soc
TRANSCRIPT
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
โดย ดรั.ณีรังค์� บ�ญสวยขว�ญ โค์รังกัารัจั�ดตั้�#งหลั�กัส�ตั้รัรั�ฐ
ศาสตั้รับ�ณีฑิ'ตั้มหาว'ทยาลั�ยวลั�ยลั�กัษณี�
22 กั�นูยายนู 2552
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
รั�ฐ คื�อ สั�งคืมรั�ปแบบหนึ่��งรั�ฐเป�นึ่จั�กรักลแห�งการับ�งคื�บรั�ฐ เป�นึ่ปรัะชาคืมมนึ่�ษย์�ที่!�ม!อ"านึ่าจัที่างการัเม�องเป�นึ่พื้�$นึ่ฐานึ่อ"านึ่าจัการัเม�อง คื�อสั�วนึ่หนึ่��งของอ"านึ่าจัรั�ฐอ"านึ่าจัรั�ฐ เป�นึ่อ"านึ่าจัที่!�อย์��หนึ่�ออ"านึ่าจัอ��นึ่ๆอ"านึ่าจัรั�ฐเป�นึ่อ"านึ่าจัหนึ่��งเดี!ย์วในึ่ขอบเขตดี+นึ่แดีนึ่หนึ่��งอ"านึ่าจัรั�ฐเป�นึ่อ"านึ่าจัสัถาบ�นึ่รั�ฐในึ่แง�คืวามสั�มพื้�นึ่ธ์�รัะหว�างปรัะเที่ศรั�ฐม!องคื�ปรัะกอบ คื�อ ปรัะชากรั ดี+นึ่แดีนึ่ อธ์+ปไตย์ รั�ฐบาล
รั�ฐแลัะอ*านูาจัรั�ฐ (พงศ�เพ,ญ ศกั�นูตั้าภั�ย)
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
รั�ฐเด�ยว ผู้�1ปกคืรัองคืนึ่เดี!ย์ว
สมาพ�นูธรั�ฐ The Confederation State สัหพื้�นึ่ธ์รั�ฐ The State Federal
รั�ปแบบรั�ฐ
บรั'หารั
ตั้�ลัากัารั
นู'ตั้'บ�ญญ�ตั้'
รั�ฐธรัรัมนู�ญว�ตั้ถุ�ปรัะสงค์�ของรั�ฐธรัรัมนู�ญ
วางรัะเบ!ย์บเก!�ย์วก�บอ"านึ่าจัของบ�คืคืล คืณะบ�คืคืลในึ่การัต�ดีสั+นึ่ใจัในึ่ นึ่ามรั�ฐ ก"าหนึ่ดีสั+ที่ธ์+ที่างการัเม�องและสั�งคืม
เนู #อหาสารัะของรั�ฐธรัรัมนู�ญ เนึ่�$อหาเก!�ย์วก�บการัจั�ดีรัะเบ!ย์บการัปกคืรัอง จั"าแนึ่กโคืรังสัรั1าง อ"านึ่าจัหนึ่1าที่!�ต�างๆ ว+ธ์!การัใช1อ"านึ่าจัต�างๆ
ปรัะกัารัแรักั กฎหมาย์สั�งสั�ดี
ปรัะกัารัท�/สอง เอกสัารัสั"าคื�ญของปรัะเที่ศที่!�แสัดีงออกถ�งเจัตนึ่ารัมณ�ที่างการัเม�อง
การัปกคืรัอง
ปรัะกัารัท�/สาม ผู้ลผู้ล+ตของการัต�อสั�� แข�งข�นึ่ แย์�งช+ง เพื้��อเป�นึ่ฐานึ่ของอ"านึ่าจัในึ่ การัเม�อง
สถุานูภัาพของรั�ฐธรัรัมนู�ญไทย
กัารัเม องเกั�/ยวกั�บรั�ฐธรัรัมนู�ญย�ค์กัารัจัรัรัโลังปรัะชาธ'ปไตั้ยหลั�งกัารัใช2รั�ฐธรัรัมนู�ญ พ.ศ . 2540ปรัะกัารัท�/แรักั การัสัรั1างและการัย์กเล+กหรั�อการัม!และไม�ให1ม!รั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญ
ปรัากฏการัณ�ที่!�เรั!ย์กว�า “ปฏ+ว�ต+” ปรัากฏการัณ� มวลชนึ่ “ ” “14 ต�ลาคืม 2516” ปรัากฏการัณ�ที่!�สั�งคืมเห7นึ่พื้1องให1 สัสัรั“ .” รั�างรั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญใหม� 2540 ปรัากฏการัณ�การัแก1ไข
ปรัะกัารัท�/สอง การัใช1อ"านึ่าจัเพื้��อการัแข�งข�นึ่ แย์�งช+ง ให1สัารัะสั"าคื�ญ
ปรัะเดี7นึ่ เนึ่�$อหา ที่!�ต1องการัปรัากฏเป�นึ่บ�ญญ�ต+ในึ่รั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญ
กัารัเม องเกั�/ยวกั�บรั�ฐธรัรัมนู�ญย�ค์กัารัจัรัรัโลังปรัะชาธ'ปไตั้ยหลั�งกัารัใช2รั�ฐธรัรัมนู�ญ พ.ศ . 2540ปรัะกัารัท�/สาม การัพื้ย์าย์ามใช1รั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญให1เป�นึ่ปรัะโย์ชนึ่�ก�บตนึ่เอง มหาชนึ่
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
การัแข�งข�นึ่ การัแสัวงหาอ"านึ่าจัศ+ลปแห�งการัใช1อ"านึ่าจัการัจั�ดีสัรัรัสั+�งที่!�ดี! ที่!�ม!คื�ณคื�าสั��ปรัะชาชนึ่การัรั�กษาสัภาพื้แห�งรั�ฐให1เป�นึ่ศ�นึ่ย์�รัวมในึ่การัใช1อ"านึ่าจัที่างการัเม�องนึ่โย์บาย์การัต�อสั�1รัะหว�างคืวามเหม�อนึ่ก�บคืวามแตกต�างหรั�อคืวามเป�นึ่อ��นึ่ ๆ หรั�อเป�นึ่การัต�อสั�1เช+งอ�ตตล�กษณ�
กัารัเม องกั�บค์วามหมาย
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
แนูว I : เนู2นูท�/ปรัะชาชนู พลัเม องโดีย์เนึ่1นึ่ว�าอ"านึ่าจัการัเม�องเป�นึ่ของปรัะชาชนึ่จั�งเป�นึ่
สั+ที่ธ์+ของปรัะชาชนึ่ที่!�ต� $งใจั D/M ในึ่การัคื�ดีคื1านึ่และสันึ่�บสันึ่�นึ่รั�ฐบาล
แนูว II : เนู2นูท�/รั�ฐบาลั / รัะบบ / สถุาบ�นูทางกัารัเม องโดีย์อ"านึ่าจัการัเม�องอย์��ก�บรั�ฐบาล หล�กการัสั"าคื�ญคื�อ1.สั+ที่ธ์+ของคืนึ่จั"านึ่วนึ่นึ่1อย์ (upper class)2.เจัตนึ่าอ"านึ่าจัที่�กๆสั�วนึ่ของรั�ฐบาล เก+ดีจัาก
สั�วนึ่ต�าง ๆ ของ สั�งคืม
ธรัรัมชาตั้'ของอ*านูาจักัารัเม อง
อ*านูาจัทางกัารัเม อง คื�อ อ"านึ่าจัที่างสั�งคืมชนึ่+ดีหนึ่��งที่!�ใช1เพื้��อว�ตถ�ปรัะสังคื�ที่าง
การัเม�อง โดีย์ม!สัถาบ�นึ่ต�าง ๆ ของรั�ฐบาลและม!
