Sociologija – Ispitna pitanja

1.Šta je hipoteza?/ Srednja klasa(podjela) objasni? / Zatvoreno društvo?

-Hipoteza ili pretpostavka je pretpostavka o pojavi ili problemu koji smo iznjeli u predmetu istraživanja.Dijeli se na : preliminarnu,radnu i glavnu.

-Pod srednjom klasom se podrazumjevaju urbani slojevi koji uključuju vlasnike u proizvodnim i tercijalnim djelatnostima,kao i specifične nevlasničke kategorije zanimanja i djelatnosti koje imaju visok stepen slobode u radu,a dijeli se na četri sloja:

Prvi sloj – čine vlasnici u proizvodnom sektoru,bilo da su samostalni ili su njihovi pogoni vezani za srednje ili krupne kompanije. Drugi sloj – čine vlasnici u tercijalnom ili usložnom sektoru(vlasnici benzinskih pumpi,terapeutskih salona i sl.) Treći sloj – čine samostalne djelatnosti i zanimanja u oblasti kulture i medija(sportaši,novinari,pisci i sl.). Četvrti sloj - čine službenici i stručnjaci vezani za velike korporacije i javne poslove (menadžeri,političari i sl.).

-Zatvoreno društvo je društvo koje se svojim odnosom prema gradjanima i okruženju zatvara i pretvara u izolovano i samodovoljno društvo.Ekonomsku zatvorenost karakteriše samodovoljna privreda,stalni državni intervencionalizam i dominacija političkih struja koje vladaju nad privredom.Nema slobodnog tržišta,preduzetničkog duha i inicijative u poslovanju.Ekonomska razmjena se karakteriše razmjenom dobara sa okolinom,ali pod kontrolom države ili dominacijom lobističkih grupa.Slaba socijalna mobilnost.Politička zatvorenost se prati koz odsustvo političke tolerancije,kulture i slobode.Postoji i kulturna zatvorenost,kao otpor prema kulturnim uticajima spolja.Psihološka zatvorenost se javlja kao strah od promjena i nepovjerenje,odsustvo samopouzdanja.

2.Uporedna analiza? / Koje su funkcije moći? / Društvo u naučnom smislu?

-Uporedna analiza je postupak u kome se pojedine vrste društvenih pojava posmatraju,analiziraju i proučavaju u što različitijim oblicima i uslovima ispoljavanja,na različitim mjestima i u različitim vremenskim periodima i u što različitijim istorijsko-društvenim uslovima,poredeći te osobine i izvlačeći karakteristične stavove i zakonitosti razvoja pojave ,procesa i tvorevine.

-Funkcije moći su: Funkcija održanja(održanje pojedinca u grupi na osnovu položaja) ; Funkcija pokretanja i mobilizacije(moc pokrece pojedinca,napredak i mjenjanje) ; Integrativna funkcija (okupljanje u ime nekog interesa ili cilja) ; Funkcija stvaranja(moc ima rezultat djelovanja) ; Funkcija moci(norme,sila,ideologija i nagrade) ; Emocionalna funkcija(vezanost za moć kao osjećaj sigurnosti) ; Kompenzacijska funkcija(pojedinac ili grupa svoje nedostatke i frustracije nadoknađuje sticanjem i raspolaganjem moći).

-Društvo u naučnom smislu se određuje kao totalitet društvenih pojava,procesa i odnosa,a u zdravorazumskom poimanju se podrazumjeva kao udruživanje ljudi radi ostvarenja jednog cilja ili zadatka.

3.Sociološki metod? / Koji su problemi savremene politike? / Stanja društva?

-Sociološki metod se naslanja na predmet sociologije,usmjerava istraživački postupak i određuje analitički okvir.Dijeli se na opšti i konkretni dio metoda.Opšti metod se dijeli na analitički i sintetički postupak ili metod.

-Problemi savremene politike su:Apatija (ništa se neće promjeniti) ; Apstinencija(neću da politika dominira u mom životu) ; Apolitičnost(politika je agresivna i dosadna).

