small walks welsh 2016 - newport...cadeiriau gwthio a chadeiriau olwyn. fodd bynnag, mae rhai mannau...
TRANSCRIPT
TEITHIAU BYRi draed bach…
DEWCH O HYD I DAITH GERDDED AREICH CYFER CHI YNG NGHASNEWYDD
DEWCH I GERDDED CASNEWYDD
Dewch i Gerdded Casnewydd – Teithiau Byr ar gyfer Traed Bach
2
10rheswm dros gerdded…
1. Mae’n gwneud i chi deimlo’n dda
2. Mae’n lleihau straen
3. Mae’n eich helpu i gysgu’n well
4. Mae’n lleihau’r risg o:• Glefyd ar y galon• Strôc• Pwysedd gwaed uchel• Diabetes• Arthritis• Osteoporosis• Canserau penodol
ac yn gallu helpu i’w rheoli a’u gwella
5. Byddwch yn cyfarfod â phobl eraill ac ynteimlo’n rhan o’ch cymuned
6. Byddwch yn gweld eich ardal leol ac yn darganfod lleoedd newydd
7. Mae’n garedig i’r amgylchedd
8. Gall bron pawb gerdded
9. Nid oes angen unrhyw o�er arbennig
10. Mae’n RHAD AC AM DDIM, a byddwch yn arbed arian ar docynnau bws a phetrol
Pa mor aml y dylwn i gerdded?
Mor aml ag y gallwch chi
Anelwch at o leiaf: 305
munud
neu fwy oddiwrnodau’r wythnos
Pa mor gy�ym y dylwn i gerdded?Dechreuwch yn araf i gynhesu,gan gynyddu’n raddol i gerdded cy�ym:
• eich calon yn curo ychydig yn gy�ymach• anadlu ychydig yn gynt• yn teimlo ychydig yn gynhesach• efallai y byddwch yn cael ychydig o boenau yng nghyhyrau eich coesau• dylech allu parhau i gynnal sgwrs
Arafwch yn raddol i oeriAwgrymiadau
• Cerddwch i’r siopau lleol• Dewch oddi ar y bws un arhosfan yn gynt• Parciwch ychydig ymhellach o’ch cyrchfan• Cerddwch gyda’ch plant i’r ysgol ac o’r ysgol• Ewch am dro amser cinio• Cerddwch i bostio llythyr• Defnyddiwch y grisiau• Cerddwch gyda �rindiau / teulu• Archwiliwch ardaloedd newydd• Ewch â’r ci am dro• Cadwch gofnod o’ch cynnydd
Gallwch wneud hyn ar un tro, neu 3 taith o 10munud neu 2 daith o 15 munud y dydd
3
Dewch i Gerdded Casnewydd – Teithiau Byr ar gyfer Traed Bach
Pa o�er fydd ei angen arnaf?
Pam�ed Teithiau Cerdded Dechrau Iach:• Esgidiau cy�orddus a synhwyrol (dim �ip-�ops na sodlau uchel)• Dŵr
• Esgidiau cy�orddus a synhwyrol (dim �ip-�ops na sodlau uchel)• Dŵr
• Esgidiau cryf• Dŵr
• Esgidiau cryf / Esgidiau cerdded mynyddoedd• Dŵr
• Dywedwch wrth rywun i ble fyddwch chi’n mynd• Dywedwch wrth rywun am faint o amser y byddwch chi’n cerdded• Co�wch roi gwybod iddyn nhw pan fyddwch chi wedi dychwelyd
Pam�ed Teithiau Byr ar gyfer Traed Bach:
Pam�ed Teithiau Cerdded Her Iach:
Pam�ed Teithiau Cerdded yng Nghefn Gwlad
Gwybodaeth am ddiogelwch(Pam�ed cefn gwlad yn unig)
Gobeithio y byddwch yn cael hwyl acyn mwynhau eich taith gerdded!
4
Dewch i Gerdded Casnewydd – Teithiau Byr ar gyfer Traed Bach
Teithiau cerdded
Pellter Tudalen
1. Basaleg i Ddechreuwyr 0.6 Km 6-70.4 Milltir
2. Taith Gylchol Melin Pill 0.7 Km 8-90.45 Milltir
3. Parc Shaftesbury 1 Km 10-110.6 Milltir
4. Pentref Chwaraeon Rhyngwladol Casnewydd
2.3 Km 12-131.4 Milltir
5. Tŷ a Pharc Tredegar 2.6 Km 14-151.6 Milltir
6. Gwarchodfa Gwlyptir Casnewydd
2.3 Km 16-171.4 Milltir
7. Parc Belle Vue 1.3 Km 18-190.8 Milltir
8. Parc Lysaghts 1.8 Km 20-211.1 Milltir
9. Parc Beechwood 1.4 Km 22-230.9 Milltir
10. Glebelands 3.5 Km 24-252.2 Milltir
Cyfeiriwch at y map ar y clawr cefn
5
Dewch i Gerdded Casnewydd – Teithiau Byr ar gyfer Traed Bach
Basaleg i ddechreuwyr
Basaleg iddechreuw
yr.
Mae’n daith gerdded
hawdd, fer a gw
astad,ar lw
ybrau tarmac a
graean. Mae’r ddaear
yn anwastad ar hyd
Cowshed Lane, ond
nid yw’n addas ar gyfer
cadeiriau gwthio a
chadeiriau olwyn.
Gall y llw
ybr yn y parc fod yn fw
dlyd aradegau. M
ae’n daithgerdded i ddechreuw
yrac yn ddelfrydol argyfer plant bach.
Dechreuw
ch wrth y fynedfa i’r parc, w
rth ymyl y gilfan ar Ffordd Caer�
li...
Cerddwch drw
y’r maes m
arcio ac allan o’r maes parcio yn y cornel pellaf ar y dde.
Trowch i’r chw
ith i Cowshed Lane a dilynw
ch y lôn i lawr llethr graddol.
Ar ddiw
edd y lôn, trowch i’r chw
ith a dilynwch y palm
ant ar hyd Ffordd Gri�
n.
