ผลการถอดบทเรยน Smart Farmer ตนแบบ

1. Smart Farmer ตนแบบของจงหวดสตลe

2. ชอ/นามสกล นายสมาน มรรคาเขต เบอรโทร 081 0969176 ทอย บานเลขท 5 หม 4 ต าบลทงนย อ าเภอควนกาหลง จงหวดสตล

3. สาขาทเปน Smart Farmer ตนแบบสาขา การเพาะเหดนางฟา

4. ถอดบทเรยนในเดอน มถนายน 2558

๒

เอกสาร 4 รายงานการถอดบทเรยนตามแบบฟอรมของกระทรวงเกษตรและสหกรณ

ขอมลทวไปของ Smart Farmer

ชอ : นายสมาน มรรคาเขต บานเลขท 5 หม 4 ต าบลทงนย อ าเภอควนกาหลง จงหวดสตล โทรศพท 081 0969176 Smart Farmer ตนแบบ สาขา : การเพาะเหดนางฟา ค าจ ากดความ : “” อาย : 48 ป จบการศกษา : สถานภาพ : สมรสกบนางสะนะ มรรคาเขต มบตร จ านวน 3 คน พนทท าการเกษตร : พนทสวนยางพารา จ านวน 6 ไร อายยางพารา 2 ป รายไดของครอบครว 1. รายไดจากการท ากอนเชอเหด (มกราคม 2558 – มถนายน 2558) 90,000 บาท คาดรายไดทงป = 180,000 บาทป

2. รายไดจากการเปดดอกเหดนางฟา (3 เดอน/ครง 1 ป ท าได 4 ครงๆ ละ 35,000 บาท) = 35,000 x 4 = 140,000 บาท/ป

รวมรายไดทงสน 320,000 บาท หมายเหต ป 2557 รายไดหลกมาจากการเปดดอกเหดนางฟา ประมาณ 140,000 บาท มการท ากอนเชอเหดขายบาง ตามจ านวนทสง

๓

สถานะทางสงคม 1. อาสาสมครเกษตรหมบาน (อกม.) 2. วทยากรบรรยายการท ากอนเชอเหดและการเพาะเหด

ประเดนทแสดงถงความโดดเดนและมการปฏบตทด

1. ความรเฉพาะสาขา นายสมาน มรรคาเขต ภมล าเนาเดมต าบลทงนย จบการศกษาระดบชนประถมศกษาปท 6 จากโรงเรยน

บานน ารอน ต าบลทงนย อ าเภอควนกาหลง จงหวดสตล เนองจากไดยนเพอนๆ พดคยกนถงเรองการเพาะเหดนางฟา ท าใหอยากลองเพาะเหดนางฟา ประกอบกบตองการมรายไดเพมเตมจากการท าสวนยางพารา เรมจากซอกอนเหดนางฟา จ านวน 1,500 กอน มาเพาะด ปรากฏวาขาดทน 1,540 บาท ครงท 2 ซอกอนเชอ 1,500 กอน ครงนขาดทน 3,500 บาท ขาดทนเพมขนแตกตองการลองท าอก ครงท 3 ซอกอนเชออก 1,500 กอน ครงนขาดทน อก 2,180 บาท ยงไมยอทอลมเลก แต มความคดใหมวา อยากจะท ากอนเชอเอง เพราะวา จากทซอกอนเชอเหดมา เหดออกไมด ท าใหมาตดตอคณเฉลม เพชรตน เจาหนาทส านกงานเกษตรอ าเภอควนกาหลงในขณะนน ส านกงานเกษตรจงไดแนะน าวธการท ากอนเชอเหดและหากทใดมจดฝกอบรมจะแจงใหทราบเพอเขารวมการฝกอบรม ในขณะนนมจดฝกอบรม จงไดไปเรยนรการท ากอนเชอเหดทบานด อ าเภอเมอง จงหวดสตล จ านวน 2 วน หลงจากเรยนรกลบมาท ากอนเชอเหดเองครงแรก จ านวน 1,500 กอน ปรากฏวา มกอนเชอ เสย จ านวน 50 กอน เหลอกอนเชอเหดด จ านวน 1,000 กอน แตวาครงนไมขาดทน พอไดก าไรบางแตไมเยอะ

