zna~enie. Toa e, naj-prosto, izraz na tesnata, organska povrzanost na

na{ite ìvoti kako ~lenovi na Teloto Hris-tovo, {to sekoja hristijanska du{a, vo pogolemaili vo pomala mera, blagodatno ja ~uvstvuva.

Verniot, vo merata na ~istotata na svo-eto srce, go ~uvstvuva toa sveto, blagodatno, taj-no, qubovno proniknuvawe () {to Sve-

tata, Ednosu{na, Nerazdelna i Nesliena Troicago objavuva.

Ottuka poteknuva i ova radosno no istra{no ~uvstvo deka sekoja na{a misla, zborili delo sodràt soborni razmeri i zna~enie.Se prenesuvaat i odeknuvaat niz celata Crkva.

[to se odnesuva do nas, so sekoj moj psihofi-zi~ki dvig ili vi pomognuvam ili vi odmognu-vam na patot kon spasenieto, no isto taka i viemi vlijaete. Ova blagodatno ~uvstvo za mene esekoga{ edinstven vistinski i nepresu{livizvor na pokajanie.


22/132

Prostete ve molam, za sekoja teìna{to so moite grevovi vi ja pravam. Grevovi ne-pokajani. Dotolku pove}e, svedo~at zboroviteHristovi: "...dokolku ste go napravile toa naeden od ovie Moi najmali bra}a, Mene ste mi gonapravile (Matej 25, 40).

Bidete sigurni deka vie ne mi pri~inu-vate nikakva te{kotija, sosema sprotivno, va-{eto postoewe i podvig pretstavuvaat pottik,radost i olesnuvawe za mene. Pottik, za u{teposeriozno da go sfatam mojot vo Hrista sobo-

ren ìvot i delo. Radost, bidej}i ne ìveam zasamiot sebesi. Olesnuvawe, za{to va{iot po-dvig go olesnuva i mojot tovar.

Prostete mi, no kako postar brat, kogave}e pi{uvam, da vi napi{am u{te ne{to od ona{to ni go ostavija otcite vo zaedni~ko nasled-stvo.

Bidej}i ìveeme vo manastir, so ìvilu|e, kolku i da se sveti, odvreme-navreme seprojavuvaat nekoi nedorazbirawa ili voop{tovo manastirot se zadrùva nekoja sostojba kojamoè, od razni pri~ini, da ne ni se dopadne i dan izma~uva. Ova na nekoj na~in e potrebno i

spasitelno, zaradi toa {to samo toga{ i moè-me da otkrieme koi strasti se krijat vo na{etosrce i kakva e na{ata duhovna sostojba.

Hristijanski e preku pravoslavniot as-

%

Slovo od Eleusa


23/132

ketsko-isihasti~ki podvig ~ovekot da go o~is-ti svoeto srce, da se promeni, da se preobrazisamiot sebesi, a voedno i svojata okolina.

Mona{ki e, niz Hrista vo Svetiot Duh,da go ìveeme grevot na gre{nikot kako svojsopstven i da si naloìme smirenie vrz smire-

nie i pokajanie vrz pokajanie. Toa e navistinasveto, a monahot e povikan na svetost.

Ova e pat na Hristovpodobuvawe. Na-{iot ìvot postepeno se poistovetuva so Hris-toviot. Na{ata molitva postepeno se poistove-tuva so Hristovata Getsimanska molitva. Mo-

litva za celata Crkva, posredno i za celoto ~o-ve{tvo. Ovoj pat ne e lesen, no zatoa e mnogu ra-dosen.

Da vi napi{am sega ne{to pokonkretno.Starecot n sovetuva, toga{ koga eden brat }en navredi na koj i da e na~in, vedna{ da po~ne-me da se molime za nego. Treba da se molime sdodeka ne n napu{ti temninata koja so navreda-ta i zaradi na{ata ostrastenost (nequbov), nima obzemeno.

Sega, ako mi dopu{tite, mislam deka evreme i malku da se po{eguvam. Dokaàno e dekavo pravoslavnata Crkva ne vaì matematikata

{to ja nau~ivme vo u~ili{te. 1+1, koga stanuvazbor za sobirawe vo Crkvata, ne pravat 2, tuku1+1=1. Jas i mojot brat (sestra), vo Hrista, smeedno. Ova blagodatno doìvuvawe, vo Hrista i

&



24/132

vo Svetiot Duh, treba da go opredeli sekoe na{eponatamo{no dejstvuvawe. Treba sepak da nagla-sime deka ova proniknuvawe ne ja negira ~oveko-vata li~nost, tuku sosema sprotivno, samo prekunego (protkajuvaweto) e vozmo`no nejzinoto raz-vivawe, ostvaruvawe i oboùvawe spored ikona

Bo`ja i spored podobie Bo`jo. Vo seta svojapolnota na{iot soboren ìvot delotvorno seprojavuva vo Svetata Evharistija. Zatoa, trebada se trudime nejzinite spasitelni i ìvoto-nosni razmeri i zna~enie {to pove}e da gi sfa-time i da gi ìveeme...

'

Slovo od Eleusa


25/132

Sv. Velikoma~enik Dimitrij,1992, Sveta Gora

ragi moi,

"...oti ve imam vo srceto i koga sumvo okovi, i koga go branam i potvr-duvam Evangelieto, site vas Koi stemoi zaedni~ari vo blagodatta."(ilipjani 1, 7).

Prostete mi {to eve vaka, za eden mig,

}e voskresnam vo va{eto sekojdnevie, i toa po-sleden pat, za potem povtorno da se skrijam vogrobot na moeto mona{ko tu|inuvawe. Bi sakalovoj pat da ostavam ne{to vo vas, ne{to so {tolesno bi ve prepoznal oti ste toa vie, moite vis-tinski bra}a i sestri, vo Neve~erniot Den od

Carstvoto na Sinot na qubovta, na Boga i Ote-cot.Razbravte deka ve}e nema da vi pi{u-

vam, no neka ne ve obzema taga - zar sakam da giàlostam onie {to me veselat? - no, raduvajtese na darot na Hristovata qubov vo Crkvata.

Raduvajte se, za{to nie koi{to zaradi

Nego so lice sme odvoeni, so srcata sme sekoga{zaedno. Raduvajte se na soborno-evharistiskiotìvot na Crkvata, bidej}i ìveeme, se qubime ise spasuvame samo organski povrzani vo Bogo-


26/132

~ove~koto Telo Hristovo, sekoj na svoeto od Bo-ga odredeno mesto, no istovremeno, tajno i sve-to, duhovno i blagodatno proniknuvaj}i se. Kako{to bi rekol eden na{ prepodoben otec, jas ì-veam vo vas i niz vas i vie ìveete vo mene i nizmene. Jas so va{a pomo{, a vie so moja.

I ne samo toa, Gospod Hristos ni daru-va ìvotot na mnozina, pa i na site lu|e, da sta-ne sodrìna na ìvotot vo na{eto srce. Toj dargo dobivame samo vo Crkvata Hristova, ìve-ej}i i postojano soobrazuvaj}i se na Hrista, pre-ku Svetite Tajni i Svetite Dobrodeteli na Sve-

tiot Duh.Ottuka izvira i ~uvstvoto na sobornostili seodgovornost, za site i za s, i za spaseniena site lu|e, bez {to nema vistinsko hristijan-stvo nitu vistinska radost.

Kolku samo silno go doìvuva i ~uvst-vuva prekrasniot i nedostièn Apostol Pavle,koj so vekovi gi budi site zaspani ~ove~ki srca,ni go svedo~i vo negovoto Poslanie: "Sega se ra-duvam vo svoite stradawa za vas i go popolnuvamnedostigot od Hristovite maki vo mojata plot,za Teloto Negovo koe e Crkvata". (Kol. 1, 24).

No od kade crpe{e sili za tvoite pod-

vizi? Otkrij ni ja svojata tajna, Svet Apostolu!"Se raspnav so Hrista; i jas ve}e ne ì-

veam, tuku Hristos ìvee vo mene." (Gal. 2, 19-20).

Da, na{iot ìvot vo Crkvata, postepe-

Slovo od Eleusa


27/132

no i blagodatno, niz pokajanieto sfateno vo svo-jata polnota kako qubov, ja opfa}a sodrìnatai sobornoto zna~enie na Hristoviot ìvot. Za-toa, samo ako sakame:

...Moite solzi vo vas se izvor na voda,{to te~e vo ìvot ve~en; va{ata bolka mene me

~uva od zavista |avolska. Jas vozdivnuvam, a vasBo`jata blagodat ve miluva; vie se molite, a me-ne padnatiot Gospod me podiga. Jas stradam -vie da se iscelite; vie ja nadminuvate bezdnataod umnoto soznanie do re{enosta na srceto, a jastoga{ sum ìv. Jas se oblekuvam vo crno za va-

{ata du{a da se izbeli; vie...Eve, ve ostavam so va{iot ìvot vo Crk-vata, slobodno i qubovno, da go zavr{ite ovapismo ovde, kade {to jas zastanav, no sekoga{ se-}avajte se deka eden na drug sme si vo srceto "zada umreme i da ìveeme zaedno" (2 Kor. 7, 3).

Prostete mi, ve molam, za slobodata sokoja{to vi pi{uvam, no Hristovata qubov nobzema, pa vaka mislime: "...ako eden umre za si-te, toga{ site umrea." I On za site umre: "... taonie {to iveat, da ne iveat ve}e za sebe, no zaOnoj Koj umre za niv. " (2Kor. 5, 14-15).

No, kaì ni, o Presvet Apostolu, kako

nie ìveeme za Onoj Koj za nas umre i voskres-na?Nosej}i go bremeto eden na drug, ne ba-

raj}i ja sopstvenata polza, tuku za mnozina da sespasat, ìveej}i so qubov kako {to i Hristos



28/132

n qubi i se predade Sebesi za nas kako prinosi `rtva na Boga (Gal. 6, 2; 1 Kor. 10, 33; Ef. 5, 2).

A polnotata na na{iot soborno-evha-ristiski ìvot e ona boèstveno sobitie kogasobiraj}i se site zaedno okolu svojot Episkopna Svetata Evharistija, samite sebesi, eden so

drug i siot ìvot na{ na Hrista Boga Mu gopredavame i jadej}i go Lebot, Teloto Hristovo,{to zaradi nas se prekr{uva za prostuvawe nagrevovite, i piej}i od ~a{ata, od Krvta Hris-tova na Noviot Zavet, koja zaradi nas i za mno-zina se izleva za prostuvawe na grevovite, smrt-

ta Gospodova ja objavuvame, dodeka ne dojde(1 Kor. 11, 26).A za ova, koj e sposoben ?Pomiluj gi, Gospodi, moite bli`ni i

preku nivniot Krst od bes~uvstvitelnosta nasrceto i smrtta duhovna mene, gre{niot, vos-kresni me.

monah Naum

!

Slovo od Eleusa


29/132

Voskresenie, 1995,Sveta Gora

ozqubeni vo Crkvata, Hristos voskrese!

