sở giáo dục và Đào tạo tp.Đà nẵng trường thpt quang trung

Sở Giáo Dục và Đào Tạo TP.Đà NẵngSở Giáo Dục và Đào Tạo TP.Đà NẵngTrường THPT Quang TrungTrường THPT Quang Trung

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬBÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

Tiết 16Tiết 16

I. I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG ::I.I. Sự phản xạ của Sự phản xạ của

sóngsóng

1.1. Sự phản xạ của Sự phản xạ của

Sóng trên vật cản Sóng trên vật cản

cố định.cố định.


sóng trên vật cản sóng trên vật cản

tự dotự do

II.II. Sóng dừngSóng dừng::

1.1. Sóng dừng trên Sóng dừng trên

1 sợi dây có 2 đầu 1 sợi dây có 2 đầu

cố địnhcố định



cố định, 1 đầu tự cố định, 1 đầu tự

dodo

III.III. Củng cốCủng cố::

IV.IV. Câu hỏi về Câu hỏi về

nhànhà::

1. 1. Phản xạ của sóng trên vật cản cố địnhPhản xạ của sóng trên vật cản cố địnhThí nghiệmThí nghiệm::

♥ ♥ Một sợi dây mềm, dài, có một đầu Q gắn vào tường. Một sợi dây mềm, dài, có một đầu Q gắn vào tường. Cầm đầu P căng mạnh cho dây nằm ngang, giật mạnh đầu P Cầm đầu P căng mạnh cho dây nằm ngang, giật mạnh đầu P lên phia trên, rồi hại ngay về chỗ cũlên phia trên, rồi hại ngay về chỗ cũ ♥ ♥ Như vậy, biến dạng của dây hướng lên trên và truyền từ Như vậy, biến dạng của dây hướng lên trên và truyền từ P đến Q. Đến Q, nó phản xạ trở lại từ Q về P, nhưng biến dạng P đến Q. Đến Q, nó phản xạ trở lại từ Q về P, nhưng biến dạng của dây hướng xuống dướicủa dây hướng xuống dưới

Vậy, khi phản xạ trên vật cản cố định, biến dạng đã bị đổi Vậy, khi phản xạ trên vật cản cố định, biến dạng đã bị đổi chiều.chiều.

Kết luậnKết luận: : Khi phản xạ trên vật cản cố định, sóng phản xạ luôn luôn Khi phản xạ trên vật cản cố định, sóng phản xạ luôn luôn ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ.ngược pha với sóng tới ở điểm phản xạ.

C1C1:: Vật cản ở đây là gì? Vật cản ở đây là gì?

Vật cản ở đây là đầu dây gắn vào tườngVật cản ở đây là đầu dây gắn vào tường

I. I. SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG SỰ PHẢN XẠ CỦA SÓNG ::I.I. Sự phản xạ của Sự phản xạ của

sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

2. 2. Phản xạ của sóng trên vật cản tự doPhản xạ của sóng trên vật cản tự doThí nghiệmThí nghiệm: :

♥ ♥ Một sợi dây mềm, dài, có một đầu Q được thả thõng Một sợi dây mềm, dài, có một đầu Q được thả thõng xuống tự do, cầm đầu P giật mạnh sang bên phải, rồi trở về xuống tự do, cầm đầu P giật mạnh sang bên phải, rồi trở về ngay, tạo ra 1 biến dạng nhỏ hướng sang phải.ngay, tạo ra 1 biến dạng nhỏ hướng sang phải.

♥ ♥ Khi truyền đến đầu Q, biến dạng cũng phản xạ trở lại, Khi truyền đến đầu Q, biến dạng cũng phản xạ trở lại, nhưng biến dạng của dây vẫn hướng sang phải, tức là không bị nhưng biến dạng của dây vẫn hướng sang phải, tức là không bị đổi chiều.đổi chiều.

Kết luậnKết luận: :

Khi phản xạ trên vật cản tự do, sóng phản xạ luôn luôn Khi phản xạ trên vật cản tự do, sóng phản xạ luôn luôn cùng pha với sóng tới ở điểm phản xạ.cùng pha với sóng tới ở điểm phản xạ.

