Soá 2/2006 (30) ra thaùng 6 naêm 2006

1. Tin TSK ....................................................................Trang 2-3 2. Tin BLL ....................................................................... Trang 4 3. Cuøng nhau luyeän taäp PPLST ..................................Trang 5-10 4. Tin theá giôùi ...........................................................Trang 11-14 5. Baøi toaùn yù töôûng ....................................................Trang15-17 6. Theá giôùi döôùi goùc nhìn saùng taïo ................................ Trang 18 7. Ña daïng.................................................................Trang 19-22

Trình baøy : Nguyeãn Hoaøng Tuaán

Baùo töôøng TSK goàm caùc baøi vieát cuûa caùc thaày vaø caùc hoïc vieân Trung taâm Saùng taïo KHKT (TSK) thuoäc Tröôøng ñaïi hoïc khoa hoïc töï nhieân, Ñaïi hoïc quoác gia TPHCM. Baùo töôøng TSK thöïc hieän caùc nhieäm vuï sau : 1. Cung caáp caùc thoâng tin veà caùc hoaït ñoäng ña

daïng lieân quan ñeán Khoa hoïc saùng taïo (KHST) noùi chung vaø Phöông phaùp luaän saùng taïo (PPLST) noùi rieâng ôû Vieät Nam vaø treân theá giôùi.

2. Laø dieãn ñaøn trao ñoåi cuûa caùc thaày vaø caùc hoïc vieân PPLST nhaèm taêng cöôøng söï gaén boù, naâng cao trình ñoä hieåu bieát vaø söû duïng PPLST.

3. Giuùp phoå bieán vaø phaùt trieån KHST, PPLST ôû nöôùc ta ñeå coù ñöôïc nhöõng ñoùng goùp thieát thöïc vaøo söï nghieäp coâng nghieääp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, "saùnh vai vôùi caùc cöôøng quoác naêm chaâu", ít ra, trong lónh vöïc naøy.

Baùo töôøng TSK laø söï ñoùng goùp chung cuûûa moïi ngöôøi treân nguyeân taéc töï nguyeän, khoâng vuï lôïi, töï trang traûi neân khoâng coù cheá ñoä nhuaän buùt.

CAÙC BAÏN HOÏC VIEÂN VAØ CÖÏU HOÏC VIEÂN GÖÛI BAØI, CAÙC YÙ KIEÁN ÑOÙNG GOÙP, NGUYEÄN VOÏNG … , XIN THEO ÑÒA CHÆ SAU :

TRUNG TAÂM SAÙNG TAÏO KHKT, TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KHOA HOÏC TÖÏ NHIEÂN, 227 NGUYEÃN VAÊN CÖØ, Q.5, TPHCM

ÑT : 8301743 FAX : 8354009 E-mail : tsk@hcmuns.edu.vn

http://www.hcmuns.edu.vn/CSTC/home-e.htm (Tieáng Anh) Website cuûa TSK treân Internet : http://www.hcmuns.edu.vn/CSTC/home-v.htm (Tieáng Vieät)

Caùc baïn coù theå ñoïc Baùo töôøng TSK baûn goác vôùi maøu saéc ñaày ñuû, ñöôïc daùn treân baûng

taïi haønh lang TSK hoaëc treân Website cuûa TSK

Hieän nay Baùo töôøng TSK ra ñònh kyø haøng quyù.Khi coù ñieàu kieän, Baùo töôøng TSK seõ ra thöôøng xuyeân hôn

2 BTSK soá 2/2006

Nhaân kyû nieäm 15 naêm thaønh laäp, TSK giôùi thieäu vôùi baïn ñoïc nhöõng yù kieán cuûa GS. TS Nguyeãn Ngoïc Giao, luùc ñoù laø hieäu tröôûng Tröôøng ñaïi hoïc toång hôïp TPHCM, ngöôøi ñaõ kyù quyeát ñònh khai sinh TSK:

3 BTSK soá 2/2006

Taëng hoa nhaân kyû nieäm ngaøy thaønh laäp TSK

TSK chaân thaønh caùm ôn Ban chaáp haønh Ban lieân laïc cöïu hoïc vieân, cuøng caùc anh, chò cöïu hoïc vieân caùc khoùa ñaõ toå chöùc buoåi lieân hoan “TSK – 15 naêm moät chaëng ñöôøng” vaøo ngaøy 22/4/2006 vaø caùc lôøi chuùc toát ñeïp cho söï phaùt trieån tieáp theo cuûa TSK.

Ngaøy 24/4/2006 ñeán 29/5/2006, TSK ñaõ thöïc hieän khoùa PPLST cho sinh vieân lôùp chaát löôïng cao Tröôøng ñaïi hoïc luaät TPHCM.

Ngaøy 13/5/2006, khoùa 280 sô caáp PPLST ñöôïc toå chöùc cho caùn boä ñoaøn thuoäc Toång coâng ty Liksin taïi 701 Kinh Döông Vöông, Q.6, TPHCM.

Ngaøy 27/6/2006 ñaõ keát thuùc khoùa hoïc PPLST daønh cho caùc hoïc vieân cao hoïc caùc khoa: hoùa, moâi tröôøng vaø ñòa chaát, Tröôøng ñaïi hoïc khoa hoïc töï nhieân TPHCM.

Khoùa 282 sô caáp PPLST hoïc vaøo caùc toái thöù ba, thöù naêm haøng tuaàn, taïi TSK seõ khai giaûng vaøo ngaøy 18/7/2006.

4 BTSK soá 2/2006

1. Ban Lieân Laïc sinh hoaït vaøo tröa thöù 7 haøng tuaàn taïi Caâu laïc boä Non Nöôùc, soá 4 Voõ Vaên Taàn, Phöôøng 6, Quaän 3, TP. HCM (gaàn hoà Con Ruøa). Caùc chuû ñeà sinh hoaït, thuyeát trình veà caùc vaán ñeà ôû caùc lónh vöïc tieáp tuïc ñöôïc trieån khai. Moät soá phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng cuõng goùp phaàn giôùi thieäu nhöõng hoaït ñoäng naøy ra xaõ hoäi.

2. Höôûng öùng Ngaøy Saùng Taïo Vieät Nam, BLL ñaõ thaønh laäp moät soá döï aùn. Caùc döï aùn treân ñang trong quaù trình ñaùnh giaù tieàn khaû thi vaø xaây döïng giaûi phaùp

Döï aùn 1: Giaùo duïc giôùi tính hieäu quaû cho treû em laøng SOS.

Döï aùn 2: Giaûi phaùp xaây döïng "Sinh maïng haønh chính" cho caùc em ôû nhaø môû.

Döï aùn 3: Naâng cao hieäu quaû tö vaán, hoã trôï ñôøi soáng tinh thaàn cho caùc em thanh thieáu nieân.

Döï aùn 4: Giaûi phaùp cho caùc troø chôi giaùo duïc coù chaát löôïng.

Döï aùn 5: Phoå bieán 40 thuû thuaät hieäu quaû, thinking card.

Döï aùn 6: Naâng cao nhaän bieát cho treû em, thanh thieáu nieân thieät thoøi. (http://www.trizvietnam.com/modules.php?name=News&file=article&sid=98 ).

3. Trong keá hoaïch 3 thaùng tieáp theo, BLL seõ ñònh höôùng:

1) Xaây döïng nhoùm sinh hoaït ñònh kyø ñeå oân taäp vaø aùp duïng giaûi caùc baøi toaùn thöïc teá.

2) Naâng cao chaát löôïng trang web cuûa BLL www.trizvietnam.com . Thaân môøi caùc anh chò cuøng tham gia, goùp yù vaø xaây döïng.

5 BTSK soá 2/2006

Baïn Quoác Bình thaân,

Trong soá baùo 4/2005 (28) baïn coù ñöa ra vaán ñeà sau

…Hom qua tren TV co dua tin tai nuoc ta co 1 nong trai nuoi ga co hang nghin con ga bi chet gay thiet hai vai chuc trieu moi ngay cho chu trang trai. xet nghiem cho thay khong co H5N1 trong ga chet nen chu trang trai khong duoc boi thuong. khong con du von duy tri san xuat, mua thuc an va thue nhan cong, chu trang trai tu minh luoc cac con ga chet cho ga song an de mong keo dai cho qua dich cum. thiet nghi, neu vi cac li do khach quan hay chu quan ma xet nghiem bi sai thi giai phap nay con gay hai nhieu hon cho nguoi va trang trai. con neu xet nghiem la dung thi co nguy co xuat hien 1 chung virus moi co tac hai con lon hon. Dat minh vao vi tri nguoi chu nay, thi day qua that la mot bai toan nan giai cho em va nhieu nguoi khac. em xin mao muoi neu van de nay len mong cac thay co cung nhu cac ban hoc mon PPLST giup nen kinh te nuoc nha tim ra giai phap toi uu truoc dich cum.

Qua vaán ñeà baïn neâu, coù moät soá thoâng tin caàn ñöôïc hieåu roõ hoaëc cung caáp theâm tröôùc khi baét tay vaøo giaûi:

− “Haøng nghìn con gaø cheát” trong thôøi gian bao laâu (moät tuaàn, moät thaùng hay moät naêm)?

− “Haøng nghìn con gaø cheát” xaûy ra ôû thôøi ñieåm naøo cuûa thôøi ñieåm dòch beänh ñöôïc coâng boá?

− “Thieät haïi vaøi chuïc trieäu moãi ngaøy” do gaø cheát hay vì lyù do naøo khaùc?

− Soá gaø coøn soáng sau khi “haøng nghìn con gaø cheát” laø bao nhieâu? Khoûe maïnh hay coù trieäâu chöùng beänh?

− Nguyeân nhaân gaø cheát ñöôïc keát luaän nhö theá naøo?

− Viurus ñöôïc phaùt hieän coù truyeàn hoaëc gaây beänh cho ngöôøi khoâng?

− Vieäc chuû traïi luoäc gaø cheát cho gaø soáng aên thì quaù trình luoäc dieãn ra nhö theá naøo: thôøi gian, nhieät ñoä khi luoäc gaø?