Ar y gy�ordd â Ffordd Caer�
li, trowch i’r chw
ith i ardal laswelltog a cherddw
ch tuag at gât ddu fawr yn y
cornel pellaf. (Sylwch fod m
einciau i or�wys a golygfeydd o Ysgol Basaleg a’r bryniau o am
gylch).
Ewch i m
ewn i’r parc trw
y gât mochyn ddu faw
r. Trowch i’r dde a dilynw
ch y llwybr graean tuag at faes
parcio Neuadd G
ymunedol G
raig.
Ewch ar y llw
ybr graean a mynd trw
y gât mochyn ddu faw
r i mew
n i’r parc ac yn ôl i’r dechrau.
ABCCHDDD
6
SYLW
ER:
Nid oes palm
ant ac mae’r gât yn gul, felly nid yw
’n addas ar gyfer cadeiriau gwthio a bygis.
Dilynw
ch y llinell dotiau glas:
OPSIW
N I EST
YN Y
DAIT
H G
ERDDED
:Yn C, ew
ch yn syth ymlaen ar hyd y B4388. W
rth arwydd Eglw
ys y Bedyddwyr Bethel, trow
ch i’rchw
ith i lawr lôn darm
ac. Arhosw
ch ar y llwybr, gan basio Eglw
ys y Bedyddwyr Bethel ar eich
ochr dde, yna ewch trw
y agoriad cul a throwch i’r chw
ith ar hyd Ffordd Penylan tuag at y Gri�
n.
Cwestiw
n:
Pwy oedd yr unigolyn cyntaf i gerdded ar y lleuad?
Ate
b:
Nei
l Arm
stro
ng. C
erdd
odd
ar a
rwyn
eb y
lleu
ad a
m 3
.56a
m B
ST a
r 21
Gor
�enn
af 1
969.
M
ae o
lion
ei d
raed
yno
o h
yd, g
an n
ad o
es g
wyn
t na
glaw
ar y
lleu
ad!
TAITH G
ERDD
ED 1
Taith gerdded
1
Basaleg i ddechreuwyr – Pellter 0.6 km, 0.4 Milltir
Esboniad tebygol ar gyfertarddiad y gair ‘Basaleg’ ywei fod yn addasiad o’r gairLladin ‘basilica’, sef gair addefnyddir fel arfer ar gyferadeilad crefyddol sydd w
edicael ei adeiladu ar sa�e cysegrfa sant neu ferthyr.M
ae maes chw
arae plant yn yparc a deial haul analem
atig,lle gallw
ch sefyll ar y mis
presennol, a bydd eich cysgodyn dw
eud yr amser cyw
irw
rthych.
ALLW
EDD
Llwybr y daith
gerdded
Maes parcio
Arhosfan
bysiau
Mainc
Maes chw
araeplant
Gât
P
7
AB
C
CH
D
DD
P
Man addoli
Arw
yddbostFFO
RDD
PENTRE-PO
ETH
The Old M
anse
Eglwys y Bedyddw
yrBethel Fairoak N
urseries
Ysgol Gyfun Basaleg
Neuadd FFO
RDD
CAERFFILI
Meithrinfeydd
Deial haul analem
atig
Taith gylchol Melin Pill
Taith gylcholM
elin Pill.
Taith gerdded fer,gw
astad ar lwybrau
tarmac o gw
mpas
caeau chwarae Pill.
Gall fod rhai m
annau m
wdlyd ar hyd y daith.
Mae m
aes chwarae
plant a sleid ar hyd ydaith.
Mae arosfannau
bysiau ar Comm
ercialRoad ac Alexandra Road.
Dechreuw
ch yn y maes parcio y tu allan i G
anolfan Mileniw
m Pill…
Cerddwch tuag at fynedfa Canolfan M
ileniwm
Pill. Trowch i’r chw
ith wrth w
ynebu’r fynedfa a dilynwch y
llwybr w
rth ochr Canolfan Mileniw
m Pill.
Wrth ym
yl Canolfan Mileniw
m Pill, arhosw
ch ar y llwybr a m
ynd yn syth ymlaen trw
y’r coed, gan basio maes
chwarae plant ar y dde, a pharhau i fynd yn syth ym
laen, mew
n cyfeiriad clocwedd, ar lw
ybr o gwm
pas ycaeau chw
arae.
Wrth y �orch, cadw
ch i’r dde.
Wrth y bolardiau concrid, trow
ch i’r dde ac arhoswch ar y prif lw
ybr a mynd o gw
mpas y caeau chw
arae.(SYLW
CH fod nifer o lw
ybrau’n arwain o’r prif lw
ybr o gwm
pas y caeau chwarae).
Wrth groes�ordd y llw
ybr, ewch yn syth ym
laen, yna wrth y �orch, cadw
ch i’r dde gan basio brynbach a phont ar y dde.
Arhosw
ch ar y llwybr gan basio cw
rt pêl-fasged ar y chwith a m
aes chwarae plant ar y dde, ac yn ôl i’r dechrau.
ABCCHDDD
8
Ate
b:
Blw
yddy
n gy
fan!
Cer
dded
ddy
dd a
nos
, ar g
y�ym
der c
yson
o 5
kya
neu
3mya
, o g
wm
pas
y c
yhyd
edd,
am
bel
lter o
40,
000
km n
eu 2
5,00
0 m
illtir
.
Cwestiw
n: Faint o am
ser y byddai’n ei gymryd i gerdded o gw
mpas y Byd, heb stopio?
OED
DECH
CHI’N
GW
YBOD? M
ae oddeutu 1 o bob 4 o blant yn cerdded yn eu cwsg o leiaf unw
aith rhwng 7 ac 12 oed!
TAITH G
ERDD
ED 2
Taith gerdded
2
A
B
CCH D
DD
P‘Pill’ yw
’r gair Cymraeg
ar gyfer cilfach dŵr
neu harbwr ac m
ae‘G
wenlli’ yn addasiad
o Saint Gw
ynllyw,
felly mae Pillgw
enlliyn golygu harbw
r G
wynllyw
. Yn ôl pob sôn, pan roedd G
wynllyw
yn fôr-leidr,roedd yn cadw
ei longau ym
a.
