sn bakan forum İstanbul v8 · 173,9 173,4 146,5 155,4 140 150 160 170 180 tÜrkİye Çin ve...

Mehmet ŞİMŞEK

Maliye Bakanı

28 Nisan 2015

Sunum Planı

Siyasi ve Ekonomik Görünüm

2

Yapısal Reform Gündemi

Uzun Vadeli Görünüm

Siyasi ve Ekonomik Görünüm

3

Siyasi İstikra

r Refo

rm R

efah

Artışı

90

10

0

11

0

12

0

13

0

Kişi Başına Reel Milli Gelir )

Ka

yıp Y

ıllar

Kayn

ak: TÜ

İK, O

VP

4

50

60

70

80

90

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Kişi Başına Reel Milli Gelir (2005=100)

173,9

173,4

146,5

155,4

140

150

160

170

180

TÜRKİYE

Çin ve Hindistan Hariç GOÜ

Türkiye Hariç G.O. Avrupa

Latin Amerika

(Ree

l GSY

H 2

00

2=

10

0)

Reel GSYHGelişmekte Olan Ekonomilerle Karşılaştırma

5

100,0

90

100

110

120

130

140

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

(Ree

l GSY

H 2

00

2=

10

0)

Kaynak: TÜİK, IMF

Kişi Başı GSYH

6Kaynak: TÜİK, OVP, DB

Başarıda En Önemli Unsur: Siyasi İstikrar

Siyasi İstikrar

7

Siyasi İstikrar

149 Ay

100

120

140

160

1923-2002 2002-15

8

15 Ay0

20

40

60

80

1950-2002: Hükümetlerin Ortalama Ömrü AK Parti Hükümetleri

Hükümetlerin Ortalama

Ömrü: 17 ay

Siyasi İstikrar

Hedef 2023

Gelişmiş Ülkelerle Gelir Makası Daralıyor

9

Büyüme Görünümü

Kaynak: IMF 10

Yukarı yönlü

• İç talepte iyileşme

• Düşük emtia fiyatları

Büyüme Görünümünde Riskler

Aşağı yönlü

• Jeopolitik gerginliklerin artması

• Avrupa’da durgunluğun devam etmesi

11

2007-2014: Hızlı İstihdam Büyümesi(M

ilyo

n K

işi,

m.a

)

12Kaynak: TÜİK

(Mily

on

Kiş

i,

İşgücü Göstergeleri

12

Enfla

syon

(TÜFE, Yıllık, %)

60

80

10

0

12

0

14

0

14

(TÜFE, Yıllık, %)Kayn

ak: TÜ

İK*

TCM

B tah

min

i

0

20

40

60

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Yukarı Yönlü

• TL’de değer kaybı

• Yüksek seyreden gıda fiyatları

Enflasyon Görünümünde Riskler

Aşağı Yönlü

• Baz etkisi

• Ilımlı iç talep

• Emtia fiyatlarındaki düşüş

15

Ca

ri Açık

-40

-30

-20

-10 0

10

20

(12 Aylık Kümülatif, Milyar $)

16

Kayn

ak: TCM

B

-80

-70

-60

-50

Ocak 10

Mayıs 10

Eylül 10

Ocak 11

Mayıs 11

Eylül 11

Ocak 12

Mayıs 12

Eylül 12

Ocak 13

Mayıs 13

Eylül 13

Ocak 14

Mayıs 14

Eylül 14

Ocak 15

Cari D

en

geEn

erji H

ariç Cari D

enge

Ene

rji ve Altın

Hariç C

ari Den

ge


Cari Açık ve Enerji İthalatı

60,1

52,7

60

80

100

120

40

50

60

70

17Kaynak: TCMB

9,2

0

20

40

0

10

20

30

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

201

5Ş

ub

at

Enerji İthalatı (Sol Eksen, Milyar $) Petrol Fiyatları (Sağ Eksen, $)