"

Vistina govoram vo Hrista ne la-

àm, toa mi go svedo~i mojata sovestvo Svetiot Duh, deka mnogu mi e àli srceto me boli neprestajno, za{to

bi sakal jas samiot da bidam odla~en od Hristaza svoite bra}a, moite rodni po telo." (Rim. 9, 1-3)

Krajnata i sveta antinomi~nost vo Pos-

lanieto na Hristoviot Apostol Pavle ja ras-treperuva na{ata du{a. No, vo o~ite na ovojsvet i vek, koj ne ja poznava vistinskata Qubov iSloboda, toa e krajna protivre~nost, soblazna iludost na Krstot.

Eve vo ovie denovi na Hristovoto Vos-kresenie neprestajno se raduvam vo mojata taga.Kako opien, a trezen; kako ostaren, a kako malodete; kako otsuten, a prisuten. Nemo}en e ~ove~-kiot zbor za da ja opi{e radosta vo voskresna-tiot Gospod. Znam oti toa e dar od Boga i Ote-cot i oti so ni{to, ama tokmu so ni{to, ne sumgo zasluìl. Znam, a osobeno koga kako |akon

sluàm, deka e toa radost na Crkvata i radost zaCrkvata i nejzinoto nadyiduvawe. Radost, koja-{to sekoga{ se projavuva pri sozdavawe vistin-ska zaednica, eve kako i denes vo na{iot razgo-

"


30/132

vor i posle nego, radost {to go osvetluva na{e-to denes, no i minatoto i idninata do veki.

Denes progovoriv so tebe, no ne se do-rekov. I eve, ...plod sme na pokajanieto i na sol-zite, na Krstot, na Crkvata Bo`ja sobrana odonie lu|e {to n rodija i me|u koi rastevme i

sozrevavme. Sekako deka ne sme bes~uvstvitelnina Nejzinata egzistencijalna bolka nitu, pak, }eostaneme gluvi na Nejziniot maj~in povik. Neza{to mislime za sebe oti sme ne{to, tuku otise nadevame vo Otecot i vo qubovta i vo molit-vite na narodot Bo`ji i Negovite Svetiteli.

^esto za ova se sovetuvame so otec Kliment, na-{iot sotrudnik na nivata Bo`ja.Ne stanuva zbor za vremiwa i godini,

tuku za podgotovka i re{enost na `rtva koga }e bide potrebno na Crkvata. Samo li~nosti pod-gotveni da se `rtvuvaat mo`at da go gradat voistorijata ona {to }e ostane ve~no ili ve~notoda go voplotuvaat vo istorijata, a istoriskotopostoewe da go preobrazuvaat vo nov, besmrtenoblik na bitie i svetotroi~en na~in na posto-ewe. Tajna e ova golema, a jas vi pi{uvam za Hris-ta i Crkvata i nejzinata Sveta Evharistija.

Zatoa, seto ona {to vo daden istoriski

moment e potrebno i vistinsko, vo opasnost e dapostane samo maska i pre~ka ako go zagubi~uvstvoto za Bo`jata volja i ako ne mu odgovorislobodno i qubovno na predve~niot svetotro-

#

Slovo od Eleusa


31/132

i~en plan i sovet za Crkvata. Toa e vo pogolemaili vo pomala mera idol, iako ponekoga{ dobi-va oblik duri i na mona{ko tu|inuvawe, sre}enbrak, studii i kariera {to vetuva ili ne{todrugo sli~no. Mislam deka za ova }e me sfatite.

A mene za pustinata koj bi me sfatil....

Pogledot mi e naso~en kon nea, naviknat tamu dacrpam voda `iva... Vo bezmolvie da slu{am ne-izglagollivi slova... Vo no}ite osameni da yer-kam Svetlina predve~na... Vo o~isteno srce Ne-go da Go sretnam i Vas {to Ve qubam vo veki.Amin.

Znam deka niz podvigot vo s da se pois-tovetime so Onoj Koj za Svojata Crkva se raspnai voskresna, teatar }e mu postaneme na svetot,na lu|eto i na angelite, i znak protiv kogo lu|e-to }e govorat. No zar neprijatelot nema da goqubime? Zar i za nego sekojdnevno ne umirame ipak sme `ivi? Osobeno koga onoj kogo deneskago sretnuvame kako neprijatel, ve}e vo litur-giskoto Denes go prepoznavame kako ve~en na{vozquben vo Carstvoto na Otecot i Sinot iSvetiot Duh. Amin.

Va{i, vo Hrista Voskresnatiot,

monah Naum, monah Kliment.

$



32/132

BESEDI


33/132

BESEDA NA DENOT NA HIROTONIJATA

laèwej{i Vladiko, Va{i Visoko-preosve{tenstva, ~esno otci i soslu-ìteli, vozqubeni bara}a i sestrivo Hrista...Denes e den na Svetata Pedesetnica.

Denes Crkvata na{a Bo`ja svetotainski se pri-~estuva i u~estvuva vo ovoj ~udesen i spasitelennastan, koga Svetiot Duh Gospod, na eden nov, do-sega nepoznat na~in, vleguva vo istorijata na

svetot i daruvaj}i ni ja polnotata na nesozdade-nata Bo`ja blagodat go potvrduva i beskrajno govosovr{uva na{iot li~nosen na~in na posto-ewe. Denes Svetiot Duh, Ute{itelot blag, odnas gradi Crkva. Crkva koja se prepoznava ipriznava samo sobrana okolu svojot Episkop na

Svetata Liturgija ili Evharistija. Crkva za ko-ja i samo vo koja moè eden Episkop da se rako-poloì i da se sovr{uvaat sekoja Sveta Tajna iDobrodetel. Denes site nie, kako Crkva Bo`ja,sobrani vo ova mesto na Boèstvenata Evharis-tija, svedo~ime za polnotata na vistinata, zapolnotata na ìvotot, za qubovta, za poznani-

eto, za radosta i za slobodata koi{to ni se daru-vani. Svedo~ime deka sme vozqubeni i vo ni{tonezamenlivi ~eda na Boga i Otecot na{ nebesen,vosinoveni niz domostrojot na spasenieto, niz

'


34/132

Krstot i Voskresenieto na Edinorodniot Sin

Bo`ji, na{iot Spasitel i Gospod, Bogo~ovekot

Isus Hristos. Svedo~ime deka kako Crkva i na-

rod postoime vo predve~niot svetotroi~en plan

i sovet. Toa go svedo~i i Duhot Svet, Koj vo na-

{ite srca povikuva beskrajno silno Avva,

O~e! Toa svedo{tvo nikoj ne moè da ni go od-zeme.

Zatoa, dene{niot den e den na blagoda-

rewe, den na Sveta Evharistija, vo koja samite

sebesi i eden so drug tajno i sveto proniknuvaj-

}i se, sevkupniot na{ ìvot na Hrista Boga

slobodno Mu Go predavame. So ova Mu blagoda-rime na na{iot Bog, Sveta Troica, ìv i visti-

nit vo na{ite srca i na{ite li~nosti, Mu bla-

godarime na Otecot i na Negoviot Edinoroden

Sin i na Duhot Svet Negov za site dobro~ins-

tva, poznati i nepoznati, vidlivi i nevidlivi,

koi nam ni gi napravi. Mu blagodarime, za{to

od ni od {to vo bitie n privede i koga otpad-

navme od Nego povtorno n podigna i ne presta-

na s da pravi dodeka na nebo ne n vozvede i do-

deka ne ni go daruva idnoto Svoe Carstvo. Mu

blagodarime i za ovaa Sveta Evharistija, koja od

denes od na{ite race blagoizvoli da ja prima.

No, dene{niov den kako den na blago-darewe, na `rtva i prinos, e i den na pro{te-

nie. Gospod vo Svetoto Evangelie veli deka tre-

ba da mu prostime na svojot blièn, pred da Mu

!



35/132

go prineseme darot na Boga. Prostuvawe, pak, voasketsko-svetotainska i eshatolo{ka smisla nezna~i ni{to drugo, tuku na{iot blièn pov-torno i najvistinski da zaìvee vo na{eto srcei nie vo negovoto. Zatoa, da si prostime eden sodrug, vozqubeni, i da im pobarame pro{ka na

onie {to mislat, imale pravo ili ne, deka nanivniot glas ostanuvame gluvi. Neka ni prostatna{ite ednoverni bra}a i sestri, kade i da se,~ie ime i da nosat. I nie da im prostime na siteonie {to ne ja sfa}aat na{ata maka makedonska,na site onie {to ja prodlabo~uvaat na{ata rana

i beskrajno ja zgolemuvaat na{ata bolka, bolkapred s na crkovno-soboren, pa zatoa i na li~-nosen i na eshatolo{ki plan.

Na krajot sakam da im zablagodaram nasite onie {to vloìja napor i jas gre{niot dabidam pri~islen vo ovoj Svet sobor. Doznav i zasolzite proleani pred Svetiot prestol i za kap-natite po osamenite odai. Znam i za vozdi{kiteod dlabo~inata na srceto. Gi vidov i va{ite ra-dosni lica. Bogato bev obdaren so va{ite blago-slovi i bev qubezno primen od site vas. Pred s,za ova mu blagodaram na Negovoto BlaènstvoArhiepiskopot Ohridski i Makedonski g. g. Mi-

hail. Osobeno mu blagodaram na Visokopre-osve{teniot Mitropolit Prespanski i Pela-goniski g. Petar, koj so znaewe i blagoslov i voimeto na Negovoto Blaènstvo, tatkovski se

!

Slovo od Eleusa


36/132

gri`e{e za mene. Im blagodaram na ~lenovite naSvetiot Arhierejski Sinod na MakedonskataPravoslavna Crkva za nelicemernata qubov sokoja{to me primija. Gi molam da pomnat dekanivnata pomo{ i molitvi najvistinski mi se po-trebni. Im blagodaram na site onie ~ija{to qu-

bov me donese ovde, koi{to moeto srce gi znae...Mnogu im blagodaram na site strumi~a-

ni, ~esni otci i pobo`en narod {to se sobraa zada re~at: Dostoen! .

@alam {to zaradi specifi~nite okol-nosti, hirotonijata ne se sovr{i vo Strumica.

Im blagodaram na site prisutni ovde.Blagodatta na Gospoda na{ Isusa Hri-sta i qubovta na Boga i Oca i zaednicata naSvetiot Duh da bidat so site vas.

14.08.1995.Sv. Prorok Mihej

!



37/132

BESEDA OD VOSTOLIÛVAWETO

pored Bo`jata promisla, ne od ~oveki preku ~ovek, i po odlukata na Sve-tiot Sinod na Makedonskata Pravo-slavna Crkva, izbran sum za Episkopna ovaa bogomspasuvana eparhija, na

pomesnata Bo`ja Crkva vo Strumica.V~era be{e mojata li~no-soborna Pede-

setnica, hirotonijata za Episkop vo Soborniothram na Sv. Kliment Ohridski vo Skopje, kade

{to mnozina od vas bea prisutni i me potkrepi-ja so svojata qubov i molitva.

Denes, pak, sum vostoli~en od NegovotoBlaènstvo Arhiepiskopot Ohridski i Make-donski g. g. Mihail, vo tronot na strumi~kiteArhierei.