ปรัะชาชนึ่สันึ่�บสันึ่�นึ่คื�ดีคื1านึ่
ค์วามหมายอ*านูาจักัารัเม อง
การัแข�งข�นึ่ , แย์�งช+งอ"านึ่าจัการัเม�อง , ใคืรัไดี1อ"านึ่าจัการัเม�องเที่�าก�บไดี1อ"านึ่าจัรั�ฐ
กัารัเม องแบบทางกัารั กัารัเม องเช'งสถุาบ�นู
พ #นูท�/กัารัเม อง ที่!�เนึ่1นึ่ที่!�ดี"าเนึ่+นึ่ก+จักรัรัมที่!�รั �ฐสัภา, ที่"าเนึ่!ย์บรั�ฐบาล, หนึ่�วย์งานึ่ของรั�ฐ
บ�ค์ค์ลัทางกัารัเม อง หรั�อต�วกรัะที่"าหรั�อต�วละคืรัที่างการัเม�องจั"าก�ดีเฉพื้าะกล��ม หรั�อกล��มคืนึ่ที่!�ดี"าเนึ่+นึ่ก+จักรัรัมตามพื้รัรัคืการัเม�อง รั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญ
กั'จักัรัรัมทางกัารัเม อง ออกกฏหมาย์ จั�ดีที่"านึ่โย์บาย์ รั�กษากฏหมาย์ เพื้��อให1เก+ดี คืวามเป�นึ่ธ์รัรัมก�บที่�ดีคืนึ่
พื้�$นึ่ที่!�ที่างการัเม�อง อย์��ในึ่ช�มชนึ่หม��บ1านึ่ ที่�กๆสัถานึ่ที่!� , บ�คืคืลหรั�อต�วกรัะที่"าที่างการัเม�อง คืนึ่ที่!�เป�นึ่พื้ลเม�องและ ก+จักรัรัมที่างการัเม�อง ก+จัการัที่!�เป�นึ่ผู้ลต�อช�มชนึ่ เรั��องขย์ะ ย์าเสัพื้ต+ดี โจัรัโขมย์ ว�ดี ที่างนึ่"$า
กัารัเม องแบบธรัรัมชาตั้' กัารัเม องในูเช'งอ�นูตั้กั'รั'ยาทางส�งค์ม
เป�นึ่กรัะบวนึ่การัปฏ+สั�มพื้�นึ่ธ์�ของปรัะชาชนึ่ในึ่สั�งคืมการัเม�อง, เป�นึ่ธ์รัรัมชาต+ในึ่ช!ว+ตจัรั+งและสั�มพื้�นึ่ธ์�ก�บอ"านึ่าจัต�าง ๆ มากมาย์ เพื้!ย์งแต�ไม�เนึ่1นึ่การัแย์�งช+งอ"านึ่าจัหรั�อต"าแหนึ่�งที่างการัเม�อง แต�ต1องการัรั�วมคื+ดีต�ดีสั+นึ่ใจั
Democracy as Ideology from myth to logos or rational thought การัม!สั+ที่ธ์+ เสัรั!ภาพื้ในึ่การัพื้�ดี นึ่"าไปสั��การัถกเถ!ย์ง คืวามเสัมอภาคืเที่�า
เที่!ย์มก�นึ่ในึ่การัปรัะช�ม , การัคืรัอบคืรัองที่รั�พื้ย์�สั+นึ่
Democracy as Regimes or system of rule เสั!ย์งข1างมาก ผู้�1ปกคืรัองมาจัากการัเล�อกต�$ง เคืารัพื้สั+ที่ธ์+ของป:จัเจักบ�คืคืลในึ่การัพื้�ดี, ที่รั�พื้สั+นึ่ ปกคืรัองโดีย์กฎหมาย์ รั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญ
Characters of Democracy
Democracy as Ways of Life ไม�เนึ่1นึ่การัใช1คืวามรั�นึ่แรัง เอ�$อเฟื่<� อเผู้��อแผู้� ปฏ+บ�ต+ตามกฎ ม!สั�วนึ่รั�วมในึ่การัสัรั1างสั�งคืม active and radical citizens ม+ใช� passive indifferent-apathy-negativism
Characters of Democracy
รั�ฐธรัรัมนู�ญวงจัรั
อ�บาทว�
ปฎิ'ว�ตั้'
กัารัเม องของรั�ฐธรัรัมนู�ญหลั�ง 2475 ถุ4ง 2530
พรัะมหากัษ�ตั้รั'ย� อ*ามาตั้ยาธ'ปไตั้ย ปรัะชาชนู
รั�ฐบาลั
เลั อกัตั้�#ง
Power
Implicit
Manifest
Theexerciseof
Power
Theexerciseof
Power
KingCultural Hero
Statesman
Bureaucracy
MilitaryBusines
sCom. GroupPol.
PartyEthnic GroupGenderMass com.
