sluŽbeni glasnik opŠtine derventa lat.pdf · datum: 06. 04. 2012. god. sluŽbeni glasnik opŠtine...

SLUŽBENI GLASNIK OPŠTINE DERVENTA

Izdavač

Skupština opštine

Derventa

GOD. 21. BROJ 5/12

Derventa, 06. 04. 2012. god.

Odgovorni urednik:

MALEŠEVIĆ SANJA

Štampa ''Grafika'' Derventa

74. Na osnovu člana 30. Zakona o lokalnoj samo-

upravi ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj: 101/04, 42/05 i 118/05), člana 5. Odluke o izradi regionalnog akcionog plana za rijeku Ukrinu ("Službeni glasnik opštine Derventa", broj: 13/09 i 9/10) i člana 37. Statuta opštine Derventa ("Slu-žbeni glasnik opštine Derventa", broj: 6/05, 4/08 i 6/08), Skupština opštine Derventa na 39. sjednici održanoj 30. marta 2012. godine, donijela je

ODLUKU o usvajanju Regionalnog akcionog plana za

zaštitu sliva rijeke Ukrine

Član 1.

Usvaja se Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine.

Član 2.

Sastavni dio ove Odluke je Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine.

Član 3.

Ova Odluka stupa na snagu osmog dana od

dana objavljivanja u "Službenom glasniku opštine Derventa".

SKUPŠTINA OPŠTINE DERVENTA

Broj: 01-022-40/12 Datum: 30. marta 2012. god.

Predsjednik SO- Ilija Zirdum, s.r.

___________________________________

Strana 2 Broj 5 SLUŽBENI GLASNIK OPŠTINE DERVENTA Datum: 06. 04. 2012. god.

75.

REGIONALNI AKCIONI PLAN

ZA ZAŠTITU SLIVA RIJEKE UKRINE

februar 2012. godine

Datum: 06. 04. 2012. god. SLUŽBENI GLASNIK OPŠTINE DERVENTA Broj 5 Strana 3

UČESNICI U IZRADI REGIONALNOG AKCIONOG PLANA ZA ZAŠTITU SLIVA RIJEKE UKRINE Milorad Simić, načelnik Opštine Derventa Vesna Simić, Opština Derventa, član Radne grupe Grozdan Ružičić, Turistička organizacija Derventa, član Radne grupe i predsjednik Odbora za praćenje realizacije projekta Čedomir Čorić, Centar za lokalni i regionalni razvoj, član Radne Grupe i Odbora za praćenje realizacije projekta Mirsad Bečirović, Opština Derventa, član Radne grupe Milijan Stojčić, AD „Komunalac” Derventa, član Radne grupe Nedeljko Nikolić, SRD „Ukrina”, član Radne grupe Dragoljub Kukić, Civilna zaštita Derventa, član Radne grupe Darko Tomaš, načelnik Opštine Prnjavor Vlastimir Vidić, Opština Prnjavor, član Radne grupe i potpredsjednik Odbora za praćenje realizacije projekta Aleksandra Vukajlović, Srednja mješovita škola Prnjavor, član Radne grupe Mišo Vujić, Opština Prnjavor, član Radne grupe Đuro Bunić, AD „Vodovod” Prnjavor, član Radne grupe Marin Marinković, SRD “Ukrina”, član Radne grupe Milenko Milivojac, Civilna zaštita Prnjavor, član Radne grupe Momčilo Zeljković, načelnik Opštine Čelinac Dragana Berak, Opština Čelinac, član Radne grupe i Odbora za praćenje realizacije projekta Aleksandar Branković, Razvojna agencija Opštine Čelinac, član Radne grupe Miloš Zeljić, AD "Vodovod" Čelinac, član Radne grupe Miroslav Katalina, SRD Čelinac, član Radne grupe Rajko Orašanin, Civilna zaštita Čelinac, član Radne grupe Savo Kasapović, načelnik Opštine Teslić Mirko Aleksić, Opština Teslić, član Radne grupe Stipo Čosić, Opština Teslić, član Radne grupe Sejdo Zukanović, AD „Rad” Teslić, član Radne grupe Dušan Jotanović, SRD „Usora”, član Radne grupe Vladimir Janković, Civilna zaštita Teslić, član Radne grupe Ivana Bubić, Opština Teslić, član Odbora za praćenje realizacije projekta Violeta Janković, Agencija za vode oblasnog riječnog sliva Save, član Radne grupe i Odbora za praćenje realizacije projekta Jasna Lukić, Odbor za zaštitu životne sredine NS RS i član Odbora za praćenje realizacije projekta Miladin Trbić, EFT Grupacija Stanari, član Odbora za praćenje realizacije projekta Jasna Draganić, direktorica Regionalnog centra za okoliš za BiH (REC BiH) Andrea Bevanda-Hrvo, projekt menadžer, Regionalni centar za okoliš za BiH (REC BiH) Enisa Pulić, finansijski menadžer, Regionalni centar za okoliš za BiH (REC BiH) Alen Robović, konsultant


SADRŽAJ

1. Uvod ................................................................................................................................................. 6

2. Osnovni podaci o slivu rijeke Ukrine. ............................................................................................... 8

2.1. Geografske karakteristike ........................................................................................................ 8

2.2. Geološke karakteristike. ........................................................................................................ 10

2.3. Pedološke karakteristike. ....................................................................................................... 12

2.4. Hidrološke karakteristike. ..................................................................................................... 12

2.5. Klimatske karakteristike ........................................................................................................ 14

2.6. Biološka raznolikost (biodiverzitet) ...................................................................................... 15

2.7. Demografski podaci. ............................................................................................................. 16

3. Pravni i institucionalni okvir upravljanja vodama u slivu rijeke Ukrine .......................................... 17

3.1. Pravni okvir upravljanja vodama. ......................................................................................... 17

3.2. Institucionalni okvir upravljanja vodama .............................................................................. 19

4. Ekonomski aspekt organizacije upravljanja vodama. ..................................................................... 21

5. Monitoring i ocjena kvaliteta voda sliva rijeke Ukrine ……………………… .............................. 22

6. Procjena stanja voda sliva rijeke Ukrine. ........................................................................................ 23

6.1. Metodologija procjene stanja voda u slivu rijeke Ukrine ...................................................... 23

6.2. Identifikacija korisnika voda ................................................................................................. 24

6.3. Rezultati analize ekonomskog korišćenja voda sliva rijeke Ukrine. ..................................... 26

6.4. Vodosnabdijevanje i odvodnja i tretman otpadnih voda ....................................................... 26

6.4.1. Opština Teslić.............................................................................................................. 29

6.4.2. Opština Čelinac ........................................................................................................... 34

6.4.3. Opština Prnjavor. ......................................................................................................... 40

6.4.4. Opština Derventa. ........................................................................................................ 45

6.5. Štetno djelovanje voda i zaštita od voda ............................................................................... 50

6.6. Ekonomsko korišćenje voda (privredne aktivnosti) ............................................................. 58

6.6.1. Ratarstvo .................................................................................................................... 59

6.6.2. Stočarstvo i preradarstvo ............................................................................................. 60

6.6.3. Uzgoj ribe i riblje farme .............................................................................................. 62

7. Program mjera ................................................................................................................................. 66

7.1. Opština Teslić ...................................................................................................................... 66

7.2. Opština Čelinac ..................................................................................................................... 66

7.3. Opština Prnjavor ................................................................................................................... 67

7.4. Opština Derventa .................................................................................................................. 67

7.5. Opšte mjere na nivou sliva rijeke Ukrine ……………… ..................................................... 68

8. Akcioni plan ……………………………………………………………………………. ................ 70


9. Prijedlog prioritetnih projekata ......................................................................................................... 80

9.1. Prioritetni projekti za Opštinu Teslić .................................................................................... 80

9.2. Prioritetni projekti za Opštinu Čelinac .................................................................................. 82

9.3. Prioritetni projekti za Opštinu Prnjavor. ............................................................................... 84

9.4. Prioritetni projekti za Opštinu Derventa ............................................................................... 90

9.5. Prioritetni projekti na nivou sliva rijeke Ukrine .................................................................... 94

10. Implementacija, unapređenje i praćenje realizacije

Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine ............................................................ 99

PRILOZI Prilog I Rezultati anketiranja građana na području opština Čelinac, Derventa, Prnjavor i Teslić ................................................................................................... 100


1. Uvod Bosna i Hercegovina, kao zemlja u tranziciji, suočava se sa ozbiljnim problemima u sektoru voda. To

se posebno odnosi na nedovoljno razvijene kapacitete i infrastrukturu, kao i brojne socio-ekonomske i institucionalne probleme.

BiH raspolaže značajnim vodnim bogatstvom koje istovremeno predstavlja i značajan ekonomski

potencijal. Međutim, u prošlosti nije dovoljno ulagano u zaštitu voda. Stanje se dodatno pogoršalo zbog oštećenja infrastrukture uzrokovanih ratnim aktivnostima i nedovoljnim održavanjem. Izvorišta su potencijalno ugrožena usljed nedovoljne zaštite, nedostatka postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i neadekvatnog održavanja kanalizacionog sistema. Značajan problem predstavlja odlaganje čvrstog otpada u rijeke i riječna korita, te upotreba pesticida i đubriva u poljoprivredne svrhe i rudarska djelatnost.

BiH je bogata i podzemnim vodama, koje su ugrožene neadekvatnim odlaganjem opasnog otpada

pored riječnih korita ili na lokalne deponije koje za to nisu primjereno opremljene. U takvim uslovima, zagađene vode ugrožavaju ne samo akvatične i poluakvatične ekosisteme, već utiču i na kvalitet vode za piće.

Rijeka Ukrina je najznačajniji vodni resurs opština

Derventa i Prnjavor, a sporedni za Teslić i Čelinac (u smislu vodosnabdijevanja, poljoprivrede, turizma i drugih oblika korišćenja vode). Međutim, rijeka Ukrina i njene pritoke su izuzetno ugrožene ispuštanjem otpadnih voda, spiranjem poljoprivrednih površina, odlaganjem otpada u rijeku, itd.

S ciljem efikasnijeg upravljanja i zaštite voda na nivou

riječnog sliva, opštine Derventa, Prnjavor, Teslić i Čelinac su 2010. godine pokrenule inicijativu za izradu Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine, koji će pružiti sveobuhvatnu procjenu stanja, potreba i akcija sa definisanom ulogom različitih korisnika/interesnih grupa na području četiri opštine.

Razlozi izrade Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine: Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine će pomoći donosiocima odluka na lokalnom

nivou u usmjeravanju aktivnosti i napora koje vode ka unapređenju sadašnjeg stanja u oblasti voda; Regionalnim akcionim planom za zaštitu sliva rijeke Ukrine će se sagledati cjelokupna situacija u

oblasti voda na nivou riječnog sliva; Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine će pomoći opštinskim organima vlasti da

prepoznaju potrebe opština i otvoriće mogućnost regionalnog povezivanja sa ciljem rješavanja zajedničkih problema;

Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine podstiče učešće javnosti u razmatranju najznačajnijih problema u oblasti voda i utvrđivanju prioriteta;

Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine stvara osnovu za privlačenje finansijskih sredstava (povoljne kreditne linije, ulaganja, donacije itd.) za buduće rješavanje konkretnih problema na nivou riječnog sliva;

Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine će privući pažnju institucija iz oblasti upravljanja i zaštite voda.

Ciljevi Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine: Ojačati kapacitete opštinskih organa vlasti u upravljanju i zaštiti voda;


Ojačati saradnju opštinskih organa vlasti i drugih partnera/interesnih grupa u oblasti upravljanja i zaštite voda;

Podići nivo svijesti i odgovornosti javnosti po pitanju zaštite i očuvanja vodnih resursa; Uspostaviti osnovu za povezivanje sa sličnim programima većih ili manjih administrativno političkih

zajednica; Prepoznati realne mogućnosti za realizaciju pojedinih akcija definisanih u Regionalnom akcionom

planu za zaštitu sliva rijeke Ukrine; Stvoriti organizacioni preduslov za aktivno djelovanje na unapređenju i očuvanju vodnih resursa kao

bitnog segmenta održivog razvoja date sredine.

Izrada Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine povjerena je Regionalnom centru za zaštitu okoliša za Bosnu i Hercegovinu (REC BiH), a na osnovu rezultata prethodno provedenog postupka javne nabavke putem konkurentskog zahtjeva za dostavljanje ponuda (na osnovu kojeg je ponuda REC-a BiH ocijenjena kao najpovoljnija).

Kompletan proces izrade Regionalnog akcionog plana

za zaštitu sliva rijeke Ukrine organizovan je na demo-kratskim principima uz potpunu transparentnost, pristup svim informacijama, te uz uključivanje svih relevantnih sudionika sa područja opština Derventa, Prnjavor, Teslić i Čelinac (predstavnika opštinskih organa vlasti i admini-stracije, javnih preduzeća, zdravstvenog, obrazovnog, poslovnog i nevladinog sektora, te medija).

U svrhu izrade Regionalnog akcionog plana za zaštitu

sliva rijeke Ukrine formirana je radna grupa sastavljena od 24 člana, predstavnika opština Derventa, Prnjavor, Teslić i Čelinac koji se bave problematikom u sektoru voda, predstavnika civilne zaštite iz svake opštine, opštinskih javnih komunalnih preduzeća (vodosnabdijevanje i kanalizacija), predstavnika sportsko-ribolovnih društava i predstavnika Agencije za vode oblasnog riječnog sliva Save. U procesu izrade Reginalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine, učestvovao je i Odbor za praćenje realizacije projekta čiji su članovi imenovani od strane opština Teslić, Čelinac, Prnjavor i Derventa. Proces izrade je organizovan kroz 4 ključne aktivnosti:

1. Procjena stanja u sektoru voda na nivou riječnog sliva 2. Izrada SWOT analiza 3. Definisanje programa mjera 4. Izrada akcionog plana

O aktivnostima u procesu izrade Regionalnog akcionog plana za

zaštitu sliva rijeke Ukrine, javnost je redovno informisana putem štampanih i elektronskih medija. Također, u svrhu prikupljanja informacija o mišljenju javnosti o postojećem stanju/problemima u slivu rijeke Ukrine na području četiri opštine provedeno je anketiranje građana.

Uključivanjem svih zainteresovanih strana u proces izrade Regionalnog akcionog plana za zaštitu

sliva rijeke Ukrine, potvrđen je stav da rješavanje ekoloških problema zahtjeva sistematičan pristup i intenzivnu saradnju i razmjenu informacija između različitih interesnih grupa.


2. OSNOVNI PODACI O SLIVU RIJEKE UKRINE

2.1. Geografske karakteristike Osnovna karakteristika geografskog položaja sliva rijeke Ukrine je njen položaj unutar entitetskih

granica Republike Srpske. U zapadnom dijelu sjevera Republike Srpske, između planina Borja, Uzlomac, Ljubić, Javorina, Čavka, Careva gora, Motajica i Krnjin, smješten je sliv rijeke Ukrine. Na sjeveru sliv rijeke Ukrine graniči sa slivom rijeke Save, na zapadu sa slivom rijeke Vrbas, na istoku sa slivom rijeke Bosne, te na jugu sa slivom rijeke Vrbanje. Posmatran u cjelini sliv rijeke Ukrine pripada južnom dijelu oboda Panonskog basena, smješten na kontaktu dvije makroregionalne cjeline panonske i planinske, dok je u geotektonskom smislu sastavni dio Unutrašnjih Dinarida.

Površina sliva iznosi 1500,18 km2. Sliv rijeke Ukrine determinisan je sljedećim koordinatama:

najsjevernija tačka je ušće u rijeku Savu, njene koordinate su 450512 sjeverne geografske širine i 180756 istočne geografske dužine, najjužnija je trigonometrijska tačka 1034 – Mala Runjavica, njene koordinate su 443509 sjeverne geografske širine i 173610 istočne geografske dužine, najzapadnija tačka u slivu ima koordinate 444054 sjeverne geografske širine i 172353 istočne geografske dužine, dok je najistočnija tačka sliva određena koordinatama 445830 sjeverne geografske širine i 180753 istočne geografske širine.

Rijeka Ukrina je desna pritoka Save. Nastala je spajanjem riječnih tokova Velike i Male Ukrine na

nadmorskoj visini od 156 m.n.v. Dužina riječnog toka Velike Ukrine je 53,8 km, nastaje spajanjem rijeka Bistrice i Lukavca na 249 m.n.v, a Mala Ukrina je duga 39,3 km i izvire na 490 m.n.v. Od značajnih vještačkih akumulacija izdvaja se akumulacija Drenova. Ovu akumulaciju prihranjuju rijeke Drenovica i Vijaka, a iz akumulacije ističe rijeka Vijaka. Površina akumulacije je 185 ha.

Na prostoru sliva rijeke Ukrine smješteni su dijelovi opština Teslić, Doboj i Čelinac, opština Prnjavor,

opština Derventa i dio opštine Brod. Ovakav geografski položaj sliva rijeke Ukrine na prostoru Republike Srpske, odnosno njegov položaj prema okolnim administrativno – teritorijalnim jedinicama i njegov pogranični položaj, koji se vijekovima mijenjao u zavisnosti od društveno – političkih prilika, jedan je od razloga, koji govori u prilog činjenici, da je prostor sliva rijeke Ukrine doživio brojne promjene broja i prostornog razmještaja stanovništva, broja i tipova naselja, što je bez sumnje ostavilo značajne tragove na prirodne procese i pojave. Brojna dešavanja na ovom prostoru u proteklih dvadeset godina stvorila su potpuno nove uslove u kojima su se pojedini procesi značajno kvalitativno izmjenili, dajući pri tome potpuno nove obilježje brojnim prirodnim procesima koji su dominantni na ovom prostoru. Svakako da su najznačajnije promjene u periodu 1992 – 1995. godine kada je proces raseljavanja dosegao vrhunac. U tom smislu, brojne promjene koje su u osnovi antropogenog porijekla, stvarale su nove uslove za promjenu karaktera erozionog i akumulativnog procesa, definišući pri tome potpuno drugačije stanje na terenu, odnosno drugačiju sliku stanja erozije u slivu rijeke Ukrine.


Slika 1. Sliv rijeke Ukrine sa granicama opština i sliva


2.2. Geološke karakteristike Geografski prostor sliva rijeke Ukrine odlikuje složena geološka građa u kojoj učestvuju stijene

različitog vremena i načina postanka. Ovaj prostor dio je Unutrašnjih Dinarida nastao pretežno paleogegografskom diferencijacijom kroz mezozoik. Međutim, prostor donjeg dijela sliva rijeke Ukrine, koji u geotektonskom pogledu pripada zoni dinarskih hrastova i rovova, odlikuje kontinentalno razviće paleozojskih tvorevina, koje su izgrađene od škriljaca različitog stepena metamorfizma.

PALEOZOIK – paleozoik Motajice odlikuju tri zone: zona gnajsa i mikašista, zona filita i zona

argilošista i metapješčara u kojima su u novijim istraživanjima konstatovane gornjokredne i paleogene forme što u znatnoj mjeri komplikuje stratigrafski položaj kompleksa metamorfskih stijena. Pored ovog, istaknut je i paleozoik u ofiolitskoj zoni, koja je smještena na krajnjem jugu i jugozapadu sliva rijeke Ukrine, odnosno na području planine Borja. Na ovom lokalitetu javljaju se metamorfisane stijene kvarcsericitiski škriljci, filiti, prekri-stalisane grauvake, hloritski škriljci, dijabazi, ali kako do danas nema paleontoloških dokaza iz ovih stijena riječ je o paleozoiku pod znakom pitanja.

MEZOZOIK – mezozoik u slivu Ukrine ima daleko veće rasprostiranje od paleozika i to u vidu

sedimentnih, magmatskih i vulkanogeno – sedimentnih facija. Idući od sjevera prema jugu, njegova zastupljenost je sve veća, što pokazuje i stratigrafski pogled stijenskih formacija, koji daje uvid u faze formiranja stijena i njihov prostorni razmještaj.

Sedimenti trijasa razvijeni su u nekoliko facija koje se ističu na lokalitetima Brezičana, Ljubića,

Čavke, Rastuše, Vitkovaca, Cerovice i Ljeskovih Voda. Najstariji sedimenti trijasa su klastiti kampilskog potkata koje nalazimo kao manje partije jugozapadno od Ljubićkog ultra-mafitskog masiva. U litološkom pogledu građeni su od žutih i crvenih pješčara, sivozele-nkastih laporovitih krečnjaka, škriljavih tamnosivih laporovito – pjeskovitih krečnjaka i drugih litoloških članova koje nalazimo na drugim lokalitetima ovog dijela sliva.

Srednji trijas obilježavaju naslage anizika kojeg izgrađuju masivni do bankoviti svjetlosivi organogeni

krečnjaci i debeloslojni sivi krečnjaci. Nalazimo ih na prostoru Rastuše, Vitkovaca, Križa i Piljužića. U ovim je krečnjacima na lokalitetu Hrnjino brdo, zaseok Subotići, iz-građena pećina Rastuša, a oni u morfologiji ovog dijela sliva Ukrine predstavljaju najista-knutije vrhove.

Gornji trijas u slivu rijeke Ukrine predstavljen je slojevitim sivim i tamnosivim krečnjacima, u kojim

su zastupljeni mikriti, fosilonosni mikriti, peletonosni mikriti i dolomitni krečnjaci. Njihova manifestacija vidljiva je na lokalitetima Brezičana, Velika Šnjegotina, dok su u dolini rijeke Kamenice i na Kajskom Brdu izraženi slojeviti sivi i tamnosivi krečnjaci u kojima su izgrađene vrtače. Na krajnjem jugozapadnom dijelu sliva rijeke Ukrine, odnosno lokalitetima Srednje Šnjegotine i Lukavca, razvijeni su jurski sedimenti, odnosno razvijena je jedinica radiolaritskih stijena čiji litološki sastav predstavljaju raznobojni rožnjaci, pješčari, glinci i krečnjaci.

Na području Dinarida izdvajamo dva mezozojska vulkanogeno – sedimentna kompleksa, i to: dijabaz

– rožnačku formaciju i porfirit – rožnačku seriju. Sedimentne stijene dijabaz – rožnačke formacije predstavljaju neraščlanjen kompleks stijena što je u vezi sa brzim i naglim litološkim promjenama pri sedimentaciji, ali i poremećenošću naslaga. Njihov prostorni razmještaj možemo pratiti na lokalitetima sela Gornji Vujačići, na ušćima rijeka Borovica, Vrletnica, Kamenica, Velika Borovica, Smrdelj, Piljužnica, Borov potok, Jelova i Stakića potok, dok se manjim dijelom pojavljuju i na južnim padinama planine Ljubić. Pored navedenih lokaliteta ovaj kompleks proteže se sa desne strane rijeke Lukavac, kroz sela Gornji Vijačani i Parlozi, ali i fragmentarno ispod Jokića brda, duž sela Velika Šnjegotina i u izvorišnom dijelu rijeke Kamenice.


Magmatske i metamorfne stijene dijabaz – rožnačke formacije najvažniji su član vulkanogeno – sedimentnih formacija jer im njihovo prisustvo daje posebno obilježje. U vulkansko – sedimentnoj formaciji na području sliva rijeke Ukrine utvrđene su stijene peridotit – amfibolitske asocijacije i stijene spilit – keratofirsko – dijabaz – doleritsko – gabro – granitske asocijacije.

Peridotiti su najzastupljenije stijene ofiolitskog kompleksa, one se na prostoru sliva rijeke Ukrine

prostiru u podnožju južnog oboda planine Ljubić, javljaju se i u zaseoku Dubrava Stara, ali na razdvojenom masivu Šnjegotine i zaseoku Stražnica. Pored pomenutih mjesta peridotiti izgrađuju i najveći dio masiva Čavke i Javorove koji su smješteni na krajnjem jugoistoku sliva Ukrine.

Gabrovi, koji izgrađuju velika tijela smješteni su na sjeverozapadnom dijelu ljubićkog masiva, dok su

i manji dijelovi ovih masa konstatovani uz serpentinitsko tijelo Rastuše. Dijabaz – rožnačka formacija predstavlja najvažniju geološku jedinicu ofiolitske zone koja u slivu

rijeke Ukrine ima veliko rasprostiranje. Najveći dio ultramafitskih stijena vezan je za planinu Borju, južno razvođe sliva rijeke Ukrine, ali i za masiv Čavku koji zauzima površinu od preko sto kvadratnih kilometara. Pored masiva Borje i Čavke važno mjesto pripada masivima Ljubić i Šnjegotina sa Skatavicom, koji se prostiru na površini od trideset kvadratnih kilometara.

Gornja kreda ima najveće prostranstvo i razvijana je u jugozapadnim i sjevernim dijelovima

komplementarnog sliva Velike Ukrine, u okolini Prnjavora, lokaliteti Dakići, Kuzmanovići i Drenova, ali i na južnim obroncima planine Motajice kojom se proteže linija vododjelnice sliva rijeke Ukrine. Pločasti laporoviti mikriti sa osobinama fliša, odnosno flišnih naslaga, utvrđeni su na području Vijačana, dok se na južnim padinama Grančarevog Brda nalaze manje površine pločastih, sivih i laporovitih krečnjaka, laporaca i kalkarenita, smještenih između peridotita i serpentinita.

TERCIJAR – u slivu rijeke Ukrine sedimenti tercijara imaju veliko rasprostiranje, izdvojeni su

paleogen i neogen. Paleogene tvorevine građene su od paleocensko – eocenskih i srednje i gornje eocenskih sedimenata. Najstariji sedimenti, odnosno paleocensko – eocenske naslage pojavljuju se na desnoj dolinskoj strani Male Ukrine, u dolini Drenovica, lokalitetu Vitkovica i Piljuzića, dok su manje pojave registrovane oko Ljeskovih voda, na području Čečave, te na Debelom i Grančarevom Brdu. U litološkom pogledu predstavljeni su laporovitim kriptokristalastim žutobjeličastim krečnjacima. Klastični sedimenti srednjeg i gornjeg eocena nemaju veliko rasprostiranje, ali javljaju se kao manje pojave u navedenim riječnim koritima i to kao rezultat riječno – erozivnih procesa.

KVARTAR – na kraju tercijara dolazi do velikih klimatskih kolebanja koja se završavaju kvartarnim

glacijacima. U isto vrijeme vrši se snažna tektonska kretanja koja zahvataju i Dinaride, koji se izdižu i izlažu eroziji i denudaciji, prvo glacijalnoj, a kasnije i ledničkoj. Rijeke svojom kinetičkom energijom nose velike količine materijala kojeg talože po svojim dolinama, ispunjavajući mjesta koja tektonski tonu.

Područje sliva Ukrine sadrži veliki broj ležišta i pojava rezličitih mineralnih sirovina. Pojave

magnezita, žive, bakra, mangana i azbesta vezane su za ofiolitske stijene mezozoika, a ležišta i pojava uglja tufa, betonita, opala, kao i građevinski materijal javljaju se u mladim tercijarnim i kvartarnim sedimentima.


2.3. Pedološke karakteristike

U priobalnom području rijeke Ukrine i depresijama blizu manjih vodenih tokova zastupljena su higromorfna zemljišta.

Nerazvijena higromorfna zemljišta predstavljena su fluvisolima. To su aluvijalna zemljišta koja

nastaju riječnim nanosima mulja, pijeska, šljunka i procesima taloženja različitog materijala. Geološka podloga je pijesak, šljunak i ilovača.

Od razvijeniih higromorfnih zemljišta, u najvećem procentu, prisutan je humoglej. Ovaj tip zemljišta

se obrazuje na aluvijalnim ravnima, u uslovima umjerenog podzemnog vlaženja i rijetkih periodičnih poplava, uz površinsko plavljenje atmosferskim putem. Matičnu stijenu čine les ili aluvijalni sedimenti, zemljište je neutralno do slabo bazično. Geološku podlogu korita rijeke čine pijesak, šljunak, ilovača ili stijene poput lesa. Ovako raznolik tip podloge određuje i karakter mikrostaništa unutar ekosistema rijeke.

2.4. Hidrološke karakteristike Hidrološke osobine sliva rijeke Ukrine određene su osnovnim fizičko-geografskim faktorima:

klimom, geološko-tektonskim karakteristikama, morfologijom, pedološko-vegetacijskim osobinama i antropogenom djelatnošću. U zavisnosti od dominantnog uticaja pojedinih fizičko-geografskih faktora u slivu rijeke Ukrine izdvajaju se dva tipa vodnog oticanja: podzemno i površinsko. Značajna osobina rijeke Ukrine jeste mala razlika između nadmorske visine izvorišta i ušća u rijeku Savu.

Velikim dijelom toka Ukrina prolazi kroz aluvijalne nanose koji su dosta neotporni, pa dolazi do

erodiranja naročito za vrijeme visokog vodostaja i povećanog protoka rijeke. To je razlog menadriranja toka, ali i probijanje novih tokova, pa tako ostaju duži ili kraći odsjeci rijeke izvan prvobitnog pravca. Veći dio godine ovakvi dijelovi rijeke gube direktnu vezu sa Ukrinom, te egzistiraju nezavisno o rijeci, međutim za vrijeme poplava, pri visokim vodostajima, mnoge starače (mrtvaje) postaju sastavni dio Ukrine. Posebno je interesantna starača Ukrinica koja je od korita Ukrine udaljena oko 2 km, što znači da je sadašnji tok od starog bio na udaljenosti od oko 2 km. Prilikom razmatranja hidrografskih karakteristika Ukrine ne treba zaboraviti promjene biotopa u izvorišnom dijelu, koji je uzrokovan radom čovjeka, a najviše se odnosi na sječu šuma i stvaranja erozivnog područja u gornjem slivu Ukrine. Već se i površnim uvidom u geološku podlogu tog područja može zaključiti da je ovaj predio tektonski poremećen, ispucan i veoma podložan eroziji i kliženju tla. Tanak sloj zemljišta (tla) je posebno važan za zadržavanje vode prilikom jačih kiša, no brzo biva odnešen i pojavljuje se stjenovita podloga sa koje gravitaciona voda brzo dospije u sliv Ukrine. U posljednje vrijeme zapaženo je da u srednjem i donjem toku ima godišnje više poplava nego ranije, kada je izvorišni dio Ukrine bio gusto pošumljen. Tada su veće poplave bile u proljeće nakon naglog topljenja snijega. Na nivo vode u Ukrini utiče i temperatura zraka. Tako na primjer, niske zimske temperature od 0.3 ºC traju prosječno 75 do 95 dana. Zbog relativno niskih temperatura osjetno se smanjuje površinsko doticanje vode u rijeku, pa mogu nastati veoma niski vodostaji. Na čitavom prostoru sliva, najtopliji su juli i avgust. Visoke ljetne temperature djeluju na režim vode kao i niske zimske temperature, a to je mali protok vode, jedva da zadovolji biološki minimum. Svakako treba uzeti u obzir da se tada u limanima dešava i nešto pozitivno, tj. pod povoljnim uslovima burno se razvija plankton, što predstavlja osnov za ishranu riba. Padavine u slivu Ukrine prosječno iznose 800 mm/m2, a u gornjim dijelovima sliva maksimalne količine dosežu i oko 1000 mm/m2. Najviše je padavina u obliku kiše oko 75%. Ostatak čini snijeg što nije povoljno za režim vode u Ukrini, jer bi veći udio snijega povoljno uticao na ravnomjerniji nivo vode. U većem dijelu tok rijeke Ukrine izdijeljen je brzacima i limanima. Limani su takvi dijelovi rijeke gdje je kretanje vode usporeno, dubina im je u Ukrini od 50 do 200 cm, na nekim mjestima i više, a obale su obrasle vrbom, johom i topolom. Nastali su iza neke barijere, najčešće su to bile brane izgrađene od kolaca i pruća da se podigne nivo vode za potrebe mlinova, kojih je na Ukrini bilo mnogo, s obzirom da


na čitavom području nije bilo tekućice koja bi imala stalno dovoljno vode da okreće mlinsko kamenje. Vremenom je napušteno korišćenje mlinova za mljevenje žita na vodeni pogon, no naneseni šljunak je ostao kao barijera. Da je takvo objašnjenje prihvatljivo za nastanak limana na Ukrini, mogu poslužiti nalazi pobijenih kolaca na početku brzaka, odnosno na kraju limana. Brzaci su kraći dijelovi i Ukrine gdje voda brže struji, dubina je mala, a dno šljunkovito. Obično je jedna obala visoka, a druga niska i šljunkovita.