− Vôùi virus ñöôïc xaùc ñònh, khi naáu chín thòt gaø vôùi thôøi gian vaø nhieät ñoä quy ñònh thì virus ñoù coøn coù nguy hieåm ñoái vôùi con ngöôøi khoâng?

Cöùu oâng chuû toâi vôùi

6 BTSK soá 2/2006

− Noâng traïi coù thöïc hieän toát caùc yeâu caàu veà veä sinh chuoàng traïi, phoøng choáng dòch beänh, kieåm dòch… theo caùc quy ñònh cuûa cô quan thuù y khoâng?

− Ngöôøi chuû noâng traïi bieát nhöõng cô quan naøo coù traùch nhieäm xeùt nghieäm virus H5N1?

− Ngöôøi chuû noâng traïi coù moái quan heä theá naøo vôùi caùc doanh nghieäp khaùc: cheá bieán thöïc phaåm, chaên nuoâi, ngaân haøng, baûo hieåm, chính quyeàn, sieâu thò…

− Khi ñaët mình vaøo vò trí ngöôøi chuû noâng traïi, baïn muoán caùi gì:

o Phaùt hieän ñuùng nguyeân nhaân laøm gaø cheát

o Ñöôïc hoã trôï taøi chính khi soá löôïng lôùn gaø bò cheát

o Vöôït qua khoù khaên veà taøi chính tröôùc vieäc haøng ngaøn con gaø bò cheát maø khoâng caàn hoã trôï cuûa chính phuû

o Tìm ra giaûi phaùp ngaên ngöøa gaø nhieãm beänh

o Tìm caùch khaéc phuïc haäu quaû kinh teá sau khi gaø bò cheát

Chæ sau khi traû lôøi roõ raøng, ñaày ñuû nhöõng caâu hoûi treân, chuùng ta môùi coù cô hoäi choïn ñöôïc baøi toaùn caàn giaûi vaø khi choïn ñöôïc baøi toaùn cuï theå ñuùng maø khoâng giaûi ñöôïc thì luùc ñoù môùi caàn tôùi söï giuùp ñôõ cuûa ngöôøi khaùc. Coù moät ñieàu chaéc chaén laø: ngöôøi chuû noâng traïi naøy ñaõ caïn khaû naêng giaûi quyeát vaán ñeà, do vaäy, theo quy luaät chuyeån sang heä treân, ngöôøi chuû noâng traïi naøy caàn tìm kieám thoâng tin, nguoàn löïc… töø heä treân.

Vaøi lôøi trao ñoåi cuøng baïn.

Chuùc baïn vaän duïng thaønh coâng Phöông phaùp luaän saùng taïo trong cuoäc soáng.

Ban bieân taäp BTSK

Chu Thaùi Minh Khoâi, khoùa 265

Neáu baïn ñang sôû höõu moät maùy tính caù nhaân, coù leõ khoâng ít laàn baïn baên khoaên vôùi caâu hoûi “Khoâng bieát maùy mình coù theå caøi WinXP khoâng?”.

Ngaøy môùi sôû höõu moät maùy tính caù nhaân, toâi chaúng bieát gì ngoaøi chuyeän “nhaán nuùt Power, vaøo Word, taäp goõ vaên baûn” neân thaáy maáy anh baïn khaùo nhau “EÂ, troø Empire hay quaù hen!” maø nghe “hôi nhoät”. Qua tìm hieåu, toâi bieát troø Empire aáy laø “Age of Empire” cuûa coâng ty Microsoft. Toâi lieàn ra moät cöûa haøng tin hoïc mua moät caùi ñóa ñem veà caøi. Nhöng khoå noãi, toâi khoâng bieát maùy mình coù caøi Age of Empire ñöôïc khoâng. Hoûi chò baùn ñóa, chò hoûi ngöôïc laïi toâi “caáu hình maùy tính cuûa em theá naøo?”. Luùc ñoù, toâi chaúng bieát caáu

7 BTSK soá 2/2006

hình maùy tính laø gì caû neân veà nhaø mang baûn hôïp ñoàng mua maùy tính leân cho chò aáy xem. Xem xong, chò baûo “OK, maùy tính em caøi troø naøy ñöôïc ñoù”. Toâi lieàn hoûi “Theá caáu hình maùy tính laø gì haû chò? Noù coù lieân quan gì ñeán troø chôi em ñònh caøi?”. Chò cöôøi roài ñaùp “Caáu hình laø taäp hôïp thoâng soá cuûa caùc boä phaän trong maùy tính”. Toâi ñònh hoûi theâm nhöng chò aáy khoâng ñaùp vì coù khaùch vaøo. Sau laàn ñoù, toâi ñeán mua ñóa chæ hoûi “Troø naøy coù caøi ñöôïc khoâng chò?”. Sau moät hoài löïa choïn chaùn cheâ, chò aáy ñaùp “Ñöôïc” laø toâi ñem veà maø khoâng hoûi theâm gì nöõa. Sau naøy, qua theâm vaøi laàn tìm hieåu coäng vôùi kieán thöùc hoïc trong ngaønh coâng ngheä thoâng tin, toâi ñaõ bieát ñöôïc caâu traû lôøi, ñoù laø “Phaàn meàm caøi trong maùy phaûi töông thích vôùi heä ñieàu haønh, caùc phaàn meàm ñaõ caøi tröôùc ñoù vaø phaàn cöùng cuûa maùy”.

“Töông thích” theo ngoân ngöõ cuûa moân hoïc Phöông phaùp luaän saùng taïo chính laø ñoøi hoûi cuûa tính töông hôïp. Ñeå traû lôøi caâu hoûi veà tính töông hôïp, töø baøi giaûng cuûa caùc thaày toâi bieát mình phaûi xaùc ñònh ñöôïc tính heä thoáng cuûa ñoái töôïng, sau ñoù xaùc ñònh caùc yeáu toá taïo neân heä thoáng ñeå töø ñoù xaùc ñònh caùc tieâu chuaån kyõ thuaät baûo ñaûm cho heä hoaït ñoäng ñuùng chöùc naêng (khi ñoù seõ thoûa tính töông hôïp). Vôùi maùy tính, chöùc naêng xöû lí thoâng tin chính laø tính heä thoáng cuûa maùy tính.

Ñeå thöïc hieän tính heä thoáng naøy, maùy tính phaûi coù caùc yeáu toá sau: baøn phím (keyboard), chuoät (mouse), nguoàn cung caáp naêng löôïng (power suply), oå cöùng (HDD - hard disk drive), phaàn meàm söû duïng (application software), thieát bò vi xöû lyù (CPU), maøn hình (monitor) ...

Moái lieân keát giöõa caùc yeáu toá ñoù laø:

- Bo maïch (mainboard).

- Coång noái (xem hình 1). Cuï theå nhö sau:

o Coång PS/2: Keyboard lieân keát vôùi mainboard qua coång PS/2, mouse lieân keát vôùi mainboard qua coång PS/2.

o Coång Parallel: Maùy in lieân keát vôùi mainboard qua coång Parallel.

o Coång IDE: HDD lieân keát vôùi mainboard qua coång IDE (Integrated Drive Electronics) (hình 2).

o Khe caém: RAM lieân keát vôùi mainboard baèng caùc khe caém RAM (hình 3).

- Heä thoáng caùp noái, maïch ñieän.

- Voû, khung maùy…

Hoaït ñoäng cuûa maùy tính coù theå moâ taû ngaén goïn nhö sau:

Tröôùc heát, heä ñieàu haønh nhaän yeâu caàu khôûi ñoäng phaàn meàm öùng duïng töø thieát bò nhaäp. Heä ñieàu haønh sao cheùp taát caû nhöõng thoâng tin lieân quan ñeán phaàn meàm öùng duïng vaøo RAM. Neáu yeâu caàu phaàn meàm öùng duïng thöïc hieän moät yeâu caàu naøo ñoù, ngöôøi duøng göûi yeâu caàu cuûa mình ñeán phaàn meàm öùng duïng thoâng qua thieát bò nhaäp vaø heä ñieàu haønh. Sau khi nhaän yeâu caàu cuûa ngöôøi duøng, heä ñieàu haønh laäp töùc chuyeån yeâu caàu ñoù ñeán boä nhôù taïm (RAM).

Khi laøm nhieäm vuï xöû lí, thieát bò xöû lí seõ laáy thoâng tin veà yeâu caàu cuûa ngöôøi duøng keøm theo höôùng daãn xöû lí cuûa phaàn meàm öùng duïng. Sau khi xöû lí, thieát bò xöû lí seõ traû keát quaû veà

8 BTSK soá 2/2006

cho phaàn meàm öùng duïng, phaàn meàm öùng duïng traû veà cho heä ñieàu haønh keát quaû keøm theo höôùng daãn xuaát keát quaû. Heä ñieàu haønh döïa theo höôùng daãn, traû keát quaû veà thieát bò xuaát töông öùng cho ngöôøi duøng, maùy in, maøn hình…

Theo quy luaät veà tính töông hôïp: Ñieàu kieän caàn ñeå cho moät heä thoáng coù söùc soáng, veà maët nguyeân taéc, phaûi coù söï töông hôïp cuûa caùc phaàn cuûa heä, ví duï, theo caùc thoâng soá sau: daïng naêng löôïng vaø caùch truyeàn taûi, vaät lieäu, traïng thaùi vaät lí cuûa vaät chaát, thôøi gian, khoâng gian, caùch töông taùc... Möùc ñoä töông hôïp caøng cao thì khaû naêng laøm vieäc cuûa heä caøng lôùn. Söï hoaøn thieän baát kì heä naøo, ôû möùc ñoä naøy hay möùc ñoä khaùc, ñeàu lieân quan ñeán vieäc naâng cao tính töông hôïp giöõa caùc phaàn cuûa heä vaø sau ñoù, vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi.

Hình 1

Hình 3

Hình 2

Coång

Töø quy luaät veà tính töông hôïp, aùp duïng vaøo heä “maùy vi tính”, ta thaáy tính töông hôïp

giöõa caùc yeáu toá trong heä thoáng maùy tính cuï theå ñöôïc theå hieän nhö sau:

Giaû söû baïn muoán caøi ñaët moät phaàn meàm, chaúng haïn phaàn meàm soaïn thaûo vaên baûn Microsoft Word 2003. Maùy tính cuûa baïn phaûi coù caáu hình toái thieåu laø1:

- CPU Intel Pentium phaûi coù xung nhòp töø 233MHz trôû leân;

1 http://www.microsoft.com/office/word/prodinfo/sysreq.mspx

9 BTSK soá 2/2006

- RAM phaûi töø 128 MB trôû leân;

- HDD phaûi troáng töø 150MB trôû leân;

- Heä ñieàu haønh Microsoft Windows 2000 SP3.