ALLW
EDD
Llwybr y daith
gerdded
Maes parcio
Arhosfan
bysiau
Mainc
Maes chw
araeplant
P
9
Taith gylchol Melin Pill – Pellter 0.7 km, 0.45 Milltir
Ysgol
Cae Ham
dden Canolfan Mileniw
mPill
Academ
i Dysgu
Gym
unedolPillgw
enlli
Parc Shaftesbury
Parc Shaftesbury
Mae’n daith gerdded
bleserus, gwastad a
lwybrau tarm
ac acarw
yneb caled ar hyd glannau Afon W
ysg ac o gw
mpas �
niau’r parc.
Mae sleid hir a
maes chw
arae plantâ m
an derbyn maw
r a llaw
er o feinciaui or�w
ys arnynt.
Dechreuw
ch yng nghy�ordd Evans Street a Pugsley Street ac ewch i m
ewn i’r
parc trwy gât fach w
erdd…
10
ANSW
ER:
9,61
0 di
wrn
od n
eu 2
6.3
blw
yddy
n! (p
etae
ch y
n ce
rdde
d 40
km
bob
dyd
d). M
ae’n
cym
ryd
1.3
eilia
yn
unig
i ol
au d
eith
io o
’r D
daea
r i’r
lleua
d!
Cwestiw
n:
Faint o amser y byddai’n ei gym
ryd i chi gerdded i’r lleuad?
OED
DECH
CHI’N
GW
YBOD?
Mae unigolyn arferol yn cerdded pellter sy’n gyfw
erth â thair gwaith a hanner o gw
mpas y ddaear yn eu hoes.
Dilynw
ch y llwybr yn syth ym
laen gan gadw’r parc ar eich ochr chw
ith a’r afon ar eich ochr dde.(SYLW
CH ar olygfeydd hardd ar y dde o A
fon Wysg a’r llethrau a’r tai am
gylchynol).
Wrth y gât i randiroedd Parc Shaftesbury, ew
ch i’r chwith i arw
yneb graean caled, yna i lwybr troed sy’n
rhedeg ar hyd �niau’r parc.
Pan fyddwch yn cyrraedd adeiladau ysgol segur ar y dde, ew
ch yn eich blaen ar lwybr tarm
ac ar bwys yr
adeiladau. (Opsiw
n: Ewch i’r dde cyn yr adeiladau a dilynw
ch y llwybr (Ffordd Feicio 47) tuag at Barrack H
ill,gan gadw
’r gamlas ar eich ochr dde).
Wrth gy�ordd y llw
ybr, trowch i’r chw
ith, dilynwch y llw
ybr heibio’r maes chw
arae plant ar y dde ac, ar ygy�ordd nesaf, trow
ch i’r dde, ac yn ôl i’r dechrau.
Opsiw
n: ewch ar y llw
ybr ar y chwith, cyn m
ynd allan trwy’r gât o’ch blaen, ac ew
ch i’r dde gan ddilyn yllw
ybr ar hyd yr afon tuag at Gastell Casnew
ydd a chanol y ddinas, gan basio cwrt pêl-fasged ac adeilad
archfarchnad segur ar y dde. SYLWCH
: Cadwch yr afon ar eich ochr dde.
ABCCHD
TAITHG
ERDD
ED 3
Taith gerdded
3
Parc Shaftesbury – Pellter 1 km, 0.6 Milltir
Mae golygfeydd o’r
afon ar eu gorau adeg penllanw
ac mae
opsiwn argym
elledigi ddilyn y llw
ybr arhyd yr afon i adfeilioncastell y 12fed ganrifger canol y ddinas.
ALLW
EDD
Llwybr y daith
gerdded
Mainc
Arhosfan
bysiau
Maes chw
araeplant
Gât
Llwybr
Dew
isol
11
B
C
CHAD
Camlas M
ynwy
a Brycheiniog
ParcShaftesbury
Corsydd
Afon Wysg
GLAN YR AFON
Pentref Chwaraeon Rhyngwladol Casnewydd
Pentref Chwaraeon
Rhyngwladol
Casnewydd.
Mae’n daith gerdded
wastad ar lw
ybrautarm
ac a graean, acm
ae’n addas ar gyfercadeiriau gw
thio achadeiriau olw
yn.Fodd bynnag, m
aerhai m
annauglasw
elltog a mw
dlydo gw
mpas y pw
ll a all fod yn anodd igadeiriau gw
thio achadeiriau olw
yn.
Mae’n daith gerdded
ddelfrydol i gy�wyn
plant i weithgareddau
chwaraeon eraill yn
yr ardal.
Dechreuw
ch wrth y fynedfa i’r ganolfan chw
araeon…
12
Trowch i’r dde w
rth adael y ganolfanchw
araeon a cherddwch o gw
mpas yr adeilad.
Trowch i’r dde i lw
ybr tarmac o gw
mpas y Stadiw
m.
Yng nghefn yr adeilad, trowch i’r dde a dilynw
chy llw
ybr tarmac o gw
mpas yr adeilad.
Wrth y felodrom
, trowch i’r chw
ith a dilynwch y �ordd darm
ac o gwm
pascefn yr adeilad. (Cym
erwch ofal, efallai bod rhai cerbydau’n defnyddio’r �ordd).
Ar ddiw
edd y llwybr tarm
ac, ewch yn syth
ymlaen i ardal lasw
ellt, gan gerdded heibio’rcyrtiau tennis aw
yr agored ar y dde.
Ewch ar hyd y �ordd darm
ac ar y chwith, ychydig cyn y trac rasio beiciau
awyr agored ar y chw
ith, a dilynwch y llw
ybr tuag at Goleg N
ash.
Cerddwch o gw
mpas y pw
ll mew
n cyfeiriadclocw
edd.
Ewch rhw
ng dwy garreg faw
r ac ewch i’r chw
ithi balm
ant tarmac ar hyd y �ordd.
Trowch i’r dde a dilynw
ch y palmant ar hyd N
ash Road.