-Stanja društva kroz koje prolazi su : Statička društva – zadržavaju isti stepen razvoja i društvenih odnossa udužem vremenskom periodu.Dinamična društva – unose stalne promjene i inovacije,u njima je prisutna socijalna pokretljivost.Progresivna društva – se ističu posebno sa ekonomskim i naučno-tehnološkim napretkom.Zaostala društva – uvijek kasne sa prihvatanjem ekonomskih i tehnoloških novina.Moderna društva – pored dinamičkog i tehničkog progresa obuhvataju i savremena dostignuća i napredak u svim oblastima.Tradicionalno društvo – sporo i teško prihvata kulturne inovacije,odbacuju nove stilove.Ova društva su troma i zatvorena.Razvojno društvo – poznaju se po svom stalnom napretku i razvoju,njihovi članovi imaju osjećaj sigurnosti,slobode,dostojanstva i međusobnog povjerenja.Opadajuće društvo – to je društvo koje ne može da zadrži u dužem vremenskom periodu nikakve pokazatelje napretka i razvoja do kojeg su u jednom trenutku bila dišla.

4.Industrijsko društvo? / Interesne grupe i grupe za pritisak ? / Promjena radničke klase?

-Industrijsko društvo je obilježilo kraj 19 i početak 20 vijeka.Prati ga masovna proizvodnja i potrošnja,veliki utrošak energije i sirovina.Prati ga stalni tehnološki napredak i ubrzan razvoj velikih gradskih centara,njihova dominacija u ekonomiju,kulturi i politici.Profit je postao osnovna vrijednost u društvu.Stvara se ogromna radnička klasa i klasa bogatih,zatim srednja klasa kao i mase osiromašenog stanovništva.Počinje se praviti razlika izmedju razvijenih i nerazvijenih zemalja.Osnovna negativna posledica industrijskog društva je narušen odnos sa prirodnom sredinom,odnosno stvaranje ekoloških problema.

-Interesne grupe su one društvene grupe koje se okupljaju oko jednog ili više interesa,nastojeći te interese zaštititi i što brže realizovati,stupajući tako u odnose sa drugim grupama ili sa državom.Grupe za pritisak – Kada interesne grupe usmjere svoje djelovanje i aktivnosti na određene nosioce moći ili vlasti,te njihove centre,tada vrše pritisak da bi brže ostvarili svoje interese i onda prelaze u grupe za pritisak.Grupe za pritisak djeluju na pojedince i institucije koji su nosioci vlasti i uticaja i koji donose značajne odluke.

-Promjena radničke klase – U razvijenim zemljama dolazi do stalnog opadanja klasične radne klase.Nova tehnologija zahtjeva obrazovane i stručne kvalifikacije ,te sve manji broj radnika u proizvodnom procesima,gdje ih sve više zamjenjuju mašine.

5.Nastanak potreba i def.potreba? / Tehnike i instrumenti istraživanja u sociologiji? / Obilježja kulture?

-Potrebe su skup dinamičkih snaga unutar pojedinca ili grupe koje svojim prisustvom čine neophodnim da se nešto ispuni ,ostvari i pokrebe.Potrebe nastaju kao dvostruko prisustvo pomenutih unutrašnjih snaga: a.)Kao osjećaj nedostatka nečega što pokreće.motiviše i usmjerava da se taj nedostatak nadomjesti; b.)Kao višak nečega ,čega se treba osloboditi ili ga usmjeriti i pokrenuti,kako bi se stvorila pririodna ravnoteža i odgovarajuće povoljno stanje.