C2C2: Vật cản ở đây là gì?: Vật cản ở đây là gì?

Vật cản ở đây là đầu dây tự doVật cản ở đây là đầu dây tự do

II. II. SÓNG DỪNGSÓNG DỪNG::I.I. Sự phản xạ của Sự phản xạ của

sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

Ta xét sóng dừng trên 1 sợi dâyTa xét sóng dừng trên 1 sợi dây..

♥ ♥ Đầu dây Q gắn vào tường, đầu dây P dao động liên tục, Đầu dây Q gắn vào tường, đầu dây P dao động liên tục, thì sóng tới và sóng phản xạ liên tục gặp nhau và giao thoa với thì sóng tới và sóng phản xạ liên tục gặp nhau và giao thoa với nhau (vì chúng là 2 sóng kết hợp)nhau (vì chúng là 2 sóng kết hợp)

Định nghĩa sóng dừng:

♥ ♥ Kết quả là trên sợi dây xuất hiện những điểm luôn luôn Kết quả là trên sợi dây xuất hiện những điểm luôn luôn

đứng yên (gọi là những đứng yên (gọi là những nútnút) và những điểm luôn luôn dao ) và những điểm luôn luôn dao

động với biên độ lớn nhất (gọi là những động với biên độ lớn nhất (gọi là những bụngbụng))

Sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện các Sóng truyền trên sợi dây trong trường hợp xuất hiện các nút và các bụng gọi là sóng dừngnút và các bụng gọi là sóng dừng

I.I. Sự phản xạ của Sự phản xạ của

sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

a) Vì P, Q là 2 đầu sợi dây cố định, nên tại P và Q có 2 nút.a) Vì P, Q là 2 đầu sợi dây cố định, nên tại P và Q có 2 nút.

♥ ♥ Các nút nằm cách P và Q những khoảng bằng Các nút nằm cách P và Q những khoảng bằng số số nguyên lần nửa bước sóng.nguyên lần nửa bước sóng.

1. 1. Sóng dừng trên một sợi dây có hai đầu cố địnhSóng dừng trên một sợi dây có hai đầu cố định

b) b) Vị trí các nút Vị trí các nút ::

♥ ♥ Khoảng cách giữa hai nút liên tiếp là Khoảng cách giữa hai nút liên tiếp là λλ/2/2c) c) Vị trí các bụng Vị trí các bụng ::

♥ ♥ Các bụng nằm cách P và Q những khoảng bằng Các bụng nằm cách P và Q những khoảng bằng số lẻ số lẻ lần lần λλ/4/4 ♥ ♥ Khoảng cách giữa hai bụng liên tiếp là Khoảng cách giữa hai bụng liên tiếp là λλ/2/2Chú ýChú ý:: Xen kẻ giữa 2 nút là 1 bụng, nằm cách đều 2 mút đó.Xen kẻ giữa 2 nút là 1 bụng, nằm cách đều 2 mút đó.

d) d) Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có 2 đầu cố địnhĐiều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có 2 đầu cố định::

là: là: chiều dài của sợi dây bằng số nguyên lần nửa bước sóngchiều dài của sợi dây bằng số nguyên lần nửa bước sóng

2

kl Chú ýChú ý:: Số nguyên k cũng bằng Số nguyên k cũng bằng

số bụng sóng quan sát đượcsố bụng sóng quan sát được

II. II. SÓNG DỪNGSÓNG DỪNG::


sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

a) Đầu P cố định nên là một nút. Đầu Q thả tự do nên là một a) Đầu P cố định nên là một nút. Đầu Q thả tự do nên là một bụngbụng

2. 2. Sóng dừng trên một sợi dây có 1 đầu cố Sóng dừng trên một sợi dây có 1 đầu cố định, 1 đầu tự dođịnh, 1 đầu tự do

b)b) Khoảng cách giữa hai nút liên tiếp vẫn là Khoảng cách giữa hai nút liên tiếp vẫn là λλ/2/2

e) e) Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có 1 đầu cố định, 1 Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có 1 đầu cố định, 1 đầu tự dođầu tự do::

là: là: chiều dài của sợi dây bằngchiều dài của sợi dây bằng số lẻ lần số lẻ lần λλ/4/4