Coù theå baïn seõ thaéc maéc, caàn chi phaûi tuaân theo nhöõng tieâu chuaån naøy neáu nhö baïn coù theå trang bò moät maùy tính caáu hình maïnh? Hoaøn toaøn ñuùng, baïn khoâng caàn phaûi quan taâm neáu baïn coù ñuû nguoàn löïc ñeå ñaàu tö vaøo moät maùy tính caáu hình maïnh. Tuy nhieân, heä thay ñoåi ít nhaát (baïn chæ muoán ñaàu tö ít nhaát vaøo chieác maùy tính ñeå thöïc hieän moät soá coâng vieäc cuï theå caàn thieát naøo ñoù hoaëc baïn khoâng ñuû nguoàn löïc ñeå ñaàu tö vaøo moät maùy tính caáu hình maïnh), baïn phaûi tuaân theo nhöõng tieâu chuaån kyõ thuaät treân ñeå coù ñöôïc caáu hình toái thieåu. Vì caáu hình toái thieåu thì chi phí cuõng toái thieåu. Ñaây chæ môùi laø moät lí do trong nhieàu lí do khaùc nöõa.

Ngoaøi ra coøn moät lí do nöõa: “phaûi tuaân theo nhöõng tieâu chuaån kó thuaät treân môùi ñaùp öùng ñoøi hoûi cuûa tính töông hôïp”, cuï theå nhö sau:

- Baát kyø phaàn meàm naøo, khi thöïc hieän chöùc naêng cuûa mình, cuõng phaûi tính toaùn raát nhieàu pheùp tính trong moät giaây. Xung nhòp cuûa CPU cho bieát toác ñoä tính toaùn (soá pheùp tính maø CPU coù theå tính ñöôïc trong voøng 1 giaây) vaø toác ñoä naøy coù thoûa maõn yeâu caàu maø phaàn meàm ñoøi hoûi hay khoâng. “CPU Intel Pentium phaûi coù xung nhòp töø 233MHz trôû leân” ñuû ñeå ñaùp öùng yeâu caàu ñoù cuûa phaàn meàm Microsoft Word 2003.

- Khi laøm vieäc, baát kyø moät phaàn meàm naøo cuõng chuyeån nhöõng thoâng tin lieân quan qua RAM roài môùi xöû lí. Ñieàu naøy cuõng deã hieåu vì toác ñoä ñoïc thoâng tin treân RAM töø caùc thieát bò khaùc nhanh hôn raát nhieàu so vôùi ñoïc tröïc tieáp treân HDD. “RAM phaûi töø 128 MB trôû leân” laø yeâu caàu toái thieåu ñeå phaàn meàm Microsoft Word chuyeån nhöõng thoâng tin caàn thieát leân RAM nhaèm taêng toác ñoä ñoïc thoâng tin. Coù theå xem RAM nhö laø moät traïm trung chuyeån/nhaø kho taïm. Neáu RAM coù dung löôïng ít thì chöùa ñöôïc ít haøng hoùa (thoâng tin), ñieàu naøy daãn tôùi toán nhieàu thôøi gian hôn ñeå vaän chuyeån moät löôïng haøng (thoâng tin) nhaát ñònh töø ñóa cöùng ñeán RAM (nhaø kho), ñeán boä xöû lyù CPU vaø ngöôïc laïi. Neáu maùy tính cuûa baïn söû duïng RAM coù dung löôïng lôùn nhöng CPU coù toác ñoä xöû lyù thaáp: ñieàu naøy töông töï nhö baïn coù moät nhaø kho thaät roäng ñuû ñeå nhaän moät löôïng haøng lôùn nhöng laïi coù quaù ít ngöôøi nhaän haøng, do vaäy, naêng suaát laøm vieäc vaãn thaáp. Ngöôïc laïi, neáu baïn söû duïng CPU coù toác ñoä xöû lyù raát nhanh nhöng duøng RAM coù dung löôïng ít thì cuõng töông töï nhö baïn ñang coù moät nhaø kho chaät heïp nhöng raát ñoâng nhaân vieân nhaän haøng, do ñoù gaây laõng phí vì caùc nhaân vieân cuûa baïn khoâng coù ñuû vieäc ñeå laøm neân hoï chæ “ngoài chôi xôi nöôùc”.

- Baát kì phaàn meàm naøo ñöôïc caøi ñaët treân HDD cuõng caàn moät choã chöùa vaø dung löôïng coøn troáng cuûa HDD seõ quyeát ñònh coøn choã chöùa cho moät phaàn meàm naøo ñoù nöõa khoâng? “HDD phaûi troáng töø 150MB trôû leân” laø dung löôïng caàn ñeå löu thö muïc chöùa phaàn meàm Microsoft Word 2003 treân HDD.

Qua phaàn trình baøy treân, coù theå ruùt ra moät soá caâu hoûi giuùp baïn khi baïn ñònh duøng maùy tính vaøo vieäc gì ñoù:

- Ñònh duøng maùy tính vaøo vieäc gì?

10 BTSK soá 2/2006

- Caàn phaàn meàm gì cho vieäc ñoù ?

- Heä ñieàu haønh naøo caàn ñöôïc caøi ñaët?

- Thieát bò xöû lí phaûi thoûa nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät naøo?

- RAM phaûi coù dung löôïng theá naøo?

- Thieát bò nhaäp phaûi theá naøo?

- Thieát bò xuaát phaûi theá naøo?

- Mainboard naøo hoã trôï taát caû caùc thieát bò treân?

Moät caâu hoûi naûy sinh: “Maùy tính muoán hoaït ñoäng ñuùng chöùc naêng thì caùc boä phaän caáu thaønh neân maùy tính phaûi coù söï töông hôïp. Vaäy moät gia ñình, moät coâng ty, moät xaõ hoäi coù chòu söï chi phoái cuûa quy luaät naøy khoâng?” Xin heïn gaëp caùc baïn ôû soá baùo sau.

Baøi toaùn kyø naøy Maùy phun nöôùc trong noâng nghieäp laø moät

maùy keùo ñöôïc trang bò maùy bôm vaø caùnh phun coù giaù ñôõ (wing–type cantilever), treân ñoù gaén oáng daãn nöôùc. Maùy phun kieåu naøy raát coàng keành vaø phaûi duøng nhieàu kim loaïi laøm giaù ñôõ. Tính toaùn cho thaáy, troïng löôïng caùnh phun tæ leä vôùi chieàu daøi cuûa noù theo luõy thöøa 3, nghóa laø chieàu daøi caùnh taêng moät nöûa thì troïng löôïng cuûa noù taêng 3,5 laàn. Do ñoù, kích thöôùc saûi caùnh phun toái ña laø 100 m.

Coù nhieàu noã löïc nhaèm giaûi quyeát baøi toaùn nhö: laøm boä giaù ñôõ coù baùnh xe (baèng saùng cheá cuûa Phaùp soá #1068940), caùnh phun ñöôïc naâng bôûi khinh khí caàu coù ñieàu khieån, bình phun naâng leân bôûi maùy bay tröïc thaêng maø hoaït ñoäng cuûa caùnh quaït laø do aùp suaát bôm nöôùc töø maët ñaát… tuy nhieân, caùc yù töôûng naøy khoâng loaïi tröø ñöôïc troïng löôïng caùnh phun hoaëc laøm thieát bò phun phöùc taïp theâm.

Moät yù töôûng khaùc (baèng saùng cheá soá #144335 cuûa Nga, Lieân xoâ cuõ): caùnh phun ñöôïc bôm ñaày khoâng khí. Vôùi yù töôûng naøy, troïng löôïng cuûa caùnh phun giaûm vaø coù theå xeáp laïi khi khoâng hoaït ñoäng nhöng laïi xuaát hieän nhöôïc ñieåm: khi bôm ñaày khoâng khí, kích thöôùc caùnh phun taêng keùo theo dieän tích beà maët taêng vaø ñieàu naøy gaây ra vaán ñeà ngay caû khi gioù yeáu.

Khuynh höôùng phaùt trieån cuûa heä thoáng töôùi laø taêng chieàu daøi vaø giaûm troïng löôïng cuûa caùnh phun. Laøm theá naøo coù theå phun trong moät dieän tích roäng (saûi caùnh coù theå leân tôùi 300 m) maø khoâng laøm taêng troïng löôïng caùnh phun?