-Tehnike i instrumenti istraživanja u sociologiji su: Posmatranje- je postupak prikupljanja podataka o pojavama na osnovu njihovog culnog doživljaja.Posmatranje se dijeli u dvije grupe: posmatranje sa učestvovanjem mi posmatranje bez učestvovanja.Razgovor i upitnik – ova tehnika prikupljanja podataka se koristi u verbalnoj ili neverbalnoj komunikaciji sa ljudima od kojih se želi saznati mišljenje i stavovi o nekoj pojavi.Klasifikacija i mjerenje – da bi prikupljena gradja bila efikasno iskorištena i upotrebljiva,potrebno je izvršiti njenu klasifikaciju,da bi se uspostavio red i odnos među uočenim pojavama i tendencijama.Statistička analiza – mjeri učestalost i rasprostranjenost određene pojave ili djelova pojave,ona je veoma važna za otkrivanje karakteristika i zakonitosti između pojava,koleracionih i uzročno posledičnih veza.Eksperiment – za eksperiment kao istraživački instrument vlada mišljenje da je on primenjiv samo u prirodnim i tehničkim naukama,jer je to oblik nistraživanja nodređenih uzročno-posledičnih veza u uslovima i situacijama koji se za tu svrhu namjerno stvaraju i izazivaju.Uporedna analiza – je postupak u kome se pojedine vrste društvenih pojava posmatraju,analiziraju i proučavaju u što različitijim oblicima i uslovima ispoljavanja,na različitim mjestima i u različitim vremenskim periodima,u različito društveni – istorijskim uslovima,poredeći te osobine i izvlačeći neke karakteristične stavove i zakonitosti razvoja pojave,procesa i tvorevine.Analiza sadržaja – je postupak

prikupljanja podataka koji se odnosi na analizu dokumenata i poruka.Studija slučaja – je specifičan postupak prikupljanja podataka u istraživanju neke pojave,procesa i odnosa.Ovim postupkom se analizira jedna cjelina društvene stvarnosti,nešto što je izdvojeno i zaokruženo u vremenu i prostoru.

-Obilježja kulture su : rad,odnos kulture i društva,tradicija,dominantna kultura,podkultura,kontrakultura,kulturna dinamika,akulturacija,masovna kultura,elistička kultura,avangardna kultura.

6.Odnos civilizacije i kulture? / Građansko društvo? / Društvena pokretljivost?

-Najvrjednije mišljenje o odnosu civilizacije i kulture jeste ono koje civilizaciju posmatra kao viši oblik kulture ili najviši stepen u razvoju kulture.

-Gradjansko društvo – obavezno postoji,a čine ga gradjani jedne države,zajednice,geografskog prostora...ali nije uvjek za sebe konstituisano,nema formu vlastitosti,nije slobodno,podsticajno i poželjno.U takvom društvu građani žive,djeluju,komuniciraju i stupaju u različite odnose,ali osjećaju i izvjesnu tjeskobu,nelagodu,strah,frustriranost,potištenost i apolitičnost.

-Društvena pokretljivost može biti VERTIKALNA(uzlazna i silazna pokretljivost...npr.obrazovanje,uspon u karijeri,napredak u poslovanju) i HORIZONTALNA(npr.isti poslovi u drugom preduzeću,promjena škole ili fakulteta tokom obrazovanja i sl.).

7.Društvena struktura? / Opšte,posebno i pojedinačno društvo? / Homogenizacija nacije?

-Društvena struktura u opštem smislu se odnosi na neke cjeline ili bolje rečeno na sastavne dijelove neke cjeline na koje se može razložiti.Društvena struktura predstavlja cjelinu koju čini društvo,odnosno skup svih veza,pozicija,odnosa,upućenosti i procesa među elementima pojava,među pjojavama u okviru društvenog procesa,među elementima koji društvenih tvorevina koji obezbeđuju život u društvu.

-Opšte društvo podrazumjeva najbitnije zajedničke karakteristike svih poznatih manifestacija društva u prošlosti i sadašnjosti...Posebno društvo uključuje zajedničke karakteristike koje su dominirale kod većeg broja pojedinačnih društava u određenom vremenskom periodu i širem prostoru.Kroz istoriju srećemo:robovlasničko,kapitalističko,socijalističko društvo...dok danas govorimo o Afričkom,Islamskom i Zapadnom društvu...Pojedinačno društvo je društvo koje posmatramo u dužem vremenskom periodu,koje sačinjavaju ljudi sa istim ili veoma sličnim karakteristikama na istom prostoru,a da ih te karakteristike jasno odvajaju od drugih ljudi i društva u njihovom okruženju...npr.Grčko,Francusko,Srpsko,Američko društvo...