Izvorište Ukrine nalazi se na sjevernim dijelovima masiva planine Uzlomac i Borja. Nadmorska

visina Uzlomca je 1018 metara, a Borja 1007 metara. U izvorištu Ukrine formirana su dva vodotoka tj. kraka, Velika i Mala Ukrina. Oni se spajaju u predjelu lokaliteta Gradina odakle teče rijeka pod nazivom Ukrina. Velika Ukrina se obrazuje od više planinskih izvora, od kojih se lepezasto pruža više vodotoka prema sjeveru, kao što su Šnjegotina sa Tisovcem i Lukavac sa Bistricom, Bogdanicom i Dušaninim potokom. Dužina Velike Ukrine, mjerena po izvorišnom kraku Lukavac, iznosi oko 52,8 km. Mala Ukrina u izvorišnom dijelu ima slične karakteristike kao i Velika Ukrina tj. obrazuje gustu mrežu vodotoka od kojih je značajniji Kiseljak, Velika i Mala Javorka, Trnovica, Lipova rijeka i Crna rijeka sa pritokama Vrletnicom, Goricom i Bijelom rijekom. Mala Ukrina je nešto kraća od Velike Ukrine i iznosi oko 36,8 km.

Od izvorišnog dijela jačaju oba kraka do sastavaka brojnim pritokama, tako u Veliku Ukrinu sa desne

strane se ulijevaju Manastrica, Borovica i Kameni, a sa lijeve strane Savanjska rijeka, Mrka i Jelova Rijeka. Sa lijeve strane Mala Ukrina pripaja Čečavicu, Marjanov potok i Jelavac, a sa desne Radnju. Od sastavaka Ukrina teče najprije prema sjeveru, a od Strmačkih Ulina prema istoku, da bi uzvodno od Dervente ponovo tekla prema sjeveru. Ukrina je sa neznatnim padom tipična nizinska rijeka.

Pritoke Ukrine sa lijeve strane su: Vijaka, Velika Kremnica, Jadovica, Vukovija, Mađarica, Kljanički

potok i Mačkovac, a desne pritoke su Ilova, Lupljanica, Bišnja, Žirovina i Lješnica. Za sve ove pritoke važe procjene kao i za čitav sliv, u ljetnim mjesecima sasvim je neznatan dotok vode, a neke od njih su za dužih ljetnih suša većim dijelom toka bez vode, voda ostaje samo u virovima. Kao primjer takve pritoke može se navesti potok Bišnja uzvodno, nedaleko od Dervente.

Ako se komparira brojnost vodotoka i ukupna površina slivnog područja, oko 1500 km2, dolazi se do

zaključka da je ta površina mala i da iz takvog stanja proističu osobenosti sliva, koje se prije svega očituju u plitkom neuređenom koritu Ukrine kao i podložnost poplavama.

Najduža pritoka Vijaka iznosi 36 km, pa Ilova sa dužinom od 22 km, a nešto kraće su Glogovica 21

km i Jošanica 20 km. Važan faktor koji se neposredno odražava na život riba u Ukrini jeste vodostaj, koji se ranije mjerio na dvije pozicije na rijeci Ukrini i to u Brestovu i u Derventi, a posljednjih nekoliko godina kraći period i kod mosta u Donjem Detlaku. S obzirom da nema novih/sadašnjih podataka, koriste se podaci iz literature.

Od značajnijih vještačkih akumulacija izdvaja se akumulacija Drenova. Ovu akumulaciju prihranjuju

rijeke Drenovica i Vijaka, iz akumulacije ističe rijeka Vijaka. Površina akumulacije je 185 ha, a najveća izmjerena dubina je 5 m.

Na području sliva rijeke Ukrine, vještačku hidrografiju čine tri ribnjaka: AD „Ribnjak“ u Prnjavoru u kojem se riba uzgaja na površini od 638,5 ha, ribnjak DOO „Ribarstvo“ u Sijekovcu, opština Brod koji zauzima 389,5 Na površine i ribnjak DOO „Kušlljić“ iz Broda koji zauzima 253,67 Na površine. Ukupna površina ova tri ribnjaka iznosi 1281,67 ha.

Hidrološka osmatranja u slivu rijeke Ukrine započeta su 1892. godine, postavljanjem vodomjera u Derventi. Limnigraf je postavljen nešto kasnije i to u selu Lužani, Novom Selu i selu Koraće.

Rijeka Ukrina ima prosječan proticaj 15,25 m3/s, dok sliv prosječno primi 985,2 mm vodenog taloga godišnje. Srednji mjesečni proticaji rijeke Ukrine su u funkciji količine i raspodjele padavina u toku


godine: najveći su u periodu januara, februara i marta, a najmanji u toku jula, avgusta, septembra i oktobra mjeseca. Ekološki prihvatljiv protok za rijeku Ukrinu iznosi 0,630 m3/s.

Rezultati mjerenja protoka vode rijeke Ukrine u periodu juli – novembar 2011. godine. Republički Hidrometeorološki zavod - Banja Luka od 22.7.2011. godine Ukrina - nizvodno od brane Prljača 0,395 m 3/ s Kanal za ribnjak Prnjavor 0,293 m 3/ s Ukrina - uzvodno od brane Prljača 0,503 m 3/ s Agencija za vode oblasnog riječnog sliva Save - Institut za vode od 6.8.2011. godine Ukrina - nizvodno od brane Prljača 0,417 m 3/ s Kanal za ribnjak Prnjavor 0,224 m 3/ s Ukrina - uzvodno od brane Prljača 0,610 m 3/ s Agencija za vode oblasnog riječnog sliva Save, Institut za vode od 22.11.2011. godine Ukrina - nizvodno od brane Prljača 0,483 m 3/ s Kanal za ribnjak Prnjavor 0,452 m 3/ s Ukrina - uzvodno od brane Prljača 0,807 m 3/ s

2.5. Klimatske karakteristike Na osnovu analize klimatskih elemenata za Usorsko-Ukrinsko područje preovladava umjereno

kontinentalna klima koja na višim nadmorskim visinama prelazi u planinsku klimu. Srednja godišnja temperatura je 9,9°C, a u vegetacionom periodu 15,9°C. Srednja godišnja suma

padavina 1078 mm, a u periodu vegetacije 598 mm. Srednja godišnja relativna vlaga vazduNa je 82 % a u vegatacionom periodu iznosi 79%.

Ovo područje je srednje vjetrovito. Najučestaliji vjetrovi u zimskom periodu su sjeverni i

sjeverozapadni, a najtopliji su jugozapadni vjetrovi koji se javljaju tokom čitave godine. Najveća količina globalnog zračenja u slivu rijeke Ukrine prisutna je u toku ljeta, a najniži u toku

zime kao posljedica sjeverno hemisferske zime, sa najnižim dnevnim visinama Sunca, najkraćim trajanjem osvijetljenog dana i velikom količinom oblačnosti. S obzirom na morfološke karakteristike centralnog i sjevernog dijela sliva koje omogućavaju ujezeravanje hladnog vazduNa po dnu basenskih dijelova sliva, a kao posljedica noćnog izračivanja i hlađenja Zemljine površine, česte su pojave radijacionih magli, koje se zadržavaju i do nekoliko dana smanjujući time prozračnost atmosfere. Prosječne izračunate vrijednosti godišnje sume insolacije su: za Prnjavor 1768,3 sati i za Derventu 1771,1 sat. Prostor sliva rijeke Ukrine ima izražene kontinentalne temperaturne karakteristike.

Temperatura vazduNa – predstavlja važan klimatski element pri definisanju klimatskih karakteristika

nekog prostora. Vrijednosti ovog klimatskog elementa su instrumentalno određivane na svim analiziranim stanicama što omogućava egzaktniji uvid u temperaturne odnose u slivu rijeke Ukrine. S obzirom na različite morfološke uslove u sjevernim i južnim dijelovima sliva, u analizi su korišćeni podaci meteoroloških stanica Teslić, Doboj, Prnjavor i Derventa, ali i podaci dobijeni interpolacijom sa stanice Teslić, koji se odnose na temperature vazduNa u najvišim dijelovima sliva rijeke Ukrine. Najilustrovaniji pokazatelj temperaturnih karakteristika je godišnji tok temperatura vazduNa u kojem su prikazane vrijednosti godišnjeg toka temperature vazduNa za sve stanice u slivu i stanice koje su ušle u okvire analize (period od 1955 – 1985. godine).


Tabela 1. Godišnji tok temperature vazduNa za meteorološke stanice u Tesliću, Doboju, Prnjavoru i Derventi u °C za period 1955-1985. godina.

Mjesec I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII god.

Teslić -1.7 0.8 4.7 10.3 14.8 17.7 19.3 18.9 15.2 10.5 6.2 3.5 9.5

Doboj -1.6 1.0 5.6 11.1 15.2 19.0 20.4 19.7 16.2 11.4 6.7 1.4 10.3

Prnjavor -1.1 1.5 5.9 10.4 15.1 18.4 20.0 19.4 15.7 10.9 5.5 0.7 10.2

Derventa -0.9 1.5 5.4 9.8 14.0 17.5 18.8 18.5 15.4 10.4 5.7 0.2 10.3

Sa stanovišta osnovnih astronomskih i klimatskih faktora, ali i topološkog položaja, meteorološke

stanice Prnjavor, Derventa i Doboj nemaju bitnije razlike. Stoga je korišćenje podataka ovih meteoroloških stanica opravdano, pri čemu su rezultati analize značajno reprezentativni. S tim u vezi su i geografske koordinate ovih meteoroloških stanica: Prnjavor 4452 N 1741 E, Derventa 4500 N 1755 E, Doboj 4444 N 1806 E.

Kako se reljefne karakteristike južnog dijela sliva razlikuju od centralnog i sjevernog, korišćeni su i

podaci meteorološke stanice Teslić 4436 N 1752 E, koja ne pripada slivu rijeke Ukrine, ali čiji podaci, s obzirom na specifično morfološko okruženje i topografski položaj, mogu poslužiti pri analizi klimatskih odlika.

Insolacija – trajanje insolacije važan je klimatski element, jer svojim kvantitativnim iskazom direktno

utiče na stepen zagrijavanja Zemljine površine. Insolacija je detreminisana astronomskim faktorima, stanjem atmosfere, reljefom, koji uslovljava formiranje duže ili kraće sjene, odnosno utiče na povećanu ili smanjenu dužinu trajanja, kao i drugim faktorima. Kako u posmatranom periodu 1955 – 1985. godine nije kontinuirano mjeren ovaj klimatski element na meteorološkim stanicama, čiji se podaci koriste za interpretaciju odlike klime u slivu rijeke Ukrine, bilo je neophodno izvršiti interpolaciju u odnosu na meteorološku stanicu Doboj, Teslić i Banja Luku, gdje su mjerene vrijednosti insolacije. Uvažavajući činjenicu da se sliv rijeke Ukrine prostire na približno istim geografskim širinama i sličnim topografskim uslovima, kao i stanice na kojima je mjerena insolacija, izvršen je proračun na osnovu analize mjesečnih i godišnjih tokova oblačnosti na stanicama u slivu i potom komparacija sa podacima stanica Doboj, Teslić i Banja Luka. Prosječna izmjerena vrijednost godišnje sume insolacije za meteorološku stanicu Doboj u periodu 1955 – 1985. godina iznosila je 1566,7 sati, Teslić 1747,0 sati, za Banja Luku 1789,4 sata, dok su izračunate vrijednosti za meteorolšku stanicu Prnjavor iznosile 1768,3 sati i za Derventu 1771,1 sat.

Pored osnovnih astronomskih faktora koji utiču na intenzitet insolacije i lokalnih klimatskih uslova,

značajnu ulogu u razlici broja sati na ove dvije stanice imaju radijacione magle koje uslovljavaju smanjenu prozračnost atmosfere, a time i manji broj sati insolacije.

2.6. Biološka raznolikost (biodiverzitet) Sliv rijeke Ukrine bogat je sljedećim vrstama riba: klen (Leuciscus cefalus), mrena (Barbus barbus),

šaran (Cyprinus carpio), som (Silurus glanis), štuka (Esox lucius), škobalj (Chondrostoma nasus), crvenperka (Scardinius erythrophthalamus), babuška (Carssius auratus gibelio), bjelica (Leucaspius delineatus), deverika (Abramis brama), plotica (Rutilus pigus), jez (Leuciscus idus), amur bijeli (Ctenopharyngodon idella), bucov (Chalcaburnus chalcoides), uklija (Alburnus alburnus), brkica (Noemachilus barbatulus) i vijun (Cobitis taenia).

Stanište rijeke Ukrine odgovara i riječnom raku (Astacus astacus).


U slivu rijeke Ukrine zastupljene su i sljedeće vrste ptica (grabežljivci riba): čaplja siva (Ardea cinerea), čaplja voljak (Ixobrychus minutus), vodomar (Alcedo ispida), gnjurac mali (Podiceps ruficollis), gnjurac ćubasti (Podiceps cristatus) i galeb riječni (Larus ridibundus). Od sisara, grabežljivaca riba, prisutne su i vidra (Lutra lutra) i bizamski pacov ili ondantra (Ondantra zibethica).

Za rijeku Ukrinu karakteristična je fauna vodenih insekata koja se

odlikuje prisustvom vrsta iz roda Ephemeroptera (vodeni cvijet). Determinisane su tri vrste i to: Caenis luctuosa, Ephemera sp. i Heptagenia sp.

Od biljni vrsta u slivu rijeke Ukrine prisutne su sljedeće vrste:

vrba, topola, grab, hrast, jasen i brijest.

2.7. Demografski podaci Opština Teslić Opštinu Teslić čini 50 naseljenih mjesta organizovanih u 49 mjesnih zajednica sa ukupno 53.000

stanovnika. Opština Teslić je jedna od slabije naseljenih opština u Bosni i Hercegovini sa svega 60 stanovnika/km2 što je ispod prosjeka BiH koja ima prosječno oko 75 stanovnika/km2. Opština Teslić ima nizak stepen urbanizacije što potvrđuje i podatak da 79% stanovništva živi na selu.

Oko 10.500 stanovnika živi u gradskom području. Na području Banje Vručice živi oko 3.000

stanovnika, a ostali dio u ruralnom području opštine. U slivu rijeke Velika Ukrina živi oko 1.500 stanovnika, dok u slivu rijeke Mala Ukrina živi oko 5.500

stanovnika. Opština Čelinac Prema procjeni Zavoda za statistiku Republike Srpske, na području Opštine Čelinac živi 17.331

stanovnika u 17 mjesnih zajednica i 30 naseljenih mjesta, s tim da oko 2/3 stanovništva živi u ruralnom području opštine.

Rijeka Ukrina kroz teritoriju opštine Čelinac protiče kroz 5 mjesnih zajednica i to: Šnjegotina

Srednja, Šnjegotina Velika, Šnjegotina Donja, Dubrava Stara (Ukrina) i Vijačani Gornji, ukupne površine 9697 Na i sa oko 3.600 stanovnika.

Opština Prnjavor Na teritoriji opštine Prnjavor živi oko 50.000 stanovnika u 34 mjesne zajednice i 64 naseljena mjesta. U slivu rijeke Ukrine, zajedno sa pritokama (rijeka Vijaka u koju se ulijavaju dvije manje riječice

Lišnja i Radlovac) živi oko 70% stanovništva, odnosno oko 35.000 stanovnika. Opština Derventa Prema zvaničnim statističkim podacima na teritoriji opštine Derventa živi oko 41.873 stanovnika u 31

mjesnoj zajednici i 57 naseljenih mjesta. U slivu rijeke Ukrine zajedno sa pritokama živi oko 28.400 stanovnika (ne računajući povremene

stanovnike u vikend naseljima). U samom gradu živi oko 15.400 stanovnika.


Od manjih vodotoka treba spomenuti rječice: Ilova, Lupljanica, Osinjica, Malica, Bišnja, Žirovina, potoci Orljak, Lješnica gdje živi oko 13.000 stanovnika.

Tabela 2. Pregled broja stanovnika na slivu rijeke Ukrine

Opština Ukupno stanovnika Stanovnika na području

sliva rijeke Ukrine Stanovnika na području sliva

rijeke Ukrine (%)

Čelinac 17.331 3.600 20,77%

Derventa 41.873 28.400 67,82%

Prnjavor 50.000 35.000 70,00%

Teslić 53.000 7.000 13,21%

Ukupno 162.204 74.000 45,62%

Na teritoriji koja zahvata sliv rijeke Ukrine ukupno živi 74.000 stanovnika odnosno oko 45,62%

ukupnog broja stanovnika ove četiri opštine.

3. PRAVNI I INSTITUCIONALNI OKVIR UPRAVLJANJA VODAMA U SLIVU RIJEKE UKRINE

3.1. Pravni okvir upravljanja vodama Relevantni propisi za upravljanje vodama:

Zakon o vodama ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 50/06) – Ovim zakonom se uređuje način integralnog upravljanja vodama unutar teritorije Republike Srpske. Upravljanje vodama obuhvaća integralan pristup i to: zaštitu voda, korišćenje voda, zaštitu od štetnog djelovanja voda, uređenje vodotoka i drugih vodnih tijela i javnog dobra. Takođe, ovim zakonom se uređuje i finansiranje obavljanja djelatnosti, organi uprave, javne službe i institucije u sektoru voda, vodni objekti i postrojenja i druga problematika vezana za integralno upravljanje vodama u Republici Srpskoj.

Zakon o izmjenama i dopuni Zakona o vodama ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 92/09) - Odnosi se na: saradnju nadležnih organa Republike Srpske i Federacije BiH u postupku izdavanja vodopravnih akata, kamate i prinudnu naplatu vodnih naknada i promjenu visine novčanih kazni.

Zakon o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 53/02) – Ovim zakonom se uređuje očuvanje, zaštita, obnova i poboljšanje ekološkog kvaliteta i kapaciteta životne sredine, kao i kvalitet života, mjere i uslovi za upravljanje, očuvanje i racionalno korišćenje prirodnih resursa, okvir pravnih mjera i institucija za očuvanje, zaštitu i poboljšanje zaštite životne sredine. Takođe, ovim zakonom se uređuje i finansiranje aktivnosti vezanih za životnu sredinu, poslovi i zadaci organa uprave predviđenih zakonom i podzakonskim aktima, te obaveze organa javne uprave.

Zakon o zaštiti prirode ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 53/02) – Ovim zakonom se uređuje obnova, očuvanje i održivi razvoj pejsaža, prirodnih područja, biljaka, životinja i njihovih staništa, zemljišta, minerala i fosila i drugih komponenti koje čine dio životne sredine.


Uredba o klasifikaciji voda i kategorizaciji vodotoka ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 42/01) – Ovom uredbom uspostavljaju se kriterijumi za klasifikaciju i vrši klasifikacija kvaliteta površinskih i podzemnih voda, kao i kategorizacija vodotoka. Klasifikacija i kategorizacija vrši se radi harmonizacije i uporedivosti ocjene stepena antropogenih zagađujućih uticaja na ekološku funkciju vode, određivanja pogodnosti kvaliteta voda vodotoka za postojeće i planirane upotrebe, uspostavljanja ciljeva kvaliteta za svaki distrikt ili dio riječnog distrikta i posebno radi kontrole uspješnosti svih preduzetih mjera zaštite koje imaju za cilj sprječavanje pogoršanja stanja i postepeno poboljšanje i obnovu svih površinskih voda uključujući i vještačke i jako modifikovane vodotoke.

Uredba o načinu učešća javnosti u upravljanju vodama ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj35/07) – Ovom se uredbom propisuje način učešća javnosti u primjeni i sprovođenju Zakona o vodama od strane nadležnih tijela u skladu sa Zakonom o slobodi pristupa informacija i drugim propisima, kao i učešće u postupku i načinu primjene Okvirne direktive o vodama i drugih propisa.

Uredba o načinu, postupku i rokovima obračunavanja i plaćanja posebnih vodnih naknada ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 53/11) - Ovom uredbom se propisuju obveznici plaćanja, način obračunavanja i plaćanja posebnih vodnih naknada, forma i sadržaj obrazaca na kojima se obračunavaju posebne vodne naknade, postupak popunjavanja obrazaca, kontrola uplate posebnih vodnih naknada i vođenje matične evidencije obveznika vodnih naknada.

Pravilnik o uslovima ispuštanja otpadnih voda u javnu kanalizaciju ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 44/01) – Ovim pravilnikom se propisuju uslovi za ispuštanje otpadnih voda u javnu kanalizaciju, mjere zaštite javnog kanalizacionog sistema, granične vrijednosti opasnih i štetnih materija koje se mogu ispuštati u javnu kanalizaciju, kao i način vršenja kontrole kvaliteta ovih otpadnih voda.

Pravilnik o uslovima ispuštanja otpadnih voda u površinske vode ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 44/01) – Ovim pravilnikom se utvrđuju uslovi ispuštanja otpadnih voda ili efluenata postrojenja za prečišćavanje, granične vrijednosti štetnih i opasnih materija koje se smiju ispuštati u površinske vode, kao i način utvrđivanja saglasnosti izmjerenih sa dozvoljenim vrijednostima.

Pravilnik o tretmanu i odvodnji otpadnih voda za područja gradova i naselja gdje nema javne kanalizacije ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 68/01) – Ovim pravilnikom se propisuju pravila postupanja fizičkih i pravnih lica, kao i nadležnih organa uprave, pri planiranju, izgradnji, nadzoru, tretmanu i odvodnji otpadnih voda na područjima gradova i naselja gdje nema javne kanalizacije, kao i tehnički uslovi za objekte te namjene.

Pravilnik o načinu i metodama određivanja stepena zagađenosti otpadnih voda kao osnovice za utvrđivanje vodne naknade ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 79/11) – Ovim pravilnikom se propisuju načini i metode ispitivanja i utvrđivanja stepena zagađenosti otpadnih voda, sistemsko praćenje i vođenje evidencija, analiza i mjerenja o količinama zahvaćene i korišćene vode i ispuštene otpadne vode, kao i način i rokovi izvještavanja.

Pravilnik o uslovima koje moraju ispunjavati vodoprivredne laboratorije kao pravna lica ili u okviru pravnih lica koje vrše određenu vrstu ispitivanja kvaliteta površinskih, podzemnih i otpadnih voda ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 44/01) – Ovim pravilnikom se propisuju uslovi koje moraju da ispunjavaju laboratorije za ispitivanje površinskih i podzemnih voda, voda namijenjenih za vodosnabdijevanje i otpadnih voda u pogledu opštih zahtjeva, materijalnih i tehničkih uslova, kadrova, dobre laboratorijske prakse i upravljanja, koje ispunjavaju zahtjeve međunarodnih standarda i potrebe korisnika, organa uprave i organizacija koje sprovode postupak ovlašćenja.


Pravilnik o mjerama zaštite, načinu određivanja i održavanja zona i pojaseva sanitarne zaštite, područja na kojima se nalaze izvorišta, kao i vodnih objekata i voda namijenjenih ljudskoj upotrebi ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 07/03) – Ovim pravilnikom se bliže propisuje sprovođenje mjera zaštite područja na kojima se nalaze izvorišta, koja se po kvalitetu mogu koristiti ili se koriste za snabdijevanje stanovništva vodom za piće, odnosno ukoliko je voda tog prostora namijenjena za ljudsku upotrebu, a koja moraju biti zaštićena od namjernog ili slučajnog zagađivanja i drugih uticaja, koji mogu nepovoljno djelovati na zdravstvenu ispravnost vode, kao i način određivanja i održavanja zona i pojaseva sanitarne zaštite, vodnih objekata i glavnih vodova, koji služe za snabdijevanje vodom za piće, odnosno za ljudsku upotrebu, kao i uspostavljanje i sprovođenje mjera sanitarne zaštite takve vode.

Pravilnik o načinu održavanja riječnih korita i vodnog zemljišta ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 09/00) – U cilju sprječavanja erozije riječnog toka, omogućavanje lakšeg prenošenja nanosa ili njegovog predisponiranja, sprječavanja neželjenog taloženja nanosa na pojedinim dionicama riječnog toka, zaštita od poplavnih voda i njihovo sigurnije odvođenje u recipijent, sprječavanja stvaranja povećanja i smanjenja proticajnih profila rijeka od optimalno potrebnih, stvaranje uspora, uklanjanja ili smanjenja mogućnosti od meandriranja rijeka, nekontrolisanog mijenjanja toka rijeka, nanošenja većih šteta po obale i okolni prostor, erozijom ili poplavom, vrši se plansko uklanjanje ili dislociranje nanosa, prepreka i rastinja u koritu rijeka, na obalama rijeka i vodnom zemljištu.

Odluka o utvrđivanju granica oblasnih riječnih slivova (distrikta) i slivova na teritoriji Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 98/06).

Odluka o stopama posebnih vodnih naknada ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 53/11) – Ovom odlukom propisuje se visina stopa posebnih vodnih naknada koje obračunavaju i plaćaju obveznici posebne vodne naknade.

Odluka Opštine Derventa o mjerama za zaštitu rijeke Ukrine i uslovima eksploatacije materijala iz rijeke ("Službeni glasnik opštine Derventa" broj 11/06).

3.2. Institucionalni okvir upravljanja vodama Zakon o vodama reguliše način i uslove upravljanja vodama i povezanim objektima kao i druga

pitanja relevantna za zaštitu voda od štetnih efekata, zaštitu voda od zagađenja, korišćenje voda, finansiranje upravljanja vodama, ovlaštenja i obaveze nadležnih organa i institucija. Odgovornosti su podijeljene između Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede RS i opština, u skladu sa njihovim nadležnostima.

Nadležnosti Ministarstva šumarstva, poljoprivrede i upravljanja vodama: - sprovođenje integralnog upravljanja vodama u skladu sa Zakonom, - organizovanje upravljanja vodama, - donošenje planova, programa i strategija, - izrada zakonskih i podzakonskih akata iz nadležnosti Ministarstva, - organizovanje praćenja i sprovođenje neophodnih mjera da bi se spriječila derogacija, - površinskih i podzemnih voda u skladu sa Zakonom i direktivama, - propisuje uslove vodosnabdijevanja, prikupljanja i prečišćavanja komunalnih otpadnih voda, - utvrđivanje postojanja javnog interesa za korišćenje javnog vodnog dobra, - utvrđivanje pripadnosti vodnom dobru, odlučivanje o statusu pojedine vrste vodnog dobra, - vođenje integralnog informacionog sistema Republike Srpske, - utvrđivanje posebne mjere bezbjednosti,


- prikupljanje, raspodjela i koordinacija korišćenja i namjenskih utrošaka vodnih naknada na području Republike Srpske,

- izdavanje vodnih akata, - dodjeljivanje obavljanja određenih dužnosti upravnim organizacijama iz oblasti voda koje su

propisane Zakonom ili drugim propisom i druge poslove u skladu sa Zakonom. Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi RS (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 101/04), opština je

definisana kao: „Opština je osnovna teritorijalna jedinica lokalne samouprave, koja se obrazuje za dio naseljenog mjesta, za jedno naseljeno mjesto ili više od jednog naseljenog mjesta.“ U skladu s tim, opština ima veliki dio nadležnosti i obaveza od kojih su, sa aspekta zaštite voda, najvažnije sljedeće:

U oblasti pružanja usluga opština je nadležna za: - obavljanje specifičnih funkcija u oblasti zaštite životne sredine, - uređenje i obezbjeđenje obavljanja komunalnih djelatnosti: proizvodnja i isporuka vode,

održavanje čistoće, prečišćavanje i odvodnja otpadnih voda, odvođenje atmosferskih voda i drugih padavina,

- osnivanje preduzeća, ustanova i drugih organizacija radi pružanja usluga iz njihove nadležnosti, uređenje njihove organizacije i upravljanje,

- uređivanje i obezbjeđivanje izgradnje, održavanja i korišćenja javnih objekata i komunalne infrastrukture za obavljanje funkcija opštine,

- obezbjeđenje nadzora nad obavljanjem komunalnih djelatnosti i inspekcijski nadzor.

Opština, u oblasti zaštite prirodnih dobara i životne sredine, a koje se tiču upravljanja vodama ima sljedeće nadležnosti:

- određuje erozivna područja i propisuje protiverozivne mjere, - obezbjeđuje uslove korišćenja i način upravljanja prirodnim jezerima, izvorima, javnim bunarima i

javnim česmama i stara se o njihovoj zaštiti, te stvara opšte uslove za očuvanje čistoće obala rijeka i jezera na ovom području,

- obezbjeđuje opšte uslove i načine izgradnje i održavanja vodovoda u seoskim naseljima, njihovo korišćenje i utvrđuje sanitarno-tehničke uslove za ispuštanje otpadnih voda,

- određuje vodoprivredne uslove, izdaje vodoprivredne saglasnosti i vodoprivredne dozvole za objekte i radove određene Zakonom,

- obezbjeđuje očuvanje prirodnih vrijednosti na svom području i donosi akta o stavljanju pod zaštitu određenog prirodnog dobra,

- određuje i obezbjeđuje određene uslove za držanje i zaštitu domaćih životinja i utvrđuje mjere za njihovo organizovano i neškodljivo uklanjanje, obezbjeđuje uslove karantina za životinje u unutrašnjem prometu.