Ca

ri Açığ

ın Fin

an

sma

nı


30 40 50 60 70 80 90

18

Kayn

ak: TCM

B


-10 0 10 20

Ocak 10

Mart 10

Mayıs 10

Temmuz 10

Eylül 10

Kasım 10

Ocak 11

Mart 11

Mayıs 11

Temmuz 11

Eylül 11

Kasım 11

Ocak 12

Mart 12

Mayıs 12

Temmuz 12

Eylül 12

Kasım 12

Ocak 13

Mart 13

Mayıs 13

Temmuz 13

Eylül 13

Kasım 13

Ocak 14

Mart 14

Mayıs 14

Temmuz 14

Eylül 14

Kasım 14

Ocak 15

Doğrudan Yatırım

Girişi+U

zun Vadeli Serm

ayePortföy Yatırım

ları + Kısa Vadeli Serm

ayeCari A

çık

İhracatta Yoğunlaşma

19

Maastricht Kriteri: % 3

Genel Devlet AçığıB

ütç

e A

çığ

ı (%

, GSY

H)

OVP (2015-17)

2004’ten bu yana Maastricht Kriterini Sağlıyoruz

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı 20

Bü

tçe

Açı

ğı

Genel Devlet Açığı (2014)


3,9

2,72,5

3

4

5

(%, G

SYH

)

Kaynak: IMF, OECD, Kalkınma Bakanlığı21

0,7

0

1

2

OECD Avro Bölgesi GOÜ TÜRKİYE

(%, G

SYH

)

74,0

50

60

70

80

OVP (2015-17)


AB Tanımlı Kamu Borç Yükü(%

, GSY

H)

22

31,830,0

28,5

20

30

40

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

2004’ten bu yana Maastricht Kriterini sağlıyoruz.

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Kalkınma Bakanlığı

Kamu Borç Yükü (2015)

112,0

94,0

80

100

120

(%, G

SYH

)


23

41,2

33,5

20

40

60

OECD Avro Bölgesi GOÜ TÜRKİYE

Kaynak: IMF, OECD, Hazine Müsteşarlığı

(%, G

SYH

Kamu Net Borç Yükü

61,5

25,230

40

50

60

70(%

, GSY

H)

Dünyadan net $35,2 milyar alacaklıyız*

24

10,7

25,2

-4,7

-10

0

10

20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Kamu Net Borç Stoku Kamu Net Dış Borç Stoku

(%, G

SYH

)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

* Devletin döviz varlıkları döviz yükümlülüklerinden daha fazladır.

Borçlanma Maliyetleri

62,7

25,4

35

45

55

65(%

)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 25

8,2

25,4

1,3

-5

5

15

25

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mar.15

DİBS Faiz Oranı İç Borç Stokunun Reel Faizi

(%)

(%)

Faiz Giderleri

85,7

43,2

50

60

70

80

90

Faiz yükü 2002 yılındaki gibi olsaydı 2003-14 dönemindetoplam faiz gideri 1,4 trilyon TL daha fazla olurdu.

OVP (2015-17)

(%)

Kaynak: Maliye Bakanlığı

14,211,7

11,1 10,2

0

10

20

30

40

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Faiz Giderleri/Vergi Gelirleri Faiz Giderleri/Bütçe Giderleri

26

Yukarı Yönlü

• Vergiye uyumunun artması

Mali Görünüm - Riskler

27

Aşağı Yönlü

• Zayıf iç talep

Yapısal Reform Gündemi

28

Başarıya Giden Yol: Yapısal Reformlar

25

Dönüşüm Programı

1,350

Mikro Reform

25 Öncelikli Dönüşüm Programıİthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması

Öncelikli Teknoloji

Alanlarında Ticarileştirme

Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji

Geliştirme ve Yerli Üretim

Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji

Üretim

Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi

Tarımda Su Kullanımının

Etkinleştirilmesi

Sağlık Endüstrilerinde

Yapısal Dönüşüm

Sağlık Turizminin Geliştirilmesi

Taşımacılıktan Lojistiğe

Dönüşüm

Üretimde Verimliliğin Artırılması

Yurtiçi Tasarrufların

İstanbul Kamu

Harcamalarının Kamu Gelirlerinin İş Ve Yatırım

Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve

İsrafın Önlenmesi

İstanbul Uluslararası

Finans Merkezi

Kamu Harcamalarının

Rasyonelleştirilmesi

Kamu Gelirlerinin Kalitesinin Artırılması

İş Ve Yatırım Ortamının

Geliştirilmesi

İstatistiki Bilgi Altyapısını Geliştirme

Ailenin Ve Dinamik Nüfus

Yapısının Korunması

İşgücü Piyasasının

Etkinleştirilmesi

Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması

Temel Ve Mesleki Becerileri Geliştirme

Nitelikli İnsan Gücü için Çekim

Merkezi

Sağlıklı Yaşam Ve Hareketlilik

Yerelde Kurumsal Kapasitenin

Güçlendirilmesi

Rekabetçiliği Ve Sosyal Uyumu

Geliştiren Kentsel Dönüşüm

Kalkınma için Uluslararası İşbirliği

Altyapısının Geliştirilmesi

30

Kamu Mali Reformları

31

Maliye Politikasında Yapısal Reform Gündemi

Gelir Vergisi Vergi Usul Harcama Gelir Vergisi Reformu

(TBMM’de)

Vergi Usul Kanunu

(Taslak Hazır)

Harcama Reformu

(Çalışılıyor)

32

Harcama Reformu

5018’in güncellenmesi

Program bütçe

Yeni taşıt kanunu

Kamu ihale mevzuatının yenilenmesi

Cari harcamaların rasyonelleştirilmesi

Kamu taşınmaz yönetimini etkinleştirilmesi

33

Beşeri Sermayenin Güçlendirilmesi

34

Eğitim Yatırımları

Geçtiğimiz 12 yıl boyunca,

• 234.000 derslik açtıkaçtık

• 475.000 öğretmen atadık

• 1,9 milyar adet ücretsiz kitap dağıttık

Kaynak: MEB35

Eğitim

in B

ütçe İçin

deki P

ayı

Eğitim Bütçesinin Toplam İçindeki Payı, %)

19

15

17

19

21

(Eğitim Bütçesinin Toplam İçindeki Payı, %

9

7 9

11

13

20

02

20

15

36

Kayn

ak: Maliye

Bakan

lığı

Okullaşma Oranları

96,5

80,8

110,4

103,3

97,1

70

90

110

130

(Brü

t O

ran

lar,

%)

37

11,7

35,838,0

10

30

50

Okul Öncesi (4-5 yaş) İlköğretim Ortaöğretim Yükseköğretim

2002-03 2013-14

(Brü

t O

ran

lar,

%

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

PISA Sonuçları, Türkiye-OECD arası fark

7674

60

65

70

75

80

(Pu

an

)

Kaynak: OECD

47

51

38

46

30

35

40

45

50

55

60

Fen Matematik

2006 2009 2012

(Pu

an

)

Altyapı

39

Ocak 2003

1.714 Km

Otoyol Toplamı

4.387 Km

Bölünmüş Devlet ve İl Yolları Toplamı

6.101 Km

Toplam

Kara Yolu Ağımızı Genişletiyoruz

Toplam

Ocak 2015

2.244 Km

Otoyol Toplamı

21.317 Km

Bölünmüş Devlet ve İl Yolları Toplamı

23.561 Km

Toplam

Kaynak: Ulaştırma Bakanlığı 40

İSTANBUL

EDİRNE

BURSA ERZURUM

KARSZONGULDAK SAMSUN

Bandırma

ÇANKIRI

TEKİRDAĞ

İZMİTAMASYA

KARABÜK

105 km

Yüksek Hızlı Demiryolu Projelerimiz

ESKİŞEHİR

Polatlı

ANKARA

KONYA

İZMİR

SİVAS

AFYONKARH İSAR

KAYSER İ

BURSA

ERZİNCAN

ERZURUM

MERSİN ADANA

DİYARBAKIR

ELAZIĞ

MALATYA

Bandırma

VAN

MUŞ

BİLECİKKIRIKKALE

BALIKES İR

AYDIN

DENİZLİBURDUR

ISPARTA

UŞAKMANİSA

KARAMAN

NİĞDE

OSMANİYE

K.MARAŞBATMAN

MARDİN

Yerköy

Yenişehir

405 km

212 km

533 km

624 km

105 km

Tamamlanan (888 km)

Yapım Aşamasında(1796 km)

İhale Aşamasında(454 km)

Proje aşamasında(354 km)