-Homogenizacija nacije nastaje kada se pojedinci odriču vlastite individualnosti,specifičnosti,samobitnosti,slobode i duhovnosti u korist kolektivnog nacioonalnog identiteta,oni su spremni da potisnu sve druge oblike kolektivne identifikacije u korist nacije,ali to traže i od ostalih pripadnika svoje nacije.

8.Objasnite naučni zakon? / Koji su simboli moći? / Kako Balkan negira marksističku i liberalnu teoriju nacije?

-Naučni zakon predstavlja najviši cilj svake nauke,to je najviši oblik naučnog saznanja.Otkriti naučni zakon znači saznati suštinu uzročno-posledičnog sleda i manifestovanja nekog fenomena,kako on nastaje,kako se razvija i prelazi u druge forme,te nestaje.

-Simboli moći su : NAMETANJE-stavova,ideja,interesa...SIMBOLI-bogatstvo,standard...HIJERARHIJA-kao unutrašnji princip grupe ili odnos izmedju grupa...DEJSTVO-moći na okolinu može biti u pravcu privlačenja ili odbijanja,neutralisanja ili podsticanja pojedinca,grupa i ukupnog društva.

-Ovo se najbolje može objasniti na primjeru Balkana.Ovo područije je dugo vremena bilo pod Turskom imperijom.Na ovom prostoru su živjeli Slovenci,Hrvati i Srbi,pa se ovo područije razlikovalo po tradiciji,jeziku...ali su se zajedničkim snagam udružili i suprostavili Turskom osvajaču.Kasnije su se javile težnje za odvajanje i stvaranje svojih država,a Drugi svjetski rat je pojačao ovu težnju,pa se tako ove zemlje ili nacije koje su bile udružene,sada raspadaju i stvara se sve veći jaz izmedju njih.

9.Društvena pojava? / Objasnite održivo društvo? / Na šta se dijeli politička kultura?

-Društvena pojava nastaje kao rezultat uzajamnog ovezanog ponašanja pojedinca koji se manifestuje kroz društvene grupe,zajednice,pokrete,institucije i druge aktivnosti.Prema tome možemo reći da ljusko ponašanje,uzajamno povezivanje,komunikacija i sve što nastaje kao rezultat ovih aktivnosti,čine osnovne elemente društvenih pojava.

-Održivo društvo je društvo koje se drži zajedno sa promjenama,koje se dešavaju u okolini i unutar samog društva.

-Politička kultura se dijeli na : Politički jezik – predstavlja pojavnu manifestaciju,indikator političke kulture,on može biti nerazumljiv,pun metafora i skrivalica,može samo da šalje poruke za zatvoreni krug primaoca.Politička tradicija – uključuje period kroz koji je konkretno društvo prošlo od svog prvog konstituisanja i formiranja institucija do danas.U njegovoj kolektivnoj svijesti su zapisane sve nagle promjene,iskušenja,migracije,ratovi,revolucije,seobe,osvajanja.ali i mirni periodi,usponi,ekonomski razvoj,duži period bez sukoba i ratova.Politička socijalizacija –se u početku razvija kroz spontane vidove identifikacije i imitacije nekih zbivanja,te događaja u okruženju,ona podrazumjeva planirano,programski usmjereno i organizovano pripremanje građana za poslove razumjevanja i učestvovanja u politici i političkim događanjima.Apolitičnost – je stanje svijesti,raspoloženja i ponašanja koje pokazuje ravnodušnost i nezainteresovanost pojedinca ili grupe za učešće u političkim događajima i političkom životu,a to se vezuje najčešće za odsustvo želje kod ljudi da shvate političke činjenice i ovladaju njihovim manifestacijama,kako bi lakše izrazili političku volju i oblikovali političke stavove.