Croeswch y �ordd i lw
ybr tarmac tuag at
Stadiwm
Casnewydd.
Trowch i’r dde i balm
ant ar hyd Traston Road, gan basio Traston Avenue,Traston Close a Traston Lane (heb arw
yddion) ar y dde.
Cerddwch o gw
mpas Stadiw
m Casnew
ydd arlw
ybr carreg balmant.
Ewch yn syth ym
laen rhwng y cerrig m
awr o’ch blaen, i �ordd darm
actrw
y ardal goediog.
Ewch yn syth ym
laen ar lwybr tarm
ac o gwm
pasy Stadiw
m.
Ewch rhw
ng y cerrig maw
r, yna trowch yn syth i’r dde ac yn ôl i’r dechrau,
gan basio Canolfan Bêl-droed Genedlaethol Parc y D
draig.
ABCCHDDDEF
FFGNG
HILLL
Taith gerdded
4TAITHG
ERDD
ED 4
Pentref Chwaraeon Rhyngwladol CasnewyddPellter 2.3 km, 1.4 Milltir
13
ALLW
EDD
Llwybr y daith
gerdded
Arhosfan
bysiau
Gât
Maes parcio
Cerrig maw
r
Maes chw
araeplant
Mae Pentref Chw
araeonRhyngw
ladol Casnewydd
yn adnabyddus yn lleo fel Parc Spytty, ac m
ae’renw
’n deillio o gaeaugw
reiddiol Spytty, lle mae
wedi cael ei adeiladu.
Mae’n cynnw
ys nifer ogy�eusterau chw
araeon,gan gynnw
ys FelodromCenedlaethol Cym
ru. M
ae hefyd yn gartref iStadiw
m Casnew
ydd aPharc y D
draig. Mae m
aeschw
arae plant a phwll sy’n
cynnwys byw
yd gwyllt hefyd.
PA
B
C CH
D DD E
FFF
G
NG
H
I
L
LL
P
Parc y Ddraig
Cyrtiau tennisaw
yr agored
Felodrom
CanolfanChw
araeon
Stadiwm
Casnewydd
Trac RasioBeiciau
Campw
s Dinas
Casnewydd Coleg
Gw
ent
Ysgol Uw
chrad Llysw
eri
Tŷ a Pharc Tredegar
Tŷ a PharcTredegar.
Mae’n daith gerdded
hardd ar lwybrau
tarmac gw
astad allw
ybrau chefngw
lad, gyda rhaim
annau anwastad,
gan gynnwys
gwreiddiau coed ym
m
hen pellaf y llyn achoblau ger yBrew
house.
Mae llaw
er o fywyd
gwyllt diddorol i’w
weld o gw
mpas y llyn,
ac adeiladau agerddi i’w
harchwilio.
Dechreuw
ch yn y maes parcio…
(Yr Ym
ddiriedolaeth Genedlaethol – bydd angen talu i barcio os nad ydych yn aelod)
14
Ewch tuag at yr adeiladau, a m
ynd ar y �ordddarm
ac ar ochr chwith yr adeiladau. (A
rhoswch
ar y rhodfa wedi’i ham
lygu i gerddwyr).
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r chwith i lw
ybr caled, ganadael y llw
ybr rhedeg a mynd yn ôl tuag at D
ŷ Tredegar.
Wrth y gy�ordd, ew
ch yn syth ymlaen gan ddilyn w
al allanoly tŷ. (SYLW
CH fod m
aes chwarae plant ar y chw
ith).Ew
ch yn syth ymlaen ar y llw
ybr caled gan gadw’r rhes
o goed ar y dde.W
rth y gy�ordd, trowch i’r dde, gan basio Cerrig yr O
rseddar y chw
ith, a mynd trw
y gât fawr.
Wrth y gy�ordd, ew
ch yn syth ymlaen gan basio
Cerrig yr Orsedd ar y chw
ith, a cherdded trwy gât faw
r.
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r chwith, a cherddw
ch heibiopyst llw
ybr rhedeg, ewch yn syth ym
laen gan basio tŷcychod ar y chw
ith.
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r dde a cherdded heibio TŷTredegar ar y dde a m
ynd trwy gât ar y dde.
Wrth y llyn, dilynw
ch y llwybr graean i gyfeiriad
gwrthglocw
edd o gwm
pas y llyn. (SYLWCH
: dilynwch
y llwybr ar bw
ys y llyn, mae nifer o lw
ybrau’n arwain i’r
dde, gan gynnwys y llw
ybr rhedeg).
Trowch i’r chw
ith, ac ewch yn syth ym
laen, rhwng y
Great Barn ar y chw
ith a Brewhouse Tearoom
s ar y dde.
Wrth yr arw
ydd ar gyfer y llwybr rhedeg, ew
ch i’r dde(i �w
rdd o’r lôn i ddechrau), yna mae’r llw
ybr yn troi i’rchw
ith yn ôl tuag at y llyn a dilynwch saethau’r llw
ybr rhedeg.
Ewch yn syth ym
laen trwy’r gatiau i’r m
aes parcio.
Croeswch y bont droed ar y chw
ith a dilynwch arw
ydd yllw
ybr rhedeg i’r dde.
ABCCHDDDE
FFFGNGHI
TAITHG
ERDD
ED 5
Taith gerdded
5
Tŷ a Pharc Tredegar – Pellter 2.6 km, 1.6 Milltir
Mae Tŷ Tredegar yn sefyll yng
nghanol parc hardd 90 erwac m
ae’n un o’r enghrei�tiaugorau o blastai Siarl II yr17fed G
anrif ym M
hrydain.M
ae’r tŷ a’r gerddi �ur�ol aragor o’r Pasg tan ddiw
eddm
is Medi, a theithiau o
gwm
pas y tŷ o ddyddM
ercher i ddydd Sul, bob awr,
rhwng 11am
a 4pm. M
ae’rparc ar agor trw
y gydol y�w
yddyn o 9am hyd nes iddi nosi.
