small is beautiful 6 l

164
บบบบบ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ Small is Beautiful ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใใใใใใ Small is Beautiful ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ E.F Schumacher ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใ Nco – Classic ใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ E.F Schumacher ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ 1. ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ 2. ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ

Upload: associate-professor-drmarut-damcha-om

Post on 14-Nov-2014

170 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Small is Beautiful 6 l

บทนำ��

ในอนาคตโลกกาล�งเคล��อนต�วไปสู่��ทิ�ศทิางใด ระบบทิ�นน�ยมจะพั�ฒนาไปสู่��อะไร และว�กฤตเศรษฐก�จทิ(�เรากาล�งเผชิ�ญอย��จาสู่�,นสู่�ดลงเม��อใด อนาคตของมน�ษย.ชิาต�จะร� �งเร��องหร�อสู่ดใสู่ หร�อไร0ทิางม�ดมนไร0ทิางออกทิ�,งหมดน(,เป1นคาถามทิ(�รอคาตอบ Small is Beautiful อาจจะพัอม(คาตอบให0ทิ�านได0บ0าง แม0นว�าจะไม�ตรงก�บใจต0องการไปเสู่(ยทิ�กอย�าง เน��องจากไม�ม(คาตอบสู่าเร3จร�ปใด ๆ จะสู่ามารถอธิ�บายสู่��งต�าง ๆ ทิ(�เก�ดข6,นได0อย�างกระจ�างชิ�ดไปเสู่(ยทิ�กเร��อง เพัราะคาตอบของคนคนหน6�งเป1นเพั(ยงแง�ม�มทิ(�เข0าค0นพับทิ�ามกลางเร��องราวและแง�ม�มอ��น ๆอ(กมากมาย

Small is Beautiful เป1นผลงานการเข(ยนของ E.F

Schumacher เข(ยนข6,นเพั��อทิ(�พัยายามชิ(,ให0เห3นการเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จ การพั�ฒนาทิางด0านว�ตถ� ตามทิฤษฎี(ของสู่าน�ก Nco – Classic

เป1นการเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จทิ(�ผ�ดพัลาด E.F Schumacher ได0เสู่นอแนวทิางการแก0ไขไว0อย�างแหลมคม พัร0อมทิ�,งเสู่นอแนวทิางเศรษฐศาสู่ตร.ตามหล�กพั�ทิธิธิรรม ซึ่6�งเป1นแบบอย�างของชิาวตะว�นออก สู่ร�ปสู่าระสู่าค�ญได0ด�งน(,

1. การให0ความสู่าค�ญก�บการศ6กษาโดยกล�าวว�ามน�ษย.น�,นเป1นทิร�พัยากรทิ(�ย��งใหญ�ในระด�บปฐมของทิร�พัยากรทิ�,งปวง สู่��งทิ(�สู่ามารถพั�ฒนามน�ษย.ได0ก3ค�อการศ6กษา เม��อมน�ษย.ได0ร�บการพั�ฒนาด0านความร� 0 มน�ษย.ก3จะเป1นผ�0ม(ความเป1นผ�0ม(ค�ณภาพัในการบร�หารจ�ดการทิร�พัยากรได0อย�างม(ค�ณภาพัต�อไป

2. การให0ความสู่าค�ญในการประหย�ดทิร�พัยากรโดยเฉพัาะน,าม�น ซึ่6�งเขามองว�าเป1นทิร�พัยากรทิ(�สู่าค�ญในระบบอ�ตสู่าหรรมเป1นทิร�พัยากรทิ(�สู่�,นเปล�องแน0นการพั�ฒนาการผล�ตกล�าวค�อผ�0สู่�งออกน,าม�นเป1นสู่�นค0าออกต0องย�ดเวลาการใชิ0ออกไปให0นานทิ(�สู่�ด และใชิ0น,าม�นอย�างม(ค�ณค�า ลดปร�มาณการใชิ0และต0องตระหน�กอย��เสู่มอว�าน,าม�นเร��มขาดแคลน

Page 2: Small is Beautiful 6 l

3. การให0ความสู่าค�ญก�บการใชิ0ทิ(�ด�นอย�างเหมาะสู่ม เขามองว�าทิ(�ด�นเป1นทิร�พัยากรทิ(�ย��งใหญ�ทิ(�สู่�ดเป1นทิ(�รองร�บทิ�กอย�าง ซึ่6�งน�กว�ตถ�น�ยมมองว�าทิ(�ด�นเป1นทิ(�มาของการผล�ตเพั��อความเพั(ยงพัอต�การบร�โภค แต� E.F Schumacher มองว�าควรเป<ดให0ม(การถ�อครองในทิ(�ด�น เพั��อประโยชิน.แก�ประประชิาชินจานวนมาก แต�การใชิ0ทิ(�ด�นให0มองถ6งอ�ดมคต� 3 ประการค�อ การม(สู่�ขภาพัอนาม�ยทิ(�ด( การม(ทิ(�อย��อาศ�ยทิ(�ม(ความงดงาม และการม(ความคงทินถาวรในการใชิ0ประโยชิน.

4. การให0ความสู่าค�ญก�บการสู่�งเสู่ร�มเทิคโนโลย(ระด�บกลางและเศรษฐก�จทิ(�เห3นคนเป1นคน กล�าวค�อเขาได0แนะนาว�ธิ(การแก0ป=ญหาการใชิ0เคร��องจ�กรทิ(�เข0ามาม(บทิบาทิในการทิางานแทินคน ทิาให0คนเปร(ยบเสู่ม�อนเคร��องจ�กรด0วย เพัราะไม�ต0องใชิ0ผ(ม�อและสู่มอง เขาจ6งได0แนะนาให0ใชิ0เทิคโนโลย(ระด�บกลางเพั��อทิาให0คนได0ม(โอกาสู่ทิางานมากข6,น ความว� �นวายต�าง ๆ ก3ลดลง โดยเฉพัาะป=ญหาทิางน�เวชิว�ทิยา

165.

5. การให0ความสู่าค�ญก�บการต�อต0านการใชิ0พัล�งงานปรมาณ�ทิ(�จะเข0ามาแทินการใชิ0พัล�งงานน,าม�นและเขาชิ(,ให0เห3นว�า มห�นตภ�ยทิ(�ร 0ายแรงของพัล�งงานปรมาณ�ค�อละอองจากร�งสู่( และจากการกาจ�ดกากของสู่ารก�มม�นตภาพัร�งสู่(ทิ(�เก�ดข6,น พัร0อมทิ�,งแนะนาว�ธิ(การแก0ป=ญหาโดยการการบร�โภคลง เพั��อจะได0ทิาการผล�ตให0น0อยลง และเพั��อเป1นการย�ดเวลาการใชิ0น,าม�นให0มากข6,น

Small is Beautiful นามาใชิ0พั�ฒนาเศรษฐก�จชิ�มชินได0ด�งน(,

1. การให0ความสู่าค�ญก�บการศ6กษา กล�าวค�อ การพั�ฒนาทิ(�ย� �งย�นน�,นจะต0องม(การพั�ฒนาคน ซึ่6�งเป1นทิร�พัยากรหล�กสู่าค�ญในสู่�งคม และการทิ(�จะพั�ฒนาคนจะต0องใชิ0เคร��องม�อทิ(�สู่าค�ญทิ(�สู่�ด

Page 3: Small is Beautiful 6 l

ค�อ การศ6กษา ซึ่6�งใชิ0ในการพั�ฒนาคนให0เป1นพัลเม�องด(ม(ค�ณภาพัและสู่ามารถดารงชิ(ว�ตได0อย�างเหมาะสู่ม

2. การให0ความสู่าค�ญในการประหย�ดทิร�พัยากร ซึ่6�งตรงก�บทิฤษฎี(ใหม�ทิ(�พัระบาทิสู่มเด3จพัระเจ0าอย��ห�วได0พัระราชิทิานเพั��อชิ�วยเหล�อเกษตรกรทิ(�ประสู่บความยากลาบากในการดารงชิ(ว�ตให0สู่ามารถประกอบอาชิ(พัอย�างได0ผลพัอเพั(ยงทิ(�จะเล(,ยงต�วเองได0ในระด�บประหย�ด อดทินและอดออม

3. การให0ความสู่าค�ญก�บการใชิ0ทิ(�ด�นอย�างเหมาะสู่ม ซึ่6�งตรงก�บทิฤษฎี(ใหม� ทิ(�ประกอบด0วยหล�กการและแนวทิางในการบร�หารจ�ดการทิ(�ด�นและน,าเพั��อการเกษตร โดยดาเน�นการเป1น ข�,นตอน ค�อ การจ�ดแบ�งพั�,นทิ(� ซึ่6�งแบ�งพั�,นทิ(�ออกเป1น 4 สู่�วน ตามอ�ตราสู่�วน 30 : 30: 30 : 10 ค�อแบ�งพั�,นทิ(�สู่�วนทิ(�หน6�ง 30

% เป1นทิ(�สู่าหร�บข�ดสู่ระน,าไว0ใชิ0 สู่�วนทิ(�สู่อง 30 % เป1นทิ(�ทิานาในฤด�ฝน เพั��อใชิ0เป1นอาหารสู่าหร�บครอบคร�ว สู่�วนทิ(�สู่าม 30 %

เป1นทิ(�สู่าหร�บปล�กพั�ชิย�นต0นต0นไม0ผล พั�ชิไร� พั�ชิผ�ก พั�ชิสู่ม�นไพัรเพั��อใชิ0เป1นอาหารและจาหน�าย หากม(เหล�อ สู่�วนทิ(�สู่(� 10 % เป1นทิ(�อย��อาศ�ย และเล(,ยงสู่�ตว. และโรงเร�อนอ��น ๆ

4. การให0ความสู่าค�ญก�บการสู่�งเสู่ร�มเทิคโนโลย(ระด�บกลางและเศรษฐก�จทิ(�เห3นคนเป1นคน ซึ่(งตรงก�บแนวทิางเศรษฐก�จแบบพัอเพั(ยงทิ(�เน0นความร�วมม�อร�วมใจของชิ�มชินเพั��อเป1นกาล�งสู่าค�ญในการทิางานร�วมก�นของคนในชิ�มชิน เชิ�นการลงแรงชิ�วยเหล�อก�นหร�อลงแขก เพัราะนอกจากจะทิาให0เก�ดความสู่าม�คค(ในชิ�มชินแล0ว ย�งเป1นการลดค�าใชิ0จ�ายในการจ0างแรงงานได0อ(กด0วย

5. การให0ความสู่าค�ญก�บการต�อต0านการใชิ0พัล�งปรมาณ� ลดการใชิ0น,าม�น ซึ่6�งเป1นการประหย�ดพัล�งงาน เป1นสู่��งทิ(�ใชิ0ได0ก�บการพั�ฒนาชิ�มชินของไทิยทิ(�เน0นในเร��องของการประหย�ด พัออย�� พัอก�น หร�อ อย��แบบพัอเพั(ยง ลดสู่��งทิ(�ไม�ม(ความจาเป1น รวมทิ�,งสู่�งเสู่ร�ม

Page 4: Small is Beautiful 6 l

ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น การใชิ0พั�ชิสู่ม�นไพัร ในก�จกรรมของการดาเน�นชิ(ว�ตประจาว�นและการทิาเกษตรกรรม

166.

สรุ�ป small is beautiful เป1นเร��องทิ(�เราสู่ามารถนามาประย�กต.ใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.ก�บการพั�ฒนาชิ�มชินได0เป1นอย�างด( และสู่��งทิ(�นาเสู่นอน(,เป1นสู่�วนหน6�งในอ(กหลายสู่�วนของหน�งสู่�อ และทิ(�สู่าค�ญการพั�ฒนาชิ�มชินได0ด(น� ,นต0องพั�ฒนาทิ(�เราก�อน ค�อ จะปล�ก“

พั�ชิ ต0องเตร(ยมด�น จะก�น จะต0องเตร(ยมอาหาร จะพั�ฒนาการใครเขา ต0องพั�ฒนาต�วเราก�อน……………………………………………………………….

SMALL IS VEAUTIFULEconomics as if people matteredอยู่ �อยู่��งนำ�อยู่และใช้�สอยู่แต่�พอง�ม : เศรุษฐศ�สต่รุ�ท��มองเห็!นำคนำเป#นำคนำ…………………………………………………………..ภ�คห็นำ%�ง โลกสม(ยู่ให็ม�

ป)ญห็�ก�รุผล,ต่ทิ�ศนะอ�นผ�ดพัลาดทิ(�ว�า ป=ญหาการผล�ต ได0ถ�กแก0ไขไปแล0ว เก�ดข6,น“ ”

จากทิ�ศนะของมน�ษย.ทิ(�ม(ต�อธิรรมชิาต� โดยเฉพัาะทิ�ศนะของชิาวตะว�นตกทิ(�ต0องการครอบงาธิรรมชิาต� แต�ม�ได0มองต�วเองว�าเป1นสู่�วนหน6�งของธิรรมชิาต� จนเก�ดมายาในความสู่าเร3จทิางว�ทิยาศาสู่ตร.และเทิคโนโลย( โดยการเบ(ยดเบ(ยนธิรรมชิาต�อย�างร�นแรงไม�เคยปรากฎีมาก�อนในประว�ต�ศาสู่ตร.ของมน�ษยชิาต� การใชิ0ทิ�นตามธิรรมชิาต� หร�อทิ�นทิ(�หาทิดแทินไม�ได0 เชิ�น น,าม�นเพั��มข6,นอย�างรวดเร3ว ใชิ0อย�างสู่�ร� �ยสู่�ร�าย น,าม�นจากซึ่ากด6กดาบรรพั.เป1นเพั(ยงสู่�วนหน6�งของ ทิ�นตามธิรรมชิาต� ซึ่6�งเราเหมา“ “

เอาว�าเป1นทิ�นทิ(�ใชิ0จ�ายไปคล0ายก�บว�าม�นเป1นรายได0 และเหม�อนก�บว�าม�นไม�ใชิ�

Page 5: Small is Beautiful 6 l

สู่��งทิ(�สู่าค�ญ ก3เทิ�าก�บว�าเราค�กคามอารยธิรรมเราทิาลายทิ�นทิ(�เป1นสู่��งม(ชิ(ว�ตตามธิรรมชิาต�ทิ(�ม(อย��รอบต�วเทิ�าก�บว�าเราค�กคามสู่��งม(ชิ(ว�ต

ความผ�ดพัลาดอ�นร0ายแรงทิ(�สู่�ดในย�คของเราค�อ ความเชิ��อว�าป=ญหาการผล�ตได0ร�บการแก0ไขตกไปแล0ว ภาพัมายาน(,ม(สู่าเหต�อ�นสู่าค�ญเน��องมาจากความไร0สู่มรถภาพัของเราทิ(�เล3งเห3นว�าระบบอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ทิ(�ม(ความสู่ล�บซึ่�บซึ่0อนทิางพั�ทิธิป=ญญาได0กล�นก�นรากฐานทิ(ม�นต�,งอย��

การใชิ0น,าม�นอย�างสู่�,นเปล�องและผล�ตภ�ณฑ์.ทิางว�ทิยาศาสู่ตร.ทิ(�ร�กล,าธิรรมชิาต�จนขอบเขตแห�งความต0านทิานของธิรรมชิาต�ร�บไม�ไหวได0ก�อให0เก�ดมลพั�ษไปทิ��วและการผล�ตในป=จจ�บ�นได0ก�ดกร�อนแก�นสู่ารความเป1นมน�ษย.ซึ่6�งแก�นสู่ารของมน�ษย.ไม�อาจว�ดได0โดยผล�ตภ�ณฑ์.มวลรวมของประชิาชิาต� และเป1นสู่าเหต�ของป=ญหาทิางสู่�งคม เชิ�น อาชิญากรรม ยาเสู่พัต�ด น�สู่�ยชิอบทิาลาย การพั�งทิลายทิางจ�ตใจ และอ��น ๆ สู่ถ�ต�ไม�เคยพั�สู่�จน.ได0เลยเราต0องเร��มมองความเป1นไปได0ในการว�ว�ฒน.ร�ปแบบของชิ(ว�ตข6,นมาใหม�ด0วยการใชิ0ว�ธิ(การผล�ตใหม� และม(ร�ปแบบของการบร�โภคใหม�ซึ่6�งเป1นร�ปแบบของชิ(ว�ตทิ(�เร��มต0นเพั��อความย��งย�น เชิ�น ในด0านการเกษตรกรรม ต0องม(ว�ธิ(การผล�ตทิ(�เหมาะสู่มในด0านชิ(วภาพั สู่ร0างความอ�ดมสู่มบร�ณ.ของด�น ก�อให0เก�ดอนาม�ย

167.ในด0านอ�ตสู่าหกรรม เราควรให0ความสู่นใจเทิคโนโลย(ขนาดย�อม เป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ปราศจากความร�นแรงและม��งเข0าสู่��ย�คสู่ม�ยของสู่�งคมแห�งการเร(ยนร� 0 ค�อ ต0องเร(ยนร� 0ว�าจะอย��อย�างสู่งบสู่�ขได0อย�างไร ไม�เพั(ยงแต�ก�บเพั��อนมน�ษย.เทิ�าน�,น แต�ย�งรวมไปถ6งการเป1นอย��ก�บธิรรมชิาต�อย�างสู่�นต�ด0วย

ส(นำต่,ภ�พและคว�มถ�วรุความเชิ��อสู่ม�ยใหม�บอกเราว�าสู่�นต�ภาพัเก�ดข6,นจากการทิ(�ม(ความ

ร� �งเร�องไพับ�ลย. และความร� �งเร�องไพับ�ลย.ก3สู่ามารถเข0าถ6งได0ด0วยอาศ�ยรากฐานของปร�ชิญาแบบว�ตถ�น�ยมทิ(�ว�า จงเพั��มพั�นความม��งค��งให0ก�บต�ว“

ทิ�านเอง และน��นก3ค�อหนทิางนาไปสู่��สู่�นต�ภาพั ม(สู่�งคมยากจนเป1นอ�นมาก“

ซึ่6�งม(สู่��งต�าง ๆ น0อยเก�นไป แต�สู่�งคมร�ารวยทิ(�บอกว�า หย�ดเสู่(ยทิ( เราม(“

Page 6: Small is Beautiful 6 l

พัอแล0ว น�,นม(อย��ทิ(�ไหน สู่�งคมเชิ�นทิ(�ว�าน(,ไม�ม(เลย ทิ�ศนะต�อชิ(ว�ตซึ่6�งแสู่วงหา“

โภคทิร�พัย.แต�เพั(ยงอย�างเด(ยวหร�อล�ทิธิ�ว�ตถ�น�ยมน�,นไม�เหมาะสู่มก�บโลกน(, เพัราะว�าในต�วของม�นเองม(หล�กการทิ(�ไร0ข(ดจาก�ดในขณะทิ(�สู่��งแวดล0อมทิ(�ม�นได0อาศ�ยอย��น� ,นม(ข(ดจาก�ดอย�างเข0มงวด ระบบต�วเองอ�นล,าเล�ศของธิรรมชิาต�กาล�งจะไร0สู่มด�ล

รากฐานของสู่�นต�ภาพัไม�อาจป=กหล�กลงได0ด0วยความเจร�ญร� �งเร�องไพับ�ลย.ทิ��วสู่ากลได0 เพัราะความร� �งเร�องด�งกล�าวเก�ดข6,นจากความโลภไม�ร� 0จ�กพัอและความร�ษยามน�ษย. ซึ่6�งทิาลายล0างภ�ม�ป=ญญา ความสู่�ขสู่งบและความสู่�นต�ของมน�ษย. ความม��งค��งของคนรวยเก�ดจากความต0องการต�อทิร�พัยากรของโลกทิ(�ม(อย��อย�างจาก�ด ด�งทิ(�คานธิ(ได0กล�าวไว0ว�า โลกได0ให0“

ความเพั(ยงพัอต�อความจาเป1นของมน�ษย.ทิ�กคน ม�ใชิ�เพั(ยงพัอต�อความโลภของทิ�กคน ไม�ม(ใครทิางานอย�างแทิ0จร�งเพั��อสู่�นต�ภาพั การเพั��มข6,นของ“

ความต0องการข�,นพั�,นฐานทิ�กอย�างย�อมโน0มเอ(ยงทิ(�จะทิาให0คนต0องพั6�งพัาอาศ�ยพัล�งจากภายนอก ซึ่6�งไม�ม(ผ�0ใดควบค�มได0 จ6งก�อให0เก�ดความหวาดกล�วในการดารงชิ(พั ถ0าเราลดความต0องการลงบ0าง เราก3สู่ามารถลดการแก�งแย�ง ลดการทิะเลาะว�วาทิและลดสู่งครามลงได0โดยการม��งไปสู่��ความม(ชิ(ว�ตเร(ยบง�าย ความอ�อนโยน อห�งสู่า ความน��มนวลและความงดงาม ด�งน�,นสู่�นต�ภาพัจะได0ร�บการสู่ถาปนาบนรากฐานของว�ทิยาศาสู่ตร.ทิ(�ไม�คาน6งถ6งผลเสู่(ยและเทิคโนโลย(ทิ(�ร�นแรงได0อย�างไร ? เพัราะมน�ษย.ม(ความต0องการอย�างไม�ม(ทิ(�สู่�,นสู่�ดและความไม�ม(ทิ(�สู่�,นสู่�ดจ�กสู่ามารถบรรล�ถ6งได0ก3แต�ในปร�มณฑ์ลของจ�ตใจเทิ�าน�,น หาใชิ�ด0านว�ตถ�ไม� หากปราศจากป=ญญามน�ษย.จะถ�กผล�กไสู่ให0สู่ร0างระบบเศรษฐก�จทิ(�ชิ� �วร0ายข6,นซึ่6�งจะทิาลายโลกและแสู่วงหาความพัอใจอย�างบ0าคล��ง เหล�าน(,เป1นสู่าเหต�ของสู่งคราม

บางทิ(เราการทิ(�เราลดความโลภและความร�ษยาในต�วเองลงมาก ๆ หร�อต�อต0านความเย0ายวนในการใชิ0สู่��งฟุ่� Aมเฟุ่Bอยด0วยการสู่ารวจตรวจสู่อบต�วของเราเองทิาให0ความต0องการเหล�าน�,นเร(ยบง�ายข6,นและบรรเทิาเบาบางลงได0 ถ0าหากเราไม�ม(ความเข3มแข3งทิ(�จะกระทิาได0แม0แต�เพั(ยงอย�างเด(ยว เราก3ได0ชิ��อว�าเด�นอย��บนความก0าวหน0าทิางเศรษฐก�จทิ(�ไร0รากฐานของความถาวรย��งย�น เราจาเป1นต0องวางรากฐานทิางเศรษฐก�จเพั��อสู่�นต�ภาพั ซึ่6�งเราสู่ามารถ

Page 7: Small is Beautiful 6 l

แสู่วงหาความเข3มแข3งได0เพั��อทิ(�จะดาเน�นการต�อสู่�0ก�บค��แข�งข�นทิ(�ได0เปร(ยบเราอย��มาก

168.

มายอย�างน�ากล�วจากคากล�าวของคานธิ(ทิ(�ว�า จะต0องม(การยอมร�บการ“

ดารงอย��ของจ�ตว�ญญาณนอกเหน�อไปจากร�างกาย และยอมร�บการม(อย��ของธิรรมชิาต�อ�นถาวร และการยอมร�บน(,ต0องผน6กอย��ในศร�ทิธิาต�อชิ(ว�ตและในหนทิางสู่�ดทิ0ายหล�กอห�สู่าจะไม�ถ�อประโยชิน.จากผ�0ทิ(�ม�ได0ม(ศร�ทิธิาในพัระผ�0เป1นเจ0าแห�งความร�ก “

บทบ�ทของเศรุษฐศ�สต่รุ�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ม(บทิบาทิสู่าค�ญต�อการกาหนดร�ปแบบก�จกรรมต�าง

ๆ ในโลกสู่ม�ยใหม�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ได0เคล��อนเข0าสู่��ใจกลางแห�งความสู่นใจของประชิาชิน การดาเน�นการทิางเศรษฐก�จการเจร�ญเต�บโตของเศรษฐก�จได0กลายเป1นความสู่นใจทิ(�คงอย��ตลอดไป เศรษฐศาสู่ตร.ทิ(�มองแต�การค0าขาย การตลาด กาไร ขาดทิ�น หร�อผลตอบแทินในฐานะเง�นตรา ประเม�นมน�ษย.–

เป1นป=จจ�ยทิ(�ไร0ชิ(ว�ตเป1นเพั(ยงกลไกทิางการตลาดเทิ�าน�,น เศรษฐศาสู่ตร.ม�ได0ย�นอย��บนขาของต�วเอง เศรษฐศาสู่ตร.ค�อองค.ความค�ดอ�นสู่�บเน��องมาจากอภ�เศรษฐศาสู่ตร. ถ0าน�กเศรษฐศาสู่ตร.ไม�สู่นใจอภ�เศรษฐศาสู่ตร.ค�อตระหน�กถ6งความจร�งทิ(�ว�าการใชิ0ว�ธิ(คานวณทิางเศรษฐศาสู่ตร.น�,นม(ขอบเขตจาก�ดแล0วไซึ่ร. เขาก3ย�อมจะตกอย��ในความผ�ดพัลาดเพัราะศาสู่ตร.ทิ�กอย�างม(ประโยชิน.ภายในขอบเขตแห�งความเหมาะสู่มของต�วม�นเอง แต�จะกล�บกลายเป1นสู่��งชิ��วร0ายและเป1นภ�ยอ�นตรายตราบใดทิ(�ม�นล�วงล,าขอบเขตอ�นเหมาะสู่ม ซึ่6�งว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร. ชิอบทิ(�จะเอาเปร(ยบผ�0อ��น เพัราะว�าเป1นว�ชิาทิ(�“ “

เก(�ยวข0องก�บแรงจ�งใจอ�นร�นแรงของมน�ษย. เชิ�น ความร�ษยาความโลภ เศรษฐศาสู่ตร.ได0ถ�กสู่ร0างข6,นและถ�กนามาใชิ0ในป=จจ�บ�นและย6ดม��นในว�ธิ(การว�เคราะห.เชิ�งปร�มาณล0วน ๆและปฎี�เสู่ธิอย�างข(,ขลาดทิ(�จะพั�น�จพั�จารณาให0ล6กซึ่6,งถ6งธิรรมชิาต�อ�นแทิ0จร�งของสู่รรพัสู่��ง

ป=จจ�บ�นน�กเศรษฐศาสู่ตร.กล��มเล3ก ๆสู่�วนน0อยเร��มถามว�า การเจร�ญ“

เต�บโต ต�อไปอ(กมาก ๆ จะเป1นไปได0อย�างไร เพัราะการเจร�ญเต�ปโตอ�นไม�“

Page 8: Small is Beautiful 6 l

จาก�ดในสู่ภาพัแวดล0อมอ�นจาก�ดเป1นสู่��งทิ(�เป1นไปไม�ได0 แต�ก3ไม�สู่ามารถแหวกว�ายออกมาจากแนวค�ดแบบการเจร�ญเต�บโตในเชิ�งปร�มาณล0วน ๆ ได0 สู่�วนใหญ�ย�งคงดาเน�นรอยตามอ�ดมคต�ทิ(�หลงใหลในการทิาให0 ศาสู่ตร. ของ“ “

ตนเป1นว�ทิยาศาสู่ตร. เศรษฐศาสู่ตร.ให0ความสู่าค�ญก�บ สู่�นค0า ซึ่6�งแบ�ง“ “

แยกประเภทิของสู่�นค0าอย�างหยาบ ๆ เชิ�น ความแตกต�างระหว�างสู่�นค0าเพั��อการบร�โภค และสู่�นค0าเพั��อการผล�ต แต�ไม�ได0ม(ความพัยายามโดยแทิ0จร�งทิ(�จะร�บร� 0ในสู่��งทิ(�สู่�นค0าด�งกล�าวเป1นอย��อย�างจร�ง ๆ เชิ�น ม�นเป1นสู่��งทิ(�มน�ษย.สู่ร0างข6,นหร�อธิรรมชิาต�ให0มา ด�งน�,นน�กเศรษฐศาสู่ตร.ต0องเข0าใจและเห3นแจ0งถ6งขอบเขตของม�น น��นค�อจะต0องเข0าใจอภ�เศรษฐศาสู่ตร.

อภ�เศรษฐศาสู่ตร.ประกอบด0วยสู่องสู่�วนค�อ สู่�วนแรกเก(�ยวข0องก�บมน�ษย. และอ(กสู่�วนหน6�งเก(�ยวข0องก�บสู่ภาพัแวดล0อม น��นค�อ เศรษฐศาสู่ตร.จ�กต0องหาจ�ดม��งหมาย และว�ตถ�ประสู่งค.จากการศ6กษาเก(�ยวก�บมน�ษย.และอย�างน0อยจ�กต0องหาว�ธิ(การศ6กษาสู่�วนใหญ�จากการศ6กษาเก(�ยวก�บธิรรมชิาต�

เม��อไม�นานมาน(, น�กเศรษฐศาสู่ตร.จ6งร� 0สู่6กว�าม(เหต�ผลทิ(�ด(พัอทิ(�พัวกเขาต0องม(หน0าทิ(�ถ�อโครงข�ายของธิรรมชิาจต�ให0เป1นสู่�วนหน6�งของก�จกรรมทิางเศรษฐก�จ เพัราะเก�ดผลกระทิบมากมายของก�จกรรมทิาง

169.

เศรษฐก�จทิ(�ม(ต�อโครงข�ายทิางธิรรมชิาต� เชิ�น การเสู่��อมโทิรมของสู่ภาพัแวดล0อม จ6งเก�ดข0อสู่งสู่�ยข6,นว�าว�ธิ(การศ6กษาแบบเศรษฐศาสู่ตร.น�,นค�บแคบและแตกแยกเป1นเสู่(�ยง ๆ เก�นกว�าทิ(�จะนาไปสู่��ความหย��งร� 0ทิ(�ถ�กต0องสู่มบร�ณ. นอกเสู่(ยจากว�าการกระทิาควบค��ไปก�บการศ6กษาอภ�เศรษฐศาสู่ตร.

เศรุษฐศ�สต่รุ�แนำวพ�ทธ“ สู่�มมาอาชิ(วะ ค�อการเล(,ยงชิ(พัชิอบเป1นธิรรมข0อหน6�งในมรรคม(องค.“

แปดของพัระพั�ทิธิเจ0า ด�งน�,นจ6งเป1นสู่��งประจ�กษ.ชิ�ดว�า จ�กต0องม(เศรษฐศาสู่ตร.แบบฉบ�บชิาวพั�ทิธิอย�างแน�นอน

ตามทิ�ศนะของพั�ทิธิศาสู่นา การงานม(หน0าทิ(�อย�างน0อยสู่ามประการ ค�อ เป<ดโอกาสู่ให0มน�ษย.ได0ใชิ0และพั�ฒนาความสู่ามารถสู่�วนต�ว เพั��อชิ�วยให0มน�ษย.

Page 9: Small is Beautiful 6 l

ขจ�ดอ�ตตาด0วยการทิางานร�วมก�บผ�0อ��นและเพั��อให0ได0มาซึ่6�งผลผล�ตและบร�การอ�นจาเป1นแก�การดารงอย�� และการใชิ0เคร��องจ�กรกลในการผล�ตก3ม(สู่องประเภทิ ค�อ เพั��อเพั��มพั�นทิ�กษะและอานาจของมน�ษย. และเพั��อให0เคร��องจ�กรกลได0ทิางานแทินมน�ษย. ซึ่6�งย�งผลให0มน�ษย.อย��ในฐานะทิ(�ต0องร�บใชิ0หร�อเป1นทิาสู่เคร��องกลน�,น ๆ จ6งประจ�กษ.ชิ�ดว�า เศรษฐศาสู่ตร.แบบพั�ทิธิแตกต�างก�นอย�างมากจากเศรษฐศาสู่ตร.ว�ตถ�น�ยมสู่ม�ยใหม� เพัราะพั�ทิธิศาสู่นาเห3นว�าแก�นของอารยธิรรมม�ได0อย�฿ทิ(�การเพั��มพั�นต�ณหาของมน�ษย. หากว�าอย��ทิ(�การสู่ร0างความบร�สู่�ทิธิ�Dแก�ค�ณล�กษณะแห�งการเป1นมน�ษย.และเอกล�กษณ.ของมน�ษย.น�,นโดยพั�,นฐานก�อร�ปมาจากการงานของมน�ษย.น��นเอง ค�อมน�ษย.ย�อมม(ค�ณค�าเม��อทิาการงาน และการงานน�,นหากดาเน�นการอย�างเหมาะสู่มในภาวการณ.ทิ(�มน�ษย.ม(เก(ยรต�ภ�ม�และเสู่ร(ภาพั ย�อมย�งความเป1นเล�ศให0แก�ผ�0ทิางาน

ในขณะทิ��กว�ตถ�น�ยมสู่นใจแต�สู่�นค0าเป1นสู่าค�ญ แต�พั�ทิธิศาสู่น�กชินสู่นใจแต�การปลดแอกให0ม(อ�สู่รภาพัเสู่ร(ภาพัเป1นสู่�วนใหญ� ซึ่6�งย6ดม��นใน “

ม�ชิฌิ�มปฎี�ปทิา อ�ปสู่รรคของการปลดแอกให0ม(อ�สู่รภาพัน�,นม�ได0อย��ทิ(�ทิร�พัย.“

ศฤงคาร หากทิว�าอย��ทิ(�การต�ดในทิร�พัย.ศฤงคารน�,นต�างหาก และม�ได0อย��ทิ(�การหาความสู่�ขจากสู่��งซึ่6�งให0ความสู่�ขได0 แต�อย��ทิ(�ต�ณหาด�,นรนเพั��อทิ(�จะให0ได0มาซึ่6�งความสู่�ขต�างหากเล�าทิ(�เป1นอ�ปสู่รรคในการบรรล�อ�สู่รภาพั ด�งน�,น ห�วใจของเศรษฐศาสู่ตร.แนวพั�ทิธิค�อ ความเร(ยบง�ายและการไม�เบ(ยดเบ(ยน(อห�งสู่าธิรรม) ค�อ ความอ�ศจรรย.ของว�ถ(ชิาวพั�ทิธิน�,น อย��ทิ(�ความม(เหต�ผลอย�างย��งของร�ปแบบการดารงชิ(ว�ต กล�าวค�อ อาศ�ยว�สู่ด�ป=จจ�ยจานวนน0อยอย�างน�าประหลาดแต�นาไปสู่��ผลอ�นน�าพั6งพัอใจอย�างพั�สู่ดาร ซึ่6�งม��งเน0นทิ(�จะหาทิางให0มน�ษย.ม(ความพัอใจสู่�งสู่�ดด0วยการม(ร�ปแบบการบร�โภคทิ(�ด(เล�ศ ในขณะทิ(�เศรษฐศาสู่ตร.สู่ม�ยใหม�ม��งทิ(�จะหาทิางให0มน�ษย.ม(การบร�โภคสู่�งสู่�ดด0วยการม(ร�ปแบบของการใชิ0พัล�งการผล�ตทิ(�ด(เล�ศ

ความเร(ยบง�ายก�บหล�กอห�งสู่าน�,นม(ความเก(�ยวพั�นก�นอย�างใกล0ชิ�ด ร�ปแบบการบร�โภคทิ(�ด(เล�ศซึ่6�งก�อให0เก�ดความพัอใจแก�มน�ษย.อย�างมาก โดยการบร�โภคแต�เพั(ยงน0อยน�,นชิ�วยให0มน�ษย.สู่ามารถม(ชิ(ว�ตอย��ได0โดยปราศจากความกดด�นและเคร(ยดมากน�ก และชิ�วยให0มน�ษย.ปฎี�บ�ต�ตามธิรรมะของ

Page 10: Small is Beautiful 6 l

พัระพั�ทิธิเจ0าทิ(�ว�า พั6งละเว0นความชิ��ว พั6งทิาความด( และ พั6งทิาใจให0บร�สู่�ทิธิ�D“

ได0 โดยเหต�ทิ(�ว�าทิร�พัยากรทิางกายภาคม(อย��โดยจาก�ด หากมน�ษย.หาทิาง“

สู่นองความต0องการแห�งตนด0วยการใชิ0ทิร�พัยากรอย�างพัอเหมาะพัอควร ย�อมทิาให0ไม�ต0อง

170.ไปแย�งชิ�งก�บผ�0อ��นมาก พั�ทิธิธิรรมม��งอบรมบ�มน�สู่�ยให0มน�ษย.ม(ความร�กและย6ดหล�กอห�งสู่า ม�เฉพัาะต�อสู่รรพัสู่��งม(ชิ(ว�ต เชิ�น คนและสู่�ตว.เทิ�าน�,นหากย�งเน0นอย�างมากต�อต0นหมากรากไม0อ(กด0วย ซึ่6�งถ�อว�าเป1นธิรรมชิาต�ทิ(�อย��รวมก�นทิ�,งหมดของโลก

ป)ญห็�เก��ยู่วก(บขนำ�ดการเทิ�ดทิ�นบ�ชิาความใหญ�โตมโหฬาร ย�อมเป1นผลกระทิบอย�างหน6�ง

ของเทิคโนโลย(สู่ม�ยใหม� โดยเฉพัาะในด0านคมนาคมขนสู่�ง ระบบการคมนาคมขนสู่�งทิ(�พั�ฒนาไปอย�างมากมายม(ผลกระทิบอย�างใหญ�หลวง ค�อทิาให0คนอย��ไม�ต�ดทิ(� ประชิาชินน�บล0านคนเร��มเคล��อนย0ายโดยละทิ�,งถ��นชินบทิและเม�องทิ(�เล3กกว�าเข0าไปแสู่วงหาแสู่งสู่(ของเม�องใหญ� ก�อให0เก�ดการเต�บโตแบบว�ปร�ต และผ�0คนเชิ��อว�าการคมนาคมขนสู่�งทิ(�รวดเร3วเป<ดม�ต�ใหม�แห�งเสู่ร(ภาพั แต�ก3มองข0ามความจร�งทิ(�ว�าความสู่าเร3จเหล�าน(,โน0มเอ(ยงทิ(�จะทิาง�ยเสู่ร(ภาพัด0วยการทิาให0ทิ�กสู่��งทิ�กอย�างไม�แน�นอนอย�างย��งและไม�ปลอดภ�ยอย�างย��ง นอกจากจะม(การพั�ฒนานโยบายและการปฎี�บ�ต�อย�างม(สู่ต�เพั��อบรรเทิาผลกระทิบกระเทิ�อนในทิางทิาลายการพั�ฒนาเทิคโนโลย(เหล�าน(,

ป=จจ�บ�นผลกระทิบในทิางทิาลายเหล�าน(,ร�นแรงเป1นอย�างย��งเห3นได0ชิ�ดในประเทิศใหญ� ๆ เชิ�น สู่หร�ฐอเมร�กา ก�อให0เก�ด มหานคร นอกจากน�,น“ “

ย�งก�อให0เก�ดป=ญหา น�กเร(ยนต0องออกจากโรงเร(ยนกลางค�น ในหม��คนทิ(�“ “

ได0กลายเป1นผ�0ทิ(�อย��ไม�ต�ดทิ(� ไม�สู่ามารถหาทิ(�อย��ได0 ซึ่6�งก�อให0เก�ดป=ญหาทิางสู่�งคมหลายอย�าง เชิ�น อาชิญากรรม ความแปลกแยก ความค�บแค0น ความแตกสู่ลายทิางสู่�งคม การอพัยพัประชิากรเข0าสู่��ต�วเม�อง เก�ดการว�างงาน ขนบทิก3จะถ�กค�กคามด0วยความห�วโหยผลก3ค�อสู่�งคมน�,นกลายเป1น สู่�งคมทิว�ล�กษณ. ซึ่6�งปราศจากแรงเชิ��อมภายในใด ๆ

Page 11: Small is Beautiful 6 l

การพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมจะได0ผลค�0มค�าก3ต�อเม��อสู่ามารถทิ(�จะดาเน�นการในบร�เวณใกล0 ๆ ก�บนครหลวงหร�อเม�องทิ(�ม(ขนาดใหญ�มากแต�ไม�ใชิ�ชินบทิ ม�นพั�สู่�จน.ให0เห3นว�าโครงการขนาดใหญ�ทิ(�ใชิ0ทิ�นมากม�กจะม(คนชิอบมากกว�าโครงการขนาดเล3กเสู่มอ เศรษฐศาสู่ตร.แห�งความใหญ�โตมโหฬารไม�สู่ามารถแก0ไขป=ญหาในป=จจ�บ�นได0เลย จ6งจาเป1นต0องม(ระบบความค�ดใหม�ทิ�,งหมดทิ(�ต� ,งอย��บนฐานของความเอาใจใสู่�ต�อประชิาชินม�ใชิ�ต�อสู่�นค0า น��นค�อ การผล�ตโดยมวลชินแทินทิ(�การผล�ตขนาดใหญ�“ “

ประชิาธิ�ปไตย เสู่ร(ภาพั ศ�กด�Dศร(ของมน�ษย. มาตรฐานการครองชิ(พั การตระหน�กในตนเอง การเต�มชิ(ว�ตให0เต�ม ม�นเป1นเร��องของคนไม�ใชิ�เร��องของสู่�นค0า ประชิาชินสู่ามารถเป1นต�วของต�วเองในการรวมกล��มเล3ก ๆ ทิ(�เข0าใจก�นได0 ด�งน�,นเราต0องเร(ยนร� 0ทิ(�จะค�ดในร�ปของโครงสู่ร0างทิ(�ประสู่านก�นในอ�นทิ(�จะสู่ามารถจ�ดการก�บหน�วยขนาดเล3กทิ(�ม(อย��มากมาย ถ0าความค�ดเชิ�งเศรษฐก�จไม�สู่ามารถย6ดถ�อหล�กการน(,ได0แล0ว ก3เป1นการไร0ประโยชิน.อย�างแทิ0จร�ง เราต0องเล�กล0มความค�ดเชิ�งเศรษฐก�จแบบนามธิรรมหร�อชิ��นชิมในปร�มาณต�วเลขทิางสู่ถ�ต�ต�าง ๆ อ�นหลากหลาย เป1นต0นว�า รายได0ประชิาชิาต� อ�ตราการเจร�ญเต�บโต การว�เคราะห.แบบป=จจ�ยผลผล�ต ความคล�องต�วของแรงงานการสู่ะสู่มทิ�น แล0วลงไปสู่�มผ�สู่ก�บสู่ภาพัทิ(�เป1นจร�งของมน�ษย.ในด0านความ

171.ยากจนแร0นแค0น ความสู่�,นหว�ง ความแตกสู่ลายทิางสู่�งคม อาชิญากรรม ความค�บแค0น ความแออ�ด ความอ�ปล�กษณ. และมรกรรมแห�งจ�ตว�ญญาณ ขอให0เราจบสู่�,นว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ไปเสู่(ยแล0วมาเร��มต0นก�นใหม�

ภ�คสองทรุ(พยู่�กรุ

Page 12: Small is Beautiful 6 l

ทรุ(พยู่�กรุท��ยู่,�งให็ญ�ท��ส�ดก!ค2อก�รุศ%กษ�การศ6กษาเฉพัาะเพั(ยงว�ทิยาศาสู่ตร.เพั(ยงอย�างเด(ยวไม�สู่ามารถทิ(�จะ

เข0าใจโลกได0เน��องจากว�ทิยาศาสู่ตร.สู่อนเราแต�ว�ธิ(การทิ(�จะทิาการต�าง ๆ เทิ�าน�,น ในขณะทิ(�เราจาเป1นทิ(�จะต0องร� 0ว�าเหต�ใดสู่รรพัสู่��งต�าง ๆ รอบต�วเราจ6งเป1นอย��อย�างทิ(�เราเห3น และเราจะทิาอย�างไรก�บชิ(ว�ตเราด( สู่��งทิ(�เราเร(ยนร� 0โดยการศ6กษาว�ทิยาศาสู่ตร.เฉพัาะสู่าขาเป1นการเฉพัาะเจาะจง และเป1นการชิานาญงานเฉพัาะอย�างมากเก�นไปน�,น ไม�สู่ามารถตอบสู่นองความต0องการเราได0 ฉะน�,น เราจ6งห�นไปศ6กษาว�ชิามน�ษย.ศาสู่ตร.เพั��อทิ(�จะได0เห3นความค�ดทิ(�สู่าค�ญ ๆในย�คสู่ม�ยของเราแจ�มชิ�ดย��งข6,น แต�เราก3พับว�าแม0แต�ว�ชิามน�ษย.ศาสู่ตร.ก3กลายเป1นว�ชิาทิ(�จาก�ดเร��องศ6กษาก�นในเฉพัาะเร��องทิ(�เต3มไปด0วยความค�ดเห3นในประเด3นย�อย ๆ มากมายเชิ�นเด(ยวก�บทิ(�พับในว�ชิาว�ทิยาศาสู่ตร.ธิรรมชิาต� แต�บางทิ(�เราอาจจะโชิคด(กว�าน(,ถ0าเราได0คร�ทิ(�ด(ทิ(�จะชิ�วยให0เราจ�ตใจของเราสู่ว�างไสู่ว ทิาให0ความค�ดต�าง ๆ กระจ�างข6,น ซึ่6�งเป1นความค�ดหล�ก และเป1นสู่ากลซึ่6�งอย��ในจ�ตใจของเราอย��แล0ว รวมทิ�,งทิาให0เราเห3นว�าโลกม(ความหมายสู่าหร�บเรา

กระบวนการศ6กษาแบบน(,แหละจ6งจะเร(ยกว�าเป1น การศ6กษา อย�าง“ ”

แทิ0จร�ง แต�ทิ�กว�นน(,เราได0อะไรบ0างจาการศ6กษา นอกจากภาพัของโลกในฐานะทิ(�เป1นด�นแดนทิ(�รกร0างว�าง

เปล�าปราศจากความหมายและไร0จ�ดม��งหมายใด ๆ การศ6กษาไม�สู่ามารถชิ�วยเราได0 ตราบใดทิ(�ม�นไม�สู่อดคล0องก�บอภ�ปร�ชิญาทิ(�แทิ0จร�ง ไม�ว�าว�ชิาทิ(�สู่อนจะเป1นว�ชิาว�ทิยาศาสู่ตร.หร�อว�ชิามน�ษย.ศาสู่ตร. ถ0าการสู่อนน�,นไม�ได0นาไปสู่��ความกระจ�างชิ�ดของอภ�ปร�ชิญาทิ(�ถ�กต0องหร�อความกระจ�างชิ�ดของความเชิ��อข�,นพั�,นฐานของเราและละก3 ม�นไม�สู่ามารถอบรมบ�มเพัาะคนได0 และผลทิ(�ตามมาก3ค�อการศ6กษาจ�กไม�สู่ามารถให0ค�ณค�าอ�นแทิ0จร�งแก�สู่�งคมได0ว�ชิาทิ�กว�ชิาไม�ว�าจะเป1นว�ชิาเฉพัาะมากน0อยเพั(ยงใดก3ตามจะต0องเชิ��อมโยง

กล�บมาหาศ�นย.กลางได0 เชิ�นเด(ยวก�บร�งสู่(ทิ(�พั� �งออกมาจากดวงอาทิ�ตย. ศ�นย.กลางน�,นประกอบด0วยความเชิ��อพั�,นฐานของเราซึ่6�งเป1นความค�ดทิ(�ม(พัล�งเพั(ยงพัอทิ(�จะโน0มน0าวจ�ตใจของเราได0 กล�าวค�อศ�นย.กลางน�,นประกอบไปด0วยอภ�ปร�ชิญาและจร�ยศาสู่ตร. การศ6กษาจ�กชิ�วยเราได0ก3ต�อเม��อม�นสู่ร0าง คนให0“

Page 13: Small is Beautiful 6 l

เป1นคนโดยสู่มบร�ณ. คนทิ(�ได0ร�บการศ6กษาทิ(�แทิ0จร�งไม�ใชิ�คนทิ(�ร� 0”

172.เร��องทิ�กเร��องอย�างง� ๆ ปลา ๆ และไม�ใชิ�คนทิ(�ร� 0ทิ�กสู่��งทิ�กอย�างในสู่าขาอย�างละเอ(ยดละออ แต�สู่ามารถสู่�มผ�สู่ก�บศ�นย.กลางแห�งความร� 0อย�างแทิ0จร�งเขาจต0องไม�สู่งสู่�ยในความเชิ��อพั�,นฐาน และทิ�ศนะของตนต�อความหมายและ จ�ดหมายของชิ(ว�ต เขาอาจจะไม�สู่ามารถอธิ�บายสู่��งเหล�าน(,ออกมาเป1นคาพั�ด แต�การประพัฤต�ปฎี�บ�ต�ของเขาจะแสู่ดงให0เห3นความม��นคงแห�งการสู่�มผ�สู่ซึ่6�งงอกงามข6,นมาจากความกระจ�างชิ�ดภายในจ�ตใจของเขา

ก�รุใช้�ท��ด,นำอยู่��งเห็ม�ะสมในบรรดาทิร�พัยากรว�ตถ�ทิ�,งหลายน�,นทิร�พัยากรทิ(�ย��งใหญ�ทิ(�สู่�ดค�อทิ(�ด�น

อย�างไม�ต0องสู่งสู่�ย จงศ6กษาว�าสู่�งคมหน6�ง น�,นใชิ0ทิ(�ด�นอย�างไร แล0วทิ�านก3จ�กได0ข0อสู่ร�ปทิ(�ค�อนข0างเชิ��อถ�อได0ว�าอนาคตของสู่�งคมน�,นจะเป1นอย�างไร

ในย�คสู่ม�ยของเรา อ�นตรายอ�นใหญ�หลวงต�อด�นและสู่��งทิ(�เก(�ยวเน��องก�บด�นม�ใชิ�ม(เพั(ยงต�อเกษตรกรรมอย�างเด(ยว หาเป1นอ�นตรายต�ออารยะธิรรมทิ�,งมวล น�,นม(รากเหง0าาจากการต�ดสู่�นใจของคนเม�องเพั��อประย�กต.หล�กการอ�ตสู่าหกรรมเข0าก�บเกษตรกรรม ต�วแทินแนวโน0มเชิ�นน(,ไม�ม(อะไรเป1นต�วอย�างได0ด(ไปกว�า แผนงานของแมนโชิลทิ. รองประธิานของประชิาคมเศรษฐก�จย�โรป ซึ่6�งเขาเชิ��อว�าชิาวนาเป1น กล��มคนทิ(�ย�งไม�เข0าใจการเปล(�ยนแปลงอย�าง“

รวดเร3วในสู่�งคม ชิาวนาสู่�วนใหญ�จะออกจากทิ(�ด�นทิาก�นและไปเป1นกรรมการ”

แรงงานในเม�อง จนละเลยหล�กการสู่าค�ญไปหล�กการสู่าค�ญของเกษตรกรรมได0แก�การทิ(�การเกษตรเก(�ยวข0องก�บ

ชิ(ว�ตหร�อกล�าวอ(กน�ยหน6�งก3ค�อเก(�ยวข0องก�บแก�นแทิ0ของสู่��งม(ชิ(ว�ต ผลผล�ตของการเกษตรกรรมเป1นผลล�พัธิ.ของกระบวนการแห�งชิ(ว�ต และป=จจ�ยในการผล�ตก3ค�อด�น ด�นทิ(�อ�ดมสู่มบ�รณ.จานวนหน6�งล�กบาศก.เซึ่นต�เมตรม(อ�นทิร(ย.ของสู่��งม(ชิ(ว�ตน�บพั�น ๆ ล0านต�ว ตรงก�นข0ามก�บหล�กการอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ได0แก� การเก(�ยวข0องก�บกระบวนการทิ�,งหลายทิ(�มน�ษย.ค�ดค0นประด�ษฐข6,น

Page 14: Small is Beautiful 6 l

ซึ่6�งจะทิางานอย�างเชิ��อถ�อได0 ก3ต�อเม��อประย�กต.ใชิ0ก�บว�ตถ�ทิ(�ปราศจากชิ(ว�ตจ�ตใจ ทิ(�ด�นถ�กมองว�าเป1นสู่�นทิร�พัย.ทิ(�ปราศจากราคาซึ่6�งเป1นภารก�จและเป1นความสู่�ขทิ(�มน�ษย.จะบาร�งร�กษา อาจกล�าวได0ว�าการจ�ดการทิ(�ด�นของมน�ษย.จ�กต0องม��งเปGาหมายพั�,นฐาน 3 ประการ ได0แก� สู่�ขภาพัอนาม�ย ความงดงาม และความถาวร เปGาหมายทิ(�สู่(� เป1นเปGาหมายเด(ยวทิ(�ยอมร�บโดยผ�0เชิ(�ยวชิาญ ค�อ ประสู่�ทิธิ�ภาพั

ทิ�ศนะแบบน�กว�ตถ�น�ยมอย�างหยาบพั�จารณาเกษตรกรรมด0วยการ “

ม��งไปทิ(�การผล�ตอาหารเป1นสู่�วนสู่าค�ญ สู่�วนทิ�ศนะทิ(�กว0างไกลกว�า ได0มอง”

เกษตรกรรมในฐานะทิ(�จาต0องม(ภารก�จอย�างน0อยสู่ามประการค�อ1. เพั��อทิ(�จะให0มน�ษย.เก(�ยวข0องก�บธิรรมชิาต�ของสู่��งม(ชิ(ว�ตซึ่6�งมน�ษย.

เป1นและย�งคงเป1นสู่�วนทิ(�เปราะบางของม�น2. เพั��อทิ(�จะให0ทิ(�อย��อาศ�ยของมน�ษย.น�าอย��อาศ�ยและกว0างขวางย��งข6,น3. เพั��อทิ(�จะได0มาซึ่6�งอาหารและว�สู่ด�อ��น ๆ ซึ่6�งจาเป1นต�อชิ(ว�ตจะอ�บ�ต�ข6,น

ใหม�

173.

ทิ(�ด�นซึ่6�งสู่าค�ญรองลงมาจากคนซึ่6�งเป1นทิร�พัยากรอ�นทิรงค�ณค�าทิ(�สู่�ดของเรา ทิ(�ด�นซึ่6�งว�ถ(ชิ(ว�ตของเราทิ�,งหมดจ�กต0องเก(�ยวข0องด0วย และก�อนทิ(�นโยบายของเราเก(�ยวก�บทิ(�ด�นจะถ�กเปล(�ยนแปลงไปอย�างแทิ0จร�งน�,น จ�กต0องม(การเปล(�ยนแปลงอย�างใหญ�หลวงด0านปร�ชิญา หากเราห�นกล�บไปยอมร�บค�ณค�าทิางอภ�ปร�ชิญาอย�างใจกว0างแล0ว ภ�ม�ประเทิศของเราจ�กกล�บกลายเป1นด�นแดนอ�นอ�ดมสู่มบร�ณ.และงดงามข6,นอ(กคร�,ง และประชิาชินของเราก3จ�กใชิ0ศ�กด�Dศร(แห�งความเป1นมน�ษย.ข6,นมา

ทรุ(พยู่�กรุเพ2�อก�รุอ�ต่ส�ห็กรุรุมสู่��งทิ(�แปลกประหลาดอย�างย��งเก(�ยวก�บอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม� ก3ค�อ

อ�ตสู่าหกรรมต0องการความสู่าเร3จเป1นอ�นมาก แต�ประสู่บผลสู่าเร3จเพั(ยงเล3ก

Page 15: Small is Beautiful 6 l

น0อย อ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ด�เหม�อนจะไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัในระด�บทิ(�เก�นกว�าพัล�งแห�งจ�นตนาการตามปกต�ของเรา ฉะน�,นความไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัของม�นยงคงซึ่�อนเร0นอย��

ทิ�กว�นน(, เสู่(ยงเร(ยกร0องว�าทิร�พัยากรของโลกม(ไม�เพั(ยงพัอด�งข6,นทิ�กทิ(� ทิ(�เด�นทิ(�สู่�ดเห3นว�าจะได0แก�เสู่(ยงเร(ยกร0องของกล��มศ6กษา ณ สู่ถาบ�นแห�แมสู่สู่าจ�เสู่ทิสู่. ซึ่6�งได0เข(ยนข(ดจาก�ดของความเจร�ญ อ�นเป1นรายงานฉบ�บหน6�งตามโครงการเร��องความหายนะภ�ยของมน�ษยชิาต� ในรายงานน�,นนอกเหน�อจะม(เน�,อหาสู่าระอ��น ๆ แล0ว ย�งบอกถ6งทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ทิ(�ไม�สู่ามารถสู่ร0างข6,นมาใหม�ได0เหล�าน(,ม(จานวน 19 ชิน�ด เชิ�น อล�ม�เน(ยม โครเม(ยม ถ�านห�น เป1นต0น ซึ่6�งเป1นสู่��งสู่าค�ญย��งต�อสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรมได0ถ�กใชิ0อย�างสู่�,นเปล�,อง โดยเฉพัาะในประเทิศอ�ตสู่าหกรรมและม(แนวโน0มว�าจะหมดไปในไม�ชิ0า ย�งไม�รวมถ6งการใชิ0น,าม�นและถ�านห�นของประเทิศอ�ตสู่าหกรรมต�าง ๆ อ(กด0วย

ในขณะเด(ยวก�นประเทิศผ�0ผล�ตน,าม�นกาล�งเร��มตระหน�กว�า เง�นแต�เพั(ยงอย�างเด(ยวไม�สู่ามารถสู่ร0างแหล�งทิาก�นสู่ม�ยใหม�สู่าหร�บพัลเม�องของตนได0 การทิ(�สู่ร0างแหล�งอาชิ(พัใหม� นอกจากจะต0องม(เง�นแล0วย�งจาเป1นจะต0องใชิ0ความว�ร�ยะอ�ตสู่าหะอย�างใหญ�หลวง รวมทิ�,งอาศ�ยเวลาอ�นยาวนานด0วย น,าม�นเป1นทิร�พัย.สู่�นทิ(�ใชิ0หมดเปล�องไปได0 และย��งใชิ0สู่�,นเปล�องไปโดยเร3วมากเทิ�าใดก3ย��งม(เวลาเหล�อน0อยสู่าหร�บการพั�ฒนารากฐานใหม�ของการดารงชิ(พัทิางเศรษฐก�จ ค�อผลประโยชิน.อ�นแทิ0จร�งในระยะยาวของทิ�,งประเทิศผ�0สู่�งน,าม�นเป1นสู่�นค0าออกและประเทิศผ�0สู่� �งน,าม�นเป1นสู่�นค0าเข0า ซึ่6�งชิ�วงชิ(ว�ตของน,าม�นควรถ�กย�ดออกไปให0นานทิ(�สู่�ดเทิ�าทิ(�จะทิาได0 ประเทิศผ�0สู่�งน,าม�นเป1นสู่�นค0าออกต0องอาศ�ยเวลาเพั��อพั�ฒนาแหล�งทิ(�มาของรายได0อ��น ๆ และประเทิศผ�0สู่� �งเข0าน,าม�นเป1นสู่�นค0าเข0าต0องอาศ�ยเวลาเพั��อปร�บระบบเศรษฐก�จของตนจากการพั6�งพัาอาศ�ยน,าม�นให0เข0าก�บสู่ถานการณ.เม��อน,าม�นม(ราคาแพังและเร��มขาดแคลน อ�นตรายอย�างใหญ�หลวงต�อประเทิศผ�0สู่�งออกน,าม�นและผ�0สู่� �งเข0าน,าม�นก3ค�อ ความต�อเน��องของการเพั��มข6,นของการผล�ตน,าม�นและบร�โภคน,าม�นอย�างรวดเร3วทิ��วโลก

ม(ความไม�สู่บายใจอย�างล6กซึ่6,งทิ(�เป<ดเผยโดยหล�กฐานทิ(�เราได0ร�บเก(�ยวก�บแห�งพัล�งงานในอนาคต ทิ�,งสู่าหร�บทิ�กประเทิศทิ��วโลกการประเม�นความ

Page 16: Small is Beautiful 6 l

แตกต�างก�นออกไปเก(�ยวก�บเวลาทิ(�ผ�านพั0นไปก�อนทิ(�น,าม�นจะหมดลง แต�ม(การยอมร�บมากข6,น ๆ ว�าอาย�ข�ยของน,าม�นน�,นจาก�ดและจ�กต0องค0นหาทิางออกทิ(�น�าพั6งพัอใจ ความจา

174.เป1นอ�นใหญ�หลวงของประเทิศกาล�งพั�ฒนา การเพั��มข6,นของประชิากรซึ่6�งเป1นอ�ตราการเพั��มทิ(�กาล�งจะทิาให0แหล�งพัล�งงานบางชิน�ดถ�กใชิ0หมดไป โดยปราศจากการคาน6งถ6งผลทิ(�จะเก�ดข6,น ความเชิ��อทิ(�ว�าทิร�พัยากรต�าง ๆ ในอนาคตจะหามาได0ก3แต�โดยการใชิ0ต0นทิ�นเพั��มข6,นเร��อย ๆ เทิ�าน�,น

พล(งง�นำปรุม�ณู สรุรุค�ห็รุ2อนำรุก–

ในบรรดาการเปล(�ยนแปลงทิ�,งหลายทิ�,งปวงในธิรรมชิาต�ทิ(�เร��มโดยมน�ษย.น�,น การแตกต�วของน�วเคล(ยร.อย�างขนานใหญ�เป1นสู่��งทิ(�อ�นตรายมากทิ(�สู่�ด ผลล�พัธิ.ก3ค�อการทิาให0ละอองร�งสู่(ได0กลายเป1นต�วการทิ(�ร 0ายแรงทิ(�สู่�ดของมลพั�ษต�อสู่ภาพัแวดล0อม และเป1นภ�ยค�กคามอย�างใหญ�หลวงทิ(�สู่�ดต�อความอย��รอดของมน�ษย.บนพั�,นพั�ภพั ไม�ต0องสู่งสู่�ยเลยว�าความสู่นใจของมน�ษย.ป�ถ�ชินอย��ทิ(�ระเบ�ดปรมาณ� ถ6งแม0ว�าระเบ�ดปรมาณ�อาจจะไม�ถ�กนามาใชิ0อ(กก3ตาม อ�นตรายต�อมน�ษย.ชิาต�ทิ(�เก�ดข6,นโดยสู่��งทิ(�เร(ยกว�า การใชิ0พัล�งงานปรมาณ�อย�างสู่�นต�อาจจะม(มากมายใหญ�หลวงกว�า

กากก�มม�นตภาพัร�งสู่(อ�นมหาศาลทิ(�สู่�ดค�อ เตาปฎี�กรณ.ปรมาณ�น��นเอง หล�งจากทิ(�ไม�สู่ามารถใชิ0งานได0อ(กต�อไป ซึ่6�งเป1นภ�ยค�กคามต�อสู่��งม(ชิ(ว�ตทิ�,งมวล เป1นการร��วไหลของก�มม�นตภาพัร�งสู่(อย�างเง(ยบง�นในอากาศ น,า และด�น ไม�ม(ใครพั�จารณาจานวนและตาแหน�งทิ(�มาของโรงงานมหาภ�ยเหล�าน(,ว�าจะสู่ะสู่มจานวนมากข6,น ๆ อย�างไม�หย�ดย�,ง

เป1นทิ(�ประจ�กษ.ชิ�ดว�าความก0าวหน0าทิางว�ทิยาศาสู่ตร.และเทิคโนโลย(อ�นแน�นอนในชิ�วงระยะเวลาทิ(�ผ�านมาได0ก�อให0เก�ดและกาล�งก�อให0เก�ดภย�นตรายอย�างไม�อาจทินได0ด0วยประการทิ�,งปวง การดาเน�นต�อไปของความก0าวหน0าทิางว�ทิยาศาสู่ตร.ในทิ�ศทิางของความร�นแรงทิ(�เพั��มข6,นเร��อย ๆ ซึ่6�งในทิ(�สู่�ดก3

Page 17: Small is Beautiful 6 l

ลงเอยด0วยการแตกต�วของปรมาณ�และม��งต�อไปย�งการรวมต�วปรมาณ�เป1นอนาคตของความน�าสู่ะพัร6งกล�วทิ(�กาล�งค�กคามความสู่�ญสู่�,นของมน�ษย.