10.Naučna paradigma? / Pojam društvenog konflikta? / Funkcije porodice?

-Naučna paradigma je skup svih naučnih elemenata i metodoloških postupaka koji su rezultat konsenzusa naučne zajednice i od kojih se polazi kao vrijednih i vjerodostojnih za naučno istraživanje i objašnjenje.Naučnom paradigmom se označava vladajuća teorija u jednoj oblasti razvoja,prepoznatljivosti idejnog sadržaja naučne djelatnosti koji preovladava u nekoj naučnoj zajednici.

-Pojam društvenog konflikta – Pod društvenim konfliktom se podrazumjeva nastojanje jednog društvenog subjekta,da ostvarujući svoje interese i ciljeve,svojom akcijom onemogući potrebe,interese i ciljeve drugog subjekta,a nekada i da potisne taj drugi subjekat.

-Funkcije porodice su : Biološko-seksualna i reproduktivna , ekonomska funkcija, zaštitna funkcija i funkcija socijalizacije...(116 str. – 117 str.)

11.Osnovne karakteristike preduzetničkog društva? / Odnos kulture i ekonomije? / Predmet istraživanja sociologije?

-Osnovne karakteristike preduzetničkog društva su inovacija,kreativnost,sloboda stvaralaštva,preduzetnički duh,preduzetnička klima,takmičenje,konkurencija,stalne promjene i restrukturisanje postojećih i zastarjelih struktura,organizacija i institucija.Tru ključne kategorije preduzetničkog društva su : preduzetništvo kao poslovna aktivnost,preduzetnik kao pokretač poslovnih aktivnosti,inicijativa kao radna,mentalna,radna i stvaralačka pokretačka snaga kod pojedinca ili grupe.

-Odnos kulture i ekonomije je takav da otvorena društva ili društva koja dopuštaju razvoj kulture lakše i brže ekonomski napreduju,dok društva sa tradicionalnom kulturom sporo i sa bojažnošću prihvataju sve inovacije,što se odražava na slab razvoj ekonomije.

-Predmet istraživanja u sociologiji su čovjek i društvo,saznanja o pojavama,procesima i odnosima koji se odvijaju oko nas,u našem okruženju,ai šire u savremenom svijetu.

12.Definicija kulture? / Upitnik i razgovor(postupak i tri pretpostavke)? / Društveni poredak?

-Kultura obuhvata sve oblasti čovjekove djelatnosti i čovjekovog života uopšte.Kulturu možemo shvatiti kao ukupnost svih materijalnih i duhovnih tvorevina ljudskog roda.Ona u sebe uključuje rad i ponašanje svih čovjekovih i društvenih skupina kroz istoriju.

-Upitnik i razgovor – ovim postupkom se prikupljaju podatci koji nisu dostupni posmatraču,kao što su vrijednosti,želje,osjećanja i sl.Tri bitne pretpostavke za uspješnost su : ispitanik želi da pruži određenje informacije,da je kompetentan da to učini i veoma je bitno da ispitanik i ispitivač obave dobru komunikaciju.Ovim postupkom se može saznati nešto što samo zna ispitanik,nešto što se zbiva u zatvorenom krugu.

-Društveni poredak predstavlja cjelinu međusobno povezanih društvenih ustanova ili institucija.Svaki društveni poredak ima nekoliko bitnih elemenata : članovi društva uvjek teže ka ostvarenju određenih ciljeva ili vrijednosti , da bi se ti ciljevi ostvarili,moraju postojati određena pravila ili norme ponašanja , kako bi se zaštitio društveni poredak mora postojati sistem društvene kontrole.

13.Društveni odnosi? / Društveni determinizam? / Otvoreno društvo?

-Društveni odnosi su sociološka kategorija koja prožima sve ostale kategorije društva.Oni su u osnovi društvenih pojava ; Smjer,način i intenzitet društvenih procesa zavisi od društvenih odnosa,kao trajnost društvenih tvorevina.Društveni odnosi obuhvataju interakciju i komunikaciju između pojedinaca,grupa i drugih subjekata u društvu.