ALLW
EDD
Llwybr y daith
gerdded
Maes parcio
Arhosfan
bysiau
Ardal bicnic
Pont
Mainc
Maes chw
araeplant
P
B
B
B
B
P
B
CCH
D
DD
EF
FF
G
NG
H
I
15
A
Man Chw
arae
Dolydd
(Lluniaeth/Toiledau)
Y llynCerrig yrO
rsedd
Gardd isel
Ysgubor Fawr
Ysgubor FachY Felin
Canolfan Ymw
elwyr
a Gw
ybodaeth
Rhodfa TŷTredegar
Maes parcio
Iardstablau
Toiledau
Gwarchodfa Gwlyptir Casnewydd
Gw
archodfa Gw
lyptirCasnew
ydd.
Mae’n daith gerdded
fywiogol a gw
astad ynbennaf, ar lw
ybrauarw
yneb caled o gw
mpas y w
archodfa.M
ae maes chw
araeplant, a m
einciauoddeutu bob 100m
a siop go�
. Mae m
ynediadrhad ac am
ddim i’r
Ganolfan Ym
welw
yr acAddysg Am
gylcheddol,a’r W
archodfa.Yr oriau agor yw
9am i
5pm, neu pan fydd hi’n
nosi os bydd hyn yn gynt,bob dydd, ac eithrio dyddN
adolig. I gael mw
y ow
ybodaeth, gan gynnwys
manylion am
y rhaglenddigw
yddiadau,�oniw
ch 01633 636363.
Dechreuw
ch wrth fynedfa gefn y G
anolfan Ymw
elwyr…
16
Ewch dros bont droed ac, w
rth y�orch, ew
ch yn syth ymlaen, yna
trowch i’r dde ar ôl m
ainc bren ar y chwith.
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r chwith, yna ar ôl 30m
, trowch i’r dde a m
yndtrw
y olygfan arall.
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r chwith a
dilynwch y llw
ybr o gwm
pas tro i’r dde.
Yng nghy�ordd y llwybr, trow
ch i’r chwith tuag at O
leudy Dw
yrain Wysg
(mae golygfeydd rhyfeddol dros y m
orfa heli a thraethellau tuag at ForydH
afren ac ar draws i O
leudy Gorllew
in Wysg).
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r chwith a m
ynd ifyny’r rhiw
. (Opsiw
n: gallech ddefnyddiollw
ybr igam-ogam
ar gyfer cadeiriauolw
yn / cadeiriau gwthio).
Wrth y �orch, ew
ch i’r chwith cyn y goleudy, yna trow
ch i’r chwith i lw
ybrdros bontŵ
n no�ol a heibio golygfan ar y chwith. (SYLW
CH: os byddw
chyn cael tra�erth croesi’r pontŵ
n no�ol, ewch yn ôl gan droi i’r dde i
lwybr y tu hw
nt i’r olygfan gyntaf y byddwch yn ei chyrraedd).
Wrth y gy�ordd, ar frig y llethr, trow
ch i’rdde a m
ynd tuag at ger�uniau pren a G
orsaf Bŵer A
ber-wysg.
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r dde a dilynwch y llw
ybr o gwm
pas tro i’rchw
ith, heibio mainc ar y dde a thrw
y olygfan, a mynd yn syth ym
laen.
Wrth fainc bren a cher�uniau seddau ar
y dde, ewch i’r chw
ith i lwybr graean.
Wrth y gy�ordd, ew
ch yn syth ymlaen, i law
r y llethr ac wrth y �orch,
trowch i’r dde, a m
ynd o gwm
pas tro i’r chwith.
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r chwith gan
basio mainc bren ar y dde a m
ynd tuagat ger�un m
etel.
Wth y llw
ybr graean, ewch yn syth ym
laen gan basio maes chw
arae plantar y chw
ith, ewch dros y bont droed a heibio ardal eistedd ar y chw
ith,ac yn ôl i’r G
anolfan Ymw
elwyr.
Cerddwch drw
y’r olygfan.(O
psiwn: ew
ch ymlaen ym
Mhw
ynt G, heibio’r goleudy ar hyd yr arfordir,
trwy goetir a dychw
elyd i’r Ganolfan Ym
welw
yr trwy Bw
ynt H).
ABCCHDDDE
FFFGNGHI
TAITH G
ERDD
ED 6
Taith gerdded
6
Gwarchodfa Gwlyptir Casnewydd – Pellter 2.3 km, 1.4 Milltir
Mae G
warchodfa G
wlyptir
Casnewydd yn hafan bw
ysigyn genedlaethol i fyw
yd gwyllt
ac mae’n W
archodfa Natur
Genedlaethol ddynodedig.
Mae am
rywiaeth rhyfeddol
o adar gwyllt, byw
yd gwyllt
a �ora. A
LLWED
DLlw
ybr y daithgerdded
Maes parcio
Mainc
Ardal bicnic
Maes chw
arae
Golygfan
Llwybr beicio
a llwybr
cerdded cŵn
Llwybrau
caniataol eraill
P
A
B
C
DD
D
EF
FF
G
NG
H
I
PP
17
CH
Goleudy
Dw
yrain Wysg
Pontŵn no�ol Canolfan addysg
Canolfan ymw
elwyr,
toiledau, ca�, cy�eusterau
cynadledda a siop
Parc Belle Vue
Parc Belle Vue.M
ae’n daith gerddedhyfryd ar lw
ybrau tarmac,
gyda rhai rhiwiau serth i
fyny ac i lawr tuag at ben
isaf y parc. Mae arosfannau
bysiau ar Cardi� Road.
Yr oriau agor yw 6am
tan30 m
unud cyn iddi nosi.
Mae rhai coed aeddfed
hyfryd ar hyd y llwybrau,
llawer ohonynt a
blannwyd pan adeiladw
ydy parc ym
1894.
Dechreuw
ch yn y maes parcio oddi ar W
aterloo Road…
18
Ewch i law
r y llethr o’r maes parcio ac ew
ch drwy’r
bolardiau gwyrdd ar y chw
ith, yna ewch tuag at y pa�liw
n.W
rth y gy�ordd, ewch i’r chw
ith a dilynwch y llw
ybr ilaw
r y rhiw i’r bont.