รายงานฉบ�บหน6�งได0ให0คาตอบเก(�ยวก�บปรมาณ�ไว0ว�า อ�นตรายทิ(�“

ปรากฎีชิ�ดก3ค�อมน�ษย.อาจได0วางไข�ของตนเองในตะกร0าปรมาณ�ก�อนทิ(�เขาจะร� 0ว�าไม�สู่ามารถหาทิางแก0ไขได0 คร�,นแล0วอาจจะม(ความกดด�นทิางการเม�องอ�น“

ทิรงอ�ทิธิ�พัลทิ(�จะละเลยอ�นตรายจากการแผ�ร�งสู่(และการใชิ0เตาปฎี�มากรณ.ซึ่6�งถ�กสู่ร0างข6,นแล0วต�อไปเร��อย ๆ จะเป1นความสู่�ข�มรอบคอบในอ�นทิ(�จะชิะลอโครงการพัล�งงานปรมาณ�ไว0จนกว�าเราจะแก0ป=ญหาการทิ�,งการสู่ารปรมาณ�ได0 ผ�0คนทิ(�ร �บผ�ดชิอบหลายคนอาจดาเน�นการต�อไป พัวกเขาร� 0สู่6กว�าไม�ควรจะสู่ร0างเตาปฎี�มากรณ.อ(กต�อไปจนกว�าเราจะร� 0ว�ธิ(ทิ(�จะควบค�มการสู่ารปรมาณ�ให0ได0เสู่(ยก�อน

ไม�ม(ระด�บของความร� �งเร�องไพับ�ลย.ใด ๆ จะสู่ามารถแสู่ดงเหต�ผลในการสู่ะสู่มสู่ารม(พั�ษอย�างย��งจานวนมากมายซึ่6�งไม�ใครร� 0ว�ธิ(ทิ(�จะทิาให0 ปลอดภ�ย ได0 และย�งคงเป1นอ�นตรายทิ(�ไม�อาจคานวณได0ต�อการสู่ร0างสู่รรค.“ ”

ทิ�,งมวลสู่าหร�บย�คประว�ต�ศาสู่ตร.หร�อแม0แต�ย�คธิรณ(ว�ทิยา การกระทิาเชิ�นน�,นค�อการละเม�ดต�อชิ(ว�ต เป1นการละเม�ดทิ(�ร 0ายแรงอย�างมห�นต.ย��งกว�าอาชิญากรรมใด ๆ ทิ(�มน�ษย.ได0เคยกระทิามาความค�ดทิ(�ว�าอารยธิรรมหน6�งสู่ามารถค,าจ�นต�วของม�นเองโดยต�,งอย��บน

175.พั�,นฐานของการละเม�ดด�งกล�าวเป1นความโหดร0ายทิาร�ณทิางศ(ลธิรรมจรรยา ทิางจ�ตใจและทิางอภ�ปร�ชิญาม�นหมายถ6งการดาเน�นก�จกรรมทิางเศรษฐก�จของมน�ษย.ประหน6�งว�าประชิาชินไม�ม(ความสู่าค�ญเลยแม0แต�น0อย

เทคโนำโลยู่�ท��ม�ศ(กด,4ศรุ�ของคว�มเป#นำคนำโลกสู่ม�ยใหม�ได0ถ�กวางร�ปแบบโดยเทิคโนโลย(และโลกสู่ม�ยใหม�ได0

ล0มล�กค�กคลานผ�านพั0นว�กฤตการณ.คร�,งแล0วคร�,งเล�า ในทิ�ก ๆด0านเต3มไปด0วยคาทิานายแห�งความหายนะ และอ�นทิ(�จร�งแล0วม(เคร��องบ�งบอกการแตกสู่ลายหลายอย�างปรากฎีอย��อย�างชิ�ดเจน

Page 18: Small is Beautiful 6 l

ด�งทิ(�คานธิ(ได0กล�าวว�าสู่าหร�บประเทิศยากจนน�,นไม�สู่ามารถชิ�วยได0ด0วยการผล�ตขนาดใหญ� แต�หนทิางเด(ยวเทิ�าน�,นทิ(�จะชิ�วยได0ก3ค�อการผล�ตโดยมวลชิน เพัราะระบบการผล�ตขนาดใหญ�อาศ�ยเทิคโนโลย(ทิ(�ละเอ(ยดซึ่�บซึ่0อน ใชิ0ทิ�นมากอาศ�ยพัล�งงานมากเป1นป=จจ�ยการผล�ต และประหย�ดแรงงานมน�ษย. แต�ระบบการผล�ตโดยมวลชิน ต0องระดมทิร�พัยากรอ�นหาค�าม�ได0ซึ่6�งมน�ษย.ทิ�กคนม(อย��ค�อ ม�นสู่มองอ�นชิาญฉลาดและม�ออ�นชิาน�ชิานาญของมน�ษย.เอง เทิคโนโลย(ของการผล�ตขนาดใหญ�ม(ความร�นแรงแฝงอย��ม(ล�กษณะทิาลายน�เวศว�ทิยา พั�ายแพั0แก�ต�วเองในแง�ของการทิาลายทิร�พัยากรทิ(�ไม�สู่ามารถสู่ร0างข6,นมาได0และทิาให0มน�ษย.เสู่��อมทิรามลง สู่�วนเทิคโนโลย(ของการผล�ตโดยมวลชิน ด0วยการใชิ0ความร� 0และประสู่บการณ.สู่ม�ยใหม�ทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดจ�กนามาซึ่6�งการกระจายอานาจจากสู่�วนกลางอย�างสู่อดคล0องต0องก�นก�บกฎีของน�เวศว�ทิยา ถนอมใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�หายากและถ�กออกแบบให0ร�บใชิ0มน�ษย.แทินทิ(�จะทิาให0มน�ษย.กลายเป1นทิาสู่เคร��องจ�กร น��นค�อ เทิคโนโลย(ระด�บกลาง ซึ่6�งเหน�อกว�าเทิคโนโลย(ของโบราณ แต�ในขณะเด(ยวก�นก3ง�ายกว�าราคาถ�กกว�าและเป1นอ�สู่ระกว�าซึ่�เปอร.เทิคโนโลย(อาจเร(ยกว�าเทิคโนโลย(แบบชิ�วยเหล�อตนเองก3ได0 หร�อเทิคโนโลย(ประชิาธิ�ปไตย หร�อเทิคโนโลย(ของประชิาชินก3ได0 เป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ทิ�กคนสู่ามารถเข0าถ6งได0และเป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ไม�ได0สู่งวนไว0สู่าหร�บคนร�ารวยและม(อานาจ

สู่�วนในด0านอ�ตสู่าหกรรมก3ม(กล��มพั�ฒนาเทิคโนโลย(ระด�บกลาง ซึ่6�งเก(�ยวข0องก�บการศ6กษาอย�างเป1นระบบว�าจะชิ�วยเหล�อประชิาชินให0ชิ�วยตนเองอย�างไร งานของกล��มน(,เก(�ยวข0องก�บการให0ความชิ�วยเหล�อทิางเทิคน�คแก�โลกทิ(�สู่ามเป1นสู่าค�ญ ผลของการว�จ�ยด6งด�ดให0ม(ความสู่นใจในเร��องน(,มากข6,นทิ�,งจากผ�0ทิ(�เก(�ยวข0องก�บอนาคตของประเทิศทิ(�ร �ารวยทิ�,งหลายด0วย ทิ�,งน(,เพัราะพัวกเขาได0แสู่ดงให0เห3นว�าเทิคโนโลย(ระด�บกลางเป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ม(ศ�กด�Dศร(ของความเป1นมน�ษย.ม�นสู่ามารถเจร�ญงอกงามได0และย�งชิ�วยรวบรวมมน�ษย.ให0เป1นปHกแผ�นด0วยม�ออ�นชิาน�ชิานาญและม�นสู่มองอ�นชิาญฉลาดทิ(�ได0สู่ร0างสู่รรค.เข0าไปไว0ในกระบวนการผล�ตด0วย เทิคโนโลย(แบบน(,ร �บใชิ0การผล�ตโดยมวลชิน ม�ใชิ�การผล�ตขนาดใหญ� เป1นไปได0ว�าทิ�ศทิางใหม�แห�งการพั�ฒนาเทิคโนโลย(เป1นทิ�ศทิางทิ(�จ�กนากล�บไปสู่��ความ

Page 19: Small is Beautiful 6 l

ต0องการอ�นแทิ0จร�งของมน�ษย.และหมายถ6งว�านาไปสู่��ขนาดทิ(�แทิ0จร�งของมน�ษย.ด0วย มน�ษย.น�,นเล3กกระจ0อยร�อยเพัราะฉะน�,นความเล3กจ6งสู่วยงาม การม��งบ�ชิาสู่�ทิธิ�ความใหญ�โตก3ค�อการม��งสู่��การทิาลายก�นเอง และการห�นเหทิ�ศทิางของเทิคโนโลย(เพั��อให0ม�นได0ร�บใชิ0มน�ษย.ม�ใชิ�การทิาลาย มน�ษย.น�,นจาเป1นต0องม(ความเพั(ยรพัยายามของจ�นตนการและปราศจากความขลาดกล�วใดๆทิ�,งสู่�,น

176.ภ�คส�มโลกท��ส�ม

ก�รุพ(ฒนำ�แนวโน0มทิ(�ไม�ด(และม(ล�กษณะการทิาลายอย�างแทิ0จร�งอย�างหน6�งใน

ประเทิศกาล�งพั�ฒนาทิ�,งหลายค�อการอ�บ�ต�ของ ระบบเศรษฐก�จแบบทิว�“

ล�กษณ. ในร�ปทิ(�หน�กหน�วงย��งกว�าเด�ม ซึ่6�งม(ร�ปแบบของการดารงชิ(พัสู่อง“

อย�างทิ(�แตกต�างก�น เสู่ม�อนหน6�งโลกสู่องโลกทิ(�แตกต�างก�น และแยกออกจากก�นอย�างสู่�ดก�� ม�นไม�ใชิ�เร��องของการทิ(�คนบางคนร�ารวยสู่�วนคนอ��น ๆ ยากจน ทิ�,งสู่องพัวกกาล�งถ�กผน6กด0วยว�ถ(ชิ(ว�ตร�วมก�น แต�ม�นเป1นเร��องของว�ถ(ชิ(ว�ตสู่องว�ถ(ทิ(�ดารงอย��ข0างเค(ยงก�นในล�กษณะทิ(�ว�า แม0แต�สู่มาชิ�กทิ(�ต�าต0อยน0อยหน0าทิ(�สู่�ดของพัวกหน6�งก3ย�งจ�บจ�ายใชิ0สู่อบรายได0ประจาว�นของตนซึ่6�งมากกว�ารายได0แก�สู่มาชิ�กทิ(�ทิางานหน�กทิ(�สู่�ดของอ(กพัวกหน6�งหลายต�อหลายเทิ�าต�างหาก ความต6งเคร(ยดทิางสู่�งคมและการเม�องทิ(�เก�ดจากระบบเศรษฐก�จทิว�ล�กษณ.ปรากฎีชิ�ดเก�นกว�าาจะต0องให0คาอธิ�บายใด

ในระบบเศรษฐก�จทิว�ล�กษณ.ของประเทิศกาล�งพั�ฒนาทิ��ว ๆ น�,น เราจะพับว�าม(ประชิากรร0อยละ 15 อย��ในภาคเศรษฐก�จทิ�นสู่ม�ย ซึ่6�งสู่�วนใหญ�อย��ก�นอย�างหนาแน�นในเม�องใหญ�เพั(ยงหน6�งหร�อสู่องเม�อง สู่�วนประชิากรอ(กร0อยละ 85 อย��ในชินบทิและเม�องเล3ก ๆ ความพัยายามในการพั�ฒนาสู่�วนใหญ�ม��งไปย�งเม�องใหญ� ๆ ประชิากรร0อยละ 85 ถ�กทิอดทิ�,งเป1นสู่�วนใหญ� แล0วพัวกเขาจะอย��ก�นอย�างไร ม(ทิางเล�อกเหล�ออย��บ0างไหม ?

Page 20: Small is Beautiful 6 l

ทิ(�ว�าประเทิศกาล�งพั�ฒนาไม�สู่ามารถทิาการพั�ฒนาได0โดยปราศจากภาคเศรษฐก�จสู่ม�ยใหม� โดยเฉพัาะในขณะทิ(�ประเทิศเหล�าน(,ต�ดต�อโดยตรงก�บประเทิศทิ(�ร �ารวยน�,นไม�ค�อยเป1นทิ(�น�าสู่งสู่�ย สู่��งทิ(�จาเป1นต0องถามก3ค�อข0อสู่มมต�โดยน�ยว�า ภาคเศรษฐก�จสู่ม�ยใหม�สู่ามารถขยายต�วเพั��อด6งด�ดประชิากรทิ�,งหมดได0จร�ง ๆ และจะสู่ามารถกระทิาได0อย�างค�อนข0างรวดเร3วหละหร�อ ? ปร�ชิญาแห�งการพั�ฒนาทิ(�ครอบงาอย��ในระยะหลายปIทิ(�ผ�านมาน�,นค�อ สู่��งทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดสู่าหร�บประเทิศทิ(�ร �ารวยจ�กต0องด(ทิ(�สู่�ดสู่าหร�บประเทิศทิ(�“

ยากจน ความเชิ��อม��นน(,ม(อย��เป1นเวลานานอย�างน�าประหลาดใจจร�ง ๆ ด�งทิ(�“

สู่ามารถเห3นได0โดยการสู่ารวจตรวจสู่อบรายชิ��อประเทิศกาล�งพั�ฒนา อ�นได0แก� ไต0หว�น เกาหล(ใต0 ฟุ่<ล�ปป<นสู่. เว(ยดนาม ไทิย อ�นโดน(เซึ่(ย อ�หร�าน โปรต�เกสู่ เวเนซึ่�เอลา ทิ�,งหมดน(,เป1นประเทิศทิ(�ม(ป=ญหาต�าง ๆ ครอบงาอย��อ�นได0แก�การเกษตรกรรมและการชิ�บชิ(ว�ตชินบทิ ทิ�,งน(,เพัราะว�าประชิาชินผ�0ยากจนข0นแค0นสู่�วนใหญ�อาศ�ยอย��ในชินบทิน��นเอง

การพั�ฒนาไม�จาเป1นต0องเร��มต0นด0วยสู่��งของ หากเร��มต0นด0วยประชิาชินและการศ6กษาองค.การและว�น�ย หากปราศจากสู่ามสู่��งน(,ทิร�พัยากรทิ�,งมวลก3จะย�งคงถ�กซึ่�อนเร0นหร�อแอบแฝงอย��เป1นศ�กยภาพัทิ(�ไม�ได0นาออกมาใชิ0 ม(สู่�งคมทิ(�เจร�ญร� �งเร�องมากมายทิ(�ม(รากฐานของโภคทิร�พัย.ตามธิรรมชิาต�น0อยมาก และเราม(โอกาสู่มากมายทิ(�จะสู่�งเกตเห3นความเป1นเล�ศของป=จจ�ยทิ(�มองไม�เห3นภายหล�งสู่งคราม ประเทิศทิ�กประเทิศไม�ว�าจะถ�กทิาลายพั�นาศย�อยย�บเพั(ยงใด แต�ถ0าหากว�าม(ระด�บการศ6กษาสู่�ง องค.การ และว�น�ยด( ก3สู่ามารถสู่ร0าง ความมห�ศจรรย.ทิางเศรษฐก�จได0สู่าเร3จ “ “

177.ป)ญห็�ส(งคมและเศรุษฐก,จท��ต่�องก�รุก�รุพ(ฒนำ�โดยู่ใช้�เทคโนำโลยู่�รุะด(บกล�ง

ในโลกป=จจ�บ�นน(,ปรากฎีการณ.ทิ(�คนจนก3จนลงเร��อย ๆ ในขณะทิ(�คนรวยก3รวยข6,นย��ง ๆ ข6,นไปเร��อย ๆน�,นม(อย��ทิ��วไป กระบวนการให0ความชิ�วยเหล�อจากต�างประเทิศและแผนการพั�ฒนาทิ�,งหลายทิ(�ทิาก�นเป1นประเพัณ(น�ยมน�,นด�จะไม�สู่ามารถแก0ไขแนวโน0มเชิ�นน(,ให0ด(ข6,นได0 และในกรณ(หลายกรณ(ม�นกล�บ

Page 21: Small is Beautiful 6 l

เป1นต�วการสู่�งเสู่ร�มให0ปรากฎีการณ.ด�งกล�าวเด�นชิ�ดย��งข6,น ทิ�,งน(,ก3เน��องจากว�าการชิ�วยเหล�อผ�0ทิ(�สู่ามารถชิ�วยต�วเองได0อย��แล0วย�อมง�ายกว�าการชิ�วยเหล�อผ�0ทิ(�ชิ�วยเหล�อต�วเองไม�ได0

เพัราะฉะน�,นจ6งจาเป1นต0องเบนเข3มความพัยายามของการพั�ฒนาสู่�วนสู่าค�ญสู่�วนหน6�งออกจากต�วเม�องไปสู่��ชินบทิโดยตรง เพั��อทิ(�จะสู่ร0างโครงเกษตรกรรมก6�งอ�ตสู่าหกรรม เน0นความต0องการข�,นพั�,นฐานน��นค�อ แหล�งทิางาน เป1นแหล�งทิาก�น ด�งน�,นภารก�จของเราก3ค�อการสู่ร0างแหล�งทิางานใหม�เป1นล0าน ๆ แห�งในชินบทิและตามห�วเม�องเล3ก ๆ อาจแยกเป1นข0อ ๆได0ด�งน(,

1. ต0องสู่ร0างแหล�งทิางานข6,นในทิ0องถ��นทิ(�ชิาวบ0านอาศ�ยอย�� ม�ใชิ�ต�วเม�อง

2. แหล�งทิางานเหล�าน(, จ�กต0องม(ต0นทิ��นเฉล(�ยถ�กพัอสู่มควร เพั��อว�าจะได0สู่ร0างแหล�งทิางานจานวนมากได0 ม�ฉะน�,นก3จ�กต0องอาศ�ยเง�นทิ�น และสู่�นค0าเข0าจากต�างประเทิศเป1นจานวนมาก

3. ว�ธิ(การผล�ตทิ(�จะนามาใชิ0จ�กต0องง�ายพัอสู่มควรเพั��อทิ(�จะได0ลดความต0องการแรงงานทิ(�ม(ฝIม�อให0เหล�อน0อยทิ(�สู่�ด

4. ควรใชิ0ว�ตถ�ด�บทิ(�หาได0ในทิ0องถ��นน�,น และทิาการผล�ตเพั��อให0คนในทิ0องถ��นน�,น ๆ ได0ใชิ0 ภารก�จทิ�,งสู่(�ประการน(,จะกระทิาสู่าเร3จล�ล�วงได0ก3ต�อเม��อม(การ

ดาเน�นการพั�ฒนาโดยการ “ แบ�งเขต และม(ความพัยายามทิ(�จะพั�ฒนาและประย�กต.สู่��ง“

ทิ(�เร(ยกว�าเป1น เทิคโนโลย(ระด�บกลาง กล�าวค�อ การพั�ฒนา“ “ เศรษฐก�จในเขตยากจนจะได0ผลก3ต�อเม��อต�,งอย��บนฐานของเทิคโนโลย(ระด�บกลางก3จะกลายเป1นการลงทิ�นแบบใชิ0แรงงานมากและสู่ามารถใชิ0ก�บอ�ตสู่าหกรรมขนาดย�อมได0 แน�นอนม�นไม�สู่ามารถจะนามาประย�กต.ใชิ0ได0อย�างสู่ากล แต�ขนาดเด(ยวก�นผลผล�ตทิางด0านอ�ตสู่าหกรรมหน�ก โดยปกต�แล0วไม�ใชิ�สู่��งทิ(�คนจนต0องการอย�างเร�งด�วน สู่��งทิ(�คนจนต0องการน�,นสู่�วนใหญ�เป1นของง�าย

Page 22: Small is Beautiful 6 l

ๆ เชิ�น ว�สู่ด�ก�อสู่ร0าง เคร��องน��งห�ม เคร��องใชิ0ในบ0าน เป1นต0น สู่��งเหล�าน(,น�บว�าเป1นอ�ดมคต�ของเทิคโนโยล(ระด�บกลาง

การใชิ0เทิคโนโลย(ระด�บกลางน�,นไม�ได0หมายถ6ง การย0อนกล�บ ไปสู่��“ “

อด(ตเพั��อข�ดค0นเอาว�ธิ(การล0าสู่ม�ยมาใชิ0อ(ก แทิ0ทิ(�จร�งอย��ทิ(�การสู่ะสู่มความร� 0อ�นถ�กต0อง และความร� 0อ�นน(,สู่ามารถนามาประย�กต.ใชิ0ด0วยว�ธิ(การต�าง ๆสู่าหร�บการนามาประย�กต.ในด0านอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ทิ(�เราเห3นอย��เป1นเพั(ยงว�ธิ(การหน6�งเทิ�าน�,น ด�งน�,นการพั�ฒนาเทิคโนโลย(ระด�บกลางจ6งหมายถ6งกระบวนการทิ(�ม��งไปข0างหน0าเข0าสู่��ปร�มณฑ์ลใหม�อย�างแทิ0

178.

จร�ง เป1นการก0าวไปเพั��อหล(กเล(�ยงว�ธิ(การอ�นซึ่�บซึ่0อนต�าง ๆ ทิ(�ใชิ0ต0นทิ�นมหาศาล ประหย�ดแรงงานและกาจ�ดงานออกไป และเป1นการก0าวไปเพั��อนาเอาเทิคโนโลย(ทิ(�เหมาะสู่มมาใชิ0ก�บสู่�งคมทิ(�ม(แรงงานเหล�อเฟุ่Bอสองล��นำห็ม �บ��นำ

ข0อเทิ3จจร�งทิ(�เห3นชิ�ดว�าโดยพั�,นฐานแล0วความยากจนของโลกเป1นป=ญหาของหม��บ0านสู่องล0านหม��บ0าน ด�งน�,นจ6งเป1นป=ญหาของคนชินบทิสู่องพั�นล0านคน ทิางแก0ไขป=ญหาไม�ใชิ�ว�าจะพับในเม�องใหญ�ของประเทิศยากจน ป=ญหาความยากจนของโลกจะแก0ไขไม�ได0 และจะย��งเลวร0ายไปอ(กอย�างหล(กเล(�ยงไม�ได0 นอกเสู่(ยจากว�าชิาวชินบทิย�งทินอย��ได0 เป1นไปได0อย�างไรทิ(�จะชิ�วยเหล�อหม��บ0านสู่องล0านหม��บ0านทิ(�ยากจนเหล�าน(, การชิ�วยเหล�อทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดค�อการให0ความชิ�วยเหล�อทิางด0านสู่ต�ป=ญญาเป1นการให0ความร� 0ทิ(�ม(ประโยชิน. การให0ความร� 0ย�อมด(กว�าการให0ว�ตถ�สู่��งของอย�างอเนกอน�นต. ฉะน�,นจ6งควรเป1นงานทิ(�สู่าค�ญเพั��มข6,นเร��อย ๆ ของโครงการให0ความชิ�วยเหล�อเพั��อทิ(�จะทิาให0คนพั6�งพัาตนเองได0 และเป1นอ�สู่ระโดยการให0ความร� 0ทิางด0านสู่ต�ป=ญญาทิ(�เหมาะสู่มอย�างเอ�,ออาร( เป1นการให0ความร� 0ทิ(�เก(�ยวข0องก�บว�ธิ(การชิ�วยเหล�อตนเอง แนวทิางน(,ย�งม(ประโยชิน.ในแง�ราคาถ�กกว�าแนวทิางอ��น ตราบใดทิ(�เรามองภารก�จของความชิ�วยเหล�อในฐานะทิ(�เป1นภารก�จพั�,นฐานอย�างหน6�งของการให0ความร� 0 ประสู่บการณ. ว�ทิยาการ ฯลฯ ทิ(�เก(�ยวข0อง น��นก3ค�อการให0สู่ต�

Page 23: Small is Beautiful 6 l

ป=ญญามากกว�าทิ(�จะให0ว�ตถ�สู่��งของแล0ว ก3เป1นทิ(�ประจ�กษ.ชิ�ดว�าองค.การทิ(�ทิ��มเทิความพัยายามในการพั�ฒนาในป=จจ�บ�นย�งอย��ห�างไกลจากความสู่าเร3จ

โดยทิ(�ความต0องการของคนยากจนค�อนข0างเร(ยบง�าย ขอบเขตของการศ6กษาทิ(�ต0องกระทิาจ6งค�อนข0างจะจาก�ดด0วย ม�นเป1นภารก�จทิ(�สู่ามารถกระทิาการได0โดยสู่มบร�ณ.และอย�างม(ระบบ แต�ก3จาเป1นน0องม(การก�อต�,งองค.การทิ(�แตกต�างไปจากสู่��งทิ(�เราม(อย��ในป=จจ�บ�น ป=จจ�บ�นความเพั(ยรพัยายามในการพั�ฒนาดาเน�นไปโดยเจ0าหน0าทิ(�ของร�ฐบาลเป1นหล�กทิ�,งในประเทิศผ�0ให0และประเทิศผ�0ร �บความชิ�วยเหล�อ หร�ออ(กน�ยหน6�งก3ค�อน�กบร�หารน��นเอง

ฉะน�,นภารก�จสู่าค�ญแห�งทิศวรรษน(,ก3ค�อการทิาให0ความเพั(ยรพัยายามในการพั�ฒนาเหมาะสู่มและม(ประสู่�ทิธิ�ผลมากข6,น เพั��อว�าม�นจะพั� �งไปสู่��ใจกลางด�นแดนแห�งความยากจนของโลกไปสู่��หม��บ0านสู่องสู่0านหม��บ0าน ถ0าหากการแตกฉานซึ่�านเซึ่3นของชิ(ว�ตชินบทิย�งคงม(อย��ต�อไปก3จะไม�ม(ทิางรอด ไม�ว�าจะใชิ0จ�ายเง�นไปมากสู่�กเทิ�าใด แต�ถ0าหากชิาวชินบทิของประเทิศกาล�งพั�ฒนาได0ร�บการชิ�วยเหล�อให0พัวกเขาได0ชิ�วยตนเองได0แล0ว ก3ไม�ต0องสู่งสู่�ยเลยว�าการพั�ฒนาทิ(�แทิ0จร�งจ�กเก�ดข6,นต�ดตามมาโดยปราศจากเม�องทิ(�เต3มไปด0วยเพั�งกระทิ�อมและบ0านโกโรโกโสู่รอบ ๆ เม�องใหญ�ทิ�กแห�ง และปราศจากความไม�พัอใจอย�างย��งยวดจากการปฎี�ว�ต�แบบนองเล�อด ภารก�จน(,ยากลาบากจร�ง ๆ แต�ทิร�พัยากรต�าง ๆ ทิ(�กาล�งคอยการระดมไปใชิ0น�,นก3ยากสู่าบากด0วยเชิ�นก�น

179.การพั�ฒนาเศรษฐก�จเป1นสู่��งทิ(�กว0างกว�าและล6กกว�าว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.

ปAวยการทิ(�จะพั�ดถ6งเศรษฐม�ต� รากเหว0าของการพั�ฒนาเศรษฐก�จอย��ภายนอกปร�มณฑ์ลของเศรษฐก�จ แต�อย��ในการศ6กษาองค.การ ว�น�ย และนอกเหน�อจากน�,นก3ค�ออย��ในความเป1นอ�สู่ระทิางการเม�องและจ�ตสู่าน6กแห�งการพั6�งพัาตนเองของคนในชิาต�

Page 24: Small is Beautiful 6 l

ป)ญห็�ก�รุว��งง�นำในำอ,นำเด�ยู่การพั�ฒนาเศรษฐก�จโดยพั�,นฐานแล0วก3ค�อป=ญหาของการทิาให0ม(งาน

ทิามากข6,น สู่าหร�บเร��องน(,ม(เง��อนไขสู่าค�ญทิ(�สู่าค�ญอย��สู่(�ประการ ค�อ ประการแรก จ�กต0องม(แรงจ�งใจ ประการทิ(�สู่อง จ�กต0องร� 0จ�กว�ธิ(ทิ(�จะทิาอย��บ0าง ประการทิ(�สู่าม จ�กต0องม(ทิ�นอย��บ0าง ประการสู่�ดทิ0าย จ�กต0องม(การระบายสู่�นค0า

ประเทิศอ�นเด(ยม(ความจาเป1นเร�งด�วนทิ(�จะต0องม(งานใหม�ถ6งราว 50

ล0านงาน ถ0าเราเห3นพั0องต0องก�นว�าคนไม�สู่ามารถทิางานทิ(�ม(ประโยชิน.ได0นอกจากเขาม(ทิ�นอย��บ0างในร�ปของเคร��องม�อและทิ�นดาเน�นงานด0วยแล0วป=ญหาทิ(�เก�ดข6,น กล�าวค�อทิ�นจานวนมากแค�ไหนทิ(�จะสู่ามารถหามาเพั��อสู่ร0างงานใหม�สู่�กงานหน6�ง ถ0าการสู่ร0างงาน ๆ หน6�งต0องใชิ0ทิ�น 10 ปอนด. ก3จาเป1นต0องม(ทิ�นถ6ง 500 ล0านปอนด. สู่าหร�บสู่ร0างงาน 50 ล0านงาน แต�ถ0าแต�ละงานต0องใชิ0ทิ�น 100 ปอนด. ก3จาเป1นต0องม(ทิ�นถ6ง 5,000 ล0านปอนด. และถ0าใชิ0ทิ�น 5,000 ล0านปอนด.ต�องาน การสู่ร0างงาน 50 ล0านงานก3จ�กต0องใชิ0ทิ�นถ6ง 250,000 ล0านปอนด.

การลงโทิษทิ(�ร�นแรงทิ(�สู่�ดก3ค�อการไม�เป<ดโอกาสู่ให0มน�ษย.ด�แลตนเอง และหาเล(,ยงชิ(พัด0วยต�วของเขาเอง ไม�ม(ความข�ดแย0งใด ๆ ระหว�างการเจร�ญเต�บโตและการจ0างงาน ไม�ม(ความข�ดแย0งใด ๆ ระหว�างป=จจ�บ�นก�บอนาคต คงน�าข�นมากทิ(�จะหาเหต�ผลมาแสู่ดงว�าด0วยการให0ประชิาชินทิางานแล0วจะเก�ดความข�ดแย0งระหว�างป=จจ�บ�นก�บอนาคต ไม�ม(ประเทิศใดสู่ามารถพั�ฒนาไปได0โดยไม�ยอมให0ประชิาชินทิางาน

สู่าหร�บประเทิศอ�นเด(ยพัระเจ0าก3ได0ทิรงประทิานต0นไม0นานาพั�นธิ�.ให0มากกว�าทิ(�อ��นใดในโลก อ�นเด(ยม(ต0นไม0เพั��อความจาเป1นของมน�ษย.แทิบทิ�กชิน�ด หน6�งในบรรดาบรมศาสู่ดาของอ�นเด(ย ค�อสู่มเด3ยพัระสู่�มมาสู่�มพั�ทิธิเจ0า ซึ่6�งในพัระพั�ทิธิโอวาทิม(อย��ว�าด0วยหน0าทิ(�ทิ(�พั�ทิธิศาน�กชินทิ(�ด(พั6งปฎี�บ�ต�และกระทิาก3ค�อ ควรปล�กและด�แลต0นไม0ต0นหน6�งอย�างน0อยทิ(�สู่�ดก3ในทิ�ก ๆ ห0าปI หากปฎี�บ�ต�ตามหน0าทิ(�น(,แล0วอาณาบร�เวณอ�นกว0างใหญ�ไพัศาลของอ�นเด(ยก3จะถ�กปกคล�มไปด0วยต0นไม0 ปราศจากฝ�Aน เต3มไปด0วยน,า พั� �มไม0 อาหารและว�ตถ�ด�บ ลองน6กภาพัว�าทิ�านสู่ามารถสู่ร0างอ�ดมการณ.หน6�งซึ่6�งอาจทิาให0คนทิ(�ม(

Page 25: Small is Beautiful 6 l

ร�างกายสู่มประกอบทิ�ก ๆ คนในอ�นเด(ยทิ�,งชิายและหญ�งและเด3กเพั��อทิาสู่��งเล3ก ๆ น0อย ๆ ด0วยการปล�กและด�แลต0นไม0ปIละต0นต�ดต�อก�นเป1นเวลาห0าปI ก3จะม(ต0นไม0ทิ(�เจร�ญงอกงามแล0วถ6ง 2,000 ล0านต0น ใคร ๆ ก3สู่ามารถคานวณได0ว�าค�ณค�าทิางเศรษฐก�จของความพัยายามด�งกล�าวอาจจะม(มากกว�าสู่��งทิ(�ได0ร�บจากแผนพั�ฒนประเทิศเสู่(ยอ(กด0วยซึ่,าไป เราสู่ามารถทิาได0โดยไม�ต0องใชิ0เง�นชิ�วยเล�อจากต�างประเทิศแม0นแต�ร�ปIเด(ยว ไม�ม(ป=ญหาการออมและป=ญหาการลงทิ�นใดๆ เราจะม(อาหาร เสู่0นใย ว�สู่ด�ก�อสู่ร0าง ร�มเงา น,า และเก�อบทิ�กสู่��งทิ�กอย�างทิ(�มน�ษย.ต0องการจร�ง ๆ สู่��งทิ(�เป1น

180.

ประโยชิน.อย�างแทิ0จร�งไม�อาจสู่�มฤทิธิ�Dผลได0ด0วยการกระทิาของร�ฐบาลหร�อองค.การใด ๆ แต�สู่าเร3จได0ด0วยน,าม�อของประชิาชินเองต�างหาก ถ0าเราม(จ�ตสู่าน6กอย��ว�าเป1นสู่��งธิรรมดาสู่าม�ญทิ(�สู่�ดสู่าหร�บทิ�กคนทิ(�เก�ดมาในโลกน(,จะใชิ0ม�อของตนไปในทิางทิ(�ก�อประโยชิน. ป=ญหาการว�างงานก3จะหมดไป

ภ�คส�� องค�ก�รุและกรุรุมส,ทธ,4

เครุ2�องม2อท��นำ�ยู่อนำ�คต่ผลผล�ตอ�นน�าทิ6�งทิ(�สู่�ดของความก0าวหน0าทิางเทิคโนโลย(และเคร��อง

คอมพั�วเตอร. ด�เหม�อนจะให0ความเป1นไปได0ใหม� ๆ ทิ(�บอกไม�ได0 ผ�0คนพั�ดถ6ง “

เคร��องม�อทิานายอนาคต เคร��องม�อด�งกล�าวใชิ�เป1นสู่��งทิ(�เรารอคอยหร�อ “

และทิ�กคนปรารถนาทิ(�จะร� 0อนาคตอย��ตลอดเวลาน(�เป1นภารก�จทิ(�สู่าค�ญอย�างหน6�งจร�ง ๆ โดยเฉพัาะในป=จจ�บ�น เม��อผ�0คน

พัยายามทิ(�จะปร�บปร�งเคร��องม�อทิ(�จะทิานายอนาคต ก�อนทิ(�ใครสู่�กคนจะทิาการพัยากรณ.เขาก3ควรจะสู่ามารถให0เหต�ผลทิ(�น�าเชิ��อถ�อว�าเหต�ใดป=จจ�ยในการทิานายของเขาจ6งสู่ามารถทิานายได0

หากม(ความเห3นค�อนไปทิางลบเก(�ยวก�บความม(ประโยชิน.ของ เคร��อง“

ทิ��นแรง ในด0านการพัยากรณ.เศรษฐก�จและอ��น ๆ ทิ(�ละม0ายคล0ายคล6งก�นน(, “

เราก3หาได0ประเม�นค�ณค�าของเคร��องคานวณไฟุ่ฟุ่Gาและเคร��องม�อทิ(�คล0ายคล6ง

Page 26: Small is Beautiful 6 l

ก�นสู่าหร�บภารก�จอ��น ๆ เชิ�น การแก0ป=ญหาคณ�ตศาสู่ตร. หร�อการต�,งโปรแกรมการผล�ตต�าไปไหม ภารก�จอย�างหล�งน(,เป1นเร��องของว�ทิยาศาสู่ตร.หร�อการประย�กต.ใชิ0ม�นในทิางว�ทิยาศาสู่ตร. เร��องของม�นเป1นเร��องทิ(�ไม�เก(�ยวก�บมน�ษย.หร�อบางทิ(�ข0าพัเจ0าควรเร(ยกว�าต�ากว�ามน�ษย. ความแน�นอนของม�นเป1นเคร��องหมายของความไร0เสู่ร(ภาพัของมน�ษย. การปราศจากทิางเล�อก ความร�บผ�ดชิอบ และความภาคภ�ม� ตราบใดทิ(�เสู่ร(ภาพัของมน�ษย.ย�งม(อย�� เราก3อย��ในโลกทิ(�แตกต�างออกไปอย�างสู่�,นเชิ�งจากโลกทิ(�ม(อ�นรายใหญ�หลวงในการแพัร�ขยายของเคร��องจ�กรใด ๆ แนวโน0มซึ่6�งเพั(ยรพัยายามทิ(�จะลบล0างความแตกต�างน(,ควรจะถ�กต�อต0านด0วยการกาหนดใจแน�วแน�อย�างถ6งทิ(�สู่�ด หายนะภ�ยอ�นใหญ�หลวงต�อความภาคภ�ม�ของมน�ษย.เป1นผลมาจากความมานะพัยายามนาไปสู่��ทิ�ศทิางทิ(�ผ�ดของสู่�งคมศาสู่ตร.เพั��อทิ(�จะร�บเอาและเล(ยนแบบว�ธิ(การทิางว�ทิยาศาสู่ตร.ธิรรมชิาต� ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.แม0แต�เศรษฐศาสู่ตร.ประย�กต.ไม�ใชิ�ศาสู่ตร.ทิ(�ม(ความแน�นอ ความจร�งม�นเป1นหร�อควรจะเป1นสู่��งทิ(�ย��งใหญ�กว�าน�,นมากน�ก น��นค�อเป1นศาสู่ตร.แห�งป=ญญา

เป1นทิ(�น�าย�นด(ปร(ดาอย�างย��งว�า ชิ(ว�ต รวมทิ�,งชิ(ว�ตทิาง“ “

เศรษฐศาสู่ตร.ย�งคงม(ค�ณค�าดารงอย��ต�อไป เน��องจากชิ(ว�ตไม�สู่ามารถทิานายได0ด(พัอควรแก�การสู่นใจ น�กเศรษฐศาสู่ตร.และน�กสู่ถ�ต�ไม�อาจว�ดม�นได0 ภายในขอบเขตทิางกฎีทิางกายภาพัของธิรรมชิาต�น�,น เราย�งคงเป1นนายของชิะตากรรมสู่�วนต�วและชิะตากรรมร�วมก�น ไม�ว�าจะด(หร�อเลวก3ตาม แต�ว�ทิยาการยน�กเศรษฐศาสู่ตร. น�กสู่ถ�ต� น�กว�ทิยาศาสู่ตร.ธิรรมชิาต�และว�ศวกร และแม0แต�น�กปราชิญ.ทิ(�แทิ0จร�ง สู่ามารถชิ�วยทิาให0ขอบเขตซึ่6�งชิะตากรรมของเราผ�กต�ดอย��อย�างแจ�ม

181.

ชิ�ดย��งข6,น อนาคตไม�อาจทิานายได0 แต�เราอาจสู่ารวจตรวจสู่อบอนาคตได0 การศ6กษาความเป1นไปได0สู่ามารถชิ(,ให0เห3นว�า เรากาล�งจะไปไหนก�น และในทิ�กว�นน(,การศ6กษาความเป1นไปได0ก3เป1นเร��องสู่าค�ญกว�าทิ(�เคยเป1นมาแต�ก�อน เพัราะว�า ความเจร�ญเต�บโต ได0กลายเป1นสู่��งสู่าค�ญของว�ชิา“ “

เศรษฐศาสู่ตร.ทิ��วโลกไปแล0ว

Page 27: Small is Beautiful 6 l

ม��งทฤษฎี�ว��ด�วยู่องค�ก�รุขนำ�ดให็ญ�พั�,นฐานของความพัยายามทิ(�จะม��งสู่��ทิฤษฎี(ว�าด0วยองค.การขนาดใหญ�

อาจจะประกอบไปด0วยหล�กการเหล�าน(,ค�อ1. หล�กการการทิาหน0าทิ(�ชิ�วยเหล�อ ม(น�ยว�าภาระหน0าทิ(�ในการ

พั�สู่�จน.ม�กจะอย��ก�บผ�0ทิ(�ต0องการจะลงโทิษระด�บทิ(�ม(หน0าทิ(�ต�ากว�าเสู่มอ ระด�บสู่�งกว�าจะต0องพั�สู่�จน.ว�าสู่ามารถทิาหน0าทิ(�ได0ด(กว�าจร�ง ๆ หล�กการน(,สู่อนเราว�าศ�นย.กลางจะได0ประโยชิน.าจากอานาจหน0าทิ(�และความม(ประสู่�ทิธิ�ผล ถ0าหากเสู่ร(ภาพัและความร�บผ�ดชิอบของระด�บต�ากว�าได0ร�บการพั�ทิ�กษ.ร�กษาอย�างระม�ดระว�งและผลล�พัธิ.ทิ(�ได0ก3ค�อองค.การดยสู่�วนรวมาจะไพับ�ลย.พั�นสู่�ขมากข6,น

2. หล�กแห�งการพั�สู่�จน.หมายถ6งการต�อสู่�0ก�บการตาหน�ต�เต(ยนเพั��อทิ(�จะพั�สู่�จน.ว�าถ�กต0องและสู่มเหต�ผล โดยศ�นย.กลางม(โอกาสู่สู่องอย�างในการเข0าแทิรกแซึ่งเป1นกรณ(พั�เศษ โอกาสู่แรกค�อ เม��อศ�นย.กลางและหน�วยงานประกอบไม�สู่ามารถตกลงก�นได0โดยอ�สู่ระในเร��องผลประโยชิน. ศ�นย.กลางจ�กต0องดาเน�นการตรวจสู่อบประสู่�ทิธิ�ภาพัของหน�วยงานประกอบเพั��อทิ(�จะประเม�นศ�กยภาพัทิ(�แทิ0จร�งของหน�วยงานประกอบในด0านภวว�สู่�ย โอกาสู่ทิ(�สู่อง ค�อ เม��อการบร�หารจ�ดการของหน�วยงานประกอบย�อมอย��ในสู่ถานะทิ(�ไม�แน�นอ ค�อถ0าหากในการตรวจสู่อบประสู่�ทิธิ�ภาพัปรากฏหล�กฐานทิ(�ไม�น�าพัอใจเป1นอย�างมากแล0ว อาจต0องม(การเปล(�ยนแปลงการบร�หารจ�ดการเสู่(ยใหม�

3. หล�กแห�งการแสู่ดงหล�กฐาน หน�วยงานประกอบหร�อหน�วยงานก6�งธิ�รก�จแต�ละหน�วยม(ทิ�,งบ�ญชิ(กาไร ขาดทิ�นและงบด�ล– ทิ�,งน(,เน��องจากจะสู่ามารถทิราบได0ว�าหน�วยงานน�,น ๆ ทิาประโยชิน.ทิางการเง�นให0แก�องค.การได0หร�อไม� งบด�ลเป1นสู่��งทิ(�สู่าค�ญ ถ6งแม0นว�าจะนางบด�ลมาใชิ0เป1นการภายในเทิ�าน�,น

Page 28: Small is Beautiful 6 l

ก3ตาม ต�วเลขกาไรขาดทิ�นจะถ�กสู่�งไปย�งหน�วยงานเบ�,องบนด�งน�,นหน�วยงานก6�งธิ�รก�จทิ�กหน�วยงานควรจะม(งบด�ลเป1นของตนเอง ถ0าม(กาไรก3จะปรากฎีในร�ปของเง�นให0ก�0ย�มเข0าสู่��ศ�นย.กลาง และถ0าขาดทิ�นก3จะปรากฎีในร�ปของเง�นก�0ย�มออกจากศ�นย.กลาง น(,เป1นเร��องจ�ตว�ทิยา

4. หล�กการแห�งการจ�งใจเป1นทิ(�ปรากฎีชิ�ดว�ามน�ษย.กระทิาการไปตามแรงจ�งใจของตนสู่าหร�บองค.การขนาดใหญ�ก3เชิ�นก�น โดยทิ(�องค.การขนาดใหญ�ม(ระบบการทิางานเป1น

182.ข�,นตอนม(กฎีข0อบ�งค�บและระเบ(ยบกฎีเกณฑ์.สู่ล�บซึ่�บซึ่0อนมากมาย ฉะน�,นแรงจ�งใจจ6งเป1นป=ญหาสู่าค�ญ5. หล�กการแห�งความเป1นจร�งสู่ายกลาง ณ ระด�บสู่�ดยอดใน

องค.การขนาดใหญ�ย�อมอย��ในสู่ภาพัย��งยากอย�างหล(กเล(�ยงไม�ได0 เพัราะต0องแบกร�บภาระความร�บผ�ดชิอบทิ�กสู่��งทิ�กอย�างทิ(�เก�ดข6,นตลอดทิ��วทิ�,งองค.การ องค.การสู่ามารถจ�ดการหน0าทิ(�มากมายทิ(�ได0กาหนดข6,นไว0แล0วเป1นอย�างด(ด0วยการชิ(,นา ด0วยการออกข0อกาหนดกฎีเกณฑ์.ต�าง ๆ แต�สู่าหร�บในด0านการพั�ฒนาการและความร�เร��มสู่ร0างสู่รรค.ใหม� ๆ รวมทิ�,งความก0าวหน0าก�จกรรมในด0านการประกอบการอ�นยอดเย(�ยมน�,น องค.การจะจ�ดการก�บสู่��งเหล�าน�,นด0วยทิ�าทิ(แห�งความจร�งและเป1นกลางเสู่มอ โดยประกาศหร�อแถลงความจร�งทิ(�ค0นพับแล0วว�าสู่��งน(,หร�อสู่��งน�,นเป1น “ สู่��งทิ(�ถ�กต0องทิ(�จะต0องกระทิา “

ล(ทธ,ส(งคมนำ,ยู่มถ0าหากจ�ดประสู่งค.ของการโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐก3เพั��อทิ(�

จะบรรล�ถ6งซึ่6�งความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จอย�างรวดเร3วกว�า ม(

Page 29: Small is Beautiful 6 l

ประสู่�ทิธิ�ภาพัสู่�งกว�า ม(การวางแผนด(กว�าและอ��น ๆ เป1นสู่าค�ญแล0ว ย�อมแน�ใจได0ว�าจ�กต0องม(ประสู่บการณ.ก�บความผ�ดหว�ง ความค�ดทิ(�จะดาเน�นการจ�ดการะบบเศรษฐก�จทิ��วทิ�,งระบบพั�,นฐานของความโลภของป=จเจกชินด�งทิ(�มาร.กซึ่.ยอมร�บเชิ�นก�นน�,นแสู่ดงให0เห3นอานาจมห�ศจรรย.ทิ(�จะเปล(�ยนแปลงโลก

ความแข3งแกร�งของธิ�รก�จเอกชินอย��ทิ(�ความเร(ยบง�ายอ�นน�าสู่พั6งกล�วของม�นเอง ความค�ดทิ(�เห3นว�าชิ(ว�ตทิ�,งชิ(ว�ตสู่ามารถต�ดทิอนลงเหล�อความสู่าค�ญเพั(ยงด0านเด(ยวซึ่6�งก3ค�อกาไรน��นเอง น�กธิ�รก�จในฐานะทิ(�เป1นป=จเจกบ�คคลอาจจะสู่นใจในด0านอ��น ๆ ของชิ(ว�ต บางคร�,งก3สู่นใจแต�เฉพัาะกาไรเทิ�าน�,น

ศ�ตร�ของการโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐประกอบไปด0วยความเคล��อนไหวแยกก�นอย�างเด�นชิ�ดสู่องอย�าง ค�อ ความพัยายามทิ(�ทิาให0ประชิาชินทิ��วไปและคนทิ(�เก(�ยวข0องในภาคการผล�ตของร�ฐเชิ��อว�าสู่��งทิ(�สู่าค�ญประการเด(ยวในการแสู่วงหากาไร รวมทิ�,งความพัยายามทิ(�จะทิาให0พัวกเขาเชิ��อว�าการเบ(�ยงเบนโดยการโอนอ�ตสู่าหกรรมทิ�กอย�างเป1นของร�ฐ น�,นจะทิาให0ทิ�กคนต0องร�บภาระหน�กจนไม�อาจทินได0

เหต�ผลค�อไม�ใชิ�เป1นความผ�ดพัลาดในปณ�ธิานของน�กสู่�งคมน�ยมด�,งเด�ม รวมทิ�,งไม�ใชิ�เป1นเพัราะความล0มเหลวในการดาเน�นงานของอ�ตสู่าหกรรมทิ(�โอนเป1นของร�ฐ เน��องจากข0อกล�าวหาในล�กษณะน�,นไม�อาจได0ร�บการสู่น�บสู่น�นอย�างแน�นอน แต�เป1นเพัราะการขาดการไตร�ตรองในสู่�วนของน�กสู่�งคมน�ยม พัวกเขาจะไม�ฟุ่B, นต�วและการโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐก3จะทิาหน0าทิ(�ได0อย�างไม�เต3มทิ(�นอกจากพัวกเขาาจะแก0ไขทิ�ศนะของตนเสู่(ยใหม�

183.สู่��งทิ(�อย��ในภาวะเสู่(�ยงอ�นตรายหาใชิ�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ไม� หากเป1น

ว�ฒนธิรรม ม�ใชิ�มาตรฐานการครองชิ(พัหากเป1นค�ณภาพัชิ(ว�ต ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.และมาตรฐานการครองชิ(พัอาจได0ร�บการด�แลได0อย�างเทิ�า

Page 30: Small is Beautiful 6 l

เทิ(ยมก�น โดยระบบทิ�นน�ยมซึ่6�งปร�บให0อย��ในทิางสู่ายกลางด0วยการวางแผนบ0างเล3กน0อยก�บการจ�ดเก3บภาษ(อากรทิ(�ปร�บปร�งใหม� เพั��อให0การกระจายรายได0เป1นธิรรมข6,น แต�โดยทิ��วไปแล0วว�ฒนธิรรมและค�ณภาพัชิ(ว�ตในป=จจ�บ�นเป1นสู่��งทิ(�ถ�กทิาให0เสู่��อมทิรามลงโดยระบบด�งกล�าว

น�กสู่�งคมน�ยมควรจะใชิ0ว�ธิ(การโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐไม�ใชิ�เพั(ยงเพัราะจะข�บไล�นายทิ�น แต�จะต0องว�ว�ฒน.ระบบการบร�หารงานอ�ตสู่าหกรรมทิ(�เป1นประชิาธิ�ปไตยมากกว�าและม(ศ�กด�Lศร(ย��งกว�า ม(การจ0างงานทิ(�ม(เมตตาธิรรมมากข6,น ตลอดจนใชิ0ผลพั�วงแห�งความเฉล(ยวฉลาดและความอ�ตสู่าหะของมน�ษย.อย�างขย�นข�นแข3งมากข6,น หากพัวกเขาสู่ามารถทิาด�งน�,นได0ก3เทิ�าก�บม(อนาคตอย��ในกาม�อ หากพัวกเขาทิาไม�ได0ก3เทิ�าก�บว�าพัวกเขาไม�ม(สู่��งทิ(�ม(ค�ณค�าสู่มก�บหยาดเหง��อของเสู่ร(ชินจะมอบให0

กรุรุมส,ทธ,4ความจร�งทิ(�ประจ�กษ.ชิ�ดว�า ไม�การเปล(�ยนแปลงของระบบหร�อสู่ถาบ�น

ใด ๆ สู่ามารถขจ�ดป=ดเปAาสู่าเหต�ต�าง ๆ ของความเจ3บปAวยทิางสู่�งคมซึ่6�งประกอบไปด0วยอห�งการของความโลภหร�อการทิะเลาะว�วาตามธิรรมชิาต�มน�ษย. สู่��งทิ(�สู่�งคมสู่ามารถทิาได0ค�อการสู่ร0างสู่รรค.สู่ภาพัแวดล0อมซึ่6�งปราศจากแรงกระต�0นของอห�งการ โลภะ และการว�วาทิ แต�สู่�งคมก3ไม�อาจร�บประก�นได0ว�ามน�ษย.จะร�กษาหล�กการต�าง ๆ ของตนไว0 สู่��งทิ(�สู่�งคมสู่ามารถทิาได0ด(ก3ค�อการสู่ถาปนาระเบ(ยบสู่�งคมบนหล�กการ ซึ่6�งถ0าพัวกเขาปรารถนาพัวกเขาก3สู่ามารถหย�บย��นจ�ดหมายปลายทิางไว0ได0

การโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐ จ�กต0องเหมาะสู่มก�บความจาเป1นในแต�ละกรณ(อย�างไรก3ตาม เราอาจจะพับเห3นหล�กการจานวนหน6�งในว�สู่าหก�จทิ(�โอนเป1นของร�ฐให0บร�การแก�ประชิาชินในทิ�ก ๆ กรณ( ด�งน(, ค�อ

1. การปะปนธิ�รก�จเข0าก�บการเม�องย�อมอ�นตราย ย�งผลให0ธิ�รก�จไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัและเป1นการฉ0อฉลต�อการเม�อง

2. ธิ�รก�จทิ(�ถ�กโอนเป1นของร�ฐซึ่6�งให0บร�การแก�ประชิาชินย�อมจะม��งไปทิ(�ผลกาไรเสู่มอในแง�ทิ(�ต0องก�นเพั��ออย��ม�ใชิ�อย��เพั��อก�น และควรม(ทิ�นสู่ารองเผ��อไว0บ0าง

Page 31: Small is Beautiful 6 l

3. ธิ�รก�จทิ(�ถ�กโอนเป1นของร�ฐควรจะม(ข0อผ�กพั�นตามพัระราชิบ�ญญ�ต� ทิ(�จะทิาเพั��อประโยชิน.สู่�วนรวมในทิ�ก ๆ ด0าน“

4. ในอ�นทิ(�จะทิาให0 ผลประโยชิน.สู่�วนรวม ได0ร�บการยอมร�บและได0“ “

ร�บการพั�ทิ�กษ.ร�กษาในอ�ตสู่าหกรรมทิ(�โอนเป1นของร�ฐน�,น ก3ย�อมม(ความจาเป1นต�อข0อตกลงต�าง ๆ ซึ่6�งผลประโยชิน.อ�นชิอบธิรรมทิ�,งปวงจ�กสู่ามารถแสู่ดงออกมาและดาเน�นการโดยล�กจ0าง ชิ�มชินทิ0องถ��น ผ�0บร�โภครวมทิ�,งค��แข�งข�นได0

184.