Political Actor
Individual Group
Political Actor
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
สั�งคืมเป=ดี การัเม�องแบบม!สั�วนึ่รั�วม ปรัะชาธ์+ปไตย์ที่างตรัง สั�งคืมแห�งการัเรั!ย์นึ่รั� 1 คืวามชะง�กง�นึ่ของการัเม�องต�วแบบแที่นึ่ การัเคืล��อนึ่ไหวที่างสั�งคืม การัเม�องของภาคืพื้ลเม�อง สั�งคืมแตกต�ว
ส�งค์มกัารัเม องในูป5จัจั�บ�นู
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
• ปรัะชาสั�งคืม (Civil Society)• การัเป�นึ่สั�งคืมการัเม�อง (Political Society)• กฎหมาย์เป�นึ่กลไกจั�ดีคืวามสั�มพื้�นึ่ธ์� (Rule of
Law)• ข1ารัาชการัเป�นึ่กลไกของรั�ฐ (Bureaucratic
state)• การัเม�องที่!�สัรั1างสัมดี�ลย์�แก� เศรัษฐก+จั (Political
Economy)
เง /อนูไขส*าค์�ญของกัารัจัรัรัโลังปรัะชาธ'ปไตั้ย(Democracy Consolidation)
รั�ฐ/รัาชกัารั
รั�ฐเข2มแข,ง
เป6าหมายไม7
ส�งค์มกัารัเม อง
ปรัะชาชนูปรัะชาส�งค์ม
เศรัษฐกั'จัตั้ลัาด
เปลั�/ยนูแปลัง
ส�งค์มเข2มแข,ง
รั�บผิ'ดชอบส�งค์ม ค์�ณีภัาพส'นูค์2า รัวมกัลั�7มผิลั'ตั้ แข7งข�นูเตั้,มท�/
จั�ดค์วามส�มพ�นูธ�ทางอ*านูาจัใหม7
ค์นูตั้�วเลั,กัค์นูตั้�วนู2อยม�ส7วนูรั7วม ส*านู4กั / ตั้รัะหนู�กัทางกัารัเม อง
กัารัเช /อมโยงเค์รั อข7าย
แหลัมค์ม ค์�#นูท�กัฝ่:าย กัารัตั้7อรัอง
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
ตั้�วกัรัะท*าทางกัารัเม องท�/เกั�/ยวกั�บรั�ฐธรัรัมนู�ญ
แสดงให2เห,นูถุ4งกัลัไกั กัรัะบวนูกัารักัารัใช2อ*านูาจัในูกัารัเค์ลั /อนูไหวตั้7อรั�ฐธรัรัมนู�ญ ม�ด�งนู�#
- ปรัะชาชนึ่ - กล��มปรัะชาสั�งคืม- ข1ารัาชการั - ที่หารั - นึ่�กว+ชาการั - พื้รัะสังฆ์� นึ่�กบวช- สั��อสัารัมวลชนึ่ - นึ่�กการัเม�อง - นึ่�กเรั!ย์นึ่นึ่�กศ�กษา
ตั้�วกัรัะท*าทางกัารัเม องของรั�ฐธรัรัมนู�ญ
ตั้�วกัรัะท*าทางกัารัเม องกัลั�7มปรัะชาส�งค์ม
พรัะสงฆ์� นู�กับวช ปรัะชาชนู
นู�กักัารัเม อง
ข2ารัาชกัารั
นู�กัว'ชากัารั
ทหารั ส /อสารัมวลัชนูนู�กัเรั�ยนู นู�กัศ4กัษา
นู�กัธ�รักั'จั
กัลัไกั กัรัะบวนูกัารัของตั้�วกัรัะท*ากัารัเม อง
รัวมกัลั�7ม “ช�มนู�มปรัะท2วง”
ให2ค์วามรั�2
เสนูอค์วามเห,นู
ปฎิ'ว�ตั้'
พยายามอ'งแอบกั�บสถุาบ�นูอ /นู
กัารัลัอบบ�#
ปรัะชาพ'จัารัณี�เป<นูค์ณีะกัรัรัมกัารัช�#แนูะช�#นู*า