(theo Genrikh Altshuller. The Innovation Algorithm, p.87)

Hình 2

Hình 1

11 BTSK soá 2/2006

Calendar Practical Innovation: A TRIZ Learning Event

10/30/2006 - 10/31/2006 The California Council for Excellence presents Ellen Domb's popular TRIZ seminar in Rancho Cordova, near Sacramento CA USA. Practical Innovation is the introductory TRIZ course that gets beginners using TRIZ thinking and TRIZ tools to

solve real problems in process and product improvement. TRIZ is the “Theory of Inventive Problem Solving”—it is data-based creativity, and it works! ellendomb@trizpqrgroup.com For information and registration

Training Hands-on Systematic Innovation

9/27/2006 - 9/28/2006 Belgium: Description: The course introduces the main TRIZ problem definition and solving tools and demonstrates their benefits and features through examination of real-life technical case studies. The Business and Management section gives delegates a sound working knowledge of the unique management TRIZ tools developed by CREAX to solve 'management' type problems, and to see how use of these tools can have a profound effect on the way the management function is performed.Instructors: Simon Dewulf, J. Langenbick, B. Lahousse info@creax.com More information

TRIZ Learning Event

11/2/2006 - 11/4/2006 The University of California at San Diego presents a 3-day version of Ellen Domb's popular introductory TRIZ class. This is a hands-on class--students will solve real problems from their organizations. Guest speakers Michael Slocum and David Corbin will present case studies in entrepreneurial applications of TRIZ. Registration information will be available in August. ellendomb@trizpqrgroup.com For more information click here

Symposiums & Conferences 2nd TRIZ Symposium in Japan

8/31/2006 - 9/2/2006 Japan TRIZ CB is going to hold "The Second TRIZ Symosium in Japan, 2006 " on Aug. 31 through Sept. 2, 2006 at Suita, Osaka, for the purpose of providing an open forum for presentation, discussion, and partnership. English as well as Japanese are the official languages, and the slides of all the presentations will be projected in the two languages (without official intepreter services). The Symposium will be one of the major international TRIZ meetings in the world this year. nakagawa@utc.osaka-gu.ac.jp For call for papers, information and registration

12 BTSK soá 2/2006

1st Iberian & Latin American Conference on Technological Innovation

9/4/2006 - 9/7/2006 Puebla, Mexico. The Mexican TRIZ Association (AMETRIZ) will present the first Spanish-English conference. The sessions in this conference will cover different topics from industrial applications to teaching methods and opportunities. The objective is to add a new international forum to promote exchange, disseminate and discuss information on TRIZ and Technological Innovation and also to forecast on its evolution specially its relation to other methodologies as QFD, Six Sigma and other methods for creativity and innovation. Call for papers: Send your intention to submit a paper now, and an abstract by April 29 to. ametriz@yahoo.com.mx For conference information click here

Lean Six Sigma Summit West 2006

9/26/2006 - 9/29/2006 Las Vegas, NV, USA. IQPC presents the Lean Six Sigma event of the year. TRIZ Journal editor Ellen Domb will present a workshop session. You will learn to achieve and sustain real competitive advantage with substantial top-line growth and innovative process excellence. And of course who better to lead the way than keynote speaker Richard Teerlink, former chairman of Harley-Davidson? This ground-breaking forum comes complete with the world’s first exclusive deployment leader forum, vibrant extra networking events and even an entire package of events for your significant other to make the most of. Click on the link below for full details, including companion program and comments from previous participants. Ranmalee.Mendis@iqpc.co.uk More information and registration

European TRIZ Association TRIZ Futures 2006

10/9/2006 - 10/11/2006 Kortrijk, Belgium. Many TRIZ Journal authors are featured at the annual TRIZ Futures meeting, which combines input from the academic, industrial, and consulting communities. The 2006 conference will feature local Belgian creativity tours--chocolate and beer tasting are already planned! Present your paper, hear other papers, share your TRIZ knowledge, and enjoy Belgian hospitality. simon.dewulf@creax.commailto:simon.dewulf@creax.com Conference Annoucement

MaTRIZ Honoring Altshuller's 80th Birthday

10/14/2006 - 10/17/2006 Special meeting of the International TRIZ Association, in Petrozavodsk, Russia, Honoring G.S.Altshuller's 80th birthday. Technical papers, tutorials, and research sessions as well as ceremonial sessions. English translations for all sessions. For advance information contact Mark Barkan mbarkan@carolina.rr.com mailto:mbarkan@carolina.rr.comFor program and registration information, click here.

13 BTSK soá 2/2006

Dear Colleagues! MATRIZ, the International TRIZ Association invites your participation in

TRIZfest-2006 dedicated to 80th birthday of the founder of TRIZ – G.S. Altshuller

with the main theme “Three Generations of TRIZ” Conference

October 13-22 2006 in Saint Petersburg, Russia At Saint Petersburg State Polytechnical University 195251, Saint Petersburg, Polytechnicheskaya , 29

(Polytechnicheskaya subway station, University main building)

TRIZ-fest Program: October 13-14 Saint Petersburg State Polytechnical University

TRIZ Masters Summit Defense of thesis and certification of TRIZ Masters

October 15 A trip to Petrozavodsk with a visit to Altshuller’s grave and memorial. Participation in the closing meeting of student’s competition.

October 16 Saint Petersburg State Polytechnical University

Grand opening of the conference “Three Generations of TRIZ” Plenary session dedicated to G.S. Altshuller’s 80th Birthday. Reports by Regional Organizations and TRIZ Schools on TRIZ development and deployment Addresses by new TRIZ Masters.

October 17-18 Presentation of papers on Conference sections:

• Development of TRIZ and its applications • TRIZ education (for specialists, for teachers, for children) • Practical TRIZ (technological and soft applications)

Round tables on various topics October 19-21

Post Conference Educational Seminars Preliminary schedule and seminars’ fees

Lecturers and Seminar Topics: S. Ikovenko. «Competitive Patent Circumnavigation Strategies Using TRIZ» A. Lubomirsky. «Pragmatic S-Curve Analysis» V. Sibiryakov. «Selection and basis of investment strategies» L. Semenova. «When Standards don't work... Creative approach to Business» M. Gafitulin «The structure of a lesson on creativity» A. Guin «TRIZ-pedagogic – today and in the future»

14 BTSK soá 2/2006

October 19-22 Certification of TRIZ Specialists Levels 1-4 (Detailed information will be available at a later date)

Conference languages – Russian and English, synchronous translation. Participants’ registration – starting May 5 Hotel info and papers format requirements will be available on May 15th

CALL FOR PAPERS Presentations that interest attendees include: 1. Addresses and reports dedicated to the memory of G.S. Altsuller 2. Reports by Regional Organizations and TRIZ Schools on TRIZ development and

deployment 3. Development of TRIZ and its applications 4. TRIZ education 5. Practical TRIZ (technological and soft applications).

Register at www.triz-spb.ru, if you plan to deliver a paper, then please submit paper abstract with registration by June 30th. Click here to send your paper. Paper deadline – August 31st

PRESENTATIONS Bring your presentations in MS Word or PP formats (CD, diskettes, USB flash card).

TRIZfest 2006 Post Conference Educational Seminars

Preliminary schedule and seminars’ fees:

15 BTSK soá 2/2006

Taï Thò Ngoïc Thaûo

“Nhaø ñeïp khoâng baèng ñöôøng phoá ñeïp, ñöôøng phoá ñeïp khoâng baèng coâng vieân – quaûng tröôøng ñeïp” ñoù laø caâu noùi cuûa ngaøi thò tröôûng thaønh phoá Ñaïi Lieân – thaønh phoá caáp II thuoäc tænh Lieâu Ninh –Trung Quoác. Vaø, trong hai nhieäm kyø laøm thò tröôûng, ngaøi noùi nhö theá naøo, ngaøi laøm nhö theá naáy.

Ngaøi thò tröôûng

Ngaøi traïc tuoåi treân naêm möôi – caùi ñoä tuoåi ñuû giaø ñeå ñuùc keát nhöõng traûi nghieäm thaønh kinh nghieäm vaø ñuû treû ñeå söû duïng nhöõng kinh nghieäm ñaõ tích luõy ñöôïc nhaèm tieáp tuïc laøm nhieàu vieäc lôùn. Neáu noùi theo ngoân ngöõ cuûa ta, ngaøi thuoäc taàng lôùp con oâng chaùu cha, maø laïi laø cha oâng thuoäc goác thieät böï – con cuûa laõnh tuï Baïc Nhaát Ba – ngöôøi cuøng thôøi vôùi vò laõnh tuï Mao Traïch Ñoâng, ngaøi laø Baïc Hy Lai.

Baùo chí nöôùc ngoaøi noùi veà ngaøi nhö moät nhaân toá môùi ñaùng gôøm ôû Trung Quoác. Nhaø nöôùc Trung Quoác traân troïng ngaøi nhö moät haït gioáng quyù ñeå nhaân roäng vaø taïo ñieàu kieän cho ngaøi thöû thaùch ñeå ñôïi ñuùng thôøi ñieåm hoùa caây non thaønh ñaïi thuï; nhaân daân thaønh phoá Ñaïi Lieân noùi veà ngaøi thò tröôûng cuûa mình vôùi moät loøng töï haøo, quyù meán. Sau hai nhieäm kyø laøm thò tröôûng thaønh phoá Ñaïi Lieân, naêm 2002 ngaøi nhaän chöùc vuï môùi: chuû tòch tænh Lieâu Ninh. Hoâm ngaøi leân ñöôøng, hôn 5 trieäu daân noäi ngoaïi thaønh níu keùo, treân 200 ngaøn ngöôøi tröïc tieáp tieãn ñöa vaø khoùc suït suøi. Rieâng ngaøi, ñaõ hoaøn toaøn yeân taâm vôùi ñoäi nguõ keá thöøa maø trong thôøi gian ñöông nhieäm ngaøi ñaõ chuù taâm ñaøo taïo, ngaøi bieát giai ñoaïn “khôûi ñaàu nan” ñaõ qua, ñònh höôùng phaùt trieån thaønh phoá ñaõ ñöôïc vaïch ra, neàn taûng ñaõ ñöôïc xaây döïng vöõng vaøng, ngöôøi keá nhieäm chæ coøn taäp trung ñöa thaønh phoá Ñaïi Lieân tieán thaúng tôùi söï phoàn vinh thònh vöôïng. Lòch söû choïn ngaøi nhaän moät troïng traùch naëng neà hôn, sau gaàn moät naêm giöõ chöùc vuï chuû tòch tænh; baây giôø ñaây, ngaøi Baïc Hy Lai ñöông nhieäm chöùc boä tröôûng Boä thöông maïi nhaø nöôùc Trung Quoác.