GAZİANTEP

Çobanbey

41

Altyapı Yatırımlarının Olumlu Katkıları

Altyapının geliştirilmesinin potansiyel etkileri*

• Büyümenin hızlanması

• Net değer artışı

• Yoksulluğun azaltılması

Yol ağında %1’lik artış verimlilikte 0,5 puanlık artış sağlamaktadır**

42* Calderon and Serven 2010. ** Infrastructure Fedderke and Kaya (2013)

Demiryolu Yatırımlarımız

2023’te45 milyar $ tutarında yatırım

10,000 km yeni hızlı tren yolu ağı

4,000 km yeni konvansiyoneldemiryolu ağı

43

Havacılık Sektörü

Havalimanı Sayısı

• 2002-14 döneminde 26’dan 53’e

çıktı

İstanbul 3. Havalimanı

150 milyon yolcu kapasitesi

•90 milyon m2 toplam alan

•İnşaat Maliyeti: 10 milyar €

•Kira Bedeli (25 Yıl): 22,2 milyar €

44

Yüzyılın Projeleri

Tüp Geçit 3. Köprü

İzmit Körfezi Geçişi İstanbul-İzmir OtobanıAnkara-Bursa-İstanbulArası Hızlı Tren Hattı

45

Sağlık Hizmetlerine Erişim ve Kalitesinin Artırılması

46

Sağlık Harcamaları

Kaynak: Maliye Bakanlığı

47

Sağlık Göstergeleri

77

74

76

78

Doğumda Beklenilen Yaşam Süresi

(Yıl)

31,5

6,4

3

4

5

6

7

15

20

25

30

35

Bebek Ölüm Hızı ve Anne Ölüm Oranı

(Bin

de)

(On

bin

de

48

72

70

72

2002 2013

(Yıl)

7,8

1,6

0

1

2

3

0

5

10

15

2002 2013

Bebek Ölüm Hızı (Sol Eksen) Anne Ölüm Oranı (Sağ Eksen)

On

bin

de)

Kaynak: Sağlık Bakanlığı

İşgücü Piyasası Reformu

49

Ulusal İstihdam Stratejisi, 2014-23

Eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi

İşgücü piyasasında güvence ve esnekliğin sağlanması

50

sağlanması

Özel politika gerektiren grupların istihdamının artırılması

İstihdam-sosyal koruma ilişkisinin güçlendirilmesi olarak tespit edilmesi

Kadınlarda İşgücüne Katılım OranıEğ

itim

Du

rum

un

a G

öre

İşg

ücü

ne

Ka

tılım

Ora

nı

(20

15

Oca

k) 41,039,3

73,6

40

50

60

70

80

OECD Ort.: 65,1

Kaynak: TÜİK, OECD

Eğit

im D

uru

mu

na

Gö

re İş

gü

cün

e K

atı

lım O

ran

ı(2

01

5 O

cak)

51

23,3

29,9

14,7

24,7

31,8

10

20

30

2004 Total 2023 Okuryazar

olmayanlar

Lise altı Lise Mesleki ve

teknik lise

Yüksekokul

Sermaye Piyasalarının Derinleştirilmesi

52

Finansal Piyasalar

160

216

130

150

170

190

210

230

(No

min

al d

eğer

, % G

SYH

, 20

13

)

Kaynak: TBB

110105

78

59

50

70

90

110

130

Küresel GOÜ Türkiye

Banka Aktifi Sermaye Piyasası

(No

min

al d

eğer

53

Sermaye Piyasalarının Derinleştirilmesi

Yeni Sermaye Piyasası Kanunu

Borsa İstanbulun Kurulması

İstanbul Finans Merkezi Projesi

Teşvikler

54

Teşvikler

• Melek Yatırımcı

• Küresel Yatırım Fonları

• Girişim Sermayesi

• Bireysel Emeklilik Sistemi

47

44

40

20

30

40

Budapeşte Varşova Prag Mexico Rio de Jeneiro İSTANBUL Amsterdam

(20

15

)

Küresel Finans Merkezleri Endeksi

76

64

60

56

4750

60

70

80

(20

15

)

Kaynak: Küresel Finans Merkezleri Endeksi 17

2009 72’nci(75 ülke)

201544’nci(82 ülke)

2018 25’inci

55

Finansal Gelişmişlik Endeksi

56

2009

44’üncü(55 ülke)