II. II. SÓNG DỪNGSÓNG DỪNG::

c)c) Xen kẻ giữa 2 nút là 1 bụng Xen kẻ giữa 2 nút là 1 bụng

d)d) Khoảng cách giữa hai bụng liên tiếp vẫn là Khoảng cách giữa hai bụng liên tiếp vẫn là λλ/2/2

4)12(

kl Chú ýChú ý:: số bụng sóng quan sát số bụng sóng quan sát được là ( k + 1 )được là ( k + 1 )


sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

Câu hỏi 1Câu hỏi 1:: Sự phản xạ của sóng trên vật cản cố Sự phản xạ của sóng trên vật cản cố định có đặc điểm gì ?định có đặc điểm gì ?

Sóng phản xạ luôn ngược pha với sóng tới tại Sóng phản xạ luôn ngược pha với sóng tới tại điểm phản xạ ( là vật cản cố định )điểm phản xạ ( là vật cản cố định )

Câu hỏi 2Câu hỏi 2:: Sự phản xạ của sóng trên vật cản tự do Sự phản xạ của sóng trên vật cản tự do có đặc điểm gì ?có đặc điểm gì ? Sóng phản xạ luôn cùng pha với sóng tới tại Sóng phản xạ luôn cùng pha với sóng tới tại điểm phản xạ ( là đầu dây tự do )điểm phản xạ ( là đầu dây tự do )

Câu hỏi 3Câu hỏi 3:: Sóng dừng được tạo thành từ nguyên Sóng dừng được tạo thành từ nguyên nhân gì ?nhân gì ?

Sóng dừng được tạo thành do sự giao thoa giữa Sóng dừng được tạo thành do sự giao thoa giữa sóng tới và sóng phản xạ sóng tới và sóng phản xạ


sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

Câu hỏi 4Câu hỏi 4:: Nút, bụng của sóng dừng là gì?Nút, bụng của sóng dừng là gì?

Nút là điểm mà tại đó luôn luôn đứng yênNút là điểm mà tại đó luôn luôn đứng yên

Bụng là điểm mà tại đó luôn luôn dao động với Bụng là điểm mà tại đó luôn luôn dao động với biên độ cực đạibiên độ cực đại

Câu hỏi 5Câu hỏi 5:: Nêu điều kiện để có sóng dừng trên sợi Nêu điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có 2 đầu cố định ?dây có 2 đầu cố định ?

Câu hỏi 6Câu hỏi 6:: Nêu điều kiện để có sóng dừng trên sợi Nêu điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có 1 đầu cố định, 1 đầu tự do ?dây có 1 đầu cố định, 1 đầu tự do ?

2

kl

4)12(

kl

Chú ýChú ý:: Số nguyên k cũng bằng Số nguyên k cũng bằng số bụng sóng quan sát đượcsố bụng sóng quan sát được

Chú ýChú ý:: số bụng sóng quan sát số bụng sóng quan sát được là ( k + 1 )được là ( k + 1 )


sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

Câu hỏi 7Câu hỏi 7:: Chọn câu ĐÚNGChọn câu ĐÚNG

Tại điểm phản xạ thì sóng phản xạ :Tại điểm phản xạ thì sóng phản xạ :

A.A. luôn ngược pha với sóng tới luôn ngược pha với sóng tới

B.B. ngược pha với sóng tới nếu vật cản là cố địnhngược pha với sóng tới nếu vật cản là cố định

C.C. ngược pha với sóng tới nếu vật cản là tự dongược pha với sóng tới nếu vật cản là tự do

D.D. cùng pha với sóng tới nếu vật cản là cố địnhcùng pha với sóng tới nếu vật cản là cố định

Câu hỏi 8Câu hỏi 8:: Chọn câu ĐÚNGChọn câu ĐÚNG

Trong hệ sóng dừng trên một sợi dây, khoảng Trong hệ sóng dừng trên một sợi dây, khoảng cách giữa 2 nút hoặc 2 bụng liên tiếp bằng :cách giữa 2 nút hoặc 2 bụng liên tiếp bằng :