Ñaïi Lieân – ñeâm hoâm tröôùc…

Ngöôøi khoång loà Trung Quoác ñi nhöõng böôùc ñaàu vaøo coâng cuoäc ñoåi môùi raát deø daët voán nhö baûn chaát ñaëc thuø cuûa ngöôøi phöông Ñoâng. Sau caùch maïng vaên hoùa, kinh teá xaõ hoäi cuûa Trung Quoác chòu nhöõng toån thaát thaät naëng neà; vaøo nhöõng naêm cuoái thaäp nieân 70, ñaõ coù soá lieäu noùi raèng Trung Quoác ngheøo hôn ñaát nöôùc ta vaøo cuøng moät thôøi ñieåm. Ñaõ theá, daân Trung Quoác ñoâng vaø ñaát Trung Quoác roäng, neân muoán xoay trôû ñeå ñoåi môùi thaät khoâng deã chuùt naøo. Nhaø nöôùc Trung Quoác ñaõ ñi töøng böôùc thaêm doø baèng caùch laáy Thaåm Quyeán – Haï Moân – Chu Haûi – Sôn Ñaàu laøm thí ñieåm môû cöûa: ñôït 1, naêm 1981; ñôït 2, naêm 1992 laø thaønh phoá Thöôïng Haûi vaø 13 thaønh phoá khaùc; ñôït 3, naêm 1995 Nhaø nöôùc baét ñaàu nhaân ñaïi traø moâ hình naøy ra toaøn quoác, ñôït naøy coù thaønh phoá Ñaïi Lieân, moät thaønh phoá caáp II thuoäc tænh Lieâu Ninh phía Ñoâng Baéc Trung Quoác. Thaønh phoá Ñaïi Lieân laø moät baùn ñaûo coù dieän tích 12.574 km2, trong ñoù 40% laø nuùi, 60% laø ñoàng baèng, daân soá khoaûng 5,7 trieäu; rieâng noäi thaønh chieám 50% quyõ ñaát vôùi khoaûng 2 trieäu ngöôøi daân. Tröôùc naêm 1995, thaønh

16 BTSK soá 2/2006

phoá Ñaïi Lieân laø moät thaønh phoá caûng bieån vaø coâng nghieäp naëng. Ba caùi ba loâ do theå cheá cuõ ñeå laïi maø Ñaïi Lieân phaûi mang: coâng nôï cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc; lao ñoäng doâi dö do chuyeån ñoåi coâng ngheä cuõ qua coâng ngheä môùi; gaùnh naëng xaõ hoäi, bao caáp nhieàu traùch nhieäm nhö: giöõ treû, maãu giaùo, daïy ngheà, tröôøng hoïc, chaêm soùc y teá v.v. ñaõ laøm cho chi phí ñaàu vaøo quaù cao ñeán noãi caùi aên cuõng khoâng ñuû noùi gì ñeán lo maëc, lo ôû vaø tích luõy ñeå phaùt trieån. Hay noùi caùch khaùc laø caû thaønh phoá lo veà phaàn thoâ vaø khoâng daùm nghó ñeán chuyeän höôûng thuï tinh hoa cuûa cuoäc soáng. Vaøo thôøi kyø naøy, thu nhaäp kinh teá gioáng nhö “tieàn vaøo nhaø khoù, gioù vaøo nhaø troáng“, ngöôøi daân thaønh phoá Ñaïi Lieân phaûi ñoái phoù vôùi caùi ñoùi, caùi reùt, caùi oâ nhieãm vaø ngheøo naøn laïc haäu quanh naêm suoát thaùng. Nhöõng daáu veát cuûa “ñeâm hoâm tröôùc” vaãn coøn hieån hieän ñeán hoâm nay, vì thôøi gian ñoåi môùi chæ coù chín naêm neân chöa kòp xoùa boû, ñoù laø nhöõng caên nhaø teä hôn oå chuoät; nhöõng heûm phoá laày loäi quanh co; moät moâi tröôøng soáng aåm thaáp, toái taêm, naëng neà, oâ nhieãm… vaø treân göông maët nhöõng ngöôøi daân lôùn tuoåi vaãn coøn haèn neùt öu tö cuûa moät thôøi khoù khaên vöøa qua.

Ñaïi Lieân – saùng hoâm sau…

Töø Baéc Kinh, ta coù theå ñi baèng ñöôøng boä, ñöôøng thuûy, ñöôøng xe löûa vaø ñöôøng haøng khoâng ñeå ñeán Ñaïi Lieân. Taïi saân bay Baéc Kinh, neáu ñeán Ñaïi Lieân ta maát khoaûng 1 giôø 15 phuùt bay, vôùi soá tieàn 720 nhaân daân teä (khoaûng 1,4 trieäu VNÑ) cho löôït ñi, coøn löôït veà chæ chieám 60%. Ñeå giaûi thích veà ñieàu naøy, ta coù theå hieåu khaùch vaõng lai ñeán Ñaïi Lieân thì ít, khaùch ñòa phöông vaø doanh nhaân ñeán Ñaïi Lieân ñeå ôû laïi laøm aên thì nhieàu, neân chuyeán bay veà raát ít ngöôøi. Saân bay Ñaïi Lieân laø saân bay noäi ñòa nhöng taáp naäp hôn saân bay quoác teá cuûa TP. HCM vaø ngöôøi ñeán chuû yeáu laø doanh nhaân Nhaät vaø Haøn Quoác; ngoaøi ra, coøn coù moät soá ñoâng khaùch du lòch noäi ñòa töø caùc tænh khaùc cuûa Trung Quoác ñoå veà tìm hieåu cô hoäi laøm aên vaø tham quan thaønh phoá môùi. Khaùc vôùi caùc thaønh phoá khaùc, saân bay thöôøng ñöôïc ñaët ôû vuøng ven; rieâng ôû Ñaïi Lieân nhaø cöûa laïi daøy ñaëc töø coång saân bay vaø ngöôïc laïi caøng vaøo saâu maät ñoä xaây döïng caøng thöa daàn vaø thoaùng ñaõng. Hai beân ñöôøng töø saân bay vaøo ñeán trung taâm thaønh phoá taát caû quyõ ñaát troáng ñeàu ñöôïc phuû xanh, khoâng phaûi laø phuû xanh töï nhieân maø laø moät söï chaêm chuùt quaù ñaùng, vì laù caây ñöôïc coá yù troàng xen keõ vôùi maøu saéc töông phaûn nhau vaø ñöôïc caét tæa thaønh nhieàu hình thuø vui maét, raát kyø coâng. ÔÛ ñaây, nhöõng con ñöôøng trong noäi thaønh roäng töø 60 meùt trôû leân vôùi nhieàu laøn xe vaø nhieàu daûi phaân caùch baèng caây xanh raát maùt maét. Ñeøn chieáu saùng coâng coäng laø loaïi ñeøn chuøm coù hình daùng gioáng caây boâng hueä ôû nöôùc ta, ñeøn naøy ñöôïc moâ phoûng theo moät loaïi hoa raát ñaëc bieät cuûa xöù sôû naøy. Neáu ñeå yù, ta seõ thaáy nhöõng cao oác ñaõ vaø ñang xaây döïng ôû ñaây khoâng chæ tuaân thuû nghieâm ngaët veà quy hoaïch, maø coøn ñöôïc khoáng cheá caû chieàu cao; chæ nhöõng cao oác ñöôïc choïn laø ñieåm nhaán cuûa thaønh phoá môùi coù chieàu cao vöôït troäi. Nhöõng cao oác naøy coù kieán truùc aùp ñaûo vaø ñöôïc choïn ñaët ñeå trong moät khoâng gian ñuû roäng cho moïi ngöôøi chieâm ngöôõng. Ñöôøng ôû ñaây khoâng chæ ñeå phuïc vuï giao thoâng, caây xanh ôû ñaây khoâng chæ laø taïo boùng maùt, ñeøn ôû ñaây khoâng coøn laø ñeå chieáu saùng vaø nhaø cöûa cuõng khoâng phaûi chæ ñeå ôû; taát caû nhöõng gì ñöôïc xaây döïng töø sau thôøi kyø ñoåi môùi ñaõ coù theå ñeå ta goïi laø nhöõng taùc phaåm ngheä thuaät! Hôn theá, neáu laø ngöôøi daân TP. HCM ñeán ñaây thì chaéc chaén seõ bò choaùng ngôïp bôûi raát nhieàu coâng vieân vaø quaûng tröôøng raát lôùn coù taïi ñaây, trong ñoù khoâng theå khoâng noùi ñeán quaûng tröôøng Tinh Haûi roäng 166 ha – quaûng tröôøng ñaõ ñöôïc coâng nhaän laø hoaønh traùng, ñeïp vaø quy moâ nhaát chaâu AÙ.

Treân nhöõng pano quaûng caùo, ngöôøi ta duøng töø romantic (laõng maïn) ñeå chæ veà thaønh phoá Ñaïi Lieân. Thaønh phoá naøy coù nuùi chaäp chuøng nuùi, maây chaäp chuøng maây, coù bieån laïnh nhöng mang veà gioù aám, coù nhieàu nhaùnh soâng vaø laïch bieån nhoû trong vaét chaûy ngang qua thaønh phoá taïo neân moät khung caûnh eâm ñeàm. Thaønh phoá coøn coù nhieàu di tích vôùi ñoä tuoåi chæ khoaûng hôn traêm naêm nhöng ñeïp vì thöôøng xuyeân ñöôïc giöõ gìn vaø toân taïo; coù nhöõng caên nhaø naèm vaét veûo treân löng chöøng nuùi taïo moät kieán truùc ñaëc thuø cuûa thaønh phoá nuùi. Nhieät ñoä ôû ñaây dao ñoäng töø 12 – 20 0C, khoâng khí se se ñuû laøm loøng ngöôøi man maùc; rieâng muøa ñoâng thì töø döông 5 0C ñeán aâm 15 0C. Vaø con trai xöù laïnh thì cao lôùn, con gaùi thì da traéng, maù ñoû hoàng hoàng. Do vò trí ñaëc thuø, töø tröôùc ñeán nay thaønh phoá Ñaïi Lieân laø thaønh phoá caûng bieån, nay caûng naøy ñaõ ñöôïc hieän ñaïi hoùa thaønh caûng lôùn nhaát phía Ñoâng Baéc Trung Quoác, haøng naêm ñoùn khoaûng 100 trieäu taán haøng hoùa ra vaøo caûng. Coâng nghieäp naëng veà cô khí, gang, theùp, hoùa chaát laø coâng nghieäp truyeàn thoáng cuûa thaønh phoá Ñaïi Lieân cuõng

17 BTSK soá 2/2006

ñöôïc saøng loïc laïi vaø ñöa ra vuøng xa ñeå daønh quyõ ñaát trong thaønh phoá cho coâng cuoäc chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Trong töông lai, thaønh phoá Ñaïi Lieân seõ laø thaønh phoá du lòch – dòch vuï – thöông maïi, aùp duïng coâng ngheä cao vaøo moïi hoaït ñoäng vaø chuù troïng coâng ngheä sinh hoïc. Phöông tieän giao thoâng coâng coäng ôû ñaây ñöôïc phaùt trieån raát sôùm, tröôùc khi naïn xe caù nhaân buøng phaùt. Ñaùng neå nhaát laø heä thoáng xe buyùt chæ khoaûng döôùi 1 phuùt/chuyeán vaø toûa nhanh ñi khaép caùc neûo ñöôøng. Ngoaøi ra, coøn coù xe ñieän, taøu hoûa, xe hôi; rieâng xe hai baùnh raát ít, neáu coù thì chuû yeáu laø xe ñaïp ñöôïc söû duïng theo kieåu reøn luyeän söùc khoûe. Thaønh phoá Ñaïi Lieân coøn laø chieác noâi ñaøo taïo daân theå thao nhaø ngheà cho Trung Quoác, rieâng moân ñieàn kinh Ñaïi Lieân khoâng coù ñoái thuû trong nöôùc. Veà giaù caû sinh hoaït thì reû hôn nhieàu so vôùi Baéc Kinh; thöùc aên ñeå phuïc vuï cho du khaùch chuû yeáu laø haûi saûn: nhöõng con haûi saâm, baøo ngö, möïc, caù bieån coøn soáng troâng thaät laï maét vaø ñöôïc caùc ñaàu beáp cheá bieán theo kieåu phöông Baéc raát ngon maø giaù laïi reû coù leõ laø vì saûn phaåm ñòa phöông.