Sednuvam na mesto Hristovo i go zemamna sebe Negoviot obraz. Tajna e ova golema. Sta-nuvam glava na Crkvata Bo`ja vo ova mesto, so-brana okolu mene na Svetata Evharistija, na Bo-èstvenata Liturgija. Nadvor od ovaa blagodat-na zaednica nema Crkva nitu, pak, poboèn ì-vot. Sepak, zborot glava ne ozna~uva nekoja

vlast nad Crkvata, tuku go objavuva soborniotna~in na postoewe na Crkvata i sluèweto ne-mu. Episkopot e vo Crkvata i Crkvata e vo nego,vo edno zaemno, sveto, tajno i blagodatno pro-niknuvawe.

!!


38/132

Od denes jas ìveam za vas i vie za mene.Va{ata bolka i taga se moi, a mojata, va{a. Va-{ata radost e moja, a mojata, va{a. Va{ata qu-bov i molitva }e bidat mojata ìvotna sila. Vemolam, nikoj od nas da ne go naru{i ovoj sobo-ren na~in na postoewe nitu so zbor, nitu so de-

lo, nitu, pak, so misli. @ivotot na na{ata po-mesna Crkva vo s }e zavisi od na{eto vo Hris-ta ednodu{ie i ednomislie, za{to samo taka }ebideme silni vo borbata so vlastite i pogla-varstvata, so duhovite na zlobata vo podnebesi-eto. Za{to postoime, ìveeme vo vreme na zlo,

vo vreme na ìvot poro~en, opkruèni so lu|esamodovolni, vo sebe zaqubeni, a i so takvi {tose neverni, drugoverni, raznoverni, koi{to tre-ba da se vratat vo slovesnoto stado Hristovo ida bideme povtorno edno stado i eden pastir. Akosi pomogneme samite sebesi, }e im pomogneme inim, a toa }e bide koga niz na{iot soboren ì-vot }e se projavi tajnata na svetotroi~niot, li~-nosniot na~in na postoewe, {to zna~i projavana Carstvoto nebesno vo sila.

Se nadevam deka, samo vaka i samo to-ga{, }e pokaème deka sme dostojni naslednici,sotrudnici na Svetite Petnaeset Tiveriopol-

ski ma~enici, na Sveti Teofil Strumi~ki, naSveti Spaso Radovi{ki i na site Svetii, znajnii neznajni, koi{to ìveele na ova makedonskopar~e zemja.

!"



39/132

Po nivnite molitvi i po molitvite naSveti Kliment i Sveti Naum Ohridski i po mo-litvite na Presveta Bogorodica i na site Sve-tii, da n spasi Bog i da n pomiluva kako Edinblag i ~ovekoqubiv.

Veruvam deka }e uspeeme, znaej}i i slu-

{aj}i za va{ata pobo`nost.Va{e Bla`enstvo, primaj}i go ovoj `e-

zol, vetuvam deka pastvata, sve{tenstvoto i ver-niot narod {to mi gi doveri Svetiot Duh prekuodlukata na Svetiot Sinod na MakedonskataPravoslavna Crkva }e gi ~uvam, podu~uvam, vos-

pituvam i neguvam ne kako naemnik ami kako do-bar pastir koj ja polaga du{ata svoja za svoiteovci, krotko i so qubov; so cel da gi privedamkon Pastirona~alnikot Bogo~ovekot Hristos,na{iot Spasitel, pred Kogo }e dadam odgovor naStra{niot sud.

28.08.1995.Uspenie na Presveta Bogorodica

!#

Slovo od Eleusa


40/132


41/132

POSLANIJA


42/132

TAJNATA NA CRKVATA

rkvata e golema i Sveta Tajna. Tajna,koja{to moème da ja sfatime samo nie{to ìveeme vnatre vo Nea, i toa voramkite na ona {to pri toj blagodaten

ìvot ni se otkriva. Vo Crkvata se delotvoriblagodatna zaednica na Boga, Sveta Troica, so~ovekot. Na Bespo~etniot, Besmrtniot, Nepo-imliviot, Neizglagolliviot, na Nesozdadeniot- so sozdadenoto. Zatoa, ovaa Sveta Tajna vo svo-

jata polnota e nedostapna za na{iot razum i ne-vozmo`no e da ja opfatime so nitu edna defini-cija. Sepak, nekoi dimenzii i mnogu tajni odìvotot na Crkvata mu se poznati na ~ovekot.Najmnogu, pak, preku delata na Svetite otci koiod ìv, li~en blagodaten opit pi{uvale za Nea.

Od Svetiot Apostol Pavle pa do denes,Svetite otci Crkvata naj~esto ja narekuvaatTelo Hristovo. Soglasno so niv, Bogo~ovekotIsus Hristos e Glava na Svoeto li~no i sobor-no Telo - Crkvata, a vernite, site zaedno, se Te-lo Hristovo i ìvi ~lenovi na toa Telo i po-me|u sebe (Ef. 1, 22-23; 1 Kor 12, 27). Zna~i,

Crkvata pred s e ìv bogo~ove~ki organizam.No kade ja prepoznavame, kade se proja-

vuva i ostvaruva Crkvata kako Telo Hristovo?Polnotata, poistovetuvaweto na Crk-

!'


43/132

vata so Teloto Hristovo, se ostvaruva i se ot-kriva na Svetata Liturgija (Evharistija), vo na-rodot Bo`ji, sobran okolu svojot pomesen Epi-skop i sve{tenicite. Vernite na Svetata Li-turgija, iako mnozina, stanuvaat edno, voskres-nato i vozneseno Telo Hristovo. Svetiot Apo-

stol Hristov Pavle veli: "^a{ata na blagoslo-vot {to ja blagoslovuvame ne e li zaednica naKrvta Hristova? Lebot {to go prekr{uvame, nee li zaednica na Teloto Hristovo? Za{to eden eLebot, edno Telo sme mnogute, za{to site odeden Leb se pri~estuvame (1 Kor. 10, 16-17).

Vo Svoite Krv i Telo na Svetata Li-turgija Bogo~ovekot Hristos najvistinski e se-koga{ so nas i postojano smireno im se prinesu-va na vernite vo seta Svoja polnota. Vo polnotana nesozdadena blagodat, vistina, sloboda, qu-bov i naprosto vo polnotata na site Bogo~ove~-ki darovi, potrebni za spasenie i za obo`uvawena ~ovekot. Pri~estuvaj}i se so Hrista, so ne-sozdadenata svetotroi~na blagodat (ili energi-ja), nie, kako {to velat otcite, iako spored svojata priroda smrtni i ograni~eni, stanuvameblagodatno bespo~etni, nasekade prisutni ibesmrtni. Ne spored prirodata, tuku spored bla-

godatta. Stanuvame Bo`ji ~eda i bogovi po bla-godat. Zatoa, zaednicata i edinstvoto koe{to gozasnovame nie, pravoslavnite hristijani nizSvetata Liturgija, so Hrista Boga i me|u sebe, e

"



44/132

edinstvo, dlaboko bitijno (bidej}i blagodatno),{to go osloboduva ~ovekot od ograni~uvawatana vremeto i na prostorot. Taka {to sekoj ~lenna Crkvata ìvee, qubi i se spasuva so pomo{na site ~lenovi na Crkvata, zemni i nebesni.Sekoj od nas ìvee blagodatno i molitveno vo

site i zaradi site i site ìveat vo sekogo i za-radi sekogo. Toa e soborniot ìvot na Crkvata.Pritoa, ìvotot na sekogo e negov sopstven ì-vot i li~nosta na sekogo e negova sopstvena li~-nost, spored ikona i podobie na edinstvoto ili~nata zaednica na na{iot Bog Sveta Troica.

Celiot ~ovek vo Crkvata se isceluva,se oboùva; i umnata i razumna du{a i teloto.Umot prosvetlen odnatre od nesozdadenata svet-lina, pristapuva vo poznanie na svojot Sozdatel.Smrtta e pobedena od novoto Bitie - Crkvata,od noviot ìvot - soborniot. ôvekot ja nao|asmislata i polnotata na svoeto postoewe vo ve~-no li~no vosovr{uvawe vo li~na zaednica soTroi~niot Bog, Otecot i Sinot i Svetiot Duh,i so svojot blièn. Vakviot na~in na ìvot po~-nuva sega i ovde.

Sepak, ìvotot vo Crkvata pretposta-vuva i sesrdno, redovno i svesno u~estvo vo Sve-

tite Tajni i Dobrodeteli na Svetiot Duh. Ne-mame zaednica so Crkvata, so na{iot ìv i vis-tinski Bog, Sveta Troica, so Presveta Bogoro-dica i so site Svetii - ako ne sme krsteni, mi-

"

Slovo od Eleusa


45/132

ropomazani, pri~esteni ispovedani ili ven~a-ni, koga za toa }e dojde vreme. Isto taka nemamezaednica bez molitva, bez post, bez da se odnesu-vame so qubov sprema site lu|e koi{to Bo`jatapromisla gi nosi vo na{iot ìvot.

Posebno kako Episkop na na{ata po-

mesna Crkva i va{ duhoven otec, ve potsetuvamna ona {to na{iot Spasitel Gospod Isus Hris-tos go ima kaàno za Svetata Tajna Pri~est.

"Vistina, vistina vi velam, ako ne go jadete Te-loto na Sinot ôve~ki i ne ja piete Krvta Ne-gova, nemate ìvot vo sebe. Koj go jade Moeto

Telo i ja pie Mojata Krv, ima ìvot ve~en i Jas}e go voskresnam vo posledniot den. Za{to Moe-to Telo e vistinska hrana, a Mojata Krv e vis-tinsko pitie. Koj go jade Moeto Telo i ja pieMojata Krv, }e ìvee vo Mene i Jas vo nego.Kako {to Me prati @iviot Otec i Jas ìveamzaradi Otecot, taka i toj {to Me jade Mene, }eìvee zaradi Mene" (Jovan 6, 53-57).

Ne smeat da pominat denovi kako Velig-den, Petrovden, Uspenie na Presveta Bogoro-dica, Boì}, bez da se pri~estime. Bez Pri~estnema poboèn ìvot. Isto taka, dobro e da sepodgotvime za Pri~est so post, so molitva i so

ispoved i vo drugite Hristovi i Bogorodi~nipraznici, za praznicite na na{ite golemi make-donski i seslovenski Svetiteli Kliment,Naum..., kako i za hramoviot praznik na crkvata

"



46/132

kade {to odime na bogosluènie. Bidej}i samopri~esteni, najvistinski i najcelosno u~estvu-vame vo nastanot {to go praznuvame, a koj imaosobeno zna~enie za na{eto spisanie. Ova ne govelam samo jas tuku i Svetite otci i kanonitena Crkvata.

Kratkata molitva Gospodi Isuse Hris-te Sine Bo`ji, pomiluj me gre{niot (gre{na-ta) neka bide postojan pridru`nik na na{iotìvot, vo radost i vo taga. Kon postot odredenod Crkvata treba seriozno da se pridrùvame,no samo vo ramkite na na{ite duhovni i telesni

sili i sekoga{ vo soglasnost so sve{tenikot,na{iot duhoven otec. Od tu|i pastiri, od raznibaja~i i gleda~i da se drìme ponastrana. Tiene se slugi Hristovi.

A s {to pravime, da go pravime vo sla-va na na{iot Bog, Sveta Troica. Amin.