2012

42’nci(62 ülke)

2018 30’uncu

Bireysel Emeklilik

%25 Devlet Katkısı

Nisan itibariyle:

57

Nisan itibariyle:

Fon tutarı: 36,9 milyar TL

Katılımcı sayısı: 5,4 milyon kişi

2013 başından itibaren 2,2 milyon yeni

katılımcı ve 16,3 milyar TL fon

artışı

Yerel & Yenilenebilir Enerji Yatırımları

58

Enerjide Dışa Bağımlılık

74%

Toplam Enerji

92%

Petrol

98%

Doğalgaz

59

2002-13 Döneminde

Yerli ve Yenilenebilir Kaynakları Harekete Geçiriyoruz

%

Kurulu Güç % 101

60

Elektrik Üretimi % 85

Yenilenebilir Enerji % 108

Jeotermal Enerji % 1600

Rüzgar Enerjisi % 145

Hidroelektrik Enerji % 82

61

Ar-Ge

Katma Değer Zincirinde İlerleme

62Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

Ar-Ge Harcamaları*

2002

% 0,532013

% 0,952018

2023

Kaynak: TÜBİTAK* GSYH Yüzdesi

63

% 0,95% 1,8

2023% 3,00

Marka

başvuruları

Patent, Marka ve Endüstriyel Tasarım Başvuruları

Patent başvuruları

2014: 12.375

2003: 1.152

Endüstriyel tasarım başvuruları

2014: 42.844

2003: 22.163

başvuruları

2014: 111.544

2003: 38.714

64

Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele

65

Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Ediyoruz

Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı

Gelir Vergisi Reformu ve Vergi Gelir Vergisi Reformu ve Vergi Usul Kanunu

Gelir İdaresi ve Vergi Denetimde Altyapının Güçlendirilmesi

66

İstihdam/Toplam İstihdam (%)

Ka

yıt Dışı İstih

da

m

Kayn

ak: TÜ

İK

Kayıt Dışı İstihdam/Toplam

67

Azaltmayı • Kayıt dışı ekonominin

GSYH’ye oranını 5 puan

Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı

Azaltmayı hedefliyoruz

GSYH’ye oranını 5 puan

• Tarım dışı sektörlerde kayıt dışı istihdamı 5 puan

68

Yatırım İkliminin İyileştirilmesi

69

Kurumsal Kalite

Yolsuzluk Algı:

İş Yapma Kolaylığı:

2014: 189 ülkede 55.

2006: 175 ülkede 84.Yolsuzluk Algı:

2014: 175 ülkede 64.

2002: 102 ülkede 65.

2006: 175 ülkede 84.

Küresel Rekabet Gücü:

2014: 144 ülkede 45.

2005: 117 ülkede 71.

70

Kaynak: Uluslararası Saydamlık Örgütü, Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası

Do

ğru

da

n Y

atırım

Girişleri


71

Kayn

ak: TCM

B


Yabancı Sermayeli Şirket Sayısı

19.03721.837

25.094

29.434

33.701

37.478

41.67742.002

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

72Kaynak: Ekonomi Bakanlığı

4.997 5.9467.682

10.05812.874

16.06119.037

0

5.000

10.000

15.000

20.000

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

Şu

b

Uzun Vadeli Görünüm

73

Uzun Vadede Büyümeyi Belirleyen Faktörler

Kurumsal Kalite

Demografik Yapı

Verimlilik

74

Uzun Vadede Büyüme ve Verimlilik Artışı

Beşeri Sermayenin Geliştirilmesi

Altyapı Yatırımları

Ar-Ge ve İnovasyonun Desteklenmesi

75

GSYH

2050$5 Trilyon

2023

2002$230 Milyar

2014$800 Milyar

2023$ 2 Trilyon

76

Kaynak: TÜİK, OVP, PwC

Kişi Başına Milli Gelir

2023

$25.000

2050

$50.000

2002$3.492

2014$10.404

$25.000

77

Kaynak: TÜİK, OVP, PwC

Teşekkürler…

78

sn bakan forum İstanbul v8 · 173,9 173,4 146,5 155,4 140 150 160 170 180 tÜrkİye Çin ve...

Documents