Neáu ñeå yù, ta seõ thaáy ngöôøi daân ñòa phöông khoâng baét kòp vôùi toác ñoä phaùt trieån kinh teá neân dòch vuï thieáu tính chuyeân nghieäp vaø thöông maïi coøn keùm. Nhöõng doanh nhaân ôû ñaây khoâng coù bieåu hieän caêng thaúng, thao taùc chaäm; coù leõ phaàn saéc saûo, nhaïy beùn, taùo baïo ñaõ thuoäc veà caùc vò laõnh ñaïo Thaønh phoá? Ñeán ñaây ta seõ hieåu theá naøo laø “Nhaø nöôùc ñi tröôùc, laøng nöôùc theo sau”.

vaø… Ñaïi Lieân – ngaøy mai

Thaønh phoá Ñaïi Lieân khoâng coù nhöõng bieåu ngöõ mang noäi dung ca ngôïi Ñaûng – Nhaø nöôùc; coù chaêng laø nhöõng lôøi keâu goïi veà moâi tröôøng, veä sinh, vaên minh, lòch söï, v.v. Caùc cô quan quan troïng cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc Trung Quoác chæ ñeå moät taám baûng ñoàng khieâm toán tröôùc cöûa, coøn thì khoâng thaáy treo côø Ñaûng hay côø nöôùc tröôùc cô quan hay nhöõng nôi coâng coäng. Duø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc Trung Quoác coá tình tieàm aån vaøo beân trong xaõ hoäi nhöng du khaùch thì khoâng theå khoâng khaâm phuïc vì nhöõng thaønh töïu maø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc laøm ñöôïc ñaõ hieån hieän ôû thaønh phoá Ñaïi Lieân quaù thuyeát phuïc. Ngaøy mai cuûa thaønh phoá Ñaïi Lieân ñöôïc theå hieän baèng nhöõng döï aùn cuï theå coù teân goïi raát keâu: “Thaønh phoá – cuoäc soáng naêm sao”; “Thaønh phoá – ñieåm heïn ñeå haâm noùng tình yeâu”; “Thaønh phoá – thöông tröôøng cuûa thöông tröôøng” v.v. Taát caû nhöõng döï aùn treân ñaõ coù quy hoaïch chi tieát 1/500, ñaõ coù quyõ ñaát vaø coù moät soá döï aùn ñaõ ñöôïc trieån khai. Nhöõng ñieàu ñoù höùa heïn moät thaønh phoá Ñaïi Lieân non treû nhöng trong moät töông lai raát gaàn seõ vöôït qua caùc thaønh phoá ñaøn anh, duø coâng cuoäc ñoåi môùi ôû ñaây chæ môùi baét ñaàu töø naêm 1995. Nhöõng gì maø thaønh phoá Ñaïi Lieân hoâm nay vaø ngaøy mai coù ñöôïc ñaõ khaúng ñònh ngaøi thò tröôûng Baïc Hy Lai thaät söï laø moät vò laõnh ñaïo coù taàm nhìn mang daùng daáp cuûa moät vò laõnh tuï.

Söï thay da ñoåi thòt, söï phaùt trieån quaù nhanh vaø ñuùng höôùng cuûa thaønh phoá treû Ñaïi Lieân coù laøm cho TP. HCM cuûa ta suy nghó ñieàu gì khoâng?

“Con người ta không bị tổn thương nhiều bởi những gì xảy ra mà bởi chính những suy nghĩ của họ về chúng”.

Michel de Montaigne (1553-1592)

18 BTSK soá 2/2006

Döông Ngoïc Anh

“Phaùt minh” laïi nhöõng ñieàu ñaõ phaùt minh, theo toâi, laø moät caùch suy nghó raát lôïi, maëc duø hoaøn toaøn khoâng coù lôïi veà maët thöïc tieãn, nhöng raát coù lôïi veà maët phaùt trieån oùc saùng taïo.

Laáy thí duï thöôøng hay ñöôïc noùi ñeán laø sôïi daây noái boä lieân hôïp vôùi phím baám cuûa ñieän thoaïi. Ñôn giaûn chæ laø moät sôïi daây ñieän meàm xoaén. Muïc ñích cuûa noù chæ laø ñeå thay ñoåi khoaûng caùch töø boä lieân hôïp ñeán phím baám tuøy theo ngöôøi söû duïng ñöùng gaàn hay xa phím baám cuûa ñieän thoaïi.

Baét ñaàu laø töôûng töôïng chuùng ta coù moät maùy ñieän thoaïi. Khi ñöùng saùt phím baám, sôïi daây chæ cho pheùp nhaác boä lieân hôïp naèm ôû baøn leân tai ngöôøi ñöùng noùi (chieàu daøi ñoä hôn nöûa thöôùc). Baát chôït ñang noùi, muoán ra gheá ngoài ñeå noùi tieáp, sôïi daây baây giôø laø moät chöôùng ngaïi, laàn sau phaûi thay noù baèng moät sôïi daây daøi ñoä 1,5 m. Coù daây môùi, ngoài ôû gheá noùi chuyeän qua ñieän thoaïi thoaûi maùi xong roài, luùc ñaët boä lieân hôïp leân phím baám thì caùi sôïi daây 1,5 m naøy laïi laø moät sôïi vöôùng víu. Ñöông nhieân nhaø cheá taïo ñaõ cuoán sôïi daây daøi thaønh moät caùi loø xo, khoâng coù gì khoù khaên. Nhöng haõy töôûng töôïng chuùng ta laø ngöôøi ñaàu tieân nghó ra caùi “saùng kieán loø xo” ñoù. Thaät khoâng deã daøng, con ñöôøng lòch söû naøo ñaõ ñöa nhaø kyõ thuaät ñeán saùng kieán ñoù? Thaät khoù maø bieát ñöôïc chính xaùc. Coù theå coù raát nhieàu con ñöôøng khaû dó: moät söï tình côø khi nhìn vaøo nhöõng nhaùnh tay nhoû xíu cuûa nhaønh aêng-ti-goân (hoa Ti-gon) chaêng? Moät cuoäc laäp luaän coù tính baùc hoïc ñeå laøm thoáng nhaát nhöõng maâu thuaãn trong moät söï vaät chaêng?… toâi chaúng bieát ñöôïc. Nhöng sau khi coá gaéng, maø khoâng phaûi deã daøng, tìm ra nhöõng con ñöôøng xöa khaû dó ñaày buïi muø che laáp tröôùc khi daãn ngöôøi saùng cheá ñaït ñeán ñænh cao saùng taïo ñoù, chuùng ta töï thaáy tö duy mình ñöôïc phaùt trieån, ruùt ra ñöôïc nhieàu baøi hoïc veà söï phaùt minh, saùng cheá vaø söï laõng maïn trong taâm hoàn cuûa moät ngöôøi ñang duøng nhöõng saùng cheá kyõ thuaät “khoâ khan” cuõng baét ñaàu naåy nôû.

Baïn coù theå thöû nghieäm nhö theá vôùi baát kyø moät phaùt minh, saùng cheá naøo. Taát caû moïi phaùt minh, saùng cheá khi trôû veà thôøi ñieåm nguoàn goác cuûa noù cuõng ñeàu vó ñaïi theo ñuùng nghóa cuûa noù vaøo thôøi ñieåm ñoù. Laáy vieäc duøng caây gaäy ñeå khoeøo moät quaû chín treân caønh maø noùi. Töï xem mình laø moät ngöôøi coå xöa hay moät em beù soáng coâ laäp maø nghó ra saùng cheá ñoù, baïn seõ thaáy saùng cheá ñoù hoaøn toaøn khoâng deã daøng.

Haõy trôû veà saùng cheá maùy ñieän thoaïi cuûa Edison xuaát phaùt töø yù töôûng veà aûnh höôûng thuaän nghòch cuûa dao ñoäng cô vaø dao ñoäng ñieän… , hay saùng cheá veà ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha döïa treân nhöõng heä quaû lieân tieáp cuûa doøng ñieän caûm öùng do töø tröôøng quay laàn löôït gaây ra, söï saùng cheá ra pheùp tính tích phaân, cuï theå laø coâng thöùc Newton-Leibniz döïa treân yù töôûng chia maõi ñeán voâ cuøng nhoû moät ñaïi löôïng bieán thieân… Vaø cuõng ñöøng xem thöôøng nhöõng saùng cheá nhoû hoaëc vui theo kieåu Christophe Colomb ñaäp kheõ ñaàu quaû tröùng luoäc coøn voû ñeå ñaët noù ñöùng thaúng treân baøn tieäc.