Blagodatta na na{iot Gospod Isus Hris-tos i qubovta na Boga i Otecot i zaednicata naSvetiot Duh, da bidat so site vas.

"!

Slovo od Eleusa


47/132


48/132

navamu, postot i molitvata vo Crkvata se zapa-zuvaat i se ìveat kako edna od na{ite najgole-mi svetosti. Dovolen pokazatel za spomnatoto eìvotot na koj bilo od na{ite Svetii od Pre-sveta Bogorodica i Svetite Apostoli, pa dodenes.

Vistinski post i molitva kako blago-datni darovi Bo`ji postojat samo vo Crkvata inikoga{ nadvor od nea. Toa zna~i deka toj {toposti i se moli treba da e krsten, da se pri~es-tuva, da se ispoveda, da gi po~ituva i da u~estvu-va vo site drugi Sveti Tajni na Crkvata.

Pod post, vo po{iroka smisla na zbo-rot, se podrazbira sevkupniot na{ hristijanskiìvot i na~in na postoewe vo Crkvata, opfa-}aj}i ja tuka i molitvata. Zatoa, uslovno, postotmoème da go podelime na telesen i duhoven. Vopotesna smisla pod zborot post naj~esto go pod-razbirame telesniot post, koj{to e vozdrùva-we od nekoi jadewa vo denovite i vremenskiteperiodi {to Crkvata gi odredila vo tekot nagodinata. Ovie denovi to~no treba da se zapazati nikoj da ne izmisluva, bez blagoslov, pove}eili pomalku od ona {to Crkvata od Svetiot Duhvdahnovena go opredelila.

Pri opredeluvaweto na telesniot posttreba mnogu da se vnimava. Ne e mo`no sekoj ~o-vek, sekoja konkretna li~nost da si naloùva ida se optovaruva so ista teìna. Vo Crkvata ì-

"#

Slovo od Eleusa


49/132

veat, se spasuvaat i deca vo razvoj (od koi do niv-nata sedumgodi{na vozrast voop{to ne se baratelesen post kako podgotovka za Pri~est) i iz-nemo{teni, ostareni lu|e, potoa lu|e bolni ilioptovareni so te{ka fizi~ka rabota, kako i è-ni, bremeni ili so doen~iwa. Na site ovie du-

hovniot otec, sve{tenikot, }e im opredeli postspored nivnite telesni sili ili ako treba i so-sema }e gi oslobodi od nego.

Postojat i lu|e koi{to iako moèbinemaat telesna slabost, duhovno se slabi i nemoàt da go izdràt celoto pravilo na postot.

Me|u niv ima i takvi koi{to doprva prio|aatkon Crkvata ili posle podolg period se vra-}aat. Duhovniot otec treba da bide mnogu vni-matelen so ovie bra}a i sestri hristijani i dane gi optovari so post koj{to e pogolem od ona{to tie moàt slobodno i qubovno da go podne-sat i da go prifatat. Odreduvaj}i im ja na ovielu|e vistinskata mera na postot, no i pristapu-vaweto kon Svetite Tajni, nie mnogu }e im po-mogneme vo ponatamo{noto duhovno rastewe. Oddruga strana, pak, preteranosta, neodmerenostavo postot moè da go paralizira i zapre niv-niot duhoven razvoj. Znaeme deka ni na novoro-

denoto dete ne mu se dava vedna{ tvrda hrana, tu-ku najnapred mleko. Ako ovaa pretpazlivost epotrebna za telesnoto rastewe dotolku pove}e ezna~ajna i za duhovnoto.

"$



50/132

Eve {to za ova pi{uva na{iot sveto-gorski monah, golemiot isposnik i duhovenotec, Episkopot Veli~ki Gavril od Lesnovs-kiot manastir, koj postojano ìvee{e vo naj-strog post: "Onie {to voop{to ne postat nekapo~nat da postat, ako mislat da se spasat i du-

{ata da im vleze vo Carstvoto Nebesno. No tiene moàt vedna{ da go usvojat celoto pravilo,tuku najnapred neka postat vo sreda i vo petok,vo prvata i vo poslednata nedela od postot, a po-toa so tekot na vremeto }e se trudat, a Gospod }eim pomogne da go primat polnoto pravilo, taka

{to po nekoe vreme i tie }e postat uredno...Osven toa, po~etnikot najnapred moè vo pos-nite dni da ne jade meso i mast, a da jade sirewei jajca, taka {to so tekot na vremeto }e mine nacelosen post." ("Pravila i odredbi na Pravo-slavnata Crkva za postot", Episkop Veli~kiGavril Svetogorec). Kako {to moème da zabe-leìme, karakteristika na svetite lu|e od Crk-vata e golema strogost sprema sebesi i golemosnishodewe i milost sprema poslabite bra}a isestri.

Telesniot post e nerazdelno povrzan soduhovniot post. Nema vistinski post bez poka-

janie i pla~, bez smirenie, bez molitva, bez tr-penie, bez qubov i milost kon bli`nite i bezdrugite Sveti Dobrodeteli. Od telesniot postduhovniot otec, kako {to vidovme, moè da n

"%

Slovo od Eleusa


51/132

razre{i, no od duhovniot post - nikoj, pa durini angel od neboto. Zatoa, telesniot post ne esekoga{ neophoden kako podgotovka za SvetaPri~est, dodeka pak, duhovniot e neophoden. Du-hovniot post e samata su{tina na hristijansko-to ìveewe i postoewe vo Crkvata. Sepak i te-

lesniot post mnogu go pomaga duhovniot. Naprimer, mnogu pomaga za da se ve`bame vo trpe-nie, smirenie i molitva, da vladee vo nas duh napokajanie, a pokraj toa, od ona {to bi go za{te-dile postej}i, moème da im dademe milost i po-mo{ na siromasite. Koga vaka pravilno bi se

razbral postot, veruvame deka ne bi postoelhristijanin koj bi moèl da se opravda ako ne godrì postot.1

Onie pak, {to pobo`no i redovno go za-pazuvaat postot, sekoga{ treba da go po~uvstvu-vaat kako podgotovka za Sveta Pri~est so Te-loto i Krvta Hristovi.

Posebno kako Episkop na na{ata po-mesna Crkva i va{ duhoven otec, sakam da vepotsetam na ona {to na{iot Spasitel, GospodIsus Hristos, go ima kaàno za Svetata TajnaPri~est: "Vistina, vistina vi velam: Ako ne go jadete Teloto na Sinot ôve~ki i ne ja piete

Krvta Negova, nemate ìvot vo sebe. Koj go jadeMoeto Telo i ja pie Mojata Krv, ima ìvot ve-~en i Jas }e go voskresnam vo posledniot den. Za-{to Moeto Telo e vistinska hrana, a Mojata

"&



52/132

Krv e vistinsko pitie. Koj go jade Moeto Telo ija pie Mojata Krv, }e ìvee vo Mene i Jas vo ne-go. Kako {to Me prati @iviot Otec i Jas ì-veam zaradi Otecot taka i toj {to Me jade Mene,}e ìvee zaradi Mene". (Jov. 6, 53-57)

Ne smeat da pominat denovi kako Velig-

den, Petrovden, Uspenie na Presveta Bogoro-dica, Boì}, bez da se pri~estime. Bez ova nemapoboèn ìvot. Isto taka, treba da se podgot-vime za Pri~est so post, so molitva i so ispovedvo drugite Hristovi i Bogorodi~ni praznici,za praznicite na na{ite golemi makedonski i

seslovenski Svetiteli Kliment, Naum i dru-gite, kako i za hramoviot praznik na crkvata vokoja odime na bogosluènie. Bidej}i samo pri-~esteni, najvistinski i najcelosno u~estvuvamevo nastanot {to go praznuvame, {to e osobenozna~ajno za na{eto spasenie. Ova ne go velam sa-mo jas, tuku i Svetite otci i kanonite2 na Crk-vata.

Kako, pak, kanonot }e se sprovede vo ì-votot na Crkvata i kaj sekoj vernik poedine~-no, odreduva duhovniot otec. Zatoa za Pri~est epotreben i blagoslov od duhovniot otec.

Koga stanuva zbor za ova, neophodno e da

se napomene deka bez redovno ispovedawe na svo-ite grevovi i sovetuvawe so duhovniot otec, ni-koj ne smee da pristapuva kon Svetata Pri~est.

Ispovedta e najdlaboka potreba na sekoj~ovek.

"'

Slovo od Eleusa


53/132


54/132


55/132

{to zna~i kako na{e davawe na Boga, ne kako ze-mawe ne{to od Nego. Onoj {to qubi se dava dosamozaborav, no samo taka i najmnogu dobiva.Nie vo molitvata Go barame Nego, a ne nekoj odNegovite zemni darovi.

Postot i molitvata se sekoga{ soboren

podvig i na~in na ìvot vo Crkvata. Nie gi os-tvaruvame samo vo Crkvata, i toa vo zaednica ipotpomognati od site nejzini ~lenovi, zemni inebesni. Zatoa, nie ne se molime i ne postimesamo za na{e spasenie tuku naprotiv, toa go pra-vime pred s za celata Crkva, za na{iot Epi-

skop, za sve{tenicite i za site lu|e, a najposleza nas.Samo noseni i rakovodeni od ova ~uvst-

vo na sobornost, na{ata molitva i post }e bidatprimeni od Gospoda.

Za site problemi vo duhovniot ìvot,pak, treba da se sovetuvame so na{iot sve{te-nik, a ne da posetuvame baja~i i gleda~i, bidej}itoa e golem grev, so koj si nanesuvame ogromnaduhovna {teta, a sozdavame i mo`nost za du{ev-no zaboluvawe. Nema nikakva zaednica pome|usvetlinata i temninata.

Na site {to vaka ìveat vo Crkvata,

Blagoslov, Blagodat i Mir od Boga Otecot nizSinot vo Svetiot Duh. Amin.

#



56/132

1 64. Apostolsko pravilo od[estiot Vselenski Sobor:

Ako nekoj klirik se najde deka posti vo den Gospodov (ne-dela) ili vo sabota, osven vo ednata (Velikata) sabota, da bi-de ras~inet; a ako e mirjanin da bide odla~en.

69. Apostolsko pravilo od[estiot Vselenski Sobor:

Ako nekoj episkop, prezviter, |akon, ipo|akon, ~tec ili pe-vec ne posti vo Svetata êtiriesetnica ili vo sreda i petok,osven koga za toa mu pre~i telesna nemo}, neka bide ras~inet,a mirjanin da bide odla~en.

2 9. Apostolsko pravilo.Site verni koi vleguvaat vo Crkva i gi slu{aat Pismata, ane dostojuvaat na molitva i na Sveta Pri~est, tie, kako tak-vi koi vo Crkvata pri~inuvaat nered, treba da se odla~at.

66. Apostolsko pravilo od[estiot Vselenski Sobor

Od Svetiot den na Voskresenieto na Hrista, na{iot Bog, pas do slednata nedela, preku celata sedmica, vernite treba dapretstojuvaat vo Svetite crkvi, peej}i psalmi, himni i pesniduhovni, raduvaj}i se vo Hrista i slavej}i, pritoa vnimavaj-}i pri ~itaweto na Boèstvenite Pisma i pri~estuvaj}i seso Svetite Tajni. Bidej}i samo na toj na~in }e sovoskresnemei }e se sovozneseme so Hrista. Zatoa, vo tie denovi nikakvisportski natprevari i javni pretstavi da ne se odrùvaat.