Dilynw
ch y llwybr gw
astad heibio’r adeiladau ar y dde, im
ewn i’r ardal goediog.
Wrth y gy�ordd, trow
ch i’r dde gan fynd i fyny’r rhiw,
lle mae arw
yddion ar gyfer y toiledau, y pa�liwn a’r
llwyfan band.
Wrth y gy�ordd, ew
ch yn syth ymlaen gan basio law
nt fowlio
ar y chwith.
Wrth y �orch 3 �ordd, trow
ch i’r chwith i gyfeiriad y
maes chw
arae, yna wrth y gy�ordd, trow
ch i’r chwith.
Yn y groes�ordd, ewch i’r dde a dilynw
ch y prif lwybr, gan basio
cyrtiau pêl-fasged a thennis ar y chwith a �ynnon ar y dde,
sy’n arwain yn raddol i law
r y llethr (Mae opsiw
n i fynd ar yllw
ybr ar y chwith, yna troi i’r chw
ith nesaf i Friary Garden,
i or�wys ar feinciau).
Pasiwch 3 llw
ybr ar y dde.
Wrth y �orch, ew
ch i’r dde a mynd i law
r y llethr. Ar ôl 15m
,ew
ch i’r chwith ac, ar ôl 10m
arall, trowch i’r chw
ith.(O
psiwn: Trow
ch i’r dde yma i osgoi llethrau m
wy serth a
dilynwch lw
ybr gwastad yn bennaf, yn syth ym
laen drosbont i bw
ynt “FF”.)
Trowch i’r dde ac i fyny 3 gris, yna w
rth y �orch, ewch
i’r dde a dilynwch y llw
ybr o gwm
pas Gardd yr O
rsedd.(O
psiwn: I osgoi grisiau, yn G
– trowch i’r dde w
rth yrail lw
ybr ar y dde ac ewch i fyny’r rhiw
gan basio maes
chwarae plant ar y dde, yn ôl tua’r dechrau.)
Wrth y �orch, ew
ch i’r dde, lle gwelw
ch olygfeydd hardd obont gludo ar y chw
ith, ac ewch yn syth ym
laen.W
rth y gy�ordd, trowch i’r chw
ith ac ewch i fyny’r
rhiw yn ôl i’r dechrau.
ABCCHDDD
EFFFGNGH
TAITHG
ERDD
ED 7
Taith gerdded
7
Parc Belle Vue – Pellter 1.3 km, 0.8 Milltir
Dym
a’r unig barccyhoeddus yng N
ghymru a
ddatblygwyd gan y
pensaer tirwedd
Edwardaidd blaenllaw
,Thom
as Maw
son. Fe’ihagorw
yd ym M
edi 1894,gan gostio £19,500, ar dir a gy�w
ynwyd i G
yngorCasnew
ydd ym 1891 gan
yr Arglwydd Tredegar.
ALLW
EDD
Llwybr y daith
gerdded
Maes parcio
Arhosfan
bysiau
Meinciau
Pont
Maes chw
araeplant
Gât
PB
A
B
CCH
D
DD
E
F
FFG
NG
H
P
FriaryG
arden
19
Grisiau
Pa�liwn
Llwyfan band
Siopgo�
Parc Lysaghts
Parc LysaghtsM
ae’n daith gerddedw
astad, foddhaol ogw
mpas �
n ParcLysaghts ac ar hyd yllw
ybr tarmac llydan
newydd ar hyd glannau
Afon Wysg.
Mae m
aes chwarae plant,
ardal hamdden faw
r am
an chwarae am
lddefnydd.
Mae’r m
an chwarae
amlddefnydd yn
amlbw
rpas iawn ac yn
darparu ar gyfer llu ow
eithgareddau, gan gynnw
ys pêl-fasged,pêl-rw
yd a phêl-droed. M
ae hefyd yn cynnwys
llifoleuadau lefel isel achy�euster aw
yr agoredat bob tyw
ydd o’rradd �aenaf.
Dechreuw
ch wrth fynedfa’r parc ar Corporation Road, ger y m
aes chwarae plant…
20
Ate
b:
167
diw
rnod
! (pe
taec
h yn
cer
dded
40
km b
ob d
ydd)
.
Cwestiw
n:
Faint o amser y byddai’n cym
ryd i chi gerdded ar hyd yr afon Nile, sy’n llifo trw
y 9 gwlad yn A
�rica?
OED
DECH
CHI’N
GW
YBOD?
Mae chw
arter holl esgyrn y cor� dynol yn y traed.
Trowch i’r chw
ith cyn y maes chw
arae plant, ac ewch ar hyd y llw
ybr gan basio’r man chw
arae amlddefnydd ar y
dde, dilynwch �
n y parc i gyfeiriad clocwedd ar lasw
ellt o gwm
pas y parc.
Gadew
ch y llwybr trw
y gât igam-ogam
yn y cornel ar y chwith ar ôl pasio cylch pêl-fasged ar y dde, i Lilleshall Street.
Trowch i’r chw
ith i Liberty Grove, yna trow
ch i’r dde a dilynwch y �ordd o gw
mpas tro, yna trow
ch i’r chwith i fyny
llwybr tarm
ac sy’n rhedeg trwy dai.
Ewch i’r dde, yna trow
ch i’r chwith a dilynw
ch y palmant ar hyd Excelsior Close.
(SYLWCH
fod yr arwyddbost �ordd yn y pen pellaf yn unig).
Wrth y gy�ordd gydag A
rgosy Way (nid oes arw
yddbost), trowch i’r chw
ith am 10m
, yn a chroeswch y �ordd i lw
ybrdroed tarm
ac llydan.
Dilynw
ch y llwybr droed tarm
ac llydan ar hyd glan yr afon, a mynd tuag at bont G
eorge Street.(SYLW
CH ar y golygfeydd hyfryd o A
fon Wysg ar y chw
ith a nenlinell i ddinas).