Vaán ñeà ôû ñaây khoâng phaûi laø baûn thaân phaùt minh, saùng cheá maø laø nhöõng con ñöôøng khaû dó ñeå daãn ñeán phaùt minh, saùng cheá. Vaø vaán ñeà ôû ñaây cuõng khoâng phaûi laø tìm moät lôïi ích thöïc tieãn maø laø vieäc sau chính laø tieàn ñeà giaùn tieáp nhöng heát söùc gaàn cuûa vieäc tröôùc.

19 BTSK soá 2/2006

Tuù Anh∗

TT - Thaät laï khi trong thôøi ñaïi phaùt trieån nhö vuõ baõo cuûa coâng ngheä truyeàn thoâng, nhöõng göông maët laõnh ñaïo haøng ñaàu cuûa theá giôùi trong caùc lónh vöïc chính trò, kinh teá, vaên hoùa laïi quaû quyeát bí maät thaønh coâng cuûa mình naèm ôû yeáu toá “tieáp xuùc con ngöôøi”.

Theo tieát loä cuûa taïp chí chuyeân veà kinh teá Fortune, nhöõng nhaân vaät ñaày quyeàn löïc naøy thöôøng phaûi ñöa ra haøng chuïc quyeát ñònh quan troïng moãi ngaøy, laïi ñaët öu tieân cho nhöõng moái quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi.

Hoï khoâng thích thuù laém vôùi nhöõng email hay ñieän thoaïi di ñoäng theá heä môùi ña chöùc naêng; hoï choïn caùch noùi chuyeän tröïc dieän vôùi ñoái taùc hoaëc vôùi nhaân vieân thuoäc quyeàn. Thaäm chí nhieàu ngöôøi trong soá hoï hieän chuyeån sang taäp yoga vaø thieàn ñeå gìn giöõ tính nhaân baûn cuûa mình.

Taïp chí Fortune ñaõ lieät keâ möôøi göông maët tieâu bieåu.

Hank Paulson laø chuû tòch Ngaân haøng ñaàu tö quoác teá huøng maïnh Goldman Sachs. OÂng chaúng bao giôø duøng email ñeå trao ñoåi thoâng tin hay thöông löôïng vaø oâng cuõng coá tình khoâng theøm hoïc caùch söû duïng email duø coù raát nhieàu ngöôøi saün loøng chæ daãn. Traùi laïi oâng thöïc hieän ñeán 200 cuoäc goïi ñieän thoaïi moãi ngaøy ñeå baøn chuyeän laøm aên.

OÂng laäp luaän raèng kieåu trao ñoåi qua email laø khoâng hieäu quaû vì noù laøm giaûm ñi cô hoäi noùi chuyeän tröïc tieáp vôùi ngöôøi khaùc. Thöôïng nghò só Myõ John McCain, chuû tòch taäp ñoaøn Starbucks Howard Shultz, vaø giaùm ñoác aâm nhaïc cuûa Trung taâm Lincoln taïi New York, oâng Winton Marsalis, cuõng thuoäc nhoùm ngöôøi chaúng theøm duøng email vì lyù do nhö oâng Paulson.

Marissa Mayor, phoù giaùm ñoác cuûa Google, môû roäng cöûa phoøng laøm vieäc cuûa mình 90 phuùt moãi ngaøy vaøo buoåi chieàu ñeå tieáp baát kyø ai muoán gaëp baø. Taát caû ñeàu ñöôïc leân danh saùch, keå caû noäi dung caùc yeâu caàu laøm vieäc.

Duø laø laõnh ñaïo cuûa taäp ñoaøn kinh doanh dòch vuï Internet huøng maïnh haøng ñaàu theá giôùi, baø Mayor laïi cho raèng email vaø caùc cuoäc goïi ñieän thoaïi laïi khoâng höõu duïng baèng caùch tieáp xuùc tröïc tieáp.

∗ Tuoåi treû thöù naêm, 16/03/2006

Bill Gross dùng yoga để thư giãn

20 BTSK soá 2/2006

Theo baø, ñoù laø caùch hay nhaát ñeå bieát ñöôïc taâm tö vaø nguyeän voïng thaät söï töø caùc thuoäc caáp cuûa mình.

Alan Lafley, chuû tòch cuûa taäp ñoaøn Proctor & Gamble, cuõng coù caùch laøm vieäc khoâng gioáng ai. OÂng ñaët ra lòch laøm vieäc caêng trong moät giôø, sau ñoù laø 15 phuùt nghæ ngôi ñeå raûo voøng quanh cô quan, taùn gaãu vôùi nhaân vieân. Trong phoøng laøm vieäc cuûa oâng ñaët gheá ñeäm maøu hoàng phaán vaø oâng cho trang trí phoøng thaät haáp daãn vaø thuaän lôïi ñeå nhaân vieân thích vaøo ngoài noùi chuyeän hoaëc laøm vieäc. OÂng coù caùch giöõ thaêng baèng cho tinh thaàn vaø giöõ gìn söùc khoûe laø 30 phuùt thieàn moãi ngaøy.

Bill Gross, tröôûng boä phaän ñaàu tö cuûa PIMCO, cuõng coù caùch giöõ gìn söùc khoûe töông töï, nhöng cao caáp hôn: oâng taäp yoga ñeán 90 phuùt moãi ngaøy. Ñaëc bieät, trong quaûn lyù coâng vieäc oâng chaúng theøm trang bò ñieän thoaïi di ñoäng cho mình nhö baát kyø laõnh ñaïo cao caáp naøo.

Carlos Ghosn, giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa hai haõng xe hôi haøng ñaàu laø Renault vaø Nissan, raát baän roän nhöng chöa bao giôø ñem vieäc veà nhaø laøm. Ñoái vôùi oâng, maùi nhaø laø nôi daønh rieâng cho gia ñình. Jane Friedman, giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa nhaø xuaát baûn Harper Collins, cuõng coù suy nghó töông töï. Baø luoân bieát caùch ñieàu tieát coâng vieäc hôïp lyù vì cho raèng khi ñeå bò coâng vieäc doàn eùp seõ khoâng coù khaû naêng ra phaùn quyeát saùng suoát. Nhöng nhaø thieát keá thôøi trang danh tieáng Vera Wang laïi coù kieåu laøm vieäc raát ngheä só vaø cuõng raát khoâng gioáng ai: baø ñieàu haønh coâng vieäc ngay töø giöôøng nguû cuûa mình, coù khi caû ngaøy baø chæ ôû treân giöôøng ñeå suy tö veà coâng vieäc.

Taïp chí Fortune keát luaän: bí quyeát khaùc cuûa nhöõng con ngöôøi thaønh ñaït keå treân laø bieát thö giaõn thích hôïp ñeå giöõ cho mình luoân saùng suoát choïn loïc nhöõng thoâng tin caàn thieát cho coâng vieäc thay vì ñaém chìm vaøo beå thoâng tin (töùc khoâng quaù ñeå phuï thuoäc vaøo caùc coâng ngheä thoâng tin).

Leâ Ñaêng Doanh∗

Naêm 2005 naøy, caû boán nöôùc Ñöùc, Thuïy syõ, Israel vaø Hoa Kyø ñeàu nhaän Albert Einstein laø coâng daân cuûa nöôùc hoï vaø cöû haønh troïng theå leã kyû nieäm ngaøy 100 naêm Einstein coâng boá boán coâng trình gaây chaán ñoäng khoâng chæ ngaønh vaät lyù maø coøn laøm ñaûo loän nhaän thöùc cuûa loaøi ngöôøi veà khoâng gian, thôøi gian, vuõ truï, naêng

löôïng…

Chöa bao giôø trong lòch söû nhaân loaïi laïi coù söï kyø laï ñeán nhö vaäy: moät thanh nieân 26 tuoåi, laøm chuyeân vieân cho Sôû caáp baèng saùng cheá Thuïy Só ôû Bern (Thuïy Só), chöa ñoã tieán só, chöa heà coù teân tuoåi trong giôùi khoa hoïc, coâng boá laàn löôït boán coâng trình treân taïp chí “Annalen der Physik” (Taïp chí Vaät lyù), taïo döïng moät lyù thuyeát hoaøn toaøn môùi so vôùi vaät lyù hoïc thôøi baáy giôø. Ngöôøi ta ñaõ nghieân cöùu khoái oùc cuûa Einstein sau khi oâng qua ñôøi ñeå hy

∗ Tia saùng soá 8: 20/07/2005

Nguoàn www.courtjones.com/

21 BTSK soá 2/2006

voïng giaûi thích nguoàn goác sinh hoïc cuûa söï saùng taïo ñoäc nhaát voâ nhò naøy. Haøng traêm coâng trình ñaõ vieát veà nhaân caùch, tieåu söû cuûa oâng. Thaønh töïa khoa hoïc cuûa oâng ñaõ ñöôïc lòch söû thöøa nhaän. Nhaân caùch lôùn, ñoäc ñaùo cuûa oâng vöôït leân taát caû trôû ngaïi ñeå saùng taïo: söï ngheøo khoù thôøi thô aáu vaø thanh nieân, söï ñoá kî cuûa ngöôøi ñôøi, söï ñe doïa ñeán sinh maïng cuûa chuû nghóa phaùt xít ôû nöôùc Ñöùc. Phaûi löu vong sang Myõ, oâng ñaõ caûnh baùo veà nguy cô nöôùc Ñöùc quoác xaõ coù theå saûn xuaát bom nguyeân töû vaø cuoái ñôøi, laø moät chieán syõ hoøa bình leân aùn chính quyeàn Myõ laïm duïng söùc maïnh cuûa vuõ khí haït nhaân. Khoâng nghi ngôø gì nöõa, nhaø khoa hoïc vó ñaïi Einstein laø moät nhaân caùch lôùn, ñoäc ñaùo raát ñaùng ñeå cho caùc theá heä mai sau noi göông vaø hoïc taäp.