เสนูอข7าว
การัรั�าง การัสัรั1าง ช�วงเวลาสั�นึ่ต+ ช�วงการัปฏ+ว�ต+รั�ฐปรัะหารั
การัอนึ่�ม�ต+การับ�งคื�บใช1รั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญการัแก1ไขรั�ฐธ์รัรัมนึ่�ญ
กัรัะบวนูกัารัทางกัารัเม องเรั /องรั�ฐธรัรัมนู�ญ 2540 - ป5จัจั�บ�นู
เง /อนูไขทางกัารัเปลั�/ยนูแปลังทางรั�ฐธรัรัมนู�ญรั�ฐธรัรัมนู�
ญเง /อนูไขกัารัเปลั�/ยนูแปลังแลัะกัรัอบกัารั
รั7าง2521 1. ค์วามแตั้กัแยกัของข2ารัาชกัารั
2. ค์วามลั2าช2าของกัารัพ�ฒนูาปรัะชาธ'ปไตั้ย
กัารัเม องแบบตั้�วแทนูกัารัเม องแบบม�ส7วนูรั7วมฃฝ่:ายบรั'หารัเข2มแข,งมากัธ�รักั'จักัารัเม อง
กัารัเม องแบบตั้�วแทนูกัารัเม องภัาค์พลัเม องอ*านูาจัของตั้�ลัากัารัอ*านูาจัของรั�ฐสภัาพรัรัค์กัารัเม องอ7อนูแอ
2534 1. ค์ณีะรั�ฐมนูตั้รั�ท�จัรั'ตั้ค์อรั�บช�/นูbuffe carbinet2. ค์ณีะรั�ฐมนูตั้รั�ใช2อ*านูาจัข7มเหงข2ารัาชกัารั3. เผิด,จักัารัรั�ฐสภัา4. แทรักัแซงกัรัะบวนูกัารัย�ตั้'ธรัรัม
2540 1. เปลั�/ยนูแปลังโดยฉั�นูทานู�ม�ตั้'ของ ปรัะชาชนู โดยส�นูตั้'
2. ม�เหตั้�ผิลั 3 ปรัะกัารั 2.1 ค์วามชอบธรัรัมในูกัารัเข2ส�7ตั้*าแหนู7ง 2.2 ปรัะส'ทธ'ภัาพของรัะบบกัลัไกัทางกัารัเม'อง 2.3 เสรั'มสรั2างส'ทธ'เสรั�ภัาพของปรัะชาชนู
2550 1. รั�นูแรัง โดย รั�ฐปรัะหารั ของ ค์มช.2. ม� 3 เหตั้�ผิลั 2.1 ใช2อ*านูาจัท�จัรั'ตั้ ค์อรั�บช�/นู 2.2 หม'/นูพรัะบรัมเดชานู�ภัาพ 2.3 บรั'หารัแทรักัแซง
องค์�กัรัอ'สรัะ ส /อ 2.4 ปรัะชาชนูแตั้กัแยกั
กัรัอบกัารัรั7างรั�ฐธรัรัมนู�ญ 2540 กั�บ 2550
2540 2550
ยามสงบ ปฏิ'รั�ปกัรัอบกัารัรั7าง
ส'ทธ'เสรั�ภัาพปรัะชาชนู ค์วามชอบธรัรัม ปรัะส'ทธ'ภัาพของกัารัเม อง นูายกัเข2มแข,ง
กัารัเม องแบบตั้�วแทนู กัารัเม องแบบม�–ส7วนูรั7วม
ช7วงช'ง รั�นูแรัง รั�ฐปรัะหารักัรัอบกัารัรั7าง
เบ�ยดข�บ พรัรัค์ ค์นู ตั้รัวจัสอบกัารัท�จัรั'ตั้ ตั้�ลัากัารั ภั'ว�ฒนู� ธ�รักั'จักัารัเม อง เพ'/มอ*านูาจัรั�ฐสภัา จัรั'ยธรัรัมทางกัารัเม อง อ'สรัะขององค์�กัรัอ'สรัะ
กัารัเม องแบบตั้�วแทนู กัารัเม องภัาค์–พลัเม อง
รั�ปแบบปฏิ'บ�ตั้'กัารักัารัม�ส7วนูรั7วมของปรัะชาชนูเช'งบวกั
เลั อกัตั้�#ง เส�ยภัาษ�เข2ารั7วมกั'จักัรัรัมของรัาชกัารั
รั'/เรั'/มกัฏิหมายโดยปรัะชาชนู
ปรัะชามตั้'
ปรัะชาค์ม
ปรัะชาพ'จัารัณี�
ส�มมาช�พ ตั้2องรั�บรั�2กัฏิหมายยอมรั�บอ*านูาจัของรั�ฐ
เกัณีฑิ�ทหารัแจั2งเบาะแสเข2าศ4กัษาตั้ามเกัณีฑิ�
เค์ารัพผิ�2บ�งค์�บบ�ญชาเป<นูค์นูด�
“อารัยะข�ดข นู”
กัารัท*าแทนู
กัารัข�ดขวางหรั อตั้7อตั้2านู
กัารัท2าทายหรั อเผิช'ญหนู2า
รั�ปแบบปฏิ'บ�ตั้'กัารัม�ส7วนูรั7วมเช'งนู'เสธ
หล�งที่ศวรัรัษ 2530 เสันึ่อบที่คืวามที่างว+ชาการั การันึ่"าเสันึ่องานึ่ว+จั�ย์ เสันึ่อคืวามคื+ดีคืวามเห7นึ่ การัปรัะช�มสั�มมนึ่า การัปรัะช�มปฏ+บ�ต+การั ม7อบม�อถ�อ สัม�คืรัแข�งข�นึ่ที่างการัเม�อง เป�นึ่ สัสั.รั. อ+งอ"านึ่าจัอ��นึ่
ปฏิ'บ�ตั้'กัารัของชนูช�#นูกัลัางในูกัรัะบวนูกัารัเม องปรัะชาธ'ปไตั้ย
พลั�งอ*านูาจัหรั อบทบาทเช'งบวกั
เปลั�/ยนูเป6าหมายแผินูพ�ฒนูา
เกั'ดรั�ฐธรัรัมนู�ญฉับ�บรัะชาชนู
เปลั�/ยนูเป6าหมายแผินูพ�ฒนูา
เกั'ดรั�ฐธรัรัมนู�ญฉับ�บรัะชาชนู
เปลั�/ยนูจัากักัารัเม องในูรัะบอบปรัะชาธ'ปไตั้ยแบบตั้�วแทนู Representative Democracy
กัารัเม องในูรัะบอบปรัะชาธ'ปไตั้ยแบบม�ส7วนูรั7วม Participatory Democracy
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
Public Exchange Service
เป�นึ่สั+นึ่คื1าเอกชนึ่ ข�$นึ่อย์��ก�บโคืรังสัรั1างของตลาดี สั�งผู้ลต�อ บรั+การั“การัเม�อง ” (Political service) สั�ญญาการัซื้�$อขาย์ม+ไดี1ม! Explicit contract แต�ม!ล�กษณะ Implicit contractนึ่�กการัเม�อง ซื้�$อ/ขาย์ (ตลาดี ) นึ่โย์บาย์และคืะแนึ่นึ่เสั!ย์งปรัะชาชนึ่ ซื้�$อ/ขาย์คืะแนึ่นึ่เสั!ย์งและนึ่โย์บาย์
ตั้ลัาดกัารัเม อง ตั้ลัาดปรั'วรัรัตั้'สาธารัณีะ
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
ที่"านึ่บก!ดีขวางการัเข1าสั��ตลาดี คื�าใช1จั�าย์ที่างการัเม�อง บ�งคื�บให1สั�งก�ดีพื้รัรัคืหล�กการัเช��อพื้รัรัคืใหญ�ดี!กว�าพื้รัรัคืเล7ก บ�ณฑิ+ตย์าธ์+ปไตย์ การักรัะจั�กต�วของอ"านึ่าจั คืวามไม�สัมบ�รัณ�ของสัารัสันึ่เที่ศที่างการัเม�อง การัม!สั�วนึ่รั�วมของปรัะชาชนึ่
โค์รังสรั2างตั้ลัาดกัารัเม องไทย
รั�ฐธรัรัมนู�ญกั�บกัารัเม อง (กัรัณี�ของปรัะเทศไทย)
ดี�ดีซื้�บสั�วนึ่เก+นึ่ที่างเศรัาฐก+จัและคื�าเช�าที่างเศรัาฐก+จั การัซื้�$อขาย์เสั!ย์ง การันึ่อนึ่หล�บที่�บสั+ที่ธ์+Aการัย์1าย์พื้รัรัคืและซื้�$อขาย์นึ่�กการัเม�อง
พฤตั้'กัรัรัมในูตั้ลัาดกัารัเม อง