D. một nửa bước sóng

B.B. hai bước sóng hai bước sóng

C. một phần tư bước sóng

A.A. một bước sóng một bước sóng


sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

Câu hỏi 9Câu hỏi 9:: Một dây đàn dài 0,6 m ; hai đầu cố Một dây đàn dài 0,6 m ; hai đầu cố định, dao động với 1 bụng độc nhất ( ở giữa dây )định, dao động với 1 bụng độc nhất ( ở giữa dây ) a) Tính bước sóng a) Tính bước sóng λλ của sóng trên dây ? của sóng trên dây ?

b) Nếu dây do động với 3 bụng thì bước sóng là b) Nếu dây do động với 3 bụng thì bước sóng là bao nhiêu ?bao nhiêu ?

Giải: a) a) Khoảng cách giữa 2 nút cạnh nhau là:Khoảng cách giữa 2 nút cạnh nhau là:

i = i = λλ/2/2

Mà trên dây chỉ có 1 bụng nên :Mà trên dây chỉ có 1 bụng nên : i = 0,6 mi = 0,6 mSuy ra :Suy ra : i = i = λλ/2 = 0,6 m/2 = 0,6 mVậy :Vậy : λλ = 2i = 1,2 m = 2i = 1,2 m

b) b) Khoảng cách giữa 2 nút cạnh nhau là:Khoảng cách giữa 2 nút cạnh nhau là:

Mà trên dây có 3 bụng nên :Mà trên dây có 3 bụng nên : 3i = 0,6 m3i = 0,6 mSuy ra :Suy ra : i = 0,2 mi = 0,2 mVậy :Vậy : λλ = 2i = 0,4 m = 2i = 0,4 m

i = i = λλ/2/2


sóngsóng






tự dotự do








dodo



nhànhà::

Câu hỏi 10Câu hỏi 10:: Trên 1 sợi dây dài 1,2 m có một hệ Trên 1 sợi dây dài 1,2 m có một hệ thống sóng dừng. Kể cả 2 đầu, thì trên dây có tất thống sóng dừng. Kể cả 2 đầu, thì trên dây có tất cả 4 nút. Biết tốc độ truyền sóng trên dây là v = 80 cả 4 nút. Biết tốc độ truyền sóng trên dây là v = 80 m/s , tính tần số dao động của dây ?m/s , tính tần số dao động của dây ?

Giải: Khoảng cách giữa 2 nút cạnh nhau là:Khoảng cách giữa 2 nút cạnh nhau là:

Mà trên dây có 4 nút (túc là có 3 bụng) nên :Mà trên dây có 4 nút (túc là có 3 bụng) nên :

3i = 1,2 m3i = 1,2 m Suy raSuy ra : : i = 0,4 mi = 0,4 m

Suy ra :Suy ra : λλ = 2i = 0,8 m = 2i = 0,8 m

i = i = λλ/2/2

Vậy, tần số dao động của dây là :Vậy, tần số dao động của dây là :

λλ = v.T = v.TTa có :Ta có :

f = v/f = v/λλ

= v/f= v/f

= 80/0,8= 80/0,8 = 100 Hz= 100 Hz


sóngsóng






tự dotự do








dodo


IV.IV. VVề nhàề nhà::

Học bài và làm Học bài và làm các bài tập các bài tập trong SGK vào trong SGK vào vở bài tậpvở bài tập

Vậy hệ mặt trời (cũ) Vậy hệ mặt trời (cũ) là như thế nào?là như thế nào?

À thì ra hệ mặt trời À thì ra hệ mặt trời (cũ)(cũ) là thế này!là thế này!

Mặt trờiMặt trời

Thủy tinhThủy tinhKim tinhKim tinhTrái đấtTrái đấtHỏa tinhHỏa tinh

Mộc tinhMộc tinhThổ tinhThổ tinhThiên vương tinh

Hải vương tinhDiêm vương tinh

sở giáo dục và Đào tạo tp.Đà nẵng trường thpt quang trung

Documents