Töï nhieân

Ñieàu noåi baät ñaàu tieân cuûa oâng laø tính ñoäc laäp vaø söï caêm gheùt moïi söï troùi buoäc goø boù. Laø moät hoïc sinh coù hoïc löïc khaù nhöng khoâng xuaát saéc, oâng luoân bò thaày giaùo maéng moû, raày la veà ñieàu ñöôïc moâ taû laø “söï cöùng ñaàu, cöùng coå” cuûa oâng. OÂng so saùnh caùc thaày giaùo quaù nghieâm nghò cuûa tröôøng phoå thoâng cô sôû ôû Munich (Muenchen) vôùi caùc “cai, ñoäi”. Vaø caùc thaày giaùo cuõng naëng lôøi vôùi hoïc troø Einstein: “Chæ söï coù maët cuûa troø Einstein trong lôùp cuõng ñaõ laøm giaûm kyû cöông cuûa lôùp hoïc”. Moät giaùo sö ôû tröôøng ñaïi hoïc than phieàn: “Anh laø ngöôøi thoâng minh nhöng quaù cöùng ñaàu. Anh chaúng nghe ai bao giôø”. Nhöng ñoù laïi chính laø moät ñöùc tính cuûa Einstein: khoâng chòu khuaát phuïc tröôùc baát kyø moät uy theá naøo neáu khoâng chöùng minh ñöôïc leõ phaûi khoa hoïc. OÂng vieát trong thö cho moät ngöôøi baïn: “Khuaát phuïc tröôùc quyeàn uy laø keû thuø cuûa chaân lyù”. Trong khoa hoïc vaät lyù, khi coøn ñi hoïc oâng ñaõ khoâng ngöøng tranh caõi vôùi caùc giaùo sö. Sau naøy tröôùc vua nöôùc Phoå hay quoác tröôûng Hitler ñaày quyeàn uy, oâng khoâng bao giôø chòu cuùi ñaàu ñeå thay ñoåi quan ñieåm cuûa mình. OÂng luoân coù khaû naêng ñaët ra nhöõng caâu hoûi, suy nghó veà nhöõng vaán ñeà maø ngöôøi khaùc cho raèng ñaõ trôû thaønh chaân lyù nhö quan nieäm veà thôøi quan vaø khoâng gian. Nhöõng phaùt minh cuûa oâng ñaõ laøm ñaûo loän haún nhöõng quan nieäm veà thôøi gian, khoâng gian, toác ñoä, veà töông quan giöõa khoái löôïng vaø naêng löôïng.

OÂng raát nhaát quaùn vôùi mình trong tö duy cuõng nhö trong sinh hoaït. Khoâng chòu ñöôïc söï goø boù phaûi ngoài yeân trong moät caùi khaên cuûa oâng thôï caïo, oâng raát ít khi ñi caét toùc, caïo raâu. Raâu toùc cuûa oâng taïo cho oâng moät hình aûnh ñoäc ñaùo khi oâng ñöùng giöõa caùc nhaø khoa hoïc trang phuïc, ñaàu toùc chænh teà. Khoâng chòu söï goø boù cuûa thaét löng, oâng thöôøng xuyeân maëc quaàn khoâng coù thaét löng vaø moät tay caàm phaán vieát leân baûng coøn tay kia phaûi keùo quaàn khi giaûng treân giaûng ñöôøng ñaïi hoïc. Hình aûnh naøy ñaõ ñöôïc sinh vieân vaø voâ soá ngöôøi hieáu kyø ghi laïi khi ñoå xoâ ñeán chaät cöùng giaûng ñöôøng ñaïi hoïc ôû Berlin ñeå nghe oâng hay chæ ñeå nhìn thaáy oâng. Coù ngöôøi cho raèng nhöõng thoùi quen ñoù hay caû vieäc ñi giaøy khoâng bít taát laø laäp dò nhöng thaät ra taát caû nhöõng ñieàu ñoù chæ theå hieän moät nhaân caùch maïnh, moät nieàm xaùc tín vaøo nhöõng giaù trò lôùn maø oâng theo ñuoåi, khoâng phuï thuoäc vaøo thoùi quen thöôøng tình cuûa soá ñoâng hay phaùn xeùt cuûa ngöôøi ñôøi.

Töï do

OÂng cuõng khoâng chaáp nhaän ñöôïc vieäc dieãu binh, moät leã tieát quen thuoäc ôû nöôùc Phoå quaân phieät vaø nöôùc Ñöùc quoác xaõ thôøi ñoù. OÂng nhaän xeùt: “Thaät laø moät ñieàu laï kyø khi caû traêm ngöôøi phaûi böôùc chaân vaø vung tay nhö nhau theo nhòp chæ huy cuûa moät ngöôøi khaùc”. Theo oâng, ñoù laø söï bieåu hieän cuûa söï haïn cheá töï do vaø nhaân caùch cuûa con ngöôøi. Cuõng may maén

22 BTSK soá 2/2006

cho oâng, chæ vì moät taät nhoû voâ haïi ôû chaân maø caùc baùc syõ quaân ñoäi Phoå ñaõ töø choái nhaän oâng vaøo quaân ñoäi theo leänh toång ñoäng vieân cho Theá chieán I.

Khi veà giaø, tröôùc nhieàu ñieàu baát öng trong xaõ hoäi luùc ñoù, oâng ñaõ thoå loä yù nghó: “Neáu baây giôø ñöôïc laøm haïi cuoäc ñôøi, toâi seõ khoâng muoán laøm moät nhaân vaät quan troïng, khoâng muoán laøm baùc syõ hay thaày giaùo maø chæ muoán laøm oâng thôï haøn hay thôï söûa oáng nöôùc ñeå ñöôïc höôûng söï töï do ít oûi maø con ngöôøi coøn coù ñöôïc trong xaõ hoäi hieän nay”.

Söï saéc saûo cuûa oâng phaùt hieän ra nhöõng phi lyù vaø maâu thuaãn nhoû nhaët nhaát trong laäp luaän maø oâng ñaõ reøn ñöôïc trong khi laøm chuyeân vieân cuûa Sôû caáp baèng saùng cheá ôû Bern laøm cho nhöõng keû baát taøi, bòp bôïm, giaû traù caêm gheùt.

OÂng khoâng bao giôø sôøn loøng hoaëc chuøn böôùc tröôùc khoù khaên hay traéc trôû trong cuoäc soáng. Toát nghieäp vôùi nhöõng ñieåm soá khoâng coù gì xuaát saéc vaø nhöõng nhaän xeùt keùm thuaän lôïi cuûa moät soá giaùo sö khaét khe, oâng khoù tìm ñöôïc vieäc laøm. Ngay caû ôû moân vaät lyù, ñieåm soá cuûa oâng cuõng khoâng coù gì noåi baät trong baûng ñieåm ñaïi hoïc. Trong soá caùc baïn beø toát nghieäp, oâng laø ngöôøi duy nhaát khoâng xin ñöôïc vieäc laøm. OÂng ñaõ göûi haøng taù thö tìm vieäc ñi khaép caùc tröôøng ñaïi hoïc ôû khaép nöôùc Ñöùc, Thuïy Só ñeå xin laøm trôï lyù maø khoâng thaønh coâng. Caùc nhaø vieát söû coøn tìm ñöôïc tôø bieân nhaän cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Zurich ñaõ töø choái nhaän oâng laøm nghieân cöùu sinh vaø hoaøn traû laïi oâng tieàn leä phí 230 ñoàng Franken. OÂng ñaõ phaûi ñaêng baùo ñeå xin daïy tö vaø keøm hoïc sinh hoïc theâm treân tôø baùo “Berner Anzeiger” maø hieän nay vaãn coøn löu ñöôïc. Taát caû nhöõng khoù khaên ñoù laøm boá oâng lo laéng vaø phieàn loøng trong khi oâng thaûn nhieân vaø kieân trì töï hoïc, töï ñoïc, suy nghó. Döôøng nhö taát caû nhöõng baát öng ñoù chæ laøm taêng theâm söùc maïnh noäi taâm cuûa oâng ñeå saùng taïo.

Vaø töï troïng

OÂng luoân coi troïng töï hoïc, töï nghieàn ngaãm trong söï “coâ ñoäc” cuûa rieâng mình. Moät tuaàn laøm vieäc 48 giôø taïi baøn giaáy ôû Sôû, chaøng trai Einstein ñaõ töï ñoïc vaø thaâu toùm khoa hoïc vaät lyù thôøi baáy giôø ñeå vieát ra nhöõng phaùt minh vó ñaïi. OÂng coi troïng söï töï hoïc hay söï “coâ ñôn kyø dieäu” ñeán möùc oâng khuyeân caùc sinh vieân toát nghieäp neân nhaän coâng vieäc cuûa ngöôøi gaùc ñeøn bieån treân moät haûi ñaûo xa xoâi ñeå coù thì giôø töï nghieân cöùu. Ngaøy nay, ngöôøi ta cho raèng coù leõ oâng laø ngöôøi cuoái cuøng trong lòch söû nhaân loaïi ñaõ chæ moät mình vôùi caây buùt vaø nhöõng trang giaáy keû ca roâ töø vôû hoïc troø ñaõ coù ñöôïc nhöõng phaùt minh ñoäng trôøi nhö vaäy. Song, ñieàu naøy khoâng heà thay ñoåi taàm quan troïng cuûa vieäc töï hoïc, töï suy nghó vaø töï hình thaønh chuû kieán cuûa mình.

Bò boïn quoác xaõ phæ baùng vaø ñe doïa ñeán tính maïng veà nguoàn goác Do Thaùi cuûa mình trong nöôùc Ñöùc, naêm 1933 oâng sang Myõ vaø giaûng daïy, nghieân cöùu taïi Ñaïi hoïc Princeton vaø qua ñôøi ôû ñoù. Tröôùc nguy cô nöôùc Ñöùc quoác xaõ coù theå vaän duïng lyù thuyeát cuûa oâng ñeå cheá taïo bom nguyeân töû – moät heä quaû maø oâng khoâng heà löôøng tröôùc – oâng ñaõ kyù moät thö taäp theå göûi cho Toång thoáng Hoa Kyø ñeà xuaát vieäc cheá taïo bom nguyeân töû. Sau naøy, khi hai quaû bom nguyeân töû neùm xuoáng Nhaät Baûn, oâng ñaõ hoái haän veà böùc thö cuûa mình vaø trôû thaønh nhaø khoa hoïc haøng ñaàu phaûn ñoái vieäc söû duïng vuõ khí haït nhaân.

Töø con ngöôøi, söï saùng taïo vaø nhaân caùch lôùn cuûa Einstein coù theå suy nghó nhieàu veà caùch ñaøo taïo nhaân taøi cuûa chuùng ta.