5. อ�นตรายทิ(�สู่าค�ญของการโอนก�จการต�าง ๆ ของเอกชินเป1นของร�ฐ ค�อการเสู่พัต�ดของน�กวาง

แผนในการรวบอานาจไว0ในสู่�วนกลางมากเก�นไปด�งน�,นองค.การของสู่�งคมบนพั�,นฐานของหน0าทิ(�น� ,นต0องม(สู่�ทิธิ�บ0างในสู่ามประการ ค�อ สู่�ทิธิ�ครอบครองจ�กต0องได0ร�บการพั�ทิ�กษ.ร�กษาไว0 ตราบใดทิ(�ย�งม(การให0บร�การและจะยกเล�กก3ต�อเม��อไม�ม(การให0บร�การ ผ�0ผล�ตจ�กต0องม(ความสู่�มพั�นธิ.โดยตรงก�บชิ�มชิน ซึ่6�งการผล�ตดาเน�นไปโดยชิ�มชินเพั��อว�าความร�บผ�ดชิอบของผ�0ผล�ตต�อชิ�มชินจะได0ปรากฎีอย�างเด�นชิ�ดและไม�ผ�ดพัลาดไม�สู่�ญเสู่(ยด�งทิ(�เป1นอย��ในป=จจ�บ�นและพั�นธิกรณ(ในอ�นทิ(�จะคงไว0ซึ่6�งการให0บร�การย�อมอย��ทิ(�องค.การต�าง ๆ ทิางด0านว�ชิาชิ(พัของผ�0ทิ(�ต� ,งม�นข6,นมา และข6,นอย��ก�บการแนะนาและว�พัากษ.ว�จารณ.ของผ�0บร�โภค องค.การเหล�าน�,นจ�กต0องใชิ0สู่�ทิธิ�Dใชิ0เสู่(ยงให0มากข6,นในการปกครองอ�ตสู่าหกรรมเทิ�าทิ(�จาเป1น เพั��อทิ(�จะเป1นหล�กประก�นว�าพั�นธิกรณ(น�,นได0ร�บการนาไปปฎี�บ�ต�จร�ง

รุ ปแบบให็ม�ต�วอย�างธิ�รก�จขนาดกลางซึ่6�งดาเน�นการบนพั�,นฐานของกรรมสู่�ทิธิ�Dทิ(�

ปฎี�ร�ปแล0วได0แก�โภคทิร�พัย.ของบร�ษ�ทิสู่ก3อต เบเดอร. เจ0าของบร�ษ�ทิค�อเบเดอร.ได0ต�ดสู่�นใจนาเอา การเปล(�ยนแปลงแบบปฎี�ว�ต� เข0ามาใชิ0ในบร�ษ�ทิ“ “

ของตน

Page 32: Small is Beautiful 6 l

“ โดยต�,งอย��บนพั�,นฐานของปร�ชิญาซึ่6�งพัยายามทิ(�จะทิาให0อ�ตสู่าหกรรมเหมาะสู่มก�บความจาเป1นของมน�ษย. โดยว�ธิ(การจ�ดองค.การหร�อรวบรวม”

สู่าน6กในเสู่ร(ภาพัความผาสู่�กและศ�กด�Dศร(ของมน�ษย.ไว0ในบร�ษ�ทิให0มากทิ(�สู่�ด โดยไม�สู่�ญเสู่(ยความสู่ามารถในการแสู่วงหากาไร และเพั��อทิ(�จะกระทิาสู่��งน(,ตามว�ถ(ทิางอ�นเป1นทิ(�ยอมร�บโดยทิ��วไปของภาคอ�ตสู่าหกรรมเอกชิน โดยก�อต�,งโภคทิร�พัย.ร�วม (Commonwealth) และไม�เพั(ยงแต�จะกาหนดการแบ�งสู่รร อานาจทิ�,งหมด ซึ่6�งหมายถ6งกรรมสู่�ทิธิ�Dสู่�วนบ�คคลเทิ�าน�,น แต�“ “

ย�งได0กาหนดข0อจาก�ดเสู่ร(ภาพัแห�งการปฎี�บ�ต�ของบร�ษ�ทิด�งน(,ด0วยค�อ1. บร�ษ�ทิย�งคงเป1นการประกอบธิ�รก�จในขนาดจาก�ด บร�ษ�ทิจ�ก

ต0องม(คนงานไม�เก�น 350 คน ถ0าต0องเต�บโตก3ให0ม(หน�วยงานใหม�ทิ(�ม(การจ�ดองค.การและการบร�หารตามแนวบร�ษ�ทิแม�

2. ค�าตอบแทินการทิางานภายในองค.การระหว�างผ�0ได0ร�บค�าตอบแทินต�าสู่�ดก�บสู่�งสู่�ดจ�กไม�แตกต�างก�นเก�น 117 ก�อนการห�กภาษ(

3. การเป1นสู่มาชิ�กของบร�ษ�ทิค�อการเป1นห�0นสู่�วนม�ใชิ�การเป1นล�กจ0าง

4. คณะกรรมการผ�0อานวยการม(ความร�บผ�ดชิอบอย�างเต3มเปI� ยมภายใต0กฎีบ�งค�บทิ(�ระบ�ไว0ในธิรรมน�ญของบร�ษ�ทิ

5. ผลกาไรสู่�ทิธิ�ของบร�ษ�ทิ สู่ก3อต เบเดอร. ไม�เก�นร0อยละ 40

จ�กเป1นของคอมมอนเว3ลธิ. และอย�างต�าทิ(�สู่�ดร0อยละ 60 เก3บไว0เป1นค�าภาษ(อากร และทิ�นสู่ารอง

185.

6. บร�ษ�ทิจ�กต0องไม�ขายสู่�นค0าใด ๆ ให0แก�สู่�กค0าทิ(�บร�ษ�ทิทิราบว�าจะนาไปใชิ0เพั��อว�ตถ�ประสู่งค.ทิ(�เก(�ยวข0องก�บสู่งคราม

ว�ว�ฒนาการของบร�ษ�ทิ สู่ก3อต เบเดอร.ย�งคงดาเน�นต�อไปเป1นกระบวนการเร(ยนร� 0 และความหมายทิ(�สู่าค�ญย��งของสู่��งทิ(�ได0เก�ดข6,นทิ(�น� �นต�,งแต�ปI 2494 ก3ค�อการทิ(�ได0ทิาให0ทิ�ก ๆ คนทิ(�เก(�ยวข0องก�บบร�ษ�ทิเร(ยนร� 0และ กระทิาการหลายอย�างซึ่6�งอย��นอกเหน�อจากภารก�จของการหาเล(,ยงชิ(พัหร�อ

Page 33: Small is Beautiful 6 l

การแสู่วงหาค�าจ0างหร�อเพั(ยงแต�ชิ�วยธิ�รก�จหน6�งในการแสู่วงหาผลกาไรเทิ�าน�,น การกระทิาในล�กษณะน(,ม(เหต�ผลทิางเศรษฐก�จ เพั��อว�าเราทิ�,ง“

มวลจะม(ชิ(ว�ตทิ(�ด(ข6,นกว�าเด�ม ภายในบร�ษ�ทิสู่ก3อต เบเดอร. ทิ�กคนม(โอกาสู่ทิ(�“

จะยกระด�บตนเองข6,นสู่��ระด�บของมน�ษย.ชิาต�ทิ(�สู่�งกว�า ม�ใชิ�ดาเน�นตามเปGาหมายแห�งการอย��เหน�อตนโดยสู่�วนต�วซึ่6�งไม�เก(�ยวข0องก�บเปGาหมายของบร�ษ�ทิทิ(�เขาสู่ามารถกระทิาในขอบเขนใด ๆ หากแต�กระทิาตามเปGาหมายขององค.การอย�างเสู่ร(และร�าเร�งน(,เป1นการเร(ยนร� 0และกระบวนการเร(ยนร� 0น� ,นต0องอาศ�ยเวลา

อ(ต่ช้�ว,ต่ปรุะว(ต่,ของช้ ม��กเกอรุ�(E.F SCHUMACHER)…………………………….

ว(ยู่เด!กและว(ยู่รุ��นำเอ�ร.นต. ฟุ่ร�ทิดร�ชิ ชิ�ม0ากเกอร. หร�อทิ(�คนรอบข0างร� 0จ�กก�นในนามของ “

ฟุ่ร�ทิซึ่. เก�ดเม��อว�นทิ(�” 16 สู่�งหาคม 1911 ในกร�งนอนน. ประเทิศเยอรม�น ม(พั(�น0อง 4 คน คนโตสู่องคนเป1นฝาแฝดเป1นชิายหน6�ง หญ�งหน6�ง

ชิ��อเฮอร.มานและด(ด�ธิ แก�กว�าเขาปIเด(ยว น0องชิายชิ��อเอร�นต. และน0องสู่าวชิ��ออล�ซึ่าเบธิ บ�ดาของเขาเป1นน�กเศรษฐศาสู่ตร.อย��ทิ(�มหาว�ทิยาล�ยบอนน. มารดาเป1นล�กสู่าวของศาสู่ตราจารย.ทิางกฎีหมายว�ทิยาล�ยเด(ยวก�น ตระก�ลชิ�ม0ากเกอร.เด�มต�,งรกรากอย��ทิ(�เม�องเบรเมน สู่มาชิ�กของตระก�ลสู่�บสู่ายในการบร�หารปกครองบ0านเม�องมาน�บแต�,งแต�คร�สู่ตศตวรรษทิ(� 17

น�บต�,งแต�เร��มร� 0ความ ชิ�ม0ากเกอร.เป1นเด3กทิ(�ฉลาดฉายแววอย�างเห3นได0ชิ�ดจนแม0พั(�สู่าวของเขาซึ่6�งเป1นเพั��อนเล�นของเขามาต�,งแต�เด3ก ก3เก�ดความร� 0สู่6กเกรง ๆ ความเป1นเด3กชิ�างเจรจาและเร(ยนร� 0ได0ไว ทิาให0ผ�0ใหญ�ทิ�กคนเอ3นด�เขาเป1นพั�เศษ คร�,นโตข6,นและเข0าโรงเร(ยนม�ธิยมเม��อเร(ยนสู่�งข6,น ๆ ชิ�ม0ากเกอร.เร��มทิ��มเทิความสู่นใจก�บการเร(ยนทิางด0านอ�กษรศาสู่ตร.และมน�ษย.ศาสู่ตร.มากกว�าว�ทิยาศาสู่ตร. คร�,นอาย� 17 ปI ก3สู่ามารถแต�งบทิละครขนาดยาวเก(�ยวก�บการต�อสู่�0เพั��อความสู่าม�คค(ของชิาวเยอรม�นสู่ม�ยศตวรรษทิ(� 12

ได0 ในปIเด(ยวก�นน�,นเองเขาก3สู่ม�ครไปเร(ยนต�อทิ(�มหาว�ทิยาล�ยบอนน. อ�นเป1นบ0านเก�ดและถ��นเก�าของศาสู่ตราจารย.โดยอาศ�ยอย��ก�ยตายาย

Page 34: Small is Beautiful 6 l

ในบรรดาคร�ทิ(�เขาเร(ยนด0วยในปIแรกคนทิ(�เขาร� 0สู่6กประทิ�บใจมากทิ(�สู่�ดค�อ ศาสู่ตราจารย.โจเซึ่ฟุ่ ชิ�มปIเตอร. น�กเศรษฐศาสู่ตร.ชิาวเชิ3คผ�0เล��องล�อ ซึ่6�งเขายกย�องว�าเป1นคนเด(ยวทิ(�สู่ามารถสู่อนได0อย�างม(ชิ(ว�ตชิ(วา ประสู่บการณ.ก�บชิ�มปIเตอร.น(,ทิาให0เขาเร��มสู่นใจว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.อย�างจร�งจ�งเป1นคร�,งแรก

186.

หล�งจากเร(ยนไปได0ชิ�วงหน6�งบ�ดาก3ได0สู่�งชิ�ม0ากเกอร.ไปอย��ก�บครอบคร�วแพัทิย.คนหน6�งทิ(�เม�องตอทิแตมแฮมประเทิศอ�งกฤษโดยได0เร(ยนภาษาอ�งกฤษด0วยความขย�นอดทิน บ�งค�บต�วเองทิ�องศ�พัทิ.ว�นละไม�ต�ากว�า 100

คา จนสู่ามารถอ�าน เดอะไทิมสู่.และงานเข(ยนของอ�ม สู่ม�ทิ และเบอร. นาร.ด ชิอร. ได0 เชิ�น โภคทิร�พัย.ของชิาต� (The wealth of Nations) บทิแนะนาสู่�งคมน�ยมและทิ�นน�ยมของสู่ตร(ผ�0ชิาญฉลาด (The intelligat Woman ‘s Guide to socialism and Capitalism)

หล�งจากน�,นไม�นานเขาก3ย0ายเข0ากร�งลอนดอน โดยได0เข0าฟุ่=งคาบรรยายทิ(�สู่าน�กเศรษฐศาสู่ตร.แห�งกร�งลอนดอน(London School of

Economics) เป1นประจา แต�โดยสู่�วนใหญ�แล0ว ชิ�ม0ากเกอร.ก3หาได0ประทิ�บใจชิ(ว�ตและความเป1นอย��ตลอดจนการศ6กษาในอ�งกฤษไม� โดยทิ(�บรรยากาศต�อต0านเยอรม�นน�บต�,งแต�สู่งครามย�งไม�จางหาย จ6งทิาให0เขาร� 0สู่6กเป1นปฎี�ป=กษ.ต�ออ�งกฤษ

แต�เหต�การณ.พั�เศษสู่�ดทิ(�เก�ดข6,นเม��อเย�อนอ�งกฤษเป1นคร�,งแรกน(, ค�อ ก�อนกล�บม(ผ�0แนะนาให0เขาร� 0จ�กก�บจอห.น เมย.นาร.ด เคนสู่. น�กเศรษฐศาสู่ตร.ผ�0ม(ชิ��อเสู่(ยงโด�งด�งทิ(�สู่�ดในขณะน�,น การได0พับปะและเข0าร�วมสู่�มมนาก�บน�กเศรษฐศาสู่ตร.ชิ�,นห�วกะทิ�อย�างเคนสู่. ตลอดจนอาจารย.และน�กเร(ยนทิ(�เคมบร�ดจ. ทิาให0ชิ�มากเกอร.ต�ดสู่�นใจอย�างเด3ดขาดว�าอนาคตของเขาค�อการเป1นน�กเศรษฐศาสู่ตร.การมาอ�งกฤษของเขาคร�,งแรกน(,จ6งเร��มต0นด0วยอด�ม สู่ม�ทิ และจลงทิ(� จอห.น เมย.นาร.ด เคนสู่. แต�เขาถ6งแม0เขาจะไม�ประทิ�บใจอะไรหลาย

Page 35: Small is Beautiful 6 l

ๆ อย�างเก(�ยวก�บอ�งกฤษแต�แรงบ�นดาลใจคร�,งน(,ก3ทิาให0เขาน6กอยากเร(ยนทิ(�อ�งกฤษมากข6,น

เม��อเขากล�บเยอรม�นขณะทิ(�กาล�งล�งเลใจอย��น� ,นเขาก3ต�ดสู่�นใจสู่ม�ครสู่อบชิ�งทิ�นโรดสู่. ซึ่6�งมอบให0น�กเร(ยนเยอรม�นปIละ 2 คน เพั��อให0ไปศ6กษาต�อทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ด ประเทิศอ�งกฤษ โดยม(นโยบายของทิ�นว�า เพั��อหาคนหน��มทิ(�“

กอปรด0วยภ�ม�ป=ญญาอย�างเห3นการณ.ไกล ผ�0พัร0อมอ�ทิ�ศตนเพั��อภารก�จอ�นควรค�าทิ(�ตนเชิ��อม��น อ�นจะย�งสู่�มพั�นธิไมตร(ระหว�างมหาอานาจ 3 ชิาต� ค�อ อ�งกฤษ อเมร�กาและเยอรม�นให0แน�นแฟุ่Gนสู่�บไป หล�งจากสู่อบและ”

สู่�มภาษณ. ตลอดจนร�บประทิานอาหารร�วมก�บคณะกรรมการแล0ว ชิ�ม0ากเกอร.ก3ได0ร�บเล�อกเป1นหน6�งในสู่องน�กศ6กษาทิ(�จะเป1นต�วแทินของเยอรม�นไปศ6กษาต�อทิ(�อ�งกฤษ

รุ��งอรุ�ณูแห็�งว(ยู่ห็นำ��มก(บอ9อกซ์�ฟอรุ�ดและโคล(มเบ�ยู่ชิ(ว�ตของเขาทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดเป1นไปอย�างผ�ดความคาดหมาย เขาร� 0สู่6กผ�ด

หว�งในแง�การเร(ยนร� 0ไม�พัอใจทิ(�ถ�กบ�งค�บให0อ�านหน�งสู่�อทิ(�ไม�เห3นความจาเป1น นอกจากน(,ว�ชิาทิ(�ไม�อย��ในข�ายความสู่นใจของเขาอย�างภาษาลาต�น หร�อร�ฐธิรรมน�ญอ�งกฤษก3ทิาให0เขาร� 0สู่6กเบ��อหน�ายการเร(ยนย��งข6,น แม0กระน�,นก3ตามเขาก3พัยายามด0วยความอดทินในการสู่อบจนสู่อบผ�านคร�,งใหญ�ในว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.และร�ฐศาสู่ตร.โดยม(สู่�ทิธิ�Dทิาเก(ยรต�น�ยมด0วย แต�สู่��งทิ(�ทิาให0ชิ(ว�ตของเขาทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดม(ความหมายค�อความพัยายามทิ(�จะเข0าใจระบบการคล�งระหว�างประเทิศให0แตกฉานโดยพัยายามโยงถ6งเศรษฐก�จในเยอรม�นด0วย

ปIต�อมาเขาได0ร�บเล�อให0เป1นนายกสู่มาคมน�กศ6กษาเยอรม�นทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดเขาจ6งเป1นทิ(�ร� 0จ�กก�นในหม��น�กก�จกรรมและผ�0นาน�กศ6กษามหาว�ทิยาล�ยเป1นอย�างด( จนเป1นผลให0เขาได0ร�บเล�อกให0เป1นนายสู่มาคมไบรซึ่.

187.

อ�นเป1นสู่มาคมน�กศ6กษานานาชิาต� ทิ(�ม��งสู่ร0างความด(ต�อก�นความเป1นคนเด�นในหม��น�กศ6กษาทิาให0คณะ

Page 36: Small is Beautiful 6 l

กรรมการของมหาว�ทิยาล�ยจ�ดให0เขาน��งข�าวอ�ลเบ�ร.ต ไอน.สู่ไตน. ในงานเล(,ยงร�บรองทิ(�ทิางมหาว�ทิยาล�ยจ�ดต0อนร�บน�กว�ทิยาศาสู่ตร.ระด�บอ�จฉร�ยะผ�0น(, หล�งสู่อบใหญ�เขาไปฝHกงานทิ(�ธินาคารวอร.บ�ร.กในฮ�มบ�ร.ก ปIถ�ดมาเขาจ6งต�,งเข3มว�ทิยาน�พันธิ.ไปทิ(�นโยบายการคล�งและการธินาคารในทิางปฎี�บ�ต� จ6งขอต�ออาย�ทิ�นโรดสู่. เพั��อเด�นทิางไปมหาว�ทิยาล�ยโคล�มเบ(ยซึ่6�งได0ร�บความเห3นชิอบจากคณาจารย.และคณะกรรมการทิ�นเป1นอย�างด(ระหว�างเด�นทิางคร�,งน(,เขาได0พักหน�งสู่�อต�ดต�วไปอ�าน 2 เล�ม ค�อ ชิ(ว�ตและความค�ดของอ�ลเบ�ร.ต ชิไวเซึ่อร. ก�บขบถมหาชิน เข(ยนโดย โฮเซึ่� ออร.เตก0า อ( กาสู่เสู่3ทิ น�บเป1นพั�,นฐานสู่าค�ญทิ(�ทิาให0เขาเร��มต�,งคาถามในสู่��งทิ(�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ไม�ให0ความใสู่�ใจแต�อย�างใด แต�เม��อถ6งน�วยอร.ก ภารก�จน0อยใหญ�ก3ประด�งเข0ามาทิาให0เขาต0องพั�บเก3บคาถามเหล�าน(,เป1นหน�ออ�อนไว0ในใจ

แม0ชิ�ม0ากเกอร.จะเพัล�ดเพัล�นก�บงานว� �น ๆ น0อยใหญ�ทิ(�โคล�มเบ(ยและน�วยอร.กแต�ม(สู่��งสู่าค�ญทิ(�ทิาให0เขาไม�อาจม(ความสู่�ขสู่งบในชิ(ว�ตได0 น��นค�อ ชิตากรรมบ0านเก�ดเม�องนอนของเขา ข�าวคราวหลายประการทิ(�เล�าสู่�� ก�นมา ทิาให0เขาต0องต�อสู่�0ก�บต�วเองอย�างหน�ก แน�นอนฮ�ตเล�อร.และนาซึ่(ใชิ0ว�ธิ(โหดเห(,ยมร�นแรง เพั��อนร�วมชิาต�ของเขาก3สู่น�บสู่น�นความร�นแรงน(,ด0วย ย��งนานว�นเขาย��งถามต�วเองตลอดเวลาว�า เขาควรจะร(บกล�บบ0านหร�อป=กหล�กทิ(�อเมร�กาด( หากเขาต�,งใจอย��อเมร�กาต�อไปเขาไม�ต0องห�วงว�าจะไม�ม(งานทิาแต�เยอรม�นอ�นเป1นทิ(�ร �กของเขาเล�าแล0วเขากล�บไปจะทิาอะไรได0 คนทิ(�อ0าปากว�พัากษ.ว�จารณ.ถ0าไม�ถ�กเก3บก3ถ�กข��หล�งจากชิ��งใจอย��ระยะหน6�งเขาก3ต�ดสู่�นใจกล�บเยอรม�นท�งห็ล�ยู่แพ�ง

ราวก�บว�าเป1นลางร0าย ชิ�ม0ากเกอร.ออกเด�นทิางจากน�วยอร.กเม��อว�นทิ(� 1 เมษายน ปI 1934 อ�นเป1นว�นทิ(�ฝร��งถ�อว�าเป1นว�นโง� ซึ่,าร0ายโรคประจาต�วค�อ ไขข0อในกระด�กก3เร��มเล�นงานหน�กม�อข6,น เขาต0องลงไปนอนรวมอย��ก�บคนปAวยใต0ทิ0องเร�อตลอดระยะเวลาการเด�นทิาง ความเจ3บปAวยทิ�,งหลายถ�กอาพัรางไว0ใต0ทิ0องเร�อ ฉ�นใด ระบบนาซึ่(ก3อาพัรางความฉ0อฉลภายใต0ฉลากของความร�กชิาต�และความย��งใหญ�ของมาต�ภ�ม� ฉ�นน�,น ในภาวระสู่�าระสู่ายเชิ�นน(, ชิ�ม0ากเกอร.ไม�อาจเอาใจจดจ�อก�บว�ทิยาน�พันธิ.ของเขาได0 ถ6งฤด�ร0อนปI

Page 37: Small is Beautiful 6 l

น�,นเขาก3ไม�สู่ามารถแก0ไขอะไรได0 นอกจากจะปล�อยให0โอกาสู่สู่�ดทิ0ายทิ(�เขาจะจบปร�ญญาตร(ทิางเศรษฐศาสู่ตร.ผ�านไป ความโศกเศร0าเก(�ยวก�บบ0านเม�องของด�ก�นเน�,อในห�วใจของเขาไปหมดสู่�,นแล0ว บ�ดาของเขาเร��มศซึ่�กไซึ่0ไล�เล(ยงเก(�ยวก�บอนาคตของเขาบ�อยข6,น และหน�กข0อข6,นแต�เขากล�บไม�คาตอบอะไรแน�ชิ�ด ความร�นแรงทิ(�ปรากฎีบนทิ0องถนนความใจแคบของผ�0คนความหวาดระแวงทิ(�แผ�คล�มไปทิ��วสู่�งคม บอกเขาว�า เยอรม�นกาล�งเด�นไปสู่��หายนะภ�ยคร�,งใหญ�

หล�งจากฟุ่B, นไข0 เพั��อนของพั(�สู่าวชิวนเขาไปทิางานก�บสู่มาคมการค0าระหว�างประเทิศแห�งหน6�งด0วนเหต�ทิ(�ฮ�ตเลอร.ประกาศยกเล�กสู่นธิ�แวร.ซึ่ายสู่.โดยพัลการ การค0าระหว�างประเทิศจ6งหย�ดชิะง�กลง คนหน��มทิ(�เห3นการณ.ไกลจ6งรวมต�วก�นจ�ดต�,งสู่มาคมการค0าข6,นก�บประเทิศใกล0เค(ยงผ�อนหน�กให0เป1นเบาเพั��อไม�ให0เศรษฐก�จภายในประเทิศต0องเป1นอ�มพัาต ชิ�ม0ากเกอร.ตกปากร�บคาทิ�นทิ(� โดยถ�อโอกาสู่ทิ(�จะได0เร(ยนร� 0ว�ธิ(การ

188.ค0าขายระหว�างประเทิศไปในต�ว และฐานะการเง�นของเขาก3ด(ข6,นโดยลาด�บ เขาจ6งต�ดสู่�นใจทิ(�จะม(ครอบคร�วเป1นหล�กฐานเสู่(ยทิ(.

แอนนา ปIเตอร.เซึ่�น หร�อ ม�ชิ(� ของเพั��อนค�อเจ0าสู่าวของเขาทิ�นทิ(�ทิ(�ได0เห3น ม�ชิ(� เป1นคร�,งแรกเขาร� 0สู่6กตร6งตาตร6งใจในความสู่ง�างามของหล�อนเป1นอย�างย��ง ถ6งก�บบอกก�บเพั��อนว�า น(�แหละค�อผ�0หญ�งทิ(�ฉ�นสู่ามารถค�กเข�า“

อ0อนวอนงอนง0อได0ด0วย ในยามทิ(�ว0าว� �นใจเชิ�นนน(, บ�คล�กของหล�อนทิ(�เร(ยบ ”

ๆ แฝงไว0ด0วยความอ�อนโยนสู่(หน0าแสู่ดงออกถ6งอารมณ.ร�าเร�งแจ�มใสู่อย��ทิ�กเม��อ ทิาให0เขาร� 0สู่6กอ��มเอ�บใจเม��อได0ใกล0ชิ�ดหล�อน แม0ม��ชิ(�จะไม�ใชิ�ป=ญญาชินอย�างเขาแต�เธิอก3พัร0อมจะร�บฟุ่=งความค�ดอ�นพัล��นพัล�านของเขาอย�างสู่นอกสู่นใจ เพั��อน ๆ ต�างเห3นว�าทิ�,งค��เป1นค��ข� ,วตรงก�นข0ามทิ(�ม(แรงโน0มเข0าหาก�นโดยธิรรมชิาต� งานแต�งงานของเขาทิ�,งสู่องย��งใหญ�และหร�เก�นกว�าชิ�ม0ากเกอร.ต0องการน�ก แต�น��นเป1นธิรรมเน(ยมและความประสู่งค.ของผ�0ใหญ�ทิ�,งสู่องฝAายเม��อกล�บจากไปด��มน,าผ6,งพัระจ�นทิร.ได0ไม�นาน ชิ�ม0ากเกอร.ก3ได0ร�บจดหมายจากเพั��อนในสู่มาคมการค0าทิ(�ประจาอย��ทิ(�ประเทิศอ�งกฤษว�าน�กธิ�รก�จใหญ�คนหน6�ง

Page 38: Small is Beautiful 6 l

ต0องการน�กบร�หารม�อฉม�งมาควบค�มการลงทิ�นของเขาและเขาได0ย�นก�ตต�ศ�พัทิ.ของชิ�ม0ากเกอร.และเสู่นอให0ไปทิางานทิ(�ลอนดอน ชิ�ม0ากเกอร.ตอบตกลงทิ�นทิ(� ต0นปI 1973 ชิ�ม0ากเกอร.และม�ชิ(�จ6งออกเด�นทิางสู่��ลอนดอนทิ�ามกลางความฉงนฉงายของคนรอบข0าง

แผนำก �โลกในำมห็�ว,ทยู่�ล(ยู่ช้�ว,ต่ในสู่ายตาของนายจ0าง ชิ�ม0ากเกอร.ไม�ได0เป1นเสู่�อธิ�รก�จอย�างทิ(�เขาคาดไว0

ต�วเขาเองก3ตระหน�กถ6งข0อน(,ได0 สู่าหร�บนายจ0างของเขากาไรและความม��นคงย�อมมาเป1นอ�นด�บหน6�งในขณะทิ(เขาม��งการเร(ยนร� 0และทิดลองสู่��งใหม� ในแง�การทิางานของเขาจ6งค�อนข0างจะหน�กใจพัอสู่มควร โดยเฉพัาะอย�างย��งในกรณ(ทิ(�ต0องข�ดแย0งก�บเพั��อนร�วมงานและถ�กนายจ0างตาหน� ม�กเก�ดข6,นบ�อย

ชิ(ว�ตของเขาในระยะเก�อบ 2 ปI ต�อมา จ6งเต3มไปด0วยความระสู่�าระสู่ายทิ�,งในแง�สู่�วนต�วและความข�ดแย0งข�ดแย0งก�บบร�ษ�ทิและนายจ0างเร��มปลายย��งข6,นทิ�กทิ( ในแง�สู่�งคมความร� 0สู่6กต�อต0านเยอรม�นก3เร��มระอ�ข6,นในอ�งกฤษ ในทิางการเม�องทิ�กคนเร��มหมดหว�งทิ(�จะระง�บสู่งครามคร�,งใหญ� เม��อถ6งฤด�ร0อนปI 1939 ม�ชิ(�ก�บปIเตอร.ล�กชิายคนโตก3เด�นทิางกล�บไปเย(�ยมบ0านทิ(�เยอรม�นเขาต0องประจ�ญก�บป=ญหาทิ(�กาล�งประด�งเข0าโดยลาพั�ง เขาเร��มอ�านงานเข(ยนของโชิเพั3นฮาวเออร.และน�ทิชิ(�อย�างจร�งจ�งแต�ความก�งวลทิ(�ร�มเร0าเขาเข0ามาทิาให0เขาไม�สู่มาธิ�พัอ

ชิ�ม0าเกอร.ลาออกจากบร�ษ�ทิเพั��อนได0หางานให0ทิาเป1นล�กจ0างค�มไร�เพัาะปล�กและปศ�สู่�ตว.ของโรเบ�ร.ต แบรนด.ทิ(�เม�องนอร.ธิ แธิมต�นเชิ(ยร. เขาจ6งไปค�มงานทิ(�น� �น ซึ่6�งเร(ยกได0ว�าอย��บ0านนอกคอกนาเลยทิ(�เด(ยว ย�งไม�ทิ�นจะได0บทิเร(ยนทิ(�สู่องของชิ(ว�ตบ0านนา เขาก3ต0องระหกระเห�รไปอ(ก ข�าวเร��องแนวทิ(�ห0าในฮอลแลนด.ทิาให0ร�ฐบาลอ�งกฤษต0องต�ดสู่�นใจต�,งค�าย เชิลยศ6กเกณฑ์.ชิายชิาวเยอรม�นทิ�,งหมดไปเข0าค�าย เขาจ6งต0องจากบ0านและครอบคร�วไปอย��ร �วมก�บเชิลยศ6กสู่งครามกว�า 1,400 คนใกล0แคว0นเวลล.

189.

Page 39: Small is Beautiful 6 l

ชิ�ม0ากเกอร.บอกว�าทิ(�ค�ายเชิลยศ6กน(,แหละ เป1นมหาว�ทิยาล�ยทิ(�แทิ0จร�งแห�งแรกของเขา เขาต0องคล�กคล(ก�บคนทิ�กชิ�,น ทิางานทิ�กอย�างต�,งแต�ล0างสู่0วมไปจนถ6งห�วหน0ากล��มเขาต0องปร�บต�วเข0าก�บคนหลายแบบซึ่6�งต�างก3แบกป=ญหาความทิ�กข.ทิรมานนานาชิน�ดมาเล�าสู่��ก�นฟุ่=ง

อาศ�ยทิ(�แบรนด.ม(เสู่0นสู่ายมาก ชิ�มาเกอร.จ6งได0ร�บการปลดปล�อยต�วในอ(ก 4 เด�อนต�อมาและงานในไร�ทิาให0เขาแกร�งข6,นทิ�,งทิางร�างกายและจ�ตใจ ระยะน�,นเขาได0ศ6กษางานของน�กเศรษฐศาสู่ตร.หลายสู่าน�ก ป=ญหาหล�กทิ(�เขาพัยายามขบให0แตกในชิ�วงน�,นก3ค�อ จะปร�บปร�งระบบการค0าระหว�างประเทิศได0อย�างไร เพั��อระง�บไม�ให0สู่งครามใหญ�คร�,งต�อไปปะทิ�ข6,นอ(กและระบบด�งกล�าวจะชิ�วยก�0สู่ถานการณ.หล�งสู่งครามเยอรม�นได0อย�างไร ชิ�ม0ากเกอร.ทิ��มต�วเข(ยนร�างบทิความชิ�,นหน6�งเพั��อตอบป=ญหาด�งกล�าว โดยเสู่นอให0ม(การจ�ดต�,งระบบความร�วมม�อในทิางการค0าระหว�างประเทิศทิ(�ประสู่บป=ญหาทิางเศรษฐก�จด0วย อย�างไรก3ตามร�างข0อเสู่นอของเขาทิาให0ชิ��อของเขาเป1นทิ(�ร� 0จ�กในหม��น�กเศรษฐศาสู่ตร.มากข6,น จนในทิ(�สู่�ด สู่ถาบ�นสู่ถ�ต�ทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดก3เสู่นองานให0เขาทิา ด0วยความสู่น�บสู่น�นจากแบรนด. ชิ�ม0ากเกอร.จ6งกล�บค�นสู่��แวดวงว�ชิาการอ(กคร�,ง

ระยะน(,ชิ�ม0ากเกอร.เข(ยนบทิความลงหน�งสู่�อพั�มพั.และวารสู่ารต�าง ๆ อย�างต�อเน��อง ความทิ(�เป1นเข(ยนหน�งสู่�อได0อย�างม(ชิ(ว�ตชิ(วาน�าอ�าน ทิาให0บทิความของเขาเป1นทิ(�น�ยมอย��ไม�น0อย ต�อมาเขาได0ร� 0จ�กก�บเซึ่อร. ว�ลเล(�ยม เบเวอร�ดจ. ซึ่6�งกาล�งสู่นใจป=ญหาการว�างงานเชิ�นเด(ยวก�นก�บชิ�ม0ากเกอร.การได0ทิางานก�บเบเวอร�ดจ.ถ�อว�าเป1นห�วเล(,ยวห�วต�ออ(กคร�,งหน6�งของชิ(ว�ตก3ว�าได0 เบเวอร�ดจ. เป1นคนทิ(�ก0าวร0าว เป1นน�กอน�ร�กษ.น�ยม ย6ดม��นในมน�ษยธิรรม เม��อเขาต0องมาเผชิ�ญก�บคนทิ(�ค�ดต�างออกไปจากเขา ทิาให0เขาต0องต�,งคาถามก�บความเข0าใจเด�ม ๆ ทิ(�เขาเคยม(อย��หลายประการ

คร�,งหน6�ง ขณะทิ(�กาล�งเถ(ยงก�นเร��องป=ญหาการว�างงาน เบเวอร�ดจ.ก3ร�กเขาจนถ6งม�มอ�บปรามาสู่ว�า ว(ธิ(ว�เคราะห.แบบเศรษฐศาสู่ตร.ศาสู่ตร.มาตรฐานน�,น เห3นคนไม�เป1นคน เห3นแค�เป1นต�วเล3กในสู่มการลอย ๆ ซึ่6�งเป1นเร��องทิ(�มน�ษยน�ยมอย�างเขาร�บไม�ได0 ในทิ�ศนะของเบเวอร�ดจ. ป=ญหาหล�กของการว�างงานน�,นไม�ได0อย��ทิ(�ว�าม�นทิาให0ระบบ เสู่(ยด�ล หย�ดทิางาน ต�ดข�ด ” ”

Page 40: Small is Beautiful 6 l

หร�อ ไม�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั แต�อย��ทิ(�ว�า ม�นทิาให0มน�ษย.ทิ(�ม(เล�อดเน�,อและม(ชิ(ว�ตจ�ตใจต0องอย��อย�างไร0ศ�กด�Dศร(ต�างหากความขาดแคลนและการตกงานน�,นไม�เพั(ยงแต�ก�ดก�นกระเพัาะคนแต�ย�งบ��นทิอนความม��นใจในชิ(ว�ตเพั��อนมน�ษย.ด0วยก�นทิ(�เด(ยว ประเด3นน(,ก3เอาไปใสู่�ไว0ในสู่มการคณตศาสู่ตร.ใด ๆ ไม�ได0 ชิ�ม0ากเกอร.ผ�0ซึ่6�งไม�ยอมใครง�าย ๆ ก3ต0องน��งอ6,งไป ประสู่บการณ.ทิ(�เขาได0จากเบเวอร�ด. น(�เอง ทิ(�ทิาให0เขาค�ดถ6ง เศรุษฐศ�สต่รุ�ท��เห็!นำคนำเป#นำ“

คนำ”(Economics as if people mattered)อ�นเป1นชิ��อรองของหน�งสู่�อเล�มสู่าค�ญของเขาในเวลาต�อมา ชิ�ม0ากเกอร. เสู่(ยชิ(ว�ตเม��อเด�อน ก�นยายน ปI 1977 รวมอาย�ได0 66 ปI

……………………………………………

190

ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุช้�มช้นำ( Community Resources Development )

เพั��อให0เก�ดความเข0าใจในรายละเอ(ยดเก(�ยวก�บการพั�ฒนาทิร�พัยากรชิ�มชินด(ย��งข6,น ควรได0ทิาความเข0าใจก�บความหมายขององค.ประกอบของคาทิ(�เก(�ยวข0องเสู่(ยก�อน ซึ่6�งสู่ามารถจาแนกได0ด�งต�อไปน(,

การพั�ฒนา หมายถ6ง การกระทิาทิ(�ก�อให0เก�ดการเปล(�ยนแปลงจากสู่ภาพัหน6�งไปสู่��อ(กสู่ภาพัหน6�งทิ(�ด(กว�า โดยม(การกาหนดการทิ�ศทิางหร�อการวางแผนไว0ล�วงหน0า เพั��อให0ประชิาชินม(ความเป1นอย��อย�างผาสู่�ข ม(ความเจร�ญทิางศ�ลปว�ฒนธิรรมและความสู่งบ

ทรุ(พยู่�กรุ หมายถ6ง สู่��งทิ�,งปวงทิ�,งม(ร�ปร�างและไม�ม(ร�ปร�างอ�นเป1นสู่��งทิ(�ม(ค�ณค�า

ช้�มช้นำ หมายถ6ง กล��มคนทิ(�อย��รวมก�นเป1นสู่�งคมขนาดเล3ก อาศ�ยอย��ในอาณาบร�เวณเด(ยวก�น และม(ผลประโยชิน.ร�วมก�น องค.ประกอบของชิ�มชินอาจจาแนกได0ด�งน(,

1) กล��มคนทิ(�มารวมต�วก�นโดยความสู่ม�ครใจ

Page 41: Small is Beautiful 6 l

2) สู่ถานทิ(� ทิ�,งทิ(�มน�ษย.สู่ร0างข6,นหร�อม(อย��ตามธิรรมชิาต�3) ความสู่�มพั�นธิ.ของกล��มทิ(�อย��ร �วมก�น4) ผลประโยชิน.ทิ(�ม(ร�วมก�นหร�อความสู่นใจตรงก�นกล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว การพั�ฒนาทิร�พัยากรชิ�มชิน จ6งหมายถ6ง การ

เปล(�ยนสู่ภาพัของทิ�กสู่��งทิ�กอย�างในสู่�งคมทิ(�กล��มคนอาศ�ยอย�� เพั��อก�อให0เก�ดประโยชิน.ต�อการดารงชิ(พัของคนอย�างสู่มด�ลก�บสู่ภาพัแวดล0อมของสู่�งคม และเป1นความก0าวหน0าหร�อความเจร�ญอย�างย��งย�นและแทิ0จร�งห็ล(กของก�รุพ(ฒนำ�

ว�ธิ(การพั�ฒนาชิ�มชินในป=จจ�บ�น ม(การใชิ0หล�กการหร�อแนวค�ดในการพั�ฒนาหลายว�ธิ(การ สู่ามารถสู่ร�ปได0ด�งต�อไปน(,1. ก�รุม�ส�วนำรุ�วมของปรุะช้�ช้นำ (People Participation)

หมายถ6ง การทิ(�ประชิาชิน (People) ม(สู่�วนร�วม (Participation)

ในก�จกรรมใดก�จกรรมหน6�งทิ(�กระทิาข6,น ซึ่6�งหล�กในการม(สู่�วนร�วมของประชิาชินเก�ดข6,นได0ใน 5 ล�กษณะ ค�อ

1) ร�วมศ6กษาป=ญหาสู่าเหต�ของป=ญหาและความต0องการของชิ�มชิน ได0แก� การสู่า รวจข�,นต0น(preliminary reconnaissance) เพั�� อจ�ดลา ด�บความสู่า ค�ญของป=ญหา (priority problem identification studies)

2) ร�วมค�ดสู่ร0างร�ปแบบการพั�ฒนาเพั��อแก0ป=ญหาและสู่นองความต0องการของชิ�มชิน ได0แก�การแสู่วงหาแนวทิางแก0ไข (search for solutions)

3) ร�วมกาหนดทิ�ศทิาง แผนงาน โครงสู่ร0าง หร�อก�จกรรม เป1นการกาหนดแนวทิางในการแก0ป=ญหา (assessment for solution)

191.4) ร�วมต�ดสู่�นใจ ในการใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�ม(จาก�ดให0เป1นประโยชิน.ต�อสู่�วน

รวม โดยปฏ�บ�ต�ตามโครงการทิ(�ได0กาหนดไว05) ร�วมบร�หารงานพั�ฒนาทิ�,งสู่ต�ป=ญญา แรงงานและทิ�น ตามข(ด

ความสู่ามารถ รวมทิ�,งการควบค�ม ต�ดตาม ประเม�นผล และซึ่�อมบาร�งผลทิ(�

Page 42: Small is Beautiful 6 l

เก�ดข6,นจากการทิาก�จกรรมน�,นๆ ได0แก� การประเม�นผลตามโครงการ และการพั�จารณาทิบทิวนโครงการหร�อดาเน�นการให0บรรล�ผล

กล�าวโดยสู่ร�ป การม(สู่�วนร�วมของประชิาชินในการพั�ฒนาชิ�มชิน เป1นการเข0าร�วมในก�จการการพั�ฒนาชิ�มชินในทิ�กข�,นตอนของกระบวนการพั�ฒนา ซึ่6�งผลทิ(�ได0ร�บจากการพั�ฒนาทิ(�สู่าค�ญค�อ ม(การพั�ฒนาทิ(�ตรงตามความต0องการของชิ�มชิน และสู่มาชิ�กในชิ�มชินม(ความร� 0สู่6กเป1นเจ0าของก�จกรรมการพั�ฒนาน�,นๆ ความสู่าเร3จในการพั�ฒนาจ6งม(โอกาสู่เป1นไปได0ง�าย2. ก�รุพ%�งต่นำเอง (Self – Reliance)

การพั6�งตนเองจ�ดเป1นค�าน�ยมชิาต� 1 ใน 5 ประการ อ�นประกอบด0วย การประหย�ดและออม การม(ระเบ(ยบว�น�ยและการเคารพักฎีหมาย การปฏ�บ�ต�ตามหล�กค�ณธิรรมของศาสู่นา การม(ความร�กชิาต� ศาสู่น. กษ�ตร�ย. และการพั6�งตนเอง ขย�นหม��นเพั(ยร ม(ความร�บผ�ดชิอบ การพั6�งตนเองได0ร�บการกล�าวถ6งมากข6,นในป=จจ�บ�นภายหล�งประเทิศไทิยประสู่บป=ญหาภาวะเศรษฐก�จซึ่บเซึ่าอย�างร�นแรงทิ(�เร��มมาต�,งแต� ปI พั.ศ. 2539 ซึ่6�งสู่าเหต�สู่าค�ญประการหน6�งค�อการทิ(�ประเทิศไทิยดาเน�นนโยบายทิางด0านเศรษฐก�จแบบพั6�งพัามากเก�นไปเม��อต�างประเทิศถอนเง�นจากการลงทิ�นออกไปจากประเทิศไทิยทิาให0ประเทิศขาดเง�นทิ�นหม�นเว(ยนจนเศรษฐก�จชิะง�กง�น ร�ฐบาลขาดเง�นสู่าหร�บการพั�ฒนาประเทิศ

การพั6�งตนเอง (Self – Reliance) โดยความหมายตามแนวทิางการพั�ฒนาชิ�มชิน หมายถ6ง การทิ(�แต�ละชิ�มชินสู่ามารถดารงชิ(ว�ตโดยอาศ�ยทิร�พัยากรธิรรมชิาต�เป1นหล�ก ม��งให0คนม(ความสู่ามารถในการชิ�วยตนเองได0 โดยไม�ต0องพั6�งพัาคนอ��นเสู่มอไป มองเห3นทิร�พัยากรธิรรมชิาต�เป1นสู่�วนหน6�งของชิ(ว�ต ม(จ�ตใจใฝAค�ณธิรรม ย6ดม��นในประเพัณ(ชิ�มชิน ม(จ�ตว�ญญาณทิ(�ม� �นคงเป1นฐานทิ(�สู่าค�ญในการพั�ฒนา

ด�งน�,นการพั6�งพัาตนเองจ6งม�ใชิ�เป1นการย6ดต�วเองออกจากความสู่�มพั�นธิ.ก�บสู่�งคมอ��นอย��ในล�กษณะของความเป1นอ�สู่ระ ความเสู่มอภาคทิ�,งในระด�บป=จเจกบ�คคล ก�บชิ�มชิน หร�อก�บสู่�งคมภายนอก โดยม��งทิ(�จะปฎี�บ�ต�ในอ�นทิ(�จะพั�ฒนาสู่�งคมของตนเองเพั��อย�นบนขาของตนเอง การพั6�งพัาสู่�งคม

Page 43: Small is Beautiful 6 l

อ�� นอย�� ในล�กษณะการพั6� งพัาอาศ�ยก�น (interdependency) หร�อในล�กษณะของน,าพั6�งเร�อเสู่�อพั6�งปAา3. ก�รุพ(ฒนำ�อยู่��งยู่(�งยู่2นำ (Sustainable Development)

เป1นคา ศ�พัทิ.ทิ(� เก(�ยวข0องก�บการพั�ฒนา ทิ(� เพั��งเก�ดข6, นได0 ไม�นาน เน��องจากผลทิ(�เก�ดจากการพั�ฒนาทิ(�ม��งความเจร�ญก0าวหน0าทิางเศรษฐก�จ ม��งแสู่วงหารายได0จากม�ลค�าทิางด0านต�วเง�นเป1นสู่าค�ญ ทิาให0เก�ดการละเลยทิางด0านสู่��งแวดล0อม โดยเฉพัาะสู่��งแวดล0อมทิางธิรรมชิาต� และสู่��งแวดล0อมทิางว�ฒนธิรรมได0ถ�กทิาลายและเสู่��อมถอยลงไปมาก ทิาให0คนร� �นหล�งหร�อร� �นป=จจ�บ�นได0ร�บผลกระทิบจากการพั�ฒนาทิ(�ม��งแต�ความจาเร�ญ

192.ทิางเศรษฐก�จ แนวค�ดการพั�ฒนาทิ(�ย� �งย�นจ�งได0ร�บการกล�าวขานมากข6,น ม(การสู่น�บสู่น�นโดยม��งหว�งให0การพั�ฒนาเป1นประโยชิน.ต�อเน��องไปถ6งอนาคต เพั��อนองความต0องการของชิ�มชินโดยไม�ละเลยความเป1นอย��ของชินในร� �นป=จจ�บ�น ให0ความสู่าค�ญก�บการพั�ฒนาน�เวศว�ทิยา

ก ล� า ว โ ด ย สู่ ร� ป แ ล0 ว ก า ร พั� ฒ น า อ ย� า ง ย�� ง ย� น (Sustainable

development) เป1นแนวค�ดในการพั�ฒนาทิางเศรษฐก�จสู่�งคมเพั�� อปร�บปร�งค�ณภาพัชิ(ว�ตของคนและชิ�มชินให0ด(ข6,นควบค��ก�บความม��นคงอย�างไม�กระทิบสู่��งแวดล0อม ทิางธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมทิางว�ฒนธิรรม โดยตอบสู่นองความต0องการของชิ�มชินในป=จจ�บ�นแต�ไม�ทิาลายระบบน�เวศซึ่6�งจะเป1นทิ(�ต0องการในอนาค และคาน6งถ6งความย��งย�นในระยะยาว (long – term sustainability)4. ก�รุพ(ฒนำ�อยู่��งองค�รุวม (Holistic approach)

การพั�ฒนาอย�างองค.รวมเม��อพั�จารณาในสู่�วนของการพั�ฒนาชิ�มชินแล0ว จ6งเป1นการพั�ฒนาอย�างม(สู่�วนร�วมของทิ�กฝAายและกระทิาในทิ�กเร��องในการพั�ฒนาให0เต3มศ�กยภาพัซึ่6�งม(แนวทิางในการพั�ฒนา 2 ประการ ด�งน(,

1. การพั�ฒนาคนให0ครอบคล�มองค.ประกอบในการดารงชิ(ว�ต ค�อ พั�ฒนาทิางด0านภายภาพัและทิางด0านจ�ตภาพั ค�อการพั�ฒนาความร� 0ความ

Page 44: Small is Beautiful 6 l

สู่ามารถทิ(�เพั(ยงพัอในเร��องของว�ตถ� เทิคโนโลย( และการพั�ฒนาเพั��อความสู่ว�างไสู่วทิางว�ญญาณ ทิางจ�ตใจ

2. การพั�ฒนาภายใต0การประสู่านงานของหน�วยงานหร�อองค.กรทิ(�ร �บผ�ดชิอบ ต�,งแต�การประสู่านแผนงาน ประสู่านความร�วมม�อในการดาเน�นการและการประเม�นผลร�วมก�น

กล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว การพั�ฒนาอย�างองค.รวมจ6งเป1นการพั�ฒนาทิ(�ต0องเก�ดจากการประสู่านงานของผ�0ทิ(�เก(�ยวข0อง และผ�0ร �บผ�ดชิอบจากหลายแนวทิางมาเป1นเร��องเด(ยวก�น และวางว�ตถ�ประสู่งค.ของการพั�ฒนาทิ(�ครอบคล�มความเป1นคนในทิ�กด0าน ควบค��ไปก�บสู่ภาวะแวดล0อมรอบต�วคน5. ก�รุพ(ฒนำ�แบบเศรุษฐก,จพอเพ�ยู่ง (Economic Sufficiency)

เม��อประเทิศไทิยม��งพั�ฒนาชิาต�เพั��อแสู่วงหา การก�นด(อย��ด( เสู่ร�มสู่ร0างความจาเร�ญทิางเศรษฐก�จและชิ��นชิมก�บการเพั��มข6,นของรายได0ประชิาชิาต� ทิ(�สู่�ดทิ0ายแล0วกลายเป1นภาพัลวงตา หายนะทิางเศรษฐก�จได0เข0ามาเย�อนเก�ดความถดถอยทิางเศรษฐก�จ ประชิาชินได0ร�บผล การก�นไม�ด(อย��ไม�ด( มาแทินทิ(� ภาวะหน6�งทิ(�จ�ดว�าอ�นตรายอย�างย��งจากผลกระทิบด�งกล�าวค�อ การเก�ดภาวะการว�างงานของคนงานจานวนมาก ทิ�,งแรงงานไร0ฝIม�อ แรงงานก6�งฝIม�อ รวมทิ�,งระด�บม�นสู่มองของประเทิศ ผลจากการว�างงานสู่��งทิ(�ตามมาค�อ การอพัยพัค�นถ��นของแรงงานน�บล0านคน ทิ(�เด�นทิางกล�บสู่��ชินบทิ ร�ฐบาลได0เร�งหาทิางในการสู่ร0างงานให0เก�ดข6,นในชินบทิโดยจ�ดสู่รรงบประมาณจานวนมาก เพั��อรองร�บกล��มคนเหล�าน�,นแต�ด�เหม�อว�าจะได0ผลไม�เต3มทิ(�น�กเน��องจากงบประมาณทิ(�ปล�อยลงไปไม�เพั(ยบพัอทิ(�จะเย(ยวยาผลพัวงจกาพั�ษเศรษฐก�จฟุ่องสู่บ��ทิ(�แตกแล0ว

193.พัระบาทิสู่มเด3จพัระเจ0าอย��ห�วภ�ม�พัลอด�ลยเดชิ จ6งได0ทิรงพัระราชิทิาน

แนวค�ด ในเร��องเศรษฐก�จพัอเพั(ยงให0ก�บประชิาชิาต�ไทิย เพั��อเป1นเคร��องเต�อนสู่ต�และเพั��อเย(ยวยาพัสู่กน�กรของพัระองค.ทิ�าน แนวเศรษฐก�จพัอเพั(ยงตามแนะพัระราชิดาร� ไม�ใชิ�เร��องทิ(�พัระองค.ทิรงม(พัระราชิดาร� แต�โดย

Page 45: Small is Beautiful 6 l

ความเป1นจร�งพัระบาทิสู่มเด3จพัระเจ0าอย��ห�วได0ม(กระแสู่ร�บสู่��งในแนวทิางน(,อย��เสู่มอ เพั(ยงแต�ประชิาชิาต�ไทิยขาดทิ(�จะแปลไปสู่��ภาคปฏ�บ�ต� เพัราะในอด(ตม�วแต�ไปล��มหลงอย��ก�บการบร�โภคน�ยม อย��ภายใต0ล�ทิธิ�นายแสู่วงหาความก0าวหน0าทิางว�ตถ�ก�นอย�างไม�หย�ดหย��ง

เศรษฐก�จพัอเพั(ยง เป1นปร�ชิญาชิ(,ถ6งแนวทิางการดารงอย��และปฏ�บ�ต�ตนของประชิาชินในทิ�กด0าน ต�,งแต�ระด�บครอบคร�ว ระด�บชิ�มชิน จนถ6งระด�บร�ฐ ทิ�,งในการพั�ฒนาและการบร�หารประเทิศเป1นไปในทิ�ศทิางสู่ายกลาง โดยเฉพัาะการพั�ฒนาเศรษฐก�จเพั��อให0ก0าวทิ�นต�อโลกย�คโลกาภ�ว�ตน.