#!

Slovo od Eleusa


57/132

ZA REDOVNOTO

PRISTAPUVAWE KON SVETITE TAJNI

olema e Tajnata na Crkvata, za{to sa-

mata taa e edna seopfatna, sveta setaj-

na na Bogo~ovekot. Tajna, koja{to mo-

è da se sfati samo odnatre, so ìvot

niz nejzinite Sveti Tajni i dobrode-

teli na Svetiot Duh, i toa vo ramkite na ona

{to pri toj blagodaten ìvot i podvig ni se ot-

kriva. Zatoa, potrebno e da se znaat dogmite i

kanonite na Crkvata, dobro e da se poznava nej-zinata istorija, no najdoblesno e da se zdobieme

so ~isto srce. Samo vo o~istenoto srce, umot ~o-

vekov moè molitveno da prestojuva i tamu pro-

sveten od Boèstvenata blagodat, neprelestno

da gi poznava tajnite na verata i na ìvotot.

Takvo srce i um imale i Svetite otci, koi i vopi{ano nasledstvo ni go ostavija seto ona {to

vo dolgogodi{en i stradalen opit na blagodatna

zaednica so ìviot Bog, go vidoa i go doìvea-

ja. Sledej}i gi niv, osobeno pri rasteòt vo du-

hovniot ìvot, {to malku ni e poznat, nema ni-

koga{ da zatalkame.

Pra{aweto za potrebata od po~estoili poretko pri~estuvawe so Teloto i Krvta

Hristovi so svojata aktuelnost zasileno se na-

metnuva i bara odgovor vo ìvotot na na{ata

#"


58/132

Sveta pomesna pravoslavna Crkva. Kako nejzinEpiskop, zadolèn pred Boga i pred narodot Bo`- ji pravilno da rakovodam so slovoto na Hris-tovata vistina, sum povikan da go pojasnam ovojproblem vo svetlinata na pravoslavnoto Preda-nie. Sepak, prethodno napi{anoto treba da go

sfatime samo vo ramkite na borbata za vozobno-vuvawe na sevkupniot duhoven ìvot i podvigkaj nas: postot, molitvata, ispovedta, duhovnotorakovodstvo i.t.n.

Pri re{avaweto na ova pra{awe, za naskako pastiri na Crkvata Bo`ja, zna~ajni se dve

ne{ta: prvo, {to velat za pri~estuvaweto soSvetite Tajni kanonite (pravilata) na Crkvatai Svetite otci, odnosno, {to veli Svetoto Pre-danie; i vtoro, kakva e konkretnata sostojba kajnas.

Treba da Mu blagodarime na Boga, Kojgo promisluva na{eto spasenie i gi preteknuvasite demonski itrini, taka {to na{ata SvetaPravoslavna Crkva ve}e ima dadeno odgovor napra{aweto za ~estoto ili retkoto pri~estuva-we na svojot Sobor vo Carigrad odràn 1819 go-dina.

Odgovaraj}i na raspravite {to kon kra-

jot na XVIII i vo po~etokot na XIX vek bile vo-deni na Sveta Gora, Svetiot Sobor odlu~uva: "Aza Boèstvenata i Sveta Pri~est, bidete sigur-ni i znajte deka site blago~estivi hristijani se

##

Slovo od Eleusa


59/132

dol`ni na sekoja sve{tena Mistagogija (SvetaLiturgija) da pristapuvaat i da se pri~estuvaatso ìvototvornoto Telo, zaradi {to i se povi-kuvaat od sve{tenikot so vozglasot: "So stravBo`ji, vera i qubov pristapete." Za onoj ~ovek{to e kolebliv i nesposoben da se pri~estuva

sekoj den, na takviot Crkvata mu pora~uva i munalaga da pristapuva kon Svetata Pri~est to-ga{ koga }e se ispoveda kaj svojot duhoven otec,koga }e se po~uvstvuva dostoen za Sveta Pri~esti otkako od duhovniot otec }e dobie blagoslov.Ako, pak, izvr{i prestap i bide podloèn na

epitimija, treba vo pokajanie i solzi da ja izvr-{uva prethodno naloènata kazna. Potoa pov-torno doa|aj}i kaj svojot duhovnik, da dobie raz-re{uvawe i taka da se udostoi za Boèstvenatai Sveta Pri~est, za koja{to ne postoi vremen-sko opredeluvawe. Ne treba da pominat ni ~eti-rieset dena od pristapuvaweto kon Boèstve-nite Tajni, za{to toa e slobodno i nepre~eno ikoj saka da dobie dozvola od duhovnikot, (kakoonoj {to e bez prestap), dozvoleno mu e da sepri~estuva i sekoja nedela, za {to ne postoi ni-tu ograni~uvawe, nitu apostolsko pravilo 1.

Ovaa odluka na Carigradskiot Sobor

od 1819 godina vo s e soglasna i gi objasnuva ve-}e postoe~kite kanoni na Pravoslavnata Crk-va, Osmiot i Devettiot Apostolski Kanon2, [e-eset i {estiot i Osumdeset i osmiot Kanon od

#$



60/132


61/132

[estiot Vselenski Sobor, Vtoriot Kanon odSvetiot Pomesen Sobor vo Antiohija, a soglas-na e i so Svetoto Predanie na Svetite otci. Ce-loto, pak, Predanie vo najkratok vid e sodrà-no vo zborovite na Sveti Jovan Zlatoust: "Kogotreba da go pofalime, dali onie {to se pri~es-

tuvaat edna{ ili onie {to se pri~estuvaat ~es-to ili, pak, onie {to retko se pri~estuvaat?Nitu ednite, nitu drugite, nitu tretite, tukuonie {to so ~ista sovest se pri~estuvaat i ~ij-{to ìvot e neporo~en. Takvite neka pristapu-vaat sekoga{, a drugite neka ne pristapuvaat ni-

tu edna{."Zna~i, od dosega izloènoto moè da sezaklu~i deka Svetite kanoni, Svetite otci,Svetite Sobori ne go ograni~uvaat pristapuva-weto kon Svetite Tajni, tuku naprotiv, so svoja-ta strogost i zakana za odla~uvawe od Crkvatatie ja pottiknuvaat pri~esta da bide redovna.

Redovno pri~estuvawe, spored Svetiteotci, zna~i site onie {to pristapuvaat kon Sve-tite Tajni, bilo da se laici ili mu pripa|aat naklirot, da se podgotvuvaat za ~inot i da imaatblagoslov od svojot duhoven otec. Vo neophodnapodgotovka za Sveta Pri~est spa|a drèweto na

postot odreden od Crkvata (ni pove}e ni poma-lku), sovr{uvaweto na molitvenoto pravilo sometanii, sekojdnevnoto ~itawe na Svetoto Pis-mo i po mo`nost delata na Svetite otci i redov-

#%

Slovo od Eleusa


62/132

~est nema poboèn ìvot. Isto taka, dobro e dase podgotvime za Pri~est - so post, so molitvai so ispoved - vo drugite Hristovi i Bogo-rodi~ni praznici, za praznicite na na{ite go-lemi makedonski i seslovenski svetiteli Kli-ment, Naum, kako i za hramoviot praznik na crk-

vata kade {to odime na bogosluènie. Bidej}i,samo pri~esteni najvistinski i najcelosno u~es-tvuvame vo nastanot {to go praznuvame, a koj eod posebno zna~enie za na{eto spasenie. Ova nego velam samo jas, tuku i Svetite otci i kano-nite na Crkvata.

Treba da go osvestime momentot deka na-{ata padnata priroda i zatemnet um se strematkon toa da Go objasnat i svedat Bogo~ovekot Hris-tos, verata i ìvotot vo Nego, vo odredeni svoiramki i merki. Na primer, kanonite na Crkvatan povikuvaat da se pri~estuvame na sekoja Sve-ta Liturgija, a nie toa go sveduvame na ~etiripati godi{no, edna{ ili nitu edna{. Kanoniteni go pokaùvaat sovr{enoto i za nas vo Crk-vata imaat ve~no zna~enie. Na{e zadolènie eda se potrudime da go dostigneme sovr{enoto ida se smiruvame za na{ite nesovr{enosti, a neda gi menuvame kanonite na Crkvata spored svo-

ite mo`nosti i èlbi. Za{to Svetiot ApostolPavle rekol: "No duri i nie ili angel od nebotoda vi blagoveste{e ne{to drugo od ona {to viblagovestevme nie, neka bide anatema" (Gal. 1, 8).

#'

Slovo od Eleusa


63/132

Da prosledime {to kaùvaat Svetite ot-ci za Pri~esta. Sveti Serafim Sarovski veli:

"Isklu~itelno zna~ajno i neophodno zaspasenieto na du{ite na site hristijani e pri-~estuvaweto so Svetite Hristovi Tajni. Kolkupo~esto tolku podobro. Da se vozmutuvame po-

radi svojata nedostojnost oddale~uvaj}i se odpri~estuvaweto so Svetite Tajni e grev.

Koga so svoite solzi bi ispolnile iokean, ni toga{ ne bi moèle da Mu se oddol-ìme na Gospoda za darovite {to vrz nas bes-platno Gi izleva.

Blagodatta {to ni se dava preku Sveta-ta Pri~est e tolku golema {to ~ovekot, koga bibil u{te tolku nedostoen i gre{en, bi se o~is-til i bi se obnovil, ako samo so smirenie i sosvest za svojata gre{nost pristapuva kon Gos-poda.

Koj se pri~estuva toj sekade }e se spasi,a onoj koj ne se pri~estuva - ne veruvam.