-Društveni determinizam je skup konstantnih,nužnih i suštinskih veza između elemenata,društvenih odnosa i tvorevina.Determinizam podrazumjeva dominaciju spoljnih faktora,elemenata i činioca nad subjektivnim nastojanjem,djelovanjem,kreiranjem i stavovima.

-Otvoreno društvo je društvo koje se razvija kroz sve vidove slobode i raznovrsne komunikacije.Ekonomska otvorenost i slobodno tržište je veoma zastupljeno – javlja se i savremena tehnologija,konkurencija i visok standard robe i usluga.Javlaju se dinamični socijalni odnosi – visoka socijalna mobilnost praćena dobrim životnim standardom.Kulturna otvorenost – slobodno i kreativno stvaralaštvo,protok ideja,stavova i mišljenja,usvajanje novih lulturnih stilova.

14.Šta je anomija društva? / Postindustrijsko društvo? / Šta je rad?

-Anomija društva predstavlja stanje kada društvo ima amplitudu kraćeg uspona i dužeg pada.Ta društva upadaju u stanje entropije(gubljenje društvene svijesti koja se ne može povratiti).Najveći stepen predstavlja anomiju,tada su ljudi prepušteni sami sebi,da se snalaze bez jasnih uputstava od strane državnih istitucija,tada nema međusobne tolerancije i saradnje među ljudima i društvenim grupama.

-Postindustrijsko društvo se pojavljuje krajem 10 vijeka,kao društvo koje se po svojim karakteristikama znatno razlikuje od industrijskog društva.U ekonomskom pogledu dolazi i do pomjeranja prerađivačke i klasične industrije ka sektoru usluga.Fizički rad se smanjuje.Razvijaju se akcionarka društva i širi krug vlasnika akcija.Brz naučno-tehnološki progres i napredak postaju glavna obilježja postindustrijskog društva.Razvijaju se nove grane privrede(informatika,telekomunikacije,vještačke sirovine i sl.).Razvijaju se manje poslovne jedinice koje su

fleksibilnije i sposobnije da odgovore novim tehnološkim i organizacijskim uslovima.Smanjuje se radnička klasa,povećava se broj zaposlenih u usložnom sektoru,povećava se srednja klasa i raste broj nezaposlenih.Povećava se ukupni životni standard.Postindustrijskim društvom dominiraju informacije,znanje i obrazovanje.

-Rad je pojava koja djeluje na čovjekov život,čini ga sasdržajnim,srećnijim,ispunjenijim ili nesrećnim i praznim.Covjek stalno nastoji da skrati rad i proširi prostor za slobodno vrijeme,udaljeno od rada ili da učini rad slobodnim i lako podnošljivijim,kako bi izbrisao granicu između radnog vremena i slobodnog vremena.Rad i slobodno vrijeme se sve više sukobljavaju i mješaju.Moderni rad,njegova dinamika i potreba da se stalno bude u radu proširuju radno i potiskuju slobodno vrijeme.

15.Šta su interesi? / Šta su vrijednosti? / Pojam nacije?

-Interesi predstavljaju nastojanje da se predje rastojanje između potrebe i objekta te potrebe.Prema subjektu dijele se na : lične , porodične ,etničke , vjerske ,generacijske.Prema području ispoljavanja se dijele na : ekonomske , socijalne , kulturne.

-Vrijednosti su određeni standardi pomoću kojih se shvata da li je nešto poželjno ili nepoželjno,dobro ili loše za pojedinca,grupu ili zajednicu.Prema kriteriju opštosti se dijele na : univerzalne,grupne i lične.Prema karakteristici i područiju ispoljavanja na : saznajne,ekonomske,političke,religijske,estetske,moralne i pravne.