ครงท 2 ท ากอนเชอเหดเอง 3,500 กอน มกอนเชอเสย จ านวน 700 กอน เหลอกอนเชอด 2,800 กอน ครงนมก าไร 5,000 บาท

ครงท 3 เรมลองสตรใหม จ านวน 3,500 กอน จนปจจบน มสตรการท ากอนเชอ ทดอกเหดออกเยอะ ตอมามการสรางโรงเรอนเพมจาก 1 โรงเรอน เปน 2 โรงเรอน เพอเปดดอกเหดหมนเวยนกนไป

จดเดนทท าใหประสบความส าเรจ 1. เปนคนทมความพยายาม ไมทอถอย อยากท าอะไรตองรใหจรง 2. เปนคนชางสงเกต และเรยนรจากการสงเกต 3. เปนคนทเปดรบสงใหมๆ ไมยดตด ชอบเรยนร ชอบทดลอง

๔

2. การจดการปจจยการผลต ไดเรยนรการท ากอนเชอเหดจากเจาหนาทเกษตรอ าเภอ และจากผมประสบการณ เพอคนควาและทดลอง

ท าดวยตนเอง บรหารจดการการผลตกอนเชอเหดดวยตนเอง เพอผลตเปนรอบๆ ก าหนดใหเหดมการออกดอกเกบขายไดตลอดทงป อกทงท ากอนเชอเหดขายเปนรายไดอกทางหนงดวย

3. การผลต/การปลก/การเลยง สตรการท ากอนเชอเหด ดงน (1) ขเลอย จ านวน 100 กโลกรม (2) ร าละเอยด จ านวน 6 กโลกรม (3) ปนขาว จ านวน 1 กโลกรม (4) ดเกลอ จ านวน 200 กรม (หามเกน) (5) ยบซม จ านวน 200 กรม (เกนได) (6) หนภเขาไฟ จ านวน 1 กโลกรม

หมายเหต บางสตรของคนอน อาจจะใสกากน าตาลเพม 2 กโลกรม และปยไคโตซาน เพอท าใหเชอเดนด เดนเรว แตทกสตรท าใหเหดออกเหมอนกน แตวาความสมบรณของดอกเหดไมเหมอนกน

(7) ถงพลาสตก ขนาดบรรจ 1 กโลกรม, คอขวด ฝาจก ส าล ยางเสน แอลกอฮอล และเชอเหดนางฟา วธท า 1. น าขเลอยมารอนเพอเอาเศษไม เศษขยะอนๆ ออก เพอใหขเลอยเปนเนอละเอยด น าสวนผสม

ขอ 1 – 6 ทงหมดผสมเขาดวยกน

๕

2. รดน าและคนใหสวนผสมเขากน

3. ตรวจดความชนของขเลอย ใหขเลอยมลกษณะจบตวเปนกอน สามารถน าไปบรรจถงได

4. น าขเลอยใสถง อดใหแนนอยาใหมชองวาง โดยแตละถงมน าหนกประมาณ 800 กรม 5. ใสคอขวด อดส าล ใสฝาจกขวด

๖

6. น าไปนงดวยความรอน 100 องศาเซลเซยส นาน 3 ชวโมง

7. ยกวางไวใหเยนประมาณ 20 ชวโมง ใหกอนเชอเหดมความรอนเสมอกบอณหภมหอง

8. หยอดเชอเหดในถงกอนเชอทนงแลว โดยใสเชอประมาณ ½ ชอนชา ตอ 1 ถง

๗

9. วางเรยงในหองประมาณ 20 - 25 วน สงเกตกอนเหดจะเหนเชอเหดเดนเตมถง มสขาว

10. น าไปวางไวในชนในโรงเรอน เปดจกรดน า ประมาณ 5 วน เหดจะออกดอกเรมเกบได

นายสมาน มรรคาเขต เรมลองเพาะเหดครงแรก เมอป 2550 โดยตอนท าโรงเรอนครงแรกกเงนจากองคการบรหารสวนต าบล 20,000 บาท สตรทใชในการท ากอนเชอเหด เรมลงตวเมอป 2553 – 2554 ดอกเหด สงขายใหแมคาในตลาดนดเจาประจ า ในราคากโลกรมละ 60 บาท (เมอกอนสงขายราคา 45 บาท/กโลกรม ปจจบน 60 บาท/กโลกรมX