I koga na kolena bi moral da se vle~amdo crkvata, jas bi go storil toa - samo da ne os-tanam bez Svetata Pri~est."4

Golem i nezadr`liv e kopneòt na sve-tite lu|e za Pri~esta so Teloto i Krvta Hris-

tovi. I ne e ~udo. Kako {to veli Svetiot Sta-rec Sofronij od Eseks: "Koga na{iot ìvotsecelo se gradi vrz kamenot na na{ata vera, IsusHristos, toga{ prirodno se pojavuva potrebata

$



64/132

na na{iot duh da se pri~estuvame kolku {to mo-ème po~esto."5

Svetite Starci i podvi`nici na Crk-vata, pominuvaj}i gi trite stepeni na duhov-niot rast - o~istuvaweto na srceto, prosvetlu-vaweto na umot i oboùvaweto - dobro znaat de-

ka vosovr{uvaweto ne biva celosno, bez u~est-vuvawe vo liturgiskiot ìvot. Trudot na pod-vigot e na{, no toj ne n vodi kon vosovr{uva-we, za{to vistinskoto pro{tenie na grevot,o~istuvaweto, prosvetluvaweto i oboènietose delo na blagodatta na soedinuvaweto so Hri-

sta, koe vo svojata polnota se slu~uva samo vo za-ednicata na Svetata Evharistija (Liturgija) inikako nadvor od nea. Zatoa, imaj}i go predvidduhovnoto rastewe na ~ovekot i promenite {tose slu~uvaat pritoa, nie na Svetata Liturgija semolime: "Ti, pak, Vladiko predloènite SvetiDarovi razdeli gi na site nas za dobro, sekomuspored negovata potreba." Eve {to za ova veli iboèstveniot Nikola Kavasila: "Ovaa Tajna esvetlina za site onie {to ve}e se imaat o~is-teno od grevot, taa e o~istuvawe za onie {to se~istat, a ukrepuvawe za site onie {to se boratprotiv lukaviot i protiv strastite. Na prvite

ne im preostanuva ni{to drugo, osven da ja pri-mat svetlinata na svetot, kako i okoto {to eo~isteno od raski. Onie, pak, {to s u{te imaatpotreba od ~istewe, {to drugo bi moèlo da gi

$

Slovo od Eleusa


65/132

o~isti? "Krvta na Sinot Bo`ji n o~istuva odkoj bilo grev" (1. Jovan 1, 7), veli osobeno voz-qubeniot od Hrista Jovan. Koj, pak, ne znae zapobedata nad lukaviot, deka samo Hristos ja izvo- juva, îe{to Telo se vozvi{i kako edinstvenapobeda nad grevot! So nego (Teloto) On moè da

im pomogne na site onie {to se borat vo ona{to i Sam pretrpe i pobedi isku{uvan (Evrei2, 18).6 Od dosega spomnatoto sleduva deka nasekoj stepen od duhovnoto vosovr{uvawe na ver-niot treba da mu se ovozmoì pristapuvawe konSvetite Tajni. Verniot ne treba da se oddale~u-

va od pri~estuvaweto, ~ekaj}i odredena duhovnazrelost koja, pak, bez samite Sveti Tajni niko-ga{ nema da ja dostigne.

Od druga strana, za opasnosta od proja-vuvaweto na ramnodu{nosta i na nebre`nostapri pristapuvaweto kon Svetite Tajni, pi{uvaSveti Teodor Studit:

"Golema sila imaat isto

taka i solzite i skru{enosta, a pred s pri~es-tuvaweto so Svetite Tajni, kon koi gledaj}i vekako - ne znam zo{to nebre`no - se odnesuvate,krajno se ~udam. S u{te i ima lu|e, koi vo ne-dela pristapuvaat kon Tainstvata; a koga se slu-ì Liturgija vo drugite denovi, nikoj ne pri-

stapuva. Se slu~uvalo, vo manastirite, nekoga{i sekojdnevno da se pri~estuvaat onie {to saka-le; a sega ova mnogu retko se slu~uva, ta duri mo-è i voop{to da ne se sretne."

$



66/132

"Ako denes nikoj ne se li{uva od obi~-nata hrana sekojdnevno i vo slu~aj da ne ja vkusikrajno od ova se voznemiruva; toga{ na {to li~itoa, koga na site im se nudi ne obi~en leb, tukuLebot na ìvotot i ne obi~na ~a{a, tukuâ{ata na besmrtnosta i ne se zainteresirani.

Dali voop{to nekoj od niv vkusil, ne smetaj}igo toa za neophodno? Kakva nerazumnost i be-smislie! Ako ova se slu~uvalo dosega, ve molamotsega da se potrudime da ne go dozvolime po-ve}e, znaej}i ja silata na ovoj dar Bo`ji; tuku se-koga{ so site sili, o~istuvaj}i se sebesi, da

pristapuvame i da se pri~estuvame so Svetite iosvetitelni Tajni. Mislam, na{iot napor mnogu}e ni pomogne da se za~uvame ~isti, pottiknuvaj-}i n kon ova (pri~astie) preku prigotvuvawetona samoto o~ekuvawe (na pri~estuvaweto). Soramnodu{nosta, pak, kon pri~estuvaweto, nastrastite im se ostava pogolema sloboda i pros-tor da n ulovat."7

Sveti Nikola Kavasila ovaa sostojba jarazjasnuva vaka: "Od tie pri~ini, sekoga{ ima-me potreba od ovaa Plot i se pri~estuvame pos-tojano na sve{tenata Trpeza, za delotvorno daostane vo nas zakonot na duhot, i da ne ostane me-

sto da ìvee teloto nitu, pak, da mu se dade mo`-nost da padne na zemja kako na te{kite tela koga}e im se odzeme potkrepata."

"Zaradi sevo ova, Tajnata e sovr{ena i

$!

Slovo od Eleusa


67/132

ne postoi ni{to {to bi im bilo potrebno naonie {to u~estvuvaat vo nea, a taa da ne im godava istoto vo izobilstvo. Sepak, bidej}i sla-biot materijal ne go ostava neizbri{liv, za{totaa riznica ja imame vo glineni sadovi (2. Kor.4, 7), zatoa ovoj lek go zemame ne edna{, tuku pos-

tojano. A potrebno e Tvorecot postojano da senao|a blizu do glinata i da go vozobnovuva i na-yiduva likot koga Toj }e se izobli~i. I nie da jaimame postojano pomo{ta od Lekarot, Koj ja is-celuva materijata koga taa se raspa|a i da go po-prava misleweto koga toa zabluduva, za da ne

prodre kri{um smrtta. Za ova Sveti ApostolPavle veli: ...iako bevme mrtvi poradi grevo-vite na{i, n oìvea so Hrista (Efes. 2, 5). I:...Krvta Hristova }e ja o~isti sovesta na{aod mrtvite dela, za da mu sluìme na ìviot

Bog(Evr. 9, 14)."Ima i drugi zna~ajni ne{ta okolu pri-

~estuvaweto so Svetite Tajni {to treba da gispomeneme: - îja ikona pretstavuva sve{teni-kot koga sluì Sveta Liturgija? - Kakov eodnosot pome|u onoj {to bogosluì i Hrista?

Vo taa smisla, kako i od samite dviè-wa {to sve{tenikot gi pravi za vreme na Sve-

tata Liturgija, jasno e dali toj ja sfa}a sredi{-nata Tajna na Crkvata. - Kakvo zna~ewe ima fak-tot {to Hristos e Onoj Koj prinesuva i Koj seprinesuva, Koj prima i Koj se razdava? - Kako se

$"



68/132

slu~uva edinstvoto vo verata i zaednicata na

Svetiot Duh pred da se pri~estime i {to zna~i

toa? - Na koj na~in edinstveno nie moème sa-

mite sebesi i eden so drug i siot na{ ìvot na

Hrista Boga da Mu go predademe, {to voedno e i

celta na Svetata Liturgija? No zasega osobeno e

bitno da go znaeme slednovo:Crkvata vo Svetata Liturgija, vo sobra-

niot narod okolu svojot Episkop, se projavuva

kako ikona na idnoto Carstvo. Vo Svetata Li-

turgija gi nadminuvame site podelbi {to ni gi

nametnuva prirodata i zaednicata vo koja{to

ìveeme. Site sme edno vo Hrista, site sme Te-lo Hristovo i ~lenovi pome|u sebe i na toa Te-

lo istovremeno. Na{iot ìvot, duhovnoto ras-

tewe i spasenie vo Crkvata se soborni. Svetot,

pak, vo koj{to ìveeme e ikona na pekolot vo

smisla na padot, grevot, razdorot, neednakvosta.

Vo Svetata Liturgija ne smeeme da voveduvame

elementi od ovoj svet. Na primer, ne moè da se

sluì Liturgija vo koja }e se pri~estat samo

bolni ili samo studenti ili samo vojnici i sl.,

kako {to se slu~uva vo edna sestrinska pravo-

slavna Crkva. Nitu, pak, moè da se sluì Li-

turgija samo za sve{tenikot ili za sve{teni-

cite, vo koja{to edinstveno tie imaat pravo dase pri~estat. Zarem i na{ata liturgiska molit-

va ne e takva:"

I udostoj n so Tvojata mo}na ra-

ka da ni go prepodade{ pre~istoto Telo i ~esna

$#

Slovo od Eleusa


69/132

Krv, a preku nas i na siot narod!" Pristapuva-weto kon Svetite Tajni e podednakvo za site, za-{to se slu~uva li~nosen, a ne magiski, od ~inotpredusloven pristap kon niv. Eve {to za ovapra{awe veli sostavuva~ot na slu`bata na Li-turgijata, Svetiot Zlatoust:

"

Postojat momenti

koga eden sve{tenik ne se razlikuva od edenlaik, osobeno koga pristapuvaat kon SvetiteTajni. Na site nas tie ni se prinesuvaat poded-nakvo. Ne kako vo Stariot Zavet, kade {to ednahrana be{e za sve{tenicite a druga za narodot,a i kade {to na narodot ne mu be{e dozvoleno da

u~estvuva vo ona {to be{e opredeleno za sve{-tenicite. Sega ne se slu~uva toa, tuku na site nise prinesuva istoto Telo i istata ^a{a. "8

Ona {to n udostojuva da se pri~estimene e na{ata slu`ba, koja bilo da e taa, pa duri isve{teni~ka, tuku na{ata qubov i li~nosen od-nos so Boga i so bli`niot. Kolku pove}e se pre-davame sebesi kako prinos i `rtva na Boga zaspasenie na svetot tolku pove}e stanuvame po-dobni na Hrista i popodgotveni za zaednica i zaPri~est so Nego. I ne samo toa tuku od sve{te-nikot, kako nositel na pogolem dar, se bara ipogolema podgotovka.

"...za{to vo sredi{teto na zaednicatamora da postoi nekoj {to, tokmu kako Hristos,nema ni{to {to bi bilo negovo, no vo kogo ipreku kogo sekoj mo`e da go otkrie svojot pat.

$$



70/132

Su{tinata na sve{tenstvoto, spored zborovitena Svetiot Apostol Pavle, e da im se bide nasite s (1. Kor. 9, 22), na sekogo da mu se bideHristos. Hristos nemal privaten, individualenìvot. Hristos nemal vreme za Sebe. On celiotSebesi se dal na ~ovekot i so toa sebeprinesu-

vawe n spasil nas i stanal na{ Gospod, U~iteli Vladika. A nie, sekako, ne sme podgotveni natoa. No, toa e idejata koja {to ~ovekot go pravisve{tenik. ôvek koj saka da razgovara za slu`-bite i ode`dite s u{te ne e sve{tenik. Vis-tinski sve{tenik e onoj {to barem samo edna{

vo svojot ìvot go po~uvstvuval zna~eweto naHristovite zborovi: Jas dojdov da frlam oganna zemjata i kolku bi sakal da se be{e razgorel!