-Nacija je društvena grupa nastala na određenom istorijskom stepenu razvoja proizvodnje i podjele rada,kao zajednica koja u sebi integriše kulturne,političke i ekonomske uslove života,i zauzima odrđenu teritoriju.Ona hoće da ostvari dominaciju nad čovjekom,da homogenizuje svoje pripadnike,da dominira nad materijalnim i duhovnim uslovima njihove egzistencije.

16.Pojam klase? / Kultura siromaštva? / Pojam i osnovno značenje politike?

-Klase se mogu odrediti kao društvene grupe čiju osnovu čine isti ili slični položaji u podjeli društvenog rada,stepen ekonomskog bogatstva,određeni socijalni status,vrsta i nivo obrazovanja,blizina centru moći,kulturni nivo...i sl.

-Kultura siromaštva je prije svega odnos pojedinca,njegove lične karakteristike i stava prema životu ; osjećaj zavisnosti,bespomćnosti,inferiornosti i sl...Pojedinac smatra da sve teče nezavisno od njega i odbacuje druge mogućnosti i alternative.Takav stav se proširuje na cijelu porodicu.

-Politika predstavlja posebnu oblast ljudskog djelovanja u kojoj se na osnovu mišljenja,govora i argumentovanja odlučuje tj. učestvuje u odlučivanju o javnom poslovima, u biti ona je javna stvar,za koju podjednako odgovaraju svi građani.

17.Šta predstavlja apolitičnost? / Šta je ideologija? / Pojam političke partije?

-Apolitičnost – je stanje svijesti,raspoloženja i ponašanja koje pokazuje ravnodušnost i nezainteresovanost pojedinca ili grupe za učešće u političkim događajima i političkom životu,a to se vezuje najčešće za odsustvo želje kod ljudi da shvate političke činjenice i ovladaju njihovim manifestacijama,kako bi lakše izrazili političku volju i oblikovali političke stavove.

-Ideologija je unutrašnja energija svake partije,to je njena pokretačka snaga.Ona je naznačena u programu svake partije,ona predstavlja zbir ideja,misli,pogleda na društvo,svijet,razvoj,promjene,sistem vrijednosti i sl.

-Političke partije predstavljaju društvene grupe,organizovane s ciljem da okupi,artikuliše i reprezentuje određene društvene interese i usmjeri ih ka osvajanju vlasti na izborima i sa pozicije državnih institucija utiče na stanje i razvoj društva.

18.Pojam morala? / Šta označava egzodus ruralis / Funkcije sela ?

-Moral predstavlja skup određenih nepisanih normi,običaja,pravila,smjernica,dopuštanja,zabrana,ideala i stavova kojima se rukovode pojedinci,društvene grupe i zajednice u svom svakodnevnom radu,životu i mišljenju.

-EGZODUS RURALIS označava masovni odlazak stanovništva iz seoskih u gradska naselja.

-Funkcije sela su : PROIZVODNA – koja podrazumjeva karakterističan način proizvodnje i pribavljanja sredstava za život seoskog domaćinstva,SOCIJALNA – funkcija se ogleda u izgradnji specifičnih društvenih odnosa zasnovanih na privrednoj proizvodnji,upućenosti ljudi jednih na druge,pomoći,saradnji i solidarnosti potpuno drugačijoj od urbanih sredina,EKOLOŠKA – funkcija se ogleda u skladnom odnosu stanovnika sa prirodnom okolinom.

19.Kako se dijele sela prema geografskom položaju? / Kako se dijele sela prema veličini? / Kako se dijele sela prema tipu gazdinstva?

-Prema geografskom položaju,sela se dijele na : Brdsko-planinska – koja su najčešće raširena,kuće su udaljene jedna od druge,imanje se nalazi direktno oko kuće , ravničarska sela – sve više liče na urbana naselja,manje gradove.Jovan Cvijić pravi podjelu na dva tipa seoskih naselja na Balkanu : selo razbijenog tipa i selo zbijenog tipa.

-Prema veličini,sela se dijele na : mala sela , velika sela , sela sa pratećim objektima.

-Prema tipu gazdinstva,sela se dijele na : poljoprivredna sela , mješovita sela , nepoljoprivredna sela.