ความพัอเพั(ยง หมายถ6ง ความพัอประมาณ ความม(เหต�ผล รวมถ6งความจาเป1นทิ(�จะต0องม(ค�0มก�นต�วทิ(�ด(พัอสู่มควร ต�อการม(ผลกระทิบใดๆ อ�นเก�ดจากการเปล(�ยนแปลงทิ�,งภายนอกและภายใน ทิ�,งน(,จะต0องอาศ�ยความรอบร� 0 ความรอบคอบและความระม�ดระว�งอย�างย��งในการนาว�ชิาการต�างๆ มาใชิ0ในชิาต� โดยเฉพัาะเจ0าหน0าทิ(�ของร�ฐน�กทิฤษฏ(และน�กธิ�รก�จในทิ�กระด�บ ให0ม(สู่าน6กในค�ณธิรรมความซึ่��อสู่�ตย.สู่�จร�ตและให0ม(ความรอบร� 0เหมาะสู่มดา เน�นชิ(ว�ตด0วยความอดทิน ความเพั(ยร ความม(สู่ต�ป=ญญาและความรอบคอบ เพั��อให0สู่มด�ลและความพัร0อมต�อการรองร�บการเปล(�ยนแปลงอย�างรวดเร3วและกว0างขวาง ทิ�,งด0านว�ตถ� สู่�งคม สู่��งแวดล0อม และว�ฒนธิรรมจากโลกภายนอกได0เป1นอย�างด(6. ช้�มช้นำเข�มแข!ง

สู่�งคมไทิยในป=จจ�บ�นม��งหว�งฟุ่B, นฟุ่�สู่ภาพัสู่�งคมทิ(�กาล�งล�มสู่ลายให0กล�บค�นสู่��สู่ภาพัตามคากล�าวทิ(�ว�า คนม(ความสู่�ข ครอบคร�วอบอ��น ชิ�มชินเข0ม“

แข3ง สู่�งคมสู่�นต� สู่��งแวดล0อมย��งย�น เน��องจากสู่ภาพัการพั�ฒนาทิ(�ขาดพั�,น”

ฐานทิางว�ฒนธิรรมของชิาต� ก�อให0เก�ดป=ญหามากมายข6,นในสู่�งคม เชิ�น ครอบคร�วแตกแยก เก�ดสู่ภาพัการรวยกระจ�กจนกระจาย อาชิญากรรม ยาเสู่พัต�ด และความร�นแรงในร�ปแบบอ��นๆ การพั�ฒนาทิ(�ม��งแต�ความจาเร�ญทิางเศรษฐก�จของสู่�งคมไทิยได0ทิาลายพั�,นฐานแห�งความเป1นไทิยหลายประการ

ด�งน�,นชิ�มชินจะเข0มแข3งได0ก3ต�อเม��อม(การรวมต�วทิางสู่�งคมทิ(�หลากหลายร�ปแบบ และม(เคร�อข�ายโดยทิ(�องค.กรชิาวบ0านเป1นก�ญแจสู่าค�ญ เม��อ

Page 46: Small is Beautiful 6 l

สู่มาชิ�กในชิ�มชินม(การรวมต�ว สู่มาชิ�กจะม(ความต��นต�วแข3งข�นม(การเร(ยนร� 0อย�างต�อเน��อง ก�อให0เก�ดป=ญญาเพั��อการพั�ฒนาชิ�มชินของตนเอง ด�งเชิ�นแนวทิางของกล��มออมทิร�พัย.คลองเปIยะ ทิ(�เร��มต0นด0วยสู่มาชิ�ก 27 คน ป=จจ�บ�นม(สู่มาชิ�กประมาณ 5,000 คน ม(เง�นออมสู่ะสู่มมากกว�า 70 ล0าน เก�ดการแตกหน�วยของกล��มต�างๆในการให0สู่ว�สู่ด�การและด�แลสู่มาชิ�กอ(กมากมาย

กล�าวโดยสู่ร�ป ชิ�มชินเข0มแข3ง เป1นเปGาหมายในการดรงชิ(ว�ตของคนในชิ�มชินเพั��อให0สู่ามารถม(ศ�กยภาพัในการดารงชิ(ว�ตอย�างม(ความสู่�ข โดยเก�ดข6,นจากการร�วมม�อก�นของทิ�กฝAายภายในชิ�มชินและเป1นการทิางานพั�ฒนาทิ(�ต�อเน��อง

194.จากหล�กการพั�ฒนาชิ�มชินตามทิ(�กล�าวมาแล0ว เป1นแนวทิางทิ(�น�ยมใชิ0

เพั��อการพั�ฒนาชิ�มชินทิ(�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพัในป=จจ�บ�น จะเห3นได0ว�าหล�กการพั�ฒนาชิ�มชินทิ(�กล�าวมาแล0วม(หล�กการและว�ธิ(การทิ(�คล0ายคล6งก�น ซึ่6�งสู่ามารถสู่ร�ปเป1นประเด3นได0ด�งน(,

1. การม(สู่�วนร�วมของทิ�กฝAายทิ(�เก(�ยวข0อง2. การพั�ฒนาทิ(�ต0องตอบสู่นองความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของประชิาชิน3. สู่�งเสู่ร�มให0เก�ดค�ณธิรรม จร�ยธิรรมในว�ถ(ชิ(ว�ตและย6ดม��นในหล�ก

การของศาสู่นาทิ(�ตนเองน�บถ�อ4. ให0ความสู่าค�ญก�บทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และสู่ภาพัแวดล0อม5. ต0องการแก0ป=ญหาหร�อเป1นการพั�ฒนาทิ(�ให0ผลได0อย�างย��งย�น

ห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุของช้�มช้นำหล�กสู่าค�ญในการพั�ฒนาทิร�พัยากร ม(หลายประการค�อ1. การถนอม เป1นการพั�ฒนาทิร�พัยากรเพั��อให0คงสู่ภาพัทิ�,งปร�มาณ

และค�ณภาพั เพั��อไว0ใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.สู่�งสู่�ด เชิ�น การสู่ร0างอ�างเก3บน,าเพั��อการเกษตร การพัล�งงาน การขยายพั�นธิ�.สู่�ตว.น,า การพั�ฒนาการการคมนาคมขนสู่�ง เป1นต0น

Page 47: Small is Beautiful 6 l

2. การบ�รณะฟุ่B, นฟุ่�ทิร�พัยากร สู่าหร�บทิร�พัยากรทิ(�ม(การสู่�ญเสู่(ยเพั��อให0ม(สู่ภาพัเหม�อนเด�มหร�อเทิ(ยบเทิ�าของเด�ม เชิ�น การบ�รณะฟุ่B, นฟุ่�ทิร�พัยากรด�นทิ(�เสู่��อมสู่ภาพัจากการใชิ0ประโยชิน. โดยว�ธิ(การเต�มป�นขาว ใสู่�ป�Oย ปล�กพั�ชิคล�มด�น เป1นต0น

3. การนามาใชิ0ใหม� เชิ�นการนาเศษเหล3ก เศษกระดาษ มาแปรสู่ภาพัเป1นผล�ตภ�ณฑ์.ใหม�เพั��อใชิ0ประโยชิน.อย�างอ��น

4. การเพั��มประสู่�ทิธิ�ภาพัในการใชิ0งาน เชิ�นการสู่ร0างเข��อนเพั��อก�กเก3บน,า ไว0เพั�� อนามาใชิ0ประโยชิน.ในการผล�ตกระแสู่ไฟุ่ฟุ่Gาเป1นการได0ประโยชิน.มากกว�าธิรรมชิาต�

5. การนาสู่��งอ�� นมาทิดแทิน การผล�ตว�สู่ด�บางอย�างอาจลดการใชิ0ทิร�พัยากรได0โดยการผล�ตโดยใชิ0ว�สู่ด�อ��นทิดแทิน เชิ�น การในพัลาสู่ต�กมาทิาทิดแทินเป1นต0น

6. การสู่ารวจค0นหาแหล�งทิร�พัยากรเพั��มเต�ม เป1นการคานวณหาทิร�พัยากรทิ(�หลงเหล�ออย��มาใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.ต�อมวลมน�ษย.ต�อไปป)จจ(ยู่ด��นำทรุ(พยู่�กรุท��ม�ผลต่�อก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำ

การพั�ฒนาชิ�มชินทิ(�จะให0เก�ดผลด( จาเป1นต0องม(การระดมสู่รรพักาล�งจากทิ�กฝAายและทิ�กด0านมาประสู่านก�นอย�างเป1นระบบ ซึ่6�งสู่��งสู่าค�ญประการหน6�งทิ(�จ�ดเป1นป=จจ�ยทิ(�สู่าค�ญในการพั�ฒนาชิ�มชิน ค�อทิร�พัยากรชิ�มชิน ด�งน�,นน�กพั�ฒนาจ6งจา เป1นต0องพั�ฒนาป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรทิ(�ม(ผลต�อการพั�ฒนา เพั��อประโยชิน.ในการดาเน�นการพั�ฒนาให0เป1นไปตามจ�ดม��งหมาย สู่ามารถจาแนกป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรทิ(�ม(ผลต�อการพั�ฒนาชิ�มชินได0ด�งต�อไปน(, ค�อ

195.1. ป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรมน�ษย. (Human Resources)

2. ป=จจ�ยทิ(� ไม�ใชิ�ทิร�พัยากรมน�ษย. (Non-human Resources)

ได0แก�2.1 ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�2.2 ทิร�พัยากรทิ(�มน�ษย.สู่ร0างข6,น

Page 48: Small is Beautiful 6 l

ป=จจ�ยเหล�าน(,เป1นสู่��งทิ(�ต0องได0ร�บการพั�ฒนาให0ม(ค�ณภาพัหร�อเป1นประโยชิน.ต�อการพั�ฒนาทิาให0การพั�ฒนาบรรล�จ�ดม��งหมายได0ง�ายข6,น กล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว ป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรชิ�มชินทิ(�สู่าค�ญในการพั�ฒนาชิ�มชิน ทิ(�การพั�ฒนาในป=จจ�บ�นให0ความสู่าค�ญมากต�องานพั�ฒนาชิ�มชิน ม( 3 ประการค�อ

1. ทิร�พัยากรมน�ษย.2. ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�3. ทิร�พัยากรภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น

ป)ญห็�ท�องถ,�นำในป=จจ�บ�นในการพั�ฒนาม(การกล�าวถ6ง การพั�ฒนาทิ(�ควบค��ไปก�บภ�ม�

ป=ญหาทิ0องถ��นมากข6,น ซึ่6�งภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นจ�ดเป1นทิร�พัยากรของชิ�มชินทิ(�ควรได0ร�บการพั�ฒนาทิ(�สู่าค�ญอ(กประเภทิหน6�ง ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นอาจจะม(การเร(ยกแตกต�างก�นออกไปในป=จจ�บ�น ได0แก� ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom) ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom)

เทิคโนโลย(พั�,นบ0าน เป1นต0นคว�มห็ม�ยู่ของ ภ ม,ป)ญญ�ท�องถ,�นำ“ ”

กรมว�ชิาการ (2539 : 3) ให0ความหมายว�า ความร� 0 และประสู่บการณ.ทิ�,งหลายของชิาวบ0านในทิ0องถ��นทิ(�ใชิ0ในการแก0ป=ญหาหร�อการดาเน�นชิ(ว�ต โดยได0ร�บการถ�ายทิอดและกล��นกรองเป1นระยะเวลายาวนาน

ประเวศ วะสู่( (อ0างถ6งใน กรมว�ชิาการ 2539 : 3 ) หมายถ6ง ภ�ม�ป=ญญาทิ(�เก�ดจากการสู่ะสู่มการเร(ยนร� 0มาเป1นระยะเวลายาวนานม(ล�กษณะทิ(เชิ��อมโยงก�นหมดทิ�กสู่าขาว�ชิา ไม�แยกเป1นว�ชิาๆ แบบทิ(�เร�าเร(ยน ฉะน�,น ว�ชิาเก(�ยวก�บเศรษฐก�จ อาชิ(พั ความเป1นอย�� การศ6กษา ว�ฒนธิรรม จะผสู่มผสู่านกลมกล�นก�นทิ�,งหมด

ไพัพัรรณ เก(ยรต�โชิต�ชิ�ย (2541 : 139) หมายถ6ง ความร� 0ประสู่บการณ.ด�,งเด�มของประชิาชินในทิ0องถ��นทิ(�ได0ร�บการถ�ายทิอดสู่�บต�อก�นมาจากบรรพับ�ร�ษ หร�อถ�ายทิอดก�นมาจากสู่ถาบ�นต�างๆ ในทิ0องถ��น เชิ�น สู่ถาบ�นครอบคร�ว สู่ถาบ�นศาสู่นา สู่ถาบ�นการปกครอง เศรษฐก�จ และว�ฒนธิรรม

Page 49: Small is Beautiful 6 l

อ�จฉรา ไพัธิ�ยานนทิ. (2539 : 3) หมายถ6ง ความร� 0 หร�อประสู่บการณ.ด�,งเด�มของประชิาชินในทิ0องถ��นทิ(�ได0ร�บการถ�ายทิอด�สู่�บต�อก�นมาจากบรรพับ�ร�ษหร�อจการสู่ถาบ�นต�างๆ ในชิ�มชิน

กล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom) หร�อภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) หมายถ6ง ความร� 0ทิ(�เก�ดข6,นภายในชิ�มชิน ทิ(�ได0ร�บการประมวลเป1นองค.ความร� 0 โดยผ�0ร� 0ในชิ�มชินเพั��อม��งใชิ0ประโยชิน.ในการดารงชิ(ว�ตประจาว�น ม(การประย�กต. ปร�บปร�งและถ�ายทิอดสู่�บต�อก�นมาจากบรรพับ�ร�ษความสู่าค�ญของภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น

196.จากป=ญหาการแตกสู่ลายของสู่�งคมชิาวบ0านทิ(�ประเทิศไทิยกาล�ง

ประสู่บอย��ทิ�กว�นน(, สู่�วนหน6�งเป1นผลมาจากการขาดการเชิ��อมโยงความร� 0ใหม�ๆ ก�บภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน สู่�งผลให0สู่�งคมไม�สู่ามารถปร�บต�วเข0าก�บการเล(�ยนแปลงของสู่�งคมโลกได0อย�างเหมาะสู่ม เน��องจากการมองข0ามความสู่าค�ญของภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน ซึ่6�งตามความเป1นจร�งแล0ว ภ�ม�ป=ญญาชิาว“

บ0าน (Popular Wisdom) ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom)” ม(ความสู่าค�ญต�อการพั�ฒนาทิ0องถ��นไทิยซึ่6�งสู่ามารถสู่ร�ปได0ด�งน(,

1. เป1นรากเหง0าทิางว�ฒนธิรรมทิ(�ถ�ายทิอดก�นมา ทิาให0ประเทิศไทิยเป1นด�นแดนทิ(�ม� �งค��งทิางว�ฒนธิรรม (Rich of Culture)

2. ชิ�วยให0คนไทิยใชิ0สู่ต�ป=ญญา ความสู่ามารถ และภาวะสู่ร0างสู่รรค.มาใชิ0ในการแก0ไขป=ญหา หร�อเพั��อการปร�บต�วให0เข0าก�บสู่ภาพัแวดล0อมของสู่�งคม

3. เป1นองค.ความร� 0ทิ(�ม(ขอบเขต กว0างขวางและล6กซึ่6,ง เป1นแม�แบบในการจ�ดการศ6กษาป=จจ�บ�น ทิ(�ม��งให0ผ�0เร(ยน ร� 0รอบ และ ร� 0สู่6ก“ ”

4. การเชิ��อมโยงความร� 0ประสู่บการณ.จากคนร� �นหน6�งไปสู่��คนอ(กร� �นหน6�ง หร�อสู่��ชิ�มชินอ�� น จะม(การปร�บความร� 0และประสู่บการณ.ทิ(�ได0ร�บการถ�ายทิอดให0เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัแวดล0อมทิ(�เปล(�ยนแปลงไป สู่อดคล0องก�บ

Page 50: Small is Beautiful 6 l

แนวค�ดการศ6กษาในย�คโลกาภ�ว�ตน.ทิ(�ไห0จ�ดการศ6กษาแบบ ระบบเคร�อข�าย“

การเร(ยนร� 0 ” (Learning Network)

5. ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom) หร�อภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) เป1นการสู่ร0างองค.ความร� 0เชิ�งประจ�กษ. น�บว�าเป1นแม�บทิของงาน ว�จ�ย ในป=จจ�บ�น“ ”

6. ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom)หร�อภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) ม(ล�กษณะความร� 0แบบองค.รวม สู่อดคล0องก�บการจ�ดการศ6กษาป=จจ�บ�นทิ(�เร(ยกว�า การบ�รณาการ “ ” (Integrated) หร�อแบบสู่หว�ทิยาการ

7. การถ�ายทิอดประสู่บการณ.เป1นการถ�ายทิอดแบบลงม�อทิา ทิาให0ม(ความละเอ(ยดในภ�ม�ร� 0ทิ(�ทิ(�ม(การถ�ายทิอด

จะเห3นได0ว�าภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นม(ความสู่าค�ญต�อการพั�ฒนาทิ0องถ��นของไทิยเป1นอย�างมาก แต�ในอด(ตทิ(�ผ�านมา ม(การละเลยภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น จนทิาให0การพั�ฒนาไม�สู่อดคล0องก�บว�ถ(ชิ(ว�ตทิ(�แทิ0จร�งของชิ�มชิน การพั�ฒนาทิร�พัยากรประเภทิ ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน จ6งเป1นสู่��งจาเป1นย��งในป=จจ�บ�น อ�ง“

ก�ล สู่มคะเนย. (2535)” ได0แบ�งประเภทิของภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นไว0ด�งน(,1. เป1นเร��องทิ(�เก(�ยวก�บคต� ความเชิ��อ และหล�กการทิ(�เป1นพั�,นฐานของ

องค.ความร� 0ทิ(�เก�ดจากการสู่��งสู่มถ�ายทิอดก�นมา2. เป1นเร��องของศ�ลปะว�ฒนธิรรม และนบธิรรมเน(ยมประเพัณ(

197.3. เป1นเร��องของการประกอบอาชิ(พัในแต�ละทิ0องถ��นทิ(�ได0ร�บการพั�ฒนา

ให0เหมาะสู่มก�บกาลสู่ม�ย4. เป1นเร��องของแนวค�ด หล�กปฏ�บ�ต� และเทิคโนโลย(สู่ม�ยใหม�ทิ(�ชิาว

บ0านนามาใชิ0ในชิ�มชิน ซึ่6�งเป1นอ�ทิธิ�พัลของความก0าวหน0าทิางว�ทิยาศาสู่ตร.และเทิคโนโลย(

ไพัพัรรณ (2541) ได0แบ�งประเภทิของภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0านไว0ด�งน(,

Page 51: Small is Beautiful 6 l

1. ภ�ม�ป=ญญาทิ(�เก�ดจากการใชิ0ชิ(ว�ตในธิรรมชิาต� ได0แก� การอธิ�บาย ปรากฎีการณ. ความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างชิ(ว�ตก�บธิรรมชิาต� เป1นข0อห0าม หร�อข0อควรปฏ�บ�ต�

2. ภ�ม�ป=ญญาทิ(�เก�ดจากประสู่บการณ.การอย��ร �วมก�น ตามแบบแผนของสู่�งคม ม(เกณฑ์.บอกว�าอย�างน(,ด( อย�างน(,ไม�ด(

3. ภ�ม�ป=ญญาจากประสู่บการณ.เฉพัาะด0าน เชิ�นการทิามาหาก�น การร�กษาโรค

แนวทิางการพั�ฒนาทิร�พัยากร ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน “ (Popular

Wisdom) ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) “ สู่ามารถจาแนกได0ด�งน(,

1. การสู่�บหาแหล�งภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นเพั��อจ�ดทิารวบรวมเป1นข0อม�ลสู่ารสู่นเทิศ ได0แก� การศ6กษา สู่ารวจและว�จ�ย การไปศ6กษาเร(ยนร� 0ก�บชิาวบ0าน การศ6กษาจากแหล�งข0อม�ลของหน�วยงานต�างๆ

2. การพั�ฒนากระบวนการถ�ายทิอดองค.ความร� 0 ชิ�วยให0องค.ความร� 0ทิ(�ม(อย��ไม�สู่�ญหายไป ซึ่6�งการถ�ายทิอดองค.ความร� 0อาจทิาได0หลายว�ธิ( ได0แก� การถ�ายทิอดแบบไม�เป1นลายล�กษณ.อ�กษร แบบเป1นลายล�กษณ.อ�กษร แบบผ�านสู่��อมวลชินหร�อสู่��ออ(เลคทิรอน�คสู่.

3.การประย�กต.และปร�บปร�งล�กษณธิของภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นให0เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัแวดล0อมทิ(�เปล(�ยนแปลงไป ทิ�,งน(,ต0องไม�ละเลยรากเหง0าทิางภ�ม�ป=ญญาขององค.ความร� 0

4. การดาเน�นการทิางล�ขสู่�ทิธิ�Dทิางป=ญญา เพั��ออน�ร�กษ.ให0เป1นสู่มบ�ต�ทิ�พัย.ของแผ�นด�น ซึ่6�ง ไพัพัรรณ (2541 : 142) แยกไว0 3 เร��อง ค�อ ว�ฒนธิรรม ป=ญญาธิรรม และเมตตาธิรรม

5. การด�และปราชิญ.ชิาวบ0าน หมายถ6ง ชิาวบ0านผ�0ม(ภ�ม�ป=ญญา เป1นผ�0ถ�ายทิอดเชิ��อมโยงค�ณค�าแห�งองค.ความร� 0 สู่มควรได0ร�บการด�แล และเอาใจใสู่�โดยเฉพัาะจากหน�วยงานของร�ฐ ในด0านสู่ว�สู่ด�การหร�อด0านอ�� นๆ ตามความเหมาะสู่มเน��องจากโดยสู่�วนใหญ�ปราชิญ.ชิาวบ0านม�กเป1น ผ�0ทิ(�ม(ความเสู่(ยสู่ละสู่�งจ6งม�กไม�ค�อยเร(ยกร0องอะไร ดาเน�นชิ(ว�ตในทิานอง ม(แต�ให0“ ”

Page 52: Small is Beautiful 6 l

การพั�ฒนาทิร�พัยากรทิางภ�ม�ป=ญญาตามแนวทิางทิ(�กล�าวมาแล0วข0างต0น ถ�อว�าเป1นองค.รวมของการพั�ฒนา ซึ่6�งรวมกระบวนการแสู่วงหา การพั�ฒนา การเผยแพัร� ล�กษณะการ�พัฒนาทิร�พัยากรทิางภ�ม�ป=ญญาจ6งควรเป1นการพั�ฒนาทิ(�ครบทิ�กกระบวนการ เพั��อให0ได0ประโยชิน.มากทิ(�สู่�ด ในการใชิ0ทิร�พัยากรทิางภ�ม�ป=ญญาเพั��อการพั�ฒนา ทิ�,งน(,ต0องคาน6งถ6ง ความร� 0สู่6กสู่าน6กร�บผ�ดชิอบต�อศ(ลธิรรมและสู่��งต�างๆ ความร� 0ในเร��องการร�หาร การจ�ดการให0เก�ดพัล�งโดยอย��บนพั�,นฐานทิ(�ถ�กต0อง ความร� 0ในเร��องเทิคน�คว�ธิ(การปฏ�บ�ต�ทิ(�ให0เก�ดความสู่าเร3จ

บรุรุณู�นำ�กรุม

กรมว�ชิาการ,กระทิรวงศ6กษาธิ�การ 2539 ภ ม,ป)ญญ�ท�องถ,�นำก(บก�รุจ(ดก�รุเรุ�ยู่นำก�รุสอนำ

กร�งเทิพัมหานคร : ค�ร�สู่ภาลาดพัร0าว.

ประย�รศ�กด�D จ�นทิร.ทิอง. 2532. คว�มรุ �เรุ2�องส,�งแวดล�อม. ป=ตตาน( : โรงเร(ยนสู่าธิ�ต คณะศ6กษา

ศาสู่ตร. มหาว�ทิยาล�ยสู่งขลานคร�นทิร. ว�ทิยาเขตป=ตตาน(.ประเสู่ร�ฐ ว�ทิยาร�ฐ และคณะ . 2530. ส(งคมศ%กษ� โลกของเรุ�.

กร�งเทิพัมหานคร : ว�ฒนาพัาณ�ชิย.

ว�ร�ชิ ว�ร�ชิน�ภาวรรณ. 2532. ห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำ: ก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำปรุะยู่�กต่�.

กร�งเทิพัมหานคร : โอ เอสู่ พัร�,นต�,ง.

ไพัพัรรณ เก(ยรต�โชิต�ชิ�ย. 2541. ก,จกรุรุมก�รุศ%กษ�เพ2�อพ(ฒนำ�ท�องถ,�นำอ2�นำ. กร�งเทิพัมหานคร :

ศร(อน�นต.การพั�มพั..อ�จฉรา โพัธิ�ยานนทิ.. 2539. ก�รุศ%กษ�ก(บก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำ. พั�มพั.คร�,งทิ(� 2. กร�งเทิพัมหานคร :

เทิคน�คพัร�,นต�,ง.

Page 53: Small is Beautiful 6 l

อ�งก�ล สู่มคะเนย.. 2535 สภ�พและป)ญห็�ก�รุนำ��ภ ม,ป)ญญ�ช้�วบ��นำม�ใช้�ในำก�รุพ(ฒนำ�ห็ล(ก

ส ต่รุในำโรุงเรุ�ยู่นำปรุะถมศ%กษ�ส(งก(ดส��นำ(กง�นำก�รุปรุะถมศ%กษ�จ(งห็ว(ด

อ�บลรุ�ช้ธ�นำ�. ว�ทิยาน�พันธิ. ปร�ญญาคร�ศาสู่ตร.บ�ณฑ์�ต ภาคว�ชิาการบร�หารการศ6กษา

บ�ณฑ์�ตว�ทิยาล�ย จ�ฬาลงกรณ.มหาว�ทิยาล�ย.

199.ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�

ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่� หมายถ6ง มน�ษย.ทิ(�ม(ค�ณภาพัเป1นประโยชิน. และเป1นบ�อเก�ดแห�งทิร�พัย.และความม��นค��งของประเทิศชิาต�

เศรษฐศาสู่ตร.ทิร�พัยากรมน�ษย.เป1นการศ6กษาเร��องมน�ษย.และสู่�งคม ทิ(�จะเล�อกใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�าและหามาได0ยากไปในการผล�ต การฝHกอบรม และนาไปพั�ฒนาความชิานาญ จ�ตใจ อ�ปน�สู่�ย และบ�คล�กภาพั และอ��นๆ

คว�มส��ค(ญอด�ม สู่ม�ทิ (Adam Smith) กล�าวในหน�งสู่�อความม��งค��งของชิาต�

(The Wealth of Nations) ว�าแหล�งทิ(�มาของความม��งค��งของชิาต�น�,นค�อ แรงงาน (Labour) และการแบ�งงานก�นทิาของแรงงาน (Division of Labour)

Page 54: Small is Beautiful 6 l

สู่ม�ทิ เห3นว�า ความม��งค��งของชิาต�ข6,นอย��ก�บ1. ประสู่�ทิธิ�ภาพัการผล�ตของแรงงาน2. สู่�ดสู่�วนแรงงานทิ(�ม(งานทิา และได0ทิางานอย�างม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั

องค�ปรุะกอบท��บ�งบอกค�ณูค��ของทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�1. การม(สู่�ขภาพัอนาม�ยด(2. ม(การศ6กษา3. ม(มาตรฐานในการดารงชิ(พั4. เป1นผ�0ม(ขนบธิรรมเน(ยม5. ม(อาชิ(พัม��นคง

ป)ญห็�ท��เก,ดข%<นำก(บทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�1. ป=ญหาทิ(�เก(�ยวก�บสู่�ขภาพัอนาม�ย และความเพั(ยงพัอของป=จจ�ย 42. การเพั��มข6,นของจานวนประชิากรโลก3. การสู่�ญเสู่(ยมน�ษย.ไปโดยสู่��งแวดล0อมทิางเทิคโนโลย( และธิรรมชิาต�4. การต�ดสู่��งเสู่พัต�ด

แนำวท�งในำก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ทิร�พัยากรมน�ษย. ก3ค�อ มน�ษย.ทิ(�ม(ค�าม(ค�ณภาพัซึ่6�งเป1นบ�อเก�ดแห�ง

ทิร�พัย.ค�ณภาพัด�งกล�าวจะพั�ฒนาได0อย�างไร 1.ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่� เรุ,�มจ�กสถ�นำบ(นำครุอบครุ(ว

(Family) มารดา บ�ดา สู่��งแวดล0อมในครอบคร�ว เป1นทิ(�หล�อหลอมค�ณค�าหร�อค�ณภาพัของบ�ตร คนในสู่ม�ยก�อนจ6งพั�ดเสู่มอว�า มารดาเป1นคร�คนแรกของบ�ตร

200.ก�อนแต�งงานในต�างประเทิศ อย�างเชิ�น ในสู่หร�ฐอเมร�กา ค��บ�าวสู่าวจะ

ต0องตรวจสู่�ขภาพั สู่�ขภาพัจะต0องแข3งแรงปราศจากกามโรค โรคเอดสู่. หร�ออ�� นๆ ทิ(�เป1นอ�นตรายต�อทิารก ม�ฉะน�,นจะไม�อน�ญาตให0จดทิะเบ(ยน น�,นค�อการเตร(ยมการเพั��อจะให0บ�ตรทิ(�เก�ดมาม(สู่�ขภาพัและค�ณภาพัทิ(�ด( ถ0าจะเปร(ยบเทิ(ยบก�บการจะปล�กพั�ชิจะต0องม(การค�ดเล�อกเมล3ดพั�นธิ.ทิ(�สู่มบ�รณ. ไม�ม(โรค หร�อแมลงใดๆ เม��อนาไปเพัาะปล�กแล0วก3จะได0ต0นพั�ชิทิ(�ด(พัร0อมทิ(�จะได0ร�บการ

Page 55: Small is Beautiful 6 l

ด�แลร�กษาเอาใจใสู่� ให0สู่มบ�รณ.ต�อไป ถ0าหากนาเมล3ดพั�นธิ.ทิ(�ม(เชิ�,อโรคหร�อแมลงไปปล�กก3จะได0พั�ชิทิ(�ไม�สู่มบ�รณ.เสู่(ยค�าใชิ0จ�ายในการด�แลร�กษามากแล0วย�งไม�โตและอาจจะตายได0 เสู่(ยค�าใชิ0จ�ายทิ�,งเง�นและเวลาโดยเปล�าประโยชิน. มน�ษย.ร0ายแรงกว�าพั�ชิถ0าย�งเด3กเก�ดมาม(โรค ตาบอด แขนขาดหร�อขาขาด ไม�สู่มประกอบ ป=ญญาอ�อนจะเป1นภาระแก�บ�ดา มารดา และสู่�งคมอย�างมาก โอกาสู่ทิ(�จะพั�ฒนาให0เป1น ทิร�พัย. แทิบไม�ม(เลยจะเป1นภาระทิาให0เสู่(ยทิร�พัย.“ ”

มากก3ว�า เพัราะจะต0องเล(,ยงด� ด�แลร�กษาเขาตลอดชิ(ว�ต สู่�ขภาพัของบ�ดา มารดา ก�อนจะม(บ�ตรจ6งม(ความสู่าค�ญมาก

เม��อต�,งครรภ. จะต0องได0ร�บการด�แลเอาใจใสู่� โดยเฉพัาะเร��องอาหาร และโภชินาการจะต0องด( สู่�ขภาพัอนาม�ยของมารดา จะต0องด�แลให0สู่มบ�รณ. หากเจ3บไข0ได0ปAวยย�อมจะม(ผลกระทิบต�อบ�ตรในครรภ.ด�งทิ(�ได0กล�าวมาแล0วแต�ต0น การฝากครรภ.ก�บหมอโรงพัยาบาล เพั��อตรวจและให0ร�บคาแนะนาทิ(�ถ�กต0องเป1นสู่��งจาเป1น แม0กระทิ�,งการทิาคลอดจะต0องดาเน�นการให0ถ�กต0องโดยแพัทิย.ผ�0เชิ(�ยวชิาญ การทิาคลอดทิ(�ไม�ม(ค�ณภาพัอาจจะทิาให0ทิารกพั�การได0เชิ�นเด(ยวก�น

ค�ณภาพัของมารดา – บ�ดา และสู่��งแวดล0อมในครอบคร�วม(ความสู่าค�ญมากการศ6กษาของมารดา เป1นสู่��งจาเป1นอย�างย��ง ในสู่ม�ยก�อนเราม�กจะได0ย�นคากล�าวทิ(�ว�า มารดาเป1นคร�คนแรกของบ�ตร ถ0ามารดาม(การศ6กษาและม(เวลาด�แลและอบรมบ�มน�สู่�ยบ�ตรหร�อให0การศ6กษาเบ�,องต0นแก�บ�ตรย�อมทิาให0เด3กม(ค�ณภาพัและม(ค�ณธิรรม ในสู่ม�ยป=จจ�บ�นเร��มจะไม�เป1นจร�ง แม0มารดาหร�อบ�ดาม(การศ6กษา แต�ม�กจะไม�ม(เวลาด�แลบ�ตรธิ�ดา บางาครอบคร�วอาจจะปล�อยให0เด3กร�บใชิ0ในบ0านเป1นผ�0ด�แล ฉะน�,น เด3กร�บใชิ0ในบ0านจ6งกลายเป1นคร�คนแรกของบ�ตร แล0วค�ณภาพัของบ�ตร ธิ�ดา จะเป1นอย�างไรในครอบคร�วเชิ�นน(,ก3พัอจะเดาได0และกาล�งสู่าค�ญของชิาต�ในอนาคตจะม(ค�ณภาพัอย�างไรก3พัอจะเดาได0เชิ�นก�น

ครอบคร�วทิ(�ด(ม(ความร�กและความอบอ��นเป1นรากฐานสู่าค�ญทิ(�จะเป1นแรงผล�กด�นให0เด3กและเยาวชินอ�นเป1นกาล�งสู่าค�ญ ในการพั�ฒนาคน พั�ฒนาสู่�งคมในอนาคตให0เต�บโตข6,นอย�างสู่มบ�รณ. ทิ�,งทิางร�างกายและจ�ตใจ

Page 56: Small is Beautiful 6 l

สู่��งแวดล0อมในครอบคร�วเป1นป=นจ�ยสู่าค�ญทิ(�ม(อ�ทิธิ�พัลอย�างมากตอ�การพั�ฒนาการต�างๆ ของเด3กทิ�กคน เม��อใดทิ(�ครอบคร�วต0องเผชิ�ญก�บป=ญหา เม��อน�,นย�อมม(ผลกระทิบต�อสู่ถานภาพัของครอบคร�ว รวมทิ�,งความม��นคงของสู่�งคมด0วย เน��องจากครอบคร�วเป1นภารก�จทิ(�สู่าค�ญของชิ(ว�ตมน�ษย. ด�งน�,น ครอบคร�วด(เทิ�าน�,นจะสู่ามารถปGองก�นและแก0ไขต0นเหต�ของป=ญหาสู่าระของสู่�งคมได0

เด3กจะม(สู่�ขภาพักายและใจทิ(�ด(และม(ค�ณภาพัตามศ�กยภาพัสู่�งสู่�ดของแต�ละคนได0ในระด�บใดน�,นข6,นอย��ก�บการเล(,ยงด�และการอบรมเด3กในสู่ถาบ�นครอบคร�วเป1นเบ(,องต0น

201.2. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�เก,ดจ�กก�รุศ%กษ� (Education)

ม(ผ�0ให0คาจาก�ดความของการศ6กษาไว0จานวนมาก สู่�ดแทิ0แต�จะมองในด0านใดแต�ในทิ(�น(,จะพั�ดถ6งการศ6กษาไว0ใน 2 ความหมาย ค�อ (1) การศ6กษา ในความหมายอย�างกว0าง (2) การศ6กษา ในความหมายอย�างแคบ

(1) การศ6กษาในความหมายอย�างกว0าง หมายถ6ง ขบวนการเร(ยนร� 0ทิ�กร�ปแบบต�,งแต�เก�ดจนตาย เป1นขบวนการของชิ(ว�ต เป1นขบวนการหาความร� 0และประสู่บการณ.ทิ�กอย�างทิ(�ได0ร�บต�,งแต�ว�ยทิารก ว�ยเด3ก ว�ยร� �น ว�ยหน��มสู่าว ว�ยผ�0ใหญ� และว�ยชิรา ขบวนการด�งกล�าวอาจจะอาศ�ยสู่��อการศ6กษา ค�อ บ0าน โรงเร(ยน ว�ด สู่�งคมและสู่��งแวดล0อม ในกรณ(น(,ชิ(ว�ตและก�จกรรมเพั��อชิ(ว�ตทิ�กอย�างของเราล0วนเป1นโรงเร(ยน หร�อแหล�งการศ6กษาทิ(�แทิ0จร�ง การศ6กษาจ6งหมายถ6งประสู่บการณ.รวมทิ(�บ�คคลได0ร�บทิ�,งในและนอกโรงเร(ยนและสู่ถาบ�นการศ6กษา และได0สู่ะสู่มมาตลอดชิ(ว�ต การศ6กษาในกรณ(น(,ค�อ ชิ(ว�ต

(2) การศ6กษาในความหมายแคบ หมายถ6ง การเร(ยน การสู่อนในโรงเร(ยน ว�ทิยาล�ย และสู่หว�ทิยาล�ยเทิ�าน�,น การสู่6กษาจะเร��มเม��อเข0าศ6กษาในโรงเร(ยนและสู่ถานศ6กษาจะสู่�,นสู่�ดเม��อออกจากโรงเร(ยนและสู่ถาบ�นศ6กษา กรณ(น(,ม�กจะเป1นการศ6กษาทิ(�พั�อแม� ผ�0ปกครอง คร� และอาจารย. ได0เตร(ยมจ�ดการเร(ยนการสู่อนไว0พัร0อม เพั��อให0ผ�0เข0าศ6กษาได0ม(ความร� 0 ความสู่ามารถ

Page 57: Small is Beautiful 6 l

เพั��อจะดารงชิ(ว�ตอย��ในสู่�งคมอย�างม(สู่ว�สู่ด�ภาพั และเพั��ออน�ร�กษ.มรดกทิางว�ฒนะธิรรมของชิาต�ด0วย

คณะกรรมการวางพั�,นฐานเพั��อปฏ�ร�ปการศ6กษา ได0ให0ความหมายของการศ6กษาทิ(�พั6งประสู่งค.สู่าหร�บประเทิศไทิยไว0ว�า เป1นการเสู่ร�มสู่ร0างความร� 0 ความค�ด ทิ�กษะและทิ�ศนคต�ให0คนไทิยร� 0จ�กตนเอง ร� 0ชิ(ว�ต เข0าใจสู่�งคมและสู่��งแวดล0อม อ�นตนม(สู่�วนร�วมอย��ด0วย แล0วนาความร� 0ความเข0าใจใชิ0แก0ป=ญหา และเสู่ร�มสู่ร0างชิ(ว�ตและสู่�งคมให0ด(ข6,นโดยกลมกล�นก�บธิรรมชิาต�ปรุะเภทของก�รุศ%กษ� อ�จจะแบ�งออกเป#นำปรุะเภทให็ญ�ๆ ได� 3

ป รุ ะ เ ภ ท ค2 อ(1) การศ6กษาในระบบการศ6กษาทิ(�ม(ร�ปแบบ (Formal

Education) เป1นการศ6กษาทิ(�จ�ดข6,นในสู่ถานศ6กษาต�างๆ เชิ�น ในโรงเร(ยน ว�ทิยาล�ย หร�อมหาว�ทิยาล�ย ม(การจ�ดชิ�,นเร(ยน กาหนดหล�กสู่�ตรและจานวนปIทิ(�เร(ยน และกาหนดหล�กเกณฑ์.ต�างๆ ไว0อย�างแน�นอน ม(อ�ปกรณ.การเร(ยนการสู่อน อาคารสู่ถานทิ(� บ�คลากร จานวนคร�และอาจารย.ต�วอย�างเชิ�น การจ�ดการศ6กษาของไทิยตามแผนการศ6กษา พั.ศ. 2520 ม(จ�ดม��งหมายของการจ�ดแบ�งระด�บ พัอจะสู่ร�ปสู่าระได0ด�งน(,

การศ6กษาก�อนการประถมศ6กษาหร�อการศ6กษาก�อนเข0าว�ยเร(ยน ม��งทิ(�จะอบรมเล(,ยงด�เด3กก�อนว�ยเร(ยนให0ม(ความพัร0อมทิ�กด0าน กาย อารมณ. สู่�งคม สู่ต�ป=ญญาและจ�ตใจ เพั��อทิ(�จะร�บการศ6กษาในระด�บต�อไป สู่�วนการศ6กษาระด�บประถมศ6กษาม��งให0ผ�0เร(ยนม(ความร� 0 ความสู่ามารถประกอบอาชิ(พัตามสู่มควรแก�ม�ตต�ญญู�ภาพั

สู่�วนการม�ธิยมศ6กษา เป1นการศ6กษาทิ(�ม�งให0ผ�0เร(ยนม(ความร� 0ทิางว�ชิาการทิ(�เหมาะสู่มก�บว�ย ความต0องการ ความสู่นใจ และความถน�ด สู่าหร�บเป1นพั�,นฐานในการศ6กษาต�อ หร�อประกอบอาชิ(พัเป1นประโยชิน.

202.ต�อตนเอง สู่�งคม และประเทิศชิาต�ได0 สู่�วนการอ�ดมศ6กษาม��งให0ผ�0ศ6กษาม(ความร� 0ในว�ชิาชิ(พัชิ�,นสู่�ง และม(ความก0าวหน0าทิางว�ชิาการสู่ามารถทิาการว�จ�ยค0นคว0า เพั��อประโยชิน.ของตน สู่�งคมและประเทิศชิาต� และย�งม��งให0ผ�0ศ6กษา

Page 58: Small is Beautiful 6 l

ธิารงไว0ถ�ายทิอด พั�ฒนามรดกทิางว�ฒนธิรรมอย�างฉลาด สู่ามารถต�ดสู่�นใจได0ถ�กต0อง

ในการศ6กษาทิ�,ง 3 ระด�บ ร�ฐบาลประเทิศต�างๆ ม�กจะเน0นการศ6กษาระด�บระถมศ6กษาเพัราะการให0การศ6กษาระด�บน(,เป1นการป�พั�,นฐานของพัลเม�องให0อ�านออก เข(ยนได0 ม(ความร� 0 ค�ดเลขเป1น แก0ป=ญหาเป1น และม(ความสู่ามารถประกอบอาชิ(พัได0ตามสู่มควร การลงทิ�นในระด�บการศ6กษาน(,ให0ผลประโยชิน.ทิางสู่�งคม (Scial Benefit) สู่�งกว�าการจ�ดการศ6กษาในระด�บอ��นๆ

(2) การศ6กษานอกระบบหร�อการศ6กษาทิ(�ไม�ม(ร�ปแบบ (Knob-

Formal Education) เป1นการศ6กษาทิ(�จ�ดตามความต0องการของประชิาชินทิ(�ไม�ม(โอกาสู่ได0ร�บการศ6กษาในระด�บโรงเร(ยน หร�ออาจเคยได0ร�บการศ6กษาในระด�บโรงเร(ยนมาบ0าง แต�ม(เหต�จาเป1นต0องออกจากโรงเร(ยนก�อนสู่าเร3จการศ6กษา จ6งม(ความต0องการศ6กษานอกโรงเร(ยน ในป=จจ�บ�นได0ขยายออกไปกว0างขวาง บางประเภทิอาจม(หล�กสู่�ตรแน�นอน แต�จ�ดไว0สู่าหร�บผ�0ไม�ม(โอกาสู่ศ6กษาในภาคปกต� ม(โอกาสู่ร�บประกาศน(ยบ�ตรซึ่6�งม(ศ�กด�Dและสู่�ทิธิ�Dเทิ�าก�บผ�0ทิ(�ได0ร�บประกาศน(ยบ�ตรจากโรงเร(ยนภาคปกต� เชิ�น โรงเร(ยนศ6กษาผ�0ใหญ�สู่ายสู่าม�ญเป1นต0น นอกจากน(, ย�งม(บางประเภทิเป1นหล�กสู่�ตรระยะสู่�,น กาหนดเป1นจานวนชิ��วโมงทิ(�เร(ยน หร�อเป1นระยะเวลาสู่�,นๆ 3 เด�อน หร�อ 6 เด�อน เป1นต0น ในกร�งเทิพัมหานครม(โรงเร(ยนฝHกอาชิ(พัต�างๆ เชิ�น ต�ดผม ต�ดเสู่�,อผ0า ซึ่�อมเคร��องยนต. และอ��นๆ มากกว�า 30 อาชิ(พั แม0กระทิ��งโรงเร(ยนฝHกอาชิ(พัเจ(ยรน�ยพัลอยก3ม( แต�เน0นการฝHกอาชิ(พัในระยะสู่�,น

(3) การศ6กษาอย�างไม�เป1นทิางการหร�อจะเร(ยกว�าการศ6กษาตลอดชิ(ว�ต (Infomal Education) หร�อ (Lifelongducation) เป1นการเร(ยนร� 0ด0วยตนเองในชิ(ว�ตประจาว�นเร(ยนร� 0จากประสู่บการณ.และสู่��งแวดล0อมรอบต�ว เป1นการเร(ยนร� 0ตลอดชิ(ว�ต เป1นการศ6กษาทิ(�ให0ทิ�ศนคต� ค�าน�ยม ทิ�กษะ ความร� 0และประสู่บการณ.ทิ(�ได0ร�บจากการประกอบอาชิ(พัต�างๆ

ข0อแตกต�างระหว�างการศ6กษาในระบบและนอกระบบก�บการศ6กษาตลอดชิ(ว�ต ค�อการศ6กษาในระบบและนอกระบบเป1นการศ6กษาทิ(�ต� ,งใจจ�ดข6,น ม(เปGาหมายและจ�ดม��งหมายทิ(�ชิ�ดเจน สู่�วนศ6กษาไม�เป1นทิางการหร�อการ

Page 59: Small is Beautiful 6 l

ศ6กษาตลอดชิ(ว�ตน�,น เป1นการศ6กษาทิ(�เก�ดข6,นโดยไม�ได0ต�,งใจหร�อไม�ม(ผ�0จ�ดข6,น ความร� 0ทิ(�เก�ดข6,นจากการอ�านหน�งสู่�อพั�มพั. ฟุ่=งว�ทิย� หร�อรายการด(ๆ ในโทิรทิ�ศน. หร�อการศ6กษาค0นคว0าอย�างใดอย�างหน6�งด0วยตนเองเพั��อความอยากร� 0 (For the Sake of Knowledge) ไม�ม(ความต�,งใจหร�อเจตนาจะได0ร�บประกาศน(ยบ�ตรหร�อปร�ญญาบ�ตรอย�างน(, เป1นต0น ออด�โอสู่�น (Adison) น�กประด�ษฐ.ผ�0ย��งใหญ�ชิาวอเมร�ก�นประด�ษฐ.สู่��งต�างๆ ได0มากกว�า 2,000 ชิ�,น ได0ร�บการศ6กษาในระบบน0อยมาก ชิ(,ให0เห3นว�าการศ6กษาไม�เป1นทิางการหร�อการศ6กษาเองตลอดชิ(ว�ตน�,นม(ความสู่าค�ญมากเชิ�นเด(ยวก�น

การศ6กษาทิ�กประเภทิม(ความสู่าค�ญเป1นอย�างย��งต�อการพั�ฒนาค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย. การว�เคราะห.ทิ�สู่าค�ญทิ(�ชิ(,ให0เห3นธิรรมชิาต� บทิบาทิการศ6กษา และการลงทิ�นในทิร�พัยากรมน�ษย. จนทิาให0น�ก

203.

เศรษฐก�จห�นมาสู่นใจในการลงทิ�นในการศ6กษา (T.W. Schultz) ซึ่6�งจะได0กล�าวถ6งผลงานของทิ�านในบทิบาทิด0วยการลงทิ�นในการศ6กษาต�อไป

3. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�เก,ดจ�กก�รุฝึ@กอบรุม (Training) การฝHกอบรม ค�อ กรรมว�ธิ(ทิ(�จะเพั��มพั�นสู่มรรถภาพัในการทิางานของผ�0ปฏ�บ�ต�งานให0พั�ฒนาในด0านความค�ด การกระทิา ความสู่ามารถ ความร� 0 ความชิานาญ และทิ�ศนคต�ต�างๆ โดยม(จ�ดม��งหมายทิ(�จะยกระด�บประสู่�ทิธิ�ภาพัการทิางานและการผล�ตในป=จจ�บ�นและอนาคต

ศาสู่ตราจารย. แกร(� เอสู่ เบคอน (Gary S. Becker) ได0ว�เคราะห.ถ6งบทิบาทิการฝHกอบรม ซึ่6�งจะได0กล�าวถ6งการว�เคราะห.ของทิ�านในบทิทิ(�ว�าด0วยการฝHกอบรม ทิ�านได0แบ�งการฝHกอบรมออกเป1น 2 ประเภทิใหญ�ๆ ค�อ การฝHกอบรมทิ��วไป (General Training) ก�บการฝHกอบรมเฉพัาะอย�าง (Specific Training)

(1) การฝHกอบรมทิ��วไป (General Training) เป1นการฝHกอบรมทิ(�ม�ได0เจาะจงงานใดงานหน6�งโดยเฉพัาะ เป1นการฝHกอบรมเพั��อจะสู่ร0างเสู่ร�มความร� 0กว0างๆ และเป1นการสู่ร0างประสู่บการณ.สู่าหร�บคนทิ��วๆ ไป ผ�0ร �บการฝHกอบรมหร�อพัน�กงานบร�ษ�ทิสู่ามารถนาเอาความร� 0น� ,นๆ ไปใชิ0เป1นประโยชิน.

Page 60: Small is Beautiful 6 l

แก�ตนเองได0 และสู่ามารถจะนาไปใชิ0ในการทิางานในหน�วยธิ�รก�จอ��นๆ ได0อ(กด0วย ไม�เป1นประโยชิน.เฉพัาะบร�ษ�ทิหร�อหน�วยงานของตนเองเทิ�าน�,น เชิ�น การฝHกอบรมแรงงานชินบทิก�อนเข0าทิางานในโรงงานอ�ตสู่าหกรรมงานพั�มพั.ด(ด งานจ�ดแฟุ่Gมหร�อเอกสู่าร และการพั�ดในทิ(�ชิ�มชินเพั��อสู่ร0างบ�คลาธิ�ษฐานภาพั เป1นต0น ความร� 0 ความชิานาญทิ(�ได0จากการฝHกอบรมเชิ�นน(,จะนาไปใชิ0ทิ(�ไหนก3ได0โดยทิ��วไป

(2) การฝHกอบรมเฉพัาะ (Specific Training) เป1นการอบรมทิ(�จาเป1นสู่าหร�บงานใดงานหน6�งเฉพัาะของบร�ษ�ทิหร�อหน�วยงาน โดยปกต�การฝHกอบรมประเภทิน(,จะเป1นประโยชิน.ต�อนายจ0างย��งและต�วพัน�กงานเอง เพัราะงานด�งกล�าวน(,อาจจะม(ล�กษณะเฉพัาะ และใชิ0อย��ในบร�ษ�ทิหร�อหน�วยงานน�,น ถ0าพัน�กงานย0ายไปทิางานก�บบร�ษ�ทิอ��นก3แทิบจะไม�ได0ใชิ0ประโยชิน.ก�บความร� 0และความชิานาญทิ(�อบรมมา การฝHกอบรมประเภทิน(,ม�กจะเป1นการฝHกอบรมเก(�ยวก�บงานชิ�างเฉพัาะอย�าง

การฝHกอบรมทิ�,งสู่องประเภทิน(, บร�ษ�ทิต�างๆ ม�กจะฝHกอบรมแบบเฉพัาะอย�าง (Specific Training) มากกว�าฝHกอบรมทิ��วไป (General

Training) เพัราะผลประโยชิน.ตกอย��ก�บบร�ษ�ทิโดยตรง การฝHกอบรมทิ��วไปซึ่6�งพัน�กงานได0ร�บประโยชิน.ด0วยหร�อบร�ษ�ทิ หร�อหน�วยงานอ��นได0ร�บประโยชิน.ด0วยเพัราะปล�อยให0เป1นหน0าทิ(�ของพัน�กงานไปหาทิ(�ฝHกอบรมเอง เสู่(ยค�าใชิ0จ�ายเอง เชิ�น การฝHกอบรมงานพั�มพั.หร�องานเป1นโปรแกรมคอมพั�วเตอร. อย�างน(,เป1นต0น การฝHกอบรมไม�ว�าประเภทิใดม(ประโยชิน.ต�อการพั�ฒนาทิร�พัยากรมน�ษย. ในบางประเทิศ เชิ�น ประเทิศสู่�งคโปร.ได0จ�ดต�,งกองทิ�นเพั��อพั�ฒนาทิ�กษะข�,นทิ(�เร(ยกว�า “Skill Development Fund” ซึ่6�งม(ประโยชิน.อย�างย��ง

4. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ท��เก,ดจ�กก�รุม�ส�ขภ�พอนำ�ม(ยู่และโภช้นำ�ก�รุท��ด� (Health and rition) จะได0ย�นสู่�ภาษ�ตทิ(�ว�า จ�ตใจทิ(�ด(“

อย��ในร�างกายทิ(�แข3งแรง ” (A sound mind is in a sound body)

จ�ตใจ

204.

Page 61: Small is Beautiful 6 l

ร�างกายม(ความสู่�มพั�นธิ.ก�น เวลาเจ3บปAวยไม�สู่บายจะร� 0สู่6กหง�ดหง�ด ไม�อยากจะทิางานหร�อแม0ทิางานก3ไม�ได0ผลเต3มทิ(� ในทิานองเด(ยวก�น หากเป1นน�กเร(ยน หร�อน�กศ6กษาถ0าสู่�ขภาพัไม�ด(เจ3บออดๆ แอดๆ ก3ไม�สู่ามารถจะร�บการศ6กษาได0เต3มทิ(� การเร(ยนก3จะไม�ได0ผลเทิ�าทิ(�ควร ความร� 0 ความสู่ามารถ หร�อค�ณภาพัของทิร�พัยากรมน�ษย.ทิ(�ควรจะได0ร�บเต3มทิ(�ก3ได0ร�บน0อยกว�าปกต�

น�กเศรษฐศาสู่ตร.จ6งมองว�า การลงทิ�นในสู่�ขภาพัอนาม�ยจ6งเป1นการลงทิ�นร�วม ก�บการลงทิ�นในการศ6กษาสู่�ขภาพัอนาม�ยของตนมากกว�าบ�คคลทิ(�ด0อยการศ6กษา มารดาทิ(�ม(สู่�ขภาพัอนาม�ยด( บ�ตรในครรภ.ย�อมจะสู่มบ�รณ.คลอดออกมาแล0วก3สู่มบ�รณ. ม(น,านมด( ล�กก3จะเจร�ญเต�บโตทิ�,งร�างกายและสู่มอง และถ0ามารดาม(การศ6กษาทิ(�ด(ย�อมจะร� 0จ�กร�กษาสู่�ขภาพั หร�อสู่ามารถเข0าถ6งข�าวสู่ารด0านสู่�ขภาพัอนาม�ยได0ด(กว�ามารดาทิ(�ด0อยการศ6กษา ฉะน�,น ค�าใชิ0จ�ายในการบาร�งร�กษาสู่�ขภาพัอนาม�ย หร�อม(โภชินาการทิ(�ด( ม(การปGองก�นและร�กษาสู่�ขภาพัเวลาเจ3บปAวย ทิาให0ทิร�พัยากรมน�ษย.ทิ(�ม(ค�ณภาพัหร�อม(ค�ณค�าในสู่�งคม แต�ถ0าสู่�ขภาพัไม�ด( นอกจากจะเร(ยน ศ6กษา หร�อทิางานไม�ได0เต3มทิ(�แล0ว ย�งจะเป1นคนแพัร�เชิ�,อโรคในสู่�งคม ย�อมไม�เป1นทิ(�ปรารถนาของผ�0ใด

น�กเศรษฐศาสู่ตร.จ6งเห3นว�า ทิ�,งสู่�ขภาพัอนาม�ย “ (Health) และการศ6กษา (Education) เป1นสู่�นค0าสู่าธิารณะ (Public Goods)”

หมายความว�า สู่�ขภาพัอนาม�ยทิ(�ด( หร�อการศ6กษาทิ(�ด( ประโยชิน.แก�สู่�งคมเป1นสู่�วนรวม (Public Goods) ใครๆ ก3อยากจะให0สู่�งคมเป1นเชิ�นน�,น เพัราะไม�อยากจะเห3นคนข(,โรคในสู่�งคม และไม�อยากจะเห3นโจรในสู่�งคม แตะจะหาใครใชิ0จ�ายเง�นของตนเพั��อจะสู่ร0างโรงพัยาบาลหร�อสู่ถาน(อนาม�ย หร�อโรงเร(ยนเพั(ยงลาพั�งได0ยาก หร�อจะพั�ดสู่�,นๆ ว�า อยากจะได0แต�ไม�อยากจะซึ่�,อเพัราะ“

เป1นเง�นก0อนใหญ�เก�นไปและแบ�งไม�ได0 (Indivisibility)” สู่�นค0าสู่าธิารณะน(,ร �ฐบาลจะต0องเป1นคนจ�ดหาหร�อสู่ร0างข6,นเป1นสู่�วนมาก เชิ�น โรงพัยาบาล สู่ถาน(อนาม�ย โรงเร(ยน และสู่ถาบ�นการศ6กษา หร�อถนนหนทิาง เพั��อความสู่�ขของคนในสู่�งคม ไม�เหม�อนก�บสู่�นค0าเอกชิน (Private Goods) เชิ�น ข0าวสู่ามารถทิ(�จะเล�อกซึ่�,อได0ตามจานวนทิ(�เราต0องการ (Divisibility) เราบร�โภคของเราไม�ได0 ไม�เหม�อนโรงพัยาบาล เราใชิ0แล0วคนอ��นย�งใชิ0ได0เพั��อ

Page 62: Small is Beautiful 6 l

สู่�ขภาพัอนาม�ยทิ(�ด( และค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.ในสู่�งคม ร�ฐบาลจะต0องจ�ดหาสู่�นค0าสู่าธิารณะประเภทิน(,ให0พัอเพั(ยงแก�ความต0องการ

5. ก�รุอพยู่พ (Migration) เป1นการเพั��มค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย. การทิ(�บ�คคลใดจะต0องต�ดสู่�นใจอพัยพัย0ายถ��นทิ(�อย��อาศ�ยจากทิ(�หน6�งไปอย��อ(กทิ(�หน6�ง หร�อจากภาคตะว�นออกเฉ(ยงเหน�อมาอย��กร�งเทิพัมหานคร หร�อจากประเทิศไทิยไปอย��ตะว�นออกกลาง ผ�0อพัยพัได0พั�น�จและพั�จารณาแล0วว�า ผลประโยชิน.ทิ(�ได0ร�บ (Benefit) เชิ�น รายได และผลประโยชิน.อ��นใดทิ(�เป1นต�วเง�น จากการอพัยพัคร�,งน�,นจะต0องสู่�งกว�าต0นทิ�น (Cost) หร�อรายจ�ายทิ(�เป1นต�วเง�น หร�อไม�เป1นต�วเง�นทิ(�ต0องสู่�ญเสู่(ยไปอ�นเน��องมาจาก การอพัยพัคร�,งน�,น หร�อจะพั�ดง�ายๆ ได0ว�า ผลได0จะต0องมากกว�าผลเสู่(ย (Benefit Cost)

เขาจ6งจะต�ดสู่�นใจอพัยพัแรงงานทิ(�อพัยพัเข0ามาในกร�งเทิพัมหานคร หร�อไปต�างประเทิศ ย�อม

ได0ร�บความร� 0 ประสู่บการณ.และรายได0 มากกว�าทิ(�จะอย��ถ��นเด�ม จ6งเป1นการเพั��มค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.อ�นทิ(�จร�งแล0วแรงงานไทิยทิ(�อพัยพัไป

205.