Ewch yn ôl ar hyd llw
ybr glan yr afon i Barc Lysaghts, trowch i’r chw
ith a dilynwch �
n y parc yn ôl i’r dechrau.(O
psiwn: Ychydig cyn i chi gyrraedd pont G
eorge Street, trowch i’r dde i Coverack Road, sy’n arw
ain i Corporation Road,trow
ch i’r dde ar hyd Corporation Road ac yn ôl i’r dechrau.)
ABCCHDDDE
TAITHG
ERDD
ED 8
Taith gerdded
8
Parc Lysaghts – Pellter 1.8 km, 1.1 Milltir
Mae Parc Lysaghts yn cael
ei adnabod yn lleol fel‘Chem
Park’ a chafodd ei enw
ar ôl gwaith dur a
sefydliad Lysaght. Ym 1896,
cyhoeddodd John Lysaghto W
olverhampton ei fw
riadi adeiladu gw
aith dur ynne-orllew
in Cymru. I’w
ddenu i’r sa�e ar landdw
yreiniol yr afon,adeiladw
yd y bont gludo. M
ae golygfeydd o’r afon areu gorau adeg llanw
uchel ac m
ae golygfa hardd obont G
eorge Street anenlinell y ddinas y tu ôl iddi.
21
A
B
CCH
D
DD
E
Llwybr y daith
gerdded
Arhosfan
bysiau
Maes
chwarae plant
SEA BREEZE AVE
LIBER
TY GR
OVE
Llwyfan band
Llwyfan band
George Street
Pont
Afon W
ysg
Lônrhw
ng tai
Caeauchw
arae
Man
addoli
Toiledau
Cylch pêl-fasged
Man chw
araeam
iddefnydd
Meinciau
Gât
ALLW
EDD
Parc Beechwood
Parc Beechwood
Taith gerdded fywiocaol
trwy barc hardd w
edi’idirlunio, gydagolygfeydd pell ardraw
s Casnewydd a
Sianel Bryste. Mae’r
daith gerdded yncynnw
ys llwybrau
sy’n mynd i fyny ac i
lawr rhiw
, yn ogystalâ rhai grisiau i’wdringo. D
ylech fod ynofalus yn ystod tyw
yddgw
lyb yn y mannau
mw
yaf serth sy’n mynd
i lawr y rhiw
. Mae 2 faes
chwarae plant yn y parc.
Dechreuw
ch wrth y brif fynedfa ar Chepstow
Road…
Ewch i m
ewn i’r parc trw
y’r prif gatiau, dilynwch y llw
ybr yn syth ymlaen ac i fyny’r rhiw
, heibio’r maes
chwarae ar y dde a’r m
einciau ar y chwith.
Trowch i’r dde a dilynw
ch y llwybr, gyda gardd addurniadol a phw
ll bach ar y chwith.
Wrth y �orch, ew
ch i’r chwith a dilynw
ch y llwybr sydd agosaf at y dŵ
r, croeswch y bont bren a cherddw
ch i fyny’r grisiau.(O
psiwn: i osgoi’r grisiau, ew
ch i’r dde wrth y �orch.)
Trowch i’r dde ac i fyny grisiau troellog, i �w
rdd o’r bont garreg.
Wrth y groes�ordd, ew
ch yn syth ymlaen a chadw
’r �ens metel isel ar y dde. A
nwybyddw
ch unrhyw lw
ybrau sy’nm
ynd i’r chwith w
rth i chi fynd i fyny’r rhiw.
Dringw
ch 11 gris. Ar frig y grisiau, trow
ch i’r dde yna i’r chwith w
rth �n sbwriel ac arw
yddbost, dilynwch y llw
ybr i fyny 6gris arall a pharhau ar y llw
ybr hwn gan gadw
’r nant ar y dde. (Opsiw
n: i osgoi’r grisiau, ewch ar y llw
ybr ar y chwith.)
Wrth y �orch (a sied w
erdd ar y chwith), ew
ch i’r chwith, yna w
rth y gy�ordd, trowch i’r chw
ith ac, ar ôl 5m, ew
ch i’r ddeyn y �orch i lw
ybr sy’n arwain at y m
aes chwarae.
O’r m
aes chwarae, ew
ch yn ôl i lawr y llw
ybr tuag at y lawnt fow
lio, yna trowch i’r dde i lw
ybr sy’n mynd o gw
mpas tu
blaen tŷ ac adeiladau Beechwood.
Ym m
hen pellaf yr adeiladau isel, trowch i’r chw
ith i lawr llw
ybr serth, anwybyddw
ch y llwybrau bach ar y dde yna ar y chw
ith.
Wrth y groes�ordd, trow
ch i’r dde, gan basio wal ar y dde, w
rth y �orch, ewch i’r chw
ith gan fynd ar y llwybr sy’n arw
aini law
r y rhiw yn ôl i’r dechrau.
ABCCHDDDEFFFG
22
TAITHG
ERDD
ED 9
Taith gerdded
9
Parc Beechwood – Pellter 1.4 km, 0.9 Milltir
Mae Parc Beechw
ood yndyddio’n ôl i 1900, pan brynw
ydy tir oddi w
rth George Fothergill,
cyn Faer Casnewydd, a’i agor fel
parc cyhoeddus. Mae Tŷ
Beechwood w
edi cael eiailw
ampio’n ddiw
eddar acm
ae bellach wedi agor fel
Canolfan EntrepreneuriaethTŷ Beechw
ood. Mae ca�
sy’nagored i’r cyhoedd yn rhan o’rdatblygiad hw
n.
ALLW
EDD
Llwybr y daith
gerdded
Mainc
Arhosfan
bysiau
Maes chw
araeplant
Pont
Ca�
Gât
23
AB
C
CH
D
DD
E
F
FF
G
Lawnt
fowlio
Cwrt
tennis
Glebelands
Glebelands.
Mae’n daith gerdded
trwy ganol y ddinas,
ar hyd rhan hardd,llai datblygedig a llaio fynd arni, o lan yrafon yngN
ghasnewydd. M
ae’rllw
ybr yn mynd trw
yG
lebelands, par pleserus gyda m
aeschw
arae. Mae’r daith
gerdded yn wastad,
ond gall fod yn fwdlyd,
gan ddibynnu ar ytyw
ydd. Mae’n ddew
is gw
ych ar gyfer taith gerdded fach daw
el i�w
rdd o brysurdebcanol y ddinas!