โรคและแมลงทพบ - แมลงหว แมลงเตาทอง การก าจด ใชใบตองทาน ามน แลวน าไปโบกพดในโรงเหด - หน ใชกรงดกหน สวนโรคอนๆ จะใชเทคนคปองกน เชน - โรคราด า เกดจากขนตอนการผลตไมสะอาด - โรคราสม นงไมสก/ใสร ามากเกนไป - โรคราเขยว นงไมสก - โรคราขมา ยงหาสาเหตไมเจอ แตเมอเปนแลวตองรบควบคม โดยเอากอนเชอกอนนนไปผง หรอถา

เอาออกไมไดจะใชถงพลาสตกปดมดไวกได

๘

- เหดหงก เปนเหมอนหลงคางคก เกดจากโรงเรอนอบ อากาศถายเทไมด ใหใชน าหมกฉดพน (ฉดเฉพาะชวงทเปน

การดแล - ใชเวลาตอนเยน/กลางคน ขดรากเหดเดมทถอนออกมาไมหมด เพราะหากทงไวจะเปนราสม - การรดน า อากาศรอน รดน า 4 – 5 ครง อากาศเยน รดน า 1 – 2 ครง - เมอดอกเหดออกมาประมาณ 1 เดอน ฉดพนฮอรโมนตดตอกน 3 วน หยด 5 วน แลวฉดพนอกครง

4. การแปรรป/การเพมมลคา

1. ท าใหดอกเหดมสด า ตองเปดโรงเรอนใหเหดโดนแสงทกเชา 2. ฉดฮอรโมน ท าใหเหดดอกใหญ แตวาเหดดอกเลก (เปนทตองการของตลาดมากกวาเหดดอกใหญ) 3. กานดอกยาว ลอกทสวมคอออก แตวาดอกเหดจะไมแนน

5. การตลาด - ขายดอกเหด ใหแมคาในตลาด

- ขายกอนเชอ ตามจ านวนทสง โดยมจากหลากหลายท เชน ในอ าเภอควนกาหลง จงหวดสตล จงหวดตรง และมาเลเซย

6. อนๆ

(1) การเกบดอกเหดฟางใหใชหวแมมอและนวชจบบดดอกเหด หรอใชมดปลายแปลมแซะทโคนดอก อยาใหโคนเหดตดททะลายปาลมจะท าใหเนา

- ควรเกบดอกเหดทเปนลกษณะตม ดอกใหญๆ - การระบายน าในแปลงเหดสามารถระบายไดด ชวงหนาฝนเหดจะดอกเลก ชวงทฝนตกมากดอก

เหดจะยบ ตองระวงในการระบายน าอยาใหมน าขงบรเวณแปลง (2) การปลกพชผก ตองรเรองดนตองศกษาและสงเกตวาพชผกชนดใดเหมาะสมกบดนชนดใด (3) ชวงหนาฝนไมเหมาะสมกบพชผกกนใบ ควรปลกพชตระกลแตง ถว บวบ มะเขอ ผกกนใบเหมาะทจะ

ปลกในชวงเดอนธนวาคม – มกราคม (4) นายสมานฯ มความรความช านาญเรองการท ากอนเชอเหด การเพาะเหด และมจตอาสา สามารถ

บรรยายและถายทอดความรไดเปนอยางดใหกบเกษตรกรผสนใจเพอน าไปประกอบอาชพตอไป

๙

ผด าเนนการองคความร Smart Farmer

ส านกงานเกษตรอ าเภอควนกาหลง เบอรโทรศพท 074 791116 1. นายณรงค รตนโกศล เกษตรอ าเภอควนกาหลง เบอรโทรศพท 081 3688467 2. นางสาวอรวรรณ สงหาด นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ เบอรโทรศพท ส านกงานเกษตรจงหวดสตล 074 711106 1. นางอภวนท ทองแทน นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท 081 5423608 2. นางสาวสชรา บวมาศ นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ เบอรโทรศพท 086 9556330

**************************