ข�ดทิองในต�างประเทิศน�,นก3ค�อ น�กเร(ยนนอก ระด�บหน6�ง ไปหาความร� 0 “ ”

ประสู่บการณ. และรายได0ในต�างประเทิศ กล�บมาคงจะได0ทิ�,งความร� 0ประสู่บการณ. และรายได0ทิ(�จะทิาให0เขาม(ฐานะด(ข6,น ม(เง�นทิ(�จะลงทิ�นในการศ6กษาของตนเองหร�อสู่มาชิ�กในครอบคร�วเพั��มข6,น หร�อสู่ามารถจะใชิ0การบาร�งสู่�ขภาพั อนาม�ย ปGองก�นหร�อร�กษาสู่�ขภาพัเวลาเจ3บปAวย ย�อมเป1นการเพั��มค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.ของสู่�งคมและประเทิศชิาต�

6. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�เก,ดจ�กปรุะสบก�รุณู�ในำก�รุท��ง�นำ (Work Experience) บ�คคลทิ(�ได0ลงทิ�นในการศ6กษาต�,งต0นจนจบมหาว�ทิยาล�ย ย�อมต0องการทิ(�จะได0ทิางาน สู่มก�บความร� 0ทิ(�ตนได0เร(ยนมา การทิางานเป1นการนาเอาความร� 0ทิ(�ได0ศ6กษาเล�าเร(ยนมาใชิ0ในทิางปฏ�บ�ต� เป1นการฝHกฝนจากของจร�ง (On the job Training) การทิางานในหน0าทิ(�จะเป1นการเพั��มประสู่บการณ.ในการในงาน (Work Experience) ทิาให0เก�ด

Page 63: Small is Beautiful 6 l

ความชิานาญ (Dexterity) ล0วนเป1นการเพั��มพั�นค�ณค�าในต�วทิร�พัยากรมน�ษย.จ6งม�กจะม�กจะม(คากล�าวทิ(�แสู่ดงให0เป1นความสู่าค�ญของประสู่บการทิ(�ว�า บ�คคลทิ(�ม(ค�ณค�าสู่�งสู่�ดเม��อถ6งว�นก�อนทิ(�จะเกษ(ยณอาย� ซึ่6�งก3“ ”

หมายความว�า เข0าได0เก3บเก(�ยวประสู่บการณ.ในการทิางานมาสู่�งทิ(�สู่�ดจนถ6งว�นน�,น อย�างไรก3ตาม การทิ(�บ�คคลจะม(งานทิาหร�อไม�หล�งจากการจบการศ6กษาหร�อฝHกอบรมแล0ว ก3ข6,นอย��ก�บสู่ถานการณ.ของตลาดแรงงาน (Labour Maker) ว�าเป1นอย�างไร อ�ปสู่งค. (Demand) อ�ปทิาน (Supply) ของแรงงานเป1นอย�างไร ข�าวสู่ารการตลาดแรงงานเป1นอย�างไร ซึ่6�งจะได0กล�าวถ6งในบทิหล�งๆ ต�อไป

7. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ข%<นำอยู่ �ก(บสภ�วะส,�งแวดล�อม (Environment) สู่��งแวดล0อมม(ผลกระทิบต�อพัฤต�กรรมของมน�ษย.น�,นแต�อย��ในครรภ.มารดาจนกระทิ��งตาย ซึ่6�งได0อธิ�บายแล0วจากทิฤษฎี(ปฏ�สู่�มพั�นธิ.ระหว�างพั�นธิ�กรรมก�บสู่��งแวดล0อมต�,งแต�ตอนต0นๆ ของบทิน(,

ในป=จจ�บ�น ภ�ยอ�นตรายทิ(�ไม�ม(ใครคาดค�ดมาก�อนกาล�งค�บคลานเข0ามรครอบคล�มประเทิศต�างๆ ทิ��วโลก และการนาเอาว�ทิยาการใหม�ๆ มาใชิ0พั�ฒนาความเป1นอย��ของมน�ษย. โดยในบางคร�,งไม�ได0คาน6งถ6งผลกระทิบทิ(�จะเก�ดข6,น สู่ภาพัแวดล0อมของประเทิศต�างๆ หร�อของโลกได0เลวร0ายลงตามลาด�บ อ�นสู่�บเน��องมาจากอากาศเป1นพั�ษ อากาศบร�สู่�ทิธิ�Dสู่าหร�บมน�ษย.หายใจ ในป=จจ�บ�นน(,ไม�บร�สู่�ทิธิ�D โดยเฉพัาะในเม�องใหญ�ๆ ซึ่6�งเป1นอ�นตรายต�อสู่�ขภาพัอนาม�ยของมน�ษย.ทิ(�มองไม�เห3น ทิาให0เก�ดโรคต�างๆ ได0

อากาศเป1นพั�ษ (Air Pollution) แกNสู่คาร.บอนมอนนอกไซึ่ด.เก�ดจากการเผาไหม0ของน,าม�นรถยนต. เป1นแกNสู่ทิ(�อ�นตรายมาก เพัราะจะไปแย�งทิ(�ออกซึ่�เจนในเม3ดเล�อดแดง ทิาให0เซึ่ลล.ขาดออกซึ่�เจน โดยเฉพัาะเซึ่ลล.สู่มอง ทิาให0เก�ดอาการม6นงง ระบบประสู่าทิทิางานชิ0าลง ถ0าสู่�ดเข0าไปมากทิาให0เก�ดอ�นตรายต�อปอด แสู่บจม�ก ตา และคอ ทิาให0หลอดลมอ�กเสู่บและถ�งลมโปAงพัอง และไอระเหยของตะก��วจากการเผาไหม0ของน,าม�นเบนซึ่�ลม(ผลให0เก�ดโรคโลห�ตจาก ไตอ�กเสู่บ และโรคกระด�กด0วย

เสู่(ยงเป1นพั�ษ (Noise Pollution) ในป=จจ�บ�นเป1นทิ(�ตระหน�กว�า เสู่(ยงอ6กทิ6กนอกจากก�อความราคาญแล0วย�งทิาให0ประสู่�ทิธิ�ภาพัในการทิางานของ

Page 64: Small is Beautiful 6 l

ตนลดลง อาจทิาให0ปAวยเป1นโรคจ�ตหร�อพั�การได0ถ0าด�งมากๆ อาจทิาให0ห�หนวกตลอดชิ(ว�ต

206.ป=ญหาน,าม�นเป1นพั�ษ (Water Pollution) น,าม(ความสู่าค�ญต�อ

มน�ษย.ในทิ�กด0านมน�ษย.ต0องการใชิ0น,าสู่ะอาด แต�ป=จจ�บ�นน,าในแม�น,าลาคลองไม�สู่ะอาดอ(กต�อไป เพัราะมน�ษย.ทิ�,งเศษอาหารขยะทิ�กชิน�ดลงในแม�น,า ทิาให0ค�ณภาพัของน,าเลวลง เป1นพั�ษต�อพั�ชิ คน และสู่�ตว. ย�อมจะม(ผลต�อชิ(ว�ต ความเป1นอย��สู่�ขภาพัอนาม�ย และค�ณภาพัของทิร�พัยากรมน�ษย.อย�างแน�นอน ถ0าหากไม�ม(การแก0ไขอย�างจร�งจ�ง

ด�ชิน(ต�วชิ(ว�ดระด�บการพั�ฒนาทิร�พัยากรมน�ษย. (Indicator of

Human Resource Development) ด�งทิ(�ได0กล�าวมาแล0วว�า มน�ษย.ทิ(�จะเป1นทิ(�มาแห�งทิร�พัย.หร�อม(ค�าต�อสู่�งคม จะต0องเป1นผ�0ม(ความร� 0ความสู่ามารถ ม(ค�ณธิรรมทิ(�สู่�งคมต0องการ สู่��งเหล�าน(,เป1นนามธิรรม ซึ่6�งชิ��งหร�อว�ดออกมาแน�นอนไม�ได0 ไม�เหม�อนก�บน,าหน�กหร�อความสู่�งของคน จะอย�างไรก3ตาม ก3ม(ผ�0พัยายามจะว�ด ทิ�,งน(,เพั��ออยากทิราบว�าค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.ซึ่6�งม(อย��ในต�วมน�ษย.ของประเทิศต�างๆ น�,นเป1นอย�างไร หร�อจะพั�ดว�ามน�ษย. (Human Capital) ค�อ ปร�มาณความร� 0 ความสู่ามารถ (Quantum of

Knowledge and Capacities) ซึ่6�งม(อย��หร�อได0ลงทิ�นไว0แล0วในต�วมน�ษย.ม(มากน0อยเพั(ยงไร ต�วชิ(,ว�ดด�ชิน(สู่ามารถจะแบ�งออกได0ด�งน(,1. ต่(วช้�<ว(ดรุะด(บก�รุพ(ฒนำ�ท�งก�รุศ%กษ�โดยู่ต่รุง

1) อ�ตราสู่�วนระหว�างผ�0สู่าเร3จการศ6กษาระด�บต�างๆ ต�อประชิากรทิ�,งหมดผ�0สู่าเร3จการศ6กษาระด�บประถมศ6กษา ม�ธิยมศ6กษา และอ�ดมศ6กษา หารด0วยประชิากรทิ�,งหมดแล0วค�ณด0วย 10,000 ซึ่6�งก3หมายความว�าในจานวนประชิากร 10,000 คน ม(ผ�0สู่าเร3จการศ6กษาทิ�,ง 3 ระด�บก(�คน หร�อจะค�ณด0วย 100,000 ก3ได0 แต�ก3ต(ความหมายว�าในจานวนประชิากร 100,00

ม(ผ�0สู่าเร3จการศ6กษาทิ�,ง 3 ระด�บด�งกล�าวก(�คน อย�างน(,เป1นต0น เน��องจากการศ6กษาระด�บประถมศ6กษาเป1นระด�บต�าและม�กจะเป1นการศ6กษาภาคบ�งค�บ

Page 65: Small is Beautiful 6 l

อ�ตราสู่�วนทิ(�ชิอบใชิ0เปร(ยบเทิ(ยบ จ6งม�กจะเป1นอ�ตราสู่�วนระหว�างผ�0ทิ(�สู่าเร3จม�ธิยมศ6กษาและอ�ดมศ6กษาก�บประชิากรทิ�,งหมด

2) อ�ตราสู่�วนระหว�างผ�0ทิ(�ประกอบอาชิ(พัชิ�,นสู่�ง หร�อผ�0ทิ(�สู่าเร3จการศ6กษาในระด�บสู่�งก�บประชิากรทิ�,งหมด เชิ�น จานวน ว�ศวกร แพัทิย. ทิ�นตแพัทิย. น�กว�ทิยาศาสู่ตร. คร� อาจารย. หร�อผ�0จ�ดการในองค.การธิ�รก�จ และอ��นๆ ก�บประชิาชินทิ�,งหมดแล0วค�ณด0วย 100 หร�อ 1,000 ก3ได0 ด�ชิน(ทิ(�ได0ในกรณ(น(,เป1นการว�ดระด�บทิ�นมน�ษย.ตามกล��มอาชิ(พั หร�อระด�บการศ6กษา ซึ่6�งบ�คคลในกล��มอาชิ(พั หร�อการศ6กษาระด�บสู่�งเชิ�นน(,ย�อมเป1นผ�0ทิ(�ได0ลงทิ�นในทิร�พัยากรมน�ษย.และทิ�นมน�ษย.ในระด�บสู่�ง แต�ถ0าหากนาเอาต�วเลขด�ชิน(ทิ(�ได0ไปเปร(ยบเทิ(ยบระหว�างประเทิศ ก3พั6งระว�งเร��องความหมายและคาจาก�ดความจะต0องใกล0เค(ยงก�น อาจจะเทิ(ยบก�นได0 เชิ�น แพัทิย.ของอ(กประเทิศอาจจะเร(ยน 3 ปI อ(กประเทิศอาจจะเร(ยน 6 ปI หร�อแม0แต� 3 ปI ก3อาจเป1นไปได0

3) อ�ตราการอ�านออกเข(ยนได0 (Literacy Rate) เป1นอ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนผ�0อ�านออกเข(ยนได0ทิ�,งหมดก�บประชิากรทิ�,งหมด แล0วค�ณด0วย 100 หมายความว�าในจานวนประชิากร 100 คน โดยเฉล(�ยแล0วอ�านออกเข(ยนได0จานวนก(�คน อ�ตราสู่�วนการอ�านออกเข(ยนได0 บอกให0ทิราบถ6งรากฐานการศ6กษาของประเทิศ (Education Foundation) ถ0าประชิากรอ�านออกเข(ยนได0ในอ�ตราสู่�วนทิ(�สู่�งย�อมม(ประโยชิน.ในด0านเศรษฐก�จ สู่�งคม การเม�อง และการปกครองด0วย

207.นอกจากน(,ย�งม(ด�ชิน(อ��นๆ ทิ(�ม(ความสู่าค�ญเป1นระด�บรองลงมา แต�ก3ย�ง

น�ยมใชิ0ก�นแพัร�หลาย สู่�ดแทิ0แต�ว�ตถ�ประสู่งค.ในการใชิ0 4) อ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนว�ศวกรและน�กว�ทิยาศาสู่ตร.ก�บประชิากร

ทิ�,งหมดค�ณด0วย 10,000 น�,นก3ค�อ จานวนว�ศวกรและน�กว�ทิยาศาสู่ตร.ต�อจานวนประชิากร 10,000 คนน�,นเอง

5) อ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนน�กเร(ยนในระด�บประถมศ6กษาต�อจานวนประชิากรทิ�,งหมดทิ(�อย��ในว�ยต0องเร(ยนระด�บประถมศ6กษา ซึ่6�งอาย�หร�อว�ยด�งกล�าวอาจแตกต�างก�น ข6,นอย��ก�บระบบการศ6กษาของแต�ละประเทิศในทิานอง

Page 66: Small is Beautiful 6 l

เด(ยวก�น สู่ามารถจะหาอ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนน�กเร(ยนหร�อน�กศ6กษาในระด�บต�างๆ ต�อจานวนประชิากรทิ(�อย��ในว�ยทิ(�ต0องศ6กษาในระด�บม�ธิยม หร�อระด�บอ�ดมศ6กษาก3ได0แล0วแต�กรณ(และว�ตถ�ประสู่งค.หร�อทิ(�เร(ยกว�าอ�ตราการเข0าศ6กษาต�อ (Education Ratio)

2. ต่(วช้�<ว(ดรุะด(บก�รุพ(ฒนำ�ท�งก�รุศ%กษ�โดยู่ท�งอ�อม ม�ด(งนำ�<1) ด�ชิน(โภชินาการ (Nutrition Index) ว�ดระด�บความก�นด(ของ

ประชิากรเป1นอ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนแกลอร(�เฉล(�ยต�อห�วทิ(�ประชิากรได0บร�โภคต�อว�นก�บเปอร.เซึ่3นต.ของแคลอร(�ต�อว�นทิ(�ประชิากรได0ร�บจากพัวกแปGง และซึ่(เร(ยล ถ0าอ�ตราสู่�วนน(,ม(ค�าต�าแสู่ดงว�าโภชินาการไม�ด( เพัราะในแต�ละว�นประชิากรโดยเฉล(�ยบร�โภคพัวกแปGงและซึ่(เร(ยลเป1นสู่�ดสู่�วนทิ(�สู่�ง แคลอร(�ทิ(�ได0ร�บก3ได0จากอาหารประเภทิน(,มาก หร�ออาหารต�อว�นก3ได0 จานวนเต3มเด3กทิ(�เก�ดน,าหน�กต�ากว�ามาตรฐาน โดยค�ดเป1นเปอร.เซึ่3นต. ก�บจานวนเด3กทิ(�เก�ดทิ�,งหมด

2) ด�ชิน(สู่�ขภาพั (Health Index) ความย�นยาวของชิ(ว�ต (Life

Expectancy) อาจจะสู่ะทิ0อนให0ทิราบถ6งระด�บการพั�ฒนาทิางการศ6กษา ผ�0ม(การศ6กษาด(อาจจะเข0าถ6งข�าวสู่ารด0านสู่�ขภาพัได0ด( ร� 0จ�กปGองก�นและร�กษาสู่�ขภาพั ทิานอาหารทิ(�ม(ค�ณค�า ร� 0จ�กออกกาล�งกายอย�างน(,เป1นต0น ฉะน�,น ความย�นยาวของชิ(ว�ตเป1นต�วทิ(�ใชิ0ว�ดระด�บสู่�ขภาพัโดยเฉล(�ยของคนในประเทิศ

3) ด�ชิน(รวม(1) ม(ม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.มวลรวมของชิาต�ต�อห�ว (GNP per Capita)

หร�อม�ลผล�ตภ�ณฑ์.มวลรวมภายในประเทิศต�อห�ว (GNP per capita)

ม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.มวลเพัราะ GNP = ค�าใชิ0จ�ายมวลรวมในการบร�โภค (C)

+ ค�าใชิ0จ�ายมวลรวมในการลงทิ�น (I) + รายจ�ายของร�ฐบาลในการซึ่�,อสู่�นค0าบร�การ (G) + ด0วยม�ลค�าสู่�งออกสู่�ทิธิ� (X – M) สู่�วนม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.ภายในประเทิศต�อห�ว ทิ�,งสู่องต�วน(,จะเพั��มข6,นหร�อลดลงไปในทิ�ศทิางเด(ยวก�น ถ0ารายจ�ายต�อห�วสู่�งก3แสู่ดงว�าผลผล�ตต�อห�วสู่�งรายได0ต�อห�วสู่�ง ประเทิศทิ(�พั�ฒนาแล0วม(ผลผล�ตต�อห�วสู่�ง รายจ�ายต�อห�วสู่�ง และรายได0ต�อห�วสู่�งด0วย ซึ่6�งตรงข0ามก�บประเทิศกาล�งพั�ฒนาซึ่6�งทิ�,ง 3 ต�วม(ค�าต�า ซึ่6�ง

Page 67: Small is Beautiful 6 l

บอกถ6งระด�บการพั�ฒนาต�าเม��อเทิ(ยบก�บประเทิศทิ(�พั�ฒนาแล0ว อย�างไรก3ตาม GNP หร�อ GDP ของแต�ละประเทิศอาจจะ คานวณแตกต�างก�น ราคาสู่�นค0า ในแต�ละประเทิศก3ไม�เหม�อนก�น การจะเปร(ยบเทิ(ยบ GNP หร�อ GDP

ระหว�างประเทิศจะต0องปร�บ (Adjusted) ให0อย��ในมาตรฐานทิ(�จะเทิ(ยบก�นได0 เชิ�น อาจจะปร�บด0วยด�ชิน(ราคาเป1นต0น

208.

(2) ด�ชิน(การพั�ฒนามน�ษย. (Human Development Index)

ด�ชิน( HDI เป1นด�ชิน(รวมทิ(�สู่ร0างข6,นโดยองค.การสู่หประชิาชิาต� ป=จจ�ย 3 ต�วทิ(�นามาสู่ร0างด�ชิน(น(,ค�อ ความย�นยาวของชิ(ว�ต อ�นตราการอ�านออกเข(ยนได0 และม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.ม�ลรวมภายในประเทิศต�อห�วทิ(�ปร�บแล0ว ของประเทิศต�างๆ แล0วสู่ร0างเป1นด�ชิน(รวมเพั��อจะเปร(ยบเทิ(ยบระหว�างประเทิศ ประเทิศทิ(�ม(การพั�ฒนาด0านน(,สู่�งสู่�ดจะม( HEI เทิ�าก�บ 1 ประเทิศทิ(�ม(การพั�ฒนาด0านน(,ต�าก3จะม( HDI อย��ใกล0ศ�นย.

ห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�1. แก0ป=ญหาความยากจน2. ปGองก�นและร�กษาโรคภ�ยไข0เจ3บ3. ขยายโอกาสู่ทิางการศ6กษา4. แก0ป=ญหาความเก(ยจคร0านและเฉ��อยชิา5. การปGองก�นอ�นตรายจากสู่ารพั�ษ6. การลดอ�บ�ต�เหต�7. การให0บร�การทิางสู่�งคม8. การจ�ดการเผ�าพั�นธิ�.ของมน�ษย.

ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ต่�มแนำวพ�ทธพัระพั�ทิธิศาสู่นาเน0นการพั�ฒนาทิร�พัยากรมน�ษย.โดยการกระทิาทิ�,ง 3 ด0านค�อ

1. ด0านพัฤต�กรรม ได0แก� ว�น�ย การทิามาเล(,ยงชิ(พั และว�ธิ(ปฏ�บ�ต�ในการผล�ต บร�โภค และอย��ร �วมก�บสู่�งแวดล0อม

Page 68: Small is Beautiful 6 l

2. ด0านจ�ตใจ ได0แก� ค�ณธิรรม ความร� 0สู่6ก แรงจ�งใจ สู่ภาพัจ�ตใจ3. ด0านป=ญญา ได0แก� ความร� 0ความเข0าใจเหต�ผล การเข0าถ6งความจร�ง

รวมทิ�,งความเชิ��อถ�อทิ�ศนคต� ค�าน�ยม และแนวค�ดต�างๆ

ช้�มช้นำก(บก�รุจ(ดก�รุทรุ(พยู่�กรุท��ส งด�น น,า ปAา บนพั�,นทิ(�สู่�ง เป1นเปGาหมายในการอน�ร�กษ.และฟุ่B, นฟุ่�

ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ทิ(�กาหนดไว0ชิ�ดเจนในแผนพั�ฒนาเศรษฐก�จและสู่�งคมแห�งชิาต�ฉบ�บทิ(� 7 ม(การจ�ดชิ�,นค�ณภาพัล��มน,าประกาศเขตอน�ร�กษ.ต�างๆ ภายใต0ย�ทิธิศาสู่ตร.ปAาปลอดคน

การแยกคนออกจากปAาได0ร�บการว�จารย.อย�างมาก เพัราะในสู่ภาพัความเป1นจร�งบนพั�,นทิ(�สู่�งม(ชิาวเขาเผ�าต�างๆ รวมทิ�,งคนพั�,นทิ(�ราบบางสู่�วนอย��ถ6งกว�า 5 แสู่นชิ(ว�ต กระจายต�วก�นทิ��งไปโดยอาศ�ยธิรรมชิาต� ด�น น,าและป=จจ�ยสู่(�จากปAาเป1นฐานรอบร�บมาเป1นเวลานาน 30 – กว�า 100 ปI ชิาวบานเขาทิาลายปAาจร�งหร�อ ?

209.

การใชิ0ชิ(ว�ตแม0ในว�ถ(สู่าม�ญย�อมหล�กไม�พั0นการทิาลาย ไม�ชิ(ว�ตใดก3ชิ(ว�ตหน6�งไม�เพั(ยงแต�ชิาวเขาเทิ�าน�,น หากแต�รวมไปถ6งทิ�กคนในสู่�งคม แต�เม��อพั�ดถ6งชิาวเขาทิาลายปAา สู่�งคมโดยรวมม�กยอมร�บและป=กใจโดยไม�ต�,งคาถาม เร��องใครทิา ? เป1นการต�,งคาถามทิ(�แบ�งแยกถ�กผ�ดทิ(�ถ�ก ทิ(�ถ�กควรถามว�าใครร�กษาปAา การทิาลายปAาเก�ดจากสู่าเหต� 4 ประการ ค�อ การขาดภ�ม�ป=ญญา ขาดสู่าน6ก ขาดกฎีระเบ(ยบและม(ความจาเป1น ระบบค�ณค�าทิ(�เป1นภ�ม�ป=ญญาเปล(�ยนจากการมองความสู่งบสู่�ข ความย��งย�น มาแสู่วงหาความพัอใจสู่�งสู่�ด รายได0สู่�งสู่�ด

การสู่�ญเสู่(ยพั�,นทิ(�ปAาเป1นเร��องของการบร�หารงานทิ(�ผ�ดพัลาดของร�ฐบาลภ ม, ป) ญ ญ � ท� อ ง ถ,� นำ

ชิาวเขาสู่�วนใหญ�ม(ความเชิ��อว�า ปAา น,า ข�นเขา เป1นทิ(�อย��ของบรรพับ�ร�ษผ�0ล�วงล�บ การใชิ0ประโยชิน.จากทิร�พัยากรเหล�าน(,จ6งต0องปฏ�บ�ต�ตากฎีเกณฑ์.

Page 69: Small is Beautiful 6 l

และข0อห0ามต0องม(การขออน�ญาตผ( เพั��อจะใชิ0แสู่ดงความขอบค�ณเม��อเก3บเก(�ยวผลผล�ตแล0วต0องขอขมาเม��อม(การละเม�ดผ�ดผ( อย�างไรก3ด( ร�ฐเองก3ม(นโยบายต�อการจ�ดการทิร�พัยากรบนทิ(�สู่�ง โดยเน0นการควบค�มปGองก�นและปราบปรามมากกว�าการสู่น�บสู่น�นหร�อแสู่วงหาความร�วมม�อจากชิ�มชินผ ส � นำ ภ ม, ป) ญ ญ � ใ ห็ ม�

จากข0อเทิ3จจร�งทิ(�ยอมร�บว�า ชิาวเขาต0องการและสู่มควรม(ความเป1นอย��ในทิ(�สู่�งตามแบบฉบ�บของชิาวเขา และม(ว�ถ(ปฏ�บ�ต�บางอย�างทิ(�เอ�,อต�อการอน�ร�กษ.พั�,นทิ(�ปAาและต0นน,าลาธิาร ในขณะทิ(�ร �ฐม(นโยบายในการพั�ฒนาทิ(�ไม�ได0ให0ค�าต�อภ�ม�ป=ญญาชิาวเขา การพั�ฒนาทิ(�ผ�านมาจ6งออกมาในร�ปของการสู่งเคราะห.และม��งพั�ฒนาพั�,นทิ(�ทิ(�ม(ป=ญหา

หล�กการจ�ดการทิร�พัยากรของชิาวบ0านม(อย�� 4 ล�กษณะค�อ ม(ความจาแนกชิ�ดเจน ม(การจ�ดสู่รร การควบค�มและการรองร�บสู่�ทิธิ�Dในระด�บชิ�มชิน

อ(กกรณ(หน6�งทิ(�เป1นแบบอย�างของการเกษตรเชิ�งอน�ร�กษ.ในพั�,นทิ(�สู่�ง ค�อชิาวบ0านล��มแม�น,าจ�นและแม�ละออง ม(การเล�อกพั�,นทิ(�ทิ(�เหมาะสู่มทิาเกษตร ระบบทิ(�สู่ามารถปGองก�นการสู่�ญเสู่(ยหน0าด�นทิาให0ใชิ0พั�,นทิ(�ทิาก�นน0อยลง จ6งม(พั�,นทิ(�ปล�อยเป1นปAาธิรรมชิาต�มากข6,น

กระแสู่การอน�ร�กษ.ต0นน,าลาธิาร และระบบเกษตรทิ(�ย� �งย�นม(การขยายต�วไปหลายล��มน,าในภาคเหน�อ ถ0าชิาวบ0านม��นใจว�าทิ�ศทิางน(,จะเป1นทิ�ศทิางทิ(�ร �ฐบาลยอมร�บในระด�บนโยบายหร�อจ�งหว�ด เขาม��นใจทิ(�จะพั�ฒนาภ�ม�ป=ญญาและเทิคโนโลย(ทิ(�สู่อดคล0องก�บการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�ต�อไป

ช้�มช้นำก(บก�รุจ(ดก�รุทรุ(พยู่�กรุช้�ยู่ฝึ)� งประเทิศไทิยม(ชิายฝ=� งทิะเลยาว 2,614 ก�โลเมตร จ6งม(ปAาชิายเลน

ปะการ�ง และหญ0าทิะเล กระจายต�วอย��ทิ��วไป ในอด(ตทิร�พัยากรชิายฝ=� งน(,ม(ความอ�ดมสู่มบ�รณ.มาก แต�เม��อประเทิศไทิยม��งเปGาการพั�ฒนาไปสู่��การเป1นประเทิศอ�ตสู่าหกรรม ทิาให0ทิ�ศทิางการใชิ0ทิร�พัยากรม��งไปสู่��การเป1นประเทิศอ�ตสู่าหกรรม ทิาให0ทิ�ศทิางการใชิ0ทิร�พัยากรม��งไปสู่��การสู่�งออกเพั��อเพั��มอ�ตราการเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จโดยรวมของประเทิศเป1นหล�ก

Page 70: Small is Beautiful 6 l

210.ก ฎี ห็ ม � ยู่ ไ ม� ค�� ม ค รุ อ ง ปA � ช้ � ยู่ เ ล นำปAาชิายเลนแบ�งออกเป1น 2 ล�กษณะใหญ�ค�อ ปAาอน�ร�กษ.ซึ่6�งแตะต0องไม�

ได0ตามหล�กการและปAาเศรษฐก�จซึ่6�งม( 2 ล�กษณะค�อ ปAาเศรษฐก�จ ก. หมายถ6ง ปAาทิ(�ให0สู่�มปทิานก�บเจ0าของโรงถ�านและปAาเศรษฐก�จ ข. ค�อ ปAาทิ(�สู่ามารถร0องขอเพั��อทิาประโยชิน.อ��นได0

เ รุ2 อ อ ว นำ ใ ห็ ญ� ท�� ล � ยู่ ห็ ญ� � ท ะ เ ลเม��อพั�ดถ6งทิร�พัยากรชิายฝ=� งจะน�บรวมต�,งแต�ปAาชิายเลนบนฝ=� งลงไป

ถ6งหาดทิราย หาดโคลนซึ่6�งล6กลงไปม(น,าสู่ะอาดและโครงสู่ร0างของด�นเหมาะสู่มจะม(หญ0าทิะเลข6,น หญ0าทิะเลเป1นพั�ชิม(ดอกซึ่6�งคร�,งหน6�งเคยเป1นพั�ชิอย��บนบก แล0วร�กล,าเขาไปในทิะเล ปร�บต�วเข0าก�บสู่ภาพัความเค3มของน,าทิะเล จนป=จจ�บ�นเป1นพั�,นทิ(�อย��ในทิะเลอย�างสู่มบ�รณ. ม(ดอกม(หญ0าทิะเลเป1นทิ(�อาศ�ยของสู่�ตว.น,าเป1นแหล�งอาหาร ทิ(หลบภ�ย และเป1นแหล�งผสู่มพั�นธิ.สู่�ตว.น,าด0วย หญ0าทิะเลจ6งม(ความสู่าค�ญต�อระบบน�เวศชิายฝ=� งมาก

ป=ญหาทิ(�เก�ดข6,นก�บหญ0าทิะเลนอกจากตะกอนแล0ว เร�อประมงขนาดใหญ�ทิ(�ใชิ0เคร��องม�อประเภทิอวนลาก อวนร�น ย�งลากไถกวาดพั�,นผ�วทิะเลทิาลายหญ0าทิะเลด�งกล�าวมสู่�ตว.ทิะเลอาศ�ยอย��ชิ�กชิ�มจ � ก ป ะ ก � รุ( ง ธ รุ รุ ม ช้ � ต่, ส � ป ะ ก � รุ( ง เ ท� ยู่ ม

ปะการ�งเป1นสู่�ตว.ทิะเลชิน�ดหน6�ง ม(โครงสู่ร0างเป1นห�นป�นแข3งห�0มต�วอย��ตามชิายฝ=� งทิะเล ม(ความหลากหลายของสู่��งม(ชิ(ว�ตสู่�งมาก ม(แพัลงตอน พั�ชิ สู่าหร�าย เป1นห�วงโซึ่�อาหารชิ�,นต0นของสู่�ตว.ชิน�ดต�างๆ ทิ�,งป� ปลา ก�0ง หอย เป1นแนวปGองก�นกระแสู่น,าไม�ให0ก�ดเซึ่าะชิายฝ=� งในฤด�มรสู่�มท ะ เ ล ไ ม� ม� เ อ ก ส, ท ธ,4

“ทิะเลไม�ม(เอกสู่�ทิธิ�D ทิ�กคนมสู่�ทิธิ�กอบโกยโดยไม�ต0องสู่นใจว�าจะทิาให0ม�นสู่มบ�รณ. การทิ(�ชิ�มชินชิาวประมงจะอย��รอดได0น�,น ทิะเลต0องม(ปลา ปลาจะ”

ม(ข6,นได0 ปAาชิายเลน หญ0าทิะเลและปะการ�งต0องสู่มบ�รณ. ซึ่6�งก3หมายความว�าชิาวประมงต0องเล�กใชิ0เคร��องม�อผ�ดกฎีหมาย แนวค�ดในการอน�ร�กษ.

Page 71: Small is Beautiful 6 l

ทิร�พัยากรชิายฝ=� งจ6งขยายต�วจากชิาวบ0าน 7 หม��บ0าน รอบอ�าวสู่�เกาตอนเหน�อเป1น 17 หม��บ0าน ทิาการปกปGองและฟุ่B, นฟุ่�ทิร�พัยากรชิายฝ=� งเ ก ษ ต่ รุ ส ม( ยู่ ใ ห็ ม� ม� เ ข2� อ นำ ปB อ ม นำ�<�

เน��องจากประเทิศไทิยเป1นประเทิศเกษตรกรรม เม��อม(แผนพั�ฒนาเศรษฐก�จจ6งม��งเน0นมาทิ(�การพั�ฒนาทิางเกษตรซึ่6�งถ�กกาหนดโดยกระแสู่โลก ม(ธินาคารโลกและองค.การอาหารและเกษตรแห�งสู่หประชิาชิาต�ชิ�วยเหล�อทิางด0านว�ชิาการระบบเกษตรถ�กเปล(�ยนเป1นเกษตรกรรมสู่ม�ยใหม�ตามการปฏ�บ�ต�เข(ยว ใชิ0พั�ชิพั�นธิ�.ใหม�ทิ(�ต0องใชิ0ป�Oยเคม(สู่�ง สู่ารพั�ษกาจ�ดศ�ตร�พั�ชิปร�มาณมหาศาล และใชิ0น,ามาก อ�นเป1นเง��อนไขทิ(�กาหนดให0เก�ดการชิลประทิานขนาดใหญ�ควบค��มาก�บการบร�หารงานทิ(�รวมศ�นย.ค�าใชิ0จ�าย

211.เ ข2� อ นำ ใ ห็ ญ� ต่� อ ง ม� ไ ต่� ส ว นำ ส � ธ � รุ ณู ะ

การสู่ร0างแหล�งน,าไม�ว�าขนาดใหญ�หร�อเล3กต0องพั�จารณาความเหมาะสู่มเป1นพั�,นทิ(�ไป และต0องม(โลกทิรรศกว0าง น�กการเม�องหร�อผ�0บร�หารประเทิศไม�สู่ามารถมองเพั(ยงจ�ดใดจ�ดหน6�งเทิ�าน�,น ประเทิศไทิยจ6งจาเป1นต0องพั�ฒนาเศรษฐก�จ ขณะเด(ยวก�นก3ม(ความจาเป1นต0องจ�ดการทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และแก0ไขป=ญหาสู่��งแวดล0อม ฉะน�,นทิางออกจ6งต0องอย��ทิ(�ทิ�านผ�0ร� 0ทิ�,งหลาย

ปรุะเทศไทยู่ไม�ใช้�ท��รุ�บล��มเจ��พรุะยู่�ทิ(�ผ�านมาประเทิศเราสู่�งออกข0างเป1นหล�ก จ6งใชิ0อ0างว�าความชิอบในการ

ทิาน,าจากทิ�กทิ(�ไม�ว�าเป1น ป<ง ว�ง ยม น�าน ปAาสู่�ก มาใชิ0เม��อไม�พัอก3ห�นมาหาแม�น,าโขง ค�ดจะผ�นน,า กง ป<ง ยม มาลงทิ(�แก�งเสู่�อเต0น ลงแม�น,าน�าน เข0าเข��อนศ�ร�ก�ต�D มาเจ0าพัระยา ผ�นน,าจากสู่าละว�นลงแม�น,าป<งเข��อนภ�ม�พัล เข0าเจ0าพัระยา เพั��อหล�อเล(,ยงทิ(�ราบเจ0าพัระยา

นอกจากน�,น เม��อมองในแง�ความเป1นธิรรมระหว�างคนต0นน,าก�บาคนภาคกลางว�าคนต0นน,าม�กถ�กเร(ยกร0องทิ(�ทิาก�นมากเพัราะจะเป1นการทิาลายปAาต0นน,า ทิ�,งทิ(�คนต0นน,าจานวนหลายสู่�บล0านคนจาเป1นต0องม(ชิ(ว�ตอย��ต0องทิานาทิาไร� จ6งควรคาน6งถ6งสู่�ทิธิ�ในการใชิ0ทิร�พัยากรของคนต0นน,าด0วยเชิ�นก�น

Page 72: Small is Beautiful 6 l

รุ ว ม ศ นำ ยู่� แ ล� ว แ ยู่ ก ส� ว นำการจ�ดการน,าของร�ฐเป1นการรวมศ�นย.แล0วแยกสู่�วนก�นด�แลในแต�ละ

เร��อง เชิ�น ให0กรมชิลประทิานจ�ดการน,า กรมปAาไม0จ�ดการปAา สู่�วนทิ(�ด�นก3ให0กรมทิ(�ด�นหร�อกรมพั�ฒนาทิ(�ด�นจ�ดการ บางคร�,งก3เก�ดความข�ดแย0งก�นเห็ม2องฝึA�ยู่ : ก�รุจ(ดก�รุนำ�<�แบบยู่(�งยู่2นำ

“เหม�องฝายเป1นว�ถ(ชิ(ว�ต และเหม�องฝายค�อว�ฒนธิรรม น�ยามของ”

เหม�อนฝายสู่�,นๆ เชิ�น น�,น เพัราะระบบการจ�ดการน,าแบบเหม�องฝายของภาคเหน�อเป1นทิ�,งระบบ อานาจ ผลประโยชิน. ระบบค�ด และระบบอ�ดมการณ. ม(การจ�ดการน,าทิ(�ทิาให0เกษตรกรผ�0ใชิ0น,าอย��ได0และอย��รอดป=จจ�ยเหล�าน(,จะเป1นต�วกาหนดขนาดของทิ�อน,าเข0านา ซึ่6�งหมายถ6งปร�มาณน,าทิ(�นาแต�ละแปลงจะได0ร�บระบบค�ดในการแบ�งป=นผลประโยชิน.เป1นหล�กการทิ(�ประก�นความย�งย�นของชิ�มชิน ม(การทิบทิวนอานาจตลอดเวลาห็(วใจส��ค(ญท��ก�รุกรุะจ�ยู่อ��นำ�จ

ต�อคาถามทิ(�ว�าเข��อนขนาดใหญ�สู่าเร3จหร�อล0มเหลวน�,น การตอบคาถามต0องพั�จารณารายละเอ(ยดโดยเฉพัาะระด�บของป=ญหาน,า แต�ถ0าประชิาธิ�ปไตยในทิ0องถ��นม(การกระจายอานาจ คงไม�ต0องมาข�ดแย0งในเร��องสู่ร0างเข��อนใหญ�ด(หร�อแหล�งน,าขนาดเล3กด( หร�อเหม�องฝายด(เพัราะคาตอบจะอย��ภายใต0การกระจายอานาจ

212.

สู่าหร�บภาคเหน�อชิ�มชินทิ0องถ��นอาจเห3นว�าระบบเหม�องฝายเหมาะสู่ม ขณะทิ(�ในอ(สู่านจะสู่ร0างฝายเหมาะสู่ม ขณะทิ(�ในอ(สู่านจะสู่ร0างฝายและผ�นน,าเข0าทิ(�นาซึ่6�งว�ธิ(แก0ป=ญหาของชิาวบ0าน ล�กษณะน(,เป1นแนวทิางในการพั�ฒนาล��มน,าขนาดเล3ก เพัราะคนในชิ�มชินจะร� 0รายละเอ(ยดของป=ญหาด(

การแก0ป=ญหาแต�ละระด�บจ6งต0องใชิ0ว�ธิ(แก0คนละอย�าง แหล�งน,าขนาดเล3กจะเหมาะสู่มทิ(�สู่�ดสู่าหร�บเกษตรกรรายย�อยแต�ถ0าเม�องเต�ดโตมาก ม(เขตอ�ตสู่าหกรรมพั�,นทิ(�เกษตรกรรมเพั��อการสู่�งออกหลายแสู่นหลายล0านไร� การชิลประทิานขนาดใหญ�อาจเหมาะสู่ม เข��อนจ6งเป1นว�ธิ(การแก0ป=ญหาว�ธิ(หน6�ง

Page 73: Small is Beautiful 6 l

ทรุ(พยู่�กรุด,นำและก�รุอนำ�รุ(กษ�ด�นเป1นทิร�พัยากรทิ(�เราเห3นและเด�นเหย(ยบย�าอย��ทิ�กว�นด�น ค�อ ว�ตถ�ทิ(�ประกอบด0วยแร�ธิาต�รวมต�วก�บอ�นทิร(ย.ว�ตถ� แร�ธิาต�ได0

จากการแตกสู่ลายมาจากห�น ซึ่6�งม(ขนาดต�างๆ ต�,งแต�เม3ดทิรายจนถ6งเกล3ดตะกอนขนาดเล3ก สู่�วนอ�นทิร(ย.ว�ตถ�ก3ค�อซึ่ากของสู่��งม(ชิ(ว�ต เชิ�น พั�ชิ สู่�ตว. ทิ(�ตายทิ�บถมก�นเม��อแร�ธิาต�รวมต�วก�นก�บอ�นทิร(ย.ว�ตถ�และค�อยๆ ย�อยสู่ลายรวมก�นเก�ดเป1นว�ตถ�เร(ยกว�าด�น ในเน�,อด�นจะม(สู่�วนประกอบทิ(�สู่าค�ญ 3 สู่�วน ค�อ สู่�วนทิ(�เป1นของแข3ง สู่�วนทิ(�เป1นของเหลว น,าทิ(�ซึ่6มอย��ในด�นจะม(แร�ธิาต�ต�างๆ ละลายอย��ด0วย สู่�วนประกอบสู่�ดทิ0ายค�อ อากาศ แทิรกต�วอย��ตามชิ�องว�างของเน�,อด�น

ค ว � ม ส�� ค( ญ แ ล ะ ป รุ ะ โ ยู่ ช้ นำ� ข อ ง ท�� ด, นำ1. ด�นเป1นต0นกาเน�ดของผลผล�ตภาคเกษตรกรรม2. เน�,อด�นชิ�วยด�ดซึ่�บและเก3บน,าให0เราได0ใชิ0ประโยชิน. ในเน�,อด�นม(น,าซึ่6ม

อย��เร(ยกว�าน,าในด�น3. ด�นเป1นทิ(�พั�กพั�งและทิ(�อาศ�ยของสู่�ตว.

เ นำ2< อ ด, นำเม��อห�นผ�พั�งแตกห�กลงมาเก�ดเป1นว�ตถ�ขนาดต�างๆ ก�น กรวด ทิราย

เกล3ดด�น ตะกอน ว�ตถ�เหล�าน(,เป1นสู่�วนหน6�งของว�ตถ�ต0นกาเน�ดของด�น เม��อรวมก�นก�บอ�นทิร(ย.ว�ตถ�แล0ว จะม(อ�ทิธิ�พัลต�อเน�,อของเด�ม

เน�,อด�นประเภทิต�างๆ พัอจะแบ�งได0กว0างๆ ค�อ ด�นทิราย ด�นร�วนปนทิราย และด�นเหน(ยว การศ6กษาเน�,อด�นทิาได0ด0วยการพั�จารณาว�าด�นน�,นๆ ม(สู่�วนประกอบอะไรเด�นทิ(�สู่�ด ม(ทิรายหร�อเกล3ดด�นตะกอน เน�,อด�นแตะละชิน�ดต�างก�นเหมาะสู่มก�บการเพัาะปล�กแตกต�างก�นไปส� ข อ ง ด, นำ

สู่(ของด�นเป1นล�กษณะทิางเคม(และฟุ่<สู่�กสู่.ของเด�ม สู่(ของด�นบ�งบอกให0เราทิราบถ6งแร�ธิาต�และความอ�ดมสู่มบ�รณ.ของด�น ด�นทิ(�ม(สู่(แดง สู่0มและเหล�อง แสู่ดงว�าม(แร�เหล3กทิ(�ม(ปฏ�ก�ร�ยาก�บอNอกซึ่�เจนและความชิ�,นทิาให0เก�ด

Page 74: Small is Beautiful 6 l

เป1นสู่(ด�งกล�าว ด�นทิ(�ม(ความแตกต�างในด0านความเข0มของสู่(จากสู่(ขาว สู่(น,าตาลไปจนถ6งด�นสู่(ต�างๆ เหล�าน(,บ�งบอกถ6งความอ�ดมสู่มบ�รณ.ของด�น

213.

ก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ด, นำด�นเป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�ามาก แต�เราต0องสู่�ญเสู่(ยด�นไปอ�นเน��องมาจาก

การกระทิาของธิรรมชิาต�และการกระทิาของมน�ษย. เราสู่�ญเสู่(ยด�นไปหลายว�ธิ(ด0วยก�นค�อ

1. การสู่�ญเสู่(ยด�นเพัาะถ�กน,าก�ดเซึ่าะและพั�งทิลาย2. การต�ดไม0ทิาลายปAา3. การทิาการเกษตรและการจ�ดกระทิาก�บด�นอย�างผ�ดว�ธิ(

ก � รุ อ นำ� รุ( ก ษ� ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ด, นำการสู่�ญเสู่(ยด�นในล�กษณะของการพั�งทิลายหร�อการลดความอ�ดม

สู่มบ�รณ.ของด�นน�,นถ�อได0ว�าเป1นภ�ยพั�บ�ต�อย�างหน6�งทิ(�ต0องแก0ไข เพัราะป=ญหาทิ(�มาจากด�นจะสู่�งผลกระทิบเหม�อนล�กโซึ่�โยงไปถ6งการเก�ดป=ญหาอ��นๆ ตามมาด0วย การอน�ร�กษ.ด�นจ6งม(ความจาเป1นอย�างย��ง ความพัยายามเก3บด�นให0อย��ก�บเรานานๆ กระทิาได0ด0วยการปGองก�นม�ให0เก�ดการพั�งทิลายของด�น เราควรปล�กพั�ชิคล�มด�นก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ด, นำ ข อ ง ช้� ม ช้ นำ

หล�กการพั�ฒนาทิร�พัยากรด�น1. การนาพั�,นทิ(�มาใชิ0ประโยชิน.อย�างม(แบบแผน2. ทิาการปร�บปร�งด�นทิ(�ขาดค�ณภาพั ให0สู่ามารถนามาใชิ0ประโยชิน.

สู่�งสู่�ดทิางด0านการผล�ตพั�ชิผล และขยายพั�,นทิ(�ทิ(�นามาใชิ0ในการเกษตรให0มากข6,น

3. ปGองก�นการขาดแคลนน,า โดยการขยายพั�,นทิ(�บร�การของชิลประทิานให0กว0างขวางออกไป หร�อทิาฝนเทิ(ยมเพั��อให0พั�,นด�นทิ(�ไร0ความชิ�,นสู่ามารถนามาใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.ต�อการดารงชิ(พัของประชิาชินต�อไป

Page 75: Small is Beautiful 6 l

4. ปGองก�นการพั�งทิลายของด�น อ�นเก�ดจากการกระทิาของน,า หร�อการทิาการเกษตรผ�ดว�ธิ(เพั��อทิ(�จะคงสู่ภาพัความสู่มบ�รณ.ของด�นเอาไว0 โดยอาศ�ยว�ธิ(การใหญ� 3 ประการ ค�อ

4.1 การควบค�มโดยว�ธิ(เทิคน�ค4.2 การทิาการเพัาะปล�กในบร�เวณทิ(�ลาดตามแนวของเน�น ควร

จะทิาไถหร�อพัรวนด�น4.3 การด�บแปลงพั�,นทิ(�ลาดเอ(ยงให0เป1นชิ�,นๆ เพั��อทิาการเพัาะ

ปล�ก5. การควบค�มร�องน,า ใชิ0ว�ธิ(สู่ร0างเข��อนเล3กๆ ค�,นเป1นตอนๆ และ

พัยายามหาพั�ชิทิ(�งอกข6,นเร3วปกคล�มเสู่(ย6. การไถทิ(�ทิาการเพัาะปล�กน0อยลงบางคร�,งอาจทิาการเพัาะปล�กโดย

ไม�ต0องทิาการไถหร�อพัรวนด�น เพัราะเม��อไถทิ(�บางแห�งทิาให0ด�นแห0ง7. การคงไว0ซึ่6�งความอ�ดมสู่มบ�รณ. ซึ่6�งอาจทิาได0หลายทิาง ด�งน(,

1. ใชิ0ป�Oยว�ทิยาศาสู่ตร. ป�Oยแบบน(,ม(หลายชิน�ด ว�ธิ(ใชิ0จะข6,นอย��ก�บสู่ภาพัของด�น

2. ใชิ0ป�Oยสู่ด (Green manure) ค�อใชิ0ม�ลของสู่�ตว.ทิาป�Oย

214.3. ใชิ0ห�นป�นปAน (Liming)

4. การอาศ�ยพั�ชิชิ�วยปGองก�น5. กรใชิ0หญ0าคล��ม (Matching) การใชิ0พั�ชิ เชิ�น หญ0าคล�มด�น6. การปล�กพั�ชิหม�นเว(ยน (Crop Rotation)

7. การปล�กพั�ชิสู่ล�บ (Strip Cropping)

8. การปล�กพั�ชิคล�ม (Protective Cover Crops)

9. การปล�กปAา (Reforestation)

ทรุ(พยู่�กรุแรุ�ธ�ต่�ธิรรมชิาต�สู่ร0างแร�ธิาต�ต�างๆ เก3บไว0บร�เวณเปล�อกโลก โดยทิ(�ม(แร�ธิาต�

ประมาณ 10 ชิน�ด ทิ(�เม��อรวมน,าหน�กก�นแล0วจะเทิ�าก�บร0อยละ 90 ของน,า

Page 76: Small is Beautiful 6 l

หน�กเปล�อกโลก แร�ธิาต�ทิ�,ง 10 ชิน�ดน�,น ได0แก� อะล�ม�เน(ยม เหล3ก แมงกาน�สู่ แมกน(เซึ่(ยม โครเม(ยม ไทิทิาเน(ยม ทิองแดง ตะก��ว สู่�งกะสู่( และน�เก�ล แร�ธิาต�ต�างๆ โดยมากแล0วม�ได0กรจายอย��ทิ��วไปแต�จะม(เฉพัาะบางบร�เวณทิาให0บางประเทิศม(น,าม�นมากและบางประเทิศม(เหล3กมาก

มน�ษย.เราร� 0จ�กใชิ0ประโยชิน.จากแร�ธิาต�มาหลายพั�นปIแล0ว ปร�มาณของแร�ธิาต�ถ�กนามาใชิ0ประโยชิน.เพั��มข6,นตลอด ความสู่าค�ญของแร�ธิาต�แต�ละชิน�ดข6,นอย��ก�บระยะเวลา ความเจร�ญทิางเทิคโนโลย( และความต0องการแร�ธิาต�น�,นๆ

ขณะน(,ทิร�พัยกรแร�ธิาต�ทิ(�มนษย.นามาใชิ0ประโยชิน.ได0มาจกาต�วแผ�นด�นเป1นสู่�วนใหญ� ก�จการเหม�องแร�สู่�วนใหญ�กระทิาบนแผ�นด�น ทิร�พัยากรแร�ธิาต�บนแผ�นด�นเองก3ค�อยๆ ลดจานวนลง

คว�มส��ค(ญและปรุะโยู่ช้นำ�ของแรุ�ธ�ต่�1. สู่��งแวดล0อมทิางว�ตถ�ทิ(�เร(ยงรายอย��รอบต�วเราน�,นถ�กสู่ร0างข6,นมา

จากแร�ธิาต�ประเภทิต�างๆ จานวนมาก น�บต�,งแต�เคร��องใชิ0สู่อยในบ0าน ภาชินะต�างๆ ทิาจากเหล3ก อะล�ม�เน(ยม หร�อผล�ตภ�ณฑ์.พัลาสู่ต�ก พัาหนะทิ(�ชิ�วยในการคมนาคม

2. ทิร�พัยากรแร�ธิาต�ม�ได0ม(ผลต�อมาตรฐานการครองชิ(พัของประชิากรเพั(ยงอย�างเด(ยว แต�ย�งม(ผลถ6งความม��งค��งและความม��นคงของประเทิศอ(กด0วย

3. ทิร�พัยากรแร�ธิาต�ม(สู่�วนในการสู่ร0างงาน สู่ร0างรายได0แก�ประชิากร เร��มต�,งแต�การได0มาซึ่6�งแร�ธิาต�โดยการทิาเหม�องแร� จนแร�ธิาต�ถ�กนามาปGอนโรงงานอ�ตสู่าหกรรมเพั��อแปรร�ปเป1นผล�ตภ�ณฑ์.ต�างๆ

ป รุ ะ เ ภ ท ข อ ง แ รุ� ธ � ต่�ทิร�พัยากรแร�ธิาต�ทิ(�มน�ษย.เรานามาใชิ0ประโยชิน.ม(จานวนมากมาย เรา

สู่ามารถแบ�งเป1นประเภทิใหญ�ๆ ได0 3 ประเภทิ ค�อ

215.1. แร�โลหะ

Page 77: Small is Beautiful 6 l

2. แร�อโลหะ3. แร�เชิ�,อเพัล�งแร�ธิาต�แต�ละประเภทิม(ล�กษณะและชิน�ดของแร�ธิาต� ด�งน(,1. แรุ�โลห็ะ (Metal) หมายถ6ง แร�ทิ(�ม(ความเหน(ยว ย�ดขยายและ

หลอมต�วได0ม(ความทิ6บแสู่ง เป1นต�วนาความร0อนและไฟุ่ฟุ่Gาได0ด( เชิ�น แร�เหล3ก แมงกาน(สู่ ทิองอดง ตะก��ว อะล�ม�เน(ยม เป1นต0น

2. แรุ�อโลห็ะ (Non-Metal) ม(ล�กษณะเปราะแตกหร�อห�กง�าย โปร�งแสู่ง ยอมให0แสู่งหร�อร�งสู่(ผ�านไปได0 ไม�เป1นต�วนาความร0อนหร�อไฟุ่ฟุ่Gา เม��อเคาะไม�ม(เสู่(ยงก�งวาน เชิ�น ห�น ทิราย กามะถ�น เป1นต0น

3. แรุ�เช้2<อเพล,ง ค�อ แร�ธิรรมชิาต�ทิ(�ถ�กนามาใชิ0พัล�งงาน ป=จจ�บ�นแร�เชิ�,อเพัล�งทิ(�ม(ความสู่าค�ญและถ�กนามาใชิ0มาก ค�อแร�ธิาต�ทิ(�เก�ดจากซึ่ากสู่��งม(ชิ(ว�ตในอด(ต หร�อเร(ยกว�าซึ่ากด6กดาบรรพั. ได0แก� ถ�านห�น (Cool) น,าม�นด�บ (Petroleum) และกNาซึ่ธิรรมชิาต� (Natural Gos)

ท รุ( พ ยู่ � ก รุ แ รุ� ธ � ต่� ท�� ส�� ค( ญ ข อ ง ป รุ ะ เ ท ศ ไ ท ยู่เราม(ทิร�พัยากรแร�ธิาต�อย��หลายประเภทิและม(ครบทิ�,งแร�โลหะ อโลหะ

และแร�เชิ�,อเพัล�งบางชิน�ดปร�มาณมากแต�บางชิน�ดก3ม(น0อย แร�สู่าค�ญทิ(�พับประกอบด0วยแร� ด(บ�ก ว�ลแฟุ่รม พัลวง ตะก��ว สู่�งกะสู่( แมงกาน(สู่ เหล3ก ทิองแดง ทิองคา เง�น ฟุ่ล�ออไรทิ. ห�สู่สู่บ�� ร�ตนชิาต� ถ�านห�น น,าม�นด�บ และกNาซึ่ธิรรมชิาต�ป) ญ ห็ � เ ก�� ยู่ ว ก( บ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ แ รุ� ธ � ต่�

1.การใชิ0แร�ธิาต�บางประเภทิเป1นจานวนมาก แร�ธิาต�ในสู่�วนของเปล�อกโลกถ6งแม0ว�าจะม(จานวนมากมายหลายประเภทิ แต�เราก3ย�งเห3นความสู่าค�ญมากเป1นพั�เศษ

2. การใชิ0แร�ธิาต�อย�างไม�ค�0มค�า สู่�,นเปล�องและการหมดสู่�,นไปของแร�ธิาต�บางชิน�ด แร�ธิาต�ทิ(�เรานามาใชิ0ประโยชิน.น�,น เราอาจแบ�งออกเป1นสู่องสู่�วน สู่�วนแรกค�อแร�ธิาต�ทิ(�ใชิ0ประโยชิน.แล0วย�งม(เหล�ออย�� สู่�วนทิ(�สู่องค�อ แร�ธิาต�ทิ(�นามาใชิ0ประโยชิน.แล0วทิาให0แร�ธิาต�น�,นหมดสู่�,นไปก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุแรุ�ธ�ต่�

Page 78: Small is Beautiful 6 l

แร�ธิาต�ทิ�กประเภทิเป1นของม(ค�าย��ง ถ6งแม0ว�าแร�บางอย�างเราอาจจะไม�เห3นประโยชิน.และความสู่าค�ญในขณะน(, แต�อนาคตแร�ธิาต�น�,นอาจม(ความสู่าค�ญ และก�อประโยชิน.อย�างมหาศาลก3ได0 ด�งน�,นการอน�ร�กษ.ทิรพั�ยากรแร�ธิาต�จ6งอย��ในขอบข�ายของแนวปฏ�บ�ต�ด�งน(,

1. ควรใชิ0แร�ธิาต�อย�างประหย�ด หมายถ6ง การนาเอาแร�ธิาต�มาใชิ0ในจานวนหร�อปร�มาณเทิ�าทิ(�จาเป1น

2. อน�ร�กษ.แร�ธิาต�ด0วยการนาเอาแร�ธิาต�ทิ(�ใชิ0ประโยชิน.แล0วกล�บมาใชิ0อ(กโดยการนาเอาเศษว�สู่ด�ทิ(�เป1นทิ�,งโลหะและอโลหะประเภทิต�างๆ มาหลอมละลายใหม�อ(กคร�,งเพั��อนากล�บมาผล�ตเป1นว�สู่ด�อ�ปกรณ.ต�างๆ

4. การอน�ร�กษ.ด0วยการใชิ0แร�ธิาต�อย�างค�0มค�า แร�ธิาต�บางอย�างเม��อนามาใชิ0ประโยชิน.ในด0านอ��นๆ อ(ก ก3จะชิ�วยให0เราใชิ0ทิร�พัยากรได0ค�0มค�ามากข6,นอ(ก

216.