Dechreuw
ch yng Nghastell Casnew
ydd…
Cerddwch ar hyd Clarence Place dros bont y dref.
Trowch i’r chw
ith i lawr East U
sk Road a mynd o dan bont y rheil�ordd i Tregare Street ac yna m
ynd i’r ddecyntaf i law
r Tregare Street. (Mae opsiw
n i ddechrau cerdded o Tregare Street, gan fod lleoedd parcio ar gael.)
Cerddwch ar hyd Tregare Street a throw
ch i’r chwith i law
r Llanvair Road. Ar ddiw
edd Llanvair Road, trowch
i’r dde. Cadwch y w
al frics a’r afon ar y chwith.
Trowch i’r dde i Cornelli Street ac yna trow
ch i’r chwith i law
r Collier Street. Ar ddiw
edd Collier Street, ewch
i’r chwith a m
ynd ar hyd llwybr tarm
ac llydan i fyny ychydig o lethr tuag at yr afon. Cadwch yr afon ar y chw
ith.
Wrth i’r llw
ybr tarmac llydan droi tuag adeilad yr ysgol, ew
ch yn syth ymlaen ar lw
ybr glaswelltog rhw
ng ycoed, gan barhau i gadw
’r afon ar y chwith. (SYLW
CH nad oes llw
ybr clir am 100m
.)
Ar y llw
ybr tarmac, ew
ch yn syth ymlaen ar lw
ybr sy’n rhedeg ar hyd yr afon, gan fynd o dan 3 pont.
Ychydig ar ôl y pontydd, ewch oddi ar y llw
ybr tarmac pan fydd yn troi i’r dde, ac ew
ch yn syth ymlaen ar
lwybr glasw
elltog sy’n mynd trw
y 2 res o goed rhwng yr afon a chae pêl-droed, cerddw
ch o gwm
pasperim
edr y tir hamdden.
Ar y llw
ybr graean, ewch yn syth ym
laen tuag at y dan�ordd ac yna drwyddi. A
r ôl y dan�ordd, ewch yn syth
ymlaen ar dir glasw
elltog tuag at y maes chw
arae plant.
Ychydig ar ôl pasio’r maes chw
arae ar y chwith, trow
ch i’r dde ac ewch ar hyd tir glasw
elltog, a cherddwch y
tu ôl i byst rygbi tuag at yr afon, hyd nes i chi ddod at y llwybr sy’n rhedeg ar hyd yr afon, sy’n arw
ain yn ôl i’r dechrau.
ABCCHDDDEFFF
24
Taith gerdded
10TAITHG
ERDD
ED 10
Glebelands – Pellter 3.5 km, 2.2 MilltirA
LLWED
D
Llwybr y daith
gerdded
Maes chw
araeplant
Arhosfan
bysiau
25
A BC
DD
DE
FFF
Mae hon yn daith
gerdded ddelfrydoli benderfynu a ydych chi’n barod i sym
udym
laen i’r teithiaucerdded her iach hw
y.
OED
DECH
CHI’N
GW
YBOD?
Mae cathod yn cam
ugyda dw
y goes chwith,
wedyn y ddw
y goes dde,pan m
aen nhw’n
cerdded neu’n rhedeg. Yr unig anifeiliaid eraillsy’n gw
neud hyn yw’r
jirá� a’r camel.
CH
CoetirSt. Julians Glebelands
(Tir hamdden)
Parc Shaftesbury
GLAN YR AFON
PontCasnew
ydd
Corsydd
Ysgol
Pri�ordd yr M4
Mae’r pam�ed hon yn �ur�o rhan o gyfres o bedwarpam�ed ar deithiau cerdded yn ardal Casnewydd.Gweler isod y tri pham�ed arall yn y gyfres.
Teithiaucerdded yng nghefn gwlad
LETS WALK NEWPORT
Hea
lthy C
hallenge Walks
Teithiaucerddedher iach
Teithiau cerddeddechrau iach
LETS WALK NEWPORT
Countryside Walks
26
Dewch i Gerdded Casnewydd – Teithiau Byr ar gyfer Traed Bach
DEWCH O HYD I’CH TAITH GERDDED CHI
YNG NGHASNEWYDD
DEWCH I GERDDED CASNEWYDD
TEITHIAU CERDDEDI DDECHREUWYR
i wella’ch iechyd…
TEITHIAU CERDDED HERIOL
heriwch eich hun...
DEWCH I GERDDED CASNEWYDD
DEWCH O HYD I DAITH GERDDED AR EICH
CYFER CHI YNG NGHASNEWYDD
Gwybodaeth ddefnyddiol
Gwybodaeth am fysiau a threnauTraveline Cymru - 0871 200 22 33
www.traveline-cymru.org.uk
Gwybodaeth arallGalw Iechyd Cymru - 0845 46 47
www.nhsdirect.nhs.uk
Cyngor Dinas Casnewydd - 01633 656 656www.newport.gov.uk
Cymdeithas y Cerddwyr - 01633 894 172www.ramblers.org.uk
Heddlu Gwent -01633 838 111www.gwent.police.uk
Gwybodaeth am gerddedwww.newport.gov.uk/countryside
27
Dewch i Gerdded Casnewydd – Teithiau Byr ar gyfer Traed Bach
DEWCH I GERDDED CASNEWYDD
Basaleg i ddechreuwyr
Taith gylchol Melin Pill
Parc Shaftesbury
Pentref ChwaraeonRhyngwladol Casnewydd
Tŷ a Pharc Tredegar5
4
3
2
1 Gwarchodfa GwlyptirCasnewydd
Parc Belle Vue
Parc Lysaghts
Parc Beechwood
Glebelands10
9
8
7
6
Teithiau cerdded dechrau iach yng Nghasnewydd…
© Crown CopyrightAll rights reserved100024210.2008
Version 1. October 2008
1 2
3
4
5
6
7 8
9
10
DEWCH O HYD I’CH TAITH GERDDED CHI YNG NGHASNEWYDD