(Luka 12, 49). Sve{tenikot, koj e rakopoloènvo sredi{teto na Crkvata, na Svetata Evharis-tija e onoj {to Go pravi Hrista prisuten, koj japretstavuva Hristovata grià, Hristovata qu-bov, Hristovoto u~ewe, no vo mnogu realna smis-la." 9

Soo~eni so Predanieto na Crkvata de-ka Svetata Liturgija i pri~estuvaweto so Telo-to i Krvta Hristovi se ostvaruvawe i polnota ismisla na na{iot ìvot vo Crkvata kako Telo

Hristovo i so obi~ajot ili tradicijata {to kajnas postoi, koga na pristapuvaweto kon SvetiteTajni se gleda kako na nekoj osobeno zna~aen delod ìvotot na Crkvata, no sepak samo del, i toa

$%

Slovo od Eleusa


71/132

naj~esto ne najzna~aen, treba najseriozno da sezapra{ame kako }e prodolìme ponatamu! Dali}e gi sledime Svetite otci i }e rasteme zaednoso niv vo blagodatnata zaednica na spasenieto ioboùvaweto ili, pak, krvta {to tie ja prolea-ja za ~istotata na pravoslavnata vera i ìvot }e

padne vrz nas i vrz na{ite deca? Za{to bez Me-ne ne moète ni{to da napravite, veli Bogo-~ovekot Hristos.

1. Spored faksimil od originalniot dokument,donositel i potpisnik na ovaa odluka na Svetiot Sobor e iMitropolitot Skopski Antim.

2. KANON 8.

Ako nekoj episkop, prezviter, |akon ili koj bilood sve{teni~kiot ~in pri prinesuvawe na darovite ne sepri~esti, da ja kaè pri~inata i ako e osnovana, dobiva pros-tuvawe. Ako, pak, ne ja kaùva, da se odla~i (razre{i) kakopredizvikuva~ na zabuni vo narodot i podozrenie kon onoj{to go sovr{uva sve{teniot prinos kako da ne go izvr{ilpravilno prinosot.

Objasnuvawe ()Postoe~kiot Kanon veli, site i osobeno sve{te-

nite lica da bidat podgotveni i dostojni da se pri~estat soSvetite Tajni koga se sovr{uva prinosot ili sve{tenodej-stvieto na Teloto Gospodovo. Ako, pak, nekoj od niv e prisu-ten na Boèstvenata Liturgija a ne se pri~esti, neka ja kaèpri~inata zaradi koja ne se pri~estil i ako e opravdana i os-novana, neka mu bide prosteno; ako, pak, ne saka da ja kaè, da

se odla~i. Za{to predizvikuva zabuna kaj narodot, so toa {todava povod da se posomneva mnozinstvoto deka sve{tenikot{to ja sluèl Liturgijata e nedostoen, pa zatoa ne saka da sepri~esti od nego.

(Od postoe~kiot Kanon se razre{uva navidum pro-

$&



72/132


73/132

Zonara veli bukvalno: "Ovoj Kanon bara koga se prinesuva`rtva dokraj da se ostane na molitva i na Sveta Pri~est".Za{to od laicite se baralo toga{ postojano da se pri~estu-vaat. A pak, Valsamon veli: "Ona {to go odreduva ovoj Kanone mnogu strogo, za{to gi odla~uva onie {to se vocrkovuvaat,a koi{to ne ostanuvaat dokraj nitu se pri~estuvaat".

(Ovoj kanon prepora~uva postojano pri~estuvawe,iako Valsamon za Osmiot Apostolski kanon veli deka e ne-vozmo`no da se pri~estuvaat Hristijanite postojano: evekade ovoj kanon go zamolknuva, zaradi {to (Valsamon) nevol-no ispoveda deka istiot e prestrog, za{to gi odla~uva onie{to si odat, a ne se pri~estuvaat. Zarem, Svetite Apostolisakale da ozakonat nevozmo`na rabota? Zatoa kanonot ne ve-li sekoj den, tuku istoto vaì za onie {to ne ja do~ekuvaatSvetata Pri~est toga{ koga se sovr{uva Boèstvenata Li-turgija. Onie {to ne go razbiraat kanonot i velat deka is-tiot gi odla~uva, onie koi ne dostojuvaat na Liturgija sdodeka ne se pri~estat dostojnite, gi zamolknuva Matej Vlas-taris (Za~alo 1, Glava 25) velej}i: "Jas mislam deka drevniteHristijani kako {to se trudea da veruvaat pravilno taka setrudea i da ìveat pravilno. Zaradi toa, mnogu drugi obi~aikoi se naveduvaat vo Boèstvenite kanoni, voobi~aeno votoa vreme, sega vo na{ite vremiwa se poinakvi i razli~ni.Takvi n napravi izopa~eniot i nebreèn ìvot {to go ì-veeme, {to nitu moème da veruvame oti Hristijanite ne-kojpat dostignaa tolkava dobrodetel {to se pri~estuvaa nasekoja Liturgija koja{to se sluè{e."

Soglasnost ()Soglasno so ovoj kanon, opredeluva i Vtoroto pra-

vilo od Antiohiskiot Sobor velej}i: Site onie, {to vlegu-vaat vo crkva za vreme na Boèstvenata Liturgija i gi slu-{aat Pismata, no se otklonuvaat od Svetata Pri~est, spro-tivno na redot (pod izgovor na boèmno blago~estie i smire-noumie, spored tolkuvaweto na odli~niot tolkuva~ Zonara),ovie, velam, neka se odla~at. Postojanoto pri~estuvawe gopotvrduva i 66-to pravilo na [estiot Vselenski Sobor, za-poveduvaj}i im na Hristijanite vo celata Svetla Sedmica da

%



74/132

prebivaat vo peewe na psalmi i himni i da se nasladuvaat soSvetite Tajni. No i od Tretiot Kanon na Sveti Timotej sezaklu~uva postojanosta na pri~estuvaweto. Koga toj mu raz-re{uva da se pri~estuva na onoj {to e demoniziran, samo nesekoj den tuku samo vo nedela, (vo drugi rakopisi e napi-{ano, samo povremeno ) sledstveno e deka na nedemonizira-nite im se razre{uva da se pri~estuvaat u{te po~esto. Nekoivelat deka zaradi ova Timotej vo Tretiot Kanon zapoveda vosabota i vo nedela da ne se sostanuvaat bra~nite dvojki, vovzaemna soglasnost so cel da se pri~estuvaat, za{to vo toavreme samo vo ovie denovi se sovr{uvala Boèstvenata Li-turgija. Ova nivno mislewe go potvrduva i Boèstveniot Jus-tin, velej}i vo Vtorata Apologija deka: "Vo denot na sonce-to, koj e nedela, se sobiraa site Hristijani vo crkvite (koizaradi ova i se narekuvale Gospodovi denovi) i gi primaa Bo-èstvenite Tajni." Oti sekoga{ Hristijanite treba ~esto da

se pri~estuvaat, od Zapad svedo~i Boèstveniot Amvrosij,velej}i go ova: "Gledame mnogu bra}a kako nebre`no se sobi-raat vo Crkva i kako, osobeno vo nedelite, ne se prisutni naTajnite". I istiot povtorno gi obvinuva onie {to ne se pri-~estuvaat postojano i veli za misti~niot leb: "Bog ni go dadenam ovoj leb za sekojdneven, a nie nego go pravime godi{en".Od Azija, pak, osobeno Boèstveniot Zlatoust go bara ~esto-to pri~estuvawe od Hristijanite. Pogledni vo predgovorot

na tolkuvaweto na osmoto Slovo na Poslanieto kon Rimja-nite, vo tolkuvaweto na Delata Apostolski, pettata Besedana Prvoto Poslanie kon Timoteja, sedumnaesettata Besedaod tolkuvaweto na Poslanieto kon Efesjanite, Slovo kononie {to otstapuvaat od Svetite sobranija, Beseda dvaeset iosma na tolkuvaweto na Prvoto Poslanie kon Korintjanite;Slovo za blaèniot ilogonion; Slovo za postot i drugo. Odova vidi kolku se bori i kolku govori negoviot blagoglagol-

liv jazik za da gi pottikne Hristijanite vo ona vreme da sepri~estuvaat dostojno i postojano. Pogledni go i poslanietona Velikiot Vasilij kon Kesarija Patrikija i Prvoto Slovoza Kr{tevaweto. No i onoj {to posvetuva vnimanie na mo-litvite niz celata Boèstvena Liturgija, zar ne gleda jasno

%

Slovo od Eleusa


75/132

deka site se stremat kon toa da se pri~estuvaat sobraniteHristijani na Liturgija, onie {to se dostojni.

3. Izvadok od poslanieto "Tajnata na Crkvata",Mitropolit Strumi~ki Naum.

4. Prepodoben Serafim Sarovski, "Radosti moja,Hristos vaskrese!", Beograd, Manastir ]elija Piperska, 1991.

5. "Svetli lik Starca Sofronija", Banatski ves-nik br. 2 april-juni, 1988.

6. "Za ìvotot vo Hrista", sedum slova od SvetiNikola Kavasila (na gr~ki), Suruti, 1990.

7. Dobrotoqubie, Moskva, 1901.8. Aleksander [meman, "Golema êtiriesetnica",

(na gr~ki), petto izdanie, Atina 1991.9. Protoerej Aleksandar [meman, "Liturgija i

ìvot", Skopje, 1994.

%



76/132

ZA MAGISKIOT PRISTAP KON @IVOTOT

dna od najgolemite pre~ki za obnovana duhovniot ìvot kaj na{iot pravo-slaven narod, kolku {to zabeleàvotkako stanav Episkop na na{ava po-mesna Crkva, e prisustvoto i dejstvu-

vaweto na najraznovidni baja~i i gleda~i. Mno-gu negativno vlijanie imaat i nekoi, iako na-rodni, no sepak, spored svojata su{tina magiskii idolopokloni~ki obi~ai, kako i sueverieto i

veruvaweto vo soni{ta. Pravoslavnata Crkva inejzinite pastiri osobeno vnimanie treba da muposvetat na otstranuvaweto na ovie negativnipojavi koi{to ve}e podolgo vreme zemaat zamavkaj nas i na isceluvaweto na posledicite od niv.So taa cel i gi napi{av slednive redovi:

ôvekot nikoga{ ne bil bez problemi,bilo od duhovna ili od materijalna priroda bi-lo da proizleguvaat od samiot nego ili od sve-tot {to go opkruùva. Sovremeniot, samoqubivna~in na ìvot i postoewe s pove}e i pove}e gizgolemuva postoe~kite, a sozdava i novi proble-mi. Sosema e prirodno da se stremi kon nivno

razre{uvawe.Prviot ~ovek, Adam, posaka so samo ed-

no kasnuvawe od zabranetiot plod, zna~i oded-na{, na eden migoven, magiski na~in, da gi raz-

%!


77/132

re{i site svoi problemi, da stane Bog. Istiotmagiski pristap za razre{uvaweto na proble-mite od dene{nicata mu se nudi na na{iot pra-voslaven ~ovek, zna~itelno oddale~en od vis-tinskoto Predanie na Crkvata.

Postoeweto na mno{tvo gata~i, baja~i

vo Makedonija, kako i za~estenite poseti i ba-raweto pomo{ i sovet od niv, e najverodostoenpokazatel na gorenapi{anoto. S poza~esteno eduri i nivnoto mediumsko pretstavuvawe.