Osnovna teritorijalna jedinica za upravljanje vodama je oblasni riječni sliv. Za sprovođenje zadataka u

upravljanju vodama na oblasnom riječnom slivu rijeke Save, u skladu sa Zakonom o vodama, zadužena je Agencije za vode oblasnog riječnog sliva Save.

Nadležnosti Agencije za vode oblasnog riječnog sliva Save su:

- organizuje prikupljanje, upravljanje i raspodjelu podataka o vodnim resursima, - organizuje praćenje stanja i korišćenje voda – monitoring, hidrološko stanje, kvalitativno stanje,

ekološko stanje, te stanje podzemnih voda, - priprema planove upravljanja riječnim slivovima za svoj oblasni riječni sliv, - priprema planove, elaborate i projekte za sprječavanje i smanjenje štetnih uticaja na vode, - preduzima hitne mjere na sprječavanju ili smanjenju uticaja štetnih pojava na vode,


- izdaje vodopravne akte u skladu sa Zakonom, - učestvuje u pripremi izvještaja u skladu sa Zakonom, - promoviše, organizuje i pomaže istraživački rad u oblasti vodnih resursa i njihovog održivog

upravljanja, - organizuje podizanje javne svijesti u odnosu na vodne resurse, - sarađuje po pitanju koordinacije izrade i sprovođenja planova upravljanja vodama sa sličnim

organima u Federaciji BiH, odnosno nadležnim međunarodnim tijelima za međunarodni riječni sliv,

- sprovodi konsultacije sa istim ili sličnim organima u Republici Srpskoj i Federaciji BiH, - sprovodi i druge poslove utvrđene Zakonom i posebnim propisima i one koji joj se stave u

nadležnost ili ih dodijeli nadležni organ. Agencija za vode oblasnog riječnog sliva Save je u sastavu Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i

vodoprivrede.

4. EKONOMSKI ASPEKTI ORGANIZACIJE UPRAVLJANJA VODAMA U skladu sa Zakonom o vodama, sredstva za obavljanje poslova i zadataka, funkcionisanje i

održavanje nekretnina i vodnih objekata od opšteg značaja, očuvanje vrijednosti izgrađenih vodnih objekata i sistema, preduzimanje mjera javnog investiranja i kapitalna izgradnja vodnih objekata obezbjeđuju se iz:

posebnih vodnih naknada,

prihoda po osnovu zakupa javnog vodnog dobra,

opšteg dijela budžeta Republike Srpske i jedinica lokalne samouprave,

donacija.

Prihodi se koriste za stručno-tehničke poslove:

- izradu privremenih planova upravljanja vodama, - pripremu planova upravljanja vodama, - sprovođenje praćenja stanja voda, - uspostavljanje i rad informacionog sistema, - održavanje objekata u vlasništvu RS, jedinica lokalne samouprave ili trećih lica, ako su od

opšteg interesa, - sprovođenje inerventnih aktivnosti u sektoru voda na prostorima RS, - troškove rada i funkcionisanja agencija za vode, - troškove rada i funkcionisanja javnih preduzeća za vode, - troškove razvoja, naučnog i stručnog rada, - podrške formiranja i razvoja kvalifikovanih institucija ili subjekata bitnih za sektor voda, - razvoj sektora kroz finansiranje izgradnje vodnih objekata i sistema, poboljšanje tehničkih,

materijalnih, kadrovskih i drugih kapaciteta. Na prijedlog Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Vlada posebnom odlukom

utvrđuje korišćenje ovih sredstava s ciljem postizanja održivog upravljanja i održavanja sistema integralnog upravljanja vodama. Jedinice lokalne samouprave, za objekte i aktivnosti za koje su nadležne, donose posebne odluke, u skladu sa Zakonom o vodama. Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede koordinira i prati namjenski utrošak ovih sredstava i informiše Vladu do kraja četvrtog kvartala tekuće godine, u formi informacije sa prijedlozima.


Rapodjela vodnih naknada se vrši na način propisan u članu 194. Zakona o vodama i to: a) naknade iz člana 189. osim onih pod tačkom v) podtačkama 1), 2) i 3), stava 1. - 70 % na račun posebne namjene za vode i - 30 % na račun posebne namjene budžetu jedinice lokalne samouprave - b) naknade iz člana 189. pod tačkom v) podtačkama 1), 2) i 3), stava 1. - 55 % na račun posebne namjene za vode - 15 % na račun posebne namjene za zaštitu životne sredine Republike Srpske i - 30 % na račun posebne namjene budžetu jedinice lokalne samouprave.

5. Monitoring i ocjena kvaliteta voda sliva rijeke Ukrine

Planom Monitoringa kvaliteta voda na rijeci Ukrini se provodi operativni i nacionalni nadzorni

monitoring.

Lista monitoring mjesta na slivu rijeke Ukrine:

R.br. Rijeka Naziv lokacije Vrsta monitoringa

1. Ukrina Lužani Operativni monitoring

2. Šnjegotina Velika Šnjegotina Nacionalni nadzorni monitoring

3. Radnja Stanari Nacionalni nadzorni monitoring

4. Radnja Kovačevići Nacionalni nadzorni monitoring

5. Mala Ukrina Đukići Nacionalni nadzorni monitoring

6. Vijaka Mačkovac Nacionalni nadzorni monitoring

Na rijeci Ukrini, na lokalitetu Detlak, je u novembru 2006. godine postavljena automatska hidrološka

stanica koja je pratila vrijednosti nivoa vodostaja, pH, rastvoreni kiseonik, temperaturu i elektroprovodljivost. Stanica je devastirana u poplavnom talasu rijeke Ukrine 29.06.2010. godine.

Ocjena kvaliteta voda vodnih tijela u skladu sa “Zakonom o vodama” (Službeni glasnik Republike Srpske broj 50/06, 92/09) i "Uredbom o klasifikaciji voda i kategorizaciji vodotoka" (Službeni glasnik Republike Srpske broj 42/01), te Okvirnom direktivom o vodama, vrši se na osnovu dvije grupe kriterijuma, odnosno ekološkog i hemijskog statusa.

Prvu grupu kriterijuma čine biološki elementi kvaliteta i opšti hemijski i fizičko-hemijski elementi kvaliteta kao podrška biološkim ispitivanjima, kao i specifične supstance zagađenja koje nisu na listi prioritetnih supstanci.

Drugoj grupi kriterijuma za ocjenu kvaliteta voda, odnosno hemijskog statusa, pripadaju specifične, opasne i toksične supstance koje se nalaze na listi prioritetnih supstanci u politici vode.

Za određen broj vodnih tijela, na kojima su se u dosadašnjem praćenju stanja kvaliteta nalazili mjerni profili, postoje podaci o tri biološka elementa kvaliteta i opštim hemijskim i fizičko-hemijskim, kao i nekim neorganskim specifičnim supstancama koje podržavaju ekološki status. Do 2009. godine nisu vršena isitivanja prioritetnih supstanci u skladu sa zahtjevima, na osnovu kojih bi bilo moguće izvršiti pouzdanu procjenu hemijskog statusa. Naime, ocjena hemijskog statusa podrazumjeva upoređivanje prosječnih koncentracija najmanje dvanaest uzoraka, na godišnjem nivou, sa zadatim ekološkim standardima kvaliteta.


Rezultati ispitvanja mikrobioloških parametara za sliv rijeke Ukrine na lokalitetima u grupi nacionalnog nadzornog monitoringa: ukupno je ispitivano pet mjernih profila, tokom dva ciklusa istraživanja u junu i septembru 2010. godine. Analizom rezultata ispitivanja organskog i fekalnog opterećenja profila, zaključeno je da se kvalitet voda kretao u granicama II, odnosno III i IV kategorije vodotoka. Ukupno je urađeno 40 bakterioloških analiza kvaliteta voda. Najveći broj mjerenja, 22 (55 %) definisan je granicama II klase vodotoka, 13 mjerenja (32,25 %) u III klasi kvaliteta, dok je 5 mjerenja (12,5 %) u IV klasi vodotoka. Na osnovu mikrobioloških pokazatelja organskog i fekalnog zagađenja, može se zaključiti da je najopterećeniji vodotok u slivu rijeke Ukrine, rijeka Radnja.

Vodotoci iz ovog sliva na osnovu izračunatih indeksa saprobnosti, spadaju u II klasu boniteta izuzev Vijake – Mačkovac koja je III klase. To su β-mezosaprobne vode gdje se završavaju redukcioni procesi i ponovo uspostavlja aerobno stanje. BPK značajno opada, amonijak i sumporvodonik nestaju, a CO2 se javlja u većim količinama. Miris je normalan ili voda miriše na zemlju. Boja često postaje zelenkasta od prisustva fitoplanktona. Proces mineralizacije je jako napredovao, što stvara povoljne uslove za razvoj algi, viših biljaka i životinja. Dobro je razvijena fauna mekušaca.

Mnogo veće raznovrsnosti i uočljivije razlike predstavljene su brojem različitih grupa makroinvertebrata (na osnovu Trent-biotičkog indeksa). Na osnovu njih, ovi vodotoci imaju uglavnom I lasu izuzev Male Ukrine čiji je kvalitet u III klasi u avgustu i Vijake koja je na granici III klasa u junu tj. II-III klasa u avgustu. Ova odstupanja posljedica su velikih padavina i kolebanja vodotoka usljed toga. Pregled kvalitativno-kvantitativnog sastava makroinvertebrata dna ukazuje na veliku raznovrsnost larvenih stadijuma vodenih insekata iz EPT (Ephemeroptera, Plecoptera i Trichoptera), osim na Vijaki.

Kvalitet proučavanih pritoka Ukrine na osnovu BMWP (Biological Monitoring Working Party) indeksa govori o tome da su u pitanju uglavnom čisti vodotoci ili oni sa neznatnim zagađenjem (Radnja Kovačevići i Šnjegotina). Manje su zastupljeni vodotoci sa umjerenim zagađenjem kao Radnja Stanari i Mala Ukrina. Jače zagađenje zabilježeno je na Vijaki - Mačkovac gdje su antropogeni uticaj i organsko opterećenje najveći. ASPT (Average Score Per Takson) ndeks daje slične rezultate i kaže da preovladavaju čisti vodotoci. Najviše vrijednosti ovog indeksa i najviši kvalitet vode prema tome, zabilježeni su na Šnjegotini i Radnji - Kovačevići. Vijaka je sa najnižim ASPT indeksom i svrstana je u vodotoke koji su pod vjerovatnim uticajem zagađenja.

Katastar zagađivača je u fazi izrade, ali se generalno može reći da su najveći zagađivači u slivu Ukrine otpadne komunalne vode Prnjavora i Dervente koje se ne prečišćavaju, dvije opštinske deponije i veći broj tzv. divljih deponija, poljoprivredna proizvodnja – živinarske farme, farme goveda, ratarska i voćarska proizvodnja, prehrambena industrija – mesna industrija, proizvodnja i tov ribe, klaonice, metaloprerađivačka industrija – fabrike šavnih cijevi i metalnih elemenata, drvoprerađivačka industrija – pilane, industrije namještaja, proizvodnja građevinskih materijala – boje za radove u građevinarstvu, betonske komponente, kamenolomi, industrija tekstila i kože – fabrike obuće. Na području sliva Ukrine nema uređaja za tretman otpadnih voda ni komunalnih, ni po industrijama.

6. PROCJENA STANJA VODA SLIVA RIJEKE UKRINE 6.1. Metodologija procjene stanja voda u slivu rijeke Ukrine Okvirna direktiva o vodama je već dijelom transponirana kroz domaće zakonodavstvo kroz “Zakon o

vodama” (Službeni glasnik RS, broj 50/06 od 31.05.2006. i 92/09 od 16.10.2009), kao i druge pravilnike koji su doneseni nakon usvajanja Zakona o vodama. Može se pretpostaviti da će implementacija Okvirne direktive o vodama biti glavni pokretač održivog razvoja sektora voda i otpadnih voda u BiH.


U principu, prvi ciklus implementacije Okvirne direktive o vodama trebao bi se sastojati od sljedećih aktivnosti:

određivanje značajnih pritisaka, na osnovu dostupnih podataka, stručnog mišljenja i učešća

javnosti; definisanje i određivanje ugroženosti voda rijeke Ukrine na osnovu dostupnih poda-

taka/informacija i stručnog mišljenja kada je to potrebno, uključujući: - poboljšanje stanja kvaliteta voda - zaštita postojećih izvora vode - zaštita planiranih budućih izvora vode - zaštita podzemnih voda - zaštita "zaštićenih" i osjetljivih područja (biodiverzitet i staništa); određivanje programa mjera, za svaku vrstu pritiska odrediti relevantne, institucionalne, tehničke,

finansijske i zakonodavne aktivnosti. Gore opisanu metodologiju će pratiti i aktivnosti na izradi Akcionog plana. Donošenje odluka može se opisati kao proces koji se sastoji od tri koraka: 1. Određivanje i definisanje problema 2. Određene i procjenjene opcije za rješavanje problema 3. Odluka o prioritetnim projektima i njihove vremenske odrednice. Priprema prvog “Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine” složen je i zahtjevan

zadatak. Proces donošenja odluka pretpostavlja da: se provode ekonomska analize s ciljem stvaranja osnove za proces donošenja odluka (ključne

zainteresirane strane trebaju se dogovoriti o ciljevima, instrumentima i odgo-vornostima), su dostupni jasno definisani i prihvaćeni kriteriji za donošenje odluka, postoji pravna osnova za mjere zaštite voda, postoje dovoljni resursi (finansijski, ljudski, tehnički/oprema) za sprovođenje odluka, mogućnosti sprovođenja i resursi postoje i spremni/dostupni su, su razvijeni i u funkciji mehanizmi za ublažavanje štetnih socijalnih, ekonomskih, finansijskih ili

drugih uticaja, kako bi se donijela odluka o sprovođenju pojedinačnih mjera i time doprinjelo poboljšanju

kvaliteta voda rijeke Ukrine, donosioci odluka trebaju informacije o nekoliko pitanja, ali su možda najvažnija sljedeća:

Koje su koristi od sprovođenja mjera? Koliki su troškovi sprovođenja mjera? Da li su mjere izvodljive? Svaki donosilac odluka treba biti u potpunosti svjestan svih ovih pitanja i treba ih stoga pokušati

razriješiti tokom procesa planiranja i donošenja odluka. Kriteriji izvodljivosti takođe imaju velik uticaj na proces planiranja obzirom da ovi kriteriji često

mogu imati uticaja na definisanje kratkoročnih, srednjoročnih i dugoročnih mjera/projekata.

6.2. Identifikacija korisnika voda Na sastanku Radne grupe održanom 4. novembra 2010. godine u prostorijama Agencije za vode

oblasnog riječnog sliva Save održana je diskusija sa ciljem određivanja:


1. Korisnika voda rijeke Ukrine 2. Njihovog uticaja na kvalitet voda rijeke Ukrine (pritisci) 3. Potreba za vodama od strane pojedinih korisnika 4. Ekonomske ocjene korisnika voda rijeke Ukrine. Definisani su sljedeći korisnici voda sliva rijeke Ukrine: 1. Vodosnabdijevanje Dugoročna zaštita izvorišta i obezbjeđenje dovoljnih količina kvalitetne vode za vodosnabdijevanje, posebno izražen problem akumulacije Drenova koja ima više funkcija (izravnanje proticaja/odbrana od poplava, vodosnabdijevanje, uzgoj ribe šarana), vodosnabdijevanje Prnjavora. 2. Gradske otpadne vode Gradske otpadne vode se u svim opštinama ispuštaju bez prethodnog prečišćavanja i predstavljaju glavni negativni pritisak na kvalitet voda Ukrine. 3. Poljoprivreda 3.1. Uzgoj ribe (šaran) Postoje tri ribnjaka, osnovni problemi: količina vode (biološki minimum), organsko zagađenje 3.2. Navodnjavanje Veoma mali dio poljoprivrednog zemljišta se navodnjava, aktivnost nema uticaja na kvalitet voda, korisnici nemaju potreba za većim količinama voda, u budućnosti potrebne količine će sigurno biti veće. 3.3. Difuzno zagađenje/ratarstvo i voćarstvo Najveći proizvodni subjekt AD „Poljoprivrednik“ Derventa, većinom individualni proizvođači, „Ratar“ Prnjavor, pesticidi - neinformisanost o načinu korišćenja, pitanje asortimana pesticida koji se uvoze i prodaju. 4. Animalna proizvodnja 4.1. Uzgoj peradi (pilića) Raširena aktivnost opštine Prnjavor i Derventa 4.2. Male klaonice 4.3. Mljekara 4.4. Farme krava Zajedničko, animalni otpad, problem deponija, zagađenje podzemnih voda, otpadne vode i njihovo ispuštanje, đubrivo. 5. Šumarstvo i prerada drveta Bespravna sječa šume i deforestracija. 6. Industrijska proizvodnja Metalska industrija, proizvodnja plastičnih proizvoda, većina industrijske proizvodnje - mala preduzeća.

7. Rudarstvo Površinski kop Stanari, problem rudničkih voda i sapiranja ugljene prašine. Proizvodnja hidratnog kreča.

8. Elektroenergetika Termoelektrana Stanari u izgradnji.


9. Eksploatacija šljunka Nelegalna eksploatacija šljunka, negativan uticaj na biodiverzitet - „Ukrinski cvijet“. 10. Turizam, rekreacija, ribolov Loš kvalitet vode, nema gradskih plaža i kupališta, postoji veliki interes. Postoje ribarski reviri, ali ima potreba i za novim. 11. Zanatska proizvodnja, uslužne djelatnosti Autopraonice, benzinske stanice i slično će se razmatrati kroz pitanje gradskih otpadnih voda i njihovog tretmana. 12. Štetno djelovanje voda Akumulacija Drenova, bujične pritoke predstavljaju veliku opasnost, neuređena korita. U svrhu dobivanja opšteg pregleda korišćenja voda na slivu rijeke Ukrine, kako ukupno, tako i za svaku opštinu posebno, opštinama i komunalnim preduzećima su dostavljeni upitnici.

6.3. Rezultati analize ekonomskog korišćenja voda sliva rijeke Ukrine Sa ekonomskog aspekta, korišćenje voda sliva rijeke Ukrine je veoma nisko i ekstenzivno. Kao

primarni i najveći korisnici izdvajaju se: komunalni sektor i korišćenje voda u svrhu vodosnabdijevanja uzgoj peradi i stoke ratarska proizvodnja uzgoj ribe rekreacija i sport. Svi ostali korisnici koriste vodu u manjem intenzitetu i može se reći da ne predstavljaju značajne

korisnike voda. Kao izuzetno značajan i možda najznačajniji korisnik voda sliva rijeke Ukrine javlja se i biodiverzitet,

odnosno biološka raznolikost čiji opstanak apsolutno zavisi od kvaliteta voda, količine vode (naročito u sušnom periodu), prirodnog režima voda kao i očuvanosti prirodnog korita.

6.4. Vodosnabdijevanje i odvodnja i tretman otpadnih voda Podaci korišćeni u ovom poglavlju su dobiveni od sljedećih komunalnih preduzeća: “RAD” AD

Teslić, "VODOVOD" AD Čelinac, „VODOVOD“ AD Prnjavor i „KOMUNALAC“ AD Derventa. Situacija sa količinama i kvalitetom pitke vode na izvorištima se razlikuje od opštine do opštine,

međutim generalno gledajući trenutne količine i kvalitet vode zadovoljavaju trenutne potrebe komunalnih preduzeća.


Dijagram 1. Broj stanovnika koji imaju usluge vodosnabdijevanja i kanalizacije

Opština Čelinac se snabdijeva sa regionalnog vodovoda i nema izvorišta na svojoj teritoriji koja se

nalazi u slivu rijeke Ukrine.

Opština Teslić zahvata vodu iz rijeke Velika Usora i provodi puni tretman prečišćavanja pitke vode (taloženje, filtracija i dezinfekcija). Iako se ovo izvorište ne nalazi u slivu rijeke Ukrine, opština i komunalno preduzeće dijele isti problem zaštite i očuvanja kvaliteta voda na izvorištima.

Dijagram 2. Godišnja proizvodnja pitke vode na slivu rijeke Ukrine

Opština Prnjavor ima najtežu situaciju kada je u pitanju izvorište pitke vode. Voda se uzima iz

akumulacije Drenova, po svom kvalitetu ne zadovoljava higijensko-tehničke standarde i potrebna je prerada sirove vode na postrojenju za prečišćavanje. Akumulacija Drenova je izgrađena kao višenamjenski


vodoprivredni objekat. Problem komunalnom preduzeću predstavlja neusklađenost različitih vodoprivrednih i privrednih djelatnosti.

Dijagram 3. Specifična /prosječna/ potrošnja pitke vode

Gubici vode su karakteristika svih komunalnih preduzeća i kreću se u rasponu od 40% do 60% od količina zahvaćene vode.

Dijagram 4. Procenat gubitaka /neobračunate vode/ u komunalnim preduzećima

Cijene usluga vodosnabdijevanja se kreću u rasponu od 0,74 KM/m3 do 1,35 KM/m 3 i generalno nisu dovoljne da obezbijede održivost rada komunalnih preduzeća.


Dijagram 5. Cijene usluga vodosnabdijevanja i kanalizacije u

opštinama na slivu rijeke Ukrine

6.4.1. Opština Teslić

6.4.1.1. Opština Teslić - vodosnabdijevanje

Usluge vodosnabdijevanja u Opštini Teslić su u ingerenciji komunalnog preduzeća “Rad” AD.

Komunalno preduzeće je organizovano i radi saglasno “Zakonu o komunalnim djelatnostima RS” i relevantnim odlukama Opštine Teslić.

Usluge vodosnabdijevanja se pružaju za 20.000 stanovnika u samom Tesliću koji se snabdijevaju sa centralnog vodovodnog sistema. Preostali 10.000 stanovnika se snabdijeva iz lokalnih vodovoda.

Komunalno preduzeće "Rad“ AD Teslić pored usluga vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda pruža i druge usluge. Ukupno ima 40 zaposlenih, od čega njih 30 radi u sektoru vodosnabdijevanja; u sektoru kanalizacije rade 3 radnika.

Osnovni pokazatelji rada komunalnog preduzeća „Rad“ AD Teslić dati su u narednim tabelama

Potrošnja Domaćinstva Industrija

Godišnja 867.678198.70

8m 3/ godinu

Prosječna po domaćinstvu 170 m 3/ godinu

Prosječna po glavi stanovnika (naplaćena voda) 117 l/stanovniku/dan


Domaćinstva

Gubici u vodosnabdijevanju 42%

Ukupno isporučena voda 5058 m 3/ dan

Ukupno naplaćena voda 2924 m 3/ dan

Ukupni gubici - fizički 42 % ukupna proizvodnja

Obračunato a neplaćeno 5 % ukupna proizvodnja

Broj priključaka vodosnabdijevanja 5.445 priključak

Broj priključaka vodosnabdijevanja - individualna domaćinstva

7300 priključak

Broj priključaka vodosnabdijevanja - privreda i institucije

540 priključak

Dužina distributivne mreže vodosnabdijevanja 80 kilometara

Kvalitet snabdijevanja

Broj pucanja cijevi 200 na godinu

Trajanje snabdijevanja 24 sata na dan

Broj kupaca koji imaju snabdijevanje s prekidima 0 %

Potreban broj testova tretirane vode za preostali hlor 1025 na godinu

Voda za piće se zahvata iz rijeke Velika Usora, maksimalna količina vode je procijenjena na 50 - 80 l/s.

Voda iz rijeke Velika Usora ne zadovoljava higijensko tehničke uslove i istu je potrebno preraditi u

postrojenju za preradu pitke vode. Sam tretman obuhvaća sljedeće tehnološke aktivnosti: taloženje, filtracija i dezinfekcija. Samo postrojenje je projektovano na maksimalni kapacitet prerade vode od 70 l/s, što zadovoljava sve dugoročne potrebe Opštine Teslić.

Opština Teslić ima elaborat zaštite izvorišta, a odlukom Opštine iz 2010. godine uspostavljene su zone

sanitarne zaštite i u toku je sprovođenje mjera zaštite. Kvalitet vodosnabdijevanja je na visokom nivou. Svi potrošači imaju snabdijevanje bez prekida, a

kvalitet vode se redovno kontroliše i ispunjava sve propise o higijenskoj ispravnosti. Posebne napore komunalno preduzeće "Rad“ AD Teslić i Opština Teslić su uložili u smjeru povećanja

naplate pruženih usluga, tako da su svi potrošači pokriveni vodomjerima, potrošnja vode se redovno očitava, a procenat naplate je izuzetno velik i po podacima komunalnog preduzeća iznosi 85%.

Problem i dalje ostaje relativno visok procenat fizičkih gubitaka u mreži koji je procijenjen na 42% od

ukupnih količina prerađene i isporučene vode. Ovaj visok procenat gubitaka predstavlja veliko finansijsko opterećenje za komunalno preduzeće sa obzirom da se ista mora preraditi na postrojenju za preradu. Samo troškovi hemikalija, el. energije i osnovnog održavanja su procjenjeni na 0,15 KM/m3 prerađene vode.


Dijagram 6. Cijene usluga vodosnabdijevanja i kanalizacije po kategorijama potrošača Opština Teslić

Sektor: VODOSNABDIJEVANJE SNAGE SLABOSTI

Raspoloživi vodni potencijal; Institucionalno upravljanje sistemom; Zadovoljavajuće količine i kvalitet vode za

piće; Redovna kontrola vode; Raspoloživost stručnim kadrovima; Urađeni projekti zaštite izvorišta vode za

piće; Dobra organizovana komunalna organi-

zacija za snabdijevanje vode; Uključenost u projekat voda i kanalizacija

RS koji će biti finansiran od strane Evropske investicione banke (EIB)

Necjelovit (nedovršen) opštinski vodovodni sistem; Veliki fizički gubici u vodovodnom sistemu

(curenja); Niska cijena usluga vodosnabdijevanja; Neadekvatan sistem naplate usluga u objektima

kolektivnog stanovanja; Cijene usluga ne pokrivaju troškove i pro-cenat

naplate je dosta nizak; Neprimjenjivanje zakona o održavanju zajedni-čkih

prostorija u objektima zajedničkog stanovanja; U višim zonama u sušnim periodima godine

provode se redukcije u snabdijevanju građana vo-dom;

Neodgovarajući način upravljanja i kontrole lokalnih vodovodnih sistema.

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE Očuvanje i poboljšanje kvaliteta vode na

izvorištima; Uspostavljanje zona sanitarne zaštite; Opremanje JKP-a opremom i vozilima,

izgradnja telemetrijskog sistema, Uspostavljanje GIS-a i baze podataka; Planiranje godišnjih aktivnosti prema

prioritetima i realnim mogućnostima; Priprema neophodne studijsko-projektne

dokumentacije, prije svega Master plana i Studije izvodljivosti sanacije i unapređenja sistema vodosnabdijevanja;

Pogoršanje kvaliteta voda na izvorištu; Pogoršanje higijensko-epidemiološke situacije,

odnosno povećanje rizika pojave različitih vrsta epidemija;

Nepostojanje prečistača otpadnih voda kod naselja i industrije u slivnom području izvorišta;

Nedovoljna primjena propisa (kontrola i ka-žnjavanje), odnosno slabo funkcionisanje in-spekcijskih službi;

Sektor voda nije dovoljno obrađen u postojećoj prostorno-planskoj dokumentaciji;

Niska svijest građana i slab interes za pomoć JKP


Stavljanje lokalnih (seoskih) vodovoda pod nadzor i kontrolu;

Sanacija i rekonstrukcija vodovodne mreže i objekata vodovodnog sistema;

Sanacija vodovodnih instalacija u obje-ktima kolektivnog stanovanja;

Otklanjanje nedostataka na nekim od po-dsistema, završetak nezavršenih vodo-vodnih sistema;

Osiguranje značajnijih sredstava u budžetu Opštine za ovu oblast, uključujući i osiguranje sredstava sa viših nivoa po osnovu prikupljenih vodnih naknada za korišćenje voda;

Raspoloživost različitih finansijskih izvora; Unapređenje informisanja građana i

saradnje sa građanima.

na eventualnim unapređenjima; Dogradnja i unapređenje situacije na postojećim

vodovodnim sistemima zahtjevaju značajnije povećanje cijena usluga;

Nedostatak finansijskih sredstava; Prihodi koji se prikupljaju po osnovu usluga

vodosnabdijevanja nedovoljni su za značajnija unapređenja u sektoru;

Intenzivna sječa šuma.

Zaključak:

Opština Teslić raspolaže znatnim količinama pitke vode i razvijenom hidrološkom mrežom. Trenutno ima zadovoljavajući nivo usluga vodosnabdijevanja. Najveće slabosti se ogledaju u neizgrađenosti sistema vodosnabdijevanja koji opslužuje samo manji dio opštine. Cijene usluga vodosnabdijevanja su nedovoljne da obezbijede adekvatno održavanje i unapređenje sistema.

Kao glavne mogućnosti djelovanja u oblasti vodosnabdijevanja definisane su aktivnosti vezane uz monitoring kvaliteta vode, poboljšanje zaštite izvorišta kao i aktivnosti na daljoj izgradnji sistema vodosnabdijevanja.

Adekvatno prostorno planiranje kao i rad inspekcijskih službi moraju poduprijeti realizaciju aktivnosti u ovoj oblasti. Takođe je potrebno obezbijediti i dodatna finansijska sredstva za realizaciju investicionih projekata, ali i povećati cijene usluga kako bi se postojeća infrastruktura mogla održavati na zadovoljavajući način.

6.4.1.2. Opština Teslić – odvodnja i tretman otpadnih voda

Opština Teslić ima izvedenu kanalizacionu mrežu u dužini od oko 20.000 metara glavnih kolektora dijametara raspona DN 800 do DN 400. Cijevni materijal je većinom azbest cement.

Mreža je mješovitog tipa, a oko 10.000 stanovnika Teslića je priključeno na kanalizacionu mrežu, kao i 500 preduzeća i institucija.

Otpadne vode se ispuštaju na tri lokacije direktno u rijeku Velika Usora bez ikakvog vida

prečišćavanja i na jednoj lokaciji u Malu Usoru. Minimalni srednji proticaj rijeke Velika Usora iznosi 1,66 m3/s, , a ukupno procijenjeno opterećenje

organskom materijom za 15.000 ekvivalent stanovnika (procijenjeni broj zagađivača uključujući stanovništvo koje ima pristup kanalizaciji, privredu i ostalo), tj. povećanje koncentracije organske materije iznosi 6,77 6,77 mg/l. Ovo povećanje BPK5 indicira povišen stepen zagađenja u ljetnim mjesecima i pri malim vodostajima.


Troškovi izgradnje postrojenja sa biološkim tretmanom se mogu procijeniti na 300 KM / ekvivalent stanovniku, što bi za oko 15.000 ES iznosilo 4.500.000,00 KM.

Sektor: ODVODNJA I TRETMAN OTPADNIH VODA SNAGE SLABOSTI

Uključenost u projekat voda i kanali-zacija RS koji će biti finansiran od strane Evropske investicione banke (EIB);

Postojanje dijelova već izgrađenih glavnih kolektora sistema odvodnje otpadnih voda (kanalizacionog sistema);

Spremnost građana da sufinansiraju iz-gradnju kanalizacionog sistema;

Razvijena ekološka svijest i odgovornost jednog dijela građana opštine.

Pokrivenost domaćinstava sistemom odvodnje otpadnih voda je dosta niska;

Dijelovi sistema odvodnje otpadnih voda (kana-lizacionog sistema) su nepropisno izgrađeni i ne odgovaraju važećim tehničkim standardima;

Nije usvojen tip kanalizacionog sistema (separatni ili mješoviti);

Većina septičkih jama nije izgrađena prema postojećim propisima i njihov sadržaj se direktno infiltrira u podzemne vode ili ulijeva u vodotoke;

Podaci o izgrađenosti septičkih jama, te kontroli i nadzoru njihovog pražnjenja skoro da i ne postoje;

Ne postoji lokacija za odlaganje sadržaja septičkih jama nakon ispumpavanja;

Evidencija o zagađivačima i količinama ispu-štanja zagađene vode, te plaćanju naknada za zagađenje nije usvojena;

Trenutni način odvodnje otpadnih voda domaći-nstava i industrije ugrožava kvalitet podzemnih i površinskih izvora vode;

Loša higijenska situacija posebno u nekim prigradskim naseljima;

Imovinsko-pravni propisi nisu riješeni za lokaciju za postrojenje za prečišćavanje otpadne vode (zemljište je u privatnom vlasništvu).

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE Poboljšanje kvaliteta vode u svim

vodotocima, posebno u rijeci Usori; Poboljšanje higijensko-sanitarne

(zdravstvene) situacije u nekim naseljima; Donošenje novih i ažuriranje postojećih

propisa, te njihovo efikasno sprovođenje; Planiranje godišnjih aktivnosti prema


dokumentacije; Raspoloživost različitih finansijskih izvora; Osiguranje značajnijih sredstava u budžetu

Opštine za ovu oblast, uključujući i osiguranje sredstava sa viših nivoa po osnovu prikupljenih vodnih naknada za zagađenje voda, kao kredita EIB.

Pogoršanje kvaliteta voda svih vodotoka i površinskih voda;

Zagađenje zemljišta i podzemnih voda; Nepostojanje prečistaća otpadnih voda kod

industrijskih preduzeća; Nepostojanje odgovarajućih propisa, kao i

neredovno ažuriranje i dopunjavanje postojećih propisa;

Nedovoljna primjena propisa (kontrola i kažnjavanje), odnosno slabo funkcionisanje inspekcijskih službi;

Nekontrolisana ekspanzija izgradnje novih potencijalnih zagađivača (klaonica, benzinskih pumpi, autopraonica, itd.);

Značajnije povećanje cijena usluga izgradnjom sistema;

Nedostatak finansijskih sredstava;


Slab interes građana za rješavanje pitanja od zajedničkog interesa;

Niska svijest građana i slab interes za pomoć JKP na eventualnim unapređenjima;

Neplanska i bespravna gradnja; Građani ne čuvaju imovinu JKP-a (otuđivanje

poklopaca šahtova, oštećenje ventila u šahtovima i sl.) i često se priključuju na kanalizacioni sistem bez prethodno pribavljenih saglasnosti i dozvola;

Prihodi koji se prikupljaju po osnovu usluga odvodnje otpadnih voda i nedovoljni su za značajnija unapređenja u sektoru;

Dogradnja i unapređenje situacije na postojećim kanalizacionim sistemima zahtjevaju značajnije povećanje cijena usluga.

Zaključak: Postojeća kanalizaciona mreža je neadekvatna i obuhvaća relativno mali broj stanovnika. Pored toga

dio mreže ne odgovara važećim tehničkim standardima. Negativan uticaj otpadnih voda na pogoršanje kvaliteta površinskih voda je evidentan. Septičke jame nisu urađene u skladu sa tehničkim propisima.

Plansko-projektna dokumentacija koja bi dala dugoročno konceptualno rješenje izgradnje sistema za sakupljanje, odvodnju i prečišćavanje otpadnih voda nije urađena.

Za realizaciju investicionih projekata, potrebno je osigurati značajnija sredstva u budžetu Opštine, uključujući i osiguranje sredstava sa viših nivoa po osnovu prikupljenih vodnih naknada za zagađenje voda, kao kredita EIB-e.

6.4.2. Opština Čelinac 6.4.2.1. Opština Čelinac - vodosnabdijevanje

Usluge vodosnabdijevanja u Opštini Čelinac su u ingerenciji komunalnog preduzeća “Vodovod” AD.

Komunalno preduzeće je organizovano i radi saglasno “Zakonu o komunalnim djelatnostima RS” i relevantnim odlukama Opštine Čelinac.

Usluge vodosnabdijevanja se pružaju za 6500 stanovnika u samom Čelincu koji se snabdijevaju sa

centralnog vodovodnog sistema, ali i za stanovnike mjesnih zajednica: Opsječko, Štrbe i Babići. Komunalno preduzeće “Vodovod” AD Čelinac pored usluga vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih

voda pruža i ostale komunalne usluge. Ukupno ima 13 zaposlenih od kojih 9 radi u dijelu vodovoda i kanalizacije.

Tekst ili adresa internet strane koju preslovljavate.


Godišnja 241.580 26.842 m3/ godinu

Prosječna po domaćinstvu 114,82 76,69 m3/ godinu


Prosječna po glavi stanovnika (naplaćena voda) 106 l/ stanovniku/dan

Prosječna po glavi stanovnika (obračunata voda) 127 l/ stanovniku/dan

Domaćinstva

Gubici u vodosnabdijevanju 50%

Ukupno zahvaćena voda 1.417,09 m3/ dan

Ukupno isporučena voda 708,01 m3/ dan

Ukupno naplaćena voda 650 m3/ dan

Ukupni gubici - fizički 50% % ukupna proizvodnja

Obračunato a neplaćeno 20% % ukupna proizvodnja


Broj priključaka vodosnabdijevanja - individualna domaćinstva

1.845 priključak

Broj stanovnika (individualna domaćinstva) 5.000 stanovnika

Broj priključaka vodosnabdijevanja - stambene zgrade 32 priključak

Broj stanovnika koji primaju usluge (stanovi u stambenim zgradama sa zajedničkim priključkom)

1.200 stanovnika

Broj priključaka vodosnabdijevanja sa vodomjerima 2.400 vodomjera

Dužina distributivne mreže vodosnabdijevanja 73,6 kilometara






Količine vode zahvaćene sa lokalnih izvorišta su zanemarljive, a najveća količina vode se uzima iz

vodovoda Banja Luka. Trenutna maksimalna potražnja za vodom iznosi 50 l/s, a maksimalna količina vode koja se može uzeti iz sistema vodovoda Banja Luka iznosi 85 l/s. Uzimajući u obzir da su trenutni fizički gubici u mreži Vodovoda Čelinac procijenjeni na 50% može se reći da su potrebne količine vode dugoročno osigurane.

Kvalitet vodosnabdijevanja je na visokom nivou, svi potrošači imaju snabdijevanje bez prekida, a kvalitet vode se redovno kontroliše i ispunjava sve propise o higijenskoj ispravnosti.

Svi potrošači su pokriveni vodomjerima i potrošnja vode se redovno mjeri. Stepen naplate iznosi 80%. Tokom proteklih 8 godina, cijene vode su višestruko povećane, tako da je komunalno preduzeće u stanju pokriti osnovne operativne i troškove održavanja. Međutim, postojeći nivo cijena nije dovoljan da obezbijedi saniranje gubitaka nastalih u proteklom periodu, niti da obezbijedi investicije u rekonstrukciju i proširenje postojeće mreže.


Glavni problem sa kojim se suočava komunalno preduzeće “Vodovod” AD Čelinac jeste visok stepen gubitaka u mreži. Ovaj problem je time ozbiljniji što se voda kupuje od banjalučkog vodovoda, transportna mreža i distributivni vodovi su izgrađeni od azbest cementnih cijevi 1974. godine, projekti za rekonstrukciju postoje, a procijenjena vrijednost radova iznosi oko 620.000,00 KM.

Dijagram 7. Cijene usluga vodosnabdijevanja i kanalizacije po kategorijama potrošača Opština Čelinac


Zadovoljavajuća količina i kvalitet vode; Redovna (minimalna) kontrola vode; Raspoloživi vodni potencijal; Raspoloživost stručnim kadrovima; Velika pokrivenost opštine uslugom

vodosnabdijevanja; Postojanje crpilišta sa različitih lokacija; Upravljanje snabdijevanja vodom u

nadležnost lokalne uprave.

Veliki gubici u vodovodnom sistemu - fizički (gubitak vode u mreži) i administrativni (paušal);

Nedovršen opštinski vodovodni sistem (star sistem); Neadekvatna cijena usluga vodosnabdijevanja; Tehnički neuslovan sistem mjerenja naplate usluga u

objektima zajedničkog stanovanja; Neprimjenjivanje Zakona o održavanju zajedničkih

prostorija u objektima zajedničkog stanovanja; Za mnoge dijelove vodovodnog sistema nije

izvršena službena primopredaja, dati su na korišćenje sa velikim brojem nedostataka kao npr. nedostaju dijelovi projektne dokumentacije;

Neodgovarajući način upravljanja i kontrole lokalnih vodovodnih sistemima;

Nedostaje katastar instalacija primarne i sekundarne mreže

Veliki gubici u vodovodnom sistemu - fizički (gubitak vode u mreži) i administrativni (paušal);


Nedovršen opštinski vodovodni sistem (star sistem); Neadekvatna cijena usluga vodosnabdijevanja; Tehnički neuslovan sistem mjerenja naplate usluga u

objektima zajedničkog stanovanja; Neprimjenjivanje Zakona o održavanju zajedničkih

prostorija u objektima zajedničkog stanovanja; Za mnoge dijelove vodovodnog sistema nije

izvršena službena primopredaja, dati su na korišćenje sa velikim brojem nedostataka kao npr. nedostaju dijelovi projektne dokumentacije;

Neodgovarajući način upravljanja i kontrole lokalnih vodovodnih sistemima;

Nedostaje katastar instalacija primarne i sekundarne mreže.

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE Uvođenje stalne kontrole kvaliteta vode koja

se isporučuje građanima, (min. jednom godišnje – kompletna analiza kvaliteta vode);

Očuvanje i poboljšanje kvaliteta vode na izvorištima;

Opremanje „Vodovod” AD Čelinac opremom i vozilima, izgradnja telemetrijskog sistema;

Uspostavljanje GIS-a i baze podataka;

Uspostavljanje zona sanitarne zaštite;

Planiranje godišnjih aktivnosti prema prioritetima i realnim mogućnostima;

Priprema neophodne studijsko-projektne dokumentacije, prioritetno Master plana i Studije izvodljivosti sanacije i unapređenja sistema vodosnabdijevanja;


Otklanjanje nedostataka na nekim od podsistema, završetak nezavršenih vodovodnih sistema;


Raspoloživost različitih finansijskih izvora;


Sanacija vodovodnih instalacija u objektima kolektivnog stanovanja;

Unapređenje informisanja građana i saradnje sa građanima;

Oblast nije dovoljno obrađena u postojećoj prostorno-planskoj dokumentaciji;

Građani ne čuvaju imovinu javnih komunalnih preduzeća (otuđivanje poklopaca šahtova, oštećenje ventila u šahtovima i sl.);


Niska svijest građana i slab interes za pomoć komunalnom preduzeću na eventualnim unapređenjima;


Dogradnja i unapređenje situacije na postojećim vodovodnim sistemima zahtijevaju značajnije povećanje cijena usluga;


Prihodi koji se prikupljaju po osnovu usluga vodosnabdijevanja i nedovoljni su za značajnija unapređenja u sektoru.


Izrada katastra primarne i sekundarne mreže;

Izrada projektne dokumentacije za dijelove vodovoda gdje nije izvršeno projektovanje

Zaključak:

Opština Čelinac trenutno ima zadovoljavajući nivo usluga vodosnabdijevanja. Najveće slabosti se ogledaju u velikom procentu gubitaka vode, zastarjelosti sistema, neadekvatnim cijenama usluga. Kao glavni prioriteti u oblasti vodosnabdijevanja definisane su aktivnosti na konstantnom monitoringu kvaliteta vode, poboljšanju zaštite izvorišta pitke vode i sanaciji i rekonstrukciji sistema vodosnabdijevanja.

Da bi se prioritetne aktivnosti mogle provesti u djelo biće potrebno obezbijediti redovna finansijska

sredstva kako iz budžeta Opštine, tako i kroz povećanje cijena usluga i povećanje stepena naplate. Adekvatno prostorno planiranje kao i rad inspekcijskih službi moraju poduprijeti realizaciju prioritetnih aktivnosti u ovoj oblasti.

6.4.2.2. Opština Čelinac – odvodnja i tretman otpadnih voda

Opština Čelinac ima izvedenu kanalizacionu mrežu u dužini od oko 5.000 metara, profili unutar

kanalizacione mreže su različiti, uključujući azbest cementne, betonske i PVC cijevi dijametra od DN 600 do DN 200.

80% mreže je separatnog tipa, a oko 20% mješovitog tipa. Oko 4.700 stanovnika Čelinca je

priključeno na kanalizacionu mrežu. Otpadne vode se ispuštaju na dva mjesta. Primarni prečistač otpadne vode postoji, ali nije u punoj

funkciji. Otpadne vode se ispuštaju u rječicu Jošavku i Vrbanju. Minimalni srednji proticaj Rijeke Vrbanje

iznosi 1,61 m3/s, a ukupno opterećenje organskom materijom, to jeste povećanje koncentracije organske materije iznosi 2,19 mg/l.

Troškovi izgradnje postrojenja sa biološkim tretmanom se mogu procijeniti na 240 KM/ekvivalent

stanovniku, što bi za oko 6000 ES iznosilo 1.440.000,00 KM.


Djelimična spremnost građana da sufinansiraju izgradnju kanalizacionog sistema;

Razvijena ekološka svijest i odgovornost većeg dijela građana opštine;


Usvojen separatni sistem odvodnje otpadnih voda.


Postojeći tip kanalizacionog sistema je mješoviti; Većina septičkih jama nije izgrađena prema

postojećim propisima i njihov sadržaj se direktno infiltrira u podzemne vode ili ulijeva u vodotoke;




Evidencija o zagađivačima i količinama ispuštanja zagađene vode, te plaćanju naknada za zagađenje nije usvojena;

Trenutni način odvodnje otpadnih voda domaćinstava i industrije ugrožava kvalitet podzemnih i površinskih voda;

Imovinsko-pravni odnosi nisu riješeni za lokaciju za postrojenje za prečišćavanje otpadne vode (zemljište je u privatnom vlasništvu);

Necentralizovan sistem ispuštanja kanalizacije u rijeku Ukrinu naselja koja su uz korito rijeke Ukrine (Ukrina, Šnjegotina Velika, Šnjegotina Srednja)

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE Poboljšanje higijensko-sanitarne

(zdravstvene) situacije u nekim naseljima; Poboljšanje kvaliteta vode u svim

vodotocima, posebno u rijeci Ukrini; Donošenje novih i ažuriranje postojećih

propisa, te njihovo efikasno sprovođenje; Planiranje godišnjih aktivnosti prema


dokumentacije; Raspoloživost različitih finansijskih izvora; Osiguranje značajnijih sredstava u budžetu

Opštine za ovu oblast, uključujući i osiguranje sredstava sa viših nivoa po osnovu prikupljenih vodnih naknada za zagađenje voda;

Mogućnost uvođenja veće kontrole, Mogućnost transfera znanja i različitih

tehnologija za prečišćavanje otpadnih voda; Centralizovan sistem ispuštanja kanalizacije

u rijeku Ukrinu.

Pogoršanje kvaliteta voda, odnosno zagađenje svih vodotoka i površinskih voda;

Pogoršanje kvaliteta voda, odnosno zagađenje zemljišta i podzemnih voda;

Pogoršanje higijensko-epidemiološke situacije, odnosno povećanje rizika pojave različitih vrsta epidemija;

Nepostojanje prečistaća kod industrijskih preduzeća; Nekontrolisana ekspanzija izgradnje novih

potencijalnih zagađivača (klaonica, benzinskih pumpi, autopraonica, itd.);



Nedostatak finansijskih sredstava; Slab interes građana za rješavanje pitanja od

zajedničkog interesa; Niska svijest građana i slab interes za pomoć AD

„Vodovod” Čelinac na eventualnim unapređenjima; Neplanska i bespravna gradnja; Građani ne čuvaju imovinu javnog preduzeća

(otuđivanje poklopaca šahtova, oštećenje ventila u šahtovima i sl.) i često se priključuju na kanalizacioni sistem bez prethodno pribavljanih saglasnosti i dozvola;

Prihodi koji se prikupljaju po osnovu usluga odvodnje otpadnih voda nedovoljni su za značajnija unapređenja u sektoru.

Dogradnja i unapređenje situacije na postojećim kanalizacionim sistemima zahtijevaju značajnije povećanje cijena usluga.

Zaključak:

Postojeća kanalizaciona mreža obuhvaća relativno mali broj stanovnika. Ostali dio populacije se služi individualnim septičkim jamama koje nisu urađene u skladu sa tehničkim standardima i koje omogućavaju


infiltraciju fekalija u podzemlje. Podaci o broju i stanju septičkih jama skoro da i ne postoje. Opština ne posjeduje idejno riješenje rješavanja odvodnje i prerade otpadnih voda.

Svijest građana o potrebi rješavanja ovog pitanja je relativno visoka što se odražava kroz izraženu

spremnost o djelomičnom sufinansiranju izgradnje kanalizacione mreže. Mogućnosti za unapređenjem stanja su brojne, pogotovo kroz izradu planske i projektne dokumentacije, izvođenja manjih investicionih zahvata koji mogu značajno poboljšati higijensko-epidemiološku situaciju. Glavni problem predstavlja nedostatak finansijskih sredstava, kao i plana rješavanja pitanja sakupljanja odvodnje i prečišćavanja otpadnih voda. Nedovoljna primjena postojećih propisa takođe utiče negativno na stanje u ovoj oblasti.

6.4.3. Opština Prnjavor 6.4.3.1. Opština Prnjavor - vodosnabdijevanje

Usluge vodosnabdijevanja u Opštini Prnjavor su u ingerenciji komunalnog preduzeća “Vodovod” AD

Prnjavor.

Komunalno preduzeće AD "Vodovod" Prnjavor osnovano je Odlukom Skupštine Opštine Prnjavor od 01.07.2002. Radi na osnovu Zakona o komunalnim preduzećima RS (Službeni glasnik Republike Srpske 11/95) i Zakona o javnim preduzećima Republike Srpske (Službeni glasnik Republike Srpske 75/2004).

Usluge vodosnabdijevanja se pružaju za 21.700 stanovnika u samom Prnjavoru koji se snabdijevaju sa centralnog vodovodnog sistema.

Komunalno preduzeće "Vodovod“ AD Prnjavor pored usluga vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda, pruža i druge usluge. Ukupno ima 49 zaposlenih.

Osnovni pokazatelji rada komunalnog preduzeća „Vodovod“ AD Prnjavor, dati su u narednim tabelama.



Prosječna po domaćinstvu 179 m3/ godinu


Domaćinstva

Gubici u vodosnabdjevanju 60%

Ukupno zahvaćena voda 2.909 m3/ dan

Ukupno isporučena voda 1.682 m3/ dan

Ukupno naplaćena voda 1598 m3/ dan




Broj priključaka vodosnabdijevanja individualna domaćinstva

4.526 priključak



Broj priključaka vodosnabdijevanja stambene zgrade 597 priključak


2.384 stanovnika








Voda za piće se zahvata iz vještačke akumulacije Vijaka. Trenutna maksimalna potražnja za vodom

iznosi 60 l/s. Akumulacija fizički i zapreminski ima dovoljne kapacitete da odgovori i ovim i budućim potrebama za vodom.

Akumulacija Vijaka je napravljena kao multifunkcionalni vodoprivredni objekat, te osim izvora pitke

vode za Prnjavor ima ulogu zaštite od štetnog djelovanja voda, kao i ulogu vodoprivrednog objekta /uzgoj ribe/. Usljed nedostatka koordiniranog i planskog rada same akumulacije, Opština Prnjavor tokom sušnih perioda godine može se naći u situaciji nedostatka količina vode.

Voda iz akumulacije Vijaka ne zadovoljava higijensko-tehničke uslove i istu je potrebno preraditi u

postrojenju za preradu pitke vode. Sam tretman obuhvaća sljedeće tehnološke aktivnosti: oksidacija, koagulacija, aerizacija, flokulacija, taloženje, filtracija, UV sterilizacija, i hlorisanje. Samo postrojenje je projektovano na maksimalni kapacitet prerade vode od 100 l/s što zadovoljava sve dugoročne potrebe opštine Prnjavor.

Sama akumulacija Vijaka svojim položajem u izrazito poljoprivrednom kraju je veoma izložena uticaju difuznog zagađenja, naročito povećanju količina organske materije, fosfora nitrata, kao i potencijalnom štetnom uticaju pesticida i herbicida.

Plan o zaštiti akumulacije postoji, ali nikada nije i praktično implementiran i funkcionalne zone zaštite nisu uspostavljene. Trenutno se vrši samo fizičko obezbjeđenje objekta za preradu vode i same akumulacije.

Kvalitet vodosnabdijevanja je na visokom nivou. Svi potrošači imaju snabdijevanje bez prekida, a kvalitet vode se redovno kontroliše i ispunjava sve propise o higijenskoj ispravnosti.

Posebne napore komunalno preduzeće "Vodovod“ AD Prnjavor i Opština Prnjavor su uložili u smjeru povećanja naplate pruženih usluga, tako da su svi potrošači pokriveni vodomjerima, potrošnja vode se redovno očitava, a procenat naplate je izuzetno velik i po podacima komunalnog preduzeća iznosi 100%.

Problem i dalje ostaje relativno visok procenat fizičkih gubitaka u mreži koji je procjenjen na 50% od

ukupnih količina prerađene i isporučene vode. Ovaj visok procenat gubitaka predstavlja veliko finansijsko


opterećenje za komunalno preduzeće sa obzirom da se ista mora preraditi na postrojenju za preradu. Samo troškovi hemikalija, el. energije i osnovnog održavanja su procjenjeni na 0,25 KM/m3 prerađene vode.


Značajne rezerve pitke vode (izvorište Povelič, trenutno u izvedbi);

Postoje izgrađeni osnovni elementi sistema vodosnabdijevanja;

Rijeka Vijaka i jezero Drenova kao osnovni hidrološki potencijal;

Lokalni vodovodi i izvorišta koja se koriste za snabdijevanje manjih zaseoka;

Redovna kontrola kvaliteta vode;

Urađeni projekti zaštite izvorišta vode za piće;

Pripremljeni i usvojeni propisi koji omogućavaju funkcionisanje postojećeg vodovodnog sistema, kao i lokalnih vodovoda;

Aranžman sa Investiciono razvojnom bankom RS u visini od 5,7 miliona KM iz Razvojnog programa za izgradnju novog sistema vodosnabdijevanja za 6 MZ-a;

Jaka podrška Opštine Prnjavor u investiranju u izgradnju objekata vodosnabdijevanja;

Postojanje mjerno-regulacione tehnike;

Izuzetno visok nivo naplativosti (vodeći u RS i BiH).

Nepotpuna materijalno-tehnička opremljenost komunalnog preduzeća „Vodovod“ AD;

Dotrajalost postojećeg sekundarnog sistema i veliki gubici;

Loš kvalitet ulazne sirovine;

Nedovoljna zaštita izvorišta i mogućnost zagađenja;

Nezadovoljavajuća naplata usluga u objektima kolektivnog stanovanja sa zajedničkim vodomjerom;

Nepotpun katastar podzemnih instalacija;

Nekontrolisana eksploatacija izvorišta;

Nedostatak upotrebnih dozvola za urađene objekte (posebno u seoskim vodovodnim sistemima);

Neodgovarajući način upravljanja i kontrole lokalnih vodovodnih sistema;

Nedosljedno primjenjivanje zakonskih akata i opštinskih odluka;

Nedovoljan rad sa građanima opštine na stvaranju svijesti o sveukupnom racionalnom korišćenju i zaštiti voda, kao i potrebi plaćanja vode.

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE

Donošenje odluka o zonama sanitarne zaštite podzemnih izdana i površinskih voda;



Izrada programa i planova zaštite;

Implementacija projekata na rekonstrukciji i izradi novog sistema vodosnadbjevanja;

Upotreba novih tehnologija u rekonstrukciji i proširenju sistema;

Povoljna kreditna sredstva i obezbjeđivanje donacija na novim i projektima koji su u toku;

Školovanje i obuka kadrova;

Plavljenje i kontaminacija izvorišta pitke vode;

Finansijska sredstva za investiranje u sektor voda;

Degradacija šuma i zemljišta u slivnom području;

Zavisnost od hidrometeoroloških uslova;

Nepostojanje zakonskih rješenja na nivou entiteta i državne zajednice za lokalne vodovode i izvorišta;

Neadekvatan odnos građana prema objektima vodosnabdijevanja i njihova nezainteresovanost prema procesima planiranja.


Usklađivanje zakonske regulative sa standardima EU;


Sanacija i rekonstrukcija postojeće vodovodne mreže;

Raspoloživost različitih finansijskih izvora.

Zaključak:

Opština Prnjavor se nalazi u procesu dugoročnog obezbjeđivanja kvalitetne vode za piće sa izvorišta Povelič, kao i izgradnje sistema vodosnabdijevanja za 6 mjesnih zajednica kroz aranžman sa IRB-om (Investiciono razvojnom bankom RS) u visini od 5,7 miliona KM iz Razvojnog programa. Svim ovim aktivnostima snažnu finansijsku podršku pruža i Opština Prnjavor.

Pored ovih značajnih investicionih ulaganja, osnovne slabosti sistema vodosnabdijevanja ostaju

neadekvatna zaštita izvorišta pitke vode, kao i nedovoljna tehnička i stručna osposobljenost komunalnog preduzeća „Vodovod“ AD Prnjavor.

Prijetnje rezultatima gore navedenih aktivnosti mogu biti najviše neadekvatno prostorno-planiranje,

kao i rad inspekcijskih službi koje moraju poduprijeti realizaciju investicionih ulaganja. Potrebno je i povećati prihode od usluga vodosnabdijevanja, kako bi se postojeća i novosagrađena infrastruktura mogla održavati na zadovoljavajući način.

6.4.3.2. Opština Prnjavor – odvodnja i prerada otpadnih voda

Opština Prnjavor ima izvedenu kanalizacionu mrežu u dužini od oko 38.000 metara glavnih kolektora

dijametara raspona DN 2000 do DN 300. Cijevni materijal je različit, ali većinom se radi o betonskim i azbest cementnim cijevima.

98% mreže je mješovitog tipa, a oko 8.000 stanovnika Prnjavora je priključeno na kanalizacionu

mrežu, kao i 800 preduzeća i institucija. Otpadne vode se ispuštaju na četiri lokacije direktno u pritoke rijeke Ukrine, tj. u rijeke i rječice:

Lišnja, Ratkovac, Vijaka bez ikakvog vida prečišćavanja. Minimalni srednji proticaj rijeke Lišnje iznosi 0,32 m3/s, a ukupno procjenjeno opterećenje

organskom materijom za 10.000 ekvivalent stanovnika (procijenjeni broj zagađivača uključujući stanovništvo koje ima pristup kanalizaciji, privredu i ostalo), tj. povećanje koncentracije organske materije iznosi 21,88 mg/l. Ovako visoko povećanje BPK5 indicira visok stepen zagađenja u ljetnim mjesecima i pri malim vodostajima.

Troškovi izgradnje postrojenja sa biološkim tretmanom se mogu procijeniti na 300 KM/ekvivalent

stanovniku, što bi za oko 10.000 ES iznosilo 3.000.000,00 KM.


Postojanje Strategije razvoja opštine Pnjavor i LEAP-a;

Postojanje javnog preduzeća u oblasti kanalizacije i odvoda otpadnih voda;

Postojeći kanalizacioni sistem je nedovoljanog kapaciteta da bi zadovoljio potrebe urbanog naselja Prnjavora;

Nije usvojen tip kanalizacionog sistema (separatni,


Komunalno preduzeće „PARK“ AD; Postojanje jednog dijela već izgrađenih

glavnih kolektora sistema odvodnje otpadnih voda u užem gradskom području;

Postojanje svijesti lokalnih organa vlasti za potrebom rješavanja ovog problema;

Pozitivno razmišljanje stanovnika opštine (urbanog naselja) za potrebom proširenja postojeće kanalizacione mreže i izgradnje prečištaća.

mješoviti); Veliki broj cjevovoda je praktično pretvoren u

otvorene kanalizacione kolektore; Ne postoji tretman prečišćavanja komunalnih

otpadnih voda; Postojanje uskih grla u kanalizacionom sistemu, što

dolazi do izražaja prilikom većih kiša i poplava; Nepostojanje kanalizacione mreže po seoskim

naseljima; Septičke jame nisu u skladu sa važećim

pravilnikom; Podaci o izgrađenosti septičkih jama, te kontroli i

nadzoru njihovog pražnjenja ne postoji; Ne postoji lokacija za odlaganje sadržaja septičkih

jama; Neadekvatna odvodnja otpadnih voda u naseljima

koja nemaju kanalizacionu mrežu; Postojeći način odvodnje otpadnih voda

domaćinstava i industrije ugrožava kvalitetu podzemnih i površinskih voda.

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE Poboljšanje higijensko-sanitarnih uslova u

pojedinim naseljima; Mogućnosti korišćenja predpristupnih

fondova EU; Donacije i povoljna kreditna sredstva za

rekonstrukciju postojeće i izgradnju nove kanalizacione mreže i ugradnje prečištaća;

Donošenje novih i ažuriranje postojećih zakonskih propisa i njihovo sprovođenje;

Bolja saradnja sa naučno-obrazovnim institucijama i veća uključenost modernih tehnologija;

Saradnja sa stranim zemljama koje imaju iskustva u ovoj problematici (Švedska, Austrija, Njemačka, Švajcarska);

Dogradnja nove i adaptacija postojeće kanalizacione mreže;

Izgradnja postrojenja za prečišćavanje kojim bi se poboljšao kvalitet površinskih i podzemnih voda.

Zamuljivanje postojećeg akumulacionog jezera i njegova eutrofikacija;

Nedovoljna sredstva u budžetu Opštine za finansiranje ovog skupog projekta;

Razvojem urbane sredine Prnjavora, enormno se povećava broj zagađivača (privatne septičke jame, klaonički otpad, autopraonice, benzinske pumpe);

Negativan uticaj na životnu i radnu sredinu ukoliko se ovaj problem ne riješi u dogledno vrijeme;

Značajno povećanje cijene usluga izgradnjom sistema;

Građani ne čuvaju dovoljno imovinu (šahtovi, ventili na šahtovima i sl.).

Zaključak:

Postojeća kanalizaciona mreža je neadekvatna i obuhvaća relativno mali broj stanovnika. Pored toga usljed malih profila, kao i slabog održavanja tokom kišnog perioda česta su izljevanja kanalizacionih voda. Ostali dio populacije se služi individualnim septičkim jamama koje nisu urađene u skladu sa tehničkim propisima. Sa razvojem Prnjavora povećao se i broj zagađivaća, naročito malih preduzeća. Plansko-projektna dokumentacija koja bi dala dugoročno konceptualno rješenje izgradnje sistema za sakupljanje, odvodnju i prečišćavanje otpadnih voda nije urađena.


6.4.4. Opština Derventa

6.4.4.1. Opština Derventa - vodosnabdijevanje

Usluge vodosnabdijevanja u Opštini Derventa su u ingerenciji komunalnog preduzeća “Komunalac”

AD. Komunalno preduzeće je organizovano i radi saglasno “Zakonu o komunalnim djelatnostima RS” i relevantnim odlukama Opštine Derventa.

Usluge vodosnabdijevanja se pružaju za 14.420 stanovnika u samoj Derventi koji se snabdijevaju sa centralnog vodovodnog sistema.

Komunalno preduzeće “Komunalac” AD Derventa pored usluga vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda pruža i druge usluge. Ukupno ima 45 zaposlenih od kojih 40 radi u dijelu vodovoda.

Osnovni pokazatelji rada komunalnog preduzeća "“Komunalac” AD Derventa, dati su u narednim tabelama.



Prosječna po domaćinstvu 152 m3/ godinu


Domaćinstva

Gubici u vodosnabdjevanju 60%

Ukupno zahvaćena voda 6.437 m3/ dan

Ukupno isporučena voda 5.020 m3/ dan

Ukupno naplaćena voda 1.960 m3/ dan



Broj priključaka vodosnabdijevanja 3859 priključak

Broj priključaka vodosnabdijevanja individualna domaćinstva

3754 priključak


Broj priključaka vodosnabdijevanja stambene zgrade 105 priključak


1.386 stanovnika









Voda za piće se zahvata putem bušenih bunara i to dijelom iz priobalja rijeke Save, a dijelom iz prirodnih vrela. Trenutna maksimalna potražnja za vodom iznosi 30 – 40 l/s, a maksimalna količina vode na izvorištima iznosi 75 l/s. zimajući u obzir da su trenutni fizički gubici u mreži vodovoda Derventa procijenjeni na 20%, a ukupni gubici, tj. neobračunata voda na 60%, može se reći da su potrebne količine vode dugoročno osigurane. Kvalitet vode na izvorištima je zadovoljavajući i vrši se samo tretman hlorom.

Kvalitet vodosnabdijevanja je na visokom nivou, svi potrošači imaju snabdijevanje bez prekida, a kvalitet vode se redovno kontroliše i ispunjava sve propise o higijenskoj ispravnosti.

Samo oko 50% potrošača imaju individualne vodomjere, usljed čega su potrošnja vode i gubici visoki, a stepen naplate je srazmjerno mali. Samo se 39% od isporučenih 5.020 m3/dan defakto i naplati.

Tokom proteklih 8 godina, cijene vode nisu značajno rasle i čini se da nisu pratile trend povećanja kvaliteta same usluge, tako da komunalno preduzeće nije u stanju pokriti osnovne operativne i troškove održavanja, niti obezbijediti saniranje gubitaka nastalih u proteklom periodu. Broj od 45 zaposlenih je izuzetno visok i predstavlja dodatno negativno finansijsko opterećenje za komunalno preduzeće “Komunalac” AD.

Derventa raspolaže sa dovoljnim količinama kvalitetne pitke vode koju treba i primjereno zaštiti. Trenutno se vrši samo zaštita Prve tzv. Sanitarne zone na izvorištima.

Glavni problem sa kojim se suočava komunalno preduzeće “Komunalac” AD jeste visok stepen neobračunate vode. Trenutno su u toku opsežni radovi na rekonstrukciji dotrajalih dijelova distributivne mreže. Procijenjena vrijednost radova iznosi oko 4 miliona KM.

Dijagram 8. Cijene usluga vodosnabdijevanja i kanalizacije po kategorijama potrošača Opština Derventa



Zadovoljavajuće količine i kvalitet vode;

Redovna kontrola vode;

Raspoloživi vodni potencijal;

Velika pokrivenost opštine uslugom vodosnabdijevanja;

Postojanje crpilišta sa različitih lokacija;

Upravljanje snabdijevanja vodom u nadležnost lokalne uprave;

Raspoloživost stručnim kadrovima;

Postignut sporazum sa KfW bankom oko kreditiranja projekta sanacije i unapređenja sistema vodosnabdjevanja.

Veliki gubici u vodovodnom sistemu fizički (gubitak vode u mreži) i administrativni (paušal);

Nedefinisano upravljanje vodovodnim sistemom (nema zona i nadzora mjerenja i kontrole);

Nedovršen opštinski vodovodni sistem (star sistem);

Neadekvatna cijena usluga vodosnabdijevanja;

Tehnički neuslovan sistem mjerenja naplate usluga u objektima zajedničkog stanovanja;

Neprimjenjivanje zakona o održavanju zajedničkih prostorija u objektima zajedničkog stanovanja;

Za mnoge dijelove vodovodnog sistema nije izvršena službena primopredaja, dati su na korišćenje sa velikim brojem nedostataka kao npr. nedostaju dijelovi projektne dokumentacije,

Cijene usluga ne pokrivaju troškove i procenat naplate je dosta nizak;

Neodgovarajući način upravljanja i kontrole lokalnim vodovodnih sistemima;

Nedostaje katastar instalacija primarne i sekundarne mreže.


Uvođenje stalne kontrole kvaliteta vode koja se isporučuje građanima, (min. jednom godišnje – kompletna analiza kvaliteta vode);

Očuvanje i poboljšanje kvaliteta vode na izvorištima,


Opremanje AD „Komunalac” Derventa opremom i vozilima, izgradnja telemetrijskog sistema,



Priprema neophodne studijsko-projektne dokumentacije, prioritetno Master plana i Studije izvodljivosti sanacije i unapređenja sistema vodosnabdijevanja;


Otklanjanje nedostataka na nekim od podsistema, završetak nezavršenih vodovodnih sistema;


Oblast nije dovoljno obrađena u postojećoj prostorno-planskoj dokumentaciji;

Građani ne čuvaju imovinu javnih komunalnih preduzeća (otuđivanje poklopaca šahtova, oštećenje ventila u šahtovima i sl.);


Niska svijest građana i slab interes za pomoć komunalnom preduzeću na eventualnim unapređenjima;


Dogradnja i unapređenje situacije na postojećim vodovodnim sistemima zahtjevaju značajnije povećanje cijena usluga;


Prihodi koji se prikupljaju po osnovu usluga vodosnabdijevanja nedovoljni su za značajnija unapređenja u sektoru.





Unapređenje informisanja građana i saradnje sa građanima;

Izrada katastra primarne i sekundarne mreže;

Izrada projektne dokumentacije za dijelove vodovoda gdje nije izvršeno projektovanje.

Zaključak:

Opština Derventa trenutno ima zadovoljavajući nivo usluga vodosnabdijevanja. Najveće slabosti se ogledaju u velikom procentu gubitaka vode, upravljanje vodovodnim sistemom nije tehnički riješeno (nema zona i nadzora mjerenja i kontrole), cijene usluga su neadekvatne. Kao glavne mogućnosti djelovanja u oblasti vodosnabdijevanja definisane su aktivnosti vezane uz monitoring kvaliteta vode, poboljšanje zaštite izvorišta, kao i aktivnosti na daljoj rekonstrukciji sistema vodosnabdijevanja.

Adekvatno prostorno planiranje, kao i rad inspekcijskih službi moraju poduprijeti realizaciju

aktivnosti u ovoj oblasti. Takođe je potrebno obezbijediti i dodatna finansijska sredstva za realizaciju investicionih projekata, ali i povećati cijene usluga kako bi se postojeća infrastruktura mogla održavati na zadovoljavajući način.

6.4.4.2. Opština Derventa – odvodnja i prerada otpadnih voda

Opština Derventa ima izvedenu kanalizacionu mrežu u dužini od oko 16.000 metara glavnih kolektora dijametara raspona DN 2000 do DN 300 i12.500 etara sekundarne kanalizacione mreže. Cijevni materijal je različit, ali većinom se radi o betonskim, azbest cementnim i PEHD cijevima.

98% mreže je mješovitog tipa, a samo 2% separatnog tipa. Oko 7.350 stanovnika Dervente je

priključeno na kanalizacionu mrežu, kao i 217 preduzeća i institucija. Otpadne vode se ispuštaju na devet lokacija direktno u rijeku Ukrinu bez ikakvog vida prečišćavanja.

Od devet ispusta, 4 su direktni ispusti, a ostali su kišni prelivi. Minimalni srednji proticaj rijeke Ukrine iznosi 0,660,66 m3/s, a ukupno procjenjeno opterećenje

organskom materijom za 18.000 ekvivalent stanovnika (procijenjeni broj zagađivača uključujući stanovništvo koje ima pristup kanalizaciji, privredu i ostalo), tj. povećanje koncentracije organske materije iznosi 18,9 mg/l. Ovako visoko povećanje BPK5 indicira relativno visok stepen zagađenja u ljetnim mjesecima i pri malim vodostajima.

Troškovi izgradnje postrojenja sa biološkim tretmanom se mogu procijeniti na 300 KM/ ekvivalent stanovniku, što bi za oko 18.000 ES iznosilo 5.400.000,00 KM.


Sektor: ODVODNJA I TRETMAN OTPADNIH VODA

SNAGE SLABOSTI

Djelimična spremnost građana da sufinansiraju izgradnju kanalizacionog sistema;

Razvijena ekološka svijest i odgovornost jednog dijela građana opštine;


Usvojen separatni sistem odvodnje otpadnih voda;

Postignut sporazum sa KfW bankom oko kreditiranja djelimične odvodnje i prečišćavanje otpadnih voda,

Postojanje lokacije za prečišćavanje otpadnih voda definisano je Regulacionim planom industrijske zone za koju je urađena projektna dokumentacija.


Postojeći tip kanalizacionog sistema je mješoviti;

Većina septičkih jama nije izgrađena prema postojećim propisima i njihov sadržaj se direktno infiltrira u podzemne vode ili ulijeva u vodotoke;



Evidencija o zagađivačima i količinama ispuštanja zagađene vode, te plaćanju naknada za zagađenje nije usvojena;

Trenutni način odvodnje otpadnih voda domaćinstava i industrije ugrožava kvalitet podzemnih i površinskih voda;

Loša higijenska situacija, posebno u nekim prigradskim naseljima, (Omeragići, Novo naselje, servisno-komunalni centar, Jasenci);

Djelimično riješeni imovinsko-pravni odnosi za lokaciju za postrojenje za prečišćavanje otpadne vode (zemljište je djelimično u privatnom vlasništvu);

Necentralizovan sistem ispuštanja kanlizacije u rijeku Ukrinu;

Nepostojanje definisanog načina formiranja cijene odvodnje i prečišćavanja otpadnih voda.


Poboljšanje higijensko-sanitarne (zdravstvene) situacije u nekim naseljima;

Poboljšanje kvaliteta vode u svim vodotocima, posebno u rijeci Ukrini;

Donošenje novih i ažuriranje postojećih propisa, te njihovo efikasno sprovođenje;


Priprema neophodne studijsko-projektne dokumentacije;


Osiguranje značajnijih sredstava u budžetu Opštine za ovu oblast, uključujući i osiguranje sredstava sa viših nivoa po osnovu prikupljenih vodnih naknada za zagađenje voda;

Pogoršanje kvaliteta voda, odnosno zagađenje svih vodotoka i površinskih voda;

Pogoršanje kvaliteta voda, odnosno zagađenje zemljišta i podzemnih voda;

Pogoršanje higijensko-epidemiološke situacije, odnosno povećanje rizika pojave različitih vrsta epidemija;

Nepostojanje prečištaća kod industrijskih preduzeća;

Nekontrolirana ekspanzija izgradnje novih potencijalnih zagađivača (klaonica, benzinskih pumpi, autopraonica, itd.);





Mogućnost uvođenja veće kontrole,

Mogućnost transfera znanja i različitih tehnologija za prečišćavanje otpadnih voda,

Centralizovan sistem ispuštanja kanalizacije u rijeku Ukrinu.


Niska svijest građana i slab interes za pomoć AD „Komunalac” Derventa na eventualnim unapređenjima;

Neplanska i bespravna gradnja;

Građani ne čuvaju imovinu javnog preduzeća (otuđivanje poklopaca šahtova, oštećenje ventila u šahtovima i sl.) i često se priključuju na kanalizacioni sistem bez prethodno pribavljenih saglasnosti i dozvola;

Prihodi koji se prikupljaju po osnovu usluga odvodnje otpadnih voda nedovoljni su za značajnija unapređenja u sektoru;

Dogradnja i unapređenje situacije na postojećim kanalizacionim sistemima zahtjevaju značajnije povećanje cijena usluga.

Zaključak:

Postojeća kanalizaciona mreža obuhvaća relativno mali broj stanovnika. Ostali dio populacije se služi

individualnim septičkim jamama koje nisu urađene u skladu sa tehničkim standardima i koje omogućavaju infiltraciju fekalija u podzemlje. Podaci o broju i stanju septičkih jama skoro da i ne postoje. Higijenska situacija, posebno u nekim prigradskim naseljima je veoma loša, (Omeragići, Novo naselje, servisno-komunalni centar, Jasenci).

Mogućnosti za unapređenjem stanja su brojne. Opština Derventa već sprovodi aktivnosti sa

međunarodnim finansijskim institucijama (KfW Bank) oko finansiranja kanalizacionog sistema i prečistaća otpadnih voda. Regulacionim planom i projektnom dokumentacijom je određena lokacija postrojenja prečistaća.

Nedovoljna primjena postojećih propisa utiče negativno na stanje u ovoj oblasti. Izostanak povećanja

cijena usluga, kao i uopšte investiranja u ovu oblast je prijetnja realizaciji aktivnosti u ovoj oblasti. 6.5. Štetno djelovanje voda i zaštita od voda

Na području sliva rijeke Ukrine nisu zabilježene dugoročne pojave štetnog djelovanja voda, to jeste poplava. Poplave predstavljaju više incidentnu pojavu koja direktno zavisi od hidroloških prilika. Zadnja takva poplava desila se u ljeto 2010. godine sa značajnim materijalnim poslje-dicama.

Kako pojava poplava i erozije korita predstavlja izuzetno složenu tematiku koja zavisi od mnogobrojnih faktora od kojih su najvažniji:


hidromorfološke karakteristike slivnog područja hidrološke karakteristike uticaj urbanizacije i duge ljudske intervencije na samom koritu,

Ovo pitanje se mora posmatrati i rješavati zajednički na nivou cijelog sliva. Mnoge pojave štetnog

uticaja voda su izazvane promjenama prirodnog toka rijeke uzvodno ili nizvodno od mjesta samog štetnog događaja, tj poplave. Stoga je neophodno sva ova pitanja rješavati integralno. Redovno održavanje korita rijeke takođe predstavlja obaveznu preventivnu aktivnost.

OPŠTINA TESLIĆ

Sektor: ŠTETNO DJELOVANJE VODA I ZAŠTITA OD VODA

SNAGE SLABOSTI

Postojanje izgrađenog sistema (objekata) za odbranu od poplava;

Uspostavljen sistem svakodnevnog praćenja hidrometeoroloških pojava;

Opredjeljenost lokalne uprave da preventivnim aktivnostima spriječi ili umanji štetni uticaj poplavnih voda;

Informiranje javnosti u slučajevima pojave velikih voda je unaprijeđeno;

Raspoloživi kapaciteti za održavanje, velik broj građevinskih firmi;

Dobra saradnja Službe civilne zaštite i stručnih službi Opštine;

Sinergijsko djelovanje svih opština Ukrinskog područja.

Neodržavanje postojećih izgrađenih objekata za odbranu od poplava;

Objekti za odvodnju oborinskih voda i objekti za zaštitu od velikih voda trenutno su u lošem stanju;

Neodgovoran odnos stanovništva prema objektima za odvodnju oborinskih voda i zaštitu od voda (kanalima, regulisanim potocima, nasipima);

Postojeći objekti za odbranu od poplava koriste se kao pozajmišta građevinskog materijala;

Nekontrolisani zahvati u prostoru (bespravna izgradnja, nekontrolisana sječa šume, neobrađivanje poljoprivrednog zemljišta) uzrokuju učestalija plavljenja;

Oborinske vode prikupljene najvećim dijelom preko asfaltnih površina i krovova bez prečišćavanja završavaju u gradskom kanalizacionom sistemu mješovitog tipa, a kasnije u rijeci Usori i Ukrini;

Lošim gazdovanjem šumama ubrzano je oticanje voda i smanjeno akumuliranje podzemnih voda;

Veliki broj stambenih objekata je ugrožen pojavom velikih voda;

Nepostojanje regionalne, slivne strategije zaštite od poplava;

Neusklađena prostorno-planska dokumentacija sa potrebama iz oblasti odbrane od poplava;

Neusklađena zakonska regulativa, podijeljene nadležnosti, nepostojanje i ne ažuriranje jednog broja propisa;

Neadekvatan inspekcijski nadzor;

Nenamjensko korišćenje izvora finansiranja za odbranu od poplava;

Nema evidencije o izdvajanju sredstava (naknada) za ovu oblast, nema planiranih fondova za održavanje kanala niti za obeštećenje nastalih šteta;


Nije uspostavljen odgovarajući sistem monitoringa i obavještavanja;

Sprječavaju se posljedice, a ne uzroci.


Unapređenje postojećih i donošenje novih propisa;

Usklađivanje propisa;

Izrada slivnog plana za odbranu od poplava;

Izrada nove studijsko-projektne dokumentacije;

Usklađivanje prostorno-planske dokumentacije sa planovima odbrane od poplava;

Planiranje godišnjih aktivnosti za održavanje i zaštitu odbrambenih objekata prema raspoloživim sredstvima;

Objedinjavanje finansijskih sredstava iz različitih izvora, posebno sa viših nivoa za aktivnosti i mjere zaštite od poplava;

Mogućnost kandidovanja projekata za finansiranje iz EU fondova;

Uspostava efikasnog sistema prikupljanja sredstava za oblast odbrane od poplava;

Institucionalno jačanje;

Podizanje javne svjesti o opštem interesu upravljanja vodama;

Edukacija opštinskih službenika, Službe civilne zaštite i građana;

Rušenje bespravno izgrađenih objekata;

Kontrola eksploatacije pijeska i šljunka iz korita vodotoka, te nasipanja obala.

Institucionalno neuređeno upravljanje vodama na nivou RS i BIH;

Neusklađenost propisa i nadležnosti;

Nadležnosti su na višim nivoima, a opštine se suočavaju sa velikim problemima i štetama;

Nadležne institucije na entitetskom nivou nisu donijele i usvojile preventivne mjere odbrane od poplava;

Slaba saradnja i koordinacija institucija zaduženh za upravljanje vodama na slivu rijeke Ukrine;

Nepostojanje vodoprivredne osnove, master planova upravljanja odvodnjom oborinskih voda (zaštitom od poplava);

Loše upravljanje šumama, odnosno nekontrolisana eksploatacija šuma i povećanje intenziteta erozionih procesa;

Procedure za rušenje bespravno izgrađenih objekata dugo traju i građani se suprostavljaju rušenju pomenutih objekata;

Slab interes i svijest građana, neodgovornost i neobrazovanost;

Javnost nije dovoljno informisana o problemima.

Zaključak:

Osnovni problem predstavlja nedovoljna izgrađenost, kao i održavanje postojećih objekata za zaštitu

od voda. Mogućnosti unapređenja stanja se vide u razvijanju pravnog okvira, usklađivanju plansko- prostorne

dokumentacije i izradi regionalnog plana zaštite od poplava, podizanju svijesti građana, kao i boljem radu inspekcijskih službi.

OPŠTINA ČELINAC


SNAGE SLABOSTI





Raspoloživi kapaciteti za održavanje, velik broj građevinskih firmi.


Nekontrolisani zahvati u prostoru (bespravna izgradnja, nekontrolisana sječa šume i neobrađivanje poljoprivrednog zemljišta) uzrokuju učestalija plavljenja;

Oborinske vode prikupljene najvećim dijelom preko asfaltnih površina i krovova bez prečišćavanja završavaju u gradskom kanalizacionom sistemu mješovitog tipa, a kasnije u rijeci Ukrini;




Neusklađena zakonska regulativa, podijeljene nadležnosti, nepostojanje i neažuriranje jednog broja propisa;

Neadekvatan inspekcijski nadzor. Inspekcija ne provodi propise, odnosno ne radi aktivno, prije svega na uklanjanju izgrađenih nelegalnih objekata;


Ne vodi se evidencija o izdvajanju sredstava (naknada) za ovu oblast, nema planiranih fondova za održavanje kanala niti za obeštećenje nastalih šteta;


Nije uspostavljen sistem svakodnevnog praćenja hidrometeoroloških pojava;

Nema vodoprivredne osnove i definisanog biološkog minimuma na rijeci Ukrini.




Primjena Zakona o vodama;

Izrada slivnog i kantonalnog plana za odbranu od poplava;


Planiranje godišnjih aktivnosti za održavanje i zaštitu odbrambenih objekata prema raspoloživim sredstvima;

Institucionalno neuređeno upravljanje vodama na nivou države BiH;



Rijeka Ukrina nije obuhvaćena planom preventivnih mjera odbrane od poplava;


Nepostojanje vodoprivredne osnove i master planova upravljanja odvodnjom oborinskih voda;

Loše upravljanje šumama, odnosno nekontrolisana




Uspostava efikasnog sistema prikupljanja sredstava za odbranu od poplava;



Edukacija osoblja opštinskih službi, službe civilne zaštite i građana;


Kontrola eksploatacije pijeska i šljunka iz korita vodotoka, te nasipanja obala;

Izrada vodoprivredne osnove;

Bolja saradnja službe Civilne zaštite i stručnih službi Opštine;

Bolja obaviještenost građana.

eksploatacija šuma i povećanje intenziteta erozionih procesa;




Zaključak:

Osnovni problem predstavlja nedovoljno održavanje postojećih objekata za zaštitu od voda, kao i

nedovoljno razvijena pravna regulativa koja ne omogućuje veće preventivno djelovanje, naročito kad se radi o iskorištavanju šuma.

Mogućnosti unapređenja stanja se vide u razvijanju pravnog okvira, usklađivanju plansko-prostorne

dokumentacije, podizanju svijesti građana, kao i boljem radu inspekcijskih službi.

OPŠTINA PRNJAVOR Sektor: ŠTETNO DJELOVANJE VODA I ZAŠTITA OD VODA SNAGE SLABOSTI

Dobro iskustvo odsjeka za civilnu zaštititu u slučajevima poplave;

Opredjeljenost lokalne uprave da se uključi u rješavanje uzroka i posljedica poplava;

Dobar rad higijensko-epidemiološke službe;

Brane su izgrađene u skladu sa propisima; Odlična koordinacija sa lokalnim medijima

i dobra informisanost javnosti u vrijeme poplave.

Nedovoljno održavanje postojećih vodozaštitnih objekata;

Nepostojanje sistema svakodnevnog praćenja hidrometeoroloških pojava;

Nepostojanje dovoljnog kapaciteta za odvodnju atmosferskih voda iz većeg broja naselja na području opštine Prnjavor;

Neadekvatan nadzor inspekcijskih službi, ne postoji sistematizovano radno mjesto inspektora vodo-zaštite;

Plavljenje važnog magistralnog pravca; Nepostojanje regionalne strategije zaštite od

poplava; Neusklađena prostorno-planska dokumentacija sa

potrebama u odbrani od poplava.


MOGUĆNOSTI PRIJETNJE Primjena Zakona o vodama; Izrada projekata za regulaciju

neregulisanih vodotoka na području opštine;

Izrada Master plana upravljanja poplavama;

Pristupanje planskom čišćenju korita rijeka od nanosa;

Upravljanje šumama u slivovima i prostoru oko akumulacionog jezera Drenova podići na daleko kvalitetniji nivo;

Obezbjeđivanje značajnijih sredstava za realizaciju projekata iz oblasti zaštite od poplava;

Jačanje kapaciteta civilne zaštite i njihova edukacija u saradnji sa javnim, privatnim i NVO sektorom;

Poboljšanje saradnje opštinskih službi sa Agencijom za vode RS;

Podizanje javne svijesti.

Nizak nivo svijesti građana o potrebi zaštite i čuvanja vodotoka;

Loše upravljanje šumama, posebno u individualnom sektoru;

Nedovoljna finansijska sredstva koja stoje na raspolaganju za zaštitu od poplava;

Neadekvatno trošenje finansijskih sredstava koje Agencije za Vode RS vrati lokalnoj zajednici.

Zaključak:

Osnovni problem predstavlja nedovoljna izgrađenost kao i održavanje postojećih objekata za zaštitu od voda. Posebnu opasnost predstavlja plavljenje magistralne komunikacije na teritoriji opštine Prnjavor.

Mogućnosti unapređenja stanja vide se u razvijanju pravnog okvira, usklađivanju plansko-prostorne

dokumentacije i izradi regionalnog plana zaštite od poplava, podizanju svijesti građana, kao i boljem radu inspekcijskih službi.

Posebno je važno obezbijediti sigurne izvore finansiranja kao i namjensko trošenje sredstava.

OPŠTINA DERVENTA


SNAGE SLABOSTI



Raspoloživi kapaciteti za održavanje, veliki broj građevinskih firmi.



Neodgovoran odnos stanovništva prema objektima za odvodnju oborinskih voda i zaštitu od voda (kanalima, regulisanim potocima, nasipima). Stanovnici i privrednici su nelegalnom gradnjom u velikoj mjeri uništili kanale za odvodnju;

Nekontrolisani zahvati u prostoru sliva rijeke (bespravna izgradnja, nekontrolisana sječa šume, neobrađivanje poljoprivrednog zemljišta) uzrokuju učestalija plavljenja. Postojeći objekti za odbranu


od poplava koriste se kao pozajmišta građevinskog materijala;

Oborinske vode prikupljene najvećim dijelom preko asfaltnih površina i krovova bez prečišćavanja završavaju u gradskom kanalizacionom sistemu mješovitog tipa, a kasnije u rijeci Ukrini;



Neusklađena zakonska regulativa, podijeljene nadležnosti, nepostojanje i neažuriranje jednog broja propisa;


Neadekvatan inspekcijski nadzor. Inspekcija ne provodi propise, odnosno ne radi aktivno prije svega na uklanjanju izgrađenih nelegalnih objekata;


Ne vodi se evidencija o izdvajanju sredstava (naknada) za ovu oblast, nema planiranih fondova za održavanje kanala niti za obeštećenje nastalih šteta;


Nepostojanje kontrole zahvatanja vode iz vodotoka rijeke Ukrine za potrebe ribnjaka u Prnjavoru i Brodu;

Nepostojanje i nekontrolisano ispuštanje vode iz ribnjaka;

Nepostojanje upotrebne dozvole za rad ribnjaka;

Nije uspostavljen sistem svakodnevnog praćenja hidrometeoroloških pojava;

Nema vodoprivredne osnove i definisanog biološkog minimuma na rijeci Ukrini.




Primjena Zakona o vodama;

Izrada slivnog i kantonalnog plana za odbranu od poplava;


Planiranje godišnjih aktivnosti za održavanje i zaštitu odbrambenih objekata

Institucionalno neuređeno upravljanje vodama na nivou države BiH;




Rijeka Ukrina nije obuhvaćena planom preventivnih mjera odbrane od poplava;


prema raspoloživim sredstvima;



Uspostava efikasnog sistema prikupljanja sredstava za odbranu od poplava;



Edukacija osoblja opštinskih službi, službe civilne zaštite i građana;

Rušenje bespravno izgrađenih objekata i jasnije definisanje priobalnog pojasa;

Kontrola eksploatacije pijeska i šljunka iz korita vodotoka, te zaštita dijelova obala od erozije;

Izrada vodoprivredne osnove;

Bolja saradnja službe Civilne zaštite i stručnih službi opštine,

Bolja obaviještenost građana;

Definisanje minimalnog protoka vode u ljetnim mjesecima i strogo kontrolisanje zahvatanja vode kod minimalnog protoka.

Nepostojanje vodoprivredne osnove i master planova upravljanja odvodnjom oborinskih voda;

Loše upravljanje šumama, odnosno nekontrolisana eksploatacija šuma i povećanje intenziteta erozionih procesa;


Lokalna vlast ne može uticati na upravljanje ustavom na jezeru Drenova, jer je u nadležnosti viših nivoa vlasti;

Nenamjensko korišćenje objekata za zaštitu od poplava (nasipi, jezero Drenova);



Zaključak:

Osnovni problem predstavlja nedovoljno održavanje postojećih objekata za zaštitu od voda kao i neodgovoran odnos stanovništva prema objektima za odvodnju oborinskih voda i zaštitu od voda (kanalima, regulisanim potocima, nasipima). Stanovnici i privrednici su nelegalnom gradnjom u velikoj mjeri uništili kanale za odvodnju.

Neusklađena zakonska regulativa, podijeljene nadležnosti, nepostojanje i neažuriranje jednog broja

propisa uz neadekvatan inspekcijski nadzor su doprinijeli trenutnoj situaciji. Inspekcija ne provodi propise, odnosno ne radi aktivno prije svega na uklanjanju izgrađenih nelegalnih objekata.

Mogućnosti unapređenja stanja se vide u razvijanju pravnog okvira, usklađivanju plansko- prostorne

dokumentacije, podizanju svijesti građana, kao i boljem radu inspekcijskih službi. Posebno je važno obezbijediti sigurne izvore finansiranja kao i namjensko trošenje sredstava, zbog

čega je veoma bitno obnoviti postojeće planove odbrane od poplava i uraditi odgovarajuću projektnu dokumentaciju.


6.6. Ekonomsko korišćenje voda (privredne aktivnosti)

Kao što je već rečeno, najzastupljenije privredne aktivnosti na slivu rijeke Ukrine su aktivnosti vezane za poljoprivrednu proizvodnju (ratarstvo, stočarstvo, peradarstvo i uzgoj ribe) i djelomično preradu hrane.

Ostale privredne aktivnosti (razne vrste industrije, trgovina i slično) su zastupljene u manjem broju.

Sa apekta zaštite kvaliteta voda može se reći da, u perspektivi, razne vrste industrijske, zanatske i druge proizvodnje predstavljaju manju opasnost za kvalitet voda i da se pitanja prerade otpadnih voda u ovim slučajevima lakše rješavaju i to iz više razloga:

proizvodni pogoni se većinom nalaze blizu ili u samim urbanim sredinama, osnovna komunalna infrastruktura već postoji, institucionalno i zakonski pitanja prerade otpadnih voda su već definisana sljedećim

pravilnicima:

o Pravilnik o uslovima ispuštanja otpadnih voda u površinske vode ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 44/01) – Ovim pravilnikom se utvrđuju uslovi ispuštanja otpadnih voda ili efluenata postrojenja za prečišćavanje, granične vrijednosti štetnih i opasnih materija koje se smiju ispuštati u površinske vode, kao i način utvrđivanja saglasnosti izmjerenih sa dozvoljenim vrijednostim;

o Pravilnik o tretmanu i odvodnji otpadnih voda za područja gradova i naselja gdje nema javne kanalizacije ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 68/01) – Ovim pravilnikom se propisuju pravila postupanja fizičkih i pravnih lica, kao i nadležnih organa uprave, pri planiranju, izgradnji, nadzoru, tretmanu i odvodnji otpadnih voda na područjima gradova i naselja gdje nema javne kanalizacije, kao i tehnički uslovi za objekte te namjene.


S druge strane, privredne aktivnosti vezane uz poljoprivrednu proizvodnju, ukoliko se radi o farmama i stočarskoj proizvodnji, se nalaze izvan urbanih zona, a komunalna infrastruktura ne postoji ili je slabo razvijena. U slučaju ratarske ili neke druge slične proizvodnje izvor zagađenja se ne može definisati i povezati sa određenom tačkom. Iz tog razloga se ovi izvori zagađenja i nazivaju rasutim odnosno difuznim.

Iz upitnika koje su dostavile sve četiri opštine identifikovane su sljedeće privredne aktivnosti kao

potencijalno najveći zagađivači: ratarstvo, stočarstvo, preradsrstvo i uzgoj ribe.

6.6.1. Ratarstvo

Ratarstvo je jedna od razvijenijih poljoprivrednih aktivnosti na slivu rijeke Ukrine. Procenat obradivih površina varira od opštine do opštine, najveći je u opštini Prnjavor, a najmanji u opštini Teslić.

Dijagram 9. Obradive površine u slivu rijeke Ukrine

Zastupljenost usjeva je takođe veoma raznovrsna što indicira da nema organizovane proizvodnje

pojedinih vrsta usjeva i da se odluke donose na nivou individualnih proizvođača. Nema podataka o primjenjenim agrotehničkim mjerama, kao i količini utrošenih mineralnih đubriva, pesticida i herbicida.


Dijagram 10. Procentualno učešće usjeva koji se uzgajaju u slivu rijeke Ukrine

6.6.2. Stočarstvo i peradarstvo

Stočarstvo i peradarstvo su veoma razvijene privredne grane u skoro svim opštinama, ali se po svom

obimu izdvajaju opštine Derventa i Prnjavor. Ukupan broj goveda na slivu rijeke Ukrine je procijenjen na oko 25.000 grla, a distribucija po

pojedinim opštinama je data u dijagramu 11. Podaci o načinu rješavanja pitanja organskog otpada ne postoje.

Dijagram 11. Stočni fond /goveda/ na slivu rijeke Ukrine

Procijenjeni broj svinja na području sliva rijeke Ukrine iznosi oko 45.000 komada, od toga 90% svinjogojstva je locirano na području opština Derventa i Prnjavor.


Svinjogojstvo i svinjogojske farme se smatraju značajnim zagađivačima usljed visokog sadržaja nitrata i fosfora u svinjskom đubrivu. Ovaj problem može biti veoma značajan sa aspekta povećanja difuznog zagađenja nitratima sa većeg broja manjih svinjogojskih farmi.

Podaci o načinu riješavanja pitanja organskog otpada ne postoje.

Dijagram 12. Stočni fond /svinje/ na slivu rijeke Ukrine

Peradarstvo je izuzetno razvijeno u Opštini Prnjavor unutar koje je smješteno 90% svih peradarskih kapaciteta.

Dijagram 13. Broj peradi koja se uzgaja na slivu rijeke Ukrine


Podaci o načinu riješavanja pitanja organskog otpada ne postoje, ali s obzirom na značajnu količinu peradarskih farmi uticaj na kvalitet voda sliva rijeke Ukrine sigurno nije zanemarljiv.

6.6.3. Uzgoj ribe i riblje farme Uzgoj ribe je vezan za područje Opštine Prnjavor na čijem teritoriju se nalazi preduzeće AD

“Ribnjak” Prnjavor koje se bavi uzgojem ribe na ukupnoj površini od 638,5 hektara (6.385.000 m2). Uzgaja se isključivo šaran (konzumna riba i mlađ), a karakteristike šaranskog uzgoja ribe, prema

podacima preduzeća AD “Ribnjak” Prnjavor su sljedeće: Proizvodnja ribe šarana je trogodišnji ciklus. Uzgoj se vrši u stajaćoj vodi, pri čemu bi se trebalo vršiti jedno utakanje i jedno istakanje godišnje.

Prema podacima AD “Ribnjak” Prnjavor, proizvodnja u ovom ribnjaku isključivo zavisi od prirodnih uslova, pogotovo hidroloških uslova, tako se često usljed sušnih godina utakanje i istakanje vode vrši samo jednom tokom ciklusa uzgoja koji inače traje 2,5 do 3 godine.

Za ishranu ribe se koriste žitarice: kukuruz, pšenica, ječam i tritikale. Od sredstava za zaštitu ribnjaka koristi se kreč kao izuzetno efikasan prirodni dezinficijens. Od drugih zaštitnih sredstava na ribnjaku se ništa ne koristi, pa se shodno tome može garantovati izuzetno zdrava prirodna proizvodnja. Od drugih zaštitnih sredstava na ribnjaku se ništa ne koristi, pa se shodno tome može garantovati izuzetno zdrava prirodna proizvodnja, smatra AD “Ribnjak” Prnjavor.

Na samom ribnjaku nisu prisutne zarazne bolesti, a sprovođenje svih propisanih preventivnih mjera u procesu proizvodnje osnovni je preduslov za prirodno zdravu proizvodnju.

OPŠTINA TESLIĆ

Sektor: EKONOMSKO KORIŠĆENJE VODA

SNAGE SLABOSTI

Osnovna komunalna infrastruktura već postoji (postojanje prečistaća);

Povećana svijest građana utiče na poštivanje zakona od strane privrednih subjekata;

Postojanje NVO sektora koji utiče na ekološku svijest preduzeća.

Nedovoljno izgrađena komunalna infrastruktura;

Nedovoljna primjena Pravilnika o tretmanu i odvodnji otpadnih voda;

Nerazvijen sistem monitoringa;

Nedovoljna edukovanost poljoprivrednih proizvođača o štetnosti pesticida na vodu;

Nedostatak sredstava za unapređenje kvaliteta otpadnih voda;

Nepostojanje uređenih i kontrolisanih deponija na kojima privreda odlaže otpad.


Dosljedno sprovođenje ekološke (vodne) regulative;

Pojačana angažovanost kontrolnih organa;

Veće angažovanje NVO sektora;

Korišćenje različitih izvora finansiranja za unapređenje sistema za otpadne vode.

Sve veća upotreba pesticida;

Bespravna izgradnja u privredi;

Nekontrolisana sječa šume.


Zaključak:

Nedostajuća komunalna infrastruktura, naročito nedostatak centralnog uređaja za prečišćavanje otpadnih voda je identifikovano kao najveća prijetnja kvalitetu površinskih voda i daljnjem razvoju ekonomskih dijelatnosti na teritoriji Opštine Teslić.

Mogućnosti poboljšanja stanja se vide u dosljednom sprovođenju postojeće zakonske regulative,

pojačanom djelovanju organa uprave, kao i većem angažmanu NVO-a.

OPŠTINA ČELINAC


SNAGE SLABOSTI

Raspoloživi potencijal vode, šljunka, ribe, vodenog cvijeta i harbonasa;

Velika dužina riječnih tokova u opštini Čelinac;

Zadovoljavajući kvalitet vode (II kategorija);

Kvalitet ribe i raznovrsnost ribljeg fonda;

Mrijest ribe iz Save;

Prisutnost endemske vrste (vodeni cvijet);

Kvalitet vode pogodan za rekreaciju, kupanje;

Tradicija izgradnje vodenica, mostova, brana;

Djelimična ekološka svijest građana;

Opredjeljenost lokalne zajednice da pravnom regulativom podržava zaštitu sliva od uništavanja;

Organizovano ribarsko udruženje koje brine o rijeci Ukrini;

Djelimična volja privrednih subjekata i opštine za saradnju.

Nema redovne kontrole vode;

Nema institucionalnog upravljanja slivom;

Nekontrolisano zahvatanje vode u niskom vodostaju i na izvorima pritoka;

Nekontrolisana eksploatacija šljunka, harbonosa i vodenog cvijeta;

Nedozvoljen lov ribe u vrijeme mrijesta;

Nekontrolisano ispuštanje voda u vrijeme visokog vodostaja;

Nekontrolisano ispuštanje otpadnih voda (Rudnik Stanari, mljekara DTD Šnjegotina, komunalne vode Čelinca, industrijskih objekata-Krečana "Hidrat" Čelinac i pilane "Delfin Trgotrans");

Nekontrolisano korišćenje herbicida i vještačkog đubriva u poljoprivredi;

Niska svijest građana;

Nema vodoprivrednog inspektora;

Nema vodoprivredne osnove za sliv rijeke Ukrine;

Nekontrolisana sječa šume;

Slaba saradnja republičkih institucija (agencija, Hidrometeorološkog zavoda i Opštine);

Slaba međuopštinska saradnja.


Uvođenje stalne kontrole kvaliteta i količine vode;

Formiranje kancelarije za sliv rijeke Ukrine sa definisanim izvorom informisanja;

Uspostavljanje opštinskog vodoprivrednog inspektora, sprječavati zakonom nedozvoljene aktivnosti;

Planiranje godišnjih aktivnosti prema prioritetima i realnim mogućnostima (investiranje, promocija, podizanje svijesti, sankcionisanje);

Slaba saradnja i koordinacija institucionalnih organa viših nivoa;

Neusklađenost propisa;

Nadležnosti na višim nivoima u odnosu na opštine;

Rijeka Ukrina nije obuhvaćena u institucionalni okvir viših nivoa;

Velik uticaj ispuštene vode iz industrijskih objekata - mljekare DTD Šnjegotina, Krečane "Hidrat" i pilane "Delfin Trgotrans";

Nedozvoljena gradnja privrednih i stambenih objekata.



Unapređenje informisanosti građana i saradnje sa građanima;

Usklađivanje međuopštinskih propisa;


Turizam - razvoj.

Zaključak:

Vodni resursi su jedno od najvećih bogatstava Opštine Čelinac. Usljed mnogobrojnih razloga od kojih

su najvažniji pobrojani u gornjoj tabeli došlo je do ugrožavanja kvaliteta površinskih voda sliva rijeke Ukrine u hemijskom, biološkom, morfološkom i svakom drugom pogledu, uključujući i ugroženost biodiverziteta i akvatičke flore i faune.

Mogućnosti poboljšanja stanja vide se u jačanju inspekcijskih organa i njihovog rada, podizanju svijesti građana, praćenju kvaliteta i kvantiteta voda kao i otvaranju Kancelarije za sliv rijeke Ukrine.

OPŠTINA PRNJAVOR Sektor: EKONOMSKO KORIŠĆENJE VODA

SNAGE SLABOSTI Velika pokrivenost mjernim uređajima; Razvijena poljoprivredna proizvodnja; Ekonomski razvoj opštine; Tradicija i privredni resursi za razvoj opštine; Značajan hidrografski potencijal i vodni resursi

(pitka voda, mineralna izvorišta); Želja stanovnika za poboljšanjem kvaliteta

života.

Nedovoljno postojanje dobre poljoprivredne prakse;

Nedovoljna iskorišćenost potencijala; Nedovoljna edukacija i zainteresovanost

individulanih poljoprivrednih proizvođača o načinima korišćenja zaštitnih hemijskih sredstava;

Nepostojanje kapaciteta za zbrinjavanje organskog otpada;

Nepostojanje katastra korisnika i zagađivača voda;

Nepostojanje adekvatnog inspekcijskog nadzora;

Nedovoljna iskorišćenost banjskog potencijala.

MOGUĆNOSTI PRIJETNJE Dalji razvoj i unapređenje postojećih i uvođenje

novih oblika poljoprivredne proizvodnje; Povećanje efikasnosti i ekonomičnosti; Razvoj turizma; Mogućnost flaširanja pitke vode; Zapošljavanje.

Povećanje zagađenosti površinskih voda i zemljišta;

Zamuljivanje jezera Drenova; Smanjenje kvaliteta života; Negativan utica na razvoj tercijalnih

privrednih aktivnosti.

Zaključak:

Vodni resursi su izuzetno važni za privredni razvoj Opštine Prnjavor, naročito za razvoj poljoprivrede.

Zbog toga je očuvanje kvaliteta voda jedan od prioriteta za opštinu. Kao najveća prijetnja kvalitetu površinske vode identifikovana je loša poljoprivredna praksa.


Mogućnosti poboljšanja stanja se vide u jačanju svijesti i obrazovanju poljoprivrednih proizvođača, uvođenju savremenih za životnu sredinu prihvatljivih načina proizvodnje.

OPŠTINA DERVENTA


SNAGE SLABOSTI

Raspoloživi potencijal vode, šljunka, ribe, vodenog cvijeta i harbonasa;

Velika dužina riječnih tokova u opštini Derventa;

Velika dužina riječnog toka u graničnom pojasu između Prnjavora i Dervente;

Postojanje starača uz sliv rijeke;

Zadovoljavajući kvalitet vode (II kategorija);

Protok rijeke Ukrine kroz grad Derventu;

Kvalitet ribe i raznovrsnost ribljeg fonda;

Mrijest ribe iz Save;

Prisutnost endemske vrste - vodeni cvijet (Ephemeroptera);

Prisutnost riječnog raka (Astacus astacus);

Kvalitet vode pogodan za rekreaciju, kupanje;

Tradicija izgradnje vodenica, mostova, brana;

Djelimična ekološka svijest građana;

Opredjeljenost lokalne zajednice da pravnom regulativom podržava zaštitu sliva;

Organizovano ribarsko udruženje koje brine o rijeci Ukrini;

Djelimična volja privrednih subjekata i opštine za saradnju.

Nema redovne kontrole vode;

Nema institucionalnog upravljanja slivom;

Nekontrolisano zahvatanje vode u niskom vodostaju i na izvorima pritoka;

Nekontrolisana eksploatacija šljunka, harbonosa i vodenog cvijeta;

Nedozvoljen lov ribe u vrijeme mrijesta;

Nekontrolisano ispuštanje voda u vrijeme visokog vodostaja;

Nekontrolisano ispuštanje otpadnih voda (Rudnik Stanari, mljekara Šnjegotina, ribnjaci, komunalne vode Prnjavora i Dervente, industrijskih objekata);

Nekontrolisano korišćenje herbicida i vještačkog đubriva u poljoprivredi;

Niska svijest građana;

Nema vodoprivrednog inspektora;

Nema vodoprivredne osnove za sliv rijeke Ukrine,

Nepostojanje kadrova u Opštini iz oblasti ekologije;

Nekontrolisana sječa šume;

Slaba saradnja republičkih institucija (agencija, Hidrometeorološkog zavoda i Opštine);

Slaba međuopštinska saradnja.


Uvođenje stalne kontrole kvaliteta i količine vode;

Formiranje Kancelarije za sliv rijeke Ukrine sa definisanim izvorom informisanja;

Uspostavljanje opštinskog vodoprivrednog inspektora, sprječavati zakonom nedozvoljne aktivnosti;

Planiranje godišnjih aktivnosti prema prioritetima i realnim mogućnostima (investiranje, promocija, podizanje svijesti, sankcionisanje);


Slaba saradnja i koordinacija institucionalnih organa viših nivoa;

Neusklađenost propisa;

Nadležnosti na višim nivoima u odnosu na opštine;

Rijeka Ukrina nije obuhvaćena u institucionalni okvir viših nivoa;

Velik uticaj ispuštene vode iz rudnika Stanari i ribnjaka (negativan);

Izgradnja termoelektrane;

Veliki uticaj zahvata vode ribnjaka Prnjavor i Brod;


Unapređenje informisanosti građana i saradnje sa građanima;

Usklađivanje međuopštinskih propisa;


Turizam - razvoj (održavanje manifestacija, izgradnja odmarališta, ribarskih staza i drugih sličnih objekata);

Davanje priznanja privrednim subjektima i pojedincima za učinjena dobra djela na zaštiti i očuvanju vode i vodotoka.

Nedozvoljena gradnja privrednih i stambenih objekata.

Zaključak:

Vodni resursi su jedno od najvećih bogatstava Opštine Derventa, naročito razvijena hidrološka mreža

riječnih tokova. Mogućnosti poboljšanja stanja se vide u otvaranju Kancelarije za sliv rijeke Ukrine, jačanju

inspekcijskih organa i njihovog rada, donošenju nedostajućih zakonskih propisa, podizanju svijesti građana, praćenju kvaliteta i kvantiteta voda, kao i obezbjeđenju redovnih izvora sredstava za finansiranje projekata zaštite voda.

7. PROGRAM MJERA

7.1. Opština Teslić INSTITUCIONALNE MJERE: - Dosljedno sprovođenje postojeće zakonske regulative i jačanje organa uprave i inspekcijskih

organa. INVESTICIONE MJERE: - Izgradnja kanalizacione mreže i prečistaća otpadnih voda, - Izrada idejnog rješenja vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda na području Čečava.

7.2. Opština Čelinac INSTITUCIONALNE MJERE: - Jačanje inspekcijskog nadzora u oblasti voda i zaštite životne sredine (vodni, ekološki i

poljoprivredni inspektor), - Izrada Studije, elaborata i projektne dokumentacije za sve vodne objekte u slivu rijeke Ukrine

(izgradnja i obnavljanje kaskadnih brana, izgradnje odmarališta, kanalske mreže, nasipa, vodenica) na teritoriji Opštine Čelinac,

- Izrada modela stavljanja seoskih vodovoda u sistem javnog vodosnabdijevanja, - Kadrovsko jačanje iz oblasti zaštite voda u opštini i javnom preduzeću, - Izrada projektne dokumentacije. ZAKONODAVNE MJERE: - Zabraniti eksploataciju šume u sezoni kupanja u periodu juni, juli i avgust u Šnjegotini Donjoj jer

dolazi do zamućenja riječice Šnjegotine i na lokacijama Rupska rijeka i Davidovića rijeka što ugrožava kupače i ribolovce.


INVESTICIONE MJERE: - Uređenje ušća pritoka rijeke Ukrine, - Zaštita obala od erozije (rekultivacija prostora), - Izgradnja kanalizacione mreže i regulisanje korita rijeke Ukrine (idejni projekat), - Izgradnja pješačkog prelaza (viseći most), izgradnja odmarališta i vodomjernih stanica,

revitalizacija plaža i mjesta za odmor i rekreaciju. OSTALE MJERE: - Plansko čišćenje korita i kanalske mreže od šljunka i ostalih nanosa.

7.3. Opština Prnjavor INSTITUCIONALNE MJERE: - Jačanje inspekcijskog nadzora u oblasti voda i zaštite životne sredine (vodni inspektor), - Jačanje komunalnih preduzeća, - Dovođenje komunalne policije u potpunu operativnost (preventivno sankciono), - Jačanje kadrova u opštini koji će se baviti ovom problematikom (vodni inspektor i ekološki i

poljoprivredni inspektor), - Osposobljavanje kadrova za izradu projekata i eleborata. ZAKONODAVNE MJERE: - Jačanje inspekcijske zaštite, - Uvećanje novčanih kazni, - Uvođenje vodoprivrednih mjera, INVESTICIONE MJERE: - Obezbjeđivanje finansijskih sredstava za potrebe rekonstrukcije postojeće i izgradnje nove

kanalizacione mreže i ugradnje prečištaća, - Čišćenje korita rijeke i zaštita od erozije, - Revitalizacija i izgradnja prostora za odmor i rekreaciju. OSTALE MJERE: - Izrada projektne dokumentacije za kanalizacionu mrežu i prečistać 7.4. Opština Derventa INSTITUCIONALNE MJERE: - Jačanje inspekcijskog nadzora u oblasti voda i zaštite životne sredine (vodni inspektor), - Izrada modela stavljanja seoskih vodovoda u sistem javnog vodosnabdijevanja, - Tehničko i kadrovsko jačanje iz oblasti zaštite voda u opštini i javnom preduzeću, - Izrada katastra zagađivača za sliv rijeke Ukrine i katastra instalacija primarne i sekundarne mreže

vodosnabdijevanja i kanalizacije, - Uvezivanje podataka sa meteorološkom stanicom u Derventi (uspostava nacionalnog monitoringa)

sa ciljem da preraste u Hidrometeorološku stanicu i da uđe u sistem Hidrometeorološkog zavoda Republike Srpske.

INVESTICIONE MJERE: - Uređenja ušća pritoka rijeke Ukrine, - Izgradnja sistema za prečišćavanje otpadnih voda sa centralizacijom kanalizacionog sistema, - Zaštita obala od erozije (rekultivacija prostora),


- Rekonstrukcija kanalske mreže i regulisanje korita rijeke Ukrine, - Uređenje bara (starih vodnih tokova) sa definisanjem njihovih namjena, - Nabavka opreme za monitoring. OSTALE MJERE: - Plansko čišćenje korita i kanalske mreže od šljunka i ostalih nanosa, - Izrada idejnog rješenja i projektne dokumentacije u cilju obnavljanja kaskadnih brana, izgradnje

odmarališta, kanalske mreže, nasipa, vodenica.

7.5. Opšte mjere na nivou sliva rijeke Ukrine INSTITUCIONALNE MJERE:

Uspostavljanje Kancelarije za sliv rijeke Ukrine koja će provoditi implementaciju Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine,

Uspostavljanje Koordinacionog tijela u slivu rijeke Ukrine zaduženog za praćenje realizacije Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine,

Definisati izvore finansiranja kancelarije i aktivnosti predloženih u Regionalnom akcionom planu za zaštitu sliva rijeke Ukrine (redovan budžet opštine, 10% od povrata sredstava vodoprivrednih naknada, sredstva od Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede RS, sredstva iz opštinske takse za zaštitu životne sredine ili komunalne takse, sredstva iz dijela koji se odnosi na izdavanje ekoloških dozvola, dijela naplaćenih kazni za sankcionisanje prekršajnih mjera učinjenih na vodi),

Pokrenuti incijativu za izradu Plana upravljanja podslivom rijeke Ukrine,

Pokrenuti inicijativu za usvajanje ekološki prihvatljivog protoka rijeke Ukrine,

Saradnja sa opštinama i institucijama na opštinskom nivou prilikom izdavanja ekoloških dozvola i vodnih akata,

Osposobljavanje i edukacija članova Odbora, predstavnika opština i NVO-a u pripremi, izradi i realizaciji projekata,

Razmjena infomacija i dobre prakse (JKP, inspekcije, vodovodi),

Edukacija i promovisanje dobre prakse u poljoprivrednoj proizvodnji (relevantno za sliv) o načinu upotrebe pesticida i drugih štetnih pripravaka, o mjerama zaštite vodotoka i živog svijeta kod upotrebe tih sredstava, o načinu gradnje stajskih objekata koji zadovoljavaju ekološke standarde, itd.,

Uspostavljanje mjernih mjesta za zahvatanje količine vode i kontrola kvaliteta ispuštene vode,

Uspostavljanje monitoringa vodostaja, praćenje kvaliteta voda na kritičnim tačkama,

Aktivnosti koordinacije sa opštinama tokom izrade strateških dokumenata,

Aktivnosti koordinacije sa nadležnim entitetskim i državnim institucijama, međunarodnim organizacijama,

Uspostavljanje Regionalnog centra za informisanje i praćenje voda (vodostaj, kvalitet vode i dr.),

Zaštita određenog dijela sliva rijeke Ukrine kao zaštićenog područja (npr. endemične vrste vodenog cvijeta),

Iniciranje proučavanja biodiverziteta sliva rijeke Ukrine i očuvanja biodiverziteta,

Javne kampanje podizanja nivoa svijesti o zaštiti voda uz učešće medija i organizacija civilnog društva,

Iniciranje zajedničkih manifestacija (promotivnih, sportskih, ekoloških) u cilju zaštite životne sredine u oblasti vodozaštite.


ZAKONODAVNE MJERE:

Izrada katastra zagađivača za sliv rijeke Ukrine i katastra instalacija primarne i sekundarne mreže vodosnabdijevanja i kanalizacije.

Usvajanje pravnih akata o zaštiti rijeke Ukrine na republičkom nivou ili kod svih opština pojedinačno (na način kao što je donijela Skupština opštine Derventa 2006. god.)

INVESTICIONE MJERE: Identifikacija, pokretanje i realizacija projekta na nivou sliva rijeke Ukrine, Zaštita izvorišta sliva rijeke Ukrine, Uspostavljanje laboratorije za utvrđivanje kvaliteta vode (u Poljoprivrednoj školi u Derventi ili

Srednjoj mješovitoj školi - ekološki smjer u Prnjavoru), Revitalizacija mlinova, mlinica, plaža i brana. OSTALE MJERE: Korišćenje lokalnih elektronskih medija za podizanje svijsti građana o potrebi čuvanja, održavanja

postojeće komunalne infrastrukture i zaštite životne sredine, Sačiniti programsku šemu regionalne televizije u kojoj će se tokom godine u redovnim terminima

davati emisije posvećene ekologiji sa posebnim akcentom na zaštitu vodotoka na području sliva, U školama obavezno jednom sedmično imati časove posvećene zaštiti i očuvanju životne sredine, Štampati brošure o zaštiti životne sredine koje treba besplatno dijeliti građanstvu, Organizovati kvizove i takmičenja iz poznavanja ekologije, Budžetskim sredstvima opština podsticati ekološke organizacije u sprovođenju njihovih akcija.


8. AKCIONI PLAN

OPŠTINA TESLIĆ

SEKTOR: VODOSNABDIJEVANJE

AKTIVNOST NOSILAC

AKTIVNOSTI VREMENSKI

ROK

POTREBNA FINANSIJSKA

SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Izrada projektne dokumentacije na

osnovu Studije izvodljivosti, terenski

radovi, rješavanje vodosnabdijevanja

sjevernog dijela opštine Teslić

Opština Teslić PKD „RAD”

Teslić 2012 400.000

Učešće građana Opština Teslić

OPŠTINA TESLIĆ

SEKTOR: ODVODNJA I TRETMAN OTPADNIH VODA

AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Izrada projekta prečistaća otpadnih

voda Čečava Opština Teslić 2015 100.000

Kredit EIRB Donatori

Opština Teslić Izgradnja glavnog

kolektora kanalizacije Čečava

Opština Teslić 2015 1.000.000 Opština Teslić Kredit IRB RS

OPŠTINA TESLIĆ

SEKTOR: ŠTETNO DJELOVANJE VODA I ZAŠTITA OD VODA

AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Izgradnja obaloutvrde Čečava

Agencija za vode oblasnog riječnog

sliva Save Opština Teslić

36 mjeseci 1.000.000


sliva Save Kredit IRB RS

Uređenje korita rijeke

Mala Ukrina


sliva Save 2011-2015 300.000


sliva Save Opština Teslić


OPŠTINA ČELINAC


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Snimanje postojećeg stanja vodovoda i izrada projektne

dokumentacije za sanaciju i proširenje

sistema vodosnabdijevanja. Stavljanje seoskih

vodovoda na području sliva rijeke Ukrine

pod nadzor i kontrolu

"Vodovod" a.d. Čelinac i nadležni opštinski organi

24 mjeseca 50.000 Opština Čelinac

Vlada RS Donatori

Uspostavljanje sanitarnih zona zaštite izvorišta na području sliva rijeke Ukrine za

lokalne seoske vodovode


24 mjeseca 35.000 Opština Čelinac

Vlada RS Donatori

Uspostavljanje GIS-a i baze podataka na

nivou Opštine


5 godina Odredit će se

naknadno

Opština Čelinac Vlada RS Donatori

OPŠTINA ČELINAC


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Izrada projektne dokumentacije za

izgradnju kanalizacionog

sistema sa prečistaćem

otpadnih voda na području sliva

rijeke Ukrine (MZ Ukrina)

Opština Čelinac 24 mjeseca 20.000

Opština Čelinac Stanovnovništvo

sliva rijeke UkrineVlada RS

Međunarodni izvori finansiranja


Izgradnja kanalizacione

mreže sa prečistaćem

otpadnih voda na području sliva

rijeke Ukrine (MZ Ukrina)

Opština Čelinac 2013 – 2014. 300.000 Opština Čelinac

Vlada RS Donatori

OPŠTINA ČELINAC


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Sanacija odbrambenih

nasipa od poplava na lokacijama

između Šnjegotine Srednje i

Šnjegotine Velike uključujući izradu

projektne dokumentacije – I

faza

Opština Čelinac Nadležno opštinsko odjeljenje

Agencija za vode

12 mjeseci 30.000 Opština Čelinac

Vlada RS

Sanacija odbrambenih


između Šnjegotine Srednje i

Šnjegotine Velike


Agencija za vode

24 mjeseca U skladu sa

urađenim projektom Opština Čelinac

Vlada RS

Izgradnja odbrambenih


između Ukrine i Vijačana Gornjih


Agencija za vode

24 mjeseca Zavisno od obuhvaća

Opština Čelinac Vlada RS

Čišćenje i uređenje korita na području Ukrina - Vijačani Gornji




Izgradnja pješačkog prelaza



OPŠTINA PRNJAVOR


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Izrada elaborata i uspostavljanje

zaštitnih zona na izvorištima

AD „Vodovod” Opština Prnjavor

24 mjeseca 30.000 Donatori

Vlastiti izvori

Uspostavljanje GIS-a i baze podataka


60 mjeseci - Donatori Vlada RS

Vlastiti izvori

Implementacija projekta

vodosnabdijevanja sjevero-zapadnog

dijela opštine i grada Prnjavor


Započet 2006 - 2012

9.000.000 Vlada RS

Opština Prnjavor Donatori

Stavljanje lokalnih (seoskih) vodovoda



36 mjeseci 160.000 Vlastiti izvori

Vlada RS Donatori

Sanacija vodovodnih instalacija u školama


60 mjeseci 250.000 Vlada RS

Opština Prnjavor Donatori

OPŠTINA PRNJAVOR


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI Izrada projektne

dokumentacije za kolektore i prečistaće u

urbanom naselju Prnjavora


2011-2013 200.000 Opština Prnjavor

Vlada RS Donatori


Izgradnja kanalizacione

mreže i prečistaća


120 mjeseci 10.000.000 Opština Prnjavor

Vlada RS Donatori

OPŠTINA PRNJAVOR


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI Izrada projektne

dokumentacije za uređenje korita

rijeka Ukrine,Vijake,

Lisnje

AD „Park” Opština Prnjavor

12 mjeseci 40.000 Opština Prnjavor

Vlada RS Donatori

Implementacija projekta uređenja

korita rijeka Ukrine,Vijake,

Lisnje


2011-2016 800.000 Opština Prnjavor

Vlada RS Donatori

Izrada projektne dokumentacije za

izgradnju odbrambenih

nasipa na rijekama Ukrina,Vijaka i

Lisnje


24 mjeseca 20.000 Opština Prnjavor

Izgradnja odbrambenih

nasipa na rijekama Ukrina,Vijaka i

Lisnje


36 mjeseci U zavisnosti od

obuhvaća

Opština Prnjavor Vlada RS Donatori

Redovno čišćenje korita rijeke

Ukrine,Vijake i Lisnje


NVO kontinuirano

30.000 – 50.000 / god.

Opština Prnjavor Vlada RS Donatori

OPŠTINA PRNJAVOR

SEKTOR: EKONOMSKO KORIŠĆENJE VODA (PRIVREDNE AKTIVNOSTI)

AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI Izgradnja

rekreacionog centra / izletišta

Kulaši

Opština Prnjavor, Banja Kulaši, privatni sektor

36 mjeseci 150.000 Privatni sektor

Donatori


Izgradnja rekreacionog

centra / izletišta Palačkovci

Opština Prnjavor, privatni sektor

24 mjeseca 150.000 Privatni sektor

Donatori

Izgradnja brane Palačkovci

Opština Prnjavor 12 mjeseci 20.000 Vlada RS

Opština Prnjavor

Izgradnja vodenica

Opština Prnjavor, privatni sektor

24 mjeseca 150.000 Opština Prnjavor

Vlada RS Donatori

OPŠTINA DERVENTA


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Izrada elaborata i uspostavljanje

zaštitnih zona na izvorištima

AD „Komunalac” Nadležni opštinski

organ 24 mjeseca 50.000

Donatori Vlastiti izvori

Uspostavljanje GIS-a i baze podataka


organ 120 mjeseci -

Donatori Vlastiti izvori

Vlada RS Planiranje godišnjih

aktivnosti prema prioritetima i realnim

mogućnostima


organ Jednom godišnje - -

Izrada master plana i studije izvodljivosti vodosnabdijevanja

opštine


organ 24 mjeseca 35.000 – 50.000 Vlastiti izvori

Stavljanje lokalnih (seoskih) vodovoda



organ 24 mjeseca 10.000 Vlastiti izvori

Sanacija vodovodnih instalacija u objektima

kolektivnog stanovanja


organ 60 mjeseci 150.000

Sredstva zajedničkih

etažnih vlasnika

Izrada katastra primarne i sekundarne

mreže


organ 60 mjeseci 100.000 Vlastiti izvori


Izrada projektne dokumentacije za dijelove vodovoda gdje nije izvršeno

projektovanje


organ 36 mjeseci 35.000 Vlastiti izvori

OPŠTINA DERVENTA


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Poboljšanje kvaliteta vode u svim vodotocima,

posebno u rijeci Ukrini (izgradnja kaskadnih brana,

vodenica, uređenje obala i drugih

sadržaja i njihovo održavanje)

Kancelarija za implementaciju

Regionalnog akcionog plana

Opština Derventa Privredni sektor

kontinuirano 20.000 – 40.000 /

god.

Vlastita sredstva Vlada RS

Vodna naknada

Donošenje novih i ažuriranje postojećih propisa, te njihovo

efikasno sprovođenje

Kancelarija za implementaciju

Regionalnog akcionog plana

Opština Derventa – resorno odjeljenje Državne institucije

kontinuirano - -

Uspostava centralizovanog

sistema ispuštanja kanalizacije sa

prečistačem u rijeku Ukrinu

Opština Derventa AD „Komunalac”

48 mjeseci 4.000.000 Vlastita sredstva Kreditna sredstva

Donatori

OPŠTINA DERVENTA


AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Rekonstrukcija i sanacija

odbrambenog nasipa od poplava Agići –

Novi most

Opština Derventa – resorno odjeljenje

12 mjeseci 800.000 Opština Derventa

Vlada RS


Rekonstrukcija i sanacija obodnog

kanala Agići – Kuljenovci – Babino Brdo


12 mjeseci 400.000 Opština Derventa

Vlada RS

Rekonstrukcija i sanacija kanala

Vukovija


24 mjeseca 310.000 Opština Derventa

Vlada RS

Rekonstrukcija i sanacija kanala Novo naselje –

Kasarna (projekat sastavljen iz dva

zasebna projekta iz razloga spajanja u

jedan)



Vlada RS

Rekonstrukcija i sanacija kanala iza

AC „ĐUKIĆ”



Vlada RS

Rekonstrukcija i sanacija kanala

„Agići“



Vlada RS

Rekonstrukcija i sanacija kanala u industrijskoj zoni

oko magistrale



Vlada RS

Čišćenje uređenog gradskog dijela

korita rijeke Ukrine


24 mjeseca (2 mjeseca godišnje

kontinuirano u vrijeme niskog vodostaja vode)

25.000 / god. Opština Derventa

Redovno godišnje održavanje

infrastrukturnih objekata (košenje, čišćenje i dr.)


kontinuirano 30.000 / god. Opština Derventa

Izgradnja brane na Orljačkom potoku

SRD Ukrina, Opština Derventa

24 mjeseca 20.000 – 30.000 Opština Derventa

Izgradnja prepumpne stanice na Derventskom

potoku

SRD Ukrina, Opština Derventa



Izrada projektne dokumentacije za pješački most na

mjestu Starog drvenog mosta

Opština Derventa 24 mjeseca 35.000 – 40.000 Opština Derventa

Izgradnja pješačkog mosta na mjestu Starog drvenog

mosta

Opština Derventa 24 mjeseca U zavisnosti od

usvojenog projektnog rješenja

Opština Derventa

AKTIVNOSTI NA NIVOU SLIVA RIJEKE UKRINE

AKTIVNOST NOSILAC


ROK


SREDSTVA (KM)

MOGUĆI FINANSIJSKI

IZVORI

Formiranje priručne

laboratorije za praćenje osnovnih

parametara kvaliteta vode

Opštine Čelinac, Derventa, Prnjavor

Srednja škola Prnjavor

12 mjeseci 15.000 - 20.000 Opštine Čelinac,

Derventa i Prnjavor Donatori

Formiranje i troškovi rada

Kancelarije za sliv rijeke Ukrine

Odbor za implementaciju

Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke

Ukrine Inspekcija

12 mjeseci za formiranje Kancelarije

Kontinuiran rad kancelarije

100.000 za rad kancelarije (na

godišnjem nivou )

Opštine Čelinac, Derventa i Prnjavor

Javne ustanove -fondovi

Privredni sektor Donatori

Planiranje godišnjih

aktivnosti prema prioritetima i

realnim mogućnostima i

izrada neophodne studijsko – projektne

dokumentacije

Kancelarija za zaštitu sliva rijeke

Ukrine kontinuirano

30.000 – 50.000 / god.

Opštine Čelinac, Derventa i Prnjavor Agencija za vode oblasnog riječnog

sliva Save


Edukacija i informisanje

građana u cilju podizanja svijesti

javnosti

Kancelarija za zaštitu sliva rijeke Ukrine, Opštine Čelinac, Derventa, Prnjavor i Teslić,

NVO

kontinuirano 40.000 / god.

Opštine Čelinac, Derventa, Prnjavor i

Teslić Fond za zaštitu

životne sredine RS Donatori

Rušenje bespravno izgrađenih objekata na

vodnom dobru i zaštitnom obalnom pojasu u skladu sa

Zakonom

Nadležna inspekcija (vodna i

građevinska) Opštine Čelinac,

Derventa, Prnjavor i Teslić

kontinuirano Prekršioci

Razvoj turizma - održavanje

manifestacija, izgradnja

odmarališta, ribarskih staza i drugih sličnih

objekata


i Teslić, Turistička

organizacija, Privredni subjekti,

NVO

120 mjeseci 840.000

Opština Derventa (540.000 KM)

Opština Prnjavor (300.000 KM)

Privredni sektor Donatori

Promovisanje dobre prakse i zaštite životne

sredine, uspostava godišnjih nagrada i

priznanja

Turistička organizacija,


i Teslić, NVO,

Kancelarija za zaštitu sliva rijeke

Ukrine

kontinuirano 5.000 – 10.000 /

god.

Budžet javnih prihodaJavne ustanove-

fondovi Privredni sektor

Donatori


9. PRIJEDLOG PRIORITETNIH PROJEKATA

9.1. Prioritetni projekti za Opštinu Teslić 1. Izgradnja brane na rijeci Ukrini

Kratak opis projekta

U okviru projekta predviđena je izgradnja brane na rijeci dužine 50 metara i visine 1 metar sa pobijanjem šipova (drvenih) i nalogom u dva reda balvana, kao i utvrđivanje obale rijeke kamenim nabačajima u ukupnoj dužini od 150 metara.

Ciljevi projekta

-uređenje korita rijeke; -podizanje nivoa vode uzvodno od brane; -odbrana zemljišta od poplava; -poribljavanje;

Očekivani rezultati projekta

Vraćanje rijeke (nepotreban razmak) u prvobitni tok; Turistička aktivnost i posjećenost; Povećanje ribljeg fonda;

Ciljne grupe Stanovništvo naseljeno oko rijeke Turisti – posjetioci.

Nositelj projekta Udruženje građana ‘’EKO-OAZA’’

Partneri u realizaciji projekta

Opština Teslić; Turistička organizacija Teslić; Regionalni razvojni centar.

Procjena vrijednosti projekta

22.700 KM

Izvori finansijskih sredstava

Opština Teslić; Turistička organizacija Teslić; Regionalni razvojni centar;

Period implementacije projekta

30 dana

2. Izgradnja mlina na rijeci Ukrini

Kratak opis projekta Projektom je predviđena izgradnja mlina na rijeci veličine 4x4 metra od brvana, pokrivena šindrom i sa neophodnom opremom za mljevenje;

Ciljevi projekta

-omogućavanje poljop. proizvođačima da vrše mljevenje žita; -uređenost korita rijeke; -stvaranje atraktivne turističke destinacije; -poribljavanje;

Датум: 06. 04. 2012. год. СЛУЖБЕНИ ГЛАСНИК ОПШТИНЕ ДЕРВЕНТА Број 5 Страна 81


Adaptiran i uređen mlin za mljevenje žitarica; Turistička aktivnost i posjećenost mlina; Povećanje ribljeg fonda.

Ciljne grupe Stanovništvo naseljeno u slivu Male Ukrine; Poljoprivredni proizvođači; Posjetioci – turisti.

Nositelj projekta Udruženje građana ‘’EKO-OAZA’’ Ukrinica


Opština Teslić, Udruženje poljoprivrednih proizvođača, Turistička organizacija Teslić, Regionalni razvojni centar.


8.000 KM


Opština Teslić, Udruženje poljoprivrednih proizvođača, Turistička organizacija Teslić, Regionalni razvojni centar.


30 dana

3. Uređenje „Eko-oaze“


U okviru projekta predviđena je nabavka i postavljanje velikog tobo-gana za djecu i izgradnja nastrešnice koja će imati namjenu učionice za izvođenje nastave (škola u prirodi), površine 10 x 10 metara sa nosećim stubovima, ogradom, krovom od drvene šindre ili tegole.

Ciljevi projekta Stvaranje atraktivne turističke destinacije; Zaštita životne sredine; Edukacija mladih o zaštiti životne sredine.


Razvoj turizma; Podizanje i razvijanje ekološke svijesti svih stanovnika opštine Teslić.

Ciljne grupe Djeca predškolskog i školskog uzrasta, Studenti, Građani.

ositelj projekta Udruženje građana ‘’EKO-OAZA’’ Ukrinica


Opština Teslić, Regionalni razvojni centar, Turistička organizacija Teslić.



25. 000 KM.


Opština Teslić, Regionalni razvojni centar, Turistička organizacija Teslić.


30 dana

9.2. Prioritetni projekti za Opštinu Čelinac

1.Izrada projektne dokumentacije za kanalizacionu mrežu i prečistać otpadnih voda


Potrebno je uraditi izvođački projekat za odvođenje fekalnih otpadnih voda (fekalnu kanalizaciju) za centralne dijelove naselja Ukrina. Također, prije upuštanja kanalizacije u recipijente (rijeku Ukrinu) predvidjeti odgovarajuće prečišćavanje (tretman) fekalnih otpadnih voda, prema važećim propisima za ovu oblast.

Ciljevi projekta Odvodnja fekalnih otpadnih voda na slivnom području rijeke Ukrine i sprječavanje zagađenja rijeke Ukrine.


Spriječeno zagađenje rijeke Ukrine izgrađenom fekalnom kanalizacionom mrežom i izgrađenim prečistaćem.

Ciljne grupe Stanovnovništvo sliva rijeke Ukrine

Nositelj projekta Opština Čelinac


Opština Čelinac Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS Međunarodni izvori finansiranja


20.000,00 KM


Opština Čelinac Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS Međunarodni izvori finansiranja


24 mjeseca


2. Uređenje izletišta na rijeci Ukrini


Ovim projektom bi se uredilo lokalno izletište na ušću rijeke Ukrine i rječice Šnjegotine. Realizacijom ovog projekta, koji bi obuhvatio izgradnju kaskadne brane poslije samog ušća, rezultiralo bi većim vodostajem i u ljetnim danima. Pošto je područje izrazito nastanjeno u slivnom području rijeke Ukrine i rječice Šnjegotine opravdanost projekta bi bila višestruka.

Ciljevi projekta

Uređenje obala i priobalnog dijela rijeke Ukrine Povećanje turističkog sadržaja na području Opštine Zadovoljenje potreba stanovništva za kupališnim turizmom Povećanje javne potrošnje na slivnom području rijeke Ukrine


Osnovni rezultat projekta bi bio zadovoljenje potreba lokalnog stanovništva, ali i regije za kupališnim turizmom. Samim tim uređenje i izgradnja sadržaja vezanih za kupališni turizam dovelo bi do manjeg odlaska ljudi na more radi zadovoljenja svojih potreba, a samim tim i javna potrošnja u okruženju kupališta bi se povećala. Ukupna promocija turizma na selu i primjer iskorišćenosti prirodnih resursa i stavljanja u funkciju turizma.

Ciljne grupe Lokalno stanovništvo Potencijalni izletnici i turisti

Nositelj projekta Razvojna agencija opštine Čelinac


Opština Čelinac Razvojna agencija opštine Čelinac Lokalno stanovništvo Vlada RS Donatori


100.000,00 KM


Razvojna agencija 20%, partneri i donatori 80% realizacije projekta


24 mjeseca

3. Izrada projektne dokumentacije i revitalizacija mlinova i brana na rijeci Ukrini


Potrebno je izraditi projektnu dokumentaciju i revitalizovati već postojeće mlinove i brane na rijeci Ukrini. U Snjegotini Srednjoj postoji vodenica zidanog tipa u čijem sastavu je bila drvena brana koja je uništena u poplavama. Mlin i brana su izgrađeni zajedničkim finansijskim sredstvima i radom oko 50 domaćinstava, koji koriste ovaj mlin. U Snjegotini Velikoj postojao je drveni „Savića mlin„ i brana koji su takođe potpuno uništeni u poplavama. Koristilo ga je oko 50 domaćinstava. U Snjegotinin Velikoj takođe postoji „Paroški mlin” i brana koji su drvene konstrukcije. Djelimično je u funkciji, ali kada dolazi do poplava i u ljetnom periodu do smanjenog vodostaja Ukrine dolazi do oštećenja brane. Ovaj mlin koristi oko 50 domaćinstava. U Vijačanima Gornjim postojala su 3 mlina sa


branama. Sada postoji jedan „Braneški mlin” koji je zidanog tipa i trenutno je u fazi rekonstrukcije, dok je brana uništena u poplavama i potrebno je izgraditi novu. Ovaj mlin koristi oko 100 domaćinstava. Preostala 2 mlina su potpuno uništena.

Ciljevi projekta Izvršiti stručnu analizu postojećeg stanja mlinova i brana, te izraditi projektnu dokumentaciju za njihovu revitalizaciju.


Stavljanje u funkciju objekata koji su postojali ili postoje, a koji su usljed čestih poplava oštećeni ili dobrim djelom uništeni i da korist od tih objekata ima prvenstveno lokalno stanovništvo.

Ciljne grupe Stanovništvo sliva rijeke Ukrine

Nositelj projekta Opština Čelinac


Opština Čelinac, Stanovništvo sliva rijeke Ukrine, Vlada RS, Donatori


60.000,00 KM


Opština Čelinac, Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS, Donatori


24 mjeseca

9.3. Prioritetni projekti za Opštinu Prnjavor

1. Izrada projektne dokumentacije fekalne kanalizacije i implementacija projekta kanalizacione



U pitanju je projekat fekalne kanalizacije sa prečistaćem koji se odnosi na jedan dio urbanog naselja Prnjavor (ulica Beogradska) kojim će se riješiti problem kanalizacije za nekoliko stotina domaćinstava. Projekat je samostalan i nezavisan od ostalih projekata u Prnjavoru, a biće i kompatibilan u sadejstvu kada ostali projekti profunkcionišu.

Ciljevi projekta Rješenje pitanja kanalizacije u ovom dijelu Prnjavora, kao i zaštita životne i radne sredine i sprječavanje zagađivanja sliva rijeke Ukrine.


Uspješna implementacija projekta i potpuna funkcionalnost sistema.

Ciljne grupe Domaćinstva ulice Beogradska i potoka Radulovac


Nositelj projekta Opština Prnjavor


Opština Prnjavor Vlada RS Institucije BiH Međunarodne institucije


1.528.837,25 KM


Opštinski budžet Vlada RS Institucije BiH Međunarodni izvori finansiranja


5 godina/ 60 mjeseci

2. Izrada projektne dokumentacije za fekalnu kanalizaciju i izgradnja kanalizacione mreže i ugradnja prečistaća


U pitanju je projekat fekalne kanalizacije sa prečištaćem koji se odnosi na jedan dio urbanog naselja Prnjavor (Naselje Istok 2, Istok 3 i Jug 1) kojim će se riješiti pitanje kanalizacije za više stotina domaćinstava. Projekat je samostalan i nezavisan od presotalih dijelova Prnjavora, a biće i kompatibilan u sadejstvu kada svi parcijalni projekti profunkcionišu.

Ciljevi projekta Rješenje problema kanalizacije u ovom dijelu urbanog naselja Prnjavora, kao i očuvanje životne i radne sredine, kao i sprječavanje zagađivanja sliva rijeke Ukrine.



Ciljne grupe Naselje Istok 2, Istok 3 i Jug 1



Opština Prnjavor, Vlada RS, Institucije BiH, Međunarodne insitucije



1.122,690,04 KM


Opštinski budžet, Entitetske i državne institucije, banke, Međunarodni fondovi, donacije


5 godina/ 60 mjeseci

3. Izrada projektne dokumentacije fekalne kanalizacije i implementacija projekta kanalizacione


Kratak opis projekta U pitanju je projekat feklane kanalizacije sa prečištačem koji se odnosi na jedan dio naselja mjesne zajednice Potočani kojim će se riješiti problem kanalizacije u ovom naselju.

Ciljevi projekta Rješenje pitanja kanalizacije u ovom dijelu opštine Prnjavor, kao i zaštita životne i radne sredine i sprječavanje zagađivanja sliva rijeke Ukrine ( slivno područje rječice Lišnja ).



Ciljne grupe Domaćinstva dijela mjesne zajednice Potočani, izbjegličko naselje



Opština Prnjavor, Vlada RS, Institucije BiH, Međunarodne insitucije


538.676,70 KM


Opštinski budžet, Vlada RS, institucije BiH, međunarodni izvori finansiranja


2 godine / 24 mjeseca


4. Izrada projektne dokumentacije fekalne kanalizacije i implementacija projekta kanalizacione mreže i prečistaća

Kratak opis projekta U pitanju je projekat feklane kanalizacije sa prečištaćem koji se odnosi na preostale dijelove urbanog naselja.

Ciljevi projekta Rješenje pitanja kanalizacije u opštini Prnjavor, u cilju zaštite životne i radne sredine, sa uticajem na spječavanje zagađivanja sliva rijeke Ukrine.


Uspješna implementacija projekta i potpuna funkcionalnost sistema

Ciljne grupe Urbano naselje Prnjavora



Opština Prnjavor, Vlada RS, institucije BiH i međunarodne institucije


10.000.000 KM


Opštinski budžet, Vlada RS, institucije BiH, međunarodni izvori finansiranja


10 godina / 120 mjeseci

5. Izrada projektne dokumentacije i revitalizacija vodenice sa mlinom u okviru izletišta „Ukrinski

raj“

Kratak opis projekta U okviru projekta izvršit će se revitalizacija nekadašnje vodenice u mjestu Gornji Palačkovci na mjestu gdje je nekada postojala vodenica Mitrića mlin.

Ciljevi projekta

Oživljavanje nekadašnjeg ambijenata „ Mitrića mlina”. Vodenica u okviru izletišta „Ukirnski raj” pored funkcionalne uloge (regulisanje vodotoka Ukrine, proizvodnja mljevenog brašna, zdrave hrane), doprinijeće razvoju eko turizma u opštini Prnjavor.




Ciljne grupe Građani opštine Prnjavor, susjednih opština, turisti cijele RS, BiH

Nositelj projekta Izletište „Ukrinski raj” i Opština Prnjavor


Privatni izvori finansiranja, Opština Prnjavor, Opština Derventa Vlada RS, institucije BiH, međjunarodne insitucije


50.000 KM


Privatni kapital, Opštinski budžet, entitetske i državne institucije banke, međunarodni fondovi, donacije.


12 mjeseci

6. Izrada projektne dokumentacije za revitalizaciju brane i implementacija projekta

Kratak opis projekta U pitanju je projekat revitalizacije nekadašnje brane u mjestu Gornji Palačkovci kod Mitrića mlina.

Ciljevi projekta Rješenje problema korita rijeke Ukrine u ovom dijelu toka, sprječavanje erozija obala, pozitivan uticaj na floru i faunu u tom dijelu Ukrine, zaštita od poplava i osnaživanje kapaciteta turističkih potencijala rijeke Ukrine.



Ciljne grupe Korito rijeke Ukrine



Opština Prnjavor, Opština Derventa, Vlada RS, institucije BiH, međunarodne insitucije



25.000 KM


Opštinski budžet, entitetske i državne institucije, banke, međunarodni fondovi, donacije.


12 mjeseci

7. Izrada projektne dokumentacije i implementacija projekta „Izletište Kulaši“

Kratak opis projekta Izrada projektne dokumentacije uređenja izletišta-kuplaišta „Kulaši“ koje se nalazi pored banjsko-rekreacionog centra „Kulaši“ neposredno udaljeno od spajanja Male i Velike Ukrine.

Ciljevi projekta

Uređenje kvalitetnog prostora za odmor, rekreaciju i kupanje koje će svojim korisnicima, posjetiocima i gostima pružiti optimalne uslove za odmor, rekreaciju u potpunom prirodnom ambijentu rijeke Ukrine. Ovim projektom takođe će se uticati na zaštitu Ukrine u tom dijelu toka od erozije, sprječavanja eksploatacije šljunka očuvanja obale rijeke Ukrine.


Uspješna implementacija projekta i potpuna funkcionalnost izletišta.

Ciljne grupe Korito rijeke Ukrine, stanovništvo Prnjavora i okolnih opština, gosti BRC „Kulaši“.

Nositelj projekta Opština Prnjavor, BRC „Kulaši“


Opština Prnjavor, BRC Kulaši, NVO sektor, privatni sektor


200.000 KM


Opštinski budžet, enitetske i institucije BiH, međunarodni fondovi, donacije, privatni kapital.


24 mjeseca


8. Izrada projektne dokumentacije i implementacija projekta turističko izletište „Ukrinski raj“


Projekta podrazumijeva izgradnju turističkog izletišta „Ukrinski raj” koji se nalazi u Gornjim Palačkovcima, opština Prnjavor. U okviru izletišta nalaziće se: etno-restoran sa sobama za spavanje (u izgradnji), vodenica sa mlinom, boksovi za smještaj lovačkih pasa, dječije zabavište, vikend naselje, štala za konje, iznajmljivanje kočija, manjež za jahanje, mini ribnjak, plastenička proizvodnja zdrave hrane, sportski tereni, strelište, trim staza, takmičarska staza za ribolovce, kamp.

Ciljevi projekta Poboljšanje kapaciteta ukupne turističke ponude opštine Prnjavor sa izraženom komponentom razvoja eko-turizma, rekreacije, proizvodnja zdrave hrane.



Ciljne grupe Građani opštine Prnjavor, susjednih opština, turisti cijele RS, BiH

Nositelj projekta Izletište „Ukrinski raj” ,Opština Prnjavor


Privatni izvori finansiranja, Opština Prnjavor, Opština Derventa Vlada RS, institucije BiH, međunarodne institucije


150.000 KM


Privatni kapital, opštinski budžet, entitetske i državne institucije banke, međunarodni fondovi, donacije.


60 mjeseci

9.4. Prioritetni projekti za Opštinu Derventa 1. Izrada projektne dokumentacije za kanalsku mrežu u svrhu zaštite od poplava

Kratak opis projekta U cilju zaštite stanovništva Dervente od poplava potrebno je izraditi projektnu dokumentaciju u cilju čišćenja i rekonstrukcije obodnog kanala za zaštitu od poplava.

Ciljevi projekta Izrada projektne dokumentacije rekonstrukcije obodnog kanala za zaštitu od poplava.


Izrađena projektna dokumentacija za rekonstrukciju obodnog kanala.


Ciljne grupe Opština Derventa MZ

Nositelj projekta Opština Derventa


Opština Derventa Vlada RS Međunarodni izvori finansiranja


30.000,00 KM


Opština Derventa Vlada RS Međunarodni izvori finansiranja


12 mjeseci

2. Izrada projektne dokumentacije za sistem za prečišćavanje otpadnih voda

Kratak opis projekta U cilju prečišćavanja komunalnih i industrijskih otpadnih voda potrebno je izraditi projektnu dokumentaciju koja će riješiti problem prečišćavanja otpadnih voda.

Ciljevi projekta Izrada projektne dokumentacije za sistem za prečišćavanje otpadnih voda.


Izrada projektne dokumentacije

Ciljne grupe Opština Derventa Stanovništvo sliva rijeke Ukrine

Nositelj projekta Opština Derventa


Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS Međunarodni izvori finansiranja


40.000,00 KM



Opština Derventa Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS Međunarodni izvori finansiranja


18 mjeseci

3. Izrada projektne dokumentacije i revitalizacija mlinova i brana na rijeci Ukrini

Kratak opis projekta U okviru ovog projekta planirano je da se izradi projektna dokumentacija za obnovu i rekonstrukciju dvije vodenice i brane na rijeci Ukrini.

Ciljevi projekta Izrada projektne dokumentacije za vodenicu i branu na rijeci Ukrine, te rekonstrukcija vodenice.


Izrađena projektna dokumentacija za vodenice i branu i izvršena rekonstrukcija vodenica.

Ciljne grupe Stanovništvo sliva rijeke Ukrine

Nositelj projekta Opština Derventa - Turistička organizacija Derventa


Opština Derventa Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS Donatori


100.000,00 KM


Opština Derventa Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS Donatori


24 mjeseca


4. Izrada projektne dokumentacije za revitalizaciju bare Starače, uređenja okoline i korita stare rijeke Ukrine


Projektom je predviđena izrada projektne dokumentacije, kako bi se u gradskoj zoni Dervente, blizu naseljenog dijela „Sajmište”, gdje se nalaze školske ustanove, sportska dvorana, ugostiteljski objekti i održava tradicionalni derventski vašar, uredio prostor starog korita rijeke Ukrine (napuštenog meandra u dužini oko 1300m). Ulijevanjem otpadnih kanalizacionih voda svakodnevno se uništava i devastira ova stajaća voda, kao i flora i fauna ovog prostora koji svakodnevno prerasta u otvorenu deponiju, a nekad je bio izuzetno bogat florom i faunom.

Ciljevi projekta Očuvanje prirode i životne sredine prostora bare Starače, gdje bi se stvorili uslovi za razvoj turističke djelatnosti, rekreacije stanovništva, sportskih takmičenja i kulturnih aktivnosti.


Očuvanje prirode i zaštita životne sredine, poboljšanje turističke ponude Dervente, formiranje prostora za rekreaciju i sport, razvoj sportskog ribolova, održavanje likovnih i pjesničkih manifestacija.

Ciljne grupe Stanovništvo opštine Derventa, stanovništvo okolnih opština, ljubitelji prirode, ribolovci, sportisti, rekreativci i ostali.



Opštine obuhvaćene slivom rijeke Ukrine, ribarska udruženja, Vlada RS, institucije BiH, međunarodne institucije


160.000 KM


Opština Derventa Stanovništvo sliva rijeke Ukrine Vlada RS Domaći i međunarodni donatori


24 mjeseca

5. Izletište „Patkovača“


Na oko 2 km uzvodno od grada Dervente, nalazi se plaža Patkovača na rijeci Ukrini, koja ima sve preduslove da preraste u izletište koje fali gradu Derventi, obzirom da se u ljetnom periodu tu okuplja veliki broj građana, održavaju manifestacije i sl. U drugim periodima godine izletište će poslužiti i za održavanje manifestacija, rekreativne i sportske aktivnosti, roštiljanje i odmor u prirodi. Ovaj prostor je pogođen i velikim poplavama koje su pogodile Derventu u junu 2010 god.


Ciljevi projekta Uređenje i formiranje jedinog izletišta grada Dervente sa stvaranjem infrastrukturalnih i normativnih uslova da preraste u kamp i gradsku plažu


Uređenje izletišta Patkovača, koje bi jednu prilično zapuštenu. sredinu pretvorilo u jedino gradsko izletište. Razvoj turističke djelatnosti. Očuvanje prirode i razvoj ekološke svijesti.

Ciljne grupe Sadašnje i bivše stanovništvo opštine Derventa Stanovništvo okolnih opština Ljubitelji prirode, rekreativci, pjesnici, slikari, ribari i sl.



Opštine sliva rijeke Ukrine Vlada RS Udruženja građana Privredni subjekti Domaće i međunarodne institucije


200.000 KM


Opština Derventa Vlada RS Privredni subjekti Donacije (domaći i strani donatori) Stanovništvo


60 mjeseci

9.5. Prioritetni projekti na nivou sliva rijeke Ukrine 1. Uspostava Odbora za implementaciju Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine


Uspostavljanje Odbora koji će biti zadužen za implementaciju i praćenje realizacije Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine. Članovi Odbora trebaju biti predstavnici javnog sektora, privrednog sektora i nevladinog sektora.

Ciljevi projekta Uspostavljanje funkcionalnog Odbora


Uspostavljen Odbor sa precizno definisanim djelokrugom rada.

Ciljne grupe

Privredni sektor Javni sektor Nevladin sektor Obrazovne institucije


Nositelj projekta Opštine Čelinac, Derventa, Prnjavor i Teslić


Zainteresovane strane


-


-


30-60 dana

2. Donošenje Odluke o Uspostavi Kancelarije za zaštitu sliva rijeke Ukrine

Kratak opis projekta U svrhu uspostavljanja i funkcionisanja Kancelarije kao tehničkog servisa za realizaciju Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine, opštine trebaju donijeti Odluku o upostavljanju iste.

Ciljevi projekta Donošenje Odluke o uspostavljanju Kancelarije, zapošljavanju određenog broja osoblja, nabavci namještaja i opremanju kancelarije tehničkim sredstvima.


Donesena Odluka o uspostavljenju Kancelarija za zaštitu sliva rijeke Ukrine

Ciljne grupe

Javni sektor Nevladin sektor Privredni sektor Obrazovne institucije Ostale zainteresovane strane

Nositelj projekta Odbor za implementaciju regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine


Javna uprava Nevladin sektor Privatni sektor


-



-


3 - 6 mjeseci

3. Uspostavljanje laboratorije za utvrđivanje kvaliteta vode

Kratak opis projekta Uspostavljenje laboratorije za praćenje osnovnih parametara kvaliteta voda.

Ciljevi projekta Praćenje osnovnih parametara kvaliteta voda.


Uspostavljena funkcionalna laboratorija

Ciljne grupe Učenici, Ostale zainteresovane strane

Nositelj projekta Kancelarija za implementaciju regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine i Odbor


Sve zaintersovane strane


10.000,00 KM


Javni sektor Fondovi Privreda Donatori


12 mjeseci


4. Izrada idejnog projekta /koncepta/ za uređenje rijeke Ukrine


Projekat treba da definiše prostore sa različitim načinom korišćenja voda, kao što su: - Ribolovni reviri - Zaštićena područja /ukrinski cvijet/ - Područja za rekreaciju i turizam /plaže, mlinovi/šetnice/ - Područja zaštite od voda - Područje vodozahvata Nakon definisanja različitih sadržaja na slivu rijeke Ukrine uključujući i odbranu od poplava i regulaciju korita, projekat bi dao idejni koncept načina uređenja korita

Ciljevi projekta

Projekat će dati idejno rješenje i smjernice za izradu izvedbenih projekata na uređenju korita rijeke Ukrine i njenih pritoka, uključujući preferirano tehničko riješenje, materijale i ostalo. Projekat će definisati zone posebne zaštite i namjene i dati koncept njihovog uređenja kako bi se postigli ciljevi.


Uređenje korita rijeke Ukrine uz poštovanje i očuvanje prirodnih, ekoloških i kulturnih vrijednosti zajednice.

Ciljne grupe Opštine sa sliva rijeke Ukrine

Nositelj projekta Odbor za praćenje realizacije Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine


Opštine, ekološka i ribolovna društva, turistička zajednica i drugi


50.000,000 KM


Budžeti opština


6 mjeseci

5. Izrada izvedbenih projekata za uređenje rijeke Ukrine

Kratak opis projekta Na osnovu urađenog idejnog projekta za odabrane lokacije uradio bi se izvedbeni projekat uređenja rijeke Ukrine

Ciljevi projekta Projekat će omogućiti izgradnju regulacije ili rekonstrukcije objekata /mlinovi/


Uređenje korita rijeke Ukrine uz poštovanje i očuvanje prirodnih, ekoloških i kulturnih vrijednosti zajednice



Nositelj projekta Odbor za praćenje realizacije Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine Opštine sa sliva rijeke Ukrine




150.000,000 KM


Budžeti opština


6 mjeseci

6. Izvođenje radova na uređenju korita rijeke Ukrine

Kratak opis projekta Izvođenje građevinskih radova

Ciljevi projekta Projekat će omogućiti izgradnju regulacije ili rekonstrukcije objekata /mlinovi/


Uređenje korita rijeke Ukrine uz poštovanje i očuvanje prirodnih, ekoloških i kulturnih vrijednosti zajednice


Nositelj projekta Opštine sa sliva rijeke Ukrine





Budžeti opština, AOVR Sava


18 mjeseci


10. IMPLEMENTACIJA, UNAPREĐENJE I PRAĆENJE REALZACIJE REGIONALNOG AKCIONOG PLANA ZA ZAŠTITU SLIVA RIJEKE UKRINE

Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine je jedan od najznačajnijih dokumenata

strateškog djelovanja u sektoru voda u slivu rijeke Ukrine. Uspješna i kvalitetna realizacija ovog dokumenta bit će omogućena putem dobre organizacije, sprovođenja, unapređenja i nadzora realizacije mjera i projekata definisanih u dokumentu.

Implementacija Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine Osnovni preduslov za uspješnu implementaciju Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke

Ukrine jeste uspostavljanje jasne institucionalne organizacije za provedbu aktivnosti i mjera koje su predviđene ovim Planom, zasnovane na kvalitetnom informaciono-komunikacijskom sistemu i profesionalno obučenim kadrovima. Efikasna institucionalna organizovanost treba osigurati mogućnost stalnog unapređivanja Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine, te redovno informisanje različitih interesnih grupa.

U svrhu sprovođenja Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine potrebno je

uspostaviti Odbor za implementaciju Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine čiji su zadaci sljedeći:

priprema dinamičkog plana implementacije Regionalnog akcionog plana sa jasno definisanim

učesnicima, nadležnostima i rokovima; osiguranje komunikacije i saradnje između učesnika u procesu sprovođenja aktivnosti

Regionalnog akcionog plana; pomoć pri uključivanju građana i ostalih subjekata bitnih za realizaciju Regionalnog akcionog

plana; informisanje, prezentacija i promocija projekata; analiza završenih aktivnosti i projekata; osiguravanje unapređivanja i dopunjavanja Regionalnog akcionog plana. Obzirom da će se određene aktivnosti provoditi na nivu sliva, neophodno je dobru saradnju ostvariti

sa organima uprave nadležnim za pitanja voda na višim nivoima vlasti. Unapređenje Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine treba posmatrati kao «otvoren» dokument koji

podliježe izmjenama i dopunama, odnosno koji se vremenom ažurira, te je potrebno održavati redovnu komunikaciju i saradnju između učesnika u procesu sprovođenja aktivnosti i mjera definisanih Regionalnim akcionim planom, te osigurati redovno izvještavanje svih učesnika sa jasnom i preciznom naznakom njihovih obaveza i prava u toku implementacije ovog Plana.

Praćenje realizacije Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine Kako bi sprovođenje Regionalnog akcionog plana bilo što uspješnije, potrebno je organizovati nadzor

koji podrazumijeva proces stalnog praćenja, analiziranja i sumiranja rezultata provedbe ovog Plana, te redovno izvještavanje svih zainteresovanih strana.


PRILOG I

Rezultati anketiranja građana na području opština Čelinac, Derventa, Prnjavor i Teslić

U okviru projekta izrade Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine, provedeno je

anketiranje građana na području opština Čelinac, Derventa, Prnjavor i Teslić. Anketiranja građana proveo je Centar za lokalni regionalni razvoj (CELOR).

Cilj istraživanja Anketa je urađena u cilju prikupljanja stavova građana o stanju životne sredine u slivu rijeke Ukrine,

utvrđivanja prioriteta, procjene kvaliteta vode za piće i spremnosti građana da se uključe u ekološke programe, projekte i akcije.

Predmet istraživanja Shodno formulisanom problemu i cilju istraživanja, definisan je i predmet istraživanja, kao

utvrđivanje ocjena, mišljenja i stavova građana o tri grupe pitanja: 1. Ocjena i mišljenje o stanju životne sredine u slivu rijeke Ukrine i utvrđivanje prioritetnih ekoloških

problema koje treba rješavati u narednom periodu. 2. Ocjene i viđenja građana o kvalitetu vode za piće, standardima prečišćavanja otpadnih voda u

opštinama Derventa, Prnjavor, Teslić i Čelinac. 3. Ocjena i stavovi o problemima vezanim za zagađenje voda u slivu rijeke Ukrine, (ko su najvažniji

zagađivači, načini rješavanja ekoloških problema, stavovi građana o stanju životne sredine u narednih 10. godina).

Osnovne pretpostavke Pretpostavke koje je trebalo utvrditi ispitivanjem stavova građana odnose se na prepoznatljivost

ekološke problematike, informisanost, obrazovanje i dr. Hipoteza je da postoji izražena ekološka svijest građana o problemu zagađivanja životne sredine, a da se kao najvažniji ekološki problemi, sagledavaju oni koji su građnima i najvidljiviji. Pretpostavka je da građani uviđaju i potrebu za stalnom ekološkom edukacijom. Pretpostavka je da su građani spremi dobrovoljno se uključiti u rješavanje problema životne sredine bez obzira na polnu i starosnu strukturu.

Metoda Kao osnovni instrument za realizaciju istraživanja stavova građana opština Derventa, Prnjavor,

Čelinac i Teslić izabrana je anketa, s tim što je anketni upitnik urađen i realizovan više kao podsjetnik za intervju. Anketni upitnik su popunjavalli anketirani građani, uz asisitenciju anketara iz Centra za lokalni i regionalni razvioj, čime je obezbijeđena veća sigurnost i razumljivost podataka.

Sadržaj ankete su činile četiri grupe pitanja, koja nisu uvijek grupisana u posebne skupine, već je

primjenjena psihološka strategija rasporeda pitanja, kako bi se izbjegao zamor ispitanika. Prvu grupu činila su pitanja o socijalnom statusu ispitanika (pol, starost, obrazovanje, zanimanje). Druga grupa uključivala je pitanja o stanju životne sredine u slivu rijeke Ukrine i pitanja o prioritetima i načinima rješavanja ekoloških problema u slivu rijeke Ukrine. Treću grupu činila su pitanja o kvalitetu vode za piće, o standardu prečišćavanja otpadnih voda. Četvrta grupa je uključivala pitanja koja se odnose na kvalitet vode u slivu rijeke Ukrine, najvažnijim izvorima zagađivanja, načinima rješavanja ekoloških problema i mišljenjima građana o stanju životne sredine u narednih 10 godina.


Najveći broj pitanja zahtjevao je rangiranje značaja davanjem ocjena od 1 (najmanji značaj) do 5 (najveći značaj). Svako pitanje sadržavalo je više od pet ponuđenih alternativa, tako da su se ispitanici mogli opredijeliti ne samo kojom ocjenom da ocjene značaj, nego i da li uopšte da nekoj opciji pridaju značaj. Utvrđena je skala za rangiranje, na osnovu koje je vršeno izračunavanje prosječne ocjene za svaki odgovor na postavljeno pitanja.

Rangiranje je obavljeno po slijedećim kriterijumima vrijednosti prosječne ocjene:

od 0 do 1 - veoma loš, od 1 do 2 - loš, od 2 do 3 – ni dobar ni loš od 3 do 4 – dobar i od 4 do 5 – vrlo dobar od 5 - odličan Jedan manji broj pitanja zahtijevao je odgovore da ili ne ili biranje samo jedne, dvije ili tri ponuđene

opcije.

Uzorak

Uzorak je obuhvatio 700 građana i to: 300 građana iz Čelinca i Teslića i 400 građana iz Dervente i Prnjavora. Plan da se u anketiranje tj. davanje mišljenja o stanju životne sredine uključe građani različite starosne, polne i obrazovne strukture, je ostvaren. Anketa je provedena u školama, javnim ustanovama, privrednim društvima, mjesnim zajednicama i na isturenim punktovima na ulici. Anketiranje građana je provedeno tokom mjeseca decembra 2010. godine.

Rezultati ankete o stanju životne sredine na teritoriji opština Teslić, Čelinac, Prnjavor i Derventa

pokazuju da su ekološki problemi u ovom području veoma izraženi. Kao najznačajnije prioritetne ekološke probleme u slivu rijeke Ukrine građani su naveli: direktno

ispuštanje komunalnih i industrijskih otpadnih voda u vodotoke u slivu Ukrine, nekontrolisanu upotreba pesticida, herbicida i vještačkih đubriva u poljoprivredi, pojavu divljih deponija na obali rijeke, organski otpad, nedovoljnu zaštićenost biljnih i životinjskih vrsta, nedovoljno praćenje kvaliteta vode, nisku ekološka svijest i obrazovanje,

Rješenje ekoloških problema u slivu rijeke Ukrine, građani najčešće vide kroz: 1. primjenu adekvatnih kaznenih mjera 2. povećanje efikasnosti rada inspekcijskih službi 3. provođenjem adekvatnog obrazovanja iz oblasti zaštite životne sredine. I GRUPA Pol Ukupan broj anketiranih građana je 700; od toga 357 žena i 343 muškaraca.


POLNA STRUKTURA

muški49%

ženski51%

muškiženski

Godine starosti Godine starosti anketiranih:

do 18 godina: 129 19 -29 godina: 120 30 - 44 godina: 154 45 - 54 godina: 149 55 - 65 godina: 92 preko 65 godina: 56 Na osnovu navedenog, može se vidjeti da je u anketiranju učestvovao veliki broj mlade populacije.

STAROSNA STRUKTURA

do 1818%

19-2917%

30-4423%

45-5421%

55-6513%

65 i više8% do 18

19-2930-4445-5455-6565 i više

Obrazovanje Od ukupno anketiranih, 72 osobe imaju osnovno obrazovanje, 330 srednje, 83 više i 215 osoba visoko

obrazovanje. Na osnovu navedenog, može se zaključiti da veliki broj ispitanika ima više i visoko obrazovanje


Zanimanje Od ukupno ispitanih, 347 osoba je zaposleno, 143 su učenici, 24 su studenti, 50 osoba su penzioneri,

70 su zemljoradnici i 66 – ostalo. Iz navedenog, može se vidjeti da je najveći broj ispitanika zaposleno.

ZANIMANJE

zaposlen51%

učenik20%

student3%

penzioner7%

zemljorad.10%

ostalo9%

zaposlenučenikstudentpenzionerzemljorad.ostalo

II GRUPA 1. Kako bi opisali stanje životne sredine u slivu rijeke Ukrine? Odlično - 15 Zadovoljavajuće - 87 Nezadovoljavajuće - 267 Loše - 250 Nemam stav – 81

OBRAZOVANJE

osnovno10%

srednje47%

više12%

visoko31%

osnovnosrednjeviševisoko


STANJE ŽIVOTNE SREDINE

odlično2%

zadovoljavajuće12%

nezadovoljavajuće

38%

loše36%

nemam stav12%

odlično zadovoljavajućenezadovoljavajuće lošenemam stav

2. Kojih je sedam najznačajnijih problema životne sredine u slivu rijeke Ukrine, po Vašem

mišljenju?

1 2 3 4 5 6 7

1 Zagađenje površinskih i podzemnih voda 156 105 49 36 65 51 17

2 Neplansko i nekontrolisano vađenje šljunka 98 53 78 70 46 57 21

3 Direktno ispuštanje komunalnih i industrijskih otpadnih voda u vodotoke u slivu Ukrine

254 77 55 52 25 11 10

4 Otpadne vode iz rudnika Stanari 131 92 60 47 34 19 8

5 Divlje deponije na obalama vodotokova 112 97 72 86 34 25 11

6 Nedovoljno praćenje kvaliteta vode 61 30 29 55 40 103 39

7 Zagađenje zemljišta i erozija 87 150 82 26 13 13 12

8 Korištenje herbicida, pesticida i vještačkih đubriva u poljoprivredi

173 169 68 29 20 17 32

9 Neracionalno korištenje zemljišta 42 58 92 17 17 17 14

10 Nekontrolisana sječa šuma 174 66 88 41 47 13 8

11 Bespravna sječa šuma 88 118 76 36 31 13 13

12 Požari 45 27 34 53 17 31 21

13 Smanjivanje raspoloživog šumskog zemljišta 36 28 52 53 56 14 21

14 Nekontrolisano odlaganje svih vrsta otpada 189 80 53 79 13 9 11

15 Divlje deponije 74 96 92 74 23 16 10

16 Organski otpad (organski otpaci i uginule životinje)

36 91 117 56 18 11 22

17 Opasni otpad (medicinski, hemijski, industrijski i radioaktivni)

119 63 31 84 13 11 18

18 Smanjenje raznolikosti vrsta i ekositema 63 67 100 29 33 26 17

19 Nedovoljna zaštićenost biljnih i životinjskih vrsta

129 99 54 26 80 32 19

20 Eksploatacija (prekomjerno iskorištavanje pojedinih vrsta)

83 68 58 21 24 22 24

21 Neadekvatno ekološko informisanje 79 150 6 8 16 43 35


22 Niska ekološka svijest i obrazovanje 217 56 10 11 39 83 66

23 Ostalo – šta 5 1 1 / 2 6 22

Ukupan broj odgovora 2451 1841 1357 989 706 639 471

Najznačajniji prioritetni problemi životne sredine u slivu Ukrine

Priroriteni problemi u slivu Ukrine vrijednost (%) prioritet oznaka

Direktno ispuštanje komunalnih i industrijskih otpadnih voda u vodotoke u slivu Ukrine

254 29% I

Korištenje herbicida, pesticida i vještačkih đubriva u poljoprivredi

169 19% II

Organski otpad (organski otpaci i uginule životinje) 117 13% III

Divlje deponije na obalama vodotokova 86 10% IV

Nedovoljna zaštićenost biljnih i životinjskih vrsta 80 9% V

Nedovoljno praćenje kvaliteta vode 103 12% VI

Niska ekološka svijest i obrazovanje 66 8% VII

PRIORITETNI EKOLOŠKI PROBLEMI

254

86

103

169

117

80

66

dir. isp. otp. voda

div. dep. na rijeci

ned. prać. kval. vode

koriš. herb., pest. i v. đub.

organski otpad

ned. zašt. bilj. i život. vrsta

niska eko svijest i obraz.

III GRUPA 1. Kako bi ste ocijenili kvalitet vode za piće? Veoma loš – 163 Loš – 216 Ni dobar ni loš -151 Dobar - 90, Vrlo dobar – 35 Ne znam – 55


KVALITET VODE ZA PIĆE

23%

30%22%

13%

4%

8%

veoma lošlošni dob. ni lošdobarvrl. dobarne znam

2. Kako bi ste ocijenili sadašnji standard prečišćavanja otpadnih voda u opštinama Derventa, Teslić, Prnjavor i Čelinac?

Veoma loš – 203 Loš – 237 Ni dobar ni loš – 105 Dobar – 49 Vrlo dobar – 6 Ne znam – 10

203237

105

49

6

100

veoma loš

loš

ni dobar ni loš

dobar

vrlo dobar

ne znam

SADAŠNJI STANDARD PREČIŠĆAVANJA OTPADNIH VODA

3. Da li smatrate da sadašnji standard prečišćavanja otpadnih voda u opštini uzrokuje

probleme u oblasti životne sredine u lokalnoj sredini? Da – 460 Ne - 73 Ne znam – 167


STANDARD PREČIŠĆAVANJA OTP. VODA UZROK PROBLEMA U

ŽIVOTNOJ SREDINI

da66%

ne 10%

ne znam24%

dane ne znam

4. Koji su to problemi? (zaokružite «1» za odabrani/odabrane odgovore)? Neugodan miris rijeka – 234 Loš kvalitet vode za ljude koji žive nizvodno – 421 Nemogućnost ribolova na rijekama - 102 Nemogućnost plivanja u rijekama - 153 Drugo – 67

EKO PROBLEMI RIJEKE

neug. miris 24%

loš. kva. vode niz.

43%

nem. ribolova

10%

nem. plivanja

16%

drugo7%

neug. miris loš. kva. vode niz. nem. ribolova nem. plivanjadrugo

IV GRUPA 1. Ko nas najviše zagađuje? Industrija – 259 Otpadne vode - 397 Toplane - 38 Građani - 429 Ostalo – 42


KO NAS NAJVIŠE ZAGAĐUJE

industrija23%

otpadne vode35%

toplane 3%

građani39%

industrija otpadne vode toplane građani

2. Prema Vašem mišljenju, šta najviše utiče na stanje životne sredine?

Građani i njihova ekološka svijest 507 Niska politička volja vlasti u RS i BiH da se posvete rješavanju ovog problema

304

Neadekvatna zakonska rješenja koja regulišu oblast zaštite životne sredine 230 Nedostatak stručnjaka u nadležnim državnim institucijama na republičkom nivou

120

Nedostatak stručnjaka u nadležnim institucijama na opštinskom nivou 128 Neangažovanje stručnjaka u rješavanju problema zaštite životne sredine 175 Mali uticaj organizacija civilnog društva na rješavanje problema zaštite životne sredine

114

Preduzeća i kompanije nepoštuju zakone i podzakonske akte u oblasti zaštite životne sredine

260

Nešto drugo 29

Ukupan broj odgovora 1867

UZROCI SADAŠNJEG STANJA

507

304230

120 128175

114

260

29

građ .

i eko

svije

st

niska

polit.

volja

nead

. zak

onsk

a rješ

.

nedo

st . str

uč. u

drža

vi

nedo

st . str

uč. u

opšti

ni

nean

gaž . s

tručn

jaka

mali ut

icaj O

CD

pred. i

komp. n

e poš

t . Zak

on

drugo


3. Kako po Vašem mišljenju možemo riješite ekološke probleme u slivu rijeke Ukrine? Obrazovanjem i vaspitanjem - 205 Kaznenom politikom – 335 Efikasnijom inspekcijskom kontrolom – 321 Izgradnjom sistema za prečišćavanje otpadnih voda – 359 Jačanjem medicinskih službi – 23 Ostalo – 26

205

335

321

359

23

26

obrazovanje i vaspitanje

kaznena politika

efikasnija kontrola

izgrd. sis. za preč.

jač. med. služ.

ostalo

NAČIN RJEŠAVANJA EKOLOŠKIH PROBLEMA

4. Vaše mišljenje o stanju životne sredine u narednih 10 godina?

Šta treba zaštititi i sačuvati?

Zaštititi i sačuvati vodu za piće i izvorišta, prirodu i prirodne resurse, regulisti korito rijeke, šume od nekontrolisane sječe, vodeni cvijet, floru i faunu u slivu rijeke Ukrine, ekosostem rijeke Ukrine, kvalitet i čistoću vode sliva rijeke Ukrine

Šta treba promjeniti?

Sistem upravljanja otpadom, loše navike i svijest građana, način ophođenja prema životnoj sredini, izgraditi nasip za zaštitu od poplava, odnos prema prirodnim resursima, kaznenu politiku, zakonsku regulativu, zabraniti bespravnu sječu šume, zabraniti nekontrolisano vađenje šljunka, obezbjediti prečistača od strane fabrika.

Šta Vam nedostaje?

Čista voda za kupanje, bolja politička organizacija cijelog političkog sistema, veća briga o životnoj sredini, šetalište pored Ukrine, stočno groblje, stručnjaka, prečistač za otpadne vode, finansijska sredstva, ekološka kultura, kvalitetan inspekcijski nadzor, kaskadne brane

Sugestije građana po pitanju stanja životne sredine u narednih 10 godina: Sačuvati vodu i izvorišta vode za piće, Regulisati korito rijeke Ukrine, Zaustaviti nekontrolisanu i bespravnu sječu šume, Zaštiti i valorizovati „vodeni cvijet“ na rijeci Ukrini Uticati na promjenu loših navika i svijesti građana, Izgraditi nasip u cilju zaštite od poplava, Pooštriti kaznenu politiku,


Prilagoditi i primjeniti zakonsku regulativu u oblasti zaštite životne sredine, Zabraniti nekontrolisano vađenje šljunka iz rijeke i obezbjediti rekultivaciju prostora, Izvršiti procjenu uticaja na životnu sredinu za pogone i postrojenja koja negativno utiču na kvalitet

vode u slivu rijeke Ukrine, Obezbjediti čistu vodu za kupanje‚ Izgraditi rekreativne površine na obalama rijeke Ukrine-šetališta, zelene površine, Angažovati što veći broj stručnjaka za izradu projekata i nadzor zaštite rijeke Ukrine, Obezbjediti finansijska sredstva za potrebe zaštite životne sredine, Napraviti kaskadne brane na rijeci Ukrini, Obezbjediti kvalitetan inspekcijski nadzor u svim opštinama, Povećati stepen ekološke kulture kod građana, Regulisati pitanje odlaganja otpada, Uključiti građane u proces odlučivanja o zaštiti životne sredine.

ZAKLJUČAK: Građani su aktivno učestvovali u sprovođenju ankete. Većina stavova se podudara kod svih ciljnih

grupa. Najvažniji ekološki problemi u slivu rijeke Ukrine su: nemaran odnos građana prema životnoj sredini,

otpadne vode i industrija kao zagađivač. Osnovni uzroci problema u oblasti zaštite životne sredine su vezani za nisku ekološku svijest građana

o značaju životne sredine, nedovoljnu političku volju vlasti u BiH i RS da se posvete rješavanju ove problematike, kao i nepoštovanje zakonske regulative iz ove oblasti od strane preduzeća i kompanija.

Prema mišljenju anketiranog stanovništva prioritet treba dati rješavanju problema direktnog ispuštanja komunalnih i industrijskih otpadnih voda u vodotoke u slivu rijeke Ukrine, kao i potrebi planskog i organizovanog korištenja herbicida, pesticida i vještačkih đubriva u poljoprivredi. Takođe, mišljenje je ispitanika da je potrebno riješiti problem adekvatnog odlaganja organskog otpada, preduzeti mjere u cilju zaštite biodiverziteta, vršiti redovno praćenje kvaliteta vode, te preduzeti aktivnosti u cilju obrazovanja i edukovanja stanovništva, o potrebi zaštite životne sredine.

SKUPŠTINA OPŠTINE DERVENTA

Broj: 01-022-40/12 Predsjednik SO-e Datum: 30. marta 2012. godine Ilija Zirdum, s.r. ______________________________________________________________________________________

76.

Na osnovu člana 7. stav 2. Zakona o javnim nabavkama BiH ("Službeni glasnik BiH", broj 49/04, 19/05, 52/05, 92/05, 94/05, 8/06, 24/06, 70/06, 12/09 i 60/10), člana 5. Uputstva o primjeni Zakona o javnim nabavkama ("Službeni glasnik BiH"; broj 3/05 i 24/09), člana 20. Pravilnika o javnim nabavkama ("Službeni glasnik opštine Derventa" broj 12/09) i člana 62. Statuta opštine Derventa ("Službeni glasnik opštine Derventa",

broj 6/05, 4/08 i 6/08) Načelnik opštine Derventa donio je

RJEŠENJE

o imenovanju Komisije za nabavke 1. U Komisiju za nabavke imenuju se: - Samardžija Boško, pravnik, predsjednik - Špirić Nada, pravnik, član - Marić Zoran, dipl. ek. član


2. Za sekretara komisije bez prava glasa imenuje se Strinić Mile. dipl. ek.;

3. Zadatak Komisije iz tačke 1. ovog Rješe-

nja je da na osnovu Konkurentskog zahtjeva za dostavljanje ponuda za čišćenje javnih površina u toku 2012. godine, dana 06.04.2012. godine sa početkom u 12 časova,

- otvori pristigle ponude, - izvrši analizu ponuda i nakon okončanja

postupka dostavi Načelniku opštine, preporuku o dodjeli ugovora najpovoljnijem ponuđaču, s

izvještajem o radu i razlozima izdavanja takve preporuke i zapisnicima sa svakog zatvorenog sastanka.

4. Ovo Rješenje stupa na snagu danom dono-šenja, a objaviće se u "Službenom glasniku opštine Derventa".

Broj: 02-404-19/12 Datum: 05.04.2012. god.

Načelnik opštine Milorad Simić, s.r.

__________________________________


S A D R Ž A J

Red. broj. Strana

SKUPŠTINA OPŠTINE

74. Odluka o usvajanju Regionalnog akcionog plana za zaštitu sliva rijeke Ukrine ..................................... 1 75. Regionalni akcioni plan za zaštitu sliva rijeke Ukrine ............................................................................ 2 NAČELNIK OPŠTINE 76. Rješenje o imenovanju komisije za nabavke - izbor najpovoljnijeg ponuđača za čišćenje javnih površina u toku 2012. godine ................................................................. 110

sluŽbeni glasnik opŠtine derventa lat.pdf · datum: 06. 04. 2012. god. sluŽbeni glasnik opŠtine...

Documents