4. การหาแร�ธิาต�อ��นมาใชิ0ทิดแทินแร�ธิาต�บางชิน�ดทิ(�ใชิ0มาก เพั��อลดหร�อแบ�งเบาภาระทิ(�เก�ดข6,นก�บแร�ธิาต�บางชิน�ดใดชิน�ดหน6�งโดยเฉพัาะ

ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ แ รุ� ธ � ต่� ข อ ง ช้� ม ช้ นำ1. การปร�บปร�งว�ธิ(การทิาเหม�องแร� เป1นว�ธิ(การเพั��มประสู่�ทิธิ�ภาพัในการทิาเหม�องแร� รวมทิ�,งการ

ตกแต�งแร� การแยกแร� และการถล�งแร�2. การนามาใชิ0อย�างประหย�ด กานาแร�ธิาต�มาใชิ0อย�างประหย�ดจะชิ�วยทิาให0อาย�การใชิ0งานของแร�

ธิาต�ย�ดยาวออกไป3. การนามาใชิ0ใหม� แร�โลหะบางชิน�ดเม��อนาไปใชิ0แล0ว สู่ามารถนากล�บมาใชิ0ใหม� เชิ�น

เหล3ก4. การใชิ0สู่��งอ��นทิดแทิน

Page 79: Small is Beautiful 6 l

การนาสู่��งอ��นมาทิดแทินแร�ธิาต�ชิ�วยลดปร�มาณแร�ทิ(�จะนามาใชิ0ให0น0อยลงและลดการใชิ0งานของแร�ธิาต�เหล�าน�,นออกไป

5. การปร�บปร�งทิางด0านว�ศวกรรมศาสู่ตร.และว�ทิยาศาสู่ตร. การค0นค�ดว�ธิ(การมใหม�เก(�ยวก�บว�ทิยาศาสู่ตร.และว�ศวกรรมศาสู่ตร.จะม(สู่�วนชิ�วยในการอน�ร�กษ.แร�ธิาต�เชิ�นเด(ยวก�น

6. การย�ดอาย�การใชิ0งานให0ยาวนาน การนาแร�ธิาต�มาใชิ0งานให0ยาวนาน การนาแร�ธิาต�มาใชิ0อย�างถนอม

ก3ค�อการหาว�ธิ(การทิ(�จะให0แร�ธิาต�ทิ(�นามาใชิ0ม(อาย�การใชิ0งานทิ(�ยาวนานมากย��งข6,น

ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ�<� ข อ ง ช้� ม ข นำน,าเป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(อย��อย�างมากมาย แต�จะปรากฎีอย��ในบร�เวณ

จาก�ด ม�ได0กระจายอย��ทิ��วไปทิ�กแห�ง ตามธิรรมดาบร�เวณแหล�งน,าจ�ดทิ��วๆ ไป จะม(คนอาศ�ยอย��อย�างหนาแน�นทิ�,งน(,ก3เพัราะประชิากรเหล�าน(,ได0อาศ�ยน,าเพั��ออ�ปโภคบร�โภคห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ�<�

1. การจ�ดหาน,าทิ(�ม(ค�ณภาพัมาใชิ0ให0เพั(ยงพัอ การจ�ดหาน,าทิ(�ม(ค�ณภาพัเหมาะสู่มมาใชิ0เพั��อการอ�ปโภค และ

ก�จกรรมทิางด0านเศรษฐก�จ2. การปGองก�นการเก�ดมลพั�ษของน,าอาศ�ยกฎีหมายเป1นเคร��องม�อ3. กฎีหมายจะต0องม(บทิลงโทิษผ�0ฝAาฝBนอย�างร�นแรง4. ผ�0นากฎีหมายไปใชิ0จะต0องกระทิาอย�างเฉ(ยบขาดและย�ต�ธิรรม5. การปGองก�นการเก�ดน,าทิ�วม

217. การเก�ดน,าทิ�วมแม0ว�าจะเป1นเร��องปGองก�นม�ให0เก�ดได0ยาก แต�ก3ม(ว�ธิ(

การทิ(�จะลดความร� �นแรงของการเก�ดน,าทิ�วมลง เชิ�น การสู่ร0างเข��อนหร�อทิานบขวางก�,นลาน,า ขยายความล6กและความกว0างของแหล�งน,าธิรรมชิาต�

6. การนาน,ามาใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.สู่�งสู่�ด

Page 80: Small is Beautiful 6 l

เป1นว�ธิ(การทิ(�จะนาน,าทิ(�ม(อย��มาใชิ0ประโยชิน.ได0หลายด0าน เชิ�น การสู่ร0างเข��อนก�,นน,า

7. ร�กษาสู่ภาพัแหล�งน,าธิรรมชิาต�

ทรุ(พยู่�กรุปA�ไม�ปAาไม0เป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�ณค�าและม(ประโยชิน.มหาศาล ปAาไม0ให0สู่��ง

ต�างๆ ต�อเรามากมาย เชิ�น ผลผล�ตชิน�ดต�างๆ จากปAาทิ(�เรานามาเป1นอาหาร ยากร�กษาโรค ว�สู่ด�ก�อสู่ร0าง ทิ(�อย��อาศ�ย ตลอดจนสู่�ตว.ปAานานาชิน�ด มน�ษย.จ6งดารงอย��ได0ด0วยปAาไม0 ในด0านความสู่�มพั�นธิ.ทิางธิรรมชิาต�ด0วยก�นแล0ว ปAาไม0เป1นป=จจ�ยหน6�งทิ(�ม(ความสู่าค�ญต�อด�ลยภาพัของสู่��งแวดล0อม เพัราะถ0าเก�ดการเปล(�ยนแปลงข6,นก�บปAาม0แล0วย�อมจะสู่�งผลกระทิบต�อภาวะแวดล0อมสู่�มพั�นธิ.อ��นๆ

ป=จจ�บ�นพั�,นทิ(�ปAาไม0ในประเทิศไทิยม(เพั(ยงร0อยละ 30 ของพั�,นทิ(�ทิ�,งหมด เราม(พั�,นทิ(�ปAาไม0ลดลงทิ�กๆ ปI น(�ค�อป=ญหาของเรา เราจ6งควรเร��มทิาความเข0าใจก�บปAาไม0และร� 0แนวอน�ร�กษ.ทิร�พัยากรปAาไม0ไว0ให0อย��ก�บเรา เพั��ออนาคตของเราทิ�,งชิาต�ค ว � ม ส�� ค( ญ แ ล ะ ป รุ ะ โ ยู่ ช้ นำ� ข อ ง ปA � ไ ม�

1. ปAาไม0ทิาให0ด�นสู่ามารถด�ดซึ่�บน,าไว0ได0มาก2. ปAาไม0ชิ�วยทิาให0เก�ดความชิ��มชิ�,นแก�บรรยากาศ3. ปAาไม0เป1นพั�,นฐานของการเก�ดต0นน,าลาธิาร4. ปAาไม0ก�อให0เก�ดประโยชิน.ในด0านการพั�กผ�อนหย�อนใจ5. ปAาเป1นทิ(�อย��อาศ�ยของสู่�ตว.ปAา เป1นแหล�งพั�กพั�งของสู่�ตวปAาจานวน

มาก

ป รุ ะ เ ภ ท ปA � ไ ม� ข อ ง ป รุ ะ เ ท ศ ไ ท ยู่1. ปAาดงด�บ พับทิางภาคใต0 เต3มไปด0วยพั�นธิ�.ไม0นานาชิน�ดรวมก�นแล0ว

หลายร0อยชิน�ด2. ปAาด�บภ�เขา ปAาไม0ตามแถบภ�เขา ทิ(�ม(อ�ณหภ�ม�ค�อนข0างสู่�งและม(

ความชิ��มชิ�,นหร�อฝนตกมาก

Page 81: Small is Beautiful 6 l

3. ปAาชิายเลน บร�เวณทิ(�พับค�อชิายฝ=� งทิะเลทิ(�ใกล0ก�บปากน,าหร�อลาธิารน,าจ�ดทิ(�ไหลลงสู่��ทิะเล

4. ปAาสู่นภ�เขา ม(ความแตกต�างไปจากสู่นทิ(�พับตามชิายฝ=� งทิะเล ค�อ สู่นภ�เขาเป1นสู่นสู่องใบและสู่นสู่ามใบ

5. ปAาเบญจพัรรณ พับแพัร�กระจายทิ�,งไปในภาคเหน�อ

218.6. ปAาแดง หร�อปAาเต3งร�งเป1นปAาไม0ทิ(�พับมากทิ(�สู่�ดทิ(�ภาคตะว�นออก

เฉ(ยงเหน�อ7. ปAาไผ� พับมากตามภ�เขาทิ(�ม(ฝนตกน0อย

ก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม�เราสู่�ญเสู่(ยปAาไม0ไปหลายๆ ว�ธิ( ทิ�,งทิ(�ต� ,งใจและไม�ต�,งใจ ปAาไม0สู่�วนใหญ�

สู่�ญเสู่(ยไปเพัราะถ�กต�ดเพั��อจ�ดม��งหมายต�างๆ ก�นไป ชิาวเขาทิ(�อาศ�ยอย��ในบร�เวณน(,เป1นผ�0ต�ดไม0ทิาลายปAาเพั��อให0ได0มาซึ่6�งพั�,นทิ(�เพัาะปล�ก โดยว�ธิ(การถางแล0วเผา ทิาให0ปAาไม0ทิ�,งปAาสู่�ญเสู่(ยไปมากมายทิ�,งต0นไม0ใหญ�และเล3ก การขยายต�วของประชิากรทิาให0ความต0องการอาหารจากภาคเกษตรกรรมมากข6,น ความต0องการไม0เพั��อก�จการต�างๆ เชิ�น เพั��อสู่ร0างทิ(�อาศ�ยหร�ออ�ตสู่าหกรรมต�างๆ

ไฟุ่ไหม0ปAา ในฤด�แล0งซึ่6�งตรงก�บฤด�หนาวของประเทิศไทิย ต0นไม0ผล�ดใบม(ใบไม0แห0งร�วงหล�น จ6งเป1นเชิ�,อเพัล�งและทิาให0เก�ดไฟุ่ไหม0ปAาไม0

ความต0องการอาหารจากสู่�ตว.น,า ซึ่6�งในป=จจ�บ�นม(ความต0องการเพั��มมากข6,นแต�การได0มาจากแหล�งอาหารธิรรมชิาต�ในทิะเลน�,น ย�งไม�เพั(ยงพัอจ�งม(ความจาเป1นต0องเพั��มผลผล�ตด0วยการเพัาะเล(,ยง ก�0ง และ ป�

ความเจร�ญทิางเศรษฐก�จและสู่�งคมย��งม(มากเทิ�าไรความต0องการเสู่0นทิางคมนาคมก3ย��งมากข6,น

Page 82: Small is Beautiful 6 l

ก � รุ อ นำ� รุ( ก ษ� ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม�ต0นไม0แต�ละต0นม(ค�า การทิาลายปAากระทิาง�ายรวดเร3ว แต�การสู่ร0างปAา

ไม0ทิาได0โดยต0องใชิ0เวลา ด�งน�,นเราควรร�กษาปAาไม0ทิ(�ม(อย��และเสู่ร�มสู่ร0างปAาไม0แห�งใหม�ข6,นมาทิดแทิน

การทิาสู่วนพัฤกษศาสู่ตร. เพั��อรวบรวมพั�นธิ�.ไม0ต�างๆ ไว0ไม�ให0สู่�ญพั�นธิ�.ไปก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม� ข อ ง ช้� ม ช้ นำ

ปAาไม0เป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ความจาเป1นต�อการดารงชิ(พัของประชิาชินในชิ�มชินมากทิ�,งทิางตรงและทิางอ0อม

ในป=จจ�บ�นจานวนพัลเม�องได0เพั��มข6,น ความจาเป1นต0องน0มาใชิ0ประโยชิน.ในด0านต�างๆ มากข6,น อย�างไม�ได0สู่�ดสู่�วนก�บการพั�ฒนาของปAาไม0ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม�

1. การปล�กปAาไม0ทิดแทิน2. การดาเน�นการค�0มครองปAาไม03. ขจ�ดการบ�กร�กทิาลายปAา4. การปGองก�นไฟุ่ไหม0ปAา5. การปร�บปร�งว�ธิ(การทิาปAาไม06. การพัยายามนาเน�,อไม0มาใชิ0ประโยชิน.ให0มากทิ(�สู่�ด7.การปGองก�นความเสู่(ยหายของปAาไม0เน��องจากแมลงและโรคพั�ชิ8. จ�ดการด�แลร�กษาพั�นธิ�.ไม0สู่งวน

219.ทรุ(พยู่�กรุส(ต่ว�ปA�

สู่�ตว.ปAา หมายถ6ง สู่�ตว.ทิ(�ม(อย��ตามธิรรมชิาต� อาศ�ยอย��ตามธิรรมชิาต�ซึ่6�งรวมถ6งสู่�ตว.คร6�งบกคร6�งน,า เป1นต0น ประเทิศไทิยเคยม(สู่�ตว.ปAาชิ�กชิ�ม แต�ในป=จจ�บ�นปร�มาณของสู่�ตว.ปAาม(จานวนลดน0อยลงค ว � ม ส�� ค( ญ แ ล ะ ป รุ ะ โ ยู่ ช้ นำ� ข อ ง ส( ต่ ว� ปA �

สู่�วนหน6�งของอาหารโปรต(นทิ(�เราบร�โภคอย��ทิ�กว�น ค�อ โปรต(นจากเน�,อสู่�ตว. ด�งน�,นสู่�ตว.ทิ�กชิน�ดไม�ว�าจะเป1นสู่�ตว.ปAาย�อมเป1นประโยชิน.แก�มน�ษย. สู่�ตว.

Page 83: Small is Beautiful 6 l

จานวนหน6�งถ�กจ�บมาเป1นอาหรสู่�ตว.ปAาขนาดใหญ�เชิ�น ชิ0าง เม��อถ�กจ�บมาฝHกฝนระยะเวลาหน(�งก3เก�ดประโยชิน.ในด0านแรงงานธิรรมชิาต�ได0สู่ร0างความสู่วยงามไว0ให0ก�บสู่�ตว.ปAา การได0ชิมสู่�ตว.ปAาจ�งเป1นประโยชิน.อย�างย��งในด0านการพั�กผ�อนหย�อนใจก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� ปA �

การสู่�ญเสู่(ยสู่�ตว.ปAาจานวนมากจากการถ�กล�าโดยมน�ษย. ซึ่6�งการล�าน�,นเพั��อเป1นอาหาร เกมก(ฬา และเพั��อเป1นสู่�นค0า ความน�ยมบร�โภคอาหารทิ(�เป1นสู่�ตว.ปAาม(มากข6,น เราจะสู่�งเกตได0จากจานวนของร0านขายอาหารปAาเพั��มข6,น สู่�ตว.ปAาจ6งถ�กล�าเพั��อสู่นองความต0องการในด0านอาหารปAาก � รุ อ นำ� รุ( ก ษ� ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA �

การสู่งวนร�กษาสู่�ตว.ปAาให0ดารงอย��ภายในประเทิศของเราให0มาก ข6,น คงเป1นทิ(�พั6งปรารถนาของทิ�กๆ คน เพัราะย��งม(สู่�ตว.ปAามากเทิ�าไรย�อมแสู่ดงถ6งความเจร�ญทิางจ�ตจาของประชิากร การกาหนดเขตร�กษาพั�นธิ.สู่�ตว.ปAา การได0ชิมสู่�ตว.ปAาจ6งเป1นประโยชิน.อย�างย��งในด0านการพั�กผ�อนหย�อนใจก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� ปA �

การสู่งวนร�กษาสู่�ตว.ปAาให0ดารงอย��ภายในประเทิศของเราให0มากๆ ข6,น คงเป1นทิ(�พั6งปรารถนาของทิ�กๆ คน เพัราะย��งม(สู่�ตว.ปAามากเทิ�าไรย�อมแสู่ดงถ6งความเจร�ญทิางจ�ตใจของประชิากร การกาหนดเขตร�กษาพั�นธิ�.สู่�ตว.ปAา การปGองก�นไฟุ่ปAา ด�งต�อไปน(,

1. พัระราชิบ�ญญ�ต�สู่งวนและค�0มครองสู่�ตว.ปAา ปI พั.ศ. 2503 แบ�งสู่�ตว.ปAาทิ(�ต0องการอน�ร�กษ.ไว0 2 กล��ม ค�อ สู่�ตว.ปAาสู่งวน สู่�ตว.ปAาค�0มครอง

2. กาหนดเขตร�กษาพั�นธิ�.สู่�ตว.ปAา สู่�ตว.ปAาทิ(�อย��อาศ�ยทิ(�ปลอดภ�ยจากคนรบกวน ปลอดภ�ยจากการล�าชิ(ว�ต กาหนดเขตร�กษาพั�นธิ.สู่�ตว.ปAาข6,น กระจายอย��ทิ��วประเทิศ

3. การปGองก�นต0นเหต�ทิ(�ทิาให0เก�ดไฟุ่ไหม0ปAา

Page 84: Small is Beautiful 6 l

ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุส(ต่ว�ปA�ของช้�มช้นำในอด(ตทิ(�ผ�านมาประเทิศไทิยม(สู่�ตว.ปAานานาชิน�ดอย�างสู่มบ�รณ. แต�ใน

สู่ภาพัป=จจ�บ�นบ0านเม�องขยายต�วออกไป จานวนประชิากรม(แนวโน0มเพั��มมากข6,นการคมนาคมต�ดต�อก�บบร�เวณต�างๆ ของประเทิศทิาได0สู่ะดวก

220.

ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� ปA �1. การปGองก�น

1.1 การปGองก�นทิางตรง1.2 การปGองก�นทิางอ0อม

2. การค0นคว0าว�จ�ยและการบาร�งร�กษาจ�ดม��งหมายของการอน�ร�กษ.สู่�ตว.ปAา ก3เพั��อปGองก�นม�ให0สู่�ตว.ปAาสู่�ญพั�นธิ. แต�การทิ(�จะจ�ดการให0สู่�ตว.ปAาม(จานวนเพั��มมากข6,นในระด�บทิ(�เหมาะก�บจานวนอาหารและทิ(�หลบภ�ยทิ(�ม(อย��

3. การนาสู่�ตว.ปAามาใชิ0ประโยชิน.ให0ค�0มค�า4. จ�ดสู่ถานทิ(�ปลอดภ�ยให0เป1นทิ(�อย��ของสู่�ตว.ปAา5. จ�ดหาอาหารสู่�ตว.ปAาเพั��มเต�มในบางบร�เวณของโลกอาหารสู่�ตว.ปAา

จะขาดแคลนก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� นำ�<� ข อ ง ช้� ม ช้ นำ

สู่�ตว.น,าเป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ความผ�กพั�นธิ.ก�บว�ถ(การดารงชิ(ว�ตของมน�ษย.มากด�งจะเห3นได0ว�าอาชิ(พัการจ�บสู่�ตว.น,าจะเก�ดข6,นพัร0อมๆ ก�บการกาเน�นมน�ษย.ข6,นบนโลกห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุส(ต่ว�นำ�<�

1. การสู่�งเสู่ร�มการเพัาะเล(,ยงสู่�ตว.น,า2. การจ�ดต�,งสู่ถาน(เพัาะเล(,ยงสู่�ตว.น,า3. การสู่ารวจแหล�งประมงเพั��มเต�ม4. การปGองก�นและปราบปรามผ�0จ�บสู่�ตว.น,าผ�ดว�ธิ(5. การประชิาสู่�มพั�นธิ.6. การร�กษาถ��นทิ(�อย��ของสู่�ตว.น,าเอาไว07. การกาหนดเขตห0ามจ�บสู่�ตว.น,า

Page 85: Small is Beautiful 6 l

ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ( นำ ท นำ � ก � รุ ข อ ง ช้� ม ช้ นำ“น�นทินาการ หมายถ6ง การกระทิาใดๆ เพั��อเป1นการพั�กผ�อนหย�อนใจ”

ผ�อนคลายความต6งเคร(ยด ทิ�,งทิางร�างกาย จ�ตใจ และด0านสู่มอง การทิ(�มน�ษย.ทิาก�จกรรมต�างๆ ทิางด0านเศรษฐก�จอย��ตลอดเวลา จะทิาให0ร�างกายเหน3ดเหน��อยเม��อล0า สู่มองต6งเคร(ยดเม��อเป1นเชิ�นน(,ทิ�,งร�ายงกาย สู่มอง และทิางด0านจ�ตใจก3จาเป1นจะต0องได0ร�บการพั�กผ�อนเพั��อให0จ�ตใจแจ�มใสู่ ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ส ถ � นำ ท�� นำ( นำ ท นำ � ก � รุ

1. เวนค�นทิ(�ด�นมาเป1นของร�ฐ2. สู่ถานทิ(�น�นทินาการควรอย��ใกล0ย�านชิ�มชิน3. การจ�ดการเคร��องอานวยความสู่ะดวกให0พัอเพั(ยง

221.4. การร�กษาความสู่ะอาด5. การร�กษาความปลอดภ�ย6. การโฆษณา7. การเก3บค�าบร�การ

ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ( นำ ท นำ � ก � รุ ท � ง ธ รุ รุ ม ช้ � ต่,1. ปGองก�นความเสู่(ยหาย2. ไม�ปร�บปร�งสู่ถานทิ(�ให0มากน�ก3. การร�กษาความสู่ะอาด4. การปฏ�บ�ต�ตามข0องบ�งค�บ5. จ�ดกาล�งเจ0าหน0าทิ(�6. ให0พัอเพั(ยงการประชิาสู่�มพั�นธิ.

ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ( นำ ท นำ � ก � รุ ท � ง ว( ฒ นำ ธ รุ รุ ม1. ออกกฎีหมายควบค�ม2. จ�ดเจ0าหน0าทิ(�ด�แลร�กษาอย�างพัอเพั(ยง3. บ�รณะซึ่�อมแซึ่ม4. การสู่ารวจสู่ถานทิ(�น�นทินาการทิางว�ฒนธิรรมเพั��มเต�ม5. การเก3บร�กษาอย�างปลอดภ�ย

Page 86: Small is Beautiful 6 l

6. ให0การศ6กษา7. การประชิาสู่�มพั�นธิ.

บรุรุณู�นำ�กรุม

กรมทิร�พัยากรธิรณ(. กระทิรวงอ�ตสู่าหกรรม. 2517. แรุ�. กร�งเทิพัฯ : โรงพั�มพั.ร� �งเร�องร�ตน.. กองอน�ร�กษ.สู่�ตว.ปAา. กรมปAาไม0. กรมปAาไม0. 2521. ส(ต่ว�ปA�สงวนำและส(ต่ว�ปA�ค��มครุอง. กร�งเทิพัฯ.

ทิว( ทิองสู่ว�าง และ ทิ�ศน(ย. ทิองสู่ว�าง. 2523. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,และส,�งแวด

ล�อม. กร�งเทิพัมหานคร : โอเด(ยนสู่โตร.ธิว�ชิชิ�ย สู่�นต�สู่�ข, เด�ม สู่ม�ต�น�นทิ.. 2528. กองอนำ�รุ(กษ�ธรุรุมช้�ต่,ในำปรุะเทศไทยู่ในำแง�ก�รุ

พ(ฒนำ�ส(งคมและเศรุษฐก,จ. กร�งเทิพัฯ : สู่ยามสู่มาคม.

น�ว�ต� เร�องพัาณ�ชิ, 2517. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,.คณะวนศาสู่ตร. มหาว�ทิยาล�ย

เกษตรศาสู่ตร.บาร�ง ว�ฒนารมย.. 2526 ส(ต่ว�ปA�. กร�งเทิพัฯ : บ�ณฑ์�ตการพั�มพั.บ�ญคง ห�นจางสู่�ทิธิ�D. 2540. เศรุษฐศ�สต่รุ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�. กร�งเทิพัฯ : โอ เอสู่ พัร�,นต�,ง เฮ0าสู่..

Page 87: Small is Beautiful 6 l

ประเทิ�อง มหาร�กขกะ. 2515. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,. กร�งเทิพัฯ : โรงพั�มพั.การ

ศาสู่นา.พัจนาน�กรมฉบ�บราชิบ�ณฑ์�ตยสู่ถาน. พั.ศ. 2525. 2530. พั�มพั.คร�,งทิ(� 3.

กร�งเทิพัฯ : อ�กษรเจร�ญทิ�ศน..

ไพัร�ตน. เดชิะร�นทิร.. 2524 ก�รุบรุ,ห็�รุพ(ฒนำ�ช้นำบท. กร�งเทิพัฯ : ไทิยว�ฒนาพัาณ�ชิย.ว�ชิ�ย เทิ(ยนน0อย. ม.บ.บ. ก�รุจ(ดก�รุทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,. กร�งเทิพัฯ : อ�กษรว�ฒนา.ว�ชิ�ย เทิ(ยนน0อย และ ประชิา อ�นทิร.แก0ว. 2533. มนำ�ษยู่�ก(บส,�งแวดล�อม,

กร�งเทิพัมหานคร : โอเด(ยนสู่โตร..

สู่มน6ก อ�องเอ�บ. 2519. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,. กร�งเทิพัฯ : ไทิยว�ฒนาพัาน�ชิ.

สู่�โขทิ�ยธิรรมาธิ�ราชิ, มหาว�ทิยาล�ย, สู่าขาว�ทิยาการจ�ดการ. เอกส�รุก�รุสอนำช้�ดว,ช้�ก�รุพ(ฒนำ�

ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ในำองค�ก�รุ ห็นำ�วยู่ท�� 1 – 6 พั�มพั.คร�,งทิ(� 6 นนทิบ�ร( : มหาว�ทิยาล�ย

สู่�โขทิ�ยธิรรมาธิ�ราชิ.

อาภรณ.พั�นธิ. จ�นทิร.สู่ว�าง. 2525. ก�รุพ(ฒนำ�บ�คคล กล��มและช้�มช้นำ.

กร�งเทิพัฯ : มหาว�ทิยาล�ยธิรรมศาสู่ตร.

อานาจ เจร�ญศ�ลปR. 2528. โลกและก�รุอนำ�รุ(กษ�. กร�งเทิพัฯ : โอเด(ยนสู่โตร..

Page 88: Small is Beautiful 6 l

223.แนำวโนำ�มของเศรุษฐศ�สต่รุ�ช้�มช้นำ ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุ และ ก�รุเม2อง

โลกก(บป)ญห็�ส,�งแวดล�อมและก�รุพ(ฒนำ�ย(�สู่�บปIทิ(�ผ�านสู่ถานการณ.สู่��งแวดล0อมโลกทิร�ดหน�กลง รายงานทิ(�น�ก

ว�ทิยาศาสู่ตร.กว�า 300 คน เสู่นอต�อสู่หประชิาชิาต� แสู่ดงหล�กฐานว�าน,าแข3งในเขตอาร.คต�กลดน0อยลง เชิ�นเด(ยวก�บการลดลงของห�มะในซึ่(กโลกเหน�อ ในขณะทิ(�อ�ณหภ�ม�ในเขตแอนดาร.กต�กสู่�งข6,น ชิ(,ให0เห3นว�าโลกกาล�งร0อนข6,น ซึ่6�งสู่ถานการณ.เชิ�นน(, ทิาให0ม(พัาย�มากข6,น ฝนแล0งมากข6,น น,าทิ�วมชิายฝ=� ง โรคภ�ยมากข6,นจากอ�ณหภ�ม�ทิ(�อบอ��นในตอนกลางค�นทิาให0เชิ��อโรคไม�ตาย

สู่าเหต�ทิ(�ทิาให0โลกร0อนข6,นน�,น เน��องมาจากกNาซึ่คาร.บอนไดออกไซึ่ด.และกNาซึ่เร�อนกระจกอ��น ๆ เพั��มปร�มาณมากข6,นในบรรยากาศโอโซึ่นในบรรยากาศชิ�,นสู่�งถ�กทิาลายจนเก�ดร�โอโซึ่นทิ(�บร�เวณข�,วโลกทิ�,งสู่อง ในทิ(�ขณะปAาไม0อ�นเป1นแหล�งทิ(�ฟุ่อกอากาศและแหล�งทิร�พัยากรพั�นธิ�กรรมลดน0อยลงจากการถ�กห�กล0าง และฝนกรดทิ(�ทิาลายทิ�,งแหล�งน,าและปAาไม0

มลพั�ษทิางอากาศเลวร0ายจนเป1นอ�นตรายต�อสู่�ขภาพั แหล�งน,าปนเปB, อนสู่��งสู่กปรก และสู่ารพั�ษตกค0างจากการผล�ตทิางภาคเกษตรและภาคอ�ตสู่าหกรรม ภาวะมลพั�ษสู่�งจนเป1นอ�นตรายต�อสู่�ตว.น,าและคน ทิ�,งย�งค�กคามต�อความอย��รอดของสู่�ตว.น,าหลายชิน�ด

ด0วยเหต�ผลทิ(�ว�าป=ญหาสู่��งแวดล0อมไม�ใชิ�ป=ญหาโดด ๆ แต�เก(�ยวพั�นก�บป=ญหาอ��น ๆ ทิ(�สู่าค�ญค�อ แบบแผนการดาเน�นชิ(ว�ตของมน�ษย. โดยเฉพัาะการผล�ตและการบร�โภค องค.การสู่หประชิาชิาต�ได0จ�ดประชิ�มว�าด0วยสู่��งแวดล0อมและการพั�ฒนา หร�อ เอร�Dธิ ซึ่�มม�ทิ ข6,นทิ(�นครร�โอ เดอ จาเนโร ประเทิศบราซึ่�ล เป1นการเร��มต0นความพัยายามจะจ�ดระเบ(ยบความสู่�มพั�นธิ.ด0านสู่�งคมระยะยาวระหว�างชิาต�ต�าง ๆ ภายในกรอบของความเป1นประชิาคมโลก โดยม(เจตจานงจะวางแนวทิางการปฏ�บ�ต� การพั�ฒนาแบบย��งย�น (Sustainable Development)

การพั�ฒนาแบบย��งย�น ค�อการพั�ฒนาทิ(�สู่นองตอบสู่��งเหล�าน(, โดยให0ความสู่าค�ญก�บคน โดยถ�อว�าคนเป1นศ�นย.กลางของการพั�ฒนาเราจ6งต0องคาน6งถ6งเสู่ร(ภาพั ภารภาพัและศ�กด�Dศร(ความเป1นมน�ษย. แนวทิางการพั�ฒนา

Page 89: Small is Beautiful 6 l

แบบย��งย�นคาน6งถ6งความสู่มด�ลระหว�างคนก�บสู่��งแวดล0อมคนเอ�,ออานวยต�อสู่��งแวดล0อมแล0วสู่��งแวดล0อมจะเอ�,ออานวยต�อคน ถ0าคนทิาลายสู่��งแวดล0อม สู่��งแวดล0อมก3จะหวนมาทิาลายคนเหล�าน(,เป1นสู่��งสู่าค�ญทิ(�จะชิ�วยให0คนอย��อย�างม(สู่�นต�สู่�ข

การพั�ฒนาแบบย��งย�น ค�อ การพั�ฒนาทิ(�สู่ามารถ ร�กษาธิรรมชิาต�และทิาให0เก�ดความสู่�ขในสู่�งคมมน�ษย.

การพั�ฒนาแบบย��งย�น ค�อ การพั�ฒนาทิ(�สู่ามารถพั�ทิ�กษ.ร�กษาธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมของว�นน(, ให0ดารงอย��อย�างย��งย�นยาวนานไปถ6งอนาคตเพั��อสู่นองความต0องการของชินร� �นหล�ง โดยไม�ละเลยชิ(ว�ตความเป1นอย��ของชินร� �นป=จจ�บ�นด0วย

ประเวศ วะสู่( ให0ความหมายว�า การพั�ฒนาแบบย��งย�น หมายถ6ง การม(สู่�ขภาพัด(และม(สู่��งแวดล0อมทิ(�ย� �งย�น อาจใชิ0คาว�าสู่�ขภาพัของสู่��งแวดล0อมตามสู่มการน(,ค�อ

224.

การพั�ฒนาแบบย��งย�น = สู่�ขภาพั + สู่��งแวดล0อมทิ(�ย� �งย�น อธิ�บายได0ว�า สู่�ขภาพัหมายถ6งสู่�ขภาวะทิ�,งทิางกาย ทิางจ�ต และทิางสู่�งคม อ�นเป1นทิ(�ปรารถนาของมน�ษย. และเป1นจ�ดม��งหมายของการพั�ฒนา สู่�ขภาพัจ6งเป1นดรรชิน(ทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดของการพั�ฒนาและเน��องจากสู่��งแวดล0อมเป1นระบบทิ(�ค,าจ�นชิ(ว�ต หากสู่��งแวดล0อมไม�ย� �งย�น สู่�ขภาพัหร�อการพั�ฒนาไม�ย� �งย�นด0วย ความย��งย�นของสู่��งแวดล0อมจ6งเป1นเคร��องกาหนดความย��งย�นของการพั�ฒนา

สู่ร�ป การพั�ฒนาแบบย��งย�น หมายถ6ง การพั�ฒนาทิ(�พั�ฒนาแล0วไม�กล�บมาแก0ป=ญหาจากผลการพั�ฒนาน�,นอ(กโลกก(บป)ญห็�ส,�งแวดล�อมและก�รุพ(ฒนำ�

ป=ญหาเก(�ยวก�บสู่��งแวดล0อม Population (ประชิากร)

Depletion (ทิร�พัยากรร�อยหรอ)

Pollution (การก�อมลภาวะ)

Page 90: Small is Beautiful 6 l

ก�รุแก�ป)ญห็�จะต่�องพ� �งเปB�ม�ท��ส�มอยู่��งนำ�<1. Population โดยเฉพัาะ overpopulation ค�อป=ญหาประชิากร

ทิ(�มากจะล0นโลก ซึ่6�งจะต0องลดหร�อค�มด0วยการวางแผนครอบคร�วเป1นต0น2. Depletion ค�อ การร�อยหรอสู่�ญสู่�,นไปของทิร�พัยากร ซึ่6�งจะต0อง

หย�ดย�,งการทิาลายทิร�พัยากร และฟุ่B, นฟุ่�ให0กล�บอ�ดมสู่มบ�รณ.ข6,นมา3. Pollution ค�อมลภาวะ ของเสู่(ย ซึ่6�งจ�ต0องกาจ�ด ทิาให0ลดให0น0อย

ลงหร�อทิาให0หมดไปสู่ร�ปว�า ป=ญหาทิ(�ปรากฏตอนน(, ทิ(�ข�ดขวางการแก0ป=ญหาธิรรมชิาต�

แวดล0อม ทิาให0การแก0ป=ญหาการพั�ฒนาไม�สู่าเร3จ ทิาให0เก�ดการพั�ฒนาทิ(�ย� �งย�น ไม�ได0 ก3เพัราะป=ญหาก�เลศ 3 อย�างทิ(�เป1นต�วข�ดขวางจร�ยธิรรม ค�อ ต�ณหา มานะ ทิ�ฎีฐ�

1. ต�ณหา ความอยากได0 อยากบาร�งบาเรอต�วเอง ให0ม(ความสู่�ขสู่ะดวกสู่บาย พัร��งพัร0อมด0วยว�ตถ�ทิ(�มากมาย สู่มบ�รณ. พั�ดง�าย ๆว�าความอยากได0ผลประโยชิน.

2. มานะ ความต0องการย��งใหญ� อยากม(อานาจครอบงาผ�0อ��น ต�,งแต�ระด�บบ�คลถ6งระด�บสู่�งคมประเทิศชิาต� พั�ดง�าย ๆ ว�าความใฝAอานาจ

3. ทิ�ฎีฐ� ความย6ดม��นตลอดจนคล��งไคล0ในค�าน�ยม แนวความค�ด ล�ทิธิ� ศาสู่นา อ�ดมการณ. ต�าง ๆ ข0อน(,เป1นต�วร0ายทิ(�สู่�ดทิ(�รองร�บสู่าทิ�บป=ญหาไว0ให0เหน(ยวแน�นย�ดเย�,อและแก0ไดยากเหม�อนก�บต�ณหาและมานะทิ(�ลงมานอนก�นแล0วแผนำแม�บทเพ2�อช้�ต่,

เม�องไทิยว�นน(,ม(ล�กษณะทิ(�ด�คล0ายเป1นป=ญหาทิางเศรษฐก�จการเง�นไม�ว�าจะเป1นการเป<ดสู่ถาบ�นทิางการเง�น ด�ชิน(ห�0นตกต�าน�,นไม�ใชิ�เป1นป=ญหาทิ(�แทิ0จร�ง เป1นเพั(ยงอาการทิ(�แจ�มชิ�ดเทิ�าน�,น เปร(ยบเสู่ม�อนคนเป1น

225.

โรคทิ(�ม(อาการหน0าม�อ ล0มไปแล0วศร(ษะฟุ่าดก�บห�น ผลก3ค�อเล�อดออกมาก สู่��งทิ(�ต0องกระทิาค�อการ�กษาสู่�วนทิ(�

Page 91: Small is Beautiful 6 l

เล�อดออกมากก�อนต0องทิาให0เล�อดหย�ดไหล แต�การห0ามเล�อดไม�ห0อมเล�อดไม�ให0ไหลน�,นแปลว�าร�กษาโรคห�วใจ

เชิ�นเด(ยวก�บเศรษฐก�จไทิยทิ(�เห3นการพั�งทิลายของสู่ถาบ�นการเง�น เศรษฐก�จล0ม ค�าเง�นบาทิลดลง ก3เหม�อนเล�อดทิ(�กาล�งไหล ซึ่6�งภารก�จเบ�,องหน0าทิ(�ร �ฐบาลและผ�0เก(�ยวข0องได0พัยายามได0แก0ไขป=ญหาเฉพัาะหน0าด0วยเทิคน�คทิ(�จะค�ดออก ไม�ว�าจะเป1นการก�0ย�มเง�นจากต�างประเทิศ การลดค�าใชิ0จ�ายจากภาคร�ฐบาล สู่ถาบ�นการเง�น การออกกฎีหมายใหม� ฯลฯ เหล�าน(,เป1นมาตรการเร�งด0วนเฉพัาะหน0า ซึ่6�งต0องการทิา และม(คนกาล�งทิาอย��

ทิ�,งน(,ใน แผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ขาต� จะกล�าวถ6ง เพั(ยงแต�ร�บร� 0และเข0าใจ สู่��งทิ(�จะพั�จารณา ก3ค�อต0นเหต�แห�งป=ญหา ซึ่6�งพับว�าป=ญหาม(มากกว�าน�,น ขนาดของป=ญหาก3กว0างขวางกว�า เพัราะไฟุ่โยงก�บสู่�วนต�าง ๆ ของสู่�งคม ป=ญหาทิ(�เป1นฐานรากและความอ�อนด0อยสู่ะสู่ม

ล�กษณะของความอ�อนด0อยสู่ะสู่ม ไม�ได0เก�ดข6,นเฉพัาะแต�ในประเทิศไทิยเทิ�าน�,น เพัราะสู่�งคมของประเทิศอ��น ๆ บางแห�งก3ม(ความอ�อนด0อยสู่ะสู่มทิานองเด(ยวก�น ซึ่6�งก3เป1นเหต�ผลทิ(�อธิ�บายว�า เหต�ใดประเทิศอ��น ๆ บางประเทิศจ6งประสู่บป=ญหาด�งน�,นจ6งควรว�เคราะห.ป=ญหาให0ล6กและกว0าง ต0องพั�จารณาอย�างรอบด0าน แม0ว�าป=ญหาบ0างด0านจะย�งไม�แสู่ดงอาการออกมา เพั��อทิ(�จะนามาสู่��กระบวนการแก0ป=ญหาพั�,นฐาน แก0ป=ญหาในระด�บ ป=ญหาทิ(�ซึ่�บซึ่0อนให0ได0ผลอย�างย��งย�น ม��นคงและต�อเน��องระยะยาว

1. ท�กข�ของปรุะเทศไทยู่ : เศรุษฐก,จก�รุเง,นำ ห็รุ2อเศรุษฐก,จส(งคม

สู่ภาวะสู่�งคมไทิยทิ(�กาล�งเลวร0ายจนเร(ยกได0ว�า เป1นทิ�กข.ของประเทิศไทิย เก�ดจากการสู่ะสู่มป=ญหาทิ(ละเล3กทิ(�ละน0อย และเป1นป=ญหาทิ(�รกเหง0า ซึ่6�งเด�มทิ(ป=ญหาด�งกล�าวย�งไม�แสู่ดงต�วออกมาอย�างชิ�ดเจน จนกระทิ��งถ6งจ�ดหน6�งหลายอย�างก3ประด�งข6,นพัร0อม ๆ ก�น และล�กลามใหญ�โต จนทิาให0ประเทิศชิาต�อ�อนแอลงอย�างรวดเร3ว ทิ�,งทิ(�ก�อนหน0าน(,บางชิ�วงของความอ�อนด0อยถ�กกลบโดย โชิคลาภ อาทิ�เชิ�น เราสู่ามารถขายสู่�นค0าหร�อบร�การบางอย�างได0 เพัราะว�าประเทิศอ��น ๆ ประสู่บภ�ยธิรรมชิาต� หร�อม(ป=ญหาทิางการเม�องทิาให0พั�ฒนาได0ลาบาก ในชิ�วงเวลาด�งกล�าวเคาจ6งเป1นค��แข�งทิ(�ด�เหม�อน

Page 92: Small is Beautiful 6 l

ว�าม(ความเข0มแข3งสู่�ง ในขณะเด(ยวก�นเม��อพั�จารณาทิ(�ป=จจ�ยภายนอกประเทิศ ได0แก�การทิ(�ประเทิศต�าง ๆ ม(ความเข0มแข3งมากข6,น รวมถ6งประเทิศต�าง ทิ(�เคยม(โชิคร0ายมาก�อนและได0พั0นจากความโชิคร0ายแล0ว ม(ความสู่งบทิางการเม�อง ไม�ม(ภ�ยธิรรมชิาต� จ6งสู่ามารถพั�ฒนาข6,นตามลาด�บ ข0อได0เปร(ยบของประเทิศไทิยก3ลดน0อยลง เพัราะไม�ได0ม(ความเข0มแข3งเพั��มข6,นเทิ�าทิ(�ควร ประกอบก�บความโชิคด(ทิ(�เคยม(ได0ลดลง จ6งทิาให0สู่�งคมไทิยอย��ในภาวะลาบากมากข6,น อาจจะถ�อเป1นต�วอย�างของประเทิศทิ(�ม(โชิคลาภชิ�วยให0สู่ามารถเจร�ญก0าวหน0ามาได0ระด�บหน6�ง แต�เป1นความเจร�ญก0าวหน0ามาได0ระด�บหน6�ง แต�เป1นความเจร�ญก0าวหน0าทิ(�แฝงด0วยความอ�อนด0อยทิ(�ไม�ปรากฏต�วชิ�ดเจน

226.

ด�งน�,นเม��อรวมสู่ถานการณ.ทิางด0านเศรษฐก�จของต�างประเทิศทิ(�ม(ความเข0มแข3งข6,นเร��อย ๆ เข0าก�บสู่ถานการณ. ทิางเศรษฐก�จภายในประเทิศทิ(�ม(ความอ�อนด0อย และม(การสู่ะสู่มป=ญหาไว0เร��อย ๆ ประกอบก�บการไม�ม(นโยบายทิ(�เหมาะสู่มในบางจ�ด ผสู่มก�บการอ�อนด0วยทิางการเม�องความอ�อนด0อยทิางค�ณภาพัของระบบราชิการ และความอ�อนด0วยทิ(�ระด�บรากเหง0าอ��น ๆ

เม��อความอ�อนด0วยหลาย ๆ อย�างมารวมพัร0อมก�น จ6งถ6ง จ�ดว�กฤต� และจากจ�ด ว�กฤต� ก3นาไปสู่�� การพั�งทิลาย อย�างรวดเร3ว ทิ�,งน(,คนสู่�วนใหญ�ย�งคงสู่�บสู่นว�า ป=ญหาทิ(�แทิ0จร�งเป1น เศรษฐก�จการเง�น หร�อเศรษฐก�จสู่�งคม โดยทิ(�คนสู่�วนมากจะเห3นจะเห3นเป1นเศรษฐก�จการเง�นเพัราะพั�จารณาจากสู่ถาบ�นการเง�น ภาวะการเง�น ด�ชิน(ต�าง ๆ เห3นการล�มสู่ลายง�ายทิ(�สู่�ด เลยเข0าใจว�าเป1น ต0นเหต�ของทิ�กข.หร�อป=ญหา และย�งเชิ��อมโยงไปถ6งป=ญหาด0านด�ลบ�ญชิ(เด�นสู่ะพั�ด การสู่�งออก การนาเข0า ธิ�รก�จต�าง ๆ ธิ�รก�จอสู่�งหาร�มทิร�พัย. ธิ�รก�จการเง�น ธิ�รก�จทิ��วไป ทิ(�พั�งทิลายตามก�น

แต�ถ0าพั�จารณาอย�างถ�องแทิ0จะพับว�าป=ญหาทิ(�แทิ0จร�ง ไม�ใชิ� เศรษฐก�จ การเง�น เป1นแต�เพั(ยงต�วสู่ะทิ0อนทิ(�ชิ�ดเจน เป1นเคร��องชิ(,ว�ดทิ(�เป1นร�ปธิรรมป=ญหาทิ(�แทิ0จร�งม(อะไรมากกว�าทิ(�เห3นและทิ(�กาล�งต��นตกใจก�น น��นก3ค�อ ว�กฤต�

Page 93: Small is Beautiful 6 l

ทิางสู่�งคม ไม�ว�าจะเป1นทิางจ�ตใจของคนทิ(�แย�ลงถ6งข�,นพัยายามฆ�าต�วตายก�นหลายคนในแต�ละว�น พั�อแม�ล�กต0องพัล�ดพัรากจากก�น เน��องจากภาวะทิ(�บ(บค�,นทิางเศรษฐก�จม(ป=ญหาด0านความเป1นอย��ด0านการทิามาหาก�นกระทิ��งครอบคร�ว แตกแยก ฯลฯ

จะเห3นได0ว�าการสู่��นคลอนในสู่�วนต�าง ๆ ของสู่�งคมกระทิบไปทิ��ว ไม�ว�าจะเป1นเร��องทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมทิ(�กาล�งเลวร0าย เหล�าน(,เป1นป=ญหาถ�กกระทิบทิ�,งสู่�,น ฉะน�,นต�วป=ญหาจร�ง ๆ ไม�ใชิ�แค� เศรษฐก�จการเง�น แต�เร��องการเง�นเป1นต�วชิ(,ว�ดเหม�อนก�บว�าสู่�งคมเราเป1นสู่�งคมการเง�น ค�อ ม(เง�นเป1นต�วกลาง อะไรก3แปรเป1นค�าเง�นซึ่6�งในสู่ม�ยโบราณไม�ค�อยสู่าค�ญเทิ�าใดแต�ในป=จจ�บ�นทิ�กอย�างแปรค�าเป1นเง�นทิ�,งหมด ต0องการม(บ0านก3ต0องเอาเง�นไปซึ่�,อ ทิามาหาก�นก3ได0เป1นต�วเง�น จากน�,นจ6งนาเง�นไปซึ่�,อ จะเห3นได0ว�าทิ�กอย�างใชิ0เง�นเป1นต�วกลาง ด�งน�,น เคร��องชิ(,ว�ดป=ญหา ก3ค�อ เง�น เม��อป=ญหาของการเง�นเก(�ยวพั�นก�บระบบต�าง ๆ ของระบบต�าง ๆ ของสู่�งคม ด�งน�,น ขณะน(,หากถามว�าใครม(ความทิ�กข. ก3ต0องตอบว�า ทิ�กข.ก�นทิ�,งสู่�งคม น�,นค�อความทิ�กข.ของสู่�งคมซึ่6�งรวมเศรษฐก�จ และการเง�น

จะเห3นได0อย�างชิ�ดเจนว�าสู่ภาพัว�กฤต�ของสู่�งคมไทิยไม�ได0มาจาก ป=ญหาเศรษฐก�จการเง�นซึ่6�งเป1นป=จจ�ยเชิ�งสู่ถานการณ.เพั(ยงอย�างเด(ยว ทิว�าเก�ดจาก ป=จจ�ยเชิ�งสู่ถานการณ. ทิ(�ผสู่มก�บ ป=จจ�ยพั�,นฐานทิ(�สู่ะสู่มมานาน อาจจะเร(ยกได0ว�า เป1นการสู่าแดงผลขององค.ประกอบทิ(�อ�อนด0อยในสู่�งคมไทิย

2. เห็ต่�แห็�งท�กข� : คว�มอ�อนำด�อยู่สะสมของ 5 รุะบบให็ญ�ในสู่�วนของว�กฤต�สู่�งคมไทิยในป=จจ�บ�นเก�ดจาก สู่ถานการณ.ทิ(�เลวร0าย

บวกก�บ ความอ�อนด0อยทิ(�สู่ะสู่ม แม0ว�าจะต0องเร�งหามาตรการเพั��อแก0ไขป=ญหาเฉพัาะหน0าทิ(�ก3ควรทิ(�จะพั�จารณาป=ญหาทิ(�รกล6กไปพัร0อม ๆ ก�น หมายถ6งการพั�จารณาป=ญหาทิ(�เราล6กไปพัร0อม ๆ ก�น หมายถ6งพั�จารณาต0นเหต�แห�งป=ญหา ซึ่6�งสู่ามารถ

227.

จาแนกเป1นองค.ประกอบของความอ�อนด0อยได0 5 ระบบใหญ� ๆ ประกอบด0วยระบบการเม�อง ระบบราชิการ

Page 94: Small is Beautiful 6 l

ระบบค�าน�ยม ระบบเศรษฐก�จ และระบบการศ6กษา ทิ�,งน(,นอกจากแต�ละระบบม(ความอ�อนด0อยภายในต�วเองแล0ว ย�งสู่�งผลกระทิบไปสู่ร0างความอ�อนด0วยต�อระบบอ��น ๆ ด0วยซึ่6�งแต�ละระบบม(ล�กษณะของความอ�อนด0อย ด�งน(,

2.1 คว�มอ�อนำด�วยู่ของรุะบบเศรุษฐก,จภาวะเศรษฐก�จทิ(�แล0วมา เป1นชิ�วงเวลาของการไม�แสู่ดงผล อ�น

เน��องจากภ�ม�ค�0มก�นของสู่�งคมย�งเข0มแข3ง แต�พัร0อมก�นน�,นเราได0สู่ะสู่มความอ�อนด0วย โดยม(ต0นเหต�สู่าค�ญค�อ การพั6�งพัาต�วสู่�นค0าจากภายนอกประเทิศ ม(การนาเข0าค�อนข0างมาก ไม�ว�าจะเป1น ว�สู่ด� อ�ปกรณ.เทิคโนโลย( สู่�นค0าเพั��อการอ�ปโภคและบร�โภค ม(การพั�ฒนาฐานการผล�ตภายในประเทิศค�อนข0างต�า ในขณะทิ(�เศรษฐก�จทิ(�ผ�านมาด�เหม�อนเร�งร�ดเต�บโตและเราเองก3ม(การใชิ0จ�ายเง�นเก�นต�ว ม(การอ�ปโภคและบร�โภคมากและเร3วเก�นไป ม(การลงทิ�นในทิร�พัย.สู่�นเป1นจานวนมาก ซึ่6�งเป1นการลงทิ�นในก�จกรรมทิ(�ไม�ได0สู่ร0างผลผล�ตม า ก เ ทิ� า ทิ(� ค ว ร

กล�าวง�าย ๆ ก3ค�อ ระบบเศรษฐก�จ ทิ(�เราสู่ร0างฐานเศรษฐก�จบนความไม�ม��นคง ไม�ได0รสู่ร0างจากรากฐานภายใน แต�พั6�งพัาจากทิร�พัยากรภายนอก แม0แต�ทิร�พัยากรบ�คคลก3ไม�ได0พั�ฒนาให0เป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�ณภาพั หากแต�สู่ร0างให0เป1นแรงงานร�บจ0างราคาถ�ก ซึ่6�งต�างจากสู่�งคโปร. ฮ�องกง ญ(�ป�Aน ฯลฯ หลายประเทิศทิ(�กล�าวถ6งหากเทิ(ยบทิร�พัยากรธิรรมชิาต�จะน0อยกว�าเรา แต�ทิร�พัยากรบ�คคลของประเทิศเหล�าน�,น ม(ค�ณภาพัสู่�งกว�า ระบบเศรษฐก�จเข0มแข3งกว�า

จะเห3นได0ว�า “ฐานรากไม�แข3ง ยอดจ6งไหว” เพัราะเม��อเศรษฐก�จฐานการผล�ตไม�เข0มแข3งประกอบก�บทิางด0านการเง�นก3ม(ความไม�สู่มด�ล ทิ�,งในด0านอ�ตราดอกเบ(,ยและอ�ตราและก3เปล(�ยนทิาให0เก�ดความไม�พัอด(ข6,นในระบบเศรษฐก�จ จ6งกลายเป1นการสู่ะสู่มความไม�พัอด(จนถ6ง จ�ดว�กฤต� ทิ(�แปรสู่ภาพัเป1น จ�ดพั�งทิลายโดยเร��มจากด�ลบ�ญชิ(เด�นสู่ะพั�ดขาดด�ลเพั��มมากข6,น จนกระทิบต�อความม��นคงทิางการเง�นและเศรษฐก�จ ผสู่มก�บการลงทิ�นในอสู่�งหาร�มทิร�พัย.ทิ(�มากเก�นไป ทิาให0ธิ�รก�จอสู่�งหาร�มทิร�พัย.ม(ทิ(ทิ�าว�าจะเสู่��อมถอย ซึ่6�งสู่�งผลกระทิบก�จการตลอดหล�กทิร�พัย. ทิาให0ห�0นตก และนาไปสู่��ความไม�เชิ��อม��นในสู่ถาบ�นการเง�น บางแห�งล�กลามไปกระทิบความเชิ��อม��นใน

Page 95: Small is Beautiful 6 l

สู่ถาบ�นการเง�นการเง�นหลาย ๆ แห�ง รวมไปถ6งความไม�เชิ��อม��นในอ�ตราแลกเปล(�ยน ในทิ(�สู่�ดอ�ตราแลกเปล(�ยนก3คงอย��ไม�ได0 ต0องประกาศให0ค�าเง�นบาทิลอยต�ว เม��อค�าเง�นบาทิลอยต�วในภาวะทิ(�เศรษฐก�จม(ความอ�อนด0อยค�าเง�นบาทิก3ตกต�าเป1นอย�างมาก สู่�วนสู่ถาบ�นการเง�นหลายแห�งดาเน�นการต�อไปไม�ได0 ต0องป<ดก�จการ หร�อถ�กร�ฐบาลบ�งค�บให0ป<ดก�จการ ซึ่6�งทิ�,งหมดน(,เป1นการสู่ะสู่มความอ�อนด0อย ทิ(�นาไปสู่��การพั�งทิลายของเศรษฐก�จและการเง�น

2.2 คว�มอ�อนำด�อยู่ของรุะบบก�รุเม2องระบบการเม�อง โดยภาพัรวมระบบการเม�องของประเทิศไทิยม(

ค�ณภาพัต�า ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพัต�า ม(ความสู่�จร�ตไม�เพั(ยงพัอ ม(การทิ�จร�ต คอร�ปชิ��น ทิ�,งโดยน�กการเม�อง ข0าราชิการและน�กธิ�รก�จทิ(�เก(�ยวข0องก�บระบบการ

228.เม�อง ทิ�,งน(,เน��องจากโครงสู่ร0าง กต�กา และกระบวนการทิ(�เก(�ยวก�บระบบการเม�องม(ความอ�อนด0อย ทิาให0ต0นทิ�นทิางธิ�รก�จและเศรษฐก�จสู่�งโดยไม�จาเป1น สู่�งผลให0ม(การจ�ดทิร�พัยากรทิางเศรษฐก�จอย�างไม�เหมาะสู่มและไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพั เพัราะไปข6,นก�บป=จจ�ยทิ(�ไม�ใชิ�เหต�ผลทิางเศรษฐก�จ แต�เป1นเหต�ผลทิางการเม�อง ทิ(�สู่าค�ญเป1นเหต�ผลทิางความไม�ถ�กต0อง

ทิางด0านการต�ดสู่�นใจทิางการเม�องภายใต0ระบบทิ(�อ�อนด0อยม�กไม�ได0ใชิ0หล�กเหต�ผลทิางข0อเทิ3จจร�งและว�ชิาการอย�างสู่�ร�ต หากแต�ย6ดความเป1นพัวกพั0องและผลประโยชิน.เฉพัาะหน0า จ6งทิาให0การออกมาตรการและการต�ดสู่�นใจสู่าค�ญ ๆ สู่�วนใหญ�ขาดค�ณภาพัและชิาดประสู่�ทิธิ�ภาพั ซึ่6�งสู่�งผลกระทิบต�อนโยบายทิางด0านเศรษฐก�จ สู่�งคมและอ��น ๆทิาให0เก�ดผลกระทิบทิางลบต�อเน��องเป1นล�กโซึ่�รวมไปถ6งลดทิอนประสู่�ทิธิ�ภาพัและค�ณภาพัทิางระบบเศรษฐก�จด0วย

สู่ร�ปแล0ว ความอ�อนด0อยของระบบการเม�องน�,น ประกอบด0วยความอ�อนด0อยในแง�ของค�ณภาพั ประสู่�ทิธิ�ภาพั ความถ�กต0อง ความสู่�จร�ต ความย�ต�ธิรรมและความม��นคง เม��อนาพัาเอาความอ�อนด0อยหลายอย�างเหล�าน(,

Page 96: Small is Beautiful 6 l

ผนวกรวมเข0าด0วยก�น ม(การจ�ดจ0างทิ(�ไม�ด( ก�อให0เก�ดผลผล�ตทิ(�ไม�ด( และผลทิางลบต�อเน��องไปย�งสู่�วนอ��น ๆ อ(กมาก

2.3 คว�มอ�อนำด�อยู่ของรุะบบรุ�ช้ก�รุในความเป1นจร�งระบบราชิการเป1นระบบทิ(�ม(ความย��งใหญ� ม(ความกว0าง

ขวาง และเสู่ถ(ยรภาพั เม��อเข0ามาสู่��ระบบราชิการแล0วจะสู่ามารถดารงอย��ได0ต�อเน��อง จนกลายเป1นอย��ไปเร��อย ๆ เปล(�ยนแปลงได0ยาก ทิว�าพัอได0สู่ถานภาพัของความเป1นราชิการ จะนามาซึ่6�งบทิบาทิและม(อานาจเหน�อกว�าคนอ��น ๆ ในสู่�งคม ด�งน�,นระบบราชิการจ6งม(อ�ทิธิ�พัลมากต�อระบบเศรษฐก�จและสู่�งคมของประเทิศเพัราะระบบราชิการค�อผ�0ดาเน�นการผ�0ใชิ0อานาจตามกฎีหมาย ผ�0ต�ดสู่�นใจ ผ�0กาหนดผ�0ควบค�ม ผ�0จ�ดการหลาย ๆ อย�าง ทิ(�เก(�ยวข0องก�บเศรษฐก�จและสู่�งคม

ในขณะทิ(�ระบบราชิการม(ความม��นคง และเสู่ถ(ยรภาพัมาก แต�ทิางด0านค�ณภาพัและประสู่�ทิธิ�ภาพัม(ความอ�อนด0อย รวมถ6งความซึ่��อสู่�ตย.สู่�จร�ตด0วย ซึ่6�งม(ผลทิาให0การต�ดสู่�นใจของระบบราชิการ การควบค�ม การด�แลในก�จกรรมต�าง ๆ ไม�เป1นไปอย�างถ�กต0อง หร�อม(ความเหมาะสู่ม

หลายกรณ(ระบบราชิการม(การควบค�มมากเก�นไป และอ(กหลายกรณ(ม(การควบค�มน0อยเก�นไปหร�อบ0างก3ไม�ถ�กไม�ควร การต�ดสู่�ตใจของระบบราชิการหลายกรณ(ไม�ถ�กไม�ควร การปฏ�บ�ต�งานของระบบราชิการไม�ถ�กไม�ควร หร�อบางคร�,งก3ล�าชิ0า

ทิ(�กล�าวมาจะเห3นได0ว�าระบบราชิการทิ(�ม(ความอ�อนด0อย ล0วนเป1นต0นทิ�นทิางเศรษฐก�จทิ(�เพั��มข6,นโดยไม�จาเป1น นอกเหน�อไปจากข0องเสู่(ยหายอ��น ๆ ทิ(�ดารงอย��ในระบบราชิการ

2.4 ความอ�อนด0อยของค�าน�ยม ว�ฒนธิรรม จร�ยธิรรม และศาสู่นา

229.

ล�กษณะของค�าน�ยมในสู่�งคมไทิย ตลอดจนว�ฒนธิรรม เชิ��อมโยงไปถ6งเร��องจร�ยธิรรมศาสู่นา ฯลฯ ล0วนเป1นไปในล�กษณะทิ(�ด0อยค�ณภาพั โดยเฉพัาะค�าน�ยมทิ(�ชิอบความฟุ่� Gงเฟุ่Gอ ความฟุ่� Aมเฟุ่Bอยทิางว�ตถ� ชิอบความร�ารวย หร�อ

Page 97: Small is Beautiful 6 l

น�ยมคนร�ารวยแทินทิ(�จะน�ยมคนด( ทิาให0คนในสู่�งคมไขว�คว0าหาความร�ารวย และน�ยมบร�โภค

ความอ�อนด0อยทิ(�สู่าค�ญค�อ “ศาสู่นา” แต�ไม�ได0หมายถ6ง “คาสู่อนของศาสู่นา” แต�เป1นการประพัฤต�และปฏ�บ�ต�ตามศาสู่นา คนสู่�วนใหญ�ไม�ได0ปฏ�บ�ต�ตามหล�กธิรรมทิ(�แทิ0จร�ง แต�เป1นการปฏ�บ�ต�ตามความเชิ��อ ตามประเพัณ( และได0เบ(�ยงเบนออกไปจากหล�กธิรรมทิ(�แทิ0จร�ง ทิาให0ไม�อาจสู่ร0างค�าน�ยม ว�ฒนธิรรม พัฤต�กรรม ฯลฯ ทิ(�ถ�กต0องข6,นมาได0กลายเป1นค�าน�ยมทิ(�นาไปสู่��การใชิ0จ�ายทิ(�ไม�ประหย�ดและไม�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ม(พัฤต�กรรมการบร�โภคมากกว�าการลงทิ�นและมากกว�าการออม ด�งน�,น การออมจ6งน0อยเก�นไปและการลงทิ�น เพั��ออนาคตก3น0อยเก�นไป ในขณะทิ(�ม(การลงทิ�นเพั��อการบร�โภคมากเก�นไป

จะเห3นได0ว�า ค�าน�ยม ค�ณธิรรม จร�ยธิรรม ของสู่�งคมไทิยไม�ชิ�วยให0เก�ดภาวะทิางเศรษฐก�จทิ(�ย� �งย�น และความม��นคง แต�ทิาให0เก�ดเศรษฐก�จทิ(�ฟุ่� Aฟุ่Aา เป1นฟุ่องสู่บ��เพัราะเป1นเศรษฐก�จทิ(�ไปต�ดย6ดก�บค�าน�ยมทิ(�เน0นความร�ารวย

สู่�วนทิางด0านค�ณธิรรมและจร�ยธิรรม ก3ไม�บ�ชิาความด(ในสู่�งคมมากเทิ�าทิ(�ควร แต�ไปบ�ชิาทิ�นน�ยม ความร�ารวย คนร�ารวย คนม(อานาย ฯลฯ ทิาให0คนน�ยมทิ(�จะม(อานาจ จ6งเสู่วงหาอานาจด0วยการเข0าหาผ�0นา เข0าหาผ�0ม(อานาจ รวมถ6งความไม�สู่�จร�ตทิ(�อย��ทิ��วไป ก�อให0เก�ดพัฤต�กรรมทิ(�ไม�ถ�กต0อง ไม�ว�าจะเป1นเร��องของอาชิญากรรม การประกอบธิ�รก�จทิ(�ไม�สู่�จร�ต เชิ�น ค0าขายยาเสู่พัย.ต�ด ประกอบธิ�รก�จ บร�การทิางเพัศ รวมถ6งการบ�งค�บใชิ0แรงงาน ฯลฯ

ระบบของค�าน�ยมทิ(�กล�าวมา ล0วนนาไปสู่��ความอ�อนด0อยของพัล�งสู่ร0างสู่รรค.ในสู่�งคม เม��อสู่�งคมม(พัล�งสู่ร0างสู่รรค.น0อย เพัราะต0องใชิ0พัล�งไปในทิางทิาลายหร�อในทิางบ��นทิอน ม(การใชิ0พัล�งงานเป1นอ�นมาก เพั��อทิ(�จะทิาในเร��องทิ�จร�ตหร�อเป1นเร��องทิ(�บ� �นทิอนชิ(ว�ตจ�ตใจ ทิร�พัย.สู่�นและค�ณค�าต�าง ๆ ในสู่�งคม ด�งเชิ�นการใชิ0พัล�งงานเป1นจานวนมากเพั��อจะเล�นหวยใต0ด�น เล�นการพัน�น หร�อการใชิ0พัล�งงานของคนกล��มหน6�งเพั��อประกอบอาชิญากรรม แล0วก3ม(คนอ(กกล��มหน6�งทิ(ม(หน0าทิ(�และความร�บผ�ดชิอบในการไล�จ�บอาชิญากร เม��อม(คนประเภทิหน6�งทิาผ�ด ก3ต0องม(คนอ(กประเภทิหน6�งคอยไล�ตาม ต0องทิาให0เก�ดการต�อสู่��ก�นทิาให0เสู่(ยทิร�พัยากรและพัล�งงานไปมาก

Page 98: Small is Beautiful 6 l

ม(ค�าน�ยม จร�ยธิรรม ม(ความอ�อนด0อย ล0วนเป1นป=จจ�ยสู่�งผลกระทิบด0านลบต�อเศรษฐก�จทิ�,งน�,น เพัราะต0องเสู่(ยทิร�พัยากร ไม�ว�าจะเป1นการลงทิ�น ลงแรง ใชิ0เง�นทิองทิร�พัย.สู่�น ใชิ0พัล�งงาน ใชิ0ความค�ด แต�ไม�เก�ดผลทิ(�สู่ามารถนามาอ�ปโภคบร�โภคได0

230.2.5 คว�มอ�อนำด�อยู่ของรุะบบก�รุศ%กษ�ทิางด0านของระบบการศ6กษาของประเทิศไทิย ก3ไม�สู่�งเสู่ร�มในเร��องการ

พั6�งตนเอง การศ6กษาเร(ยนร� 0ด0วยตนเอง การพั�ฒนาตนเอง ฯลฯ เทิ�าทิ(�ควร แต�การศ6กษาได0สู่�งเสู่ร�มการทิ�องจา การร� 0ตามแบบทิ(�กาหนด ฯลฯ เม��อระบบการศ6กษาม(ความอ�อนด0อย จ6งสู่�งผลให0ค�ณภาพัของบ�คลากรไม�ด(เทิ�าทิ(�ควร ไม�ม(ความสู่ามารถเทิ�าทิ(�ควร โดยเฉพัาะไม�ม(ความสู่ามารถในการพั�ฒนาตนเอง ทิาให0กลายเป1นกาล�งคนทิ(�ค�ณภาพัไม�สู่�ง เม��อประชิาชินม(ค�ณภาพัไม�สู่�งก3จะไม�ชิ�วยให0ระบบเศรษฐก�จม(ค�ณภาพัสู่�งและเม��อต0องแข�งข�นก�บต�างประเทิศจ6งม(ความยากลาบาก

ความไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัของระบบการศ6กษาได0สู่�งผลกระทิบทิ(�ชิ�ดเจนค�อ ได0คนทิ(�ม(ค�ณภาพัไม�พัอก�บความต0องการ หร�อเร3วเทิ�าความต0องการ เม��อต0องการบ�คลากรมาก3สู่ร0างได0น0อย เม��อต0องการบ�คลากรเร3วก3สู่ร0างไม�ทิ�น เร(ยกได0ว�าระบบการศ6กษาไม�ได0สู่ร0างบ�คลากรทิ�,งด0านปร�มาณ ค�ณภาพั และความสู่อดคล0อง นอกจากค�ณภาพัของการเร(ยนการสู่อนแล0ว ย�งม(ค�ณภาพัในการปร�บต�วตามสู่ถานการณ.ทิ(�เปล(�ยนแปลงไป จะเห3นได0ว�าระบบการศ6กษาของเราไม�ได0สู่�งเสู่ร�มกระบวนการปร�บต�วอย�างม(ค�ณภาพั และเป1นอ(กเหต�หน6�งทิ(�นาไปสู่��ป=ญหาทิางเศรษฐก�จ3. คว�มไรุ�ท�กข� : 5 รุะบบให็ญ�ท��เข�มแข!ง

Page 99: Small is Beautiful 6 l

ในสู่�วนของสู่�งคมไทิยน�,น คงไม�เลวร0ายทิ(�สู่�ดในโลก เพั(ยงแต�ว�าเราม(ความสู่ามารถทิ(�น�าจ�พั�ฒนาได0ด(กว�าน(, ด�งน�,นความอ�อนด0อยของระบบต�าง ๆ เป1นเร��องไม�แปลก แต�เราไม�ควรยอมร�บความอ�อนด0อยเหล�าน�,นง�ายๆ โดยบอกว�าเป1นเร��องธิรรมดาและย�นยอมให0ความอ�อนด0อยม(อ�ทิธิ�พัลอย��เหน�อกว�าเรา ด�งน�,นเราต0องพัยายามปGองก�นไม�ให0สู่�งคมเราเก�ดการพั�งทิลาย

แต�เม��อภาวะเศรษฐก�จของไทิยเก�ดพั�งทิลายไปแล0วเราต0องใชิ0ว�ธิ( “พัล�กว�กฤต�เป1นโอกาสู่ ” และ “ใชิ0ป=ญหาสู่ร0างป=ญญา” กล�าวค�อ ใชิ0ว�กฤต�คร�,งน(,ซึ่6�งเป1นสู่ถานการณ.ทิ(�ม(ความร�นแรงกระต�นให0เรามองต�วเอง ให0เห3นถ6ง “ป=จจ�ยพั�,นฐานทิ(�ม(ความอ�อนด0อยสู่ะสู่ม” เพั��อจะได0แก0ไขสู่��งทิ(�เป1นป=จจ�ยพั�,นฐานเหล�าน�,นให0พัลกกล�บไปในทิางทิ(�ด( และม(ความสู่ร0างสู่รรค. เพั��อนาไปสู่��ความเจร�ญก0าวหน0าอย�างม��นคง อย�างต�อเน��อง และอย�างม(ค�ณภาพั

การพัล�กว�กฤต�เป1นโอกาสู่สู่ามารถกระทิาได0ด0วยการพัล�กป=จจ�ยใหญ�ทิ�,ง 5 ด0านพัร0อมก�นให0กล�บไปในทิางสู่ร0างสู่รรค. จะทิาให0เราสู่ามารถสู่ร0างพั�,นฐานและองค.ประกอบหล�กของสู่�งคมไทิยให0ม(ความแข3งแกร�ง ม��นคง และค�ณภาพั

การแก0ไขด�งกล�าว ต0องเป1น การแก0ไขป=ญหาฐานรากในระยะยาว และควรทิาควบค��ก�บการแก0ไขป=ญหาสู่ถานการณ.ฉ�กเฉ�น ซึ่6�งเป1นเร��องเฉพัาะหน0าทิ(�ต0องทิาโดยเร�งด�วนและม(มาตรการเจาะจง เชิ�น ในเร��องของสู่ถาบ�นการเง�น ในเร��องของอ�ตราแลกเปล(�ยนค�าเง�นบาทิ ในเร��องของการสู่�งออก ฯลฯ ซึ่6�งมาตรการด�งกล�าวสู่ามารถปฏ�บ�ต�ได0ด0วยการทิาให0ด�ลบ�ญชิ(เด�นสู่ะพั�ดด(ข6,น เพั��มการประหย�ด เพั��มการออกทิร�พัย. ทิาให0งบประมาณสู่มด�บหร�อเก�ดด�ล ฯลฯ มาตรการเฉพัาะหน0าเหล�าน(,เป1นต�วอย�างทิ(�ต0องทิาเพั��อแก0ป=ญหาสู่ถานการณ.

231.ว�กฤต�ทิางการเง�นและสู่ถาบ�นการเง�นและเป1นมาตรการทิ(�กองทิ�นการเง�นระหว�างประเทิศ ต�,งเป1นเง��อนไขต0องให0ปฏ�บ�ต�ตาม ซึ่6�งคล0ายก�บมาตรการห0ามเล�อด มาตรการหย�ดความสู่�ญเสู่(ย หร�อมาตรการด�บเพัล�งแต�พัร0อม ๆ ก�บการดาเน�นมาตรการเฉพัาะหน0าเพั��อแก0ไขสู่ถานการณ.เร�งด0วน ก3ควรใชิ0โอกาสู่น(,ปร�บฐานรากของการพั�ฒนาระยะยาวควบค��ก�นไปด0วย

Page 100: Small is Beautiful 6 l

โดยการทิาให0ระบบสู่าค�ญ ๆ ม(ความเข0มแข3งและสู่ภาพัทิ(�พั6งปรารถนา ม(ความเก�,อก�ลก�นและถ�วงด�ลซึ่6�งก�นและก�น น��นค�อมาตรการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ตามประเด3นใหญ�รวม 5 ด0านด�งน(,

ก�รุเม2องท��พ%งปรุ�รุถนำ�กระบวนการทิ(�จะปฏ�ร�ปการเม�องให0เป1นไปในสู่ภาพัทิ(�พั6งปรารถนาม(

แนวทิางอย��แล0ว ค�อการใชิ0 “ร�ฐธิรรมน�ญฉบ�บใหม�” เพั��อนาไปสู่��กระบวนการเล�อกสู่มาชิ�กสู่ภาผ�0แทินราษฎีรแบบใหม�การม(กลไกและองค.กรทิางการเม�องแบบใหม� เชิ�น สู่มาชิ�กว�ฒ�สู่ภาแบบใหม� สู่มาชิ�กสู่ภาผ�0แทินราษฏรแบบตามรายชิ��อพัรรคการเม�อง ม(องค.กรตรวจสู่อบหลายอย�างเก�ดข6,น รวมถ6งม(กระบวนการต�าง ๆ ในการกาก�บการทิางานของร�ฐบาล กาก�บการทิางานของบ�คคลทิ(�ใชิ0อานาจทิางการเม�องในร�ปแบบต�าง ๆ ด�งน�,น กต�กา และกลไกต�าง ๆ ถ6งแม0ว�าจะเป1นของใหม�ทิ(�ไม�เคยม(มาก�อนแต�กระบวนการเหล�าน(,ได0ถ�กสู่ร0างข6,นจากความต0องการของคนสู่�วนใหญ�ทิ(�เข0ามาม(สู่�วนร�วมในทิ�กระด�บ จ6งอาจเร(ยกได0ว�า เป1นความปรารถนาร�วมก�น

ภายใต0การใชิ0ร�ฐธิรรมน�ญฉบ�บใหม� ต(ความได0ว�า เม��อม(การเล�อกต�,งคร�,งใหม�จะได0บ�คคลร� �นใหม�เข0ามาภายใต0กรอบความค�ดแบบใหม� ซึ่6�งน�าจะนาไปสู่��การจ�ดต�,งร�ฐบาลทิ(�ม(ค�ณภาพัด(ข6,น สู่�วนประชิาชินก3จะม(บทิบาทิมากข6,น

ก�รุเม2องท��พ%ง

รุ ะ บ บรุ � ช้ ก � รุ

ก�รุศ%กษ�ท�� ม�

เศรุษฐก,จ

ค��นำ,ยู่มท��เห็ม�ะสม

Page 101: Small is Beautiful 6 l

ทิ�,งในด0านการต�ดตามกาก�บด�แลร�ฐบาล และบทิบาทิในการจ�ดการด�แลตนเอง

232.จะเห3นได0ว�า “ร�ฐธิรรมน�ญฉบ�บใหม�” น�าจะเป1นทิ�ศทิางทิ(�ถ�กต0อง เพัราะ

ม(แนวทิางในการเพั��มข(ดความสู่ามารถของสู่�วนต�าง ๆ ในสู่�งคม เป<ดโอกาสู่ให0คนด(ม(ค�ณภาพัเข0ามาม(สู่�วนร�วมทิางการเม�องมากข6,น ซึ่6�งจะนาไปสู่��การพั�ฒนาประเทิศและสู่�งคมทิ�,งในระด�บมหภาคและในระด�บมหภาคและในระด�บทิ0องถ��น

รุะบบรุ�ช้ก�รุท��ม�ค�ณูภ�พระบบราชิการทิ(�ม(ค�ณภาพัได0ม(การพั�สู่�จน.แล0วทิ��วโลก ค�อ ควรม(ขนาด

เล3ก แต�เต3มไปด0วยบทิบาทิทิ(�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ซึ่6�งผ�0ทิรงค�ณว�ฒ�สู่�วนหน6�ง ใชิ0คาว�า “กลไกประชิาร�ฐ” ซึ่6�งหมายถ6ง ว�ธิ(การกระบวนการ และกลไกทิ(�ประชิาชินก�บภาคร�ฐบาลร�วมก�นจ�ดการความเป1นไปของสู่�งคมให0บรรล�สู่ภาพัทิ(�พั6งปรารถนาร�วมก�น โดยทิ(�ระบบราชิการเป1นสู่�วนหน6�งของ “กลไกของประชิาร�ฐ”

ระบบราชิการทิ(�ด(จ6งไม�ควรม(ขนาดใหญ�โต เพัราะว�าบทิบาทิสู่าค�ญควรอย��ทิ(�ประชิาชิน หร�อประชิาสู่�งคม ราชิการควรเป1นผ�0เก�,อหน�นและกาก�บด�และเฉพัาะสู่�วนเทิ�าทิ(�จาเป1นเทิ�าน�,น ด�งน�,น ระบบราชิการทิ(�เหมาะสู่มควรเป1นด�งน(,

1. เป<ดเผย (Openness)

2. โปร�งใสู่ (Transparency)

3. ชิ�ดเจนในระเบ(ยนและกต�กา (Predictability)

4. ซึ่��อสู่�ตย.สู่�จร�ต (Honesty)

5. ร�บผ�ดชิอบต�อผลงาน (Accountability)

6. ความย�ต�ธิรรม (Fairness)

7. ม(ค�ณภาพั (Quality)

8. ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั (Efficiency)

9. ม(ประสู่�ทิธิ�ผล (Effactiveness)

Page 102: Small is Beautiful 6 l

10. การม(สู่�วนร�วมของประชิาชิน (Public participation)

จ�ดสู่าค�ญทิ(�สู่�ด ค�อ ระบบราชิการควรม(สู่�วนร�วมของประชิาชิน และสู่�วนร�วมอย�างใกล0ชิ�ด กว0างขวางและต�อเน��อง โดยร�วมออกกฎีกต�กา ร�วมค�ด ร�วมต�ดสู่�นใจ ร�วมร�บประโยชิน. และร�วมทิ��วไปหมด ทิ�กพั�,นทิ(� ทิ�กระด�บ ย��งร�วมก�นอย�างต�อเน��อง ย��งเร(ยนร� 0ซึ่6�งก�นและก�น ขยาย ความใกล0ชิ�ดทิ�,งน(,ม(หล�กสู่าค�ญค�อเราต0องเคารพัประชิาชิน ว�าเป1นเจ0าของสู่�งคม ประชิาชินม(ปฏ�สู่�มพั�นธิ.ก�น สู่�วนทิ(�ด(กว�าจะปรากฏ เวลาทิ(�คนร�วมก�นมาก ๆ ความเห3นแก�ต�ว ความม�กได0 การเอาร�ดเอาเปร(ยบ จะลดน0อยลงแต�การม(สู่�วนร�วมต0องเป<ดเผย กว0างขวางและต�อเน��อง หล�กการด�งกล�าวน(,จะทิาให0ประชิาชินก�บราชิการใกล0ชิ�ดก�น และนอกจากเร(ยนร� 0ร �วมก�นแล0วย�งสู่ามารถพั�ฒนาไปได0พัร0อม

233.

รุะบบค��นำ,ยู่ม จรุ,ยู่ธรุรุม ว(ฒนำธรุรุม และศ�สนำ�ท��เห็ม�ะสม

การปฏ�ร�ประบบค�าน�ยมให0ม(ความเหมาะสู่ม ควรร(บดาเน�นการโดยเร�งด�วน เพัราะสู่ถานการณ.กาล�งเอ�,ออานวย ภาวะว�กฤต�ทิ(�เก�ดข6,นทิาให0ประชิาชินร� 0สู่6กต�ว และยอมร�บว�าค�าน�ยมทิ(�ม(อย��บกพัร�องต0องทิาการปร�บปร�ง โดยเฉพัาะค�าน�ยมฟุ่� Aมเฟุ่Bอยฟุ่� Gงเฟุ่Gอ ค�าน�ยมทิ(�ชิอบบร�โภค ค�าน�ยมชิอบคนร�ารวย ค�าน�ยมทิ(�เฉยเมยต�อการทิ�จร�ต คอร�ปชิ��น ตลอดจนค�าน�ยมทิ(�ไม�เน0นการม(จร�ยธิรรมหร�อค�ณธิรรม ฯลฯ ค�าน�ยมเหล�าน(,สู่ามารถเร�งทิาการรณรงค.ได0 ภายใต0สู่ภาพัสู่�งคมทิ(�กาล�งบอบชิ,าจากบาปกรรมทิ(�ร �วมก�นทิามาโดยไม�ร� 0ต�ว

254.ทิางด0านศาสู่นาก3สู่มควรถ�อโอกาสู่ปฏ�ร�ปเพั��อให0ศาสู่นาม(ระบบการ

จ�ดการทิ(�เป1นอ�สู่ระ ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ม(ค�ณภาพั และม(ความสู่อดคล0องก�บความต0องการของสู่�งคมมากข6,น เม��อม(การปฏ�ร�ปศาสู่นาอย�างจร�งจ�งจะ

Page 103: Small is Beautiful 6 l

ทิาให0บ�คลากรในวงการศาสู่นาม(ค�ณภาพั เป1นม(ยอมร�บน�บถ�อมากข6,น นาไปสู่��ระบบค�ณธิรรม จร�ยธิรรมทิ(�ด(ข6,น ตลอดจนนาไปสู่��ระบบค�าน�ยม ทิ(�ด(ข6,นด0วย

ทิ�,งน(,การปฏ�ร�ปศาสู่นาต0องกระทิาในเร��อง “หล�กการพั�,นฐาน” อ�นเป1นการย0อนพั�จารณาถ6ง “การปฏ�บ�ต�ตามคาสู่อนของศาสู่นา ” ทิ(�เน0นความเร(ยบง�าย ประหย�ด สู่มด�ลพัอด(ระหว�างมน�ษย.ก�บธิรรมชิาต� ไม�เน0นการเอาเปร(ยบ เน0นความม(เมตตา กร�ณา ความสู่าม�คค(ปรองดองระหว�างกล��มบ�คคล จากน(,พั�ทิธิศาสู่นาย�งม(ว�ธิ(การทิ(�ด(ทิ(�เร(ยกว�า “ไตรสู่�กขา” อ�นได0แก� ศ(ล สู่มาธิ� ป=ญญา เป1นว�ธิ(ทิ(�พั�สู่�จน.มาแล0ว 2,500 กว�าปI ม(คนทิ(�ทิาได0ผลก3ไม�ใชิ0น0อย แต�ก3ย�งเป1นคนสู่�วนน0อย ไม�ใชิ�คนสู่�วนใหญ�ก3เลยไม�ม(พัล�งพัอทิ(�จะพัาสู่�งคมไปสู่��การปฏ�บ�ต�ทิ(�ได0ด�ลยภาพั ม(จร�ยธิรรม ม(ค�ณธิรรม ทิ�,งหมดน�,นจะนาพัาสู่��ว�ฒนธิรรม ซึ่6�งหมายถ6งว�ถ(ชิ(ว�ตในเชิ�งของการปฏ�บ�ต� การค�ด การทิา สู่�งข6,นเป1นว�ถ(ชิ(ว�ตในองค.กร ว�ถ(ชิ(ว�ตในชิ�มชิน

ฉะน�,น ในระยะยาวถ0าสู่ามารถปฏ�ร�ปศาสู่นาให0ด(ได0 ก3จะเป1นผลด(ทิ�,งทิางด0านจ�ตใจและด0านเศรษฐก�จ เพั(ยงแต�เศรษฐก�จด�งกล�าวไม�ใชิ�เศรษฐก�จบร�โภคน�ยม หร�อเศรษฐก�จทิ(�ม��งการเต�บโตขยายต�วให0มากทิ(�สู่�ดอย��เสู่มอ แต�จะเป1นเศรษฐก�จทิ(�ม��งสู่ร0างสู่รรค.ความม��นคงในชิ(ว�ต และม��งสู่ร0างสู่รรค.ความสู่งบสู่�นต�สู่�ขของบ�คคลและสู่�งคมเป1นสู่าค�ญรุะบบเศรุษฐก,จท��สมด�ล

ระบบของเศรษฐก�จเองควรจะม(การปฏ�ร�ปโดยเน0นการเต�บโตอย�างม(ด�ลยภาพั ต0องสู่มด�ลทิ�,งในภาพัรวมหร�อในระด�บมหภาคและระด�บฐานราก น��นค�อ ในระด�บของทิ0องถ��นหร�อชิ�มชิน

1. การปฏ�ร�ประบบเศรษฐก�จระด�บมหภาคในระด�บมหภาค ระบบเศรษฐก�จไทิยคงย�งต0องอย��ก�บกระแสู่โลกาภ�ว�ต

น.อย�างหล(กเล(�ยงไม�ได0 การแข�งข�นในระด�บนานาชิาต�จ6งต0องม(ในระด�บหน6�ง ด�งน(,จ6งตอ0งม(การสู่ร0างระบบเศรษฐก�จทิ(�เข0มแข3ง ซึ่6�งจะนาไปสู่��การม(ค�ณภาพัม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั สู่ามารถชิ�วยเหล�อตนเองได0 ทิ�,งน(,เป1นการศ6กษาความสู่ามารถในการแข�งข�นด0วย

234.

Page 104: Small is Beautiful 6 l

ด�งน�,น การปฏ�ร�ปเศรษฐก�จ จ6งหมายถ6งการเน0นเร��องของค�ณภาพั อาทิ�เชิ�น ค�ณภาพัของคนค�ณภาพัของว�ธิ(การ ค�ณภาพัของเทิคโนโลย( ค�ณภาพัของสู่�นค0า ค�ณภาพัของบร�การ ฯลฯ ซึ่6�งกระบวนการในการสู่ร0างค�ณภาพัทิ(�ด(ได0ต0องเน0นทิ(�การจ�ดการ การเร(ยนร� 0 และโครงสู่ร0างของเศรษฐก�จ

1.1 การจ�ดการ หมายถ6ง ระบบการบร�หาร ไม�ว�าจะเป1นเน�,อหาสู่าระของการบร�หาร ได0แก� การบร�หารการผล�ต บร�หารการตลาด บร�หารการเง�น เป1นต0น หร�อเป1นการบร�หารทิ��วไป ได0แก�การวางแผน การจ�ดระบบ ฯลฯ ซึ่6�งเป1นเร��องสู่าค�ญ ซึ่6�งสู่ามารถผล�กด�นให0เก�ดการควบค�มการจาหน�าย แลค�ณภาพัด0านอ��น เป1นไปได0ด(

1.2 การเร(ยนร� 0 หมายถ6ง ระบบและกระบวนการทิ(�ม(การเร(ยนร� 0อย�างต�อเน��อง ไม�ว�าจะเป1นการเร(ยนร� 0โดยกล��มคน ทิ(มงาน องค.กร ฯลฯ ซึ่6�งม(การทิ(�ค�ดค0นทิ(�ด(เพั��อนาไปสู่��เปGาหมายทิ(�ด( การเร(ยนร� 0จ6งนาไปสู่��การจ�ดการในระด�บเศรษฐก�จมหภาคให0ม(ความเข0มแข3ง ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพัและม(ค�ณภาพัมากข6,น

1.3 โครงสู่ร0างทิางเศรษฐก�จ ทิ(�ม(ด�ลยภาพั ต0องเน0นทิ(�การจ�ดโครงสู่ร0างให0ม(ความเหมาะสู่มก�บทิร�พัยากรธิรรมชิาต� และว�ถ(ชิ(ว�ตทิ(�ด(ของคนไทิย โดยสู่อดคล0องก�บความต0องการของคน ทิาให0ขจ�ดความผ�กขาด การทิ�จร�ตได0 โดยทิ(�ใชิ0เคร��องม�อทิางกฎีหมาย นโยบายเป1นต0น จ�ดการ

1.4 การเสู่ร�มสู่ร0างความเข0มแข3งของเศรษฐก�จทิ0องถ��น ซึ่6�งสู่�วนของภาคเศรษฐก�จ หร�อเศรษฐก�จชิ�มชิน ถ�อเป1น “เศรษฐก�จฐานราก” ทิ(�ม(ความสู่าค�ญไม�น0อยกว�าเศรษฐก�จมหภาค โดยทิ(�องค.กรชิ�มชินทิ0องถ��น ควรจะม(ทิ�,งทิ(�เป1นองค.กรเชิ�งการปกครอง เชิ�น องค.การ

บร�หารสู่�วนตาบล องค.การบร�หารสู่�วนจ�งหว�ด เป1นต0น และทิ(�เป1นองค.กรสู่�วนประชิาชิน เชิ�น สู่หกรณ. กล��มออกทิร�พัย. กล��มธิ�รก�จชิ�มชิน ฯลฯ ซึ่6�งองค.กรชิ�มชินทิ0องถ��นน(,ม(ความสู่ามารถสู่�ง จะเชิ��อมโยงไปเป1นเคร�อข�ายในระด�บแนวราบ ค�อจะเชิ��อมโยงก�นเองอย�างเป1นระบบ และจะด�และเพั��อความผาสู่�กก�นเองได0ด(รุะบบก�รุศ%กษ�ท��ม�ด�ลยู่ภ�พ

Page 105: Small is Beautiful 6 l

การศ6กษาเป1นองค.ประกอบทิ(�ด(และสู่าค�ญของสู่�งคม ซึ่6�งควรจะได0ร�บการปฏ�ร�ปได0แล0วตามทิ(�หลายฝAายเร(ยกร0อง ซึ่6�งเป1นภาวะว�กฤต�มานาน ถ6งเวลาทิ(�ควรลงม�อทิาสู่�กทิ( ทิ�,งการปฏ�ร�ประบบการศ6กษา ค�อ การสู่ร0างระบบการศ6กษาให0ม(ค�ณภาพั ต0องไม�เน0นทิ(�อาคาร อ�ปกรณ. ฯลฯ แต�ควรเน0นทิ(�ระบบการเร(ยนร� 0 ระบบการจ�ดการ ค�ณภาพัของบ�คลากร และอ��น ๆ

1. ระบบการเร(ยนร� 0แลหล�กสู่�ตรการศ6กษา หมายถ6ง การเร(ยนร� 0ทิ�,งในโรงเร(ยนและนอกโรงเร(ยน การเร(ยนร� 0ทิ(�เน0นกระบวนการเสู่ร�มสู่ร0างสู่ต�ป=ญญา เสู่ร�มสู่ร0างความค�ดสู่ร0างสู่รรค. รวมถ6งเสู่ร�มสู่ร0างความสู่ามารถทิ(�จะเร(ยนร� 0ต�วเอง

2. ระบบการจ�ดการศ6กษา ค�อ การกระจายอานาจการจ�ดการศ6กษาไปสู่��ทิ0องถ��นให0มากข6,นผสู่มก�บการจ�ดการทิ(�ม(ค�ณภาพัในทิ�กระด�บ “การกระจายอานาจการจ�ดการการศ6กษา” หมายถ6ง รวมถ6ง

235.

การกระจายอานาจในการกาหนดหล�กสู่�ตร การกาก�บด�แลผลของการศ6กษา การใชิ0ประโยชิน.จากการศ6กษา เพั��อให0ทิ0องถ��นด�แลในรายละเอ(ยด ม(ความย�ดหย��นตามสู่ภาพัของทิ0องถ��น ตามความต0องการของทิ0องถ��น และเป<ดโอกาสู่ให0ม(การร�เร��มโดยทิ0องถ��นจ�ดการศ6กษา

3. ค�ณภาพับ�คลากรและการพั�ฒนาบ�คลากร ต0องม(การปฏ�ร�ปโครงสู่ร0างทิางการศ6กษาและระบบการบร�หารบ�คลากร รวมถ6งการปร�บปร�งระบบการให0ค�าตอบแทินบ�คลากร ซึ่6�งให0โอกาสู่บ�คลากรม(โอกาสู่เร(ยนร� 0ด0วยตนเองอย�างต�อเน��อง เพั��อสู่นองต�อความต0องการของสู่�งคม ม(ความร�บผ�ดชิอบต�อสู่�งคม และม(การตรวจสู่อบอย��เสู่มอ

4. แผนแม�บทิทิางการศ6กษา ควรจะม( “พัระราชิบ�ญญ�ต�ว�าด0วยการปฏ�ร�ปการศ6กษา เพั��อเป1นกรอบแม�บทิของการปฏ�บ�ต�ปฏ�ร�ปและพั�ฒนาการศ6กษาให0บ�งเก�ดผลอย�างม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ม(ค�ณภาพั อย�างต�อเน��อง

ท�งส �คว�มไรุ�ท�กข� : 4 กรุะบวนำก�รุห็ล(กเพ2�อเคล2�อนำส(งคมไทยู่

Page 106: Small is Beautiful 6 l

การทิ(�จะฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศไทิยให0เป1นไปในทิ�ศทิางทิ(�จะพั6งปราถนา ค�อการสู่ร0าง “5 ระบบใหญ�ทิ(�เข0มแข3ง ” เป1นเสู่ม�อน “หางเสู่�อเร�อ” ซึ่6�งเป1นว�สู่�ยทิ�ศน. เป1นทิ�ศทิางทิ(�จะไป แต�ทิว�าในภาวะว�กฤต�เชิ�นน(,จะม(แต� “ว�สู่�ยทิ�ศน.” ทิ(�ถ�กต0องอย�างเด(ยวไม�พัอ จาเป1นต0องใชิ0พัล�งงานเพั��อการข�บเคล��อนเป1นจานวนมาก ต0องใชิ0หล�กการร�วมเก�ดร�วมทิาเป1นสู่าค�ญ จ6งไม�ควรผ�กขาดการดาเน�นการให0หน�วยงานหน6�งหน�วยงานใด เป1นผ�0ดาเน�นการตามลาพั�ง ซึ่6�งพัล�งในการข�บเคล��อนก3ค�อ 4 กระบวนการหล�ก ซึ่6�งเป1นเสู่ม�อน ใบพั�ดเร�อ

ด�งน�,น เม��อกาหนดทิ�ศทิางทิ(�จะไปแล0ว จะต0องระดมความร�วมม�อจากทิ�กภาค(และต0องดาเน�นการในทิ�กระด�บพัร0อม ๆ ก�บ เพั��อให0เก�ดพัล�งทิ(�จะฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ได0โดยเร3ว โดยม( 4 กระบวนการหล�ก

จะเห3นว�า มาตรการในการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ม( 4 กระบวนการ ได0แก� กระบวนการผน6กกาล�งทิ�กภาค( กระบงวนการประชิาสู่�งคม กระบวนการระด�บทิ0องถ��น และกระบวนการ ว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ยซึ่6�งม(รายละเอ(ยดด�งน(,

236.กรุะบวนำก�รุผนำ%กก��ล(งท�กภ�ค� : จ(ดต่(<งคณูะเพ2�อด��เนำ,นำง�นำ

การทิ(�จะฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ได0จะต0องใชิ0พัล�งความค�ดทิ(�หลากหลาย และอาศ�ยศ�กยภาพัของภาค(ต�าง ๆ ค�อนข0างมาก ด�งน�,นจ6งควรจ�ดทิาในร�ปของ “กระบวนการจ�ดทิาแผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�” จะต0องม(คนร�บผ�ดชิอบ

กระบวนการผน6กกาล�ง

ทิ�กภาค( มาตรการระด�บทิ0อง

ถ��นกระบวนการว�จ�ย พั�ฒนา –

- ว�จ�ย

กระบวนประชิาสู่�งคม

Page 107: Small is Beautiful 6 l

และด�แล ซึ่6�งสู่ามารถทิาได0หลายระด�บ ในระด�บชิาต�อาจจะอย��ในร�ปของคณะกรรมการแห�งชิาต� ซึ่6�งจะขอเร(ยกเบ�,องต0นว�า “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ”

1. องค.ประกอบของ “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ ” องค.ประกอบของคณะกรรมการฯ ควรมาจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคม ได0แก� น�กการเม�อง ข0าราชิการ น�กว�ชิาการ น�กธิ�รก�จ น�กพั�ฒนา ผ�0ใชิ0แรงงาน เกษตรกร ผ�0นาชิ�มชินต�าง ๆสู่��อมวลชิน ผ�0นาศาสู่นา ศ�ลป<น ฯลฯ ค�อ เน0นทิ(�ความหลากหลาย เม��อองค.ประกอบม(ความหลากหลาย จะชิ�วยให0ม(ความค�ดหลากหลายและกว0างขวาง นาไปสู่��การเก�,อก�ลซึ่6�งก�นและก�น กระบวนการทิ(�ม(ปฏ�สู่�มพั�นธิ.ทิางความค�ดจะนาไปสู่��การชิ�วยก�นในการกระทิา เพัราะการทิางานในภารก�จฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศชิาต�ไม�ได0ทิาก�นโดยหน�วยงานใดหน�วยงานหน6�งแต�ต0องร�วมกระทิาก�นอย�างกว0างขวางในสู่�งคมทิ�,งในภาคร�ฐและนอกภาคร�ฐ

ฉะน�,นในการระดมความค�ดต0องให0กว0างขวาง และในกระทิาก3ต0องกว0างขวาง ทิ(�สู่าค�ญจะต0องกระจายไปในทิ�กสู่�วนของสู่�งคมและต0องดาเน�นงานอย�างต�อเน��อง

2. ทิ(�มาของ “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ” การจ�ดต�,งหร�อการรวบรวมต�วแทินจากสู่�วนต�าง ๆ ของสู่�งคมเพั��อมาเป1น “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ” สู่ามารถกระทิาได0หลายว�ธิ(ด0วยก�น เชิ�น

2.1 ใชิ0ว�ธิ(ตราพัระราชิบ�ญญ�ต� อาจจะเร(ยกว�า “พั.ร.บ. ฟุ่B, นฟุ่�เศรษฐก�จและสู่�งคม ” ซึ่6�งการตราพัระราชิบ�ญญ�ต�ด�งกล�าวจะม(ความหน�กแน�นและม(ความต�อเน��อง เพัราะเป1นอานาจและหน0าทิ(�ซึ่6�งได0ร�บการมอบหมายโดยสู่ถาบ�นร�ฐสู่ภา

ในเน�,อหาของพัระราชิบ�ญญ�ต�ด�งกล�าวสู่ามารถกาหนดกลไกในการปฏ�บ�ต�งานได0ด0วย เข�น อาจจะกาหนดให0ทิาในเร��องสู่าค�ญ ๆ ในทิ(�น(,อาจจะเป1นเร��องของการปฏ�ร�ป 5 ระบบใหญ� ๆ ให0ม(ความเข0มแข3ง และเป1น “ภารก�จเฉพัาะกาล ” ค�อกาหนดไว0ด0วยว�าเม��อเสู่ร3จสู่�,นภารก�จพั�เศษน�,นแล0ว ก3ให0สู่ลายต�วไปหร�อถ�ายโอนภารก�จทิ(�ย�งเหล�ออย�� ในหน�วยงานปกต�ดาเน�นการต�อไป

Page 108: Small is Beautiful 6 l

ทิางด0านจานวนของสู่มาชิ�กสู่ภาฯอาจจะกาหนดให0ม(ประมาณ 70-

100 คน โดยเน0น ทิ(�มา ซึ่6�งมาจากหลายสู่�วนของสู่�งคม อาจใชิ0ว�ธิ(ให0องค.กรเล�อกผ�0แทิน เชิ�น กาหนดให0ม(ผ�0แทินจากคณะร�ฐมนตร( 5 คน สู่มาชิ�กสู่ภาผ�0แทินราษฏรฝAายร�ฐบาล 5 คน ฝAายค0าน 5 คน สู่มาชิ�กว�ฒ�สู่ภา 5 คน กล��มธิ�รก�จ 5 คน และกล��มอ��น ๆ จนครอบตามจานวนทิ(�กาหนดไว0 ทิ�,งน(,จานวนสู่มาชิ�กหากม(น0อยเก�นไป จะไม�ครบทิ�กฝAายของสู่�งคมแต�ถ0าหากม(จานวนมากเก�นไปก3จะเก�ดภาพัของความอ�0ยอ0ายและทิางานล�าชิ0า

อย�างไรก3ตาม จ�ดสู่าค�ญค�อ การระดมพัล�งจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคมเป1นพัล�งสู่ร0างสู่รรค. เป1นพัล�งแห�งการเก�ดใหม� เป1นพัล�งแห�ง

237.การปร�บปร�งใหม� เป1นพัล�งแห�งการปฏ�ร�ป เราต0องการพัล�งมากและจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคม ต0องการ

พัล�งทิ(�เข0มข0นและสู่ร0างสู่รรค. และต0องเป1นพัล�งทิ(�ผ�กโยงก�นอย�� ต�อเน��องด0วยสู่าหร�บหน0าทิ(�ควรจะทิาเร��องใหญ� ๆ เป1นพั�,นฐาน โดยม(กาหนดระยะ

เวลาไว0 เชิ�น 5-10 ปI เม��อถ6งจ�ดหน6�งอาจจะกลายสู่ภาพัหร�อหมดหน0าทิ(�ไป สู่� วนภารก�จต� าง ๆ ก3มอบหมายให0กลไกปกต� เป1นผ�0 ดา เน�นต�อ ไป

2.2 ใชิ0ว�ธิ(จ�ดต�,งโดยสู่ภา กลไกของสู่ถาบ�นร�ฐสู่ภาพัสู่ามารถระดมความร�วมม�อจากทิ�กฝAายของสู่�งคมเข0ามาปฏ�บ�ต�ภารก�จพั�เศษได0 อาจจะเร(ยกชิ��อว�า “คณะกรรมาธิ�การพั�เศษ ” หร�อ “คณะกรรมาธิ�การว�สู่าม�ญ” หร�อ “คณะกรรมการ ” อย�างไรก3ตาม การจ�ดต�,งโดยร�ฐสู่ภาจะม(อานาจหน0าทิ(�ค�อนข0างจาก�ดมากกว�าการตราพัระราชิบ�ญญ�ต� กล�าวค�อ ในทิางปฏ�บ�ต�คณะด�งกล�าวอาจจะทิาหน0าทิ(�ด0านการศ6กษา และให0ข0อเสู่นอแนะในล�กษณะของแผนงานเป1นหล�ก สู่�วนหน0าทิ(�ในการปฏ�บ�ต�คงต0องให0หน�วยงานปกต�เป1นผ�0ดาเน�นการ

2.3 ใชิ0ว�ธิ(การจ�ดต�,งร�ฐบาล อาจจะเร(ยกว�า “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ ” โดยอาศ�ยระเบ(ยบสู่าน�กนายกร�ฐมนตร( หร�อคาสู่��งนายกร�ฐมนตร( ในการทิ(�ร �ฐบาลเป1นผ�0จ�ดด�งน�,น สู่ามารถทิ(�จะให0อานาจ ให0บทิบาทิ ให0หน0าทิ(�ตามทิ(�กาหนดไว0ได0

Page 109: Small is Beautiful 6 l

3. ภารก�จของ “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต� ” ควรจะเน0นหน�กในด0านของกระบวนการระดมความร� 0และความสู่ามารถจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคมมาชิ�วยฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ ทิ(�สู่าค�ญก3ค�อ ร�วมก�นยกร�าง 1) แผนปฏ�ร�ประบบการเม�อง 2) แผนปฏ�ร�ประบบเศรษฐก�จ 3) แผนปฏ�ร�ประบบราชิการ 4)

แผนปฏ�ร�ประบบการศ6กษา 5) แผนปฏ�ร�ประบบค�าน�ยม การนาความค�ดทิ(�ม(หลากหลายและกว0างขวางมาผสู่มผสู่านจะได0แนวทิางในการดาเน�นงานทิ(�ด( ย��งม(องค.ประกอบหลากหลาย นอกจากจะได0ชิ�วยให0ได0ความค�ดทิ(�หลากหลายแล0ว ในแต�ละองค.ประกอบย�งสู่ามารถชิ�วยก�นนาข0อย�ต�หร�อแผนงานทิ(�ผ�านมาค�ดค0นร�วมก�นไปดาเน�นการได0อย�างรวดเร3วและม(ประสู่�ทิธิ�ภาพักรุะบวนำก�รุปรุะช้�ส(งคม : คว�มเป#นำปรุะช้�ส(งคมท�กรุะด(บ ท�กพ2<นำท�� ท�กวงก�รุ

กระบวนการฟุ่B, นฟุ่�พัล�งสู่�งคม ในทิางปฏ�บ�ต�สู่ามารถกระต�0นให0ก�อเก�ดได0ทิ�กหนทิ�กแห�งและเป1นจ�ด ๆ ตามความเข0มแข3งของแต�ละพั�,นทิ(� อาจจะเป1นในร�ปของการเป1นประชิาคม เป1นชิ�มชินหร�ออ��น ๆ ทิ(�เหมาะสู่มม�ต่รุก�รุรุะด(บท�องถ,�นำ : พล(งฐ�นำรุ�กของกรุะบวนำก�รุช้�มช้นำ

สู่��งทิ(�จะต0องดาเน�นการควบค��ไปก�บการฟุ่B, นฟุ่�เศรษฐก�จและสู่�งคมในระด�บชิาต�ก3ค�อ การฟุ่B, นฟุ่�เศรษฐก�จและสู่�งคมในระด�บทิ0องถ��นด0วยโดยอาจอาศ�ย “กลไกกลาง” ซึ่6�งอย��ระหว�างการดาเน�นการจ�ดต�,งโดยกระทิรวงการคล�งเป1นเจ0าของเร��อง เร(ยกว�า “สู่ถาบ�นพั�ฒนาองค.กรชิ�มชิน”

ถ6งแม0ว�า สู่ถาบ�นพั�ฒนาองค.กรชิ�มชิน อาจจะด�เป1นเร��องเล3กเม��อเทิ(ยบก�บเร��องแผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ แต�สู่ามารถเป1นจ�กรกลสู่าค�ญในการเก�,อหน�นให0องค.กรชิ�มชินสู่ามารถต�,งร�บก�บกระแสู่ใหญ�ของเศรษฐก�จระด�บมหภาคได0

238.ม�ต่รุก�รุเสรุ,มก�รุเรุ�ยู่นำรุ � : ว,จ(ยู่พ(ฒนำ�---ว,จ(ยู่

Page 110: Small is Beautiful 6 l

การกระบวนการด0านการเร(ยนร� 0 โดยใชิ0ร�ปแบบว�จ�ย—พั�ฒนา---ว�จ�ย ก3เพั��อสู่ร0างให0เก�ดองค.ความร� 0และความสู่ามารถนาองค.ความร� 0น� ,นมาปฏ�บ�ต�ได0จร�ง ทิ�,งน(,ห�วใจของการเร(ยนร� 0ม( 3 ม�ต� ด�งน(,

1. กระบวนการเร(ยนร� 0 ซึ่6�งเป1นกระบวนการพั�จารณาถ6งสู่ถานการณ.ของบ0านเม�องทิ�,งในด0านประว�ต�ศาสู่ตร. สู่��งทิ(�ดารงอย��ในป=จจ�บ�น รวมถ6งการพั�จารณาข0อบกพัร�องทิ(�ผ�านมาเพั��อกาหนดทิ�ศทิาง เข3มม��ง ว�ธิ(การ และนาไปปฏ�บ�ต�จร�ง พั�จารณาผลทิ(�เก�ดข6,นก�อให0เก�ดกระบวนการเร(ยนร� 0ใหม�

2. องค.กรเร(ยนร� 0 หมายถ6ง องค.กรทิ�,งองค.กร ซึ่6�งรวมถ6ง คนในองค.กรและหน�วยงานในองค.กรทิ(�ต0องเป1นผ�0เร(ยนร� 0อย��เสู่มอ ถ0าองค.กรม(การเร(ยนร� 0อย��เสู่มอ องค.กรก3จะไม�ม(ความก�บแคบ ไม�ม(ความเฉยชิา เพัราะม(การปร�บปร�งและการพั�ฒนาอย�างต�อเน��องและตลอดเวลา

3. ว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ย หมายถ6ง ป=จจ�ยทิ(�นอกเหน�อจากการม(กระบวนการเร(ยนร� 0 ม(องค.กรทิ(�เร(ยนร� 0แล0ว ย�งจะต0องม(การสู่ร0างกระบวนการว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ย ซึ่6�งหมายถ6ง การว�จ�ยให0ได0องค.ความร� 0 และต0องนาองค.ความร� 0ทิ(�ได0ไปประย�กต.ใชิ0จร�ง จากน�,นเพั��อให0เก�ดการพั�ฒนาจ6งต0องม(การว�จ�ยกระบวนการ และว�จ�ยผลจากการ พั�ฒนาเพั��อให0ได0องค.ความร� 0ใหม� แล0วนาองค.ความร� 0ใหม�ไปประย�กต.ใชิ0เพั��อให0ม(การพั�ฒนาต�อไปอ(ก เป1นองค.วงจรต�อเน��องไม�ร� 0จบ

กระบวนการ”ว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ย” ในทิ(�น(, ควรจะม(เปGาหมายเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�เป1นสู่าค�ญ ซึ่6�งเปGาหมายและกระบวนการด�งกล�าวน(,จะทิาให0ชิาต�สู่ามารถพั�ฒนาไปได0โดยม(ความเป1นต�วของต�วเอง ซึ่6�งจะนาไปสู่��ความย��งย�นของทิ�กม�ต� สรุ�ปแผนำแม�บทก�รุฟC< นำฟ ช้�ต่,

กล�าวโดยรวมทิ�,งหมดน(, ค�อ “แผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�” ด0วยเหต�ทิ(�ว�าประเทิศไทิยเจร�ญก0าวหน0ามาพัอสู่มควรเม��อเทิ(ยบก�นนานาชิาต� แต�เม��อสู่ะสู่มความอ�อนด0อยไว0มากจนถ6งจ�ดว�กฤต� จ6งม(การพั�งทิลายในหลาย ๆ ด0าน โดยเฉพัาะด0านเศรษฐก�จการเง�นและเศรษฐก�จสู่�งคม ด�งน�,น จนถ6งเวลาและเป1นโอกาสู่ทิ(�จะต0องฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�คร�,งย��งใหญ�

Page 111: Small is Beautiful 6 l

ทิ(�เร(ยกว�าแผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต� เพัราะเป1นการปฏ�ร�ปในหลาย ๆ ด0าน โดยทิาไปพัร0อม ๆ ก�นอย�างม(ด�ลยภาพั โดยม��งเน0นทิ(�จะเปล(�ยนแปลง 5

ระบบใหญ�ให0ม(สู่ภาพัทิ(�พั6�งปรารถนาและใชิ0 4 กระบวนการหล�กเป1นพัล�งข�บเคล��อน ซึ่6�งกระบวนการด�งกล�าวเน0นการหน�นเสู่ร�มซึ่6�งก�นและก�น และสู่�งพัล�งให0ก�นและก�น ก�อให0เก�ดพัล�งร�วมทิ(�สู่าค�ญในการผล�กด�นให0สู่�งคมไทิยเด�นไปข0างหน0าอย�างม��นคง และม(ค�ณภาพั

ทิางด0านค�ณภาพัก3จะม(ล�กษณะเป1น “ด�ลยภาพัน�ยม” หมายถ6ง การเพั��มพั�นค�ณภาพัในหลาย ๆ ด0านได0แก� ด0านเศรษฐก�จ จ�ตใจ สู่�งคม ว�ฒนธิรรม สู่��งแวดล0อม การเม�อง การปกครอง ฯลฯ อย�างได0สู่มด�ลหร�อความพัอด( เป1นค�ณภาพัทิ(�พั6งประสู่งค. และควรนาไปสู่��ความเจร�ญ ความสู่�ตน�สู่�ขของคน และครอบคร�ว ของชิ�มชิน และสู่�งคมโดยรวม ซึ่6�งน�าจะเป1นสู่��งทิ(�พั6งปรารถนาร�วมก�นของคนไทิยทิ�,งมวล

239.GREEN ECONOMHCSสู่��งแวดล0อมทิางธิรรมชิาต� เป1นพั�,นฐานทิ(�สู่าค�ญทิ(�สู่�ดในการสู่น�บสู่น�นการดารงชิ(ว�ตของมน�ษย. เม��อสู่��งแวดล0อมน(,กาล�งจะกลายเป1นป=ญหาใหญ� มน�ษย.ก3ม(แนวโน0มทิ(�จะรวมพัล�งก�นเป1นขบวนการใหญ�เพั��อทิ(�จะแสู่วงหาทิางออกใหม� ในโลกตะว�นออก เราเร(ยกปรากฏการณ.น(,ว�า “การเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม” ซึ่6�งน�บว�าเป1น “การเคล��อนไหวสู่�งคมแนวใหม� ” ร�ปแบบหน6�ง

อารยธิรรมใหม�ของสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรมเร��มต0นเม��อเราได0เข0าไปควบค�มธิรรมชิาต�และเม��อถ6งสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรม เราก3พับก�บความกาวหน0าทิางเทิคโนโลย(ความเจร�ญทิางว�ตถ� และการบร�โภคอย�างไร0ขอบเขต ว�ทิยาการสู่ม�ยใหม�ผสู่มก�บระบบเศรษฐก�จทิ�นน�ยมทิาให0เราสู่ามารถบรรล�ความต0องการได0ทิ�กร�ปแบบ ทิาให0เราค�ดว�ากาล�งม(ความสู่�ขอย�างมาก และความเจร�ญแบบน(,ก3ใกล0จะกลายเป1นศาสู่นาใหม�ของเรา ทิ�กคนฝ=นถ6งชิ(ว�ตทิ(�สู่�ขสู่บาย

Page 112: Small is Beautiful 6 l

เศรษฐก�จสู่ม�ยใหม� ทิาให0มน�ษย.ก�บประสู่บการณ.ชิ(ว�ตทิ(�สู่�ขสู่บายข�ดแย0งในต�วเองในขณะทิ(�ความม��งค��งมาเย�อนก3ได0เอาความยากไร0ทิางจ�ตใจมาด0วย เพัราะพัฤต�กรรมทิางเศรษฐก�จของมน�ษย.เน0นความสู่�ขสู่บายและไขว�คว0าว�ตถ� ค�าของความเป1นมน�ษย.ได0สู่�ญหายไป ผ�0คนเป1นจานวนมากอย��ในสู่ภาพัทิ(�จ�ตม(ป=ญหาน�,นค�อ ม(ความอ0างว�าง หว��นว�ตก ม(ความกล�ว ม(ความสู่�,นหว�ง ม(ความก0าวร0าวสู่�ง เราอาจกล�าวได0ว�า “ทิ(�น(�ไม�ม(มน�ษย.” เม��อระบบและสู่�งคมเป1นต0นตอทิ(�ทิาให0ชิ(ว�ตและธิรรมชิาต�ต0องพั�การไป เราก3คงต0องแก0ไขก�นทิ(�ต0นตอน(, สู่��งทิ(�สู่าค�ญและเป1นทิ(�สู่�ด ค�อ เราคงจะต0องม(เศรษฐศาสู่ตร.ใหม� ทิ(�ว�าด0วยชิ(ว�ตมน�ษย. ธิรรมชิาต�และสู่�งคมใหม�เป1นการเด�นทิางไปสู่��อาณาจ�กรแห�งเสู่ร(ภาพั ทิ�ามกลางการพั�ทิ�กษ.ร�กษาโลกธิรรมชิาต� เศรษฐศาสู่ตร.ใหม�ต0องม(ม�ต�ทิางจร�ยธิรรมด0วยจ6งเป1นการเล�อก ทิางเด�น ของชิ(ว�ตและแบบจาลองของสู่�งคมโดยม(ความหว�งทิ(�จะกระต�0นให0เก�ดการเปล(�ยนแปลงว�ถ(ชิ(ว�ตและความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างมน�ษย.ก�บธิรรมชิาต�

มองในแง�น(,แล0ว เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ค�อ การสู่ร0างแนวค�ดใหม�ทิ(�ม��งไปย�งเร��องการเร��องการปฏ�ว�ต�จ�ตสู่าน6กของมน�ษย.น��นเอง “เม��อเราเปล(�ยนความค�ดได0 เราย�อมเปล(�ยนโลกได0 ” น�,นหมายความว�าเศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวจะตรวจสู่อบทิ�,งจ�ดหมายของสู่�งคมและว�ชิาการต�าง ๆ ทิ(�มน�ษย.กาล�งปฏ�ว�ต�ก�นอย��ด0วยจ�ตสู่าน6กความค�ดทิางจร�ยธิรรม ม( 2 เง��อนไข ค�อ เรุ2�องของเสรุ�ภ�พ และคว�มรุ(บผ,ดช้อบต่�อส(งคม มน�ษย.จะต0องม(เสู่ร(ภาพัทิ(�ร �บร� 0ทิ(�จะเล�อกและจากการถ�กครอบงา จะต0องปลอดภ�ยจากการถ�กกาหนดโดยโครงสู่ร0างสู่�งคมและพัล�งสู่�งคมทิ(�อย��รอบต�วเขา น��นค�อ การต��นข6,นของจ�ตสู่าน6กอย�างเต3มทิ(�

ระบบเศรษฐก�จและระบบน�เวศ บนหนทิางไปสู่��การล�มสู่ลายของโลกแบบจาลอง “เร��องของโลก” เป1นเร��องทิ(�เราอาจสู่นใจไว0ให0มากทิ(�สู่�ดเพัราะโลกก3ค�อบ0านของเรา เป1นพั�,นฐานชิ(ว�ตของเรา ในโลกม(ข(ดจาก�ดทิางทิร�พัยกร เราไม�อาจจะปล�อยให0เศรษฐก�จของเราขยายต�ว อย�างไร0ขอบเขตได0เพั��อทิ(�จะหล(กเล(�ยงว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศ มน�ษยชิาต�จะต0องเปล(�ยนว�ถ(ทิางดารงชิ(ว�ตและเปล(�ยนค�าน�ยมของตน ในตอนน(,เราจะทิาการสู่ร�ปข0อสู่าค�ญบาง

Page 113: Small is Beautiful 6 l

ประการของ แบบจาลองโลก เพั��อให0ทิราบถ6งความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างระบบเศรษฐก�จและระบบน�เวศ ซึ่6�งพัอสู่ร�ปได0ด�งน(,

240. 1. การพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมแบบต�ว�นตก ม(ผลกระทิบอย�างร�นแรงต�อระบบน�เวศของโลก2. ประชิากรแต�ละคนในประเทิศอ�ตสู่าหกรรมตะว�นตก ม(สู่�วนทิาให0สู่��ง

แวดล0อมเป1นพั�ษและม(การใชิ0ทิร�พัยากรและพัล�งงานอย�างฟุ่� Aมเฟุ่Bอยมากเก�นไป

3. การพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมของโลกทิ(�สู่าม ทิ(�ม(ประชิากรหนาแน�น รวมทิ�,งการสู่ร0างสู่�งคมตามแบบจาลองตะว�นตก จะชิ�วยเร�งให0ม(การบร�โภคสู่�นค0าและบร�การมากข6,น

ขณะน(,การทิาลายล0างระบบน�เวศได0เก�ดข6,นแล0วในอากาศ ด�น น,า มหาสู่ม�ทิรอย�างกว0างขวางการพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมแบบตะว�นตกทิ(�แผ�กระจายทิ��วโลก ย�อมก�อให0เก�ดว�กฤต�การณ.อย�างแน�นอน

แบบจาลองน(,ม(ข0อแนะนาว�า โลกทิ(�สู่ามไม�สู่มควรจะพั�ฒนาตามแบบจาลองของตะว�นตกและต0องหาทิางปร�บปร�งค�ณภาพัชิ(ว�ตของตนเอง โดยไม�อาศ�ยแนวทิางตะว�นตก น��นค�อ ต0องม(การพั�ฒนาอย�างม(ค�ณภาพั

แบบจาลองโลกอ(กแบบหน6�ง ซึ่6�งม(ชิ��อเสู่(ยงโด�งด�งมากค�อ แบบจาลอง “Limits to Growth”

ซึ่6�งชิ(,ว�าการพั�ฒนาโลกซึ่6�งจะสู่�งผลทิาให0การขยายต�วของเศรษฐก�จเป1นไปในทิางทิาลายล0างระบบน�เวศและต�วมน�ษย.ม( 3 ข0อค�อ

- ระบบค�าน�ยมทิางสู่�งคมสู่ม�ยใหม�สู่�งเสู่ร�มการขยายต�วของประชิากรและการลงทิ�น

- เศรษฐก�จทิ(�ขยายต�วอย�างไม�หย�ดย�,ง จะสู่�งผลให0สู่��งแวดล0อมเป1นพั�ษมากข6,น และเสู่(ยข0อจาก�ดทิางสู่��งแวดล0อมปรากฏชิ�ดข6,น ระบบเศรษฐก�จก3เร��มม(ป=ญหามากข6,น

- การปร�บต�วของมน�ษย.เก�ดข6,นอย�างชิ0า ๆ ในการร�บร� 0ป=ญหาสู่��งแวดล0อมและทิาการปร�บค�าน�ยม สู่ถาบ�นและเทิคโนโลย(

Page 114: Small is Beautiful 6 l

ผ�0สู่ร0างแบบจาลอง สู่ร�ปว�า ถ0าเราย�งม(ความเชิ��อเชิ�นน(,ต�อไปภายในเวลาอ(ก 40-50 ปI ข0างหน0า

มน�ษย.จะถ�กกวาดล0างลงไปเร��อย ๆ จนหมดสู่�,นในปI 2100

ในแบบจาลองโลกทิ(�เราเร(ยกก�นว�า “MESAROVTC PESTEL

WORLD MODEL” สู่ร�ปว�า จะเก�ดว�กฤต�การณ.อย�างหน�กในระบบการผล�ตอาหารของโลก ค�อ

- ราคาสู่�นค0าประเภทิอาหารจะพั� �งสู่�งข6,นอย�างมากทิ�,งระด�บโลกและระด�บทิ0องถ��น

- ภาวการณ.ขาดแคลนอาหาร จะเก�ดข6,นในภ�ม�ภาคต�าง ๆ ของโลก ความอดยากห�วโหยจะแผ�กระจายอย�างกว0างขวาง

ข0อสู่ร�ปด�งกล�าวน(,สู่อดคล0องก�บแบบจาลองโลกของกล��มน�กว�ชิาการแนวมน�ษยน�ยม ซึ่6�งย,าว�าว�กฤต�การณ.ทิางสู่��งแวดล0อมและทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ทิ(�ทิ��วโลกกาล�งประสู่บอย��น(, ไม�ใชิ�เก�ดข6,นเพัราะม(ประชิากรมากข6,น หากแต�เป1นผลผล�ตของล�ทิธิ�น�ยมว�ตถ�แบบตะว�นตกป=ญหาน(,ไม�ใชิ�เป1นป=ญหากายภาพัหร�อธิรรมชิรต� แต�เป1นป=ญหาสู่�งคมการเม�อง ซึ่6�งเก(�ยวข0องก�บเร��องการแบ�งอานาจไม�เทิ�าเทิ(ยมก�นหลายร�ปแบบ การจ�ดองค.การทิางสู่�งคม ซึ่6�งเป1นว�ธิ(การทิ(�ต� ,งอย��บนค�าน�ยมทิ(�เน0นการทิาลายล0าง ทิางรอดของมน�ษยชิาต�ม(ทิางเด(ยวเทิ�าน�,น ค�อ เราต0องสู่ร0างสู่�งคมใหม�ข6,นมาทิ(�ม(แนวมน�ษยธิรรมพัร0อม ๆ ก�บการให0ความร�กและความเอาใจใสู่�ต�อระบบน�เวศและสู่��งแวดล0อมทิ�,งปวง

241.แบบจาลองโลกทิ(�ให0ความสู่นใจใสู่�ต�อระบบน�เวศมากทิ(�สู่�ดค�อ ซึ่6�งเต�อน

ว�าอ(ก 20 ปI ข0างหน0าการสู่�ญเสู่(ยทิร�พัยากรในเขตชินบทิโลกและการพั�งทิลายของระบบน�เวศจะเก�ดข6,นอย�างกว0างขวาง นอกจากน�,นในเขตเม�องโดยเฉพัาะโลกทิ(�สู่าม ประชิากรจะเพั��มข6,นและม(ความยากจน สู่ภาพัเม�องทิร�ดโทิรม บร�ษ�ทิข0ามชิาต�ขนาดใหญ�จะต�,งโรงงานในเขตโลกทิ(�สู่ามมากข6,น และนาระบบการผล�ตทิ(�ปล�อยสู่ารพั�ษลงสู่��แม�น,าและทิะเล ป=ญหาใหญ�เร��องหน6�งค�อ การโค�นไม0ทิาลายปAา คาดว�าในปI 2000 ความแห0งแล0งจะมากข6,นความอ�ดม

Page 115: Small is Beautiful 6 l

สู่มบ�รณ.ของด�นจะหมดไป ค�ณภาพัของน,าจะเสู่��อมลง ทิ�,งหมดจะนาไปสู่��ผลผล�ตการเกษตรและประมงทิ(�ตกต�าลงสู่��งแวดล0อมทิ(�เสู่��อมโทิรมและเป1นพั�ษย�อมกระเทิ�อนต�อสู่�ขภาพัอนาม�ยและค�ณภาพัชิ(ว�ตอย�างกว0างขวาง การขยายต�วทิางเศรษฐก�จทิ(�เพั��มข6,นผสู่มผสู่านก�บการทิาลายสู่��งแวดล0อมอย�างอ�สู่ระย�อมหมายถ6ง ความหายนะของโลกชิ(ว�ตทิ�,งหมดของประชิาชินในโลกทิ(�สู่าม

อย�างไรก3ตาม แบบจาลองโลกม(สู่�วนด(ในการเต�อนสู่ต�เราว�า การคาน6งถ6งอนาคตเป1นสู่��งจาเป1นทิ(�สู่�ด เราต0องร�วมก�นแสู่วงหาว�ธิ(การเพั��อหย�ดย�,งการขยายต�วอย�างไร0เหต�ผลของเศรษฐก�จและประชิากร แล0วนาระบบสู่�งคมทิ�,งหมดกล�บค�นสู่��สู่ภาพัแห�งด�ลภาพั หร�อค�นสู่�� “ย�คทิองแห�งอารยธิรรม” ซึ่6�งเป1นย�คทิ(�มน�ษย.ม(ฐานทิร�พัยากรเพั(ยงพัอทิ(�จะเล(,ยงตนเอง พัรอ0ม ๆ ก�บการสู่ร0างสู่รรค.งานศ�ลปกรรมร�ปแบบต�าง ๆ รวมทิ�,งการดารงชิ(ว�ตอย��ทิ�ามกลางธิรรมชิาต�ทิ(�สู่วยงามและเง(ยบสู่งบนำ,เวศว,ทยู่�และปรุ(ช้ญ�ก�รุมองโลกธรุรุมช้�ต่,

บ�คคลแรกทิ(�ใชิ�คาว�า “ecology” ค�อ น�กชิ(วว�ทิยาชิาวเยอรม�น ชิ��อ ERNST HAFCKEL (1870) ecology มาจากคาในภาษากร(ก olkos

แปลว�าบ0าน loges แปลว�า ความเข0าใจ ecology จ6งเป1นเร��องราวของว�ถ(แห�งความเข0าใจเก(�ยวก�บบ0านของเรา น��นค�อ เก(�ยวข0องก�บโลกของเราและธิรรมชิาต�สู่��งแวดล0อมต�วของเรา

ในพัจนาน�กรมฉบ�บราชิบ�ณฑ์�ตสู่ถาน พั.ศ. 2525 เข(ยนไว0ว�า คา ecology ตรงก�บคา “น�เวศว�ทิยา” ค�อว�ชิาทิ(�ศ6กษาเก(�ยวก�บความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างสู่��งม(ชิ(ว�ตก�บถ��นทิ(�อย��และสู่��งแวดล0อม

ในภาษาสู่ม�ยใหม� น�เวศว�ทิยา ค�อ การศ6กษาโครงสู่ร0างและหน0าทิ(�ของธิรรมชิาต� ซึ่6�งเป1นการศ6กษาเร��องราว “ระบบน�เวศ ” ECOSYSTEM คาว�า “ระบบน�เวศ ” หมายถ6ง ชิ�มชินของสู่�ตว.และพั�ชิซึ่6�งม(กลไกควบค�มตนเอง ม(ความสู่�มพั�นธิ.ซึ่6�งก�นและก�นและม(ความสู่�มพั�นธิ.ก�บสู่��งแวดล0อมทิ(�ไม�ม(ชิ(ว�ต

ค�ณภาพัชิ(ว�ตทิ�,งหมดในระบบน�เวศจะเป1นอย�างไรน�,น ข6,นอย��ก�บการเล�อกของมน�ษย.ว�าจะพั�ฒนาระบบไปทิางไหน

Page 116: Small is Beautiful 6 l

ว�ฒนธิรรมทิางเศรษฐก�จอ�ตสู่าหกรรมสู่อนให�คนค�ดจะเอาชินะธิรรมชิาต� ม��งแสู่วงหาว�ตถ�อย�างไม�หย�ดย�,ง ทิาปAาให0เป1นเม�อง เขาใจว�าไม�ม(อะไรสู่าค�ญทิาก�บประโยชิน.ทิางเศรษฐก�จถ0าหากไม�ม(การเปล(�ยนแปลงความค�ดและจ�ตสู่าน6กแล0ว ก3เป1นการยากทิ(�จะแก0ไขว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศได0มน�ษย.จะละเลยเร��อง “จร�ยธิรรมทิางน�เวศ ” ต�อไปไม�ได0อ(กแล0ว

มน�ษย.จะต0องเล�อกว�า จะเด�นไปบนหนทิางแห�งความเจร�ญก0าวหน0าทิางเศรษฐก�จ หร�อจะเด�นหนทิางแห�ง-น�เวศสู่�งคม แนวค�ดน(,ย,าว�า ความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จไม�ได0เป1นยาร�กษาโรคแต�เป1นเชิ�,อโรคมากกว�า

242.เพั��อทิ(�จะแก0ไขว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศของโลก ม(การเสู่นอแนะว�า

- จะต0องย�ต�การผล�ตสู่�นค0าทิ(�เป1นของเสู่(ย พัร0อม ๆ ก�บการกาจ�ดการใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�ฟุ่� Aมเฟุ่Bอยและการบร�โภคทิ(�ม(ล�กษณะของการทิาลายสู่��งแวดล0อม

- จะต0องเน0นการสู่ร0างค�ณภาพัของการสู่ะสู่มทิ�น (มากกว�าทิ(�เน0นปร�มาณการลงทิ�น)

- จะต0องกระจายรายได0ทิร�พัย.สู่มบ�ต�อย�างเป1นธิรรมนอกจากน(, “น�เวศสู่�งคม ” จะเน0นการใชิ0พัล�งงานในร�ปใหม� ๆ เชิ�น แสู่งอาทิ�ตย. ลม พัล�งน,า (ปฏ�เสู่ธิการใชิ0พัล�งงานแบบน,าม�น หร�อพัล�งงานน�วเคล(ยร. น�,นค�อแบบ Soft energy puth

ว,กฤต่,ก�รุณู�ท�งนำ,เวศและปรุ(ช้ญ�ท�งเศรุษฐก,จแบบท�นำนำ,ยู่มว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศไม�ได0อย��ป=ญหาทิ(�ประชิากร สู่าค�ญอย��ทิ(�ระบบ

เศรษฐก�จสู่�งคมมากกว�าเราจะต0องด�ว�าการพั�ฒนาและการจ�ดการเศรษฐก�จสู่�งคมของเราเป1นอย�างไร เราม(ปร�ชิญาแบบไหนการบร�โภคได0กลายเป1นหล�กของการดารงชิ(ว�ตของมน�ษย.สู่ม�ยใหม� (ทิ(�อย��ในระบบทิ�นน�ยม)

ตรรกว�ทิยาของระบบอ�ตสู่าหกรรมค�อ ระบบต0องขยายต�วโดยการเร�งเร0าให0ม(การบร�โภค สู่�งเสู่ร�มให0ม(การผล�ตมาก ๆ ถ0าเราค�ดเย(ยใหม� เราจะเห3นผลกระทิบด�งน(,

ม(ล�กค0ามากข6,น ม(การผล�ตมากข6,น

Page 117: Small is Beautiful 6 l

ม(การผล�ตมากข6,น ม(การใชิ0ทิร�พัยากรมากข6,นในทิ(�สู่�ดทิร�พัยากรทิ(�ม(อย��ก3จะหมดเร3ว ความเสู่��อมโทิรมของทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ก3จะเก�ดข6,นในเวลาเด(ยวก�น เศรษฐก�จย��งโตสู่��งแวดล0อมก3ย�งเป1นพั�ษ

เพั��อทิ(�จะก0าวพั0นจากการทิาลายล0างสู่��งแวดล0อมโลก เราพับว�าม(แนวค�ดกระแสู่หน6�งทิ(�ได0ร�บความสู่นใจจากกล��มคนทิ(�อย��ในขบวนการเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม เราเร(ยกเศรษฐก�จแนวน(,ว�า “เศรษฐศาสู่ตร. ”

GREEN ECONOMICS เพั��อพั�ทิ�กษ.ร�กษาสู่��งแวดล0อมและทิร�พัยากรธิรรมชิาต�

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว จ�ดม��งหมายสู่าค�ญค�อ การป�พั�,นฐานทิางเศรษฐศาสู่ตร.ซึ่6�งอย��บนพั�,นฐานของน�เวศว�ทิยา ซึ่6�งเป1นระบบทิ(�ร �กษาความสู่มด�ลระหว�างมน�ษย. ธิรรมชิาต�และสู่�งคม

เศรุษฐศ�สต่รุ�ช้�วภ�พ---ศ�สต่รุ�แห็�งช้�ว,ต่และคว�มห็ม�ยู่เราจะพับว�าม(แนวค�ดใหม� ๆ ทิ(�กล�าวถ6งเศรษฐศาสู่ตร.อ(กแนวหน6�ง เชิ�น

บารานอฟุ่ฟุ่R น�กทิฤษฏ(ชิ(วว�ทิยาทิางทิะเลและร�ฐเซึ่(ยได0ว�เคราะห.ความสู่�มพั�นธิ.ระหว�าง “น�เวศว�ทิยาของชิ(ว�ตในทิะเลก�บก�จกรรมและการจ�ดการเศรษฐก�จ

H.E.Daly เน0นว�า เศรษฐศาสู่ตร.จะต0องเป1น “เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพั” น�,นค�อ เศรษฐก�จและมน�ษย.เน0นสู่�วนหน6�งของโลกธิรรมชิาต�

243.เศรษฐศาสู่ตร.แนวใหม�น(, เราเร(ยกว�า “เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพั ค�อ

เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพัม(หล�กแนวค�ดสู่าค�ญ ๆ อย�� 2 ข0อ ค�อ1. ชิ(ว�ตและกระบวนการของชิ(ว�ต ค�อ ว�ตถ�สู่�งสู่�ดในการศ6กษา

เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพัและกายภาพัเป1นพั�,นฐานหล�กของการว�เคราะห.ทิางเศรษฐศาสู่ตร.

2. กระบวนการทิางเศรษฐก�จและสู่��งแวดล0อมตามธิรรมชิาต�ม(ความเก(�ยวพั�นก�น รวมทิ�,งม(การสู่�งอ�ทิธิ�พัลแก�ก�นและก�นอย�างต�อเน��อง

Page 118: Small is Beautiful 6 l

หล�กการสู่าค�ญทิางเศรษฐก�จชิ(วภาพั สู่าหร�บการดารงชิ(ว�ตของมน�ษย. 6 ข0อค�อ

1. มน�ษยชิาต�จะต0องย�ต�การทิาสู่งครามทิ�กร�ปแบบ (ย�ต�การผล�ตอาว�ธิด0วย)

2. ย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาโลกทิ(�สู่าม จะต0องเน0นการบรรล�เปGาหมาย การสู่ร0างสู่รรค.ชิ(ว�ตทิ(�ด(

3. การขยายต�วของประชิาชิน ต0องอย��ในอ�ตราทิ(�เหมาะสู่มโดยทิ(� “เกษตรกรรมแบบธิรรมชิาต�” สู่ามารถรองร�บเล(,ยงด�ได0อย�างไม�ม(ป=ญหา

4. ย�ต�การใชิ0พัล�งงานอย�างฟุ่� Aมเฟุ่Bอย5.ย�ต�การผล�ตสู่�นค0าฟุ่� Aมเฟุ่Bอยและสู่��งทิ(�ไม�จาเป1นต�อการม(ชิ(ว�ตอย��6. การดารงชิ(ว�ตประจาว�นจะต0องไม�เน0นหน�กการทิางานอย�างไร0ความ

หมาย เวลาว�างและการผ�กผ�อน เป1นสู่�วนสู่าค�ญเอง “ชิ(ว�ตทิ(�ด(”ปรุ(ช้ญ�ของเศรุษฐศ�สต่รุ�ส�เข�ยู่ว

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว เป1นเศรฐศาสู่ตต.ทิ(�เก(�ยวข0องก�บเร��องของประชิ�มชินและโลกธิรรมสู่�นต� เศรษฐศาสู่ตร.ทิ(�เราเร(ยกก�นในมหาว�ทิยาล�ย หร�อเศรษฐศาสู่ตร.ของสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรมตะว�นตกจะให0ความสู่นใจอย�างมากแก�เร��องทิางด0านปร�มาณ ความเจร�ญเต�บโต การขยายต�วของว�ตถ� สู่�นค0าและบร�การ แต�เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวจะเน0นเฉพัาะเร��องของค�ณภาพัชิ�ว�ตของประชิาชินทิ(�อย��ทิ�ามกลางสู่��งแวดล0อมของธิรรมชิาต�

ปร�ชิญาหล�กทิ(�สู่าค�ญประการหน6�งของเศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ค�อ ในการว�เคราะห.ป=ญหาเศรษฐก�จเราจะต0องเร��มต0นจากการมองด�ว�า อะไรค�อ ความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของมน�ษย. อะไรค�อความต0องการทิ(�ถ�กปล�กป=, นโดยระบบทิ�นน�ยมและความหลงใหลคล��งใคล0ในการแสู่วงหา และครอบครองว�ตถ�อย�างไม�ม(ทิ(�สู่�,นสู่�ด เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวม(หล�กค�ดว�า

- การสู่นองความต0องการทิางว�ตถ� ไม�อาจทิาให0มน�ษย.หร�อสู่�งคมม(ความสู่�ขสู่มบ�รณ.มากข6,น

เทิ�าใดน�ก- การแสู่วงหาว�ตถ�ของคนกล��มหน6�ง (ซึ่6�งเป1นคนสู่�วนใหญ�ในสู่�งคม)

ต0องตกอย��ในความทิ�กข.

Page 119: Small is Beautiful 6 l

เพัราะคนกล��มน0อยน�,นจะได0เอาทิร�พัยากรสู่�วนใหญ�ไปครองและไปใชิ0เก�อบหมด

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ย6ดหล�กคาพั�ดของคานธิ(ว�า โลกเราน(,ม(“

ทิร�พัยากรเพั(ยงพัอสู่าหร�บสู่นองความต0องการของมน�ษย. แต�ไม�เพั(ยงพัอสู่าหร�บความโลภของมน�ษย.” น�,นหมายความว�ามน�ษย.เราจะต0องเร��มเปล(�ยนแปลงให0ม(ค�าน�ยมแบบใหม�เก�ดข6,น

244.

เศรษฐศาสู่ตร.ทิ(�เน0นเร��อง ย��งมากย��งด( “ ” (The economic of more

and more) จะต0องกลายเป1นเศรษฐศาสู่ตร.ของความพัอด( (The

economics of cnough) ฟุ่=งปร�ชิญาเตSาว�า “จงร� 0จ�กหย�ดเม��อเพั(ยงพัอแล0ว ในความหมายน(, เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวจ6ง”

เป1นเร��องของการจ�ดการทิางเศรษฐก�จสู่�งคมให0เป1นไปในทิ�ศทิางทิ(�สู่นองความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของมน�ษย.เทคโนำโลยู่�แนำว ท�งส�ยู่กล�ง“ ”

ถ0ามองในแง�น(,แล0ว เทิคโนโลย( ค�อ การนาเอาความค�ดทิางว�ทิยาการต�าง ๆ ไปใชิ0ก�บสู่��งแวดล0อมทิางธิรรมชิาต� อ�นเป1นการสู่�งเสู่ร�มให0มน�ษย.ม(ความร� 0ในแนวทิางทิ(�ทิาให0มน�ษย.สู่ามารถควบค�มและครอบครองธิรรมชิาต�ได0แนำวค,ดของมห็�ต่มค�นำธ�

เทิคโนโลย(จะต0องม(ค�ณสู่มบ�ต�ต�อไปน(,- จะต0องไม�ถ�กใชิ0เป1นเคร��องม�อเพั��อแสู่วงหาประโยชิน.ของกล��มน0อย

ทิ�ามกลางการข�ดร(ดแรงงานมวลชิน

- ต0องสู่น�บสู่น�นการหางาน- ต0องสู่�งเสู่ร�มการกระจายรายได0 และกระจายความเจร�ญไปย�งทิ0อง

ถ��น- ต0องสู่อดคล0องก�บหล�ก การพั6�งตนเอง“ ”

ในแนวค�ดของชิ�มาเดอร. เทิคโนโลย(แนว ทิางสู่ายกลาง จะม(“ ”

ล�กษณะสู่าค�ญ 4 ประการด0วยก�นค�อ

Page 120: Small is Beautiful 6 l

1. สู่ถานทิ(�ทิางานจะต0องต�,งอย��ในเขตทิ(�ประชิาชินอาศ�ยอย��ด� ,งเด�ม2. สู่ถานทิ(�ทิางานจะต0องม(ต0นทิ�นในการก�อสู่ร0าง3. ว�ธิ(การผล�ตม(ล�กษณะง�าย ไม�ใชิ0แรงงานฝIม�อระด�บสู่�งระบบการ

จ�ดการเป1นระบบทิ(�ง�าย4. การผล�ตควรใชิ0ทิร�พัยากรของทิ0องถ��นเป1นหล�ก รวมทิ�,งใชิ0บร�โภคใน

ทิ0องถ��นด0วย

หล�กเกณฑ์. 4 ข0อด�งกล�าวมาแล0วน�,น ก3น�บว�าย�งไม�สู่มบ�รณ.ทิ(�เด(ยวน�ก เพัราะบางทิ(เทิคโนโลย(

แบบน(,อาจไม�เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัทิ0องถ��นหร�อสู่อดคล0องก�บธิรรมชิาต�ก3ได0จ6งต0องเพั��มม�ต�บางประการเข0าไปด�งน�,น เทิคโนโลย(แนว ทิางสู่ายกลาง จะ“ ”

ต0องม(ค�ณสู่มบ�ต�อย�างรอบด0านต�อไปน(,

245.ต่�รุ�งเปรุ�ยู่บเท�ยู่บข�อแต่กต่��งรุะห็ว��งส(งคมแบบอ�ต่ส�ห็กรุรุมนำ,ยู่มและส(งคมแนำวค,ดนำ,เวศ

อ�ต่ส�ห็กรุรุมนำ,ยู่ม ส(งคมแนำวนำ,เวศ-ป=จเจกชินน�ยม-การแสู่วงหาไขว0คว0าว�ตถ�-ปร�ชิญาเพั��อความต0องการของมน�ษย.-ความร�นแรงทิางโครงสู่ร0างความเหล��อมล,า-ความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จ

จ�ตใจแบบรวมหม��ความสู่�ขทิางจ�ตใจปร�ชิญาเพั��อชิ(ว�ตและธิรรมชิาต�อห�งสู่ธิรรมความเสู่มอภาคความย��งย�นยาวนานของสู่��งแวดล0อม

Page 121: Small is Beautiful 6 l

-รายได0ประชิาชิาต�-การผล�ตเพั��อกาไร-เศรษฐก�จเสู่ร(-ระบบการค0าและการพั6�งพัา-การผล�ดทิ(�ใชิ0ทิ�นมาก-พัล�งงานน�วเคล(ยร.-การใชิ0พัล�งงานจานวนมาก-เทิคโนโลย(ทิ(�สู่ร0างมลภาวะสู่�ง-เกษตรกรรมครบวงจรแผนใหม�-เทิคโนโลย(สู่ม�ยใหม�-สู่งครามและการครอบงา

ค�ณภาพัชิ(ว�ตและสู่��งแวดล0อมการผล�ตเพั��อความต0องการพั�,นฐานเศรษฐก�จทิ0องถ��นการพั6�งตนเองการผล�ตทิ(�ใชิ0แรงงานมากพัล�งงานแสู่งอาทิ�ตย.เทิคโนโลย(สู่ะอาดเกษตรกรรมธิรรมชิาต�เทิคโนโลย(ทิางสู่ายกลางสู่�นต�ภาพัและเสู่ร(ภาพั

รุะบบนำ,เวศท�งเศรุษฐก,จเศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ม(ว�ตถ�ประสู่งค. 2 ด0าน ค�อ ด0านหน6�งต0องการ

แสู่วงหาแนวทิางสู่นองความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของคนทิ�กคนในสู่�งคมด0านน(, จ6งเป1นเร��องทิ(�เก(�ยวข0องก�บความย�ต�ธิรรมในสู่�งคมอ(กด0านหน6�ง ม(การเน0นว�า การสู่นองความต0องการน(,จะต0องไม�เก�ดข6,นทิ�ามกลางการทิาลายล0างโลกของธิรรมชิาต� เร��องน(, เป1นเร��องของการร�กษาระบบน�เวศให0ย� �งย�นและยาวนาน

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวอาจชิ(,ให0เห3นแนวค�ดพั�,นฐานบางอย�างได0 ค�อ1. จะต0องม(การสู่นองความต0องการข�,นพั�,นฐานของประชิาชินอย�างทิ��วถ6ง โดยอาศ�ยหล�กการจ�ด

การเศรษฐก�จแบบพั6�งตนเอง2. ต0องม(การดาเน�นการปฏ�ร�ปทิ(�ด�นและปฏ�ร�ปสู่�งคมชินบทิอย�างรอบด0านเพั��อความม��นคงทิาง

เศรษฐก�จ และเพั��อปGองก�นไม�ให0ค�ณภาพัชิ(ว�ตในชินบทิต0องเสู่��อมโทิรมลง

246.3. ม(การให0เทิคโนโลย(ทิ(�เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัทิ0องถ��น และม(ผลกระทิบต�อการขยายต�วของการ

Page 122: Small is Beautiful 6 l

จ0างงาน รวมทิ�,งจะต0องสู่อดคล0องก�บการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อม4. การจ�ดการทิร�พัยากรในชินบทิจะต0องไม�ม(เปGาหมายเพั��อแสู่วงหาเพั��อแสู่วงหากาไรและผล

ผล�ต / การร�กษาค�ณภาพัของสู่��งแวดล0อมและค�ณภาพัชิ(ว�ตเป1นสู่��งสู่าค�ญมากกว�า

5. ควรลดการบร�โภคของกล��มคนทิ(�ม� �งม(จะเป1นเง��อนไขสู่าค�ญในการโยกย0ายทิร�พัยากรไปให0

กล��มคนทิ(�ยากจนสรุ�ป เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวเน0นกระบวนการแห�งการปร�บโครงสู่ร0าง

ใหม�หมดทิ�,ง 4 ด0าน ค�อ1 .ต�วบ�คคล2. ประชิาชิน3. ระบบน�เวศ4. จ�ตสู่าน6ก

ก�รุพ(ฒนำ�แบบยู่(�งยู่2นำการพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนาน ค�อ การพั�ฒนาทิ(�สู่นองความต0องการ

และความใฝAฝ=นของผ�0คนร� �นป=จจ�บ�น โดยไม�ทิาลายโอกาสู่ ความสู่ามารถและอนาคตของชินร� �นหล�งเรา

ห็ล(กก�รุพ2<นำฐ�นำของยู่�ทธศ�สต่รุ�ย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนานจะเป1นแนวทิางหล�ก 2

ข0อด0วยก�น ค�อ1.จะต0องม(การสู่นองความต0องการของมวลชิน ผ�0ยากไร02.จะต0องม(การวางข(ดจาก�ดบางอย�างเพั��อปกปGองพั�ทิ�กษ.ฐาน

ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ในระบบสู่��งแวดล0อมของเราย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนานอย�างน0อยทิ(�สู่�ด จะต0อง

ครอบคล�ม หล�กการพั�,นฐาน ด�งต�อไปน(,“ ”

1. ต0องถ�อว�าการสู่ร0างว�ตถ�เป1นป=จจ�ยหน6�งของการยกระด�บชิ(ว�ต ความยากจน จะม(สู่�วนสู่าค�ญให0เก�ดการใชิ0ธิรรมชิาต�อย�างไม�ถ�กต0อง

Page 123: Small is Beautiful 6 l

2. การสู่นองความต0องการพั�,นฐานสู่ามารถทิาได0โดยไม�ต0องม(การทิาลายล0างทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อม

3. ต0องม(การอน�ร�กษ.ฐานทิร�พัยากรธิรรมชิาต�4. การใชิ0เทิคโนโลย(ทิ(�เหมาะสู่ม จะเป1นป=จจ�ยสู่าค�ญในการสู่นองความ

ต0องการของประเทิศได0มากข6,นโดยใชิ0พัล�งงานในขอบเขตจาก�ด5. จะต0องร�กษาความสู่มด�ลระหว�างการพั�ฒนาเศรษฐก�จสู่�งคมการ

ขยายต�ว ประชิากรและการอน�ร�กษ.สู่��งแวดล0อมอย�างต�อเน��อง

247.

สรุ�ป ย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนานต0องการเปล(�ยนแปลงค�ณภาพัชิ(ว�ตของประชิาชินสู่�วนใหญ�บนพั�,นฐานของการสู่ร0างจ�ตสู่าน6กใหม�ทิ(�เน0นการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�

นำ,เวศว,ทยู่�ก�รุเม2องและก�รุเปล��ยู่นำแปลงท�งส,�งแวดล�อมของไทยู่ถ0าจะให0การพั�ฒนาเป1นไปในแนวทิ(�ร �กษาและค�0มครองสู่��งแวดล0อมแล0ว

เราควรจะใชิ0หล�กการทิ(�บ�งว�า ผ�0ทิาลายสู่��งแวดล0อมจะต0องร�บผ�ดชิอบค�าใชิ0จ�ายทิ�,งหมด เพั��อร�กษาและฟุ่B, นฟุ่�สู่��งแวดล0อม รวมทิ�,งความเสู่(ยหายทิ(�ม(ต�อผ�0อ��นและสู่�งคมอ�นเก�ดจากระบบการผล�ตของคน เราคงต0องเปล(�ยนแปลงทิ�,งระบบซึ่6�งจะครอบคล�มความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างมน�ษย. – ธิรรมชิาต� – สู่�งคม อย�างถอนรากถอนโคน ขบวนการเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อมสู่ม�ยใหม� เสู่นอแนะแผนการสู่ร0างระบบใหม�ซึ่6�งครอบคล�มม�ต�ทิ(�สู่าค�ญ ๆ ค�อ

- การสู่ร0างระบบเศรษฐก�จบนพั�,นฐานนของหล�กการทิางน�เวศ- การเร(ยกร0องประชิาธิ�ปไตยแบบม(สู่�วนร�วมในทิ�ก ๆ วงการของ

สู่�งคม- การให0ความสู่าค�ญสู่�งแก�ป=ญหาชินบทิและทิ0องถ��นทิ(�อย��ห�างไกล- การใชิ0เทิคโนโลย(ระด�บกลางในกระบวนการผล�ต

ก�รุเม2องส�เข�ยู่ว และคว�มค,ดแบบนำ,เวศว,ทยู่�ความเป1นสู่(เข(ยวเป1นเร��องการเม�องของน�เวศว�ทิยา และผลประโยชิน.

แห�งชิ(ว�ต ไม�ใชิ�เป1นเร��องการเม�องของการข�ดร(ด และผลประโยชิน.ทิาง

Page 124: Small is Beautiful 6 l

ชินชิ�,น ขบวนการเคล��อนไหวสู่��งแวดล0อมของเราจะต0องร�บเอาแนวความค�ด น�เวศว�ทิยาการเม�อง “ ” ( Political ecology) เข0ามาเป1นหล�กนาใน

การปฏ�บ�ต�ด0วยน�เวศว�ทิยาการเม�อง ม(ความสู่�มพั�นธิ.ใกล0ชิ�ดก�บ การเคล��อนไหวทิาง“

น�เวศว�ทิยาแนวค�ด ” ( Deep ecology) ซึ่6�งม(หล�กปร�ชิญาทิ(�สู่าค�ญ ๆ ด�งน(,

1. สู่��งแวดล0อมของมน�ษย.และสู่��งม(ชิ(ว�ตทิ�,งหลาย ย�อมม(ค�าในต�วเอง2. ความหลากหลายของสู่��งม(ชิ(ว�ต ม(บทิบาทิสู่าค�ญในการสู่ร0างสู่รรค.

ชิ(ว�ตทิ�,งมวลบนโลกพั�ภพั3. มน�ษย.จาเป1นเร�งด�วนทิ(�จะต0องย�ต�ว�ธิ(การดารงชิ(ว�ตแบบทิาลายล0าง

เศรุษฐศ�สต่รุ�ส�เข�ยู่ว และก�รุเคล2�อนำไห็วท�งส,�งแวดล�อมในป=จจ�บ�นไม�ม(ปร�ชิญาแขนงใดจะม(ความหมายและสู่าค�ญต�อ

พั�ฒนาการของสู่�งคมเทิ�าก�บ ปร�ชิญาแนวจร�ยธิรรม ซึ่6�งกาล�งถ�กนามา“ ”

ประย�กต.ใชิ0มากทิ(�สู่�ดในเร��องสู่��งแวดล0อมโลก ทิ�กวงการเร��มด�ดซึ่�บเร��องสู่��งแวดล0อมธิรรมชิาต�และทิร�พัยากรมากข6,น โดยเฉพัาะอย�างย��งในการวางนโยบายเศรษฐก�จสู่�งคมร�ฐ

สู่ร�ปว�า ทิ�ก ๆ คนและทิ�ก ๆ ว�ฒนธิรรมย�อยน(, แนวค�ดเก(�ยวก�บ“

ธิรรมชิาต� น��นค�อมน�ษย.จะต0องใชิ0ชิ(ว�ตในล�กษณ.ทิ(�สู่อดคล0องก�บธิรรมชิาต� ” และต0องม(ความร�บผ�ดชิอบต�อธิรรมชิาต�

ถ0าหากเราม(ความห�วงใยในเร��องการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�อย�างจร�งจ�ง เราจะต�องดาเน�นการทิ�กว�ถ(ทิางเพั��อบรรล�เปGาหมายด�งต�อไปน(,

248.1. จะต0องม(การพั�ทิ�กษ.ร�กษากระบวนการทิางน�เวศทิ�,งปวง ทิ(�ม(หน0าทิ(�

หล�อเล(,ยงโลกธิรรมชิาต� รวมทิ�,งระบบทิ(�รองร�บชิ(ว�ตของสู่รรพัสู่��งทิ�,งหลายด0วย

2. ต0องร�กษาความหลากหลายทิางชิ(วภาพั3. ต0องด�แลการใชิ0ทิร�พัยากรและระบบน�เวศให0อย��บนหล�กการของ

ความย��งย�นยาวนาน ไทิยควรจะต0องม(จ�ดหน�กของการปฏ�บ�ต�การด�งน(,“ ”

Page 125: Small is Beautiful 6 l

- ระดมข�าวสู่ารและข0อม�ลเพั��อยกระด�บจ�ตสู่าน6กของร�ฐ ประชิาชิน และองค.การต�าง ๆ

- ม(การวางแผนย�ทิธิศาสู่ตร.เก(�ยวก�บการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�- ม(การสู่ร0างระบบค�0มครองพั�,นทิ(�ทิ(�ว�กฤต�อย�างกว0างขวาง ในเขต

อน�ร�กษ.เหล�าน(, ต0องหย�ดก�จกรรมการทิาลายล0างธิรรมชิาต�

- ม(การฝHกอบรมเพั��อขยายความร� 0 และการจ�ดการด0านอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�

- ใชิ0กลไกทิางเศรษฐก�จการเม�องมากระต�0นให0เก�ดพัฤต�กรรมทิ(�สู่�งเสู่ร�มการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�

เราอาจกล�าวได0ว�า ขบวนการสู่��งแวดล0อมไทิยม(หน0าทิ(�หล�กประการหน6�งในการสู่�งเสู่ร�มและ

แพัร�กระจายจ�ตสู่าน6กใหม� เก(�ยวก�บธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมปรุ,ม�ณูก�รุใช้�ส�รุพ,ษในำเกษต่รุกรุรุม

ปร�มาณการใชิ0สู่ารพั�ษเพั��อการเกษตรจะสู่�งเกตเห3นได0จากปร�มาณการนาเข0าของสู่ารพั�ษทิ(�ม(ปร�มาณเพั��มข6,นน�บต�,งแต�ได0เร��มม(การใชิ0สู่ารพั�ษเป1นต0นมา เชิ�น ระหว�างปI 2528 – 2531 จากสู่ถ�ต�ของกรมว�ชิาการเกษตร, 2532 และระหว�างปI พั.ศ. 2514 – 2520 พับว�าม(การนาเข0าสู่ารพั�ษทิ(�ใชิ0ในการเกษตรกรรม ด�งน(,

( ปรุ,ม�ณู : ต่(นำ )ปD 2528 ปD 2529 ปD 2530 ปD

2531สู่ารฆ�าแมลง 6,250 6,206 6,673

5,034สู่ารฆ�าเชิ�,อรา 7,717 3,669 6,524

6,382สู่ารกาจ�ดว�ชิพั�ชิ 6,378 4,081 5,864

5,273สู่ารกาจ�ดไร 450 331 936 423

Page 126: Small is Beautiful 6 l

สู่ารกาจ�ดหน� 26 34 86 362

สู่ารรมคว�น 584 813 457 777 รุวม 7,405 15,134 20,270

24,251

แห็ล�งข�อม ล กองควบค�มพั�ชิและว�ตถ�การเกษตร กรมว�ชิาการเกษตร อ0างใน ศ�ร�พัร ข�นภ�กด( บทิบาทิของคร�เกษตรกรรมใน“

โรงเร(ยนม�ธิยมเพั��อการพั�ฒนาชินบทิในการเผยแพัร�ข�าวสู่ารเร��องการ

249.

ใชิ0สู่ารเคม(ปราบศ�ตร�พั�ชิให0แก�เกษตรในชิ�มชิน ว�ทิยาน�พันธิ. ”

ภาคว�ชิาศ6กษาศาสู่ตร. คณะสู่�งคมศาสู่ตร.และมน�ษยศาสู่ตร. ม.

มห�ดล 2533

จากสู่ถ�ต�การนาเข0าสู่ารพั�ษในประเทิศไทิย จ6งน�าเชิ��อได0ว�าย��งม(ปร�มาณการนาเข0าเพั��มข6,น ไม�ว�าจะเป1นสู่ารพั�ษทิ(ใชิ0ก�นทิ��วไปในบ0านเร�อน ในการอ�ตสู่าหกรรม และการเกษตรกรรมด�งพับว�าในปIพั.ศ. 2533 ม(การนาเข0าสู่ารพั�ษในการเกษตรถ6ง 29,463 ต�น และทิ(�น�าว�ตกอย�างย��งก3ค�อสู่ารพั�ษเหล�าน�,นเม��อนามาใชิ0ในประเทิศไทิยแล0วก3จะตกค0างอย��ในอากาศ ในด�นในน,าและอาหารทิ(�ใชิ0บร�โภคก�นอย��ประจาว�นต�อไป เพัราะสู่ารพั�ษหลายชิน�ดกว�าทิ(�จะสู่ลายต�ว หร�อลดอ�นตรายจนหมดไปจะต0องใชิ0เวลาน�บสู่�บปIทิ(เด(ยว

ปรุ,ม�ณูและรุ�ค�นำ��เข�� ( CIF ) ป�Eยู่เคม� เด2อนำก(นำยู่�ยู่นำ 2541

ราคานาเข0าเง�นสู่ด

ราคาเง�นสู่ดช้นำ,ดป�Eยู่ ล(กษณูะ จ��นำวนำ ต่�อเมต่รุ,กต่(นำ

ปรุะเทศ ในำต่ล�ดกรุ�งเทพฯบรรจ� (เมตร�กต�น) USS บาทิ ผ�0สู่�งออก

(บาทิ เมตร�กต�น)

Page 127: Small is Beautiful 6 l

21-0-0 เทิกอง 12,000 58.28

2,385.18เยอรมน( 4,350

21-0-0 เทิกอง 31,500.00 67.84

2,776.44ญ(�ป�Aน 4,350

21-0-0 เทิกอง 8,000.00 69.18

2,821.28เนเธิอร.แลนด. 4,350

46-0-0 เทิกอง 26,400.00 120.66

4,958.17ซึ่าอ�ด�อาระเบ(ย 6,950

46-0-0 เทิกอง 5,493.48 130.29

5,332.29มาเลเซึ่(ย 6,950

46-0-0 เทิกอง 10,981.19 133.32

5,156.29บาร.เรน 6,950

46-0-0 เทิกอง 13,199.71 135.73

5,554.93บ�งคลาเทิศ 6,950

0-46-0 กระสู่อบ 180.00 180.79 7,399.07 จ(น ใชิ0ในอ�ตสู่าหกรรม

การผล�ตป�Oยเคม(

0-0-50 เทิกอง 672.00 269.52

11,030.46 เยอรมน( “.......................”

0-0-60 เทิกอง 1,560.84 148.05

6,059.14เยอรมน( “......................”

0-0-60 กระสู่อบ 715.00 179.90 7,362.64

แคนาดา “......................”

18-46-0 กระสู่อบ 960.00 265.63 10,871.25

จ(น “......................”

18-46-0 เทิกอง 7,040.00 232.59

9,519.05เกาหล( “......................”

Page 128: Small is Beautiful 6 l

16-20-0 เทิกอง 52,981.00 150.09

6,142.63เกาหล( 7,400

16-20-0 เทิกอง 5,250.00 152.51

6,241.67กร(ก 7,400

15-15-15 เทิกอง 1,455.67 176.75

7,233.72เกาหล( 8,800

รวม 178,388.89

หมายเหต� 1. กองควบค�มพั�ชิและว�สู่ด�การเกษตร กรมว�ชิาการเกษตร

250. 2. ราคานาเข0า CIF หมายถ6ง ราคานาเข0าทิ(�ทิ�าเร�อรวมค�าประก�น

ภ�ยและค�าระวางเร�อแล0ว 3. อ�ตราแลกเปล(�ยนตลอดเด�อนต�อ IUSS ณ ว�นทิ(� 2 ก.ย. 41 –

8 ก.ย. 41 = 41,9390 B

9 ก.ย. 41 – 15 ก.ย. 41 =41,2839 B

16 ก.ย. 41 – 22 ก.ย. 41 =46,9263 B

23 ก.ย. 41 - 29 ก.ย. 41= 40,9616 Bทิ(�มา : สู่าน�กว�จ�ยเศรษฐก�จการเกษตร (สู่าน�กงานเศรษฐก�จการเกษตร , 2541 : 51)

คว�มยู่�ต่,ธรุรุมท�งนำ,เวศว,ทยู่�จ�กพ2<นำบ��นำความย��งย�นทิางน�เวศในภาคปฏ�บ�ต� จะประสู่บความสู่าเร3จได0ด(ทิ(�สู่� ก3

ต�อเม��อม(การดาเน�นการโดยชิ�มชินของทิ0องถ��นเอง ในระยะหล�ง ๆ น(, วงการต�าง ๆ ได0ให0ความสู่าค�ญแก�บทิบาทิของประชิาชินในการพั�ฒนาเพั��อความย��งย�นมากข6,น ทิ��วโลกการเคล��อนไหวระด�บรากหญ0า เพั��อเร(ยกร0องสู่�ทิธิ�ทิางสู่��งแวดล0อม และสู่�ทิธิ�ในการกาหนดชิะตากรรมของตนเองม(จานวนมากข6,น ม(แนวโน0มว�าขบวนการน(,จะทิรงพัล�งมากข6,น จนศ�นย.กลางอานาจไม�อาจจะน��งเฉยอย��ได0 ด�งทิ(�เราพับเห3นในประเทิศไทิยเชิ�นก�น

Page 129: Small is Beautiful 6 l

สู่าหร�บสู่�งคมไทิยเราม(ข0อเสู่นอแนะว�า การเคล��อนไหวจะม(ล�กษณะเป1นระบบมากข6,นและม(ทิ�ศทิางชิ�ดเจนมากข6,น ถ0าเราย6ดถ�อเอาหล�กการ ความ“

ย�ต�ธิรรมทิางน�เวศ เป1นพัล�งผล�กด�นการต�อสู่�0ระด�บพั�,นบ0าน หล�กการน(,จะ”

ม(สู่�วนชิ�วยให0ม(การกาหนดแนวนโยบายทิ(�สู่นองความต0องการ ของประชิาชินทิางด0านทิร�พัยากรธิรรมชิาต� ในขณะเด(ยวก�นก3ให0ความหมายใหม�แก�คาว�าประชิาธิ�ปไตย

หล�กการ ความย�ต�ธิรรมทิางน�เวศ จะก�อให0เก�ดการเปล(�ยนแปลง“ ”

ทิางแนวค�ด 3 ประการ ค�อ ป=ญหาทิางสู่��งแวดล0อมจะไม�ถ�กนาไปเชิ��อมโยงก�บป=ญหาความยากจนอย�างเด(ยว ป=ญหาชิ�องว�างทิางชินชิ�,นเป1นเร��องทิ(�สู่าค�ญด0วย เราจะม(ความย��งย�นทิางน�เวศได0 ก3ต�อเม��อในสู่�งคมของเราได0ม(การลดความเล��อมล,าระหว�างชินชิ�,นลงไป เชิ�น ความไม�เทิ�าเทิ(ยมก�นในการถ�อครองทิ(�ด�น

การปฏ�บ�ต�การทิางการเม�องเพั��อแก0ไขป=ญหาสู่��งแวดล0อมจะถ�กเคล��อนย0ายจากปร�มณฑ์ล ร�ฐ ไปสู่�� ชิ�มชินทิ0องถ��น พั�,นบ0านย�อมร� 0จ�กป=ญหา“ ” “ ”

พั�,นฐานของตนเองได0ด(ทิ(�สู่�ดและอย��ในฐานะทิ(�จะจ�ดการตนเองได0“ประชิาธิ�ปไตย ไม�ใชิ�เป1นเร��องของการครอบงาจากกล��มธิ�รก�จ”

การเม�อง หากแต�เป1นขบวนการของทิ0องถ��นทิ(�ต�อสู่�0เพั��อสู่�ทิธิ�เสู่ร(ภาพัรวมทิ�,งความอย��รอดของชิ�มชินและธิรรมชิาต�

มองโลกในแง�น(,แล0ว แนวค�ดของคานธิ(ด�เหม�อนว�า จะม(ความหมายสู่าหร�บการเคล��อนไหวตามหล�กการ ความย�ต�ธิรรมทิางน�เวศ เป1นอย�าง“ ”

ย��ง แผนการทิางน�เวศว�ทิยาการเม�องของคานธิ( ม(เน�,อหาชิ�ดเจนในการต�อต0านการทิาลายล0างของระบบธิ�รก�จ และอ�ตสู่าหกรรมน�ยม รวมทิ�,งต�อต0านอานาจสู่�วนกลาง ในขณะเด(ยวก�นก3ปล�กเร0าประชิาชินให0หวนกล�บค�นสู่��พั�,นบ0าน แล0วร�วมก�นสู่ร0างความย��งย�นให0แก�ระบบน�เวศในทิ0องถ��นของตนเอง

251.ก�รุปรุ(บเปล��ยู่นำรุะบบไปส �ส(งคมแนำวนำ,เวศ

บทิว�เคราะห.น(, ม(ข0อสู่ร�ปชิ�ดเจนว�า แนวทิางการปฏ�ร�ป เชิ�น การปฏ�ร�ปนโยบาย ทิ(�เน0นการปร�บปร�งจ�ดอ�อนของระบบทิ�นน�ยม และระบบากร

Page 130: Small is Beautiful 6 l

จ�ดการทิางสู่��งแวดล0อมรวมทิ�,งการปฏ�ร�ปไปสู่�� ทิ�นน�ยมสู่(เข(ยว เป1นสู่��งทิ(�“ ”

เป1นไปได0 และสู่ามารถนามาปฏ�บ�ต�ได0อย�างม(ข� ,นตอน และแนวทิางด�งกล�าวมาน(,ม( ข(ดจาก�ด “ ” 2 ด0าน ค�อ ด0านหน6�งการปฏ�ร�ปเป1นการหาให0 สู่(เทิา“ ” มลภาวะ กลายเป1น สู่(เข(ยวแบบอ�อน ๆ เทิ�าน�,นเองย�งไม�เป1น สู่(เข(ยว“ “ “

แบบเข0มข0น ทิ�นน�ยมสู่( เข(ยวก3ย�งเป1นทิ�นน�ยมอย��น� �น เอง น��นค�อ”

อย��ภายใต0การครอบงาของทิ�น อ(กด0านหน6�งของการปฏ�ร�ปไปสู่��สู่(เข(ยว ทิาได0ในระยะสู่�,น (ถ0าให0ผลประโยชิน.ก�บทิ�น) แต�ในระยะยาวอาจจะต0องเก�ดความข�ดแย0งได0ถ0าขบวนการสู่(เข(ยวเร��มเข0มข0น และเร(ยกร0องผล�กด�นหร�อบ(บบ�งค�บให0เป1นหล�กการสู่(เข(ยวบางอย�าง หร�อปฏ�บ�ต�การบางอย�างทิ(�ข�ดก�บต ร ร ก ว� ทิ ย า ข อ ง ทิ� น น� ย ม

บทิว�เคราะห.น(,ม(ความเห3นว�า แนวทิางทิ(�เหมาะสู่มทิ(�สู่�ดจะนาเราไปสู่�� ความย��งย�นทิางน�เวศ ค�อ การปร�บเปล(�ยนระบบ จากทิ�นน�ยมหร�อ“ ”

อ�ตสู่าหกรรมน�ยม ไปสู่��ระบบเศรษฐก�จสู่�งคมแนวน�เวศ โดยใชิ0ปร�ชิญา และแนวค�ดของน�เวศสู่�งคมน�ยม ( eco – socialism) น�เวศว�ทิยาแนวล6ก ( deep ecoiogy) และน�เวศว�ทิยาชิาวพั�ทิธิเป1นพั�,นฐานของการจ�ดระบบใหม� ผลการปร�บเปล(�ยนระบบเป1นแต�เพั(ยงจ�นตนาการเทิ�าน�,นเอง ซึ่6�งม(ล�กษณะเป1น ย�โทิเปIย แปลว�า เป1นสู่��งทิ(�กาล�งจะมาแต�ย�งมาไม�ถ6ง“ ”

Green utopia ข อ ง เ รุ � ม� ล( ก ษ ณู ะ เ ด� นำ ด( ง ต่� อ ไ ป นำ�<ก. ทิางด0านโลกทิ�ศน. ระบบใหม� ต0องละทิ�,งโลกทิ�ศน.ทิ(�เน0นประโยชิน.

ของมน�ษย. และสู่�งเสู่�รมโลกทิ�ศน.แนวน�เวศน�ยม ( ecocentrie

worldview ) ในขณะเด(ยวก�นก3ม(ค�าน�ยมใหม�ทิ(สู่อดคล0องก�น 3

ป ร ะ ก า ร ค� อ1. ให0ความสู่า ค�ญสู่�งสู่�ดแก� เร�� องการค�0มครองธิรรมชิาต�2. เ น0 น ก า ร ม อ ง ก า ร ณ. ไ ก ล ร ะ ย ะ ย า ว3. คา น6 ง ถ6 ง เ ร�� อ ง ค ว า ม ย� ต� ธิ ร ร ม ทิ า ง สู่� ง ค มข. ทิางด0านย�ทิธิศาสู่ตร.สู่��งแวดล0อมในการวางแผนและการ

จ�ดการระด�บชิาต� ม(การกาหนด ความย��งย�นทิางน�เวศ เป1นเปGา“ ”

หมายสู่�งสู่�ดในทิ�กองค.กร และทิ�กระด�บของระบบเศรษฐก�จสู่�งคมการ

Page 131: Small is Beautiful 6 l

จ�ดการเป1นแบบ ecological management อย�างเต3มร�ปแ บ บ

ค. ทิางด0านการจ�ดองค.กร ควรม(ขนาดเล3ก ม(การควบค�มการใชิ0ทิร�พัยากร เน0นการม(สู่�วนร�วมของแรงงานประชิาธิ�ปไตยข�,นพั�,นฐาน การกระจายอานาจสู่��ทิ0องถ��น การพั6�งตนเองการสู่ร0างเศรษฐก�จชิ�มชินทิ0 อ ง ถ�� น แ น ว น� เ ว ศ

ชิ. ทิางด0านสู่�ทิธิ�ของมน�ษยชินและสู่�ทิธิ�ของธิรรมชิาต� ในการสู่ ร0 า ง พั า ร า ไ ด ซึ่. ใ ห ม� ม(

การบ�กเบ�กม�น�ใหม� ๆ ในเร��องการมน�ษยชินและประก�นสู่�ทิธิ�ด0วย ซึ่6�งไม�เคยม(มาก�อน โดยเฉพัาะอย�างย��ง สู่�ทิธิ�ของธิรรมชิาต� ชิ�มชินทิ0องถ��น สู่�ทิธิ�ของคนกล��มน0อย และคนทิ0องถ��น ในขณะเด(ยวก�นก3ม(การสู่ถาปนา

252.“สู่�ทิธิ�ของธิรรมชิาต� ด0วย ธิรรมชิาต�ก3ม(สู่�ทิธิ�ทิ(�จะดารงอย�� เชิ�น สู่�ทิธิ�ของ”

สู่ ร ร พั สู่� ต ว. ข อ ง พั� ชิ พั ร ร ร ไ ม0 แ ล ะ ร ะ บ บ น� เ ว ศบทิว�เคราะห.น(,ชิ(,ให0เห3นว�า การปร�บเปล(�ยนระบบไม�ใชิ�เป1นสู่��งทิ(�เก�ดข6, น เ อ ง โ ด ย

อ�ตโนม�ต�อย�างฉ�บพัล�น เราจะมองว�า เป1นกระบวนการแห�งว�ฒนธิรรมทิ(�ยาวนานทิ(�ไม�ใชิ�เสู่0นตรง เป1นการเคล��อนไหวสู่�งคมแนวใหม�ไปด0วยความข�ดแย0ง ม(การต�อต0านสู่(เข(ยวซึ่6�งอาจเป1นเพัราะม(ความร� 0สู่6กก�นว�า ย�งไม�จาเป1น หร�ออาจไม�เข0าใจ หร�ออาจจะไปข�ดผลประโยชิน.ของการสู่ร0างกาไรทิ(�ดารงอย�� พัล�งอานาจในการเปล(�ยนแปลงจะม(มากน0อยแค�ไหนน�,น ย�อมข6,นอย��ก�บประสู่�ทิธิ�ภาพัของการเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม ถ0าม(ระบบค�ดม(ทิฤษฏ(ทิ(�ชิ�ดเจน ม(ระบบการเร(ยนร� 0ทิ(�เหมาะสู่มและตอบสู่นองต�อความต0องการของประชิาชินสู่�วนใหญ� อนาคตสู่(เข(ยวก3อาจเก�ดข6,นได0ในว�นหน6�งข0างหน0าน(,

บทสรุ�ปของ นำ,เวศว,ทยู่�ก�รุเม2อง อนำ�คต่ของก�รุเคล2�อนำไห็วท�งส,�ง“ ”

แ ว ด ล� อ ม

Page 132: Small is Beautiful 6 l

หนทิางไปสู่�� สู่�งคมสู่(เข(ยว ตามแนวค�ดของ “ ” ecelogism น�,น ค�อนข0างยาวไกล ไม�ม(ใครร� 0ว�าจะต0องใชิ0เวลานานเทิ�าใด และย�งม(ความไม�แน�นอนอ(กด0วยว�า เราจะไปถ6งจ�ดหมายปลายทิางหร�อเปล�า ? น�กน�เวศว�ทิยาการเม�อง ชิ(,แจงว�า เราม(ทิางเล�อกใหญ� ๆ อย�� 3 ทิางด0วยก�น จ6งต0องเข0าไปเก(�ยวก�นก�บกระบวนการโลกาน�ว�ตร และอานาจอ�ทิธิ�พัลของโ ล ก อ� ต สู่ า ห ก ร ร ม ต ะ ว� น ต ก อ ย� า ง ห ล( ก เ ล(� ย ง ไ ม� ไ ด0

หนทิางทิ(�หน6� ง เป1นอนาคตทิ(�ม(ต�อเน�� องจากป=จจ�บ�น กล�าวค�อ เศรษฐก�จโลกถ�กครอบงาโดยบรรษ�ทิข0ามชิาต�และโลกตะว�นตก ต�อไปจ�กรวรรด�น�ยมทิางน�เวศน.จะดารงอย��ต�อไป การเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อมจะอย��ในขอบเขตทิ(�จาก�ด เพัราะกล��มทิ(�ครองอานาจจะป<ดแนวทิางการพั�ฒนาด�งทิ(�เป1นอย�� ค�อ เน0นความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จ พัร0อมด0วยหล�กการตลาดเสู่ร( และเทิคโนโลย(น�ยม การแก0ไขป=ญหาสู่��งแวดล0อมเป1นเร��องทิ(�ไม�สู่าค�ญมากน�ก แต�ก3ต0องดาเน�นการบ0าง เพั��อลดความเสู่��อมโทิรมของระบบน� เ ว ศ

หนทิางทิ(�สู่อง เป<ดโอกาสู่ให0ประเทิศทิ(�กาล�งพั�ฒนาม(เสู่ร(ภาพัมากข6,นในการเคล�� อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม ซึ่6�งอาจประสู่บความสู่าเร3จในระด�บหน6�งตราบใดทิ(�การเคล��อนไหวย�งไม�กระทิบกระเทิ�อนผลประโยชิน.ทิางเศรษฐก�จของธิ�รก�จเอกชิน และบรรษ�ทิข0ามชิาต�มากน�กบนหนทิางน(,จ�กรวรรดน�ยมย�งคงม(อานาจครอบงาอย��ก�บการวางนโยบายของร�ฐทิ(�เน0นเร��องการพั�ฒนาแบบย��งย�น เป1น เพั(ยงคา แถลงการณ.บนแผ�นกระดาษเทิ� าน�,น เอง

หนทิางทิ(�สู่าม เป1นทิางเล�อกทิ(�ควรจะเป1น โดยทิ(�ขบวนการสู่��งแวดล0อมเพั��อความย��งย�นสู่ามารถเคล�� อนไหวได0เต3มทิ(� เปGาหมายของการเคล��อนไหวเป1นไปตามแนวค�ดของ Ecologism ซึ่6�งหมายถ6งการแตกห�กก�บระบบและโครงสู่ร0างทิ(�ดารงอย��อย�างสู่�,นเชิ�ง ในระด�บสู่ากล จะม(การประสู่านงานระหว�างโลกอ�ตสู่าหกรรม และโลกทิ(�กาล�งพั�ฒนาเพั��อแก0ไขป= ญ ห า สู่�� ง แ ว ด ล0 อ ม ร�ว ม ก� น บ น พั�, น ฐ า น ข อ ง ค ว า ม เ ทิ� า เ ทิ( ย ม ก� น

253.

Page 133: Small is Beautiful 6 l

การเม�องสู่(เข(ยวบนหนทิางทิ(�สู่ามน(, ค�อ การเม�องทิ(�สู่�งเสู่ร�มให0ประชิาชินม(สู่�วนร�วมอย�างกว0างขวาง ในทิ(�น(, การเคล��อนไหวสู่(เข(ยวค�อ การเคล�� อนไหวเพั��อสู่ร0างสู่ถาบ�นทิางเศรษฐก�จการเม�อง ทิ(�เอ�, ออานวยต�อการพั�ฒนาประชิาธิ�ปไตยแนวน�เวศ ( Ecological democracy) น��นย�อมหมายความว�าต�อไปน(, การต�ดสู่�นใจทิางการเม�องเก(�ยวก�บป=ญหา และนโยบายสู่��งแวดล0อม ไม�ใชิ�เป1นกระบวนการของคนกล��มน0อย น�กวางแผน น�กธิ�รก�จนายทิ�น น�กบร�หารของบรรษ�ทิข0ามชิาต� หากแต�เป1นเร��องราวของคนกล��มใหญ�หลายชินชิ�,น หลายวงการ รวมทิ�,งเยาวชินผ�0ยากไร0 การผ�กขาดความร� 0 และการต�ดสู่�นใจแต�ฝAายเด(ยว เป1นสู่��งทิ(�เป1นไปไม�ได0อ(กแล0ว ถ0าทิาเชิ�นน(,ได0 เราก3จะม(อภ�ปรายทิ(�อ�สู่ระและเป<ดเผย อ�นเป1นการป�ทิางไปสู่��แนวค�ดและแนวนโยบายใหม� ๆ ทิ(�แตกต�างไปจากแนวทิางอ�ตสู่าหกรรมน�ยมและเทิคโนโลย(อ�นค�บแคบ เราอาจจะสู่ร�ปได0ว�า ในอนาคตน(, การค�0มครองสู่��งแวดล0อมทิ(�ประสู่บความสู่าเร3จ เราก3จาเป1นทิ(�จะต0องม(ประชิาธิ�ปไตยทิ(�ม� �นคง แ ล ะ ใ ห0 ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั น(�เป1นเพั(ยงก0าวแรกเทิ�าน�,นทิ(�จะนาพัาเราไปสู่��ย�คสู่(เข(ยวซึ่6�งย�งอย��อ(กยาวไกล