Tie dejstvuvaat niz raznovidni na~inii formi: baat i gledaat na karti, na kafe, na ra-

ka, na grav, na del od obleka, na fotografija ina drugi ne{ta. Naj~esto prisutni se postarièni, no ima i maì. Takvi dejstvija vr{at inekoi oxi. Vo Svetoto Evangelie se veli deka i|avolot moè da se pretvori vo angel na svetli-nata (2 Kor. 11, 14). Taka, postojat i takvi baja~ii gleda~i koi{to, vr{ej}i ja svojata {tetna dej-nost a so cel polesno da gi privle~at lu|eto, ko-ristat i objekti na Pravoslavnata Crkva (manas-tiri, hramovi), kako i ikoni, krstovi i drugisve{teni predmeti. Svoite posetiteli gi is-pra}aat da otvoraat crkvi, da palat sve}i, da no-sat lep~iwa vo crkva, da im se ~itaat molitvi,

da ve~eraat pred ikonite vo hramot i drugo.Ovie dejstvija gi vr{at so svoeviden magiskipristap. Se slu~uva da gi sovetuvaat lu|eto dekatreba da postat i da se molat ili pak i samite da

%"



78/132

dràt post. Svetoto Evangelie i knigite napi-{ani od Svetite otci ne gi ~itaat i ne prepora-~uvaat da bidat ~itani. Mnogumina odat dotamu{to tvrdat deka gi ma~at "svetci", koi im se ja-vuvaat ili nasone ili vo sostojba na pripa|awe- sostojba demonska i sosema nepoznata na pra-

voslavniot ìvot i duhovnost.Site tie, pak, nau~eni od padnatiot an-

gel - |avolot, ponekoga{ za~uduvaat so svoetopoznavawe na minatoto (no nikoga{ i na idni-nata). Potpomognati od nego, samo privremeno iprividno razre{uvaat problemi, isceluvaat od

bolesti i pravat nekoi drugi ~uda. Nekoi baja-~i i gleda~i magiskite rituali gi pravat svesnoi ottuka izvlekuvaat materijalna polza, a drugi,izmameni od |avolot (prelest) mislat deka vr-{at Bo`jo delo. Poslednive naj~esto ne baraatnikakov materijalen nadomest.

Postojat baja~i koi{to pravat crna ma-gija, a drugi pak, se javuvaat vo uloga na nejzinirazre{iteli, pravej}i t.n. bela magija. Navede-nite dejanija gi izvr{uvaat so pomo{ na |avo-lot. (Pod dejstvo na magii, t.e. |avolska energi- ja, potpa|aat onie lu|e {to se oddeleni od ì-viot ìvot na Crkvata, {to ne postat, ne se mo-

lat, ne se ispovedaat, ne se pri~estuvaat redov-no so Teloto i Krvta Hristovi...)Od li~ni sredbi, od ispovedi, kako i

slu{aj}i za niv, doznavam deka mnogumina se du-

%#

Slovo od Eleusa


79/132


80/132

ni stravot kaj lu|eto {to se pla{at ako ne giispolnat barawata na baja~ot, stanuvaj}i nivenplen. Za~uduva~ki e {to istite lu|e ne se pla-{at od toa {to ne postat, ne se molat, ne gi is-povedaat svoite grevovi, ne se pri~estuvaat re-dovno, ne se ven~avaat vo Crkva i voop{to, ne

u~estvuvaat vo svetotainskiot i dobrodetelenìvot na Crkvata.

Se sozdavaat magiski i neli~nosni od-nosi, zatoa {to koga e vo pra{awe rasteweto irazvojot na li~nosta i li~nosnite odnosi, {tosekoga{ e na{iot su{tinski problem, ni{to ne

se slu~uva odedna{, magiski. Vistinskata vera inade` i barawe pomo{ od Boga se poistovetuvaso vistinskoto barawe li~na blagodatna zaedni-ca so Nego. Kaànoto polesno moè da se sfatiso eden primer od sekojdnevniot ìvot: ako po-barame pomo{ od ~ovek kogo ne go poznavame,mo`no e i da ne ja dobieme, no ako so nego izgra-dime blizok, li~nosen odnos, istiot ~ovek }e seobide da ni pomogne, duri i nad svoite mo`nos-ti. Zna~i, otpa|a sekoj magiski, neli~nosen pri-stap kon Boga, toga{ koga barame pomo{ od Ne-go. ôvekot, ìveej}i vo soborniot ìvot naCrkvata, {to zna~i vo zaednica so Boga i so svo-

ite bli`ni i u~estvuvaj}i vo Svetite Tajni iSvetite Dobrodeteli na Svetiot Duh, postepe-no, no sigurno raste i sozreva kako li~nost igradi vistinska zaednica. Najnapred se o~istu-

%%

Slovo od Eleusa


81/132

va, gi preobrazuva svoite strasti, potoa go dos-tignuva prosvetluvaweto na umot i na krajot ce-losno se oboùva. A za ovoj proces e potrebno dol-go vreme i istovremeno delotvorewe na slobo-den i quboven podvig. Pokraj toa, potrebno e irakovodewe od eden iskusen duhoven otec koj go

ima pominato patot na duhovnoto vosovr{uva-we, koj e veren svedok na Hrista Bogo~ovekot,svedok na Negovata qubov kon Boga i Oca i konsekoj ~ovek.

Sporeduvaj}i go odnosot pome|u duhov-niot otec i duhovnoto ~edo od edna i baja~ot

(gleda~ot) i negoviot posetitel od druga strana,vi svedo~ime deka su{testveno se razlikuvaatme|u sebe. Duhovniot otec so mnogu stradawa i`rtvi svoeto duhovno ~edo go ra|a za nov ìvot.Pri nivnoto op{tewe se ra|a blagodaten li~enodnos {to }e prodolì vo Carstvoto Nebesno.Li~nosniot odnos e avtenti~en svedok na Ne-besnoto Carstvo - vo ovoj svet i vek. Duhovniototec (ili Starecot) ìvee vo srceto na negovo-to duhovno ~edo i obratno, obajcata ìveat zaspasenieto na drugiot. Vo toj me|useben odnosrastat kako li~nosti, zaedno so soborniot rastna celata Crkva. Tie ne ostvaruvaat kratka pet-

minutna sredba vo koja se bara magisko i brzore{enie na problemot za potoa s da zaboravatkako pri posetata kaj baja~ite i gleda~ite.Sredbata so kvazi-duhovnicite e predizvikana

%&



82/132

samo od ovozemni interesi, a ne e barawe na ì-viot i vistinski Bog, edinstveniot Lekar na na-{ite du{i i tela.

I na krajot, koga bi sakale celiot ovojproblem da go opfatime so eden zbor, bi rekle:|avol ne se isteruva so |avol, tuku vo zaednica

so Boga.Baraweto pomo{ od baja~i i gleda~i e

golem grev {to treba da se ispoveda pred da seprimi Svetata Pri~est. Baja~ite i gleda~ite ilu|eto {to odat kaj niv, spored [eeset i prvotopravilo od [estiot Vselenski Sobor, se odla-

~uvaat od Svetata Pri~est, {to zna~i od Crkva-ta, a onie {to nema da se pokajat za storeniot~in se anatemisuvaat: "Onie koi{to se obra-}aat kaj gata~i ili kaj takanare~enite stona-~alnici i nim sli~ni za da go uznaat od niv ona{to tie }e sakaat da im go otkrijat, po silata naporane{nite uredbi od otcite za niv, neka pod-legnat na praviloto koe opredeluva {estgodi{-no odla~uvawe od Svetata Pri~est. Na istatakazna treba da podlegnat i onie koi{to vodatme~ki ili drugi ìvotni za zabavi i soblaznina neukite lu|e i koi pretskaùvaat sre}a, sud-bina, rodoslov i mnogu drugi nim podobni ne{-

ta. A takanare~enite oblakogoniteli, baja~i,postavuva~i na amajlii (talismani) i gata~i,koi{to ostanuvaat uporni vo toa i ne sakaat dase odvratat i ottrgnat od takvite {tetni i ne-

%'

Slovo od Eleusa


83/132

znaboè~ki izmislici, odlu~uvame sosem da seizgonat od Crkvata kako {to naloùvaat i Sve-tite pravila, bidej}i: [to zaedni~ko ima svet-linata so temninata? , kako {to re~e Aposto-lot, ili: Kakva soglasnost ima Crkvata Bo`jaso idolite? , ili: Koj e udelot na verniot so ne-

verniot? , ili: Kakva soglasnost ima me|u Hris-ta i |avolot?

Eden naroden, (zavisno od slu~ajot) vogolema mera magiski i idolopokloni~ki obi~aj,e kurbanot. Kurbanot ostvaren pri osvetuvaweku}a, koga temelite se poprskuvaat so krv od za-

klano ìvotno i vo niv se stava glava od nego,pretstavuva ritual {to se pravi pod vlijanie na|avolot. Toga{, kako ne~estiv obred, si go vne-suvame |avolot vo sopstveniot dom. Kurbanot,pak, prinesen na hramova slava moè da ima ipozitivno zna~ewe, zavisno od toa kako }e sesfati. Ako kurbanot se podgotvuva i razdava zazakrepnuvawe na gostite koi na hramovata slava~esto doa|aat i oddaleku, {to zna~i osnovniotmotiv e bratoqubieto, gostoqubieto, toga{ evo red; samo treba da se vnimava da ne se pravi vosreda ili vo petok, ili vo period koga se posti.I vo manastirite e zabraneto kolewe kurban,

bidej}i, spored Predanieto na Crkvata i manas-tirskiot tipik, vo manastirite ne se jade meso.Ako kurbanot go kolete so cel da mu prinesete`rtva na Boga za zdravje i za uspeh vo ìvotot,

&



84/132

za Gospod da ve ~uva od nesre}i - u~estvuvate vomagiski idolopokloni~ki ritual; toj ~in ne esoglasen so u~eweto i Predanieto na pravoslav-nata Crkva. Ako pritoa go naru{ite i oprede-leniot post od Svetata Crkva (ako kurbanot gokolete i jadete vo sreda ili vo petok ili vo ne-

koj drug posen period), toga{ grevot e u{te po-golem.

Bog Otec samo edna `rtva prima - krs-nata `rtva na Negoviot Edinoroden Sin, prine-sena za spasenie na sekoj ~ovek, koja e celosna isovr{ena `rtva. Na{eto u~estvo vo ovaa edna{

zasekoga{ prinesena `rtva se ostvaruva vo Sve-tata Liturgija na Crkvata, preku postojanotoprinesuvawe na na{ata slovesna i beskrvna `r-tva (Svetite Darovi) i preku pri~estuvaweto soTeloto i Krvta Hristovi. Na{iot post, molit-vata, qubovta sprema Boga i sprema sekoj ~oveke `rtvata koja{to Bog pred s ja bara od sitenas. Ovaa `rtva ja prinesuvame so prinesuvawe-to na Svetite Darovi. Svetata Liturgija (Evha-ristija) na Crkvata e izvor i polnota i mera nana{ata vera i na sevkupniot na{ `ivot. Zatoavo pravoslavnata Crkva nikoga{ na Boga ne Muprinesuvame krvni `rtvi, ne Mu prinesuvame

tu|a krv, za{to taka poka`uvame deka ja prezi-rame `rtvata na Negoviot Edinoroden Sin. To-ga{ pravime ogromen grev. Edinstvena krvna`rtva koja bi Mu bila mila na Boga e na{ata

&

Slovo od Eleusa


85/132


86/132

ne ka`uvaj, ne poglednuvaj, ne svrtuvaj se,

slovo